การสร้ างและบริการเนือ้ หาดิจิทัล
ผ่ านเครือข่ ายสั งคมออนไลน์
ประสิ ทธิชยั เลิศรัตนเคหกาล
บรรณารักษ์ชานาญการ
หัวหน้ากลุ่มงานบริ การเทคโนโลยีสารสนเทศฯ
สานักหอสมุดแห่งชาติ
BUILDING DIGITAL COLLECTIONS
• ต้องการสร้าง Digital Collections
Institutional Repository
Digital Library
Digital Archives
• เลือก materials
Digital content is any content that is published or
distributed in a digital form, including text, data, sound
recordings, photographs and images, motion pictures
- Digital materials created from analogue sources
- Born-digital content
• เลือก software
• Adding (descriptive information)
• Making available online
• Storing and maintaining digital files and data (digital
preservation)
ประเด็นการเลือกและพิจารณาซอฟต์ แวร์
• 1. ใช้ งานง่ าย (Easy to use)
• 6. มาตรฐาน (Standards-based)
• 2. ยืดหยุ่นและปรับแต่ งได้ อย่ างครบครัน
- Unicode
(Flexible and fully customizable)
- Metadata
• 3. ปรับขนาดได้ (Scalable)
- OAI-PMH
• 4. มีประสิ ทธิภาพ (Efficient)
- XML
• 5. ระบบเปิ ด ขยายและการทางานร่ วมกัน
(Open, extensible and interoperable)
ประเด็นการเลือกและพิจารณาซอฟต์ แวร์ (ต่ อ)
• 7. ความปลอดภัย (Secure)
• 8. การค้ นพบรายการเนือ้ หาดิจิทลั ทางโปรแกรม
ค้ นหา (Discovery through search engine)
• 9. ฟังก์ชันรองรับเทคโนโลยีเว็บ 2.0 และสั งคม
ออนไลน์ (Web 2.0 and Social Media)
คุณสมบัตแิ ละฟังก์ ชันหลักของซอฟต์ แวร์ โดยทัว่ ไป
• 1. โปรแกรมรองรับระบบปฏิบัติการ
(Operating Systems) ฐานข้ อมูล
(Databases) โปรแกรมภาษา
(Programming Language)
ทีห่ ลากหลาย
• 2. โปรแกรมมีเครื่องมือขั้นตอนการ
ติดตั้งระบบ (Installation Procedure)
• 3. โปรแกรมมีการออกแบบส่ วนติดต่ อ
ผู้ใช้ (User Interface)
• 4. โปรแกรมมีข้ันตอนการสร้ างเนือ้ หา
(Content Creation Procedure)
• 5. โปรแกรมมีฟังก์ ชั่นการแปลงรู ปแบบ
เนือ้ หาดิจิทลั (Format conversion)
• 6. โปรแกรมมีมาตรฐานเมทาดาทา
(Metadata)
คุณสมบัตแิ ละฟังก์ ชันหลักของซอฟต์ แวร์ โดยทัว่ ไป (ต่ อ)
• 7. โปรแกรมมีระบบเรียกดูและการ
สื บค้ น (Browsing and Searching)
• 8. โปรแกรมสามารถแสดงภาพ
ตัวอย่างหรือหน้ าปก
(Thumbnail Preview)
• 9. โปรแกรมสนับสนุนหลายภาษา
(Multi-lingual support)
• 10. โปรแกรมง่ ายต่ อการใช้ งาน
(Easy to use workflows)
• 11. โปรแกรมมีระบบสถิตแิ ละ
รายงาน (Statistical reporting)
• 12. โปรแกรมมีส่วนขยาย
(Extensibility)
คุณสมบัตแิ ละฟังก์ ชันหลักของซอฟต์ แวร์ โดยทัว่ ไป (ต่ อ)
• 13. โปรแกรมมีมาตรฐานฟังก์ชั่นการ •
เชื่อมโยงข้ อมูลและใช้ ข้อมูลร่ วมกันกับ
ระบบอืน่ ๆ
•
(Machine-to-Machine Interoperability)
• 14. โปรแกรมมีฟังก์ชันกาหนดสิ ทธิ์ผ้ ใู ช้
(User authentication) หรือการรักษา
ความปลอยภัยระบบ
15. โปรแกรมรองรับข้ อมูลดิจิทลั ทุก
ประเภท (Supported Item Types)
16. โปรแกรมรองรับการใช้ งานตาม
เทคโนโลยีเว็บ 2.0
ซอฟต์ แวร์ สาหรับการสร้ างและบริการเนือ้ หาดิจิทัล
ซอฟต์ แวร์ เชิงพาณิชย์
ซอฟต์ แวร์ โอเพนซอร์ ส
คุณสมบัตแิ ละฟังก์ ชันซอฟต์ แวร์ ระบบการสร้ างและบริการเนือ้ หาดิจิทัล
โปรแกรมเชิงพาณิชย์ CONTENTdm และโปรแกรมโอเพนซอร์ ส DSpace Eprints
Greenstone และ Omeka
คุณสมบัติ
และฟังก์ ชัน
DSpace
Eprint
Greenstone
Omeka
CONTENTdm
ประเภท
ซอฟต์ แวร์
ค่ าใช้ จ่าย
ซอฟต์ แวร์
การติดตั้ง และ
อัพเกรดระบบ
โอเพนซอร์ส
โอเพนซอร์ส
โอเพนซอร์ส
โอเพนซอร์ส
เชิงพาณิ ชย์
ฟรี
ฟรี
ฟรี
ฟรี
เสี ยค่าใช้จ่าย
รองรับ
โปรโตคอล
รองรับ
OAI-PMH
ระดับยาก/
มีผเู้ ชี่ยวชาญ
ระดับยาก/ ระดับง่าย/ไม่ตอ้ ง ระดับง่าย/
มีผเู้ ชี่ยวชาญ
มีผเู้ ชี่ยวชาญ
ไม่ตอ้ ง
ผูเ้ ชี่ยวชาญ
รองรับ
รองรับ
รองรับ/
Plug in
เจ้าของ
โปรแกรม
รองรับ
คุณสมบัตแิ ละฟังก์ ชันซอฟต์ แวร์ ระบบการสร้ างและบริการเนือ้ หาดิจิทัล
โปรแกรมเชิงพาณิชย์ CONTENTdm และโปรแกรมโอเพนซอร์ ส DSpace EPrints
Greenstone และ Omeka (ต่ อ)
คุณสมบัติ
และฟังก์ ชัน
รองรับรู ปแบบ
ดิจิทลั
DSpace
ทุกรู ปแบบ
การแปลงรูปแบบ PDF (3rd party)
เนือ้ หาดิจิทลั
PDF to Text
(Format
file
conversion)
ง่ ายต่ อการใช้ งาน
รองรับ
(Easy to
workflows)
Eprint
ทุกรู ปแบบ
Greenstone
ทุกรู ปแบบ
-
-
รองรับ
รองรับ
Omeka
CONTENTdm
ทุกรู ปแบบ/
ทุกรู ปแบบ
เพิ่มเข้าระบบ
ได้
รองรับ/Plug in
PDF
รองรับ/Plug in
รองรับ
คุณสมบัตแิ ละฟังก์ ชันซอฟต์ แวร์ ระบบการสร้ างและบริการเนือ้ หาดิจิทัล
โปรแกรมเชิงพาณิชย์ CONTENTdm และโปรแกรมโอเพนซอร์ ส DSpace EPrints
Greenstone และ Omeka (ต่ อ)
คุณสมบัติและ
ฟังก์ ชัน
DSpace
รู ปแบบ
Dublin Core,
มาตรฐาน
Qualified DC,
Metadata
METS
ส่ วนติดต่ อผู้ใช้ รองรับระดับ
(User
ผูใ้ ช้ และภาษา
Interface)
ที่หลากหลาย
-Web Interface
Eprint
Greenstone
Dublin Core, Dublin Core,
METS
Qualified DC ,
METS,
NZGLS, AGLS
-รองรับระดับ รองรับระดับ
ผูใ้ ช้ และภาษา ผูใ้ ช้ และภาษา
ที่หลากหลาย. ที่หลากหลาย
- Web Interface - Web Interface
- Greenstone
Librarian
Interface
Omeka
CONTENTdm
Dublin Core/มี Dublin Core,
Plug in ขยาย Qualified DC,
Qualified DC
METS
รองรับระดับ รองรับระดับผูใ้ ช้
ผูใ้ ช้ และภาษา
และภาษาที่
ที่หลากหลาย
หลากหลาย
-Web Interface
Greenstone
Librarian
Interface
คุณสมบัตแิ ละฟังก์ ชันซอฟต์ แวร์ ระบบการสร้ างและบริการเนือ้ หาดิจิทัล (ต่ อ)
คุณสมบัติ
และฟังก์ ชัน
แสดงภาพ
ตัวอย่ างหรือ
(Thumbnail
Preview)
(การค้ นหา)
(Searching)
เรียกดูข้อมูล
(Browsing)
DSpace
รู ปภาพ
Field Specific,
Boolean
Logic, Sorting
options
By Author,
Title, Subject
and collection
Eprint
รู ปภาพ เสี ยง
และวีดีโอ
ข้อมูล
Greenstone
รู ปภาพ เสี ยง
และวีดีโอ
ข้อมูล
Omeka
CONTENTdm
รู ปภาพ เสี ยง รู ปภาพ เสี ยงและ
และวีดีโอ
วีดีโอ ข้อมูล
ข้อมูล
Field Specific, Field Specific, Field Specific,
Sorting options Boolean
Boolean
Logic,
Logic, Sorting
options
Browsing can Browsing can Browsing can
be done using
be done
be done
Any field.
Using any
Using any
field.
field.
map
Field Specific,
Boolean Logic,
Sorting options
Browsing can be
done
Using any field.
คุณสมบัตแิ ละฟังก์ ชันซอฟต์ แวร์ ระบบการสร้ างและบริการเนือ้ หาดิจิทัล
โปรแกรมเชิงพาณิชย์ CONTENTdm และโปรแกรมโอเพนซอร์ ส DSpace EPrints
Greenstone และ Omeka (ต่ อ)
คุณสมบัติ
และฟังก์ ชัน
ค้ นพบดิจิทัลคอล
เลคชั่นทาง
โปรแกรมค้ นหา
(Discovery
through search
engine)
Syndication
ฟังก์ชันกาหนด
สิ ทธิ์ผ้ ูใช้ (User
Authentication)
DSpace
รองรับ/การตั้ง
ค่า
- Google
- Google
Scholar
Eprint
รองรับ
- Google
- Google
Scholar
Greenstone
-
Omeka
CONTENTdm
รองรับ
รองรับ
- Google
- Google
Google Scholar Google Scholar
RSS, ATOM RSS, ATOM
RSS, ATOM
Registration Registration Registration Registration
LDAP
LDAP
User Groups Authentication
Authentication, Authentication
Shiboleth
Authentication
RSS, ATOM
Registration
LDAP
Authentication,
Shiboleth
Authentication
คุณสมบัตแิ ละฟังก์ ชันซอฟต์ แวร์ ระบบการสร้ างและบริการเนือ้ หาดิจิทลั
โปรแกรมเชิงพาณิชย์ CONTENTdm และโปรแกรมโอเพนซอร์ ส DSpace EPrints
Greenstone และ Omeka (ต่ อ)
คุณสมบัติ
และฟังก์ ชัน
DSpace
Eprint
สถิตแิ ละรายงาน
รองรับ
รองรับ
Statistical
reporting
ส่ วนขยาย
Add-ons
Plug-ins
Extensibility
Web 2.0
ติดตั้งเพิม่ เติม ติดตั้งเพิม่ เติม
Tagging
Share this
Tagging
Comments
จาก current 3rd
Comments
Ratings
Reviews
party
จาก current 3rd
Bookmarks
Party
Share this
Greenstone
Omeka
CONTENTdm
รองรับ
รองรับ/Plug in
รองรับ
Plug-ins
Plug-ins
Plug-ins
ไม่รองรับ
ทางเลือกติดตั้ง
Plug-ins
ไม่รองรับ
คุณสมบัตแิ ละฟังก์ ชันซอฟต์ แวร์ ระบบการสร้ างและบริการเนือ้ หาดิจิทลั
โปรแกรมเชิงพาณิชย์ CONTENTdm และโปรแกรมโอเพนซอร์ ส DSpace EPrints
Greenstone และ Omeka (ต่ อ)
คุณสมบัติ
และฟังก์ ชัน
DSpace
Eprint
การแสดงผล
- Image viewer รองรับ/Add-ons รองรับ/Plug in
- Streaming
- Slideshow
- zoom
รองรับ
Linux or Unix, Linux, Unix,
ระบบปฏิบัติการ
Solaris,
Windows,
(Software
Windows
Platforms)
ฐานข้ อมูล
Oracle,
MySQL,
(Databases)
PostgreSQL
Oracle,
PostgreSQL,
Cloud.
Greenstone
Omeka
CONTENTdm
รองรับ/Plug in
รองรับ/Plug in
รองรับ/Plug in
Linux, Unix,
Windows, MacOS
Linux,
Windows
เจ้าของโปรแกรม
Its Own
MySQL
เจ้าของโปรแกรม
คุณสมบัตแิ ละฟังก์ ชันซอฟต์ แวร์ ระบบการสร้ างและบริการเนือ้ หาดิจิทัล
โปรแกรมเชิงพาณิชย์ CONTENTdm และโปรแกรมโอเพนซอร์ ส DSpace EPrints
Greenstone และ Omeka (ต่ อ)
คุณสมบัติ
และฟังก์ ชัน
DSpace
Eprint
Greenstone
เว็บเซิร์ฟเวอร์
Apache and
Apache
Apache/IIS
(Web Server)
Tomcat
มาตรฐานฟังก์ ชั่น OAI-PMH,OAI- OAI-PMH,OAI- Z39.50, OAIการเชื่อมโยงข้ อมูล ORE, SWORD, ORE, SWORD,
PMH
และใช้ ข้อมูล
SWAP
SWAP,RDF
ร่ วมกันกับระบบ
อืน่ ๆ (Machineto-Machine
Interoperability)
บริการ/Services ชุมชน/เว็บไซต์ ชุมชน/เว็บไซต์ ชุมชน/เว็บไซต์
Omeka CONTENTdm
Apache/IIS Apache/IIS
Cloud.
Cloud
OAI-PMH,
OAI-PMH
Repository
Z39.50
OAI-PMH
Harvesting
ชุมชน/
เว็บไซต์
เจ้าของ
โปรแกรม
คลังสารสนเทศสถาบัน จุฬาลงกรณ์ มหาวิทยาลัย
เว็บไซต์ http://cuir.car.chula.ac.th/
คลังสารสนเทศสถาบัน มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
เว็บไซต์ http://dspace.library.tu.ac.th/
คลังข้ อมูลและระบบสุ ขภาพ สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุ ข (สวรส.)
เว็บไซต์ http://kb.hsri.or.th/dspace/
คลังสารสนเทศสถาบัน
(Institutional Repository: IR)
ตัวอย่ างหน่ วยงานและสถาบันใช้ โปรแกรม
EPrints สร้ างคลังสารสนเทศสถาบัน
คลังสารสนเทศสถาบัน มหาวิทยาลัย Southampton
เว็บไซต์ http://dspace.library.tu.ac.th/
คลังสารสนเทศสถาบัน มหาวิทยาลัย Teknologi Malaysia
ประเทศมาเลเซีย เว็บไซต์ http://eprints.utm.my/
คลังสารสนเทศสถาบัน มหาวิทยาลัย Diponegoro
ประเทศอินโดนีเซีย เว็บไซต์ http://eprints.utm.my/
คลังสารสนเทศสถาบัน
(Institutional Repository: IR)
ตัวอย่ างหน่ วยงานและสถาบันใช้ โปรแกรม
Fedora สร้ างคลังสารสนเทศสถาบัน
คลังสารสนเทศสถาบัน มหาวิทยาลัย EMORY ประเทศสหรัฐอเมริกา
เว็บไซต์ https://etd.library.emory.edu/
คลังสารสนเทศสถาบัน มหาวิทยาลัย Columbla ประเทศสหรัฐอเมริกา
เว็บไซต์ http://academiccommons.columbia.edu/
คลังวารสารวิชาการดิจิทัล ประเทศมาเลเซีย
เว็บไซต์ http://myais.fsktm.um.edu.my/
คลังสารสนเทศสถาบัน
(Institutional Repository: IR)
ตัวอย่ างหน่ วยงานและสถาบันใช้ โปรแกรม
DSpace สร้ างคลังสารสนเทศสถาบัน
ห้ องสมุดดิจิทลั (Digital Library)
ตัวอย่ างหน่ วยงานและสถาบันใช้ โปรแกรม
CONTENTdm สร้ างห้ องสมุดดิจทิ ลั
ห้ องสมุดประชาชน Chicago ใช้ โปรแกรม CONTENTdm
ในลักษณะ Cloud Computing
ห้ องสมุดดิจทิ ลั สานักหอสมุด มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
ได้ นาโปรแกรม CONTENdm ของ OCLC มาใช้
ห้ องสมุดดิจิทลั (Digital Library)
ตัวอย่ างหน่ วยงานและสถาบันใช้ โปรแกรม
Greenstone สร้ างห้ องสมุดดิจทิ ลั
โครงการห้ องสมุดดิจิทลั ประเทศนิวซีแลนด์ ให้ บริการเนือ้ หาดิจทิ ลิ
ทุกสาขาวิชาของประเทศ
เว็บไซต์ http://www.nzdl.org/cgi-bin/library.cgi
ห้ องสมุดดิจิทลั (Digital Library)
ตัวอย่ างหน่ วยงานและสถาบันใช้ โปรแกรม
Omeka สร้ างห้ องสมุดดิจทิ ลั
ห้ องสมุดดิจทิ ลั มหาวิทยาลัย Rennes ประเทศฝรั่งเศส
เว็บไซต์ http://bibnum.univ-rennes2.fr
ห้ องสมุดดิจทิ ลั Franco American มหาวิทยาลัย Maine
เว็บไซต์ www.francolib.francoamerican.org
ห้ องสมุดดิจิทลั (Digital Library)
ตัวอย่ างหน่ วยงานและสถาบันใช้ โปรแกรม
Omeka สร้ างระบบจดหมายเหตุดจิ ทิ ลั
ระบบมรดกความทรงจา รัฐ Florida ประเทศสหรัฐอเมริกา
เว็บไซต์ http://floridamemory.com/
ระบบหอจดหมายเหตุดิจิทลั
ของ สถาบัน Donald W. Reynolds Journalism Institute
เว็บไซต์ http://archive.poyi.org/
ห้ องสมุดดิจิทลั (Digital Library)
ตัวอย่ างหน่ วยงานและสถาบันใช้ โปรแกรม
Greenstone สร้ างระบบจดหมายเหตุดจิ ทิ ลั
ระบบหอจดหมายเหตุดจิ ทิ ลั ประเทศนามีเบีย
เว็บไซต์ http://dna.polytechnic.edu.na/collections.html
ระบบหอจดหมายเหตุดจิ ทิ ลั ประเทศซูดาน
ข้อพิจารณา DIGITAL COLLECTION
• A good digital collection…
• Is publicly accessible
• Is searchable - Includes keywords and other descriptive
information (metadata) so users can find what they’re
looking for
• Based on existing international/national/statewide
standards and best practices.
• Uses software that is sustainable (will be around for a long
time) and interoperable (can be migrated or shared)
• Remains true to the original materials
• Respects intellectual property rights
Omeka
• Omeka is a free, flexible, and open source
web-publishing platform for the display of
library, museum, archives, and scholarly
collections and exhibitions. Its “five-minute
setup” makes launching an online
exhibition as easy as launching a blog.
Omeka
Omeka is a Digital Repository
Database for digital assets
• Default data design is Dublin Core, which
can be enhanced by metadata input
plugins
• Processing records after digitization
• –Through data entry interface
• –Batch upload - CSV Import plugin
Sites Built with Omeka
•
•
•
•
•
•
Sites Built with Omeka
Most Omeka sites fall into 4 categories:
Archiving
Exhibiting
Collecting
Teaching
Importing Content
• Dropbox Plugin
• CSV Import Plugin
• OAI-PMH Harvester
Exporting Content
•
•
•
•
•
•
Exporting Content
AtomOutput
OAI-PMH Repository
RSS2
Dublin Core RDF
JSON
การสร้ างและบริการเนือ้ หาดิจิทลั ประเภทคลังสารสนเทศสถาบัน (Institutional
Repository: IR) ให้ ได้ รับการจัดอันดับ Webometrics Ranking of World
ประเภท Repositories หรือ Ranking Web of Repositories
• Ranking Web of Repositories คือ....
• ในการวัดการจัดอันดับทั้ง Ranking Web of Repositories และ
Webometrics Ranking of World Universities จัดทาโดย
Cybermetrics Lab
เกณฑ์ และการพิจารณาการจัดอันดับของ Webometrics ประเภท
Ranking Web of Repositories
30%
10%
Size
Visibility
10%
50%
Rich files
Scholar
หน้ าเว็บเพจ หลักเกณฑ์ การจัดอันดับของ Webometrics ประเภท
Ranking Web of Repositories ฉบับปรับปรุงครั้งที่ 13 ปี 2013
การจัดอันดับโลก Ranking Web of Repositories ของประเทศไทย
(ข้ อมูล ณ วันที่ 13 มกราคม 2557)
1. . จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
2. มหาวิทยาลัยสงขลานคริ นทร์
3. มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราช
มงคลพระนคร
4. มหาวิทยาลัยศรี ปทุม
5. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
6. มหาวิทยาลัยชินวัตร
7. มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี
8. สถาบันวิจยั ระบบสาธารณสุ ข
(สวรส.)
9. มหาวิทยาลัยข่อนแก่น
10.มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราช
มงคลธัญบุรี
อันดับโลก
อันดับเอเชีย
664
880
963
99
148
175
1007
1213
1268
1282
1401
187
239
258
261
289
1602
1610
340
340
อันดันโลก Ranking Web of Repositories ของประเทศไทย
อันดันโลก Ranking Web of Repositories ของประเทศในเอเชีย
อันดันโลก Ranking Web of Repositories ของโลก
การสร้ างดิจิทลั คอลเลคชั่นประเภทคลังสารสนเทศสถาบัน
((Institutional Repository: IR) ให้ มีการจัดอันดับโลก
Ranking Web of Repositories
2. งานวิชาการ และ
เผยแพร่ ผลงานใน
รูปแบบดิจิทลั ผ่ านทาง
เว็บไซต์ ให้ มจี านวน
มากขึน้
Size
Scholar
1. IR
Rich
files
Visibility
3. ลงทะเบียน
ระบบคลัง
สารสนเทศสถาบัน
“ขอบคุณครับ”
eak.pras@hotmail.com