การประเมินผลการดาเนินงาน
ด้านบริการปรึกษาเรือ
่ งเอดส ์ และการดูแลร ักษา สน ับสนุน
ื้ เอชไอวี ในประเทศไทย
ผูต
้ ด
ิ เชอ
เสนอ
คณะกรรมการบริหารยุทธศาสตร์ป้องก ันและแก้ไขปัญหาเอดส ์
กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข
ว ันที่ 23 ก ันยายน 2556
โดย
ี น (AIHD)
สถาบันพัฒนาสุขภาพอาเซย
คณะแพทยศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล
สานั กงานพัฒนานโยบายสุขภาพระหว่างประเทศ (IHPP)
วิทยาลัยวิทยาศาสตร์สาธารณสุข จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
ี งใหม่
สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์สข
ุ ภาพ มหาวิทยาลัยเชย
สถาบันบาราศนราดูร กระทรวงสาธารณสุข
ว ัตถุประสงค์หล ักของการประเมินผล
1) เพือ
่ ประเมินผลลัพธ์ของการดาเนินงานด ้านบริการปรึกษา การดูแลรักษา และ
สนั บสนุน ระดับประเทศ ในชว่ งระหว่างปี 2550-2554
ื้
2) เพือ
่ ค ้นหาปั จจัยเงือ
่ นไขทีเ่ ป็ นอุปสรรคและสนั บสนุนให ้มีการตรวจหาการติดเชอ
เอชไอวีและการเริม
่ รักษาเอชไอวีแต่เนิน
่ ๆ โดยมุง่ เน ้นทีป
่ ั จจัยทีเ่ กีย
่ วข ้องกับวิธก
ี าร การ
ออกแบบ และการดาเนินงาน
3) เพือ
่ ประเมินระบบบริการปั จจุบันว่ามีความสอดคล ้อง ผสมผสาน (ระหว่างการ
ป้ องกันและการดูแลรักษา) และเป็ นองค์รวม การเข ้าถึงบริการ ด ้านการปรึกษา การ
ดูแลรักษาและสนั บสนุน ในทุกระดับ สาหรับประชากรกลุม
่ ต่างๆ โดยมุง่ เน ้นในกลุม
่
เฉพาะหรือกลุม
่ เปราะบาง
4) เพือ
่ ประเมินบทบาทและการสนั บสนุนจากภาคประชาสงั คม (รวมทัง้ กลุม
่ /เครือข่าย
ื้ เอชไอวี) ในการพัฒนานโยบายและการจัดบริการปรึกษา การดูแลรักษาและ
ผู ้ติดเชอ
สนั บสนุน
5) เพือ
่ จัดทาข ้อเสนอแนะบนฐานข ้อมูลเชงิ ประจักษ์ สาหรับการพัฒนาและปรับปรุง
นโยบายและการดาเนินงานด ้านบริการปรึกษา การดูแลรักษา เพือ
่ เพิม
่ การเข ้าถึงบริการ
ื้ เอชไอวีและการดูแลรักษาแต่เนิน
ตรวจหาการติดเชอ
่ ๆ อันจะนาไปสูเ่ ป้ าหมายการลด
ี ชวี ต
์ งครึง่ หนึง่ ภายในปี 2559
การเสย
ิ จากเอดสล
2
Conceptual Framework
TOR questions
Method of collecting data
People with unknown
HIV status
+
• Socio-economic characteristic
• Knowledge, fear, perception
• Health status
Satisfaction
Exit Interview
HCT
HIV+ with symptoms,
eligible for ARV
Exit Interview
In-depth
Health
Setting
PLHIV
Group
Coverage
Service mapping
Services Record
Review
• Formal – Informal
• Gov – Private– NGOs – Community
Civil
Society
Q4
Q1
Outcomes
& Impact
Q3
Services System
Q4
Participation
Universal Access
ART
Relevance
Availability
Services Quality
Continuum
Available
Database
Analysis
Survey
Q3
•
•
•
•
Services Record
Review
In-depth Interview
/ Focus Group
• Barriers
• Motivation
Pre-ART
Q2
In-depth Interview
/ Focus Group
• Socio-economic characteristic
• Knowledge, fear, perception
• Health status
HIV+ and still healthy,
not eligible for ARV
Unknown HIV Status
Context/Policy
People
with HIV+
• Survival
Q3
• Adherence
• Quality of Life
• Preventive
Behaviors
Available Database
Analysis
Q2
Q4
Exit Interview
3
ึ ษา
วิธก
ี ารศก
ึ ษา
วิธก
ี ารศก
ึ ษา
เครือ
่ งมือในการศก
NAP Database
HIVQUAL Database
CCC database
Facilities based approach
การวิเคราะห์ข ้อมูล
ทุตย
ิ ภูม ิ
Exit Interview
แบบสอบถาม
Provider Survey
แบบสอบถาม
In-depth Interview
ั ภาษณ์
แนวคาถามในการสม
Service Mapping
กลุม
่ เป้ าหมาย
VCT/PRE-ART/ART
เพือ
่ ตอบคาถามในการประเมิน
Q1
Q2
Q3
Q4
/
/
/
/
/
/
แกนนา /กิจกรรม
/
ผู ้มารับบริการที่ VCT unit
ผู ้มารับบริการที่ ART Clinic
แพทย์
พยาบาล
/
/
/
/
/
/
/
/
/
ั กร/อืน
ผู ้ให ้บริการ : แพทย์/พยาบาล/เภสช
่ ๆ
/
/
/
/
/
ื้ ฯ
ผู ้รับบริการ: ผู ้ติดเชอ
แบบสอบถาม
ระบบการให ้บริการ HCT and ART system
/
Medical Recode /OPD card
ี ชวี ต
ผู ้ทีเ่ สย
ิ ระหว่างปี งบประมาณ 2551 –
2555 ทีม
่ อ
ี ายุมากกว่า 15 ปี ขน
ึ้ ไป
VCT log book
สมุดบันทึกของผู ้ให ้คาปรึกษา/สมุดบันทึก
การตรวจเลือดของห ้องปฏิบัตก
ิ าร
/
ระบบการให ้บริการ HCT and ART system
/
พนักงานในสถานประกอบกิจการ
/
พนักงานบริการ
ั พันธ์กับชาย
ชายทีม
่ เี พศสม
้
ผู ้ใชสารเสพติ
ดชนิดฉีด
ผู ้ทีใ่ ช ้ Internet
/
/
/
/
/
/
Document Review
Observation Check
แบบสงั เกต
list
Community Based Approach
Population Survey
แบบสอบถาม
Online Survey
แบบสอบถาม
/
4
้ ทีเ่ ป้าหมาย
กรอบการเลือกพืน
Performance
ื้
ความชุกของการติดเชอ
High
Low
High
Low
ี งใหม่*
เชย
(SW,MSM,PWID)
ลพบุร*
ี *
ระนอง(SW)
พิษณุโลก* (SW,MSM)
สมุทรปราการ
นครศรีธรรมราข
(SW,MSM,PWID)
(SW,MSM,PWID)
อุบลราชธานี (SW,MSM)
หมายเหตุ
ึ ษาอยูใ่ น 31 จังหวัดเร่งรัดตามแผนยุทธศาสตร์ป้องกันและแก ้ไขปั ญหาเอดส ์ 2555-2559
1. จังหวัดทีศ
่ ก
ี ชวี ต
2. จังหวัดทีอ
่ ยูใ่ นกลุม
่ High Performance พิจารณาจาก อัตราการเสย
ิ ในชว่ ง 12 เดือนแรกหลังเริม
่
ี ชวี ต
ART อัตราการเสย
ิ ในปี 2554 ร ้อยละของผู ้ทีม
่ ผ
ี ลการตรวจ CD4 ขณะเริม
่ ยา ART <100 cells/ul
ร ้อยละของผู ้ทีข
่ าดการติดตามรักษาในปี 2554
ื้ ในประชากรกลุม
3. การจัดกลุม
่ High and low prevalence พิจารณาจากความชุกของการติดเชอ
่ ต่างๆ
(สานักระบาด ปี 2554) ANC, ทหาร, MSM, FSW, IDU
* เป็ นจังหวัดทีม
่ โี รงเรียนแพทย์ ** เป็ นจังหวัดทีไ่ ม่มก
ี องทุนโลกดาเนินการในพืน
้ ที่
5
กรอบการเลือกสถานบริการ
Perfor
mance
High
โรงพยาบาล
ชุมชน
โรงพยาบาล
ชุมชน
พระสมุทรเจดีย ์
บางพลี
นครพิงค์
ดอยสะเก็ด
พร ้าว
ลพบุรี
พระนารายณ์
ั บาดาล
ชย
หนองม่วง
ระนอง
ระนอง
กระบุรี
สุขสาราญ
ิ ธิ
สรรพสท
ประสงค์
วารินชาราบ
เขมราฐ
มหาราช
ิ ล
สช
ขนอม
ิ ราช
พุทธชน
วัดโปสถ์
วังทอง
จ ังหว ัด
สมุทรปราการ
ี งใหม่
เชย
low
อุบลราชธานี
นครศรีธรรมราช
พิษณุโลก
โรงพยาบาล
เอกชน
โรงพยาบาล
ศูนย์/ทว่ ั ไป
เมืองพระสมุทรปู่ เจ ้า สมุทรปราการ
้
ชางเผื
อก
6
•
•
•
•
่ ง และสุขภาพ
ไม่คด
ิ ว่าตนเองมีความเสีย
แข็งแรง
กลัวพบผลบวกและคนรังเกียจ ปั ญหา
ครอบครัว (Stigma)
ไม่มั่นใจในระบบการรักษาความลับ
ไม่ทราบสถานทีใ่ ห ้บริการตรวจ
่ งว่าง
• หญิงตัง้ ครรภ์หลังคลอด มีชอ
ของจุดหลังคลอดมาคลินก
ิ ยาต ้านฯ
• รู ้สึกว่าตนเองยังแข็งแรง ไม่ป่วย และไม่เห็นความจาเป็ นในการมาตรวจติดตามสุขภาพต่อเนือ
่ ง
• การย ้ายทีท
่ างาน และไม่ทราบข ้อมูลให ้มาติดตามต่อเนือ
่ ง
Pop survey :
ปัจจ ัยการตรวจ ความรู ้เรือ
่ งยาต ้านและการตรวจเลือด แกนนา
้ การรับรู ้เรือ
อาสาสมัคร รู ้จักคนทีต
่ ด
ิ เชือ
่ งสิทธิประโยชน์
HCT
แหล่งบริการมีจากัด เชิงรุกน ้อย
งานรณรงค์มไี ม่มาก
ขัน
้ ตอนการบริการมาก ต ้องเปิ ดเผย
สถานทีไ่ ม่เป็ นสัดส่วน
ระยะเวลาบริการไม่ตรงกับความ
ต ้องการ
ระบบเฝ้ าระวัง เช่น ทหารเกณฑ์
ระยะเวลาการแจ ้งผล (1 วัน – 1
เดือน)
ผู ้ป่ วยมี OIs แต่ไม่รู ้ว่ามี HIV
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Work load
มีภาระงาน
หลายด ้าน
ความรู ้
ทักษะ
ความมัน
่ ใจ?
ART
้ เอชไอวี ร่วมติดตาม
• ระบบการรักษาความลับ ทาให ้ไม่สามารถให ้ รพ.สต./กลุม
่ ผู ้ติดเชือ
• ไม่คอ
่ ยมีระบบการติดตามมาตรวจติดตาม
สุขภาพ ในระยะก่อนเริม
่ ยาต ้านฯ
• ศูนย์องค์รวมไม่ได ้มีสว่ นร่วมในกลุม
่ ทีร่ บ
ั บริการ
VCT และ Pre-ART
การบูรณาการงาน Couple counseling ในงาน VCT และ ARV
clinic
•
ทาได ้บ ้าง เฉพาะในกรณีผลเป็ นบวก แต่ผลสัมฤทธิใ์ นการชักชวน
ให ้คูม
่ าตรวจน ้อย เพราะกลัวคูจ
่ ะรู ้
•
ไม่มรี ะบบติดตามว่า คูม
่ าตรวจหรือยัง
้ หล ังร ับยาต้านฯ อย่าง
ระบบการดูแลผูต
้ ด
ิ เชือ
ต่อเนือ
่ ง
• ภาระงานมาก (จานวนมาก) ทาให ้การให ้บริการเน ้น
ทีก
่ ารจ่ายยาและตรวจ Lab เป็ นหลัก ไม่สามารถดูแล
ด ้าน psycho-social ได ้มาก ทาให ้มีผลต่อการ loss
FU และ adherence
• ภาระงานมากเนือ
่ งจากต ้องใช ้เวลาในการบันทึก
ข ้อมูล NAP ซึง่ เข ้ายาก และต ้องบันทึกข ้อมูลมาก
• การเปลีย
่ นสูตรยาเพราะอาการข ้างเคียงและการดือ
้
ยาต ้านฯ ได ้ง่ายและเร็วมากขึน
้ กว่าเดิม
• โรงพยาบาลชุมชนส่วนใหญ่ พยาบาลเป็ นผู ้ดูแลหลัก
ส่วนแพทย์เปลีย
่ นบ่อย
• จาเป็ นต ้องรักษา OIs ก่อน
QOL
Death
Adherence
DR
Retention
CD4
VL
Pre-ART
ช่องว่างระหว่างการร ับรูผ
้ ลบวก ไปถึงการลงทะเบียนและตรวจซีด ี
โฟร์
• ผู ้ให ้บริการปรึกษากับผู ้ให ้บริการยาต ้านฯ เป็ นคนละทีม และไม่มก
ี าร
ตรวจสอบข ้อมูลหรือประสานส่งต่อ แต่ไม่รู ้ว่ามากน ้อยแค่ไหน เพราะ
ไม่มรี ะบบตรวจสอบ
• เงือ
่ นไขของระบบบริการนัดมาตรวจซีดโี ฟร์ ทาให ้บางรายหายไปไม่ได ้
มาตรวจ
Not known HIV status
ARV
Retention
CD4
CD4 registered
HIV+register
HIV+
การกล ับมาฟังผล
VCT
Pop
%
Outcome
ระบบการดูแลร ักษา
OIs
่ วชาญ
• แพทย์ผู ้เชีย
ส่วนใหญ่ดแ
ู ลคลินก
ิ
ยาต ้านไวรัส ส่วน
ผู ้ป่ วยในทีอ
่ าการหนัก
ดูแลด ้วยแพทย์ผู ้ใช ้
ทุน ซึง่ เปลีย
่ นทุก 3
เดือน
• ทักษะของแพทย์ใน
้
การวินจ
ิ ฉั ยโรคติดเชือ
ฉวยโอกาส
• Lab ในการตรวจ
วินจ
ิ ฉั ยมีจากัด เช่น
การวินจ
ิ ฉั ยวัณโรคใน
ปอด กับ PCP และวัณ
โรคนอกปอด)
• Under diagnosis
่ งว่าง
• หญิงตัง้ ครรภ์หลังคลอด มีชอ
ของจุดหลังคลอดมาคลินก
ิ ยาต ้านฯ
PLHIV CD4 > 350
PLHIV CD4 < 350
7
Death/survive
การคาดประมาณการลดการติดเชื ้อเอชไอวีรายใหม่ลงครึ่งหนึง่ ระหว่างปี 2550-2554
จานวน (คน)
16,000
15,174
13,936
14,000
12,787
12,000
11,753
10,853
10,215
10,000
8,000
10,097
ั ันธ์ก ับเอชไอวีในกลุม
ปร ับเปลีย
่ นพฤติกรรมทีส
่ มพ
่ เป้าหมายหล ัก
7,144
6,000
5,016
4,000
2,000
0
2549
2550
2551
2552
2553
2554
แหล่งข ้อมูล: The Asian Epidemic Model (AEM) Projections for HIV/AIDS in Thailand 2005-2025 by
The Analysis and Advocay Project (A2), The Thai Working on HIV/AIDS Projections, USAID.
ค่ าเฉลี่ยความชุกการติดเชือ้ ในหญิงตัง้ ครรภ์ จาแนกตามกลุ่มอายุ
ความชุก (%)
2.00
1.50
1.00
0.50
1.94
1.77
1.68
1.47
1.44 1.47 1.44 1.36
1.35
1.26
1.19 1.14
1.16 1.07
1.12
1.09
1.02
1.02 1.06
0.98
0.85
0.72
0.75
0.73
0.66 0.65
0.51 0.47 0.50 0.49 0.47
1.01 0.87
0.78 0.8
0.53 0.5
0.45 0.6
0.00
ทีม่ า: สรุปรายงานสัมมนาระดับชาติ เรื ่องโรคเอดส์ ครั้งทื ่ 13ระหว่างวันที ่ 29-31 มี นาคม 2554.
ื้ เอชไอวีลงได้ตามเป้าหมายหล ักที่ 6 ของการ
ข้อสรุป : ประเทศไทยสามารถชะลอการติดเชอ
ั
พ ัฒนาแห่งสห ัสวรรษ (MDG6) แต่ก็มส
ี ญญาณบ่
งบอกว่า ปัญหาอาจมีแนวโน้มกล ับมา
ผลการดาเนินงานโครงการ PMTCT (2548-2552)
ต ัวชวี้ ัด
2548
2549
2550
1. จานวนหญิงคลอด
694,049
587,888*
794,406
797,356 787,739
2. จานวนหญิงคลอดได ้รับ
การปรึกษาและตรวจ
เลือด HIV
690,578
(99.5%)
585,536
(99.6%)
792,022
(99.7%)
794,964
(99.7%)
785,376
(99.7%)
ื้ HIV
3. หญิงคลอดติดเชอ
6,215
(0.9%)
4,977
(0.85%)
6,177
(0.78%)
5,883
(0.74%)
5,026
(0.64%)
ื้ HIV
4. หญิงคลอดติดเชอ
ได ้รับยาต ้านไวรัส
5,568
(89.6%)
4,569
(91.8%)
5,732
(92.8%)
5,518
(93.8%)
4,699
(93.5%)
5. เด็กทีเ่ กิดจากแม่ทต
ี่ ด
ิ
ื้ ได ้รับยาต ้านไวรัส
เชอ
5,699
(91.7%)
4,977
(100%)
6,146
(99.5%)
5,854
(99.5%)
5,005
(99.6)
6. เด็กทีเ่ กิดจากแม่ทต
ี่ ด
ิ
ื้ ได ้รับนมผสม
เชอ
5,699
(91.7%)
4,499
(90.4)
5,775
(93.5%)
5,824
(99.0%)
5,005
(99.6%)
ั มนาระดับชาติเรือ
แหล่งทีม
่ า: กรมอนามัย (การสม
่ งโรคเอดส ์ ครัง้ ที่ 13)
2551
2552
อัตราการใชถุ้ งยางอนามัยทุกครัง้ กับหญิงบริการในประชากรชายกลุม
่ ต่างๆ ระหว่างปี
2538-2553
100
%
88.6
80
76.0
73.9
69.8
67.0 69.9 68.2
66.6 66.7
66.3
65.2
63.4
63.1
60.6
60.1
60.1
59.5
56.7
56.1
55.6
54.7
51.9
50.4
50.0
50.0 50.0 50.0 50.0
50.0 49.2 52.4 52.5
43.1
37.5
37.5
37.5
30.8
73.9
60
40
20
0
คนงานชาย
ทหารกองประจาการ
น ักเรียน ม.5
ึ ษา
น ักเรียนอาชวี ศก
แหล่งข้อมูล: BSS, สาน ักระบาดวิทยา, 2553
น ักเรียน ม.2
%
อัตราการใชถุ้ งยางอนามัยครัง้ ล่าสุดกับหญิงบริการในประชากรชายกลุม
่
ต่างๆ ระหว่างปี 2546 - 2553
100.0
93.7
90.0
88.0
86.5
80.0
87.0
86.1
87.3
86.5
81.3
80.0
80.1
84.7
79.0
80.9
73.4
70.0
84.6
88.0
87.5
80.0
78.3
73.4
70.0
80.4
78.1
77.5
75.6
87.9
79.4
76.0
73.1
69.5
65.9
60.0
62.1
60.0
50.0
44.8
40.0
30.0
20.0
12.6
10.0
0.0
2546
2547
แหล่งข้อมูล: BSS, สานักระบาดวิ ทยา, 2553
2548
2549
2550
คนงานชาย
น ักเรียน ม.2
ึ ษา
น ักเรียนอาชวี ศก
2551
2552
2553
ทหารกองประจาการ
น ักเรียน ม.5
ART Program Budget under UHC
(2007 – 2013)
Million USD
164,975
174,400
153,214
230
131,353
Number of PLHIV
94,842
180
64,422
130
80
116,075
146.1
Average ART budget remains stable at 100 mUSD
128.5
Program budgets
99.5
92.4
99.9
98.0
109.2
30
2007
2008
2009
2010
2011
Fund management of HIV/AIDS and TB
National Health Security Office
2012
2013
13
รายจ่ายแห่งชาติด้านเอดส์ ปี 2551-2554 มูลค่าปัจจุบนั
2551
2552
2553
2554
Total AIDSexpenditure, mBaht
6,928 7,208 7,733 9,922
Total Health Expenditure, mBaht 360,272 377,226 392,368 408,718
US$
US$
%GDP
%
110
14,275
3
431
0.08
1.9
114
14,471
3
415
0.08
1.9
121
15,487
4
489
0.08
2.0
154
20,594
5
675
0.09
2.4
85
15
93
7
85
15
86
14
21.7
65.8
13.7
76.1
13.1
73.4
13.4
73.2
ระบบและขนตอน
ั้
HCT
CICT
ผูร้ ับบริการ
• HIV Csg
Unit
• OPD
• IPD
• ANC
• TB
• STIs/MSM
• IDU
ประกันชวี ต
ิ /ธกส.
/สมัครงาน / อืน
่ ๆ
ระยะเวลาขึน
้ อยูก
่ บ
ั
วิธก
ี ารตรวจ / การ
นัดมาเจาะเลือดอีก
ั ยภาพ
ครัง้ / ศก
หน่วยบริการ /
ข ้อตกลงในการ
จัดระบบของจังหวัด
หน่วยงาน / ความ
คุ ้มทุน
Pre-test counseling
พบผูใ้ ห้บริการปรึกษา
+
เจาะเลือดครงที
ั้ ่ 1 ตรวจ HIV
1
ตรวจด ้วยน้ ายาตรวจ 3 วิธท
ี ห
ี่ ลักการต่างกัน
สถานทีใ่ ห้บริการ/ทากิจกรรม
• ชุมชนหมูบ
่ ้าน
• แหล่งชุมนุมของกลุม
่ เป้ าหมาย
• Drop-in center
• NGOs
• คลินก
ิ เอกชน???
• อืน
่ ๆ
หน่วยงานทีม
่ บ
ี ริการ,กิจกรรม:
ื้ เอชไอวี / /NGOs /
กลุม
่ ผู ้ติดเชอ
โรงพยาบาล / ภาคีภาครัฐ / อืน
่ ๆ
PICT
ในโรงพยาบาล
่ เป้าหมาย: KAPs / Gen pop.
กลุม
นอกโรงพยาบาล
ล ักษณะบริการ/กิจกรรม
• รณรงค์ให ้ความรู ้
• Mobile VCT clinic
• ให ้บริการปรึกษา
• ให ้ความรู ้/บอกบริการ
• Hotline
• อืน
่ ๆ
Post-test counseling
Reactive
Non-reactive
ผล
แจ้งผล
Reactive
2
counseling
เจาะเลือดครงที
ั้ ่ 2 ตรวจ HIV
3
Positive
Post-test counseling
แจ้งผล
Questions:
• What
• Who
• Where
• When
• Why
• How
• Time
่ ต่อ / หายไป
สง
4
คลินก
ิ ยาต้านฯ
15
จานวนร ับบริการ VCT ในระยะ 5 ปี ทวประเทศ
่ั
700,000
600,000
จานวน
500,000
400,000
300,000
200,000
100,000
0
2551
2552
2553
2554
2555
คน
173,233
302,590
412,848
518,721
571,235
ครัง้
179,388
317,500
436,882
553,532
605,279
จานวนครงการร
ั้
ับบริการ VCT ใน 14
รพช. ปี 2551-2555
จานวนครงการร
ั้
ับบริการ VCT ในรพศ./
รพท. 7 แห่ง ปี 2551-2555
2500
30,000
2000
25,000
1500
20,000
15,000
1000
10,000
500
5,000
0
2551
2552
2553
2554
2555
DH 11
DH 12
DH 21
DH 22
DH31
DH32
DH41
DH42
DH 51
DH52
DH61
DH62
DH71
DH72
0
2551
2552
2553
PH1
PH 2
PH 3
PH 5
PH 6
PH 7
2554
PH 4
2555
16
(1 ุ
คม2551-31กน
ประเ ศ
น2555
ุ > 15 ปี )
VCT (f10)
Register (f03)
F/U (f16)
CD4 (f11)
VL (f12)
1,706,990 cases
179,772 cases
135,170 cases
150,697 cases
90,925 cases
VCT : HIV positive
63,757 cases
VCT : HIV positive
17,629 cases
Register
63,757 cases
Follow up
47,771 cases
CD4
55,980 cases
VL
31,154 cases
VCT : HIV negative
8,219 cases
VCT : HIV negative
1,520,267 cases
Register
8,219 cases
Follow up
5,791 cases
CD4
6,954 cases
VL
3,523 cases
VCT : didn't test HIV
4,894 cases
VCT : didn't test HIV
92,224 cases
Register
4,894 cases
Follow up
3,597 cases
CD4
4,279 cases
VL
2,444 cases
Register
102,902 cases
Follow up
78,011 cases
CD4
83,484 cases
VL
53,804 cases
no VCT
no register
(1 ุ
21 โรง
คม2551-31กน
น2555
ุ > 15 ปี )
VCT (f10)
Register (f03)
F/U (f16)
CD4 (f11)
VL (f12)
111,133 cases
9,245 cases
7,207 cases
8,275 cases
5,053 cases
VCT : HIV positive
2,857 cases
VCT : HIV positive
896 cases
Register
2,754 cases
Follow up
2,220 cases
CD4
2,513 cases
VL
1,494 cases
VCT : HIV negative
292cases
VCT : HIV negative
104,394 cases
Register
285 cases
Follow up
208 cases
CD4
248 cases
VL
121 cases
VCT : didn't test HIV
221 cases
VCT : didn't test HIV
2,473 cases
Register
225 cases
Follow up
168 cases
CD4
197 cases
VL
100 cases
Register
5,981 cases
Follow up
4,611 cases
CD4
5,317 cases
VL
3,338 cases
no VCT
no register
ื้ เอชไอวี จนถึงการร ับยาต้านไวร ัส
ระยะเวลาตงแต่
ั้
ร ับบริการปรึกษาเพือ
่ ตรวจหาเชอ
Pre-test
counseling
เจาะเลือด
ครงที
ั้ ่ 1
(2-3 test)
เจาะเลือด
ครงที
ั้ ่ 2
เพือ
่ ยืนย ัน
(กรณีผลบวก)
Post-test
Counseling
แจ้งผล
เจาะเลือด
ตรวจ CD4
แจ้งผล CD4
เข้าสูร่ ะบบร ับ
ยาต้านฯ
ร ับยา
ARV
(เข้า
เกณฑ์)
ั ดาห์
*2 สป
ั ดาห์
1 วัน - 2 สป
1 วัน – 2 เดือน?
ั ดาห์ – 2 เดือน
1 สป
ั ดาห์
*1 สป
1 วัน - 2 เดือน
• รพช.บางแห่งฟั งผลนาน
เพราะต ้องสง่ ตรวจยืนยัน ที่
รพศ./รพท.เท่านัน
้ (เป็ น
ข ้อตกลงในจังหวัด)
• กรณีผลลบ สว่ นใหญ่ 1 วัน
• ทีเ่ ป็ น 1 วัน (SDR)
• เจาะเลือดครัง้ เดียว ไม่เจาะ
เลือดครัง้ ที่ 2 ยืนยัน, มี lab
ตรวจได ้เองทัง้ หมด
• บางแห่งเจาะเลือดครัง้ ทีส
่ องตรวจ HIV กับ
เจาะเลือดตรวจ CD4 พร ้อมกัน เพราะมั่นใจ
ื้ เอชไอวีอยูแ
ว่าติดเชอ
่ ล ้ว และจะได ้ไม่
ี เวลา โดยเฉพาะถ ้าทีมผู ้ให ้การปรึกษา
เสย
และทีม ARV เป็ นทีมเดียวกัน
• บางแห่ง ต ้องรอนัดอีกครัง้ เพือ
่ ให ้เจาะเลือด
ตรวจ CD4 ในวันทีม
่ ค
ี ลินก
ิ
• โรงพยาบาลศูนย์/ทั่วไป เจาะตรวจได ้ทุกวัน
เพราะตรวจเอง
ั ดาห์ ขึน
• ระยะเวลาตรวจ CD4 ถึงรู ้ผล 1 วัน – สป
้ อยูก
่ ับ
ว่าตรวจ CD4 ได ้เองหรือไม่
ื้ มาฟั งผล CD4 เพือ
• สว่ นการนัดผู ้ติดเชอ
่ ดูวา่ เข ้าเกณฑ์รับ
ยา ARV หรือยังสว่ นใหญ่นัดวันทีม
่ ค
ี ลินก
ิ
ั ดาห์ และตรวจ
• รพศ./รพท.จะฟั งเร็ว เพราะคลินก
ิ มีทก
ุ สป
CD4 ได ้เอง
• รพช.ทีน
่ ัดทุกเดือน การฟั งผล CD4 จะชา้ ประมาณ 2
ั ดาห์หรือ 1 เดือน
สป
• รู ้ผล CD4 แล ้วแต่ยังรับยาไม่ได ้เพราะมีอาการป่ วย OIs
่ TB ต ้องรอ 2 สป
ั ดาห์ – 2 เดือน
ต ้องรอรักษาก่อน เชน
ในด้านเทคนิควิธก
ี าร การรูผ
้ ลแลปต่างๆ จะไม่ชา้ (ใชเ้ วลาประมาณ 1 ว ัน) แต่ความล่าชา้ เกิดจาก เกิดจากระบบ
การแจ้งผลกล ับ (ใชว้ ธ
ิ ก
ี ารอะไรแจ้ง ใครเป็นคนตรวจใครเป็นคนแจ้งผลให้ผร
ู ้ ับบริการ ภาระงานแต่ละสว่ นที่
่ จานวนว ัน ครงั้ เวลาของการมีคลินก
เกีย
่ วข้อง การจ ัดบริการของคลินก
ิ เชน
ิ หรือการน ัดมาร ับบริการ)
19
้ื เอชไอวีในประชากรกลุม
ร้อยละการตรวจหาการติดเชอ
่ ต่างๆ
Ever HIV Testing
Populations
Population survey
Testing within 12 months Will testing for next year
Testing
within 12
months
(2555)*
percent
number
percent
number
Percent*
number
percent
107
35.7
na
na
150
50.0
1. Factory worker (n=1,937)
554
28.6
105
5.4
418
21.6
2. Sex Worker (n=334)
286
85.6
137
41.0
168
50.3
55.6
3. MSM (n=317)
196
61.8
132
41.6
156
49.2
25.6
4. IDU (n=100)
87
87.0
59
59.0
41
41.0
60.8
online survey (n=300)
Population based survey
*ภาพรวมของประเทศ แหล่งทีม
่ าของข ้อมูล การเฝ้ าระวังพฤติกรรม ของสานักระบาด กระทรวงสาธารณสุข
100
90
Ever HIV Testing
80
Testing within 12 months
70
61.8
Will testing for next year
60
59.0
50.3
50.0
50
40
87.0
85.6
35.7
49.2
41.0
41.6
Sex Worker (n=334)
MSM (n=317)
41.0
28.6
30
21.6
20
10
0
8.3
online survey (n=300)
Factory worker (n=1,934)
IDU (n=100)
20
ื้ เอชไอวีสาหร ับผูท
ระบบบริการตรวจหาเชอ
้ เี่ คยตรวจเลือดในรอบปี ทีผ
่ า่ นมาแยกราย
จ ังหว ัด : Population based survey
ื้ เอชไอวี ท่านได ้รับบริการให ้คาปรึกษาก่อนตรวจทีค
ครัง้ ล่าสุดตอนทีท
่ า่ นเข ้ารับการตรวจหาเชอ
่ ลินก
ิ
ื้ เอชไอวี ท่านได ้รับบริการให ้คาปรึกษาในวันทีม
ครัง้ ล่าสุดตอนทีท
่ า่ นเข ้ารับการตรวจหาเชอ
่ าฟั งผลเลือดทีค
่ ลินก
ิ
ั เจนและเข ้าใจง่าย
ได ้รับการแจ ้งผลการตรวจเลือดอย่างชด
ื้ เอชไอวีได ้เปิ ดโอกาสให ้ท่านได ้ซก
ั ถามเกีย
คลินก
ิ ทีท
่ า่ นไปรับการตรวจหาเชอ
่ วกับเอชไอวี
คลินก
ิ นีใ้ ห ้บริการแก่ทา่ นโดยให ้เกียรติ
ื้ เอชไอวีในแต่ละกลุม
ี
ร ้อยละเคยตรวจการติดเชอ
่ อาชพ
ื้ เอชไอวี จาแนกตามอาชพ
ี
ร ้อยละของสาเหตุทเี่ ข ้ามารับบริการตรวจการติดเชอ
สมัครงาน เข ้าทางาน
ตรวจก่อนแต่งงาน
ใชช้ วี ต
ิ คูใ่ หม่ หรือกับคนทีม
่ ค
ี ม
ู่ า
ก่อน
ตรวจสุขภาพ
แพทย์ เจ ้าน ้าทีฯ่ แนะนาให ้ตรวจ
ื้ ฯ
คู่ คนในครอบครัวติดเชอ
สมัครเข ้ากลุม
่ ต่างๆ บวช
ป่ วย ไม่สบาย
ื้ ฯ
มีพฤติกรรมทีอ
่ าจจะติดเชอ
จานวน
ว่างงาน ฯ
นร./นศ.
เกษตรกรร
ม
รับจ ้าง
ลูกจ ้าง
ราชการฯ
ค ้าขาย
งาน
บริการ
11.6
2.3
6.4
1.3
4.2
1.7
7.9
.8
20.9
4.5
3.2
2.1
4.7
.9
16.9
3.4
2.3
6.4
3.4
6.0
9.0
5.3
6.5
8.5
11.6
19.8
8.1
11.6
22.1
41.9
86
15.4
15.4
2.6
24.4
14.1
41.0
78
10.9
25.2
9.2
14.3
21.8
43.7
119
17.1
14.3
7.9
16.7
21.0
40.1
252
6.0
17.2
4.5
18.7
9.7
35.1
134
27.4
18.9
3.2
22.1
15.8
37.9
95
17.8
21.5
12.1
19.6
15.0
35.5
107
42.4
28.8
3.4
8.5
5.1
47.5
59
22
Population survey
ความพึงพอใจต่อบริการ Pre and Post Test Counseling
ความพึงพอใจกับบริการ
pre-post counseling
Factory Worker
Female Sex
Worker
MSM
IDU
ความพึงพอใจมาก
54.3
65.1
61.2
54.2
ความพึงพอใจปานกลาง
43.8
30.2
2.0
40.7
พอใจน ้อย
ไม่พอใจเลย
1.9
0.0
4.3
0.4
2.0
0.7
3.4
1.7
23
้ื
การให้บริการปรึกษาและตรวจหาการติดเชอ
เอชไอวี (๑)
ื้ มีแนวโน ้มทีเ่ พิม
• จานวนผู ้มารับบริการปรึกษาและตรวจเลือดหาการติดเชอ
่ ขึน
้
แต่ความครอบคลุมเพียงร ้อยละ 1.1 ของประชากร 15 ปี ขน
ึ้ ไป (ไม่รวม ANC)
(ข ้อมูลประชากรอายุ 15 ปี ขน
ึ้ ไป (ปี 2555) = 54,322,320 คน อ ้างอิงจาก
สนง.สถิต ิ ) และ VCT ยังไม่สามารถเข ้าถึงประชากรกลุม
่ เฉพาะ
• คุณภาพและแนวทางการให ้บริการปรึกษา รวมทัง้ ระยะเวลาในการรายงานผล
เลือดทีเ่ ป็ นบวกของแต่ละโรงพยาบาล แต่ละจังหวัดมีความแตกต่างและ
หลากหลาย
• โรงพยาบาลหลายแห่งไม่มรี ะบบการติดตามผู ้มารับบริการ กรณีทไี่ ม่มาฟั งผล
เลือด
• บุคลากรผู ้ให ้บริการปรึกษากับผู ้ให ้บริการยาต ้านฯ ในโรงพยาบาลแต่ละแห่ง
สว่ นใหญ่เป็ นบุคลากรคนละทีม และยังขาดการตรวจสอบข ้อมูลหรือการ
ประสานสง่ ต่อ
24
ื้ เอชไอวี (๒)
การให้บริการปรึกษาและตรวจหาการติดเชอ
ด้านระบบบริการ
• การมีหน่วยให ้บริการ VCT ที่
จากัด
• การเข ้าถึงบริการทีค
่ อ
่ นข ้างยาก
และมีขน
ั ้ ตอนมาก
ี่ งต ้อง
• การทีผ
่ ู ้มีพฤติกรรมเสย
เปิ ดเผยตนเอง /การไม่ม ี
่ งทางสาหรับผู ้ทีไ่ ม่ต ้องการ
ชอ
เปิ ดเผยตนเอง
• ภาระงานทีค
่ อ
่ นข ้างมากและ
หลายด ้านของบุคลากรผู ้
ให ้บริการ
ด้านผูร
้ ับบริการ
ี่ ง
• การไม่คด
ิ ว่าตนเองมีความเสย
• การมีสข
ุ ภาพแข็งแรง
• การกลัวว่าเมือ
่ พบผลเลือดบวก
แล ้ว คนรอบข ้างรวมทัง้ คนใน
ครอบครัวจะรังเกียจ
• ปั ญหาความไม่มั่นใจในระบบ
การรักษาความลับ
• การไม่ทราบสถานทีใ่ ห ้บริการ
VCT
25
ระบบบริการ Pre-ART และ ART
คลินก
ิ ปรึกษาเอดส ์
คลินก
ิ วัณโรค
คลินก
ิ STIs
ส่งต่อ
คลินก
ิ ยาต้านไวร ัส
คลินก
ิ ANC
IPD
อืน
่ ๆ
ส่งต่อ
้ น
ร ักษาโรคแทรกซอ
การเจ็บป่วยอืน
่ ๆ
การค ัดกรองทางคลินก
ิ
• รักษา OIs ก่อน
ั ประวัต ิ (OIs, ยาต ้านฯ, โรคทีอ
- ซก
่ าจมีผลต่อการรักษาด ้วยยาต ้านฯ)
้
- ชงั่ น้ าหนักและตรวจร่างกายเพือ
่ ประเมินระยะและอาการโรคแทรกซอน
- การตรวจ CD4, HBV, HCV เพือ
่ วางแผนการรักษา
ไม่เข้าเกณฑ์ร ับยาต้านไวร ัส
OPD
จึงให ้ยา ARV
• รักษา OIs พร ้อม
กับยา ARV
่ ต่อไปทีอ
สง
่ น
ื่
เข้าเกณฑ์ร ับยาต้านไวร ัส
บริการปรึกษา
ไม่มา
ตาม
น ัด
เตรียมความพร้อม
ก่อนร ับยา
ติดตามภาวะ
สุขภาพ
รายใหม่
- CD4 ทุก 6 เดือน
- เข ้ากลุม
่ ???
- อืน
่ ๆ???
-
แจกถุงยางอนามัย
ให ้ข ้อมูล/ความรู ้เรือ
่ งสุขภาวะทางเพศ
การส่งเสริมการเปิ ดเผยผลเลือดกับคูเ่ พศสัมพันธ์
Couple counseling
การคัดกรองและรักษา STIs
อืน
่ ๆ
ร ับยาต้านฯ
เข ้ากลุม
่ ฯ
(one stop service?)
การคัดกรอง /
Early
detection OIs,
โรคร่วม, ปั ญหา
สุขภาพอืน
่ ๆ
ปั ญหาเกีย
่ วกับ
การกินยาฯ
(แพ ้ยา/อาการ
ข ้างเคียง/ดือ
้
ยา)
การติดตาม
ผลการรักษา
ด ้วยยาต ้านฯ
(เช่น CD4,
VL, DR)
เข ้ากลุม
่ ฯ
บริการปรึกษา
เยีย
่ มบ ้าน
รายเก่า
Positive Prevention
ทดลองกินยา
ไม่มา
ตาม
นัด
26
ระบบบริการ Pre-ART และ ART
คลินก
ิ ปรึกษาเอดส ์
คลินก
ิ วัณโรค
คลินก
ิ STIs
คลินก
ิ ANC
ส่งต่อ
้ น
ร ักษาโรคแทรกซอ
การเจ็บป่วยอืน
่ ๆ
การค ัดกรองทางคลินก
ิ
ั ประวัต ิ (OIs, ยาต ้านฯ, โรคทีอ
- ซก
่ าจมีผลต่อการรักษาด ้วยยาต ้านฯ)
้
- ชงั่ น้ าหนักและตรวจร่างกายเพือ
่ ประเมินระยะและอาการโรคแทรกซอน
- การตรวจ CD4, HBV, HCV เพือ
่ วางแผนการรักษา
ล ักษณะผูป
้ ่ วย:
1
ไม่มา
ตาม
น ัด
ติดตามภาวะ
สุขภาพ
IPD
ส่งต่อ
คลินก
ิ ยาต้านไวร ัส
ไม่เข้าเกณฑ์ร ับยาต้านไวร ัส
OPD
• รักษา OIs ก่อน
จึงให ้ยา ARV
• รักษา OIs พร ้อม
กับยา ARV
รายใหม่
แจกถุงยางอนามัย
ให ้ข ้อมูล/ความรู ้เรือ
่ งสุขภาวะทางเพศ
การส่งเสริมการเปิ ดเผยผลเลือดกับคูเ่ พศสัมพันธ์
Couple counseling
การคัดกรองและรักษา STIs
อืน
่ ๆ
่ ต่อไปทีอ
สง
่ น
ื่
บริการปรึกษา
ร ับยาต้านฯ
เข ้ากลุม
่ ฯ
(one stop service?)
เยีย
่ มบ ้าน
รายเก่า
-
2
ื้ มาก่อน
1. ไม่รู ้ว่าตัวเองติดเชอ
ื้ มาก่
2. รูเข้
้ว่าาตัเกณฑ์
วเองติรดับยาต้
เชอ
อน ัสและเป็ น
านไวร
กลุม
่ ที่ LTFU
บริการปรึกษา
ระบบบริการดูแลร ักษา OIs
ทดลองกินยา
เตรี
ย
มความพร้
อ
ม
1. การวินจ
ิ ฉั ยโรค – OIs, HIV เข ้ากลุม่ ฯ
2. การรักษาก่อนร ับยา
- CD4 ทุก 6 เดือน
- เข ้ากลุม
่ ???
- อืน
่ ๆ???
Positive Prevention
อืน
่ ๆ
การคัดกรอง /
Early
detection OIs,
โรคร่วม, ปั ญหา
สุขภาพอืน
่ ๆ
ปั ญหาเกีย
่ วกับ
การกินยาฯ
(แพ ้ยา/อาการ
ข ้างเคียง/ดือ
้
ยา)
การติดตาม
ผลการรักษา
ด ้วยยาต ้านฯ
(เช่น CD4,
VL, DR)
ไม่มา
ตาม
นัด
1 27
รพศ./รพท.
รพช.
28
รวม
DH72
DH71
DH62
DH61
DH52
ประเทศ
DH51
DH42
DH41
200-350
DH32
46.8
47.1
46.6
51.9
46.6
46.8
47.7
47.8
16.8
17.0
17.1
14.8
16.4
13.1 16.7
14.3
16.8
13.4 14.3
16.2
14.6 15.6
14.9 15.8
14.5 15.6
21.0
22.5
21.9
19.6
20.5
20.4
22.8
22.5
23.0
22.0
200-350
DH31
100-199
DH22
46.9
14.7 15.6
22.4
100-199
DH21
<100
DH12
47.7
14.4 15.0
23.8
<100
DH11
รวม
PH7
PH6
PH5
PH4
0%
48.2
14.3 16.1
60%
PH3
20%
45.8
80%
PH2
PH1
ื้ เอชไอวี (อายุ >=15 ปี ) เมือ
ระด ับ CD4 ของผูต
้ ด
ิ เชอ
่ แรกลงทะเบียน ปี งบประมาณ 2551-2555
>350
100%
40%
2551
2552
2553
2554
2555
รวม
2551
2552
2553
2554
2555
รวม
21 โรงพยาบาล
>350
100%
80%
60%
40%
20%
0%
ั ว
่ นคนทีถ
สดส
่ งึ เกณฑ์กน
ิ ยา (CD4<200) แล้วได้กน
ิ ยาในระยะเวลาต่างๆ (ว ัน)
ผู้ติดเชื ้อที่ CD 4 <200 ไม่ได้ กินยา 4 %
Median = 27 วัน
100%
90%
5.9
10.3
80%
70%
23.0
60%
คนทีไ่ ม่ได ้กินยา
มี CD4<200
24 %
5.5
10.6
> -180
21.1
-150 to -121
-180 to -151
50%
-120 to -91
40%
-90 to -61
30%
44.6
47.0
20%
-60 to -31
-30 to -1
10%
5.1
5.7
ประเทศ
โรงพยาบาล (21 แห่ง)
0%
0
100.0
> -180
-180 to -151
80.0
-150 to -121
-120 to -91
60.0
-90 to -61
-60 to -31
40.0
-30 to -1
20.0
0
0.0
PH1 PH2 PH3 PH4 PH5 PH6 PH7 รวม
รพศ./รพท.
DH11DH12DH21DH22DH31DH32DH41DH42DH51DH52DH61DH62DH71DH72 รวม
รพช.
29
Dead case Review
ี ชวี ต
ื้ เอไอวีและผูป
โรค/สภาวะทีเ่ ป็นสาเหตุการเสย
ิ ในผูต
้ ด
ิ เชอ
้ ่ วยเอดส ์
(เฉพาะทีร่ ะบุวา
่ สาเหตุการตายเกีย
่ วข้องก ับเอชไอวี/เอดส)์
60.0
50.0
รวม Mean 20 รพ.
รวม Median 20 รพ.
50.0
42.6
40.0
30.0
29.0
26.3
20.0
12.3
10.0
0.0
8.3
14.1
11.1
10.8
5.6
4.1
2.1
3.8
2.9
0.0
2.0
3.4
3.2
0.0
0.0
1.5
0.0
1.2 0.0
3.6
0.0
ทีม
่ า: Dead case review 1,243 ราย จาก 20 โรงพยาบาล (โรงพยาบาลศูนย์/ทั่วไป 6
แห่งและโรงพยาบาลชุมชน 14 แห่ง)
30
ร้อยละของผูท
้ ม
ี่ ี Viral load < 50 copies/ml. ที่ 12 เดือน
หล ังเริม
่ ยาต้านไวร ัส (ประเทศ)
< 50
50 - 1,000
>1,000
100%
80%
75.8%
75.3%
75.7%
72.5%
69.2%
63.3%
60%
40%
30.7%
24.9%
18.6%
20%
6.0%
5.9%
6.0%
17.0%
7.1%
17.3%
7.0%
21.1%
6.4%
%
2551
2552
2553
2554
2555
หมายเหตุ: วิเคราะห์จากฐาน NAP (เฉพาะผู ้ใหญ่ อายุ >= 15 ปี )
รวม
31
ร้อยละของผูท
้ ม
ี่ ี Viral < 50 copies ทีเ่ วลา 12 เดือน หล ังเริม
่
ยาต้านไวร ัส (21 โรงพยาบาล)
< 50
50 - 1,000
>1,000
100%
80%
79.9%
76.5%
77.3%
76.6%
77.4%
76.2%
60%
40%
20%
18.1%
5.4%
13.2%
6.9%
16.3%
7.0%
15.2%
7.5%
16.4%
2554
2555
15.7%
7.3%
6.9%
%
2551
2552
VL at 1st testing (copies/ml)
< 50
50 - 1,000
>1,000
รวม
2553
2551
339
80
24
443
2552
508
84
44
636
ปี งบประมาณ
2553
2554
544
546
116
107
50
53
710
706
2555
353
76
34
463
รวม
รวม
2290
463
205
2958
หมายเหตุ: วิเคราะห์จากฐาน NAP (เฉพาะผู ้ใหญ่ อายุ >= 15 ปี )
32
ี ชวี ต
่ งเวลาต่างๆ หล ังลงทะเบียน ปี งบ 2551-2555
อ ัตราการเสย
ิ ทีช
่ ว
9
8
8.6
8.8
8.6
8.5
ทงประเทศ,
ั้
อายุ > 15 ปี
8
7
6
5
3.9
4
3.5
3.7
3.4
3.8
3.2
3.7
3.6
4.1
4.1
3.9
3.2
3
2.8
1.9
2
0.3
1
0
0-3 เดือนหลังลงทะเบียน
>3-6 เดือนหลังลงทะเบียน
2551
2552
>6-12 เดือนหลังลงทะเบียน
2553
2554
>12-24 เดือนหลังลงทะเบียน
2555
อัตราการเสียชีวิตที่เวลาต่ าง ๆ หลังลงทะเบียนเข้ ารั บการดูแลรั กษา (21 โรงพยาบาล) แยกตามปี งบประมาณ
9.3
10
8
9.7
8.7 8.3
21 รพ, อายุ > 15 ปี
6.9
6
3
4
3.2
4
3.9
3.8 3.5
2.9
5
3.8 4.1
3.6
4.7
3.9
1.4
2
0.2
0
0- 3 เดือนหลังลงทะเบียน
>3-6 เดือนหลังลงทะเบียน
2551
2552
>6-12 เดือนหลังลงทะเบียน
2553
2554
>12-24 เดือนหลังลงทะเบียน
2555
33
Kaplan-Meier survival estimates - pre-ART by Budget year
1.00
Kaplan-Meier survival estimates -- ART by Budget year
0.00
0.00
0.25
0.25
0.50
0.50
0.75
0.75
1.00
ื้ เอชไอวี ทีล
Survival ของผูต
้ ด
ิ เชอ
่ งทะเบียน ในปี 2551-2555
0
12
24
36
analysis time
48
60
0
12
2008
2009
2008
2009
2010
2011
2010
2011
2012
60
48
36
24
analysis time
2012
34
ี ชวี ต
ื้ เอชไอวี อายุ > 15 ปี
อ ัตราการเสย
ิ ของผูต
้ ด
ิ เชอ
อั ต ร า ก า ร
ี ชวี ต
เสย
ิ
ื้
จานวนผู ้ติดเชอ
์ ี่
และผู ้ป่ วยเอดสท
ลงทะเบียน
ประเทศ
21 โรงพยาบาล
2551
2552
2553
2554
2555
รวม 5
ปี
2551
2552 2553 2554 2555
รวม 5
ปี
43,021
37,188
34,593
33,376
31,594
179,772
2,180
1,775
1,823
1,708
1,759
9,245
ี ชวี ต
อ ัตราการเสย
ิ
o
o
o
o
3 เดือนหลัง
ลงทะเบียน
8.0
8.6
8.8
8.6
8.5
8.5
6.9
9.3
8.7
8.3
9.7
8.5
3-6 เดือน
หลัง
ลงทะเบียน
3.9
3.5
3.7
3.4
3.2
3.5
3.0
3.2
4.0
3.8
3.5
3.5
6-12 เดือน
หลัง
ลงทะเบียน
3.8
3.7
3.6
3.2
1.9
3.3
3.9
2.9
3.8
4.1
1.4
3.2
12-24
เดือนหลัง
ลงทะเบียน
4.1
4.1
3.9
2.8
0.3
3.1
3.6
5.0
4.7
3.9
0.2
3.5
35
ประเด็นเข้าร ับการร ักษาชา้
•
ี่ ง
ปั ญหา คน ทีไ่ ม่ได ้ตรวจเลย เพราะไม่รับรู ้ความเสย
•
กลุม
่ ทีม
่ ผ
ี ลบวก แต่ไม่ได ้มีการติดตามต่อเนือ
่ ง ทาให ้มาตอน CD4 ตา่ เพราะ ไม่รู ้ว่า
ต ้องตรวจต่อเนือ
่ ง ไม่เข ้าใจทีต
่ ้องมาตรวจต่อปั ญหาเรือ
่ ง stigma ทีก
่ ลัว
•
กรณีผลบวก แล ้วมาไม่ตอ
่ เนือ
่ ง มาจากเรือ
่ งเดินทาง เศรษฐกิจ และการเปลีย
่ นงาน
พร ้อมกับ ไม่กล ้าเปิ ดเผยตัวในทีใ่ หม่
•
ื้ การดูแลตนเองยังไม่มากในกลุม
ความเข ้าใจกับเรือ
่ งการติดเชอ
่ ทีเ่ ป็ นใหม่ ประเด็น
ปั ญหา stigma ยังเป็ นพืน
้ ฐานสาคัญ
•
เริม
่ ต ้นการรักษา ชา้ ทัง้ สว่ น OI และ ARV
– การเริม
่ รักษา TB and ARV
– การ miss diag. TB vs PCP
– ประสบการณ์ของแพทย์ผู ้รักษา ในด ้าน OI และ ARV
•
การออกแบบการให ้บริการขยายไปทีห
่ น่วยบริการใกล ้บ ้าน เพิม
่ ขึน
้ ภายใต ้การเตรียม
ความพร ้อมของทัง้ สองฝ่ าย ทัง้ ในเรือ
่ งการให ้คาปรึกษา ติดตามงาน การจ่ายยา
36
้ งต้น ในระบบดูแลร ักษา
ข้อเสนอเบือ
ื่ มโยงกับหน่วยบริการ
• การออกแบบ ระบบให ้บริการ ในรพ.ใหญ่ และการเชอ
ใกล ้บ ้าน การสง่ ต่อระหว่างหน่วยบริการ (การออกแบบการให ้บริการขยายไป
ทีห
่ น่วยบริการใกล ้บ ้าน เพิม
่ ขึน
้ ภายใต ้การเตรียมความพร ้อมของทัง้ สองฝ่ าย
ทัง้ ในเรือ
่ งการให ้คาปรึกษา ติดตามงาน การจ่ายยา )
• ระบบการติดตาม ในกลุม
่ ใหม่ และกลุม
่ pre-ART
ื้ ทีม
ั ซอน
้ กลุม
• การติดตาม ดูแลกลุม
่ ผู ้ติดเชอ
่ ป
ี ั จจัยซบ
่ ทีเ่ คลือ
่ นย ้าย
• ระบบดูแลด ้านจิตใจ สงั คม เพิม
่ จากการจ่ายยา และเจาะเลือด
ื้ ควรมีการปรับตามยุคสมัย และบริบทพืน
• บทบาทกลุม
่ ผู ้ติดเชอ
้ ที่
• ข ้อมูล การบันทึก เพือ
่ การติดตาม ทบทวนคุณภาพ ควรมีการพัฒนาเพิม
่ เติม
• ทักษะ ความรู ้ ของ แพทย์ พยาบาล บุคลากรทีเ่ กีย
่ วข ้อง ควรเพิม
่ เติมมากขึน
้
ในการดูแล วินจ
ิ ฉั ย รักษา เอดส ์ และ OI โดยเฉพาะในพืน
้ ทีท
่ ม
ี่ ค
ี วามชุกตา่
ี่ วชาญ
รวมทัง้ การให ้ระบบปรึกษา ผู ้เชย
37
นโยบาย
ั
บทบาทประชาสงคม
สาธารณะ
กก.เอดส์ ชาติ
Q 4.1
เครื อข่ ายผู้ตดิ เชือ้
เอชไอวี/เอดส์
ประเทศไทย
2538
เครือข่ ายฯ
ระดับภาค
เครือข่ ายฯ
ระดับ
จังหวัด
กลุ่มระดับ
ตาบล/
อาเภอ
1047 กลุ่ม
(2555)
กลุ่ม ไม่ อยู่
ใน
เครือข่ าย
เอนจีโอ
เครื อข่ าย
กพอ.
กพอ.ภาค
มีเฉพาะเหนือ/
กลาง/ใต้
เอนจีโอในจังหวัด
กองทุน
โลก
บทบาทด้ าน
นโยบาย
กก.เอดส์
กองทุน
บทบาทร่ วม
จัดบริการ
ศูนย์ องค์ รวม
กลุ่มเป้าหมาย
เฉพาะ
หลักประ
กัน
สุขภาพ
เอนจีโอ
ไม่อยูใ่ น กพอ.
กองทุน
ท้ องถิ่น
ระดับจังหวัด
กก.เอดส์
/PCM
โรงพยาบาล
รพ.สต.
งบ
สธ.
นโยบาย
บทบาท
ส่ งเสริม
ป้องกัน ใน
ชุมชน
FSW MSM
Youth IDU
Migrant
Drop In
บอกบริ การ
ส่งตรวจเลือด
Pre-Post
38
ื้ ในระดับจังหวัดกรณีศก
ึ ษา
โครงสร ้าง องค์ประกอบและบทบาทของเครือข่ายผู ้ติดเชอ
ประเด็น
1. มีการจัดตัง้ เครือข่าย
จังหวัด
โครงสร ้าง
องค์ประกอบและ
บทบาท
มีโครงสร ้าง
มีคณะกรรมการ
มีกลไกประสานงาน
2.มีการประชุม
เป็ นประจา 2-3 เดือน/
คณะกรรมการจังหวัด
ครัง้
3. มีการจัดทีมหนุนเสริม สนับสนุน ติดตาม ศูนย์
องค์รวม
่
4. มีการทางานกับชุมชน กับกลุม
่ เฉพาะ เชน
MSM เด็กได ้รับผลกระทบ เยาวชน ฯลฯ
่ สคร.
5. ได ้รับงบสนับสนุนจากแหล่งต่างๆ เชน
สปสช. กองทุนท ้องถิน
่
์ ังหวัด(PAC)
6. เข ้าร่วมเป็ นคณะกรรมการเอดสจ
์ งั หวัด
7. เข ้าร่วมศูนย์ประสานประชาคมเอดสจ
(PCM)
8. มีการผลักดันวาระทางนโยบายผ่าน PAC/PCM
ิ ธิเอดส ์
9. มีการทางานด ้าน
ศูนย์คุ ้มครองสท
ิ ธิ
ิ ธิ
สท
คณะกรรมการด ้านสท
เด็ก
P1
P2
ตะว ันออก
เฉียง
เหนือ
P3
เหนือ
กลาง
P6
P7
P4
ใต้
P5
39
Exit interview
ื่ มน
ร้อยละของผูร้ ับบริการทีม
่ รี ะด ับความเชอ
่ ั ต่อบริการจากแกนนาหรือ
อาสาสม ัคร ระด ับมาก และมากทีส
่ ด
ุ
ประเด็น
1. ให ้คาแนะนารักษาสุขภาพทั่วไป อาหาร
การออกกาลังกาย ชวี ต
ิ ประจาวัน
2. เตือน และกระตุ ้น หนุนเสริมให ้มาตาม
นัด
3. กระตุ ้นให ้มีวน
ิ ัยในการกินยาต ้านไวรัส
อย่างสมา่ เสมอ
4. อานวยความสะดวกทีโ่ รงพยาบาลให ้
รวดเร็วมากขึน
้
5. ชว่ ยเหลือและติดต่อแหล่งชว่ ยเหลือด ้าน
การเงิน สงั คม
6. ให ้คาปรึกษา สนับสนุนด ้านจิตใจต่างๆ
7. ได ้พูดคุยเรือ
่ งลึกๆ และเป็ นสว่ นตัวได ้
8. พูดคุยเรือ
่ งเกีย
่ วกับพฤติกรรมทางเพศ คู่
ั พันธ์
นอน การมีเพศสม
9. ขอถุงยางอนามัย
10. พูดคุยปรับทุกข์ และให ้การชว่ ยเหลือ
ิ ธิ์ ตีตรา เลือกปฏิบต
การถูกละเมิดสท
ั ิ
จานวน
กลุม
่ ทีย
่ ังไม่ได้ร ับยาต้านฯ
การมีศน
ู ย์องค์รวม
รวม
ไม่ม ี
เคยมี/มี
กลุม
่ ทีย
่ ัได้ร ับยาต้านฯ
การมีศน
ู ย์องค์รวม
ไม่ม ี
เคยมี
มี
รวม
78.8
94.4
87.9
81.9
91.9
91.7
87.3
83.0
90.3
87.2
85.3
96
92.1
89.6
69.2
69.1
69.2
89.7
100
94.3
93.1
81.1
81.9
81.6
82
85.7
91.2
86.1
40.4
47.8
44.6
24.1
62.9
66.5
46.8
75.5
54.7
56.6
87.5
67.6
65.3
82.4
62.1
61.6
67.2
46.5
44.8
89.8
76.3
79.6
91.2
85.9
84.5
80
66.4
65.7
54.7
49.1
70.0
57.7
63.4
54.0
52.3
33.8
64.3
63.5
81.1
82.4
65.4
57.5
57
80
137
272
99
228
599
40
การมีส่วนร่ วมของผู้ตดิ เชื้อเอชไอวีและภาคประชาสั งคม
• ภาคประชาสังคมมีส่วนร่ วมในการออกแบบงานรณรงค์เพื่อการเข้าถึง
บริ การดูแลรักษามากขึ้น ตั้งแต่ปี 2550 เป็ นต้นมา (เดิมเน้นบทบาท
เรื่ องการป้ องกัน)
• ภาคประชาสังคมและ NGOs มีส่วนร่ วมน้อยมากในการจัดบริ การ VCT
• “ศูนย์องค์รวม” ให้บริ การปรึ กษาเรื่ องสุ ขภาพจิต สังคม ด้านเศรษฐกิจ วิถี
ชีวิตทางเพศ การดารงชีวิต การมีคู่ การมีลูก และการเยีย่ มบ้าน ถือเป็ น
ส่ วนเสริ มสาคัญในการสร้างคุณภาพชีวิตผูต้ ิดเชื้อที่นอกเหนือจากการ
ได้รับยาต้านไวรัสเอดส์
• การสนับสนุนจากแหล่งทรัพยากรอื่นๆ เช่น องค์กรท้องถิ่นยังมีนอ้ ยมาก
41
ข้อเสนอ
1.
ั ยภาพ มีบทบาทเพิม
การสนับสนุนให ้ “ศูนย์องค์รวม”ทีด
่ ี มีศก
่ ให ้บริการ VCT ใน
และนอกหน่วยบริการ
2.
การคงการทางานของศูนย์องค์รวม อาสาสมัคร ไว ้ในหน่วยบริการ เพือ
่ ให ้เป็ น
หน่วยสาคัญในการจัดบริการปรึกษาด ้านจิตใจ สงั คม เศรษฐกิจ การดารงชวี ต
ิ
ด ้านเพศเพศวิถต
ี า่ งๆ ทัง้ การทีโ่ รงพยาบาลจ ้างเป็ นพนักงาน และสนับสนุนงบให ้
ื้
กลุม
่ ผู ้ติดเชอ
3.
ื้ ทีพ
การสนับสนุนให ้ เอนจีโอ และกลุม
่ ผู ้ติดเชอ
่ ร ้อมและมีประสบการณ์ด ้านการ
ให ้คาปรึกษา การให ้ข ้อมูล การบอกบริการ พัฒนายกระดับเป็ นผู ้ให ้บริการ VCT
ื่ มกับหน่วยบริการ มีการทาความเข ้าใจระบบบริการในโรงพยาบาล เพือ
แบบเชอ
่
่ งทางทีส
หนุนเสริมให ้มีชอ
่ ะดวกเข ้าถึงง่าย เป็ นความลับ โดยไม่ต ้องเจาะเลือด
้ การของโรงพยาบาลในพืน
เอง ทา lab เอง แต่ใชบริ
้ ที่
ื้ ทีท
4. สง่ เสริมให ้เอนจีโอ กลุม
่ ผู ้ติดเชอ
่ างานกับกลุม
่ เฉพาะได ้เข ้าใจและสามารถ
อธิบายให ้ข ้อมูลเกีย
่ วกับระบบ VCT และ ART ของโรงพยาบาลทีส
่ ง่ ต่อกลุม
่
เป้ าหมายไปตรวจเลือดเพิม
่ มากขึน
้ เพือ
่ ให ้เกิดระบบสง่ ต่อทีม
่ ค
ี ณ
ุ ภาพครบวงจร
42
Stigma and discrimination
43
key affected population
stigma and discrimination
general population
client
provider
MSM
30.9
IDU
22.6
FW
50.9
online
29.0
Pre-ART
ART
MD
Nurse
้ จากผู ้มีเชือ
้ ฯ
กลัวติดเชือ
FSW
38.7
้ ฯในทางลบ
สังคมประทับตราผู ้ติดเชือ
62.9
60.1
59.4
65.2
71.2
68.4
65.7
58.2
60.4
การประทับตราผลทีเ่ กิดในภายหน ้าทางลบ
69.3
70.7
68.6
62.1
73.1
75.6
70.7
้ ฯ
ประทับตราตนเอง/ผู ้ติดเชือ
การเลือกปฎิบัต ิ
53.5
14.6
36.3
21.0
46.0
25.7
43
8.3
42.6
11.0
6.18
7.4
key affected
population
general
population
client
provider
การตีตราและเลือกปฎิบ ัติ
7.4
Nurse
60.4
6.18
MD
58.2
11.0
ART
42.6
70.7
65.7
8.3
Pre-ART
43
68.4
online
73.1
71.2
29.0
FW
46.0
36.3
53.5
62.9
38.7
0.0
10.0
20.0
30.0
70.7
60.1
30.9
14.6
FSW
68.6
59.4
22.6
21.0
MSM
62.1
65.2
50.9
25.7
IDU
75.6
40.0
50.0
การเลือกปฎิบต
ั ิ
้ ฯ
การประทับตราตนเองและผู ้ติดเชือ
้ ฯในทางลบ
สังคมประทับตราผู ้ติดเชือ
้ จากผู ้ติดเชือ
้ ฯ
กลัวติดเชือ
60.0
69.3
70.0
ร ้อยละเห็
ดว้วย
ร้อยละที
เ่ ห็นนด้
ย
80.0
90.0
100.0
การประทับตราผลทีจ
่ ะเกิดในภายหน ้าทางลบ
Stigma terminology
•
้ จริงหรือคิดไปเองต่อท ัศนคติหรือ
Anticipated stigma: ความกล ัวทีเ่ กิดขึน
ั
่ การใช ้
พฤติกรรมทางสงคม
ถ้าสถานะทางเอชไอวีหรือพฤติกรรมอืน
่ ๆ (เชน
ยา) ถูกเปิ ดเผย
•
Experienced (enacted) stigma: รูปแบบของพฤติกรรมทีเ่ ป็นการตีตรา
้ ฎหมาย
หรือพฤติกรรมการเลือกปฏิบ ัติซงึ่ ม ักแก้ไขไม่ได้โดยการใชก
•
Internalized (self) stigma: การยอมร ับโดยตนเองว่าการตีตราจาก
ั
ิ ของสงคมว่
ภายนอก จากการต ัดสน
ามีสถานะทีต
่ า่ กว่า นนจริ
ั้
งและสมเหตุผล
ึ ด้อยค่า การ
สามารถแสดงออกโดยความภูมใิ จในตนเองทีต
่ า่ หรือความรูส
้ ก
ั
โทษตนเอง และการแบ่งแยกตนเองจากสงคม
•
ื้
้ แก่ผท
Secondary stigma: การตีตราทีเ่ กิดขึน
ู ้ เี่ กีย
่ วข้องก ับผูอ
้ ยูร่ ว
่ มก ับเชอ
่ ครอบคร ัว คู่ เพือ
หรือประชากรหล ัก เชน
่ น ผูใ้ ห้บริการทางด้านสุขภาพ
•
Compound/layered stigma: ประสบการณ์ของการตีตราทีเ่ กิดจากหลาย
เหตุ
ประเด็นปัญหาระบบข้อมูลข่าวสาร
• พัฒนาและสนับสนุนแนวทางบูรณาการระบบฐานข้อมูลของผูต้ ิดเชื้อและการให้บริ การในระดับ
สถานพยาบาล ระดับจังหวัด และระดับประเทศ โดยเฉพาะการพัฒนาระบบฐานข้อมูล NAP Plus
ซึ่งจะสามารถสะท้อนข้อมูลสถานการณ์ในภาพรวมของผูป้ ่ วยทุกสิ ทธิ์และแรงงานข้ามชาติ ได้
• ควรจัดระบบการติดตามกลุ่มผูต้ ิดเชื้อที่เป็ นแรงงานต่างด้าว either through NAP Plus or
NAPHA Extension
• ลดภาระการเก็บข้อมูลที่ไม่มีความจาเป็ น และแก้ไขปั ญหาข้อมูลที่มีความซ้ าซ้อนในระดับหน่วย
บริ การและพื้นที่
• ยกเลิกการจ่ายชดเชยภาระงาน เปลี่ยนเป็ นสร้างแนวคิดว่า การบันทึกข้อมูลและการส่ งรายงานเป็ น
หน้าที่พ้นื ฐานของสถานพยาบาล
• จัดให้มีระบบการตรวจสอบความถูกต้อง validation and verification ของข้อมูล NAP
data และเปิ ดโอกาสให้มีการเข้าถึงและใช้ขอ้ มูล NAP ในการติดตามและประเมินผลการ
ทางานด้านเอดส์ในทุกระดับ
• ความจาเป็ น ต่อฐาน ข้อมูล online 24 ชม. ?
การเชื่อมโยงโปรแกรม ?
46
Conclusions and
Policy recommendations
47
ข้ อค้ นพบหลัก ๑
ผลสาเร็จในภาพรวม
• ความครอบคลุมและการเข้าถึงยาต้านไวรัสของผูต้ ิดเชื้อ
• การป้ องกันการติดเชื้อจากแม่สู่ลูก
• การลดจานวนผูต้ ิดเชื้อรายใหม่ แต่ยงั ไม่ถึงเป้ าหมายที่ระบุไว้ในแผน
ซึ่งต้องการลดลงครึ่ งหนึ่ง
• การพัฒนาระบบข้อมูลเพื่อการติดตามและประเมินผล
• การสนับสนุนงบประมาณเภาครัฐเพื่อการดูแลรักษา
• ความครอบคลุมและทัว่ ถึงของระบบบริ การดูแลรักษา ถึงระดับอาเภอ
และในบางพื้นที่ถึงระดับตาบล
• การมีส่วนร่ วมของกลุ่มแกนนาและเครื อข่ายผูต้ ิดเชื้อ
48
ข้ อค้ นพบหลัก ๒
ประเด็นที่ยงั ไม่ ประสบความสาเร็จ
• การเข้าถึงบริ การคาปรึ กษาและการตรวจเลือด รวมทั้งการป้ องกันการติด
เชื้อของประชากรกลุ่มเสี่ ยง ยังอยูใ่ นระดับต่า
• ระดับ CD4 ของผูต้ ิดเชื้อรายใหม่ที่ค่อนข้างต่า ตลอดระยะเวลา 5 ปี ที่
ทาการศึกษา (มากกว่าร้อยละ 50 มีระดับ CD4 ต่ากว่า 100)
• อัตราการเสี ยชีวิตในปี แรกภายหลังการเข้าสู่ระบบการดูแลรักษา
• พฤติกรรมเพื่อป้ องกันการติดเชื้อเอชไอวีในประชากรกลุ่มต่างๆ อยูใ่ น
ระดับต่ากว่าเป้ าหมาย
• ระบบบริ การ
49
การให้ บริการปรึกษาและตรวจหาการติดเชื้อเอชไอวี (๑)
• จานวนผูม้ ารับบริ การปรึ กษาและตรวจเลือดหาการติดเชื้อมีแนวโน้มที่
เพิม่ ขึ้น แต่ยงั ไม่สามารถเข้าถึงประชากรกลุ่มเฉพาะ
• คุณภาพและแนวทางการให้บริ การปรึ กษา รวมทั้งระยะเวลาในการ
รายงานผลเลือดที่เป็ นบวกของแต่ละโรงพยาบาล แต่ละจังหวัดมีความ
แตกต่างและหลากหลาย
• โรงพยาบาลหลายแห่งไม่มีระบบการติดตามผูม้ ารับบริ การ กรณี ที่ไม่มา
ฟังผลเลือด
• บุคลากรผูใ้ ห้บริ การปรึ กษากับผูใ้ ห้บริ การยาต้าน ในโรงพยาบาลแต่ละ
แห่งส่ วนใหญ่เป็ นบุคลากรคนละทีม และยังขาดการตรวจสอบข้อมูลหรื อ
การประสานส่ งต่อ
50
ปัจจัยทีเ่ ป็ นอุปสรรคของการดูแลรักษา
ด้ านระบบบริการ
ด้ านประชาชน
• ระบบการติดตามที่ขาดประสิ ทธิภาพ
และขาดความต่อเนื่อง
• จานวนบุคลากรที่ให้บริ การไม่
เพียงพอ ผูใ้ ห้บริ การมีภาระงาน
บริ การค่อนข้างมาก
• แพทย์ผตู้ รวจขาดประสบการณ์ ผูต้ ิด
เชื้อไม่ได้รับการวินิจฉัย
• ระบบการรักษาความลับ ทีมงานใน
พื้นที่ไม่สามารถร่ วมติดตามเยีย่ มบ้าน
• ผูต้ ิดเชื้อจานวนหนึ่ งไม่ทราบว่า
ตนเองติดเชื้อ และในบางกรณี ไม่
ทราบว่าแฟนติดเชื้อ
• กลุ่มที่ทราบผลเลือดแล้ว แต่ยงั
แข็งแรงและไม่มีอาการ ร่ วมกับไม่
อยากเปิ ดเผยตนเอง
• การย้ายถิ่นฐานและที่ทางานของผูต้ ิด
เชื้อที่ยงั แข็งแรง CD4 ยังไม่ต่า
• กรณี MSM ไม่อยากตรวจ ไม่อยาก
เปิ ดเผยตนเองให้ใครรับรู้สถานะ
51
ข้ อเสนอแนะต่ อนโยบาย/ยุทธศาสตร์ ในปัจจุบัน
• นโยบาย Same day result ?
• การเริ่ มยา ARV ที่ระดับ CD4 มากกว่า 350 cell/mm3 or any
CD4 level ?
• นโยบาย Test and Treat ?
• นโยบาย Normalized HIV/AIDS
52
ข้ อเสนอแนะ รวม
• เร่ งสร้างความเข้าใจที่ตรง ถูกต้องในเรื่ องการติดเชื้อ การประเมิน
ความเสี่ ยง การป้ องกัน และลดความเสี่ ยง ในลักษณะที่หลากหลาย
รู ปแบบกับประชากรแต่ละกลุ่ม และต่อเนื่อง เน้นการสร้างให้
ประชาชนมี self assessment ที่ตรง ถูกต้อง
• สนับสนุนให้มีการพัฒนามาตรการและกลวิธีต่างๆ เพื่อลดปั ญหาการ
ตีตรา และการเลือกปฏิบตั ิ (stigma and discrimination)
ต่อกลุ่มผูต้ ิดเชื้อเอชไอวี
53
ข้ อเสนอแนะ
การให้ คาปรึกษาและตรวจหาการติดเชื้อเอชไอวี
• เร่ งรัดการประชาสัมพันธ์เผยแพร่ ขอ้ มูลด้านการป้ องกันการติดเชื้อเอชไอวี
การให้คาปรึ กษาและการตรวจเลือดหาเชื้อเอชไอวี รวมทั้งประสิ ทธิผลของ
ยาต้านไวรัสเอดส์แก่ประชาชนทัว่ ไป และประชากรกลุ่มเฉพาะ
• เพิ่มและพัฒนาจุดบริ การตรวจเลือด และบริ การให้คาปรึ กษา ให้สะดวก
เข้าถึงง่ายมากขึ้นทั้งกลุ่มประชากรทัว่ ไป และประชากรกลุ่มเฉพาะ
• พัฒนาศักยภาพและความร่ วมมือกับกลุ่มแกนนาและเครื อข่ายผูต้ ิดเชื้อใน
การให้บริ การ VCT
54
ข้ อเสนอแนะ
การจัดระบบดูแลรักษาและสนับสนุนผู้ตดิ เชื้อ
• พัฒนาการเข้าถึงระบบบริ การสาหรับผูต้ ิดเชื้อให้มีความครอบคลุมและบริ การที่
รวดเร็ วขึ้น ด้วยการเพิ่มช่องการให้บริ การในหลายระดับ และการส่ งต่อ ติดตาม
• มีบริ การที่จาเพาะเพิ่ม สาหรับกลุ่มที่ความเสี่ ยงในการ loss และรับยาไม่ต่อเนื่อง
• พัฒนาช่องทางการให้บริ การสาหรับกลุ่มที่มีปัญหาซับซ้อน เช่น กลุ่มชายมี
เพศสัมพันธ์กบั ชาย กลุ่มผูใ้ ช้ยาเสพติดชนิ ดฉี ด กลุ่มแรงงานข้ามชาติ
• เพิม่ อัตรากาลังและบุคลากรที่อยูใ่ นระบบบริ การดูแลรักษา และสนับสนุนผูต้ ิดเชื้อ
โดยเฉพาะแพทย์ผเู ้ ชี่ยวชาญในการให้บริ การกับผูต้ ิดเชื้อ
• ฝึ กอบรมและพัฒนาผูใ้ ห้บริ การที่เกี่ยวข้องกับผูต้ ิดเชื้อ เกี่ยวกับบริ การดูแลรักษาที่
ค้นหาผูต้ ิดเชื้อได้ไวขึ้น
• พัฒนาระบบการติดตามผูต้ ิดเชื้อกรณี ขาดนัด ในลักษณะต่างๆเพิ่มมากขึ้น
• กสธ. และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องต้องเร่ งดาเนินการพัฒนาคุณภาพระบบการให้บริ การ
55
ในระดับจังหวัดให้มีคุณภาพและมาตรฐานใกล้เคียงกัน
ข้ อเสนอแนะ
การมีส่วนร่ วมของผู้ตดิ เชื้อเอชไอวีและภาคประชาสั งคม
• สนับสนุนให้ “ศูนย์องค์รวม” ที่ดีมีศกั ยภาพ และ NGOs ได้มีบทบาท
เพิ่มเติมในการให้บริ การ VCT ทั้งในและนอกสถานพยาบาล
• คงการทางานของศูนย์องค์รวมและอาสาสมัครไว้ในหน่วยบริ การ เพื่อให้
เป็ นหน่วยสาคัญในการจัดบริ การคาปรึ กษาด้านจิตใจ สังคม เศรษฐกิจ และ
การดารงชีวิตในด้านต่างๆ
• ส่ งเสริ มให้ NGOs และกลุ่มผูต้ ิดเชื้อที่ทางานกับกลุ่มประชากรเฉพาะได้
เข้าใจและสามารถอธิบายข้อมูลระบบ VCT และระบบ ART ของ
โรงพยาบาล เพื่อให้เกิดการประสานงานในการส่ งต่อประชากรกลุ่มเฉพาะ
เข้าสู่ระบบ VCT และการตรวจเลือดเพิ่มมากขึ้น
56
กิตติกรรมประกาศ
• ศูนย์อานวยการบริ หารจัดการปั ญหาเอดส์แห่ งชาติ (ศบ.จอ.)
• สานักงานหลักประกันสุ ขภาพแห่ งชาติ (สปสช)
• ผูใ้ ห้ขอ้ มูลในระดับในแต่ละโรงพยาบาลพื้นที่กลุ่มตัวอย่าง
57
