โดย ร.ศ.(พิเศษ)นายแพทย์ ทวี โชติพทิ ยสุ นนท์ ผู้ทรงคุณวุฒริ ะดับ 11, สถาบันสุ ขภาพเด็กแห่ งชาติมหาราชินี กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุ ข วันที่ 1 มีนาคม 2555 กทม. วงจรของโรคไข้ หวัดใหญ่ ในคน-สั ตว์ Lessons Learned from AI (2004-9) Thailand “ตายยกเล้ า” “เป็ ดไล่ ท่ ุง” “ความสูญเสี ย” Bangkok Post : Wednesday 28 January 2004 มติชน : วันอังคารที่ 27 มกราคม 2547 Epidemic curve of confirm H5 human cases in Thailand from 2004 to Sept. 2006 (25 cases with 17 dead in 4 waves) จานวน (ราย) Acknowledge AI in poultry and human 8 7 dead survive 6 5 cases Declared AI free 4 mobilize village health volunteers 3 2 1 Remark: 3097 Notification and investigation in 2004 3244 Notification and investigation in 2005 9000 Notification and investigation in 2006 Sep Jul-06 2006 May-o6 Mar-06 Jan-06 Nov-05 Sep-05 July-05 2005 May-05 Mar-05 Jan-05 Nov-04 Sep-04 July-04 2004 May-04 Mar-04 Jan-04 Nov-03 0 J AS Clinical Forms of Avain Influenza- H5N1 1. Asymptomatic 2. Mild URI 3. Influenza-liked-illness (ILI) - rare 4. Complications of influenza -common ลักษณะทางคลินิกของโรคไข้ หวัดนกในประเทศไทย (พ.ศ.2547-2549) (2) อาการทีม่ าโรงพยาบาล ไข้ ไอ หอบ เจ็บคอ ปวดกล้ ามเนือ้ ท้ องเสี ย นา้ มูกไหล อาเจียน ปวดท้ อง 100% 71% 53% 41% 53% 24% 24% CXR Finding of Patient 58 YO D 3 of Illness D 6 of Illness D 8 of Illness Site of Influenza Virus Replication: Seasonal,Pandemic(H1N1) and Avain(H5N1) Seasonal Pandemic (H1N1) Avian (H5N1) Receptor of different influenza viruses แนวทางการดาเนินงานแผนเตรียมความพร้ อม การดูแลรักษาไข้ หวัดนก/ไข้ หวัดใหญ่ ระบาดใหญ่ ระบบที่ดตี ้ องประกอบด้ วย 1. “คน” 2. “ของ” 3. “สถานที”่ (อะไรยากทีส่ ุ ดในการเตรียมดาเนินงาน) การดูแลรักษา Clinical Practice Guideline for Human Avain Flu Dec.2005 Apr..2008 Guideline of screening for surveillance of Avian Influenza for physician and public health personnel (1) Hospital surveillance Registration office • screening patient history 1. Fever + RT symptom AND 2. History of contact* with sick/dead poultry within 7 day OR 3. Contact with pneumonia patient within 10 d. OR 4. Living in village with sick/dead poultry within 14 d. Isolated OPD • Interview history, P.E. • Investigate as appropriate Clinical Management Working Group, Department of Medical Services, Ministry of Public Health, Thailand (19 December 2005-3 April 2008) Guideline of screening for surveillance of Avian Influenza for physician and public health personnel (2) Known cause Unknown cause Follow up 48 hours Specific treatment • CXR • Rapid test (for Flu. A&B) • Throat swab Nasopharyngeal swab specimen and blood collection for viral study Guideline of screening for surveillance of Avian Influenza for physician and public health personnel (3) CXR-Normal Mild Severe symptoms symptoms • Symptomatic treatment • Antiviral Rx as appropriate • Follow RT-PCR daily until known • Admit as appropriate CXR-Pneumonia • Admit in isolation room as appropriate • Antiviral Rx. • Follow RT-PCR daily until known .Treatment per routine guideline Clinical Management Working Group, Department of Medical Services, Ministry of Public Health, Thailand (3 April 2008) แบบฟอร์ มคัดกรองผู้ป่วยสงสั ยไข้ หวัดนก ( สาหรับพยาบาลคัดกรอง ) ชื่อ…………………………………...สกุล …………………………... เพศ ชาย หญิง อายุ……………………. .HN. ……………………….. AN………………………….. ทีอ่ ยู่……………………………………………………………………………………….. 1. มีอาการไข้ หวัดและปอดอักเสบ - มีไข้ มากกว่ า 38 องศาเซลเซียล ไม่ มี มีวนั ที… ่ …………………... - ไอ หายใจผิดปกติ ( เหนื่อย หอบ ) ไม่ มี มีวนั ที… ่ …………………... 2.ประวัติเสี่ ยงต่ อการติดเชื้อ · ใน 10 วันก่ อนเริ่มป่ วยท่ านเคยสั มผัสผู้ป่วยหรือมีบุคคลในบ้ านป่ วยเป็ นปอดอักเสบหรือไม่ ไม่ มี มีวนั ที… ่ …………………... ·ใน 14 วันก่อนเริ่มป่ วยท่านพักอาศัยในตาบลทีม่ สี ัตว์ปีกป่ วยตายผิดปกติหรือไม่ ไม่ มี มีวนั ที… ่ ………………….. ·ใน 7 วันก่ อนวันเริ่มป่ วยท่ านได้ สัมผัสสั ตว์ ปีกป่ วยหรือตายหรือไม่ ไม่ มี มี วันที… ่ ………………… Isolation room at OPD Physical exam. by MD. Specimens Collection from Upper respiratory tract Nasopharyngeal swab or Throat swab POSTERIOR NARES ระบบการดูแล/ส่ งต่ อผู้ป่วยสงสั ย/เป็ นไข้ หวัดนก (H5N1) ในประเทศไทย ระดับสถานบริการ บุคลากร ความรุ นแรงโรค อสม, พยาบาล ส่ งต่ อ รพ.ชุ มชน แพทย์ ทั่วไป (mild) pneumonia, ส่ งต่ อ รพ.ทั่วไป แพทย์ +ผู้เชี่ยวชาญ pneumonia รพ.ศู นย์ แพทย์ +ผู้เชี่ยวชาญมาก pneumonia, ARDS สถานีอนามัย การเตรียมบุคลากร-องค์ ความรู้ จัดอบรมให้ ความรู้ จนท.โดยเชิญรศ.(พิเศษ) นพ.ทวี โชติพทิ ยสุ นนท์ มาให้ ความรู้ ( ภาพจาก รพ.กาแพงเพชร ) 2. การทางานเป็ นทีม ( ภาพจาก รพ.กาแพงเพชร ) การเตรียมสถานที่-เวชภัณฑ์ -ระบบ Stockpiling and logistics •Vaccine •Antiviral drug •Diagnostic test kits •Respirators •PPE 3 Mar 06 CXR Finding of Patient 8 YO D 4 of Illness D 8 of Illness High Frequency Ventilation Isolation room: negative-pressure, AIIR in the ward How to select room for Modified-AIIR? Pipe line and Other equipments ( Cost @ 8-10 time cheaper than AIIR ) Antiviral drug ยาต้ านไวรัส :Avian Flu 1. สาหรับการรักษา 2. สาหรับการป้องกัน Survival in H5N1 Patients by Age Oseltamivir Use Survival by Age and Osetamivir Use (N=284) % Survival 49/72 13/20 28/58 23/58 4/21 5/55 Age Group (years) ( Adisasmito W. JID 2010; 202: ) Relative Risk of Survival of H5N1-Patients Treated with Oseltamivir compared with Patients Who Did Not Receive Antiviral Treatment ( N = 221 ) Treatment initiation from Difference in Relative 95% CI P symptom onset, days survival, % risk 0-2 63 4.17 2.65 - 6.55 <.001 3-5 21 1.77 1.11 - 2.83 .032 6-8 21 1.74 1.10 - 2.75 .031 9 - 11 -5 0.88 0.34 - 2.23 .797 > 12 -31 0.52 0.20 - 1.34 .105 Any time 29 2.25 1.56-3.25 <.001 ( Adisasmito W. JID 2010; 202: ) New Antivirals Agent for Influenza Antivirals available can not cover severe case Need parenteral antiviral - IV Peramivir (cross resistant with oseltamivir) licensed in Japan, EUA in USA - IV Zanamivir (very useful) EUA in USA, Europe การป้องกัน การป้ องกันโรคไข้ หวัดนกในบุคลากรทางการแพทย์ ดาเนินการเหมือนโรค SARS 1. ห้ องแยก ( modified AIIR , AIIR) 2. เครื่องป้องกันตัวเอง (PPE) 3. การกาจัดเชื้อโรคในอุปกรณ์ สารคัดหลัง่ Wearing the appropriate PPE while working with suspected / confirmed AI patients . Goggle or Face shield . Mask (surgical or N 95) . Gown (surgical or water proof ) . Glove ® การใช้ ยา Tamiflu เพือ่ ป้องกันไข้ หวัดนก 1. สั มผัสร่ วมบ้ าน สั มผัสใกล้ ชิดผู้ป่วยยืนยันโรคไข้ หวัดนก 2. บุคลากรทางการแพทย์ ทีส่ ั มผัสผู้ป่วยทีย่ นื ยันโรคไข้ หวัดนก โดย มิได้ สวมใส่ PPE ทีเ่ หมาะสม ภายใน 7 วันหลังสั มผัส 3. บุคลากรทาลายสั ตว์ ปีก ที่สัมผัสใกล้ ชิด ทาลายสั ตว์ ปีกทีย่ นื ยันโรค ไข้ หวัดนกโดยมิได้ สวมใส่ PPE ที่เหมาะสม ภายใน 7 วันหลัง สั มผัส ให้ Tamiflu ขนาด ½ ของขนาดรักษา x 7-10 วัน การให้ ยาป้ องกันในกรณี “ก่อนสั มผัส” ในโรคไข้ หวัดนก ไม่ แนะนา (แนะนาใช้ PPE ทีเ่ หมาะสมสาหรับบุคลากรทางการแพทย์ และผู้ทาลายสั ตว์ ตลอดเวลา) หลักการมาตรฐานในการป้องกันไข้ หวัดใหญ่ และการผสมกลาย พันธุ์ของเชื้อไข้ หวัดใหญ่ 1. ฉีดวัคซีนไข้ หวัดใหญ่ ประจาปี 2. สวมใส่ เครื่องป้องกันสาหรับบุคลากร ผู้ป่วยหยุดงาน ใส่ หน้ ากากอนามัย 3. ล้ างมือบ่ อย ๆ