Doç.Dr. Mehmet Bilge Çetinkaya
Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi
Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı
Samsun
Meme kanseri ve Doğurganlık
 Kemoterapiye bağlı fertilitenin azalması
 Kemoterapi, endokrin tedavi ve yönlendirilmiş
tedavinin, fetusa oluşturabileceği potansiyel riskler
 Onkolojik açıdan gebelik bakımı ve takip
 Meme kanseri sonrası emzirme
 Rekürrens riski/ progressif hastalık ve gebeliğin
sürviye etkisi
 Kanser tanı ve tedavisi ile gebelik arasındaki optimal
süre
 Meme kanseri doğurganlık çağındaki tümörlerin %30’unu
oluşturmaktadır.
 Genç hastalarda meme kanseri tedavisini yapan
hekimlerin, yapılan adjuvan tedavilerin sonuçlarını ve
hastanın gelecekteki fertilitesine etkilerini iyi bilmesi ve
hastayı bu konuda bilgilendirmesi gerekmektedir.
 Surveillance, Epidemiology, and End Results (SEER)
verilerine göre 2002 ve 2006 yılları arasında tanı konulan
meme kanserlerinden yaklaşık
 %1.9’u 20-34 yaşları arasındaki kadınlarda ,
 %10.5’u 35-44 yaşları arasında görülmektedir.

SEER Cancer Statistics Review, 1975-2006, National Cancer Institute.
Bethesda, MD, based on November 2008 SEER data submission.
Available at: http://seer.cancer.gov/statfacts/html/breast.html Accessed
August 11, 2009.
Meme kanseri insidansı
 Meme kanseri bulunan olguların %10’dan azı daha
sonra gebe kalmaktadır.

Kroman N, Jensen MB, Melbye M, Wohlfahrt J, Mouridsen HT. Should
women be advised against pregnancy after breast-cancer treatment? Lancet
1997;350:319–322.
 Gebelik oranları aynı yaş grubundaki meme kanseri
bulunmayan kadınların yarısı kadar olmaktadır

Ives A, Saunders C, Bulsara M, Semmens J. Pregnancy after
breast cancer: population based study. BMJ 2007;334:194.
 Meme kanseri çoğunlukla erken evrede
tanılandırılmaktadır.
 Loko-rejional tedavi, kemoterapi ve
beraberindeki hormonal tedavi (tamoxifen, GnRH
analogları), Anti-Her-2 ajanları (Trastuzumab)
meme kanserinde sağ kalım oranlarını arttırmıştır.


Systemic treatment of early breast cancer by hormonal, cytotoxic, or
immune therapy. 133 randomised trials involving 31,000 recurrences
and 24,000 deaths among 75,000 women. Early breast cancer trialists’
collaborative group. Lancet 1992; 339(8784):1-15.
Hortobagyi GN. Trastuzumab in the treatment of breast cancer. The
New England journal of medicine 2005;353(16):1734-6.
Gebelik ve meme ca; potansiyel riskler
 Rezidüel mikrometastazlar üzerine gebelikte artmış
östrojen düzeylerinin muhtemel etkisi
 Preklinik çalışmalar östrojeninin meme kanserinin
başlama ve gelişmesinde önemli rolü olduğunu
göstermiştir.
 Hormon tedavisi alan olgularda artan invaziv meme
kanseri bildirilmektedir.
 Dolayısıyla önceleri ,meme kanseri bulunan kadınlara, yüksek
östrojen ve progesteronun rekürrens ve mikrometazları
uyaracağı nedeniyle gebe kalmamaları önerilmekteydi.
 Buna karşın gebeliğin meme kanseri sonrası hastalık
seyrine olumsuz etkisi bildirilmemiştir. Aksine
koruyucu etkiden bahsedilmektedir.
Blakely LJ, Buzdar AU, Lozada JA, et al. Effects of pregnancy
after treatment for breast carcinoma on survival and risk of
recurrence. Cancer. 2004;100:465-469.
 Kroman N, Jensen MB, Wohlfahrt J, Ejlertsen B. Pregnancy
after treatment of breast cancer--a populationbased study on
behalf of Danish Breast Cancer Cooperative Group. Acta
Oncol. 2008;47:545-549.

 Nullipar ve multiparda reseptör ve antijen farklılığı
 Alloimmunizasyon
 Hormonların bidirectional etkisi
 Stem cell farklılığı?
 Meme kanserli olgularda gebeliğin etkisini inceleyen
bütün araştırmalar toplum bazlı araştırmalar, ve olgukontrol ve olgu sunumları şeklinde ve kanıt düzeyleri,
randomize prospektif klinik araştırmalardaki gibi çok
güçlü olan çalışmalar değildir.
 Ancak iyi dizayn edilmiş toplum bazlı kontrollü
çalışmalar geniş serilerde incelenmiştir.

Peccatori E, Cinieri S, Orlando L, et al.: Subsequent pregnancy
after breast cancer. Recent Results Cancer Res 2008;178:57–67.
 Çalışmaların çoğunda meme kanseri nedeniyle tedavi edilen
kadınlarda gebeliğin, hastalığın prognozu üzerine etkili olmadığı
gösterilmiştir.
 Aksine, tedavi sonrası sürvi, gebelik bulunmayan uygun eşleşmiş
kontrolleriyle karşılaştırıldığında istatistiksel olarak anlamlı
iyileşme göstermiştir.
 Ancak yorumlamada bu araştırmaların çoğunluğunun retrospektif
olduğu, ulaşılan hasta gruplarının ve gebelik düşünen olguların
kendini iyi hisseden ve iyi prognozlu grupta olduğu ve “Healty
mother Effect”e bağlı bir yanlılık olabileceği süregelen
tartışmaların odağını oluşturmaktadır.
 Başlangıçtaki araştırmalarda meme kanseri tanısıyla
gebelik arasındaki sürenin sürviyi değiştirmediği
bildirilmiştir.



Sankila R, Heinavaara S, Hakulinen T: Survival of breast cancer
patients after subsequent term pregnancy: ‘‘Healthy mother effect.’’
Am J Obstet Gynecol 1994;170:818–823.
Harvey JC, Rosen PP, Ashikari R, et al.: The effect of pregnancy
on the prognosis of carcinoma of the breast following radical
mastectomy. Surg Obstet Gynecol 1981;153:723–725.
Mignot L, Morvan F, Berdah J, et al.: Pregnancy after treated
breast cancer. Results of a case control study. Presse Med 1986;
15:1961–1964.
 Daha yeni araştırmalarda; 6 aydan önceki gebeliklerde, 5 yıllık
sağkalım oranlarının, 6-24 ay ve 5 yıl üzerindeki zaman aralıklarına
göre, daha kötü olduğu bildirilmiştir. (5-year survival: %54, %78 ve
%100)

Clark RM, Chua T: Breast cancer and pregnancy: The ultimate challenge. Clin Oncol
1989;1:11–18.
 Mueller toplum bazlı yaptığı, güncel bir araştırmasında, tanıdan
sonraki ilk 3 ayda gebe kalan olgularda artmış mortalite riskinden
söz etmektedir (RR 1.7, P<0.05).
 Bu süreden sonraki gebeliklerin, sağ kalım oranlarının gebe
kalmayanlara benzer olduğunu bildirmiştir.

Mueller BA, Simon MS, Deepen D, et al.: Childbearing and survival after breast
carcinoma in young women. Cancer 2003;98: 1131–1140.
 Tanı konulduktan 2-5 yıl sonra gebe kalanlarda ise ölüm oranlarında
istatistiksel anlamlı azalma (RR 0.19–0.49, P<0.05). gözlenmiştir.
 Toplum bazlı başka bir güncel çalışmada, gebelikten 6 ay önce
meme kanseri tanısı konulmuş olgularda istatistiksel olarak anlamlı
olmayan artmış mortalite riski bildirilmiştir (RR 2.20, P<0.58).
 Eğer tanı ile gebelik arasında geçen süre, 6- 24 ay ise istatistisel
anlamlı olamayan ölüm oranlarında azalma (RR 0.45, P<0.14),
24 aydan fazla ise anlamlı olarak azalma görülmektedir RR 0.48,
P<0.009).


Ives A, Saunders C, Bulsara M, et al.: Pregnancy after breast cancer: Population based
study. BMJ 2006;334:194.
 Kroman ve arkadaşları 45 yaş altında meme kanseri
bulunan 10,236 kadında, 10 yıllık takip sonrasını
bildirdikleri güncel bir toplum bazlı kohort çalışma
sonuçlarını yayınlamışlardır.
 Buna göre meme kanseri sonrası term gebelik yaşayan
kadınlarda ölüm oranı azalmıştır ( RR: 0.73; %95
CI: 0.54-0.99).
Meme kanseri ve prognoz
 Cooper and Butterfield çalışmalarında 5 yıllık sürviyi %75
olarak bildirmişlerdir. Gebelik olmayan kontrol grubunda
bu oran %50 olarak verilmiştir.
 Ariel and Kempner, lenf bezi tutulumu olmayan meme
kanseri sonrası gebelik bulunan kadınlarda 5 yıllık sağ
kalımı %77, gebelik olmayan kontrollerinde ise %70
olarak vermektedirler.
 Nodal tutulum varlığında bu oranlar %56 ve %53 olarak
verilmektedir.
 Bir Kanada çalışmasında 1930- 1980 yılları arasında meme
kanser tedavi sonrası multipl gebeliği bulunan kadınların , bir
kez gebelik geçirienlere göre, daha iyi prognoza sahip oldukları
gözlenmiştir.

Clark RM, Chua T. Breast cancer and pregnancy: the ultimate
challenge. Clin Oncol (R Coll Radiol). 1989;1:11-18.
 Meme kanserinden 2-5 yıl sonra gebelik azalan mortalite
oranları ile ilişkilidir. (RR 0.19–0.49, p\0.05).
 2 yıl sonra gebe kalanlarda etki anlamlı iken (p = 0.009),
6 ay sonraki gebelikte istatistiksel anlamlı etki yoktur.

Ives A, Saunders C, Bulsara M, Semmens J (2007) Pregnancy
after breast cancer: population based study. BMJ 334(7586):194
Antonis Valachis, Obstetrical and Gynecological Survey, 2011
Antonis Valachis, Obstetrical and Gynecological Survey, 2011
Azim H, EUROPEAN JOURNAL OF CANCER 4 7 ( 2 0 1 1 ) 7 4 –8 3
Azim H, EUROPEAN JOURNAL OF CANCER 4 7 ( 2 0 1 1 ) 7 4 –8 3
Azim H, EUROPEAN JOURNAL OF CANCER 4 7 ( 2 0 1 1 ) 7 4 –8 3
Gebeliğe ne zaman izin verilmeli
 Pratikte çoğu klinisyen, tanıdan sonra erken
rekürrenslerin görüldüğü ilk 2 yıldan sonra gebeliği
önermektedirler.
 Bununla birlikte iyi prognozlu lokalize hastalığa sahip
kadınlarda 6 ay sonraki gebeliğin olumsuz olmadığı
düşünülmektedir.
 Ancak adjuvant tedavinin doğum ve gebelik üzerine yan
etkilerinden korunmak için 6-12 ay beklenmesi uygun
görünmektedir.
 Genç yaş olgular anlamlı olarak düşük sürvi ve yüksek
lokal ve uzak relaps oranlarına sahip olduğu için, 33 yaş
altındaki kadınların 3 yıl beklemesi önerilmektedir.

Averette HE, Mirhashemi R, Moffat FL: Pregnancy after breast
carcinoma. Cancer 1999;85:2301–2304.
 Klasik görüş, hormon reseptörü pozitif bulunan ve
cerrahi ve radyoterapi yapılmış ve (konservatif cerrahi
görenlerde meme dokusu, aksiller lenf nodu tutulumu
olanlarda subklaviküler alan ışınlaması) tamoksifen
tedavisi alan genç kadınların tedaviden 5 yıl sonra
gebe kalması doğrultusundadır.
 Buna karşın hormon reseptörü negatif olan ve cerrahi,
radyoterapi ve kemoterapi gören genç kadınlar, tedavi
tamamlandıktan sonra daha erken gebe kalabilirler.
 Folikül stimulan hormon (FSH) bağımsız dönemden,
fertilizasyon kapasitesi olan dominant Graf folikülü
gelişene kadar devam eden oosit matürasyon süresi
yaklaşık 6 aydır.
 Bu nedenle gebelikler onkolojik tedavi bitiminden 6 ay
sonrasına kadar ertelenmelidir.
 Bir kohort çalışmada 45 yaş altı, 438 meme kanseri
bulunan kadında, gebelik intervali araştırılmıştır.
 10 ay üzerinde olduğu kadınlarda ölüm oranlarının,
kontrollere göre daha az olduğu bildirilmiştir (RR:
0.54, %95 CI: 0.41-0.71).
 10 ay altında gebelik gerçekleştiğinde bu etki
görülmemiştir.

Mueller BA, Simon MS, Deapen D, Kamineni A,
Malone KE, Daling JR. Childbearing and survival after
breast carcinoma in young women. Cancer.
2003;98:1131-1140.
Meme Kanserinden sonra gebelik için bekleme süresi
 Royal College of Obstetricians and Gynaecologists (RCOG) ve
diğer jinekologlar güncel pratikte premenopozal meme
kanserli hastalarda gebelik öncesi en az 2 sene beklenmesini
önermektedirler.

Royal college of obstetricians and gynaecologists (2004) Pregnancy
and breast cancer. Guideline no. 12. http://www.Rcog.
Org.Uk/guidelines
 Kanada Jinekoloji ve obstetrik topluluğu (SOGC) 3 yıl
beklenmesini önermektedir.

Helewa M, Levesque P, Provencher D, Lea RH, Rosolowich V,
Shapiro HM (2002) Breast cancer, pregnancy, and breastfeeding. J
Obstet Gynaecol Can 24(2):164–180 (quiz 181–164)
 Bazı araştırmacılar Stage III hastalığa sahip kadınlarda en
az 5 yıl gebeliğin ertelenmesini önermektedirler.
 Buna karşın lenf nodu pozitifliği varlığında bekleme
süresi en az 5 yıl olmalı, eğer uzak metastaz veya rekürren
hastalık varsa, yoğun tedavi gerekliliği ve kötü prognoz
nedeniyle gebelik düşünülmemelidir.

Averette HE, Mirhashemi R, Moffat FL (1999) Pregnancy after
breast carcinoma: the ultimate medical challenge. Cancer
85(11):2301–2304
 Östrojen reseptörü negatif meme kanserli olgularda
rekürrrenslerin çoğu ilk 2-3 yıl içinde görülür. %95’i de 5
yıl içinde görülür, bu nedenle bazı araştırıcılar gebelik
öncesi 3 yıl beklenilmesini önermektedir.

Averette HE, Mirhashemi R, Moffat FL. Pregnancy after breast
carcinoma: the ultimate medical challenge. Cancer 1999;
85(11):2301e4.
 Tamoksifen tedavisinin standart protokolü 5 yıllık kullanımdır. Ancak
gebelik nedeniyle erken dönemde kesilmesi dikkatli
değerlendirilmelidir.
 Östrojen reseptörü pozitif kadınlar arasında rekürrensler, ilk 5
yılda %50 oranında görülmekte, diğer yarısı daha sonra
görülmektedir.

Early Breast Cancer Trialists’ Collabortaive Group (EBCTCG). Effects of
chemotherapy and hormonal therapy for early breast cancer on recurrence
and 15-year survival: an overview of the randomised trials. The Lancet
2005; 365 (9472): 1687e717.
 Bu nedenle tamoksifen tedavisinin 2-3 yıl sonra kesilmesiyle
relapsların %50 önlenmesindeki etkinin azalacağı bildirilmiştir.

Ravdin PM, Siminoff LA, Davis GJ, Mercer MB, Hewlett J, Gerson N, et al.
Computer program to assist in making decisions about adjuvant therapy for
women with early breast cancer. Journal of Clinical Oncology 2001;19(4):
980-1.
 Rezidüel fertilite kapasitesi ve konsepsiyon düşünülen
zamandaki yaşa bağlı fertilite olasılıkları hasta ile
görüşülmelidir .
Kemoterapi ve gebelik
 Kemoterapinin artmış düşük oranlarına yol açtığı gösterilse de
kemoterapi alan kadınların çocuklarında konjenital anomali
görülme sıklığı, genel populasyondan farklı değildir.
 Tamoksifen aynı zamanda aromataz inhibitörleri gibi IVF için
ovulasyon indüksiyonunda da kullanılabilmektedir.


Oktay K. Further evidence on the safety and success of ovarian stimulation with
letrozole and tamoxifen in breast-cancer patients undergoing in vitro fertilization to
cryopreserve their embryos for fertility preservation. J Clin Oncol 2005; 23: 3858–
3859.
24. Oktay K, Buyuk E, Libertella N et al. Fertility preservation in breast-cancer
patients: a prospective controlled comparison of ovarian stimulation with tamoxifen
and letrozole for embryo cryopreservation. J Clin Oncol 2005; 23: 4347–4353.
 Ancak tamoksifen embriyo üzerine olumsuz etkilerinden
dolayı gebelikte kullanılmamalı ve tamoksifen öncesi gebelik
testi yaptırılmalıdır.
 Düzenli menstrüasyonlar olmasa da, tamoksifen kesildikten 2
ay sonrasına kadar da hormonal olmayan kontrasepsiyon
yöntemleri kullanılmalıdır.
 Kemoterapi tamamlandıktan sonra gebelikte konjenital
malformasyon için artan risk bulunmasa da bir çalışmada 58
gebelikte %40 oranında preterm doğum ve düşük doğum
ağırlığı gibi olumsuz etkiler bildirilmiştir.

Mulvihill JJ, McKeen EA, Rosner F, Zarrabi MH. Pregnancy outcome
in cancer patients. Experience in a large cooperative group. Cancer.
1987;60:1143-1150.
Kemoterapi sonrası amenore
 Kemoterapi sonrası görülen geçici amenore sonrası düzenli
menstrüel sikluslar 12 aya kadar başlamakla birlikte 12 aydan
uzun süre geçen olguların çoğunda amenore kalıcı olacaktır.
 Pratik kural olarak kemoterapi over yaşına 10 yıl ekleyecektir.
 Ancak 35 yaş altındaki kadınlarda 18 aya kadar
menstrüasyonlar geri dönebilmektedir.

Kil WJ, Ahn SD, Shin SS, Lee SW, Choi EK, Kim JH, et al. Treatment-induced
menstrual changes in very young (<35 years old) breast cancer patients. Breast
Cancer Research and Treatment 2006;96(3):245-50.
 Tamoksifenin kendisi amenore yapabilmektedir.

Swain S, Land S, Ritter M, Costantino J, Cecchini R, Mamounas E, et al.
Amenorrhea in premenopausal women on the doxorubicin and cyclophosphamidefollowed-by-docetaxel arm of NSABP B-30 trial. Breast Cancer Research and
Treatment 2009; 113(2):315-20.
 Amenore yapan toplam siklofosfamid dozu, 40 yaşındaki bir
kadında, 20 yaşındakinin %25’i kadardır.

McCarthy NJ. Care of the breast cancer survivor: increased survival rates present a
new set of challenges. Postgraduate medicine 2004;116(4):39-40. 2, 5-6.
 Klasik siklofosfamid rejimlerinde kemoterapi sonrası amenore
görülme olasılığı, (CMF, FEC, ve AC) %33 ila%82 arasında,
tedavi süresi doz, hasta yaşına göre değişmektedir.

Maltaris T, Weigel M, Mueller A, et al.: Cancer and fertility preservation: Fertility
preservation in breast cancer patients. Breast Cancer Res 2008;10:206.
 Siklofosfamid metotrexate ve 5-fluorourasil (CMF) alan 3
kadından 2’sinde amenore gelişecektir.
 Yeni kemoterapi modalitelerinden antrasiklinlerin ilavesiyle
amenore oranları biraz azalmıştır (5-Fuorouracile/doxorubicine/cyclophosphamide (FAC), 5fuorouracile/epirubicine/cyclophosphamide (FEC)

Minton SE, Munster PN. Chemotherapy-induced amenorrhea and fertility in
women undergoing adjuvant treatment for breast cancer. Cancer Control
2002;9(6):466-72.
 Kemoterapi sonrası amenore 40 yaş altında %21-71, üstünde %40-
100’dür.

Stearns V, Schneider B, Henry NL, Hayes DF, Flockhart DA. Breast cancer
treatment and ovarian failure: risk factors and emerging genetic determinants.
Nature Reviews 2006;6(11): 886-93.
 Alkilleyici ajanlardan siklofosfamidli rejimlerde over yetmezliği için
risk daha fazla olmakla birlikte kemoterapi protokollerine “taxane”
ilavesi amenore olasılığını düşürmektedir (paclitaxel or docetaxel).
Zervoudis S, Best Practice & Research Clinical Obstetrics and Gynaecology 24 (2010) 81–86
Chabbert-Buffet N, Surg Oncol. 2010 Mar;19(1):e47-55.
 Oosit matürasyonu göz önünde bulundurulduğunda kemoterapi
sonrası 6 ay beklemek mantıklı olacaktır.
 Meme kanserinde hormonal tedavinin direkt gonadotoksik ve
genotoksik etkisi ile ilgili bilgi bulunmamaktadır.
 Aksine tamoksifen ART de ovulasyon indüksiyonunda
kullanılmaktadır.
 Ancak kronik kullanımda çok az hastada dokularda tamoksifen ve
metabolitleri bulunduğundan tamoksifen kesildikten sonra gebelik
için 3-6 ay beklemek pratik olacaktır.

Peccatori E, Cinieri S, Orlando L, et al.: Subsequent pregnancy after breast cancer. Recent
Results Cancer Res 2008;178:57–67.[14].
Fertilitenin korunması
 IVF ile birlikte embriyo kriyo-prezervasyonu sonrası Transfer
başına canlı doğum %20, kümülatif gebelik oranları %60’a
yaklaşmaktadır.

Seli E, Tangir J: Fertility preservation options for female patients
with malignancies. Curr Opin Obstet Gynecol 2005;17:299–308.
 Matür oosit kriyoprezervasyonu sonrası canlı doğum oranı,
ICSI başına %2 kadardır.

Oktay K, Cil AP, Bang H: Efficiency of oocyte preservation: A
meta-analysis. Fertil Steril 2006;86:70–80.
 İmmatür oositlerin kriyo prezervasyonu yüksek oranda gebelik
kaybına neden olmaktadır.

Chian RC, Buckett WM, Tulandi T, et al.: Prospective randomized
study of human chorionic gonadotrophin priming before
immature oocyte retrieval from unstimulated women with
polycystic ovarian syndrome. Hum Reprod 2000;15:165–170.
 Over korteksinden strip tarzında alınan korteksin
kriyoprezervasyonu ve daha sonra reimplantasyonu rutin
kullanımda değildir.
Avantajları
 Prepubertal ve premenarş kız çocuklarında daha kabul edilebilir bir yöntem
 Eşe ihtiyaç yok
 Over stimulasyonunun oluşturacağı gecikme yok
dezavantajları
 Cerrahi gerektiren invaziv işlem
 Malign hücre reimplantasyonu
 Malign transformasyon
 Sistemik kemoterapi sırasında GnRH analoglarının kullanımı
Avantajları
 Basit işlem
 Erkek eşe ihtiyaç yok
 Kemoterapide gecikm eyok
Dezavantajları
 Pahalı
 Menopozal semptomlar
 Mikrometazların stimulasyonu ve kemoteraği etkinliğini azalması
 Sistematik bir review çalışmada meme kanseri tedavisi 3
aydan fazla geciktirildiğinde sürvide anlamlı azalma
saptanmıştır.

Richards MA,Westcombe AM, Love SB, et al.: Influence of
delay on survival in patients with breast cancer: A systematic
review. Lancet 1999;353:1119–1126.
 Böyle bir durum östrojen duyarlı meme kanserinde uygun
değildir.
 Oktay, çalışmasında yeni tanı konulmuş ve opere edilmiş
meme kanserinde kemoterapi öncesi aromataz inhibitörleri
ile over stimulasyonu uygulanmasının 2 yıldan sonra
sürviyi değiştirmediğini bildirmiştir.

Azim AA, Costantini-Ferrando M, Oktay K. Safety of fertility
preservation by ovarian stimulation with letrozole and
gonadotropins in patients with breast cancer: a prospective
controlled study. Journal of Clinical Oncology 2008;26(16):26305.
Gebelik öncesi değerlendirme
 Gebeliğe izin vermeden önce detaylı bir değerlendirme
gereklidir.
 Klinik meme muayenesi, mamografi, ultrasonografi, ve
gerekirse MRI yaptırılmalıdır.
 Metastatik tümör varlığı için PET kullanılabilir
 Antrasiklinlere bağlı subklinik kardiyomyopati görülebilir.
 Bu risk özellikle sol meme radyoterapi sonrası daha fazladır.
 Dolayısıyla kardiyak ultrasonografi sol ventrükül ejeksiyon
fraksiyonunun değerlendirmek için yapılmalıdır.
 Kombine radyoterapi ve kardiyotoksik kemoterapiye bağlı
subklinik kardiyak patolojinin taranmasında sintigrafinin
spesifik rolü de güncel bir araştırma konusudur.


Jensen BV. Cardiotoxic consequences of anthracyclinecontaining therapy in patients with breast cancer. Seminars in
Oncology 2006;33(Suppl. 8):15-21.
Goethals I, De Winter O, De Bondt P, De Sutter J, Dierckx R, Van
De Wiele C. The clinical value of nuclear medicine in the
assessment of irradiation-induced and anthracyclineassociated
cardiac damage. Annals of Oncology 2002;13(9): 1331-9.
 Genetik yatkınlık varlığında gebelik kararı öncesi
rekürrens varlığı MRI ile belirlenmelidir.
Andrieu N, Easton DF, Chang-Claude J, Rookus MA, Brohet R,
Cardis E, et al. Effect of chest X-rays on the risk of breast cancer
among BRCA1/2 mutation carriers in the international BRCA1/2
carrier cohort study: a report from the EMBRACE, GENEPSO,
GEO-HEBON, and IBCCS collaborators’ group. Journal of Clinical
Oncology 2006;24(21):3361-6.
 Cullinane CA, Lubinski J, Neuhausen SL, Ghadirian P, Lynch HT,
Isaacs C, et al. Effect of pregnancy as a risk factor for breast cancer
in BRCA1/BRCA2 mutation carriers. International Journal of
Cancer 2005;117(6):988-91.

Gebelik prognozu
 Danimarka cohort çalışmasında, meme kanseri tedavi sonrası
gebeliklerde, 216 yenidoğanı, 33,443 doğumdaki, normal
kontrollerle karşılaştırıldığında , pretem doğum, düşük doğum
ağırlığı, ölü doğum, ortalama doğum ağırlığı ve konjenital anomali
sıklığı yönünden fark saptanmamıştır.

Langagergaard V, Gislum M, Skriver MV, Norgard B, Lash TL, Rothman KJ, et
al. Birth outcome in women with breast cancer. British Journal of Cancer
2006;94(1):142-6.
 Dalberg, güncel bir araştırmada gebelik yaşı düzeltildiğinde artmış
preterm doğum (<32 Gebelik haftasında RR: 3.20, %95 CI [1.70,
6.03]), düşük doğum ağırlığı (RR <1.500 g: 2.86, %95 CI [1.415.78]) ve malformasyon sıklığı bildirmiştir (RR: 1.68, %95 CI
[1.11-2.54]).

Dalberg K, Eriksson J, Holmberg L. Birth outcome in women with previously
treated breast cancer e a population-based cohort study from Sweden. PLoS
Medicine 2006;3(9):e336
 Daha sonraki fertilite ve doğum sonuçlarına adjuvan loko-rejional
tedavinin etkisi görünmemektedir.

Upponi SS, Ahmad F, Whitaker IS, et al.: Pregnancy after breast cancer. Eur J Cancer
2003;39:736–741.
 Preterm doğum, ölü doğum, düşük doğum ağırlığı ve doğumsal
anomali sıklığını meme kanseri sonrası yapılan radyoterapi
değiştirmemektedir.


Malamos NA, Stahopoulos GP, Keramopoulos A, et al.: Pregnancy and offspring
after the appearance of breast cancer. Oncology 1996;53:471–475.
Dow KH, Harris JR, Roy C: Pregnancy after breast-conserving surgery and radiation
therapy for breast cancer. J Natl Cancer Inst Monogr 1994;16:131–137.
 Ancak, çocukluk çağı kanserleri ve doğum anomalilerini
azaltmak için radyoterapi sonrası 12 ay beklemek
önerilmektedir.

Fenig E, Mishaeli M, Kalish Y, et al.: Pregnancy and radiation. Cancer Treat Rev
2001;27:1–7.[48].
 Tedavi sonrası gebelikte artan kayıp oranları bildirilmiştir.
 Bildirilen abortus oranları %4-28 arasında olup
indüklenmiş abortuslarla ters orantılıdır.
 Velentgas, çalışmasında meme kanseri öyküsü bulunan
kadınlarda, eşleşmiş kontrol gruplarına göre, düşük
oranlarının anlamlı oranda yüksek olduğu bulunmuştur
(RR 1.7, %24 ve %18, P<0.05) .

Velentgas P, Daling JR, Malone KE, et al.: Pregnancy after
breast carcinoma-Outcomes and influence on mortality.
Cancer 1999; 85:2424–2432.
Meme Kanseri sonrası emzirme
 Emzirmenin prognozu kötüleştiremediği gösterilmiştir.
 Ancak özellikle radyoterapiye bağlı fibrozis ve sonrasındaki
hipotrofi, süt sekresyonunu azaltmakta ve meme başındaki
değişiklikler emzirmeyi güçleştirmektedir.
 Ancak emzirmede motivasyon ve bilgilendirmenin önemli
olduğu bildirilmiştir.

Azim H. The Breast 19 (2010) 527e531
Sabrınız için teşekkürler