برنامه آموزشی تم طولی استدالل (تفکر نقاد) ،حل مسأله وتصمیم گیری دانشجویان پزشکی دانشگاه تهران مهر 90 گروه تفکر نقاد وپزشکی مبتنی بر شواهد جلسه هفتم بازخورد فرصت بحث کم بود و تمرین زیاد بحث گروهی نداشت اسالیدها زیاد بود سناریوها همانجا در کالس اول حل نشد تست حافظه جداب نیست اهداف تستها گفته نشد و با بازی و تستهای بی ارزش قاطی شد اهداف باید گفته میشد حداقل بعد از تست ت تست بدون فیدبک انجام شد نباید میشد مثال افغانی نزنم دانشجو داریم رئوس مطالب فعالیت فردی و گروهی استقرا روشمند(متدولوژیک)/علمی وغیرروشمند خطاهای روش اکتشافی/میانبر .1خطای بازنمایی .2خطای دسترسی .3خطای مرجع-تنظیم انها که قانون حاکم را حدس زدند بنشینند 1, 5, 9 انها که قانون حاکم را حدس زدند بنشینند 1, 5, 9 17, 21, 25 مثال :جراحی لوزه پزشکان متخصص اطفال به سه گروه تقسیم شدند در یک مدرسه هر بار %10از بچه ها را برای جراحی لوزه فرستادند نمونه ها جایگزین نمیشد 7 خالصه تا اینجا استدالل استقرایی غیر روشمند/فردی عدم اطمینان در کلمات روشمند/علمی عدم اطمینان اماری/عددی خالصه تا اینجا استدالل استقرایی غیر روشمند/فردی میانبرهای ذهنی روشمند/علمی نوع نمونه حجم نمونه فرایند استدالل استقرایی علمی و چالشها سیستم 2 تحلیلی/نقادی کند نظام مند هوشیارانه کم خطا سندیت بیشتر • • • • • • • این دو سیستم جدا بحث میشوند ولی در زندگی روزمره و در عمل ادغام یافته هستند سیستم 1 شهودی/اکتشافی سریع/میانبر قاعده مند/کلیشه ای اتوماتیک خطا زیاد سندیت کمتر خطای شناختی Humans routinely draw conclusions in situations. Those conclusions are based on assumptions that usually operate at an unconscious level. خطای استدالل خطای شناختی در پردازش اطالعات مزایای استقرای غیر روشمند تولید فرضیه؟ رفع موقت نیازهایی که نیاز به استقرای علمی ندارد (تجربه های کم خطا) کاربرد میانبرها: عدم وجود اطالعات پیچیدگی شرایط زمان محدود anchoring anthropic bias attribution, attributional bias Barnum effect base rate neglect behavioral confirmation belief perseverance bias blind spot clustering illusion confirmation bias conjunction fallacy contrast effect cultural bias dilution effect disconfirmation bias egocentric bias endowment effect expectancy effect false consensus effect framing effect fundamental attribution error gambler's fallacy group-serving bias group attribution error halo effect hindsight bias hostile media effect hyperbolic discounting illusion of control illusion of validity illusory correlation impact bias infrastructure bias ingroup bias just-world phenomenon Kuleshov effect Lake Wobegon effect logical fallacy loss aversion media bias memory bias mere exposure effect misinformation effect negativity effect negative perception of the color black notational bias outgroup homogeneity bias overconfidence effect pathetic fallacy peak-end rule physical attractiveness stereotype planning fallacy picture superiority effect positivity effect primacy effect priming projection bias pseudo-opinion publication bias recency effect regression fallacy reporting bias risk-aversion rosy retrospection sample bias selection bias selective perception self-deception self-serving bias spacing effect statistical bias status quo bias sunk cost effects tunnel vision trait ascription bias valence effect Von Restorff effect wishful thinking worse-than-average effect Zeigarnik effect three heuristic principles that are commonly employed to generate probability estimates Sampling/Representativeness بازنمایی The more object X is similar to class Y, the more likely we think X belongs to Y Saliency/Availability دسترسی The easier it is to consider instances of class Y, the more frequent we think it is Anchoring مرجع Initial estimated values affect the final estimates, even after considerable adjustments 22 رئوس مطالب فعالیت فردی و گروهی استقرا روشمند(متدولوژیک)/علمی وغیرروشمند خطاهای روش اکتشافی/میانبر .1خطای بازنمایی .2خطای دسترسی .3خطای مرجع-تنظیم Example X is very shy and withdrawn, invariably helpful, but with little interest in people, or in the world of reality. A meek and tidy soul, he has a need for order and structure, and a passion for detail. Is X a Librarian, a Teacher, or a Lawyer? 25 در باز نمایندگي ،ما بر اساس موارد زیر دربارة احتمال یك رویداد غیر مطمئن داوري مي كنیم -1 .تا چه حد آشكارا آن حادثه شبیه یا بازنماي جامعه اي است كه از آن استخراج شده است -2تا چه اندازه منعكس كنندة خصایص برجستة فرایندي است كه آن را تولید كرده است (همانند تصادفي بودن ). Representative Bias (1): عدم حساسیت به احتمال پایه یكي از دالیلي كه باعث مي شود افراد به اشتباه از روش اكتشافي بازنمایندگي استفاده كنند این است كه مفهموم آهنگ پایه را درك نمي كنند . آهنگ پایه به ارزش یك حادثه یا خصوصیت در جامعة آن حوادث یا خصوصیات اشاره دارد . افراد در تصمیم گیریهاي روزانة خود غالبا اطالعات آهنگ پایه را نادیده مي گیرند . The nature of reasoning, Sternberg, R, 2004 مثال کاربرگ در یک جمعیت 100نفری %70،مهندس و %30وکیل هستند. الف) دیک مردی 30ساله است .او متاهل است و فرزندی ندارد .توانمندی باال و انگیزه های زیادی دارد .او متعهد است در رشته تخصصی خود کامال موفق باشد .همکارانش او را دوست دارند. احتمال اینکه که دیک یکی از 70مهندس جمعیت باال باشد چند درصد است ....:درصد پاسخ هر دو گروه=!!%50 Representative Bias (2): عدم حساسیت به حجم نمونه The size of a sample withdrawn from a population should greatly affect the likelihood of obtaining certain results in it People, however, ignore sample size and only use the superficial similarity measures For example, people ignore the fact that larger samples are less likely to deviate from the mean than smaller samples مثال کاربرگ در شهری دو بیمارستان وجود دارد .در بیمارستان بزرگتر روزانه حدود 45نوزاد و در بیمارستان کوچکتر حدود 15نوزاد در روز متولد می شوند.همانطور که می دانید 50درصد از نوزادان متولد شده پسر هستند. هرچند که نسبت دقیق نوزادان متولد شده در هر روز متفاوت از روز دیگر است .گاهی اوقات این نسبت بیش از 50درصد و گاهی کمتر از 50 درصد است. در مدت یک سال هر بیمارستانروزهایی را که بیش از 60درصد نوزادان متولد شده ،پسر بودند را ثبت کردند .فکر می کنید کدام بیمارستان روزهای بیشتری را ثبت کرد؟ الف) بیمارستان بزرگتر ب) بیمارستان کوچکتر ج) هر دو بیمارستان مشابه هم (هر یک 50درصد) Representative Bias (3): برداشت غلط از شانس در یك مسابقه بسكتبال داور براي تیم Aیك پرتاب 3امتیازي مي گیرد .با دادن توپ به بازیکنی که پرتاب 3امتیازی قبل را گل کرده است: الف) احتمال گل شدن پرتاب 3امتیازي بیشتر از زمانی است که سایر بازیکنان توپ را پرتاب کنند. ب ) احتمال گل شدن پرتاب 3امتیازي کم تر از زمانی است که سایر بازیکنان توپ را پرتاب کنند. ج) احتمال گل شدن پرتاب 3امتیازي توسط این بازیکن با سایر بازیکنان فرقی ندارد. Hot hand قانون دست طالیی: احتمال موفقیت به موفقیت در آخرین ضربه ارتباط زیادی ندارد. Representative Bias (3): برداشت غلط از شانس People expect random sequences to be “representatively random” even locally E.g., they consider a coin-toss run of HTHTTH to be more likely than HHHTTT or HHHHTH The Gambler’s Fallacy After a run of reds in a roulette, black will make the overall run more representative (chance as a selfcorrecting process??) Representative Bias (4): رجعت به میانگین People tend to ignore the phenomenon of regression towards the mean. punishments /reward Correlation between parents’ and children’s heights or IQ; 37 Example A group of children took two tests. If I select 10 of the top 20 performers on test A, will their performance on test B most likely be: A Better B Worse C The same 38 بازنمایی اینكه ما همواره بر روش اكتشافي باز نمایندگي تكیه مي كنیم ،چندان تعجب آور نیست .به كار گیري آن آسان و غالبا مؤثر است . براي مثال تصور كنید قبل از بیرون رفتن ،گزارش هواشناسي را نشنیده باشم .به طور غیر رسمي ارزیابي مي كنیم كه باران خواهد بارید . مبناي قضاوت ما این است كه چقدر خصوصیات امروز (مثال ماه چندم سال و وجود یا عدم وجود ابر در آسمان ) بازنماي خصوصیات روزهاي باراني است Representative/ summary Used to judge membership in a class, Judge similarity to stereotypes People are insensitive to prior probability of outcomes They ignore preexisting distribution of categories or base rate frequencies People are insensitive to sample size They draw strong inferences from small number of cases People have a misconception of Chance: Gambler’s Fallacy, They see a ‘normal’ event and think it ‘rare’: they think chance will ‘correct’ a series of ‘rare’ events People have a misconception of Regression: They see a ‘rare’ event and think it ‘normal’: they deny chance as a factor causing extreme outcomes 41 رئوس مطالب فعالیت فردی و گروهی استقرا روشمند(متدولوژیک)/علمی وغیرروشمند خطاهای روش اکتشافی/میانبر .1خطای بازنمایی .2خطای دسترسی .3خطای مرجع-تنظیم Example Consider these pairs of causes of death: Lung Cancer vs Motor Vehicle Accidents Emphysema vs Homicide Tuberculosis vs Fire and Flames From each pair, choose the one you think causes more deaths each year. 46 علل مرگ People’s Choice Annual US Totals Newspaper Reports/Year سرطان ریه 43% 140,000 3 تصادفات 57% 46,000 127 نارسایی ریوی 45% 22,000 1 قتل 55% 19,000 264 سل 27% 4,000 0 اتش سوزی 73% 7,000 24 47 علل مرگ People’s Choice Annual US Totals Newspaper Reports/Year سرطان ریه 43% 140,000 3 تصادفات 57% 46,000 127 نارسایی ریه 45% 22,000 1 قتل 55% 19,000 264 سل 27% 4,000 0 اتش سوزی 73% 7,000 24 48 Causes of Death People’s Choice Annual US Totals Newspaper Reports/Year سرطان ریه 43% 140,000 3 تصادفات 57% 46,000 127 نارسایی ریه 45% 22,000 1 قتل 55% 19,000 264 سل 27% 4,000 0 اتش سوزی 73% 7,000 24 49 Causes of Death People’s Choice Annual US Totals Newspaper Reports/Year سرطان ریه 43% 140,000 3 تصادفات 57% 46,000 127 نارسایی ریه 45% 22,000 1 قتل 55% 19,000 264 سل 27% 4,000 0 اتش سوزی 73% 7,000 24 50 مثال خطای دسترسی براي مثال حرف Rرا در نظر بگیرید .آیا در انگلیسي كلماتي كه با حرف Rشروع مي شوند بیشتر است یا کلماتی که Rحرف سوم آنهاست؟ بیشتر پاسخ دهندگان جواب می دهند كلماتي كه با حرف Rشروع مي شوند بیشتر است. چرا ؟ زیرا تولید كلماتي كه با حرف Rشروع مي شوند ساده تر از تولید كلماتي است كه Rسومین حرف آنهاست .در واقع ،در زبان انگلیسي تعدا كلماتي كه R حرف سوم آنهاست بیشتر است .این مسئله در مورد چند حرف دیگر مثل V,N,L,Kنیز صادق است . مثال خطای دسترسی در مطالعه اي ،هر یك از زوجها به صورت انفرادي ابراز داشتند كه در بیست كار دشوار متفاوت خانگي كدام یك از آنها سهم بیشتري از هر كار را انجام مي دهند. هر یك از زوجها اظهار داشتند كه اغلب اوقات حدود شانزده تكلیف از بیست تكلیف دشوار را انجام مي دهند!! نتایج مشابهي در پرسش از اعضاي تیم بسكتبال دانشگاه و شركت كنندگان در یك تكلیف مشترك آزمایشگاهي نیز به دست آمد . Availability Biases (1): سهولت بازیابی Classes whose instances are more easily retrievable will seem larger For example, judging if a list of names had more men or women depends on the relative frequency of famous names Salience affects retrievability E.g., watching a car accident increases subjective assessment of traffic accidents Availability Biases (2): Effectiveness of a Search Set We often form mental “search sets” to estimate how frequent are members of some class; the effectiveness of the search might not relate directly to the class frequency Who is more prevalent: Words that start with r or words where r is the 3rd letter? Are abstract words such as love more frequent than concrete words such as door? لیست را مالحظه کنید نت،صدا،پیانو،اواز،رادیو،ملودی ،دف، کالسیک،کنسرت ،االت موسیقی، اهنگ،سیمفونی ،جاز ،ارکستر،تار، هنر ،ریتم، هر چه یادتان میاید بنویسید Example ایا در لیست کلمه موزیک را اوردید؟ 56 Availability Biases (2): Effectiveness of a Search Set Individuals are biased in their assessments of the frequency of events based on how the structure of memory affects the search 57 Example College-drop outs may easily be assumed to correlate with a pattern of failure. But Bill Gates and Michael Dell and many other successful business people are actually college drop-outs . 60 راهنمای تمرین اظهارات افراد در دو گروه Aو Bبه تفکیک در ادامه مطرح می شود. پس از مشاهده اظهارات ارائه شده اند ،بر اساس برداشت خود پاسخ دهید. جان به مالقات دوست خود در بیمارستان رفت. آلن به گلگیر خودروی پارک شده در خیابان آسیب رساند و بدون آنکه در یادداشتی نام خود را بنویسد ،محل حادثه را ترک کرد. خیلی به ندرت پیش می آید که بیل با تاخیر سرکار حاضر شود. باب به یک کودک کمک کرد. تام نهارش را با یک کارگر تقسیم کرد. اسکات در یک امتحان تقلب کرد. آلن چند نهال در یک پارک کاشت. هنری از مسیرش برگشت تا کیف پول گمشده را به صاحبش برگرداند. ناتهان بچه های همسایه را به شنا برد. جان به عنوان یک همکار بسیار قابل اعتماد شناخته می شود. چاد همیشه درباره خودش و مشکالتش صحبت می کند. جوش تکالیفش را به موقع تمام می کند. همکاران لین خیلی به او عالقمند هستند. دیویس برای دخترش یک داستان خواند. ران مزاحم تلفنی معلمش شد. بروس هیچ وقت کتابهای کتابخانه را به موقع تحویل نمی دهد. کن به یک بچه گمشده در سوپرمارکت کمک کرد. دیویس به راحتی با افرادی که نمی شناسد ارتباط برقرار می کند. فرد به واحد صلیب سرخ خون اهدا کرد. الکس به یک سگ ضربه زد. دیوین لباسهایش را به امور خیریه اهدا کرد. مارک چگونگی پرواز با هواپیما را بلد است. گری در مقاله پژوهش ی خود نمره الف را گرفت. تد از چراغ قرمز عبور کرد. جف به طور داوطلبانه به دانش آموزان نیازمند درس می دهد. ریچارد بر سر پسری که به او ضربه زد فریاد کشید. اریک همسایه پیر خود را به میوه فروش ی رساند. وینسنت مصاحبه شغلی اش را فراموش کرد. کیت یک جشن تولد برای دوستش ترتیب داد. کالین کار می کند تا خود را در وضعیت خوبی نگه دارد. رابرت هنگامی که غذا در دهان دارد صحبت می کند. اسکات در کارش ترفیع گرفت. نورمن اغلب هنگام رانندگی دنده عقب می رود. الیوت در گروه کر کلیسا آواز می خواند. ویلیام به ندرت خودروی خود را می شوید. پیتر به عنوان یک موسیقیدان عالی شناخته می شود. دان سگ ولگرد صدمه دیده را به دامپزشک رساند. راجر ماشین چمن زنی همسایه اش را تعمیر کرد. کریگ به دوستش کمک کرد تا حرکت کند. پایان جدول صفات را تکمیل کنید: صفات مردمی تنبل ناراحت باهوش راستگو بی مسئولیت یاری کننده غیر مردمی گروه A گروه B مکانیسم با وجود اين ،دسترس ي پذيري ممكن است تحت تاثیر: .1تازگي عرضه .2غیر معمول بودن .3برجستگی متمايز رويداد يا طبقة رويداد خاص براي فرد قرار داشته باشد Availability/ summary Used to judge likelihood or frequency of event, occurrence People tend to be biased by information that is easier to recall: they are swayed by information that is vivid, wellpublicized, or recent People tend to be biased by examples that they can easily retrieve People tend to correlate events that occur close together 104 رئوس مطالب فعالیت فردی و گروهی استقرا روشمند(متدولوژیک)/علمی وغیرروشمند خطاهای روش اکتشافی/میانبر .1خطای بازنمایی .2خطای دسترسی .3خطای مرجع-تنظیم روش اكتشافي مرجع – تنظیم Individuals make assessments by starting from an initial value and adjusting this initial value to yield a final decision. 109 روش اكتشافي مرجع – تنظیم Consequences: Adjustments are typically insufficient and are biased towards initial values, the anchor Lead to premature closure of thinking. Diagnosis , once attached is difficult to remove and may seal the patient’s fate. 110 روش اكتشافي مرجع – تنظیم Anchoring may occur due to incomplete calculation, such as estimating by two highschool student groups the expression 8x7x6x5x4x3x2x1 (median answer: 512) with the expression 1x2x3x4x5x6x7x8 (median answer: 2250) Anchoring occurs even when experts (real-estate agents) estimate real-estate prices (Northcraft and Neale, 1987) روش اكتشافي مرجع – تنظیم The halo effect occurs when a person's positive or negative traits seem to "spill over" from one area of their personality to another in others' perceptions of them. روش اكتشافي مرجع – تنظیم What percentage of African nations are in the UN? A large wheel was spun which showed subjects either 10 or 65. Subjects asked to determine if number was smaller or larger than wheel and then asked for estimate. Median estimates: 25% (for 10) and 45% (for 65) 113 خالصه سیستم 2 تحلیلی/نقادی کند نظام مند هوشیارانه کم خطا سندیت بیشتر • • • • • • • این دو سیستم جدا بحث میشوند ولی در زندگی روزمره و در عمل ادغام یافته هستند سیستم 1 شهودی/اکتشافی سریع/میانبر قاعده مند/کلیشه ای اتوماتیک خطا زیاد سندیت کمتر خطای شناختی شاید مهمترین نقص استقرای غیر روشمند جهل مرکب مدعی باشد! خالصه :وظیفه متفکر نقاد ،فعال! -1در صورت عملی بودن/لزوم استفاده از استقرا روشمند(بجای تجربیات فردی و استقرای غیر روشمند) برای تایید ادعاهای مهم مغالطه استاندارد دوگانه نکنید! خالصه :وظیفه متفکر نقاد ،فعال! -2در لزوم نقد ادعاهای مبتنی بر رویکرد اکتشافی/میانبر از طریق اصول استقرا روشمند تعمیر کشتی باورها در حال حرکت روی دریا صورت میگیرد نه در لنگرگاه مولفه ها و استانداردهای تفکر باید در موارد زیر بكار رود استانداردها صحت وضوح اهمیت دقت کفایت ارتباط منطقي بودن انصاف وسعت نظر عمق مولفه ها زمینه استنتاج/ادعا هدف پرسش/مسئله مفاهیم دیدگاه سرانجام اطالعات پیش فرضها ویژگی های ذهنی تواضع عقلی استقالل عقلی درستی عقلی شهامت عقلی پشتکار عقلی اطمینان به استدالل همدلی عقلی منصف بودن چنان كه ميآموزیم این خصا یص را پرورش ميدهیم