1
advertisement
1 بررسي اثر استرس دوران جنيني بر رفتارهای هيجانی، جستجوگری و ويژگيهاي مورفولوژيك هيپوكامپ رت ويستار Effect of prenatal stress on the postnatal emotional and exploratory behaviors and hippocampal morphology of wistar rats فيزیولوژی دانشيار ، مقيمي علي دکتر moghimi@um.ac.ir (نوروفيزیولوژی) دكتر ناصر مهدوي شهری ،استاد هيستو لوژی و سيتولوژی زهرا حق پيما ،کارشناس ارشد فيزیولوژی جانوری و مربی دانشگاه فردوسی مشهد عادل حق نژاد ،دانشجوی کارشناسی ارشد فيزیولوژی جانوری گروه زیست شناسي –دانشكده علوم پایه -دانشگاه فردوسي مشهد ص پ91775-1436 : تلفن09153176390 : فاکس0511-8796416 : 2 Effect of prenatal stress on the postnatal emotional and exploratory behaviors and hippocampal morphology of wistar rats Introduction: prenatal stress have different effects on biological processes and different sections of emberyonic structures and make disorders in hypothalamo-pitutary-adrenal (HPA).In this research prenatal stress effects on morphological properties of hippocampus in newborn and adult rats and behavioral tests in Open Field (OF) and Elevated Plus Maze (EPM) in maturity period was studied. Material and Methods: Female pregnant Wistar rat were devided into control and experimental groups.Control pregnant females were left undisturbed in their home cages without any stressfull conditions. In the Experimental groups, pregnant females restrained for 3 hours per day(from the 2nd weak of pregnancy until delivery). Behavioral studies were performed using Open Field (OF) and Elevated Plus Maze (EPM). Histological studies of hippocampus of new born and 2.5 month old litters were performed using Golgi and toluidin blue staining methods. Results: Behavioral stusdies of 2.5 month aged offsprings showed that there is significat differences in some parameters of emotional reactivities and exploratory functions. So that, in the experimental groups exploratory activity was diminished but emotional reactivity and anxiety were increased. Histologic studies of newborns hippocampus of adult offsprings showed significant decrease in the intensity of pyramidal and dentate gyrus fibers in experimental groups than control groups. Also the thickness of hippocampal layers were less in stress experienced newborns and adult . Conclusion: considering of these results and compaire with the developmental periods and structural changes during embryonic period in rats we can have a hypothesis that following prenatal stress the normal development of hippocampal cells will be delayed. These abnormalities maybe due to changes in hormonal and neurotransmitters and growth factors involving in neural cells differentiation and less myelination and changes in glucocorticoides amounts that is effected in regulation of cell proliferation and emotional and exploratory behavioral. Keywords: Prenatal stress, Open field, Elevated plus maze, Hippocampus 3 بررسي اثر استرس دوران جنيني بر رفتارهای هيجانی، جستجوگری و ويژگيهاي مورفولوژيك هيپوكامپ رت ويستار خالصه : مقدمه :با توجه به اینكه استرس در دوران جنيني اثرات گوناگوني بر فرآیندهاي بيولوژیكي و بخش هاي مختلف ساختارهاي جنيني دارد و اختالالتي را در رفتار اجتماعي و تنظيم محور HPAایجاد مي كند در این مقاله هدف بررسي اثرات استرس دوران جنيني بر ویژگي هاي مورفولوژیكي هيپوكامپ درنوزادي وبلوغ وتست رفتاري در محيط Openfieldو Elevated Plus-mazeدر دوران بلوغ مي باشد . روش کار :رت هاي ماده حامله نژاد ویستار به دو گروه كنترل و تجربي تقسيم شدند .نمونه هاي كنترل در شرایط بدون استرس نگه دار ي مي شدند ،ولي گروه تجربي از هفته دوم بارداري هر روز به مدت 3ساعت به وسيله Restrainerتحت استرس بي حركتي قرار گرفتند . مطالعات رفتاری با استفاده از ) Open field (OFو )Elevated Plus Maze(EPM انجام گرفت .مطالعات بافتي هيپوكامپ در اولين روز تولد با دو متد رنگ آميزي گلژي و آبي تولوئيدین انجام شد. نتايج :نتایج مطالعات رفتاری فرزندان که در سن 2/5ماهگی بعمل آمد نشان داد كه از نظر فعاليتهاي حركتي و شناختي و رفتار هيجاني در تعدادي از پارامترها اختالف معني داري وجود دارد بطوریكه در گروه تجربي ميزان فعاليتهاي حركتي و شناختي كاهش و ميزان اضطراب و هيجان نسبت به گروه كنترل افزایش یافته است. مطالعات بافت شناسی نشان داد که شكل یافتگي نورونهاي هيپوكامپ به خصوص درناحيه پيراميدال به دنبال استرس جنيني درگروه تجربي نسبت به گروه كنترل كمترمي باشد .مطالعات بافتي هيپوكامپ فرزندان در 2/5ماهگي كاهش ميزان رشتههایي را که بين ناحيه پيراميدال هيپوکامپ و ژیروس دندانه اي وجود دارند را نشان ميداد. بحث و نتيجه گيری :با مطالعه این موارد ومقایسه آنها با مراحل مختلف تكامل سلولهاي عصبي مي توان فرضيه به تاخير افتادن تكامل هيپوكامپ بدنبال استرس دوره جنيني را مطرح نمود كه احتماال ناشي از تغيي رات ایجاد شده در نوروترانسميترهاي موثر در تكامل سلولهاي عصبي و كاهش ميلينه شدن سلولهاي عصبي و تغييرات ایجاد شده در ميزان گلوكوكورتيكوئيدها مي باشد كه در تنظيم تكثير نوروني و نيز رفتارهاي هيجاني و جستجو گري موثر مي باشند . کلمات كليدي :استرس دوران جنينيي ، Restrainer ،هيپوكاميپ ، Elevated Plus-maze ، field Open 4 مقدمه موجود طبيعي استرس واكنش زنده در مقابل محركهاي خارجي وداخلي است كه سبب به هم خوردن از ميگردد. زیستي تعادل زمانهاي قدیم به وضوح مشخص بوده كه حالتهاي هيجاني در جنين روي است مادرممكن تاثيرگذار باشد و اثرات زیان آوري را براي فرزندان به دنبال داشته باشد و باعث هاي آسيب یا بيماریها سایكولوژیك زودرس و یا دیررس گردد. نوزاد زندگي در مکانيزمهائي که باعث انتقال استرس از مادر باردار به جنين ميشوند شامل انتقال هورمونهاي استرس مادري از طریق جفت ، جفتي هورمونهاي شدن آزاد بدنبال استرس مادري و اثرات القائي استرس جنيني بر روي جریان خون جفت ميباشد (1و. ) 2 (CRHهورمييون آزاد كننييده كورتيكوتروپين ) ( AVPآرژنين وازوپرسين)(ACTHآدرنوكورتيكوت روپيييين)– βآنيييدروفين ( )β-Eو هورمونهيياي گلوكوكورتيكوئيييد یعنييي كييورتيزول در انسييان و پریمات ها و كورتيكوسيترون در جوندگان از جم له هورمونهيائي هسييتند کييه بييدنبال اسييترس ازمحييور 1HPAترشييم مييي شييود و پاسييخهاي استرسييي را بوجييود - hypothalamo- pituitary- adernal axis 1 ميآورند.پپتيدهاي اوپيوئيد از قبيييل ACTHو β-Eبييه تنظيييم فيدبكي آزاد شدن CRHدر پاسي به استرس كمك مي كند كيه ایين عمل به وسيله عمل مسيتقيم بير روي ترمينال CRHدر هسته هياي يورت ياراونتریکوالر ( ) PVNصي پي مي گيرد.از دیگر سيطوح تنظييم يپتورهاي يور HPAرسي يي محي فيزیكي گلوكوكورتيكوئيد مي باشند كيه دو نيييييور از رسيييييپتورهاي گلوكوكورتيكوئيد شناسائي شيده اند نيور Iو نيور . IIبيدنبال استرس مادري و باال رفتن ميزان هورمونهاي محيور HPAدر ميادر اثرات مختلفي بير رونيد تكاميل نوزادان بوجود مي آید كه یكيي ازميوارد عميده آن عيدم تنظييم محور HPAمي باشد ،باال بيودن گلوكوكورتيكوئيييدها در گييرد خييون جنييين تغييييرات رفتيياري ،بخصوص تغيييرات در رفتارهياي جنسي را نشان داده است بطوریكه با تزریق روزا نه دگزامتيازون يارداري رفتيار در هفته آخير بي جنسييي مخييالف در رت هيياي نيير مشاهده شده است (3و. )4 نورونهيييياي پيراميييييدال هيپوكامپ داراي غلظت باالیي از رسپتور هياي گلوكوكورتيكوئييد هستند كه به افزایش كيورتيزول يين ييتند و ایي يياس هسي ييون حسي خي رسپتورها به وسيله اسيترس یيا گلوكوكورتيكوئيدهاي اگزوژنيوس تحليل ميرونيد ( كياهش %70در رسپتورهاي نور Iو كاهش %30در 5 رسيتورهاي نور.) IIاز آنجا كيه هيپوكامپ یكي از عوامل تنظييم محور HPAمي باشد استرس ایجاد شييده بييا تغيييير در حساسيييت رسپتورها و ميزان رسيپتورها و همچنين اثير هياي نوروتوكسييك روي سلولهاي هيپوكاميپ باعيث اختالل در تنظييم محيور HPA نيز مي گردد ( 5و 6و7و. ) 8 لذا بيا توجيه بيه گشيتر روز افزون استرسهاي محيطيي و تينش هاي ناشي از زندگي شهر نشيني، پژوهشي در خصوص تياثيرات ایين عوامييييل بيييير سييييازوكارهاي فيزیولوژي ضروري بيه نظير ميي رسد .هدف از این تحقيق بيشيتر در ایيين راسييتا و بييه منظييور بررسي اثرات استرس بيي حركتيي ير ویژگيي هياي مادران حامله بي رفتيييييياري و سيييييييتولوژیك مغز(هيپوكاميييييييپ)نوزادان و بالغين بوده است. روش کار رتهاي حامله نژاد ویستار در هفته دوم بارداري به دوگروه كنترل وتجربي هركدام به تعداد هشت سر تقسيم شدند .رت هاي استرس هيچگونه كنترل گروه دریافت نكردند ولي گروه تجربي از روز 8تا 21دوره بارداري ساعت در بمدت 3 هر روز از جنس پلكسي داخل restrainer گالس قابل تنظيم باوزن وجثه حيوانات تحت استرس بي حركتي قرار گرفتند. دراولين روزتولد درهر دوگروه كنترل وتجربي 6نوزاد نر طور مادربه ازیك هركدام تصادفي انتخاب گردید تادرمورد تغييرات مورفولوژیك هيپوكامپ مورد بررسي قرارگيرند وبقيه قرار مادرشان پيش فرزندان نوزادان داشتند.بعدازاینكه بوسيله كلروفرم بيهو مي شدند سریعا مغزآنها به وسيله وسایل جراحي خارج شده و در داخل سرم و فيزیولوژي قرار مي گرفت دونور رنگ آميزي (رنگ آميزي بامتد گلژي وآبي تولوئيدین )بر روي آنها انجام شد . فرزندان نرباقي مانده در سن 2/5ماهگي به دوگروه هفت تایي كه شامل گروه فرزندان استرس استرس بدون وفرزندان دیده تقسيم بودند جنيني دردوره شدند .براي بررسي رفتارها ي حركتي وشناختي ازدستگاه Open ) field (OPاستفاده شد . OPمورد استفاده قرارگرفته دراین آزمایش یك جعبه ازجنس فایبر گالس (شفاف ) باابعاد ، متربود سانتي 35×100×100 صفحه سبز رنگي ازهمان جنس به ابعاد 100×100سانتي متر كه به مربع (هر مساوي مربع 25 20×20سانتي متر) تقسيم شده بود ودروسط هر مربع وخطوط کناري مربعها یك سوراخ به قطر 5 سانتي متر قرار داشت درفاصله 8سانتي متري ازكف جعبه فوق جهت انجام الذكر نصب گردید. ازمایش از هر یك ازگروههاي تجربي وكنترل 7رت نر 2/5ماهه مورد استفاده قرار گرفتند هر كدام از آنها به مدت 5دقيقه ازمحل مشخص وارد OPگردیدند و دفعات تعداد متغير( شش ایستادن روي پاها ،تعداد دفعات عبور ازخانه هاي كناري تعداد دفعات عبور ازخانه ، وسطي ،تعداد دفعات وارد كردن سر به سوراخ ،مدت زمان بي حركتي و تعداد دفعات دفع مدفور) اندازه گيري شد و موارد مربوطه به طور دقيق ثبت گردید تادرمحاسبات اماري (نرم 6 استفاده مورد )spss افزار قرارگيرد .جهت بررسي ميزان تاثير استرس جنيني بررفتار هيجاني فر ز ندا ن نر بالغ ( 2 /5ماهه) ا ز دستگاه Elevated Plus-mazeیاماز صليبي استفاده گردید. ( ابعادبازوها ، )50×10 دیواره بازوهاي لبه بسته 20 وارتفار بازوها تاسطم زمين 50 سانتي متر بود .دراین آزمون هفت فرزند نر بالغ درهر یك وكنترل تجربي ازگروههاي انتخاب و شش فاكتور ( تعداد دفعات سرپا ایستادن ،تعداد دفعات عبور به بازوي لبه دار، تعداد دفعات عبور به بازوي بدون لبه ،مدت زمان ماندن دربازوي بدون لبه ،مدت زمان ماندن دربازوي لبه دار ،مدت زمان بي حركتي ) مورد بررسي قرار گرفت و مواردمربوط به هر گزینه به طور دقيق ثبت گردید آماري تادرمحاسبات استفاده قرارگيرد. نتايج بررسي و مطالعات انجام برشهاي مورفولوژیکي گرفته از هيپوکامپ نوزادان در روز اول تولد با ميكروسكوپ نوري انجام گرفت و چنين به نظر ميرسيد که شكل یافتگي نورونها در گروه تجربي نسبت به گروه كنترل کمتر ميباشد که بخصوص در نواحي CA1و CA3 پيراميدال هيپوكامپ به دليل دارا بودن نورونهاي هرمي بيشتر جلب توجه ميکرد (شکل 1و.)2 بررسي نمونههاي رنگ آميزي شده با آبي تولوئيدین در روز اول تولد نيز ظاهرا وجود بينظمي در ساختمان هيپوکامپ و نازک بودن ضخامت نواحي مختلف را نشان مي داد (شکل.)3 A شكل :1تصویر بر مورد B هيپوكامپ ( CA1رنگ آميزي گلژي : Aگروه بدون استرس B :گروه استرس دیده ) B A شكل : 2تصویر بر هيپوكامپ از ناحيه ( CA3رنگ آميزي گلژي : Aگروه بدون استرس :Bگروه استرس دیده ) 7 A شكل :3تصویر بر B هيپوكامپ ( رنگ آميزي آبي تولوئيدین : Aگروه بدون استرس : Bگروه استرس دیده) با بررسيهاي انجام گرفته بر روي برشهاي هيپوکامپ فرزندان در 2/5ماهگي مشاهده گردید که از نظر ميزان رشتههاي موجود بين نواحي پيراميدال و ژیروس دندانه اي در گروه استرس و دارد وجود اختالف تجربي بطوریكه ميزان رشته ها در گروه تجربي نسبت به گروه كنترل كمتر دیده ميشود (شكل4 در پيراميدال ونورونهاي ) A شكل : 4بر گروه تجربي اندازه نسبت به گروه کنترل وهمچنين رنگ آميزی تولوئيدین کاهش تراکم را در نواحی مختلف از ژیروس دندانه ای نشان شکل 5و .)6 کوچکتري داشتند با آبی نوررونی جمله در می داد ( B از ناحيه ژیروس دندانهاي هيپوكامپ در فرزنان 2/5ماهه ( رنگ آميزي گلژي :Aبدون استرس و : Bاسترس دیده ،درشت نمایي )300 A شكل : 5بر B از ناحيه CA1هيپوكامپ در فرزنان 2/5ماهه ( رنگ آميزي گلژي :Aبدون استرس و : Bاسترس دیده ،درشت نمایي )300 A B 8 شكل : 6بر از ناحيه ژیروس دندانهاي هيپوكامپ در فرزنان 2/5ماهه کاهش ضخامت در گروه تجربی ( رنگ آميزي آبي تولوئيدین : Aبدون استرس و : Bاسترس دیده ،درشت نمایي )300 آزمون از حاصل نتایج نشان داد كه رفتاري Open field در فعاليتهاي حركتي و شناختي بين تعدادي از پارامترها در گروه تجربي و كنترل اختالف معني داري وجود داردبطوریکه تعداد دفعات عبور از خانه عبور دفعات و تعداد وسطي از خانه کناري در گروه استرس دیده کمتر از گروه بدون استرس ميباشد (( )P<0.05نمودار1و.)2 بدون استر س دف عات عبور از خانه کناری * 35 30 25 20 15 10 5 0 استرس دی ده گروه نمودار : 1دفعات عبور از خانه کناري در آزمون Open fieldكه نشان دهنده تفاوت معني دار ( )P<0.05بين دو گروه است. بدون استر س دف عات عبور از خانه وسط ی * 3 2.5 2 1.5 1 0.5 0 استرس دی ده گروه نمودار : 2دفعات عبور از خانه وسطي در آزمون Open fieldكه نشان دهنده تفاوت معني دار ( )P<0.05بين دو گروه است. 9 مقایسييه نتييایج حاصييل از آزمييييون رفتيييياريplus- maze Elevatedبين دو گروه استرس دیده واسترس ندیده نشان داد كه در يروه يه گي يبت بي يي نسي يروه تجربي گي كنترل تعداد دفعيات عبيور بيه بازوي لبه دار ،تعيداد دفعيات سر پا ایستادن و تعداد دفعيات عبور به بازوي بدون لبه كمتير يتر يي بيشي يان بيحركتي يدت زمي و مي ميباشد و از نظر آمياري داراي اخييييتالف معنييييي داري مييييي باشد(نمودار3و4و 5و.)6 ب دون استر س دفعات عبور از بازوی ب دون لبه * 7 6 5 4 3 2 1 0 استرس دی ده گروه نمودار :3دفعات عبور از بازوي بدون لبه در آزمون Elevated plus-mazeكه نشان دهنده تفاوت معني دار ( )P<0.05بين دو گروه است. 8 * 6 4 2 0 بدون استر س دفعات عبور از بازوی لبه دار 10 استرس دی ده گروه نمودار : 4دفعات عبور از بازوي لبه داردر آزمون Elevated plus-mazeكه نشان دهنده تفاوت معني دار ( )P<0.05بين دو گروه است. 10 ب دون استر س دفعات سر پا ایستاد ن * 14 12 10 8 6 4 2 0 استرس دی ده گروه نمودار : 5دفعات سر پا ایستادن در آزمون Elevated plus-mazeكه نشان دهنده تفاوت معني دار ( )P<0.05بين دو گروه است. استرس دی ده ب دون استر س م دت زمان ب ی حرکت ی برحس ب ثانیه * 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 گروه نمودار : 6مدت زمان بي حرکتي در آزمون Elevated plus- ( mazeزمان بر حسب ثانيه ) كه نشان دهنده تفاوت معني دار ( )P<0.05بين دو گروه است. بحث و نتيجه گيری مطاله مورفولوژیكي هيپو كامپ نشان داد كه استرس جنيني ميتواند تاثيراتي ازقبيل به گيري شكل افتادن تاخير نورونها در دوران نوزادي را باعث شده و منجر به كاهش رشته ها بين نواحي پيراميدال و ژیروس دندانه ي هيپوکامپ گردد .با در نظر گرفتن چگونگي تکامل نورونها ومقایسه آن با یافته و نتایج حاصل در این مقاله در كل ميتوان فرضيه به تاخير افتادن تكامل هيپوكامپ بدنبال استرس جنيني را مطرح نمود .مطالعاتي كه توسط Eric herleniusو سایر همكارانش در سال 2001انجام گرفته نشان داده از یکسري كه است نوروترانسميترها و نورومودوال تورها قبل از تمایز سلولهاي عصبي در جنين ظاهر مي شوند و 11 در دوره جنيني مي تواند بر روي تمایز و رشد نورون ها تاثير بگذارند (.)9با آنكه ژنها نقش عمده اي رادر تكامل سيستم عصبي بر عهده دارند ولي عملكرد كه شد داده نشان و ها نوروتراسميتر نورومودوالتورها در تكامل عصبي بخصوص در تكثير نوروني و سازمان یابي وتشكيل مدارهاي عصبي بسيار مهم مي باشد و هر عاملي كه بتواند در ميزان و تاثير اینها ترشحات نور بگذارد مي تواند كليه این روندها را تحت تاثير قرار دهد .حال با توجه به اینكه از متاثر نوروترانسميترها گلوكوكورتيكوئيدها اثرات ميباشند و استرس جنيني ميزان گلوكوكوتيكوئيدها را به شدت به بنابرین دهد. تغييرمي عنوان یك عامل محيطي و مثل در ميتواند مختلف داروهاي تشكيل مدارها و تشكيل رشته هاي عصبي اختالل ایجاد كند ) 9و .(10از آنجا كه هيپوكامپ تعداد بيشترین داراي گلوكوكورتيكوئيدي رسپتورهاي در مغز مي باشد ،تحقيقات بر روي سيگنالينگ پروتئين ها یي فعال كيناز پروتئين مانند در P38 ميتوژن با شونده هيپوكامپ فررزندان مادران رت استرس دیده در دوران حاملگي را نشان تغيير معني داري داده است ( .)11چنين نتایجي را مي توان دليل مجددي بر و ساختاري تغييرات بروز مولكولي جدي در فرزندان استرس دیده دانست. بررسي هاي انجام گرفته در این تحقيق نشان داد كه استرس دوره جنيني ميزان فعاليت هاي حركتي و شناختي فرزنيدان را كياهش و ميزان اضطراب و هيجان آنها را افزایش مي دهد .با توجيه بيه این كه اختالل در تشكيل مدارها و تشييكيل رشييته هيياي عصييبي و همچنين اختالل در مييزان ترشيم نوروترانسييميترها بييه دنبييال استرس جنيني مشا هده مي شود . بنابراین وجود اختالالت رفتياري نيز بين گيروه كنتيرل و گيروه تجربي به دور از انتظار نيسيت بطوریكه تحقيقيات انجيام شيده توسط Herleniusدر سال 2001نشان يراي يامين بي يه دوپي يت كي داده اسي برنامه هياي حركتيي و شيناختي مهييم مييي باشييد .نورونهيياي دوپامينرژیك در انسان در حدود هفته هاي 6-8تكامل مي یابنيد وسطم بياالیي از رسيپتورهاي D1 در خالل دوره جنيني در پاليدوم گزار شيده اسيت و نشيان داده شده است كه رسپتورهاي D1نسخه برداري از دیگر ژنها را تنظيم ميكند .این احتمال وجيود دارد كييه اخييتالل در تحریيي ایيين رسپتورها مي تواند موارد دراز يته يدنبال داشي يدي را بي يدت بعي مي باشد( 9و.)12بطوركلي اخيتالل در تكامل سيستم دوپامينرژیك باعث اختالالت حركتيي مختليف گيردد و همچنين افزایش تيرس در شيرایط اسييترس بييه تغيييير در سيسييتم دوپامينرژیييك نسييبت داده شييده است .بطوریكيه بيدنبال اسيترس جنيني نسبت باالیي از دوپيامين دركورتكس پيش پيشاني سمت راست و كيياهش فعاليييت دوپييامين در هسته هاي آكومبنس سمت راسيت و اجسام مخطط سمت چپ وجيود دارد .همچنييين در لوكييوس سييرلئوس كيياهش سييطم دوپييامين بييدنبال استرس جنيني دیده شده است كيه همه این تغييرات مشياهده شيده مشابه با تغييرات ایجياد شيده در جانوران بالغ بدنبال استرس 12 مييي باشييد و ایيين داده هييا يترس يه اسي يد كي يي كني ينهاد مي پيشي مادري در دوره حاملگي غالبيت نيمكره اي درفعالييت دوپيامين مغييز و افييزایش ریسييك بييراي افسييييردگي و هيجييييان را در نييوزادان افييزایش مييي دهييد . يولين يتيل كي يرات اسي يين اثي همچني بعنوان نوروترانسميتري كيه در كنترل حركتي و به احتمال زیاد يرات يده اثي يدیل كنني يوان تعي بعني دوپامين نقش ایفا ميكنيد نييز يت مييزان آزاد حائز اهمييت اسي شييدن اسييتيل كييولين هييم در هيپوكامپ با حياالت هيجياني در ارتباط ميي باشيد)9و13و.(14آزاد شدن استيل كولين هيپوكامپي تا حد زیياد در رت هيایي كيه در دوران جنيني استرس دیيده انيد نسبت به گروه كنتيرل باالسيت و تكامييل سيسييتم كولينرژیييك در گيييروه اسيييترس دیيييده داراي ين يه ایي يد كي يي باشي يي مي تغييراتي تغييرات هم به نوبه خود باعيث افزایش پاس محور HPAمي گردد .این تغييرات به دليل نقش آن در مراحل اوليه تكامل كيورتكس و تمييایز كييورتكس مييي توانييد روندهاي مربوط بيه یيادگيري و شيييناخت جانيييدار را تغييييير دهد.همچنين نشان داده شده است كييه سييروتونين یكييي دیگيير از عوامل ميوثر در تكاميل طبيعيي كورتكس حسي حركتي ميي باشيد و افيييزایش بييييش از انيييدازه يترس يدنبال اسي يه بي يروتونين کي سي يي يت مي يده اسي يزار شي يي گي جنيني تواند در مراحل اولييه تکاميل اخيييتالل ایجييياد کنيييد (. )7 يط يه توسي يام گرفتي يات انجي تحقيقي Roberto Rimondiniو همكييارانش در يال 2000 يال 2002و Lordiدر سي سي ييه ييت كي ييده اسي ييان داده شي نشي فرزنداني كيه در دوره جنينيي استرس دیده اند در موقعيت هاي استرس زا ميزان فعاليت اعصياب اتونوميك در حيد فيوق العياده زیاد نسبت به گروه بدون استرس افزایش ميي یا بد و در نتيجيه يطراب و هيجيان گروه تجربيي اضي خيلي باالیي را نسبت بيه گيروه كنترل از خود بروزميي دهندكيه این حياالت را باكياهش فعالييت هييياي حركتيييي در Open fieldو همچنين با كاهش قرارگيرفتن در موقعيت استرس زا (قرار نگرفتن در بازوي بدون لبه Plus- Elevated )mazeاز خود نشان مي دهنيد و براي برقراري ارتباط با محييط ياالئي يت بي يه وقي ياز بي يراف نيي اطي دارند كيه ایين پدیيده را بيا كيياهش تحييرا نشييان ميدهنييد (15و.)16 تقديروتشکر اعتبار هزینه شده در ایين يی يت پژوهشي يط معاوني يژوهش توسي پي دانشگاه فردوسيی مشيهد تيامين گردیده است. 13 References: 1.Arishima K, Nakama S, Morikawa Y, et al. Changes in placental permeability to corticosterone and estradiol-17 beta toward the end of gestation in the rat. Experientia. 1977;34: 262-263. 2. Weinstock M. Does prenatal stress impair coping and regulation of hypothalamicpituitary-adrenal axis? Neurosci Biobehav Rev. 1997; 21: 1-10. 3. Levitt N.S , Lindsay R.S. Holmes M.C, Seckl J.R. Dexamethasone in the last week of pregnancy attenuates hippocampal glucocorticoid receptor gene expression and elevates blood pressure in the adult offspring in the rat.Neuroendocrinology. 1996; 64: 412-418. 4.Qing C, Shuyun H, Zhongliang z.Sex and region difference of the expression of ERK in prenatal stress offspring hippocampus. International Journal of Developmental Neuroscience. 2008;26: 535-540. 5.Braun K , Antemano R , Helmeke C , Buchner M , Poeggel G.Juvenile separation stress induces rapid region-and layer-specific changes in s100ß-and gelial fibrillary acidic proteinimmunoreactivity in astrocytes of the rodent medial prefrontal cortex.Neuroscience. 2009;160:629-638. 6. Coe C.L,Kramer M , Czeh B, et al. Prenatal stress diminishes neurogenesis in the dentate gyrus of juvenile rhesus monkeys. Biol Psychiatry. 2003;54:1025-1034. 7. Kawamura T, Chen J, Takahashi T, Ichitani Y,Nakahara D.Prenatal stress suppresses cell proliferation in the early developing brain. NeuroReport. 2006;17: 1515-1518. 8. Muriel K, Valerie L, Michel L. M, Djoher N. A. Age-dependent effect of prenatal stress on hippocampal cell proliferation in female rats. European Journal of Neuroscience. 2009;29: 635 – 640 14 9. Herlenius E, Lagercrantz H. Neurotransmitters and neuromodulators during early human development. Early Human Development. 2001; 65 : 21-37. 10. Lemaire V. Koehl M,Lemoal M, Abrous D.N. Prenatal stress produces learning deficits associated with an inhibition of neurogenesis in the hippocampus. PNAS. 2000; 97:1103211037. 11. Qing C , Shuyun H, Zhongliang Z , Qinghong L , Ning J, Jankang L . The effects of prenatal stress on expression of p38 MAPK in offspring hippocampus .International Journal of Developmental Neuroscience. 2008; 26: 535-540. 12. Kofman O. The role of prinatal stress in the etiology of developmental behavioral disorders. Neuroscience and Biobehavioral reviews. 2002; 26: 457-470. 13.Weinstock M.Alterations induced by gestational stress in brain morphology and behaviour of the offspring . Progress in Neurobiology. 2001; 65:427-451. 14. Rimondini R, Agren G , Borjesson S ,et al. Persistent behavioral and autonomic supersensitivity to stress following prenatal stress exposure in rats. Behavioural brain beserch. 2003; 140: 75-80. 15. Braastad B.O. Effects of prenatal stress on behavioour of offspring of laboratory and farmed mammals.Applied Animal Behaviour Science.1998 ;61:159-180. 16. Lordi B, Ptin V , Protais P, et al. Chronic stress in pregnant rats : effects on growth rate, anexity and memory capabilities of the offspring. International journal of psychology. 2000; 37:195-205. 15
