1 تهيه و تنظيم : دكتر معصومه بليال فوق تخصص نوزادان بيمارستان تخصصي 29بهمن Assessing Consciousness بررسی هوشیاری موارد مورد بحث سطوح اختالل هوشیار پاتوفیزیولوژی GCS علل اختالل هوشیاری رویکرد به اختالل هوشیاری – – – – اقدامات اورژانسی تاریخچه ومعاینه بررسی درمان تعریف هوشیاری حالت بیداری وآگاهی به خود ومحیط فرد هوشیار آگاه به خود ومحیط می باشدوقادر به پاسخ صحیح به تحریکات مکانیکی وزبانی می باشد وگذشته رابه یاد می آورد فونکسیون نوروفیزیولوژیک شامل: – (Arousalبیداری )نیاز به فونکسیون نرمال ARASومراکز باالتر هیپوتاالموس وتاالموس وقشرمغز دارد – (Awarenessآگاهی) نیاز به عملکر دمناسب کورتکس باساب کورتکس دارد پاتوفیزیولوژی سطح هوشیاری وابسته به عملکرد خوب ARASومراکز باالتر مانند هیپوتاالموس وتاالموس وقشر مغز دارد تحریک سیستم :حالت هوشیاری افزایش تحریک پذیری نرونی:بی قراری وکنفوزیون وترمور ودیلریوم واستوپور وکما کاهش تحریک پذیری نرونی : لتارژی ،obtundation،استوپور وکما پاتوفیزیولوژی آسیب سیستم RASوضمائم آن آسیب هردونیمکره مغز تخریب ارتباط دو نیمکره ساپرس سیستم RASبوسیله دارو،توکسین ویااختالالت متابولیک مانند هیپوگلیسمی Level Of Consciousness :Alert کامال“ هوشیار :Lethargic بین خواب .بیداری بوده ولی قادر به بیدار نگه داشتن خود می باشد :Obtunded برای بیدار بودن نیاز به تحریک لمسی یاکالمی دارد :Stupor فرد فقط باتحریک دردناک بیدار می ماند :Comatose فرد به تحریک درد پاسخ نمی دهد ونسبت به خود ومحیط کامال“ ناآگاه است درجه بندی کما :)5()وعدم اطاعت دستورات2()وکلمات نامفهوم1( کما باعدم باز کردن چشم Stage 1:Stupor Stage 2:Light Coma Stage 3:Deep Coma Stage 4:Brain Death :Delirium حالت روانی باالبااختالل آگاهی،تحریک پذیری واحساس ترس وبرداشت های غلط حسی و واوهام خصوصا“توهم بینایی دبده می شود :Confusionاختالل درقدرت تفکر وآگاهی ،شناخت وحافظه هم درحالت کاهش خلق وهم برانگیخته دیده می شود AVPU Neurologic Assessment کودک کامال“ بیدار وهوشیار می باشد A کودک فقط با صدای بلند هوشیار می شود V کودک تنها به تحریک دردناک پاسخ می دهد P کودک به هیچ تحریکی پاسخ نمی دهد U Pediatric Glasgow Coma Scale Infant < 1 yr Child 1-4 yrs > 4 years EYES 4 Open Open Open 3 To voice To voice To voice 2 To pain To pain To pain 1 No response No response No response VERBAL 5 Coos, babbles Oriented, speaks, interacts, social Oriented and Alert 4 Irritable cry, consolable Confused speech, disoriented, consolable Disoriented 3 Cries persistently to pain Inappropriate words, inconsolable Nonsensical speech 2 Moans to pain Incomprehensible, agitated Moans, unintelligible 1 No response No response No response MOTOR 6 Normal spontaneous movement Normal spontaneous movement Follows commands 5 Withdraws to touch Localizes pain Localizes pain 4 Withdraws to pain Withdraws to pain Withdraws to pain 3 Decorticate flexion Decorticate flexion Decorticate flexion 2 Decerebrate extension Decerebrate extension Decerebrate extension Glasgow Coma Scale Eye opening Spontaneous 4 To voice 3 To pain 2 None 1 Glasgow Coma Scale Motor Response Obeys Localizes Pain Withdraws Flexion Extension None 6 5 4 3 2 1 Glasgow Coma Scale Verbal Response older children and adalt Oriented 5 Confusion, disoriented 4 Inappropriate words 3 Incomprehensible sounds 2 No sound 1 Glasgow Coma Scale Verbal Response In Infant Produce sound appropriate to age 5 Crying and restlessness 4 Cries in response to painful stimuli 3 Sighs in response to painful stimuli 2 No sound 1 )Infantil face scale(motor حرکات نرمال خودبخودی کاهش حرکات نرمال حرکات غیراختصاصی درپاسخ به درد حرکات ریتمیک خودبخودی مانند تشنج اکستانسیون خودبخودی یادرپاسخ به درد شل 6 5 4 3 2 1 Infantil face scale Eye opening خودبخودی 4 به تحریک صدا 3 به تحریک درد 2 بدون پاسخ 1 Infantil face scale Verbal/face 5 گریه خودبخود یاباتحریک بافواصل بیداری گریه خودبخود بادرد وتحریک وقطع باخواب 4 3 گریه فقط بادردعمیق 2 تغییر شکل فقط بادرد 1 عدم تغییر شکل به درد Classification of Brain Injury According to Glasgow Coma Scale SEVERE GCS 3-8 MODERATE GCS 9-12 MILD GCS 13-15 نکات GCS اختالل هوشیاری خفیف GCS=13-15: اختالل هوشیاری متوسطGCS=9-12: اختالل هوشیاری شدیدGCS=3-8: کما به نمره 3-8اطالق می گردد نمره کمتر از 8نیاز به ، ICUانتوباسیون ،تهویه مکانیکی ومانیتورینگ ICPرادارد اهمیتGCS GCS درتعیین سطوح هوشیاری موثر است GCS برای پیگیری بیماران بااختالل هوشیار وپاسخ به درمان کمک کننده است – کاهش 2امتیازیابیشترنشان دهنده بدتر شدن وضعیت کودک ونیاز به مداخله می باشد اهمیت GCS بیماران با SCORE=8وکمتر درکما می باشند – عدم باز کردن چشم ()1وکلمات نامفهوم()2وعدم اطاعت دستورات()5 GCS درپیش بینی پروگنوز کودک کماتوز کمک کننده است – GCS>8پروگنوز خوب و GCS<8پروگنوز بد دارد علل کاهش سطح هوشیاری علل تروماتیک:بیشتر درکودکان بزرگتر دیده می شود – ,CONTUSION ،CONCUSSIONوالسراسیون وآسیب اکسونال – خونریزی داخل جمجمه:خونریزی ساب آراکنوئید ،ساب دورال واپی دورال وداخل مغزی – Shaken baby syndrom علل کاهش سطح هوشیاری علل غیر تروماتیک :بیشتر درکودکان کوچکتر دیده می شود – عفونتها :مننژیت ،انسفالیت ،سپتی سمی – توکسین – اختالالت متابولیک – تشنج استاتوس – خونریزیهای داخل کرانیال – انسفالوپاتی های هیپوکسیک:نزدیک غرق شدگی ،خفگی – هیدروسفالی وضایعات عروق مغزی وتومورها اتیولوژی علل تغییر هوشیاری عفونتها : – – – – – – باکتلایر :مننژیت ویرال :مننژیت ،آنسفایت و آنسفالومیلیت بدنبال عفونت ماالریا بیماری الیم آبسه های وآمپیم مغزی سپسیس اتیولوژی مسمومیت ودارو وتوکسین ها: – – – – – اتانول ضد تشنج قارچ اوپیادها تری سیکلیک و... اتیولوژی اختالل متابولیک: – – – – – هیپوگلیسمی ،کتواسیدوز دیابتی اختالل الکترولیتی:هیپوناترمی،هیپرناترمی،هیپوکلسمی علل کلیوی :اورمیک انسفالوپاتی آنسفالوپاتی کبدی :IEMبیماری ذخیره گلیکوژن واختالل متابولیسم اسیدهای چرب اتیولوژی اپی لپسی درفاز پست ایکتال افزایش ICP – توده های داخل جمجمه:تومور وآبسه مغزی – هیدروسفالی ،ادم مغزی وICH سندروم Reye علل عروقی: – – – – خونریزیها داخل مغزی وساب اراکنوئید ترومبوز وریدی ومالفورماسیون عروقی آمبولی ،اندوکاردیت باکتلایر SLE آنسفالوپاتی ابنرمالیته های مغزی با تشنج ،تغییر رفتاری وتغییر هوشیاری ،بدون اختالل ساختمانی مغز پاتولوژی :کمبود اکسیژن ،گلوکز وجریان خون ،وجود اندوتوکسین .اگزوتوکسین ها درخون که ایجاد آسیب به مغز وتغییر BBBوادم مغزی وانسفالوپاتی می کند انسفالوپاتی اتیولوژی – – – – – – – هیپوکسی –ایسکمی متابولیک انسفالوپاتی ناشی ازنارسایی ارگان(اورمیک وکبدی) انسفالوپاتی ناشی ازتوکسین وداروها انسفالوپاتی متابولیک مادرزادی انسفالوپاتی توکسیک انسفالوپاتی ناشی از عفونت infection associated encephalopathy تغییر هوشیاری با یابدون عالئم عصبی موضعی :Acute Encephalitis بدنبال حمله عامل عفونی به مغز مانند هرپس سیمپلکس،واریسال ،انتروویروسها CMV،EBV،وعوامل باکتلایر وریکتزیاوقارچی،مایکوپالسما وتوبرکلوز ADEM یا Acute Disseminated Encephalomyelitis :یک نوع انسفالوپاتی التهابی بدنبال عفونت وواکسیناسیون می باشد AHLA acute hemorrhagic leukoencephalopathy :ATE (Acute Toxic Encephalopathy) بدنبال عفونت مانند سندروم Reyeو Ekiriویاعلل غیر عفونی می باشد :Septic Encephalopathy بدنبال سپتی سمی وبه وسیله مدیاتورهای التهابی می باشد تروما ی سر :concussion تغییر هوشیاری کمتراز 24ساعت همراه با سردرد ،سرگیجه،تهوع ،استفراغ،تاری دید واز دست دادن حافظه :Post trauma concussion – :Grade Iعالئم کمتراز 15دقیقه وبدون اختالل هوشیاری ،هیچ اقدامی الزم نمی باشد – :Grade IIعالئم بیشتراز 15دقیقه بدون اختالل هوشیار ،اسکن الزم نمی باشد ولی کودک تحت نظر قرار می گیرد – :Grade IIIاختالل هوشیاری وجود دارد وعالئم بیش از 15دقیقه،اسکن انجام وبررسی بیشتر انجام می شود :Black out ازدست دادن موقت هوشیاری ناشی از کاهش جریان خون مغز مانند سنکوپ ویابدنبال تشنج یاسایکوتریک :QT syndrome باحمالت مکررسنکوپ در فرد که باتست tiltومانیتورینگEEGمشخص می شود :TIA (Transient Ischemic Attack) ازدست دادن هوشیاری همراه باعالئم عصبی گذرا :Locked out state آسیب حاد ساقه مغز و Ponsوهمراه بافلج کام واختالل حرکت وتکلم بدون اختالل هوشیاری :Abulia or Mutism به علت آسیب فرونتال ،فرد قادر به تعقیب باچشم می باشد ولی قادر به حرکت نمی باشد وهوشیار می باشد :Catatonia اختالل روانی ،عدم پاسخ به تحریک ولی به درد پاسخ داده ومی تواند دروضعیت ایستاده نگهدارد رویکرد به اختالل هوشیاری ارزیابی سریع (ظاهر،کارتنفسی،رنگ پوست) عالئم حیاتی ABCD تاریخچه معاینه فیزیکی معاینه عصبی ارزیابی آزمایشگاهی درمان موارد خاص Focused History AMPLE History A: Allergy/Airway M: Medications P: Past medical history L: Last meal E: Event - What happened? – Rapid or Gradual Onset? – Preceding Headache or Neurologic Symptoms? – Ingestions? – Vague or inconsistent history from caregiver is suspicious for non-accidental trauma. تاریخچه تاریخچه مهمترین درتشخیص علت اختالل هوشیاری می باشد – – – – – – SAMPLE شروع حاد:خونریزی داخل جمجمه بایابدون تروما،تشنج،اریتمی قلبی ومسمومیتها شروع تدریجی:عفونت،متابولیک وتوده های داخل کرانیال سابقه سردرد،استفراغ وتاری دید:افزایش ICP بیماری زمینه:دیابت ،هیپوگلیسمی ومتابولیک حمالت راجعه:هیپوگلیسمی،متابولیک،مصرف مواد معاینه فیزیکی دما – هیپرترمی :عفونت ،التهاب،گرمازدگی،سندروم های نورولپتیک بدخیم وهیپرتیروئیدیسم واتروپین – هیپوترمی:هیپوتیروئیدیسم والکل ،باربیتورات وعفونت،هیپوگلیسمی ضربان قلب – تاکیکاردی:تب ،شوک واپی لپسی استاتوس – برادیکاردی:هیپوکسی وافزایشICP معاینه فیزیکی تنفس – – – – تاکی پنه:عفونت،هیپوکسی ،درد اختالل متابولیک هیپرونتیالسیون :ادم مغزی ،کتواسیدوز دیابتی هیپر پنه وآپنه متناوب یا تنفس آتاکسیک وشین استوک (اسیب مغز) تنفس آپنوستیک فشارخون – هیپوتانسیون :شوک ،نارسایی آدرنال وتوکسین – هیپرتانسیون :نارسایی کلیه ،افزایش ،ICPدرد ومسمومیت معاینه فیزیکی پوست ومخاط – – – – – – آبی رنگ :هیپوکسی گلی :مسمومیت منواکسید زردی ورنگ پریدگی:خونریزی ،بیماری کبدی ،همولیز پتشی واکیموز :عفونت وسپتی سمی اکیموز پوست وعالئم Raccon signو :Battle signتروما سر اتوره ورینوره:تروما ی سر معاینه فیزیکی معاینه ته چشم – ادم پاپی – خونریزی رتین عالئم تحریک مننژ – مننژیت وخونریزی ساب اراکنوئید اندازه مردمک میدریازوراکتیو:مسمومیت ومتابولیک میدریاز بدون پاسخ:آسیب شدید ایسکمیک مغز،مسمومیت آتروپین ،بالدوناوTCA میوز:آسیب پونز،اوپیات،کوکائین آمفتامین وکلونیدین ومسمومیت باارگانوفسفره میدریاز یکطرفه وثابت :هرنیاسیون وکمپرس عصب 3 Posturing عالئم نورولوژیک موضعی: – هماتوم ساب دورال واپی دورال،آبسه وخونریزیهای مغزی،ترومبوز وآمبولی • بوی بد عرق وتنفس:کمای دیابتیک ومصرف الکل معاینه نورولوژیک سطح هوشیاری بابررسی GCSوPGCS بررسی سیستم حرکتی – تون عضالنی – حرکات خودبخودی ویاتحریک شده – رفلکس های تاندونی عمقی رفلکس های ساقه مغز – رفلکس مردمک:میوز ،میدریاز ویاآنیزوکوری(2و 3وساقه مغز) – رفلکس قرنیه (5و 7و)mid brain – رفلکس های اکسترااکوالر معاینه نورولوژیک رفلکس های اکسترااکوالر – (:Doll's eye reflexاعصاب 3و4و6وponsوکمای متابولیک ویامسمومیت) – ):Caloric reflex (oculovestibular reflexنبود این رفلکس به علت آسیب ،ponsالبرینتیت وفنی توئین وسداتیومی باشد آزمایشگاه CORE TESTS BS,CBC,diff,PBS,BUN,Cr,Na,K,Ca,Cl,ABG,U/A, BC,LFT serum ammonia ,Lactat افزایش آمونیا ک : – اختالل متابولیک ارثی:سیکل اوره ،ارگانیک اسیدمی واختالل اکسیداسیون اسیدهای چرب – اکتسابی:نارسایی حاد کلیه ،نارسایی مزمن کبد،عفونتGI ،Reye Syndrom،RTA، ،Bleedingوالپروات سدیم افزایش الکتات:علل اکتسابی واختالل متابولیک ارثی بررسی Chest x-ray درتمام بیماران بااختالل هوشیاری انجام می شود:پنومونی آسپیراتیو،آندوکاردیت،آمبولی عفونی ریه،آبسه آمیبی،TB،ضایعات متاستاتیک و واسکولیت Neuro imaging – CTبدون کنتراست درموارد ترومای سر ودرموارد تب،ادم پاپی وعالئم فوکال عصبی درموارد :هرنیاسیون،هیدروسفالی ،ادم مغزی ،تومور ،آبسه بررسی :MRI بررسی پارانشیم مغز – آنسفالیت،آسیب آکسونال وسیع،خونریزی ،ترومبوز وریدهای مغزی،ضایعات پایین چادرینه LP – درGCS ≤12ودرموارد ریسک هرنیاسیون نبایستی انجام گیرد – درموارد شک به عفونت :شروع آنتی بیوتیک وانجام LPپس ازبرطرف شدن عالئم افزایش ICP بررسی )Electroencephalography (EEG – درموارد کمای عمیق باعلت نامشخص – برای نشان دادن موارد آسیمتری وآهستگی امواج Management پایدارکردن کودک ABC بازکردن راه هوایی دادن اکسیژن باجریان باال وتهویه مکانیکی دادن گلوکزومایع واصالح الکترولیتی پایدارکردن مهره گردنی درصورت تروما Management ABCs / PALS – Stabilize C-Spine if indicated – Intubate for GCS ≤ 8 D10% - 2.5 mL/kg IV Lorazepam (0.1 mg/kg) for clinical seizures Antidote or reversal agent if known/suspected ingestion For Infection – Ceftriaxone, Vancomycin – Acyclovir For increased ICP – Mannitol 0.5-1g/kg For non-convulsive status epilepticus – Lorazepam or Fosphenytoin Treat Underlying Cause درمان کنترول تب وهیپوترمی درمان ICPباال درمان برای عفونت ،ماالریا وتوبرکلوز انسفالوپاتی هپاتیک:الکتولوز،انتی بیوتیک ،ویتامین ومحدودیت پروتئین نارسایی کلیه :درمان مدیکال ودیالیز انسفالوپاتی هیپرتانسیو :داروهای ضدفشارخون انسفالوپاتی ها :کورتون وIVIG مسمومیت :الواژ وانتی دوت ICPافزایش عالئم:برادیکاردی ،هیپرتانسیون وتنفس غیرعادی وسردرد و استفراغ ،تاری دید درمان:پایین آوردن تب ،قراردادن سردرخط وسط ودرزاویه ئ20-30درجه.انتوباسیون وهیپرونتیالسیون ومانیتول1گرم/کیلو وکلرورسدیم ٪3 CT Scanومشاوره نورو سرجری شوک عالئم:پوست سرد،mottling،نبض ضعیف ،پرشدن مویرگی بیش از 2ثانیه وفشارخون کمتراز ٪5پرسانتایل درمان:دادن مایع کریستالوئید وبررسی پاسخ وتکرار تا60cc/kgودرصورت نیاز به بیش از40cc/kgانتوباسیون وداروی اینوتروپ در نظرگرفته شود سپتی سمی عالئم :تب باالتراز 38ویاکمتراز ، 36تاکیکاردی وتاکی پنه و WBCبیش از12000 ویاکمتراز,4000راش پورپوریک درمان:بررسی ازنظر عامل در گیر شروع انتی بیوتیک وسیع الطیف بعداز انجام کشت Reye syndrome هپاتوپاتی میتوکندلایر ناشی از فلزات توکسیک ،توکسین وداروها(والپروات،آهن ،سیانید وآمیودارون وانتی مایسین ) Aسابقه عفونت ویرال باپیشرفت به طرف انسفالوپاتی ،تشنج ،کما ومرگ فونکسیون کبدی مختل،استفراغ،کواگلوپاتی،تستهای کبدی مختل وآمونیاک باال وبیلی روبین نرمال وهیپوگلیسمی مرگ ناشی از ICPباال وهرنیاسیون مغزی دربیوپسی کبد میکرو وزیکوالر استئاتوز ونکروزوالتهاب کتواسیدوز دیابتی عالئم استفراغ،پرادراری،درد شکم ،گیجی تنفس عمیق وسریع ،بوی کتون درتنفس وکما ومرگ قند باالتراز 200وPHکمتراز 7/3وکتون درادرار درمان:دادن مایع ،دادن قند وانسولین واصالح هیپوکالمی واسیدوز پروگنوز GCS کمتراز5هنگام پذیر ش بامورتالیته بیش از٪90 GCS بیشتراز10هنگام پذیرش بامرتالیته کمتراز٪1همراه است عدم پاسخ به تحریک دردناک پس از 3روز پروگنوز بد سن کمتر از 2سال پروگنوز بد پروگنوز علت:مورتالیتی در غرق شدگی ، ٪84عفونت ،٪60اختالل متابولیک ٪27ومسمومیت ٪3 ازدست دادن هوشیاری بیش 2-4هفته =زندگی نباتی باقی ماندن دراین وضعیت درموارد تروما بعداز1سال وبدون تروما بعداز3ماه غیر قابل برگشت می باشد انجام EEGسلایر وپتانسیل های برانگیخته سوماتوسنسوری درپیش بینی موثر می باشد Posturing Case 1 20 year old brought in by ambulance on stretcher/spinal board. Fell down flight of stairs in night club. Head injury/laceration scalp. Loss of consciousness(LOC) approx10-15 mins. Not speaking but groaning to pain stimuli. Eyes open to pain stimuli. When squeeze fingernail attempts to flex arm away from pain. Signs of ??? Signs of basal skull fracture Blood or CSF from nose or ear Periorbital haematoma Mastoid haematoma (Battle's sign) Haemotympanum Radiological evidence of intra-cranial air Radiological evidence of fluid levels in sinuses Case 2 66 year old brought in by ambulance and police. Sat in a wheelchair. Found in city centre staggering and unsteady on his feet. He collapsed whilst with police. No known injuries. No loss of consciousness. Talking to you, confused answers to questions. Eyes open, obeys commands. What could be going on with this patient? Causes of a decreased conscious level Hypoxaemia Hypotension Hypercapnia Hypoglycaemia Drugs (sedatives,opiates, overdoses,alcohol) Seizures Head injury Intracranial haemorrhage Cerebral infarction Intracranial infection Hypothermia Hyperthermia Hypothyroidism Hepatic encephalopathy Early Signs & Symptoms of Raised ICP Deterioration in level of consciousness (LOC) Confusion Restlessness Lethargy Headache Pupillary dysfunction Motor & sensory deficits Cranial nerve palsy Transient Signs & Symptoms of Raised ICP Decreased LOC Pupil abnormalities Visual disturbance Motor dysfunction Headache & vomiting Aphasia Changes in respiratory pattern Changes in vital signs Late Signs & Symptoms of Raised ICP Continued deterioration in level of consciousness Hemiplegia, decortication & decerebration Alteration in vital signs Raised ICP Management of Deteriorating Conscious Level Ensure the patient’s airway is patent Give high concentration oxygen to ensure good cerebral profusion If ventilation is inadequate, provide assisted ventilation. Ensure intravenous access and prescribe fluids as necessary Reverse any drug – induced CNS depression. Measure the blood glucose and treat if level is below 3mmol/l. Place patient horizontally in the left lateral recovery position. Summary A decreased level of consciousness is common in acute illness Hypoxaemia,hypotension, hypoglycaemia are common causes of coma A decreased consciousness level may cause airway obstruction and loss of protective airway reflexes Failure to identify early signs and symptoms of raised intracranial pressure puts the patient at great risk, and opportunity for intervention may be lost Potential if untreated a respiratory or cardiac arrest Treatment of a deteriorating consciousness is focused on care of the airway, breathing, circulation disability and exposure 3 parameters Eye opening Verbal response Motor response Problems of decreased conscious levels Inability to protect airway – loss of cough and gag reflexes Increased risk of aspiration Skin damage Corneal ulceration