‫اثرتوالي تمرين برانتقالجانبي سرويس كوتاه بدمينتون‬
‫دکتر مهدي سهرابي‬
‫دکتر جواد فوالدیان‬
‫دانشگاه فردوسي‬
‫دانشگاه فردوسي مشهد‬
‫مشهد‬
‫‪fooladianjavad@yahoo.com‬‬
‫‪mesohrabi@yahoo.com‬‬
‫اكرم وكيل زاده‬
‫دانشجوی کارشناسی‬
‫ارشدتربيت بدنی‬
‫بارتوسط‬
‫اولين‬
‫که‬
‫دوجانبه‬
‫مهارت‬
‫یک‬
‫انجام‬
‫توانایی‬
‫مقدمه‪:‬‬
‫سویفيت(‪)1903‬مطرح گردید‪،‬دربسياري ازورزشهاي رقابتي از اهميت خاصي‬
‫برخورداراست(‪ .)2‬پدیده انتقال جانبي براساس تئوري كنترل حركتي پایه‬
‫گذاري شده است‪ .‬بر اساس تئوري طرحواره‪ ،‬اعمال بوسيله مكانيسم برنامه‬
‫حركتي سازمان یافته(‪ )GMP‬كنترل شده وميتواند بوسيله ماهيچههاي‬
‫متفاوتي در دو طرف بدن توليد شود(‪ .)4‬مكانيسمي دیگر براي انتخاب‬
‫عضالت‪ ،‬فراخواني طرحواره است كه مي تواند بوسيله تغييرپذیري تمرین‬
‫افزایش یابد(‪ .)1‬براساس پيشبينی نظریه طرحواره افزایش تغيرپذیری درون‬
‫یک طبقه پاسخ موجب ارتقا اکتساب مهارت می شود(‪ .)2‬همچنين تنوع حرکات‬
‫وتجربيات زمينه ای بخش مهمی از شرایط تمرین است‪،‬این ویژگی قابليت فرد‬
‫را برای اجرای موفقيت آميز مهارت وسازگاری با شرایطی افزایش می دهد‬
‫که قبال با آن روبرو نشده است(‪ .)3‬بحثهاي قابل توجهاي درباره تقارن و‬
‫یا عدم تقارن انتقال جانبي با توجه به عضو برتر و نحوه ارائه تمرینات‬
‫وجود دارد(‪ .)5‬برخي از مطالعات‪ ،‬انتقال از دست برتر به غير برتر(كامر‬
‫‪،‬سامرو مندال‪ 20051‬و ماریوراما‪،‬تانی و همکاران‪ )20012‬و برخی انتقال از‬
‫دست غير برتر به برتر را گزارش کرده اند (پورتز‪ ،1983‬آرچيبالد‪1980‬و‬
‫قادری‪ .)1378‬برخي از تحقيقات نيز به برتري تمرین متغير اشاره كرده‬
‫است ( وگمان و بنجویا‪ ، 2005‬گيپسون پاردن ‪2002‬و وگلت ‪ . )2002‬اگرچه‬
‫برخی از یافته های مربوط به ارزش تمرین متغير از موضوع طرحواره حمایت‬
‫می کند اما هيچ کدام از این داده ها به نحو قاطعی متقاعد کننده نبوده‬
‫است و هنوز نباید فوائد تمرین متغير را خصوصا" بر انتقال یادگيری در‬
‫جنس مونث و کودکان قطعی دانست(‪ .)2‬همچنين عليرغم عالقه دائمي به موضوع‬
‫انتقال دوسویه ‪ ،‬اثربخشی شرایط تمریني و تاثير آن بر انتقال دو سویه‪،‬‬
‫تحقيقات اندکی در این مورد صورت گرفته است‪ ،‬با توجه به ضرورت انجام‬
‫تحقيقات بيشتر در این زمينه هدف از پژوهش حاضربررسي اثرتوالي تمرین بر‬
‫انتقال جانبي در مهارت سرویس كوتاه بدمينتون است‪.‬‬
‫شناسی‪ :‬شركت كنندگان این پژوهش نيمه تجربي را ‪ 96‬نفر از‬
‫روش‬
‫دانشجویان راست دست با ميانگين سني ‪ 22/19±1/47‬سال تشكيل ميدادند كه‬
‫به صورت تصادفی انتخاب وپس از شركت در پيش آزمون(آزمون سرویس كوتاه‬
‫فاكس و اسكات)‪ ،‬با توجه به ميانگين نمرات در شش كروه تمریني شامل‪)1 :‬‬
‫گروه تمرین با دست برتر‪ :‬تمرین تنها با دست راست ‪)2‬گروه تمریني دست‬
‫غير برتر‪:‬تمرین تنها با دست چپ‪)3‬گروه تمریني دست برتر‪ -‬غير برتر‪5:‬‬
‫جلسه تمرین با دست برتر و ‪ 5‬جلسه تمرین با دست غير برتر ‪)4‬گروه‬
‫تمریني دست غيربرتر‪ -‬برتر‪ 5:‬جلسه تمرین با دست غيربرتر و ‪ 5‬جلسه‬
‫‪)5‬گروه تمرین تركيبي‪ :‬انجام‪ 5‬كوشش تمریني بادست‬
‫تمرین با دست برتر‬
‫‪1‬‬
‫‪. Kamer,Samer and Mendal‬‬
‫‪.Marurama, Tani et.al‬‬
‫‪2‬‬
‫‪1‬‬
‫با دست غير برتر در هر جلسه تا تکميل تعداد‬
‫برتر و‪ 5‬كوشش تمریني‬
‫كوشش هاي مورد نظر و ‪)6‬گروه كنترل(اجرای تکليف نامربوط) جایگزین‬
‫شدند‪ .‬پس از طی مرحله اكتساب که شامل ‪ 10‬جلسه تمریني (هر جلسه شامل‬
‫‪ 120‬كوشش تمریني مطابق با برنامه تمریني گروه) بود شرکت کنندگان در پس‬
‫آزمون(مشابه پيش آزمون)شركت کردند‪ .‬داده ها با استفاده از روش هاي‬
‫آماري ‪ t‬همبسته‪ ،‬تجزیه و تحليل واریانس)‪ ، (ANOVA‬آزمون تعقيبی دانکن و‬
‫با كمك بسته آماري ‪ EXCEL‬و ‪ SPSS‬تجزیه و تحليل شد‪.‬‬
‫يافته ها‪ :‬نتایج این پژوهش نشان داد که بين ميانگين تفاضل نمرات گروه‬
‫های شش گانه در مرحله پيش آزمون و پس آزمون تفاوت معنی داری وجود‬
‫دارد(جدول ‪ 1‬و نمودار‪ .)1‬همچنين بين روش هاي مختلف توالي تمرین‬
‫برانتقال مهارت سرویس كوتاه بدمينتون به دست برتر و غير برتر تفاوت‬
‫معني داري وجود دارد‪ .‬به طوری که گروه تمرین ترکيبي بيشترین و گروه‬
‫تمرین دست برتر‪ -‬غير برتر کمترین ميزان انتقال تکليف به دست برتر را‬
‫نشان دادند‪ .‬در انتقال این تكليف به دست غير برتر‪ ،‬در بين گروه هاي‬
‫تمریني‪،‬گروه تمرین ترکيبي بيشترین و گروه تمرین دست غير برتر‪ -‬برتر‬
‫کمترین ميزان انتقال تکليف را نشان دادند‪.‬‬
‫بحث و نتيجه گيری‪:‬‬
‫واژه های کليدی‪ :‬انتقال جانبی(دو طرفه)‪ ،‬تغييرپذیری تمرین‪ .‬توالی‬
‫تمرین‬
‫‪9‬‬
‫‪8‬‬
‫گ روه دو‬
‫‪6‬‬
‫گ روه سه‬
‫‪5‬‬
‫‪4‬‬
‫گ روه چهار‬
‫‪3‬‬
‫گ روه پنج‬
‫میانگی ن تفاض ل نم را ت‬
‫گ روه ی ک‬
‫‪7‬‬
‫‪2‬‬
‫گ روه ش ش‬
‫‪1‬‬
‫‪0‬‬
‫دس ت برتر‬
‫نمودار‪.1‬‬
‫دس ت غی ر برتر‬
‫مقایسه تفاضل ميانگين نمرات پيش آزمون و پس آزمون دست راست‬
‫و دست چپ درگروه هاي شش گانه‬
‫جدول‪ . 1‬اطالعات توصيفی ميانگين و تفاضل نمرات پيش آزمون و پس آزمون دست‬
‫راست و چپ در گروه هاي شش گانه‬
‫تفاضل‬
‫پس آزمون‬
‫پيش آزمون‬
‫گروه ها‬
‫ميانگين ها‬
‫‪.1‬گروه دست دست‬
‫‪6/250 ±3/41‬‬
‫‪17/625±3/77‬‬
‫‪11/25±3/99‬‬
‫راست‬
‫برتر‬
‫‪7/81±2/372‬‬
‫‪16/31±3/995‬‬
‫‪8/50±3/347‬‬
‫دست چپ‬
‫‪2‬‬
6/312 ±4/46
7/93±2/644
16/562±3/82
16/37±3/556
11/13±5/21
8/44±3/829
3/625±2/75
6/62±2/801
15/625±3/57
13/43±2/159
12/13±5/45
6/81±3/103
3/82±2/42
5/37±3/997
15/750±2/60
12/31±3/736
12/25±4/40
6/94±4/404
6/562 ±3/55
8/12±3/879
18/375±3/20
16/62±3/556
11/81±4/40
8/50±3/286
0/687 ±1/57
0/43±1/787
12/187±3/44
9/12±3/159
11/50±4
8/69±33/114
‫دست‬
‫راست‬
‫دست چپ‬
‫دست‬
‫راست‬
‫دست چپ‬
‫دست‬
‫راست‬
‫دست چپ‬
‫دست‬
‫راست‬
‫دست چپ‬
‫دست‬
‫راست‬
‫دست چپ‬
‫گروه‬. 2
‫دست‬
‫غيربرتر‬
‫گروه‬. 3
-‫دست برتر‬
‫غيربرتر‬
‫گروه‬.4
‫دست‬
-‫غيربرتر‬
‫برتر‬
‫ گروه‬.5
‫تركيبي‬
‫ گروه‬.6
‫كنترل‬
‫منابع‬
‫ یادگيري و كنترل حركتي از دیدگاه روانشناسي عصبي‬1378،‫ جورج‬،‫سيج‬
.1
..‫مرتضوي حسن انتشارات سنبله‬
‫ سيد محمد‬،‫ یادگيري حركتي مفاهيم وكاربردها‬1380 .‫ ریچارد اي‬،‫مگيل‬.2
.. ‫انتشارات حنانه‬.‫كاظم واعظ موسوي و معصومه شجاعي‬
3. Benjuya & wegman (2005) “variable practice effect on bilateral transfer
During a novel skill acquisition” measuring behavior.
4. Parden Gibson (2002) “effect of practice sequence on the transfer of learning for a novel
bilateral lacrosse skill "journal of motor behavior".
5. Weigelt” (2002) .effect of practice variability on bilateral transfer for a novel ball bouncing
task”.
6. Luisaugustu (1999)”Timing and Force Components in Bilateral Transfer”
3
The effects of practice sequence on the bilateral transfer of the short badminton serve
Javad Fooladian (Ph.D)
(Ferdowsi University of Mashhad)
fooladianjavad@yahoo.com
Mehdi Sohrabi (Ph.D.)
(Ferdowsi University of Mashhad)
mesohrabi@yahoo.com
Akram vakilzadeh
(Ferdowsi University of Mashhad)
Abstract:
The ability to perform a motor skill bilaterally is rudimentary in many competitive sports. Bilateral
transfer phenomenon is based on a motor control theory. According to the schema theory, action is
controlled by a generalized motor program mechanism (GMP) and can be produced by different
muscles on the left or right side. Another mechanism responsible for the selection of muscles is
recall schema, which can be enhanced by practice variability. (Lai et.al 2000) suggested that a stable
GMP developed earlier by constant practice is a prerequisite for developing, at same later time, an
effective recall schema by means of variable practice. This study examined the optimal direction of
bilateral transfer and the effect of different practice schedules on bilateral badminton serves
acquisition. Participant (n=96) acquired the skill under one of six-practice condition: (a) preferred
group (practiced with the preferred hand only); (b) non-preferred group (practiced with the nonpreferred hand only); (c) preferred-non preferred group (practiced initially with the preferred hand
before switching to the opposing hand); (d) nonpreferred preferred - group (practiced initially with
the nonpreferred hand before switching);(e) variable group (switched practice hands in blocks of 5
trials throughout the entire acquisition period)and (f)control group. Results were compared across
time (pretest, short-term retention) and for the directional effects of preference (preferred and nonpreferred hand performance).
Key words: practice sequence, bilateral transfer, variability of practice
4