Physiotherapy in Obstetrics By : Afsaneh Azari Obstetrics concerns itself with pregnancy, labour, delivary &the care of the mother after child birth. Physiotherapy in obstetrics condition From the moment of conception pregnancy profoundly alters the women physiology. There is change in all body system to fulfill the requirement of the body. Normal anatomy of female pelvis آناتومی و بیو مکانیک ستون فقرات و لگن _ کمر بند لگنی متشکل از 4استخوان است : * دو استخوان هیپ یا بی نام * کوکسیکس * ساکروم ثبات لگن و ستون فقرات ثبات ستون فقرات به تعامل هماهنگ سه سیستم بستگی دارد : -1سیستم عصبی -2سیستم های پاسیو و غیر فعال شامل :مهره ها ،دیسک های بین مهره ای ،لیگامان ها ،کپسول های مفصلی و فاسیا -3سیستم های اکتیو و فعال شامل عضالت و تاندون ها ثبات ستون فقرات لگنی توسط شکل مفصل و عضالت اطراف آن فراهم می شود. در دوران بارداری به دلیل افزایش انعطاف پذیری مفاصل قطر قدامی -خلفی و عرضی لگن افزایش می یابد .در ضمن این افزایش تحرک مفصلی باعث بروز دردهای ستون فقرات می شود. شکل لگن در خانم ها به این صورت است که ورودی لگن بیشترین قطر را در جهت طرفی دارد و خروجی آن بیشترین قطر را در جهت قدامی-خلفی دارد. کمربند لگنی طی 6-3ماه پس از زایمان به وضعیت قبل از بارداری بر می گردد. ممکن است در این دوران نیاز به ثبات دهنده های خارجی نظیر کمربندهای طبی احساس شود. حفره شکمی حفره شکمی مانند یک کپسول است که از باال به دیافراگم و از پایین به عضالت کف لگن منتهی می شود. در خالل بارداری رحم بزرگ شده و محل قرار گیری آن نیز تغییر می کند ،به گونه ای که در ماه های آخر بارداری رحم از لگن خارج شده و قسمت باالیی آن به جناغ سینه می رسد. در ماه های آخر بارداری رحم مجددأ پایین آمده و این زمانی است که سر جنین به داخل لگن رفته و جنین می چرخد. جین در حل رشد فشار هایی را به مثانه و روده ها وارد می کند که سبب تکرر ادرار و مشکالت دفعی مثل یبوست می شود. جدار شکم و عضالت دیواره شکم چهار الیه عضالنی دیواره شکم را به وجود می آورند : -1عضله عرضی شکم -2عضله مایل داخلی -3عضله مایل خارجی -4عضله مستقیم شکمی عملکرد مشترک عضالت جدار شکم : -1حمایت احشاء شکمی -2حمایت ستون فقرات -3حفظ و افزایش فشار داخل شکمی -4حرکات تنه Pelvic floorکف لگن الیه های کف لگن از عمقی ترین الیه به سطحی ترین : -1فاسیای داخل لگنی -2عضالت لواتور آنی :ایلیو کوکسیژیوس ،ایسکیو کوکسیژیوس ،پوبو کوکسیژیوس و پوبو رکتالیس -3عضالت سطحی پرینه آل نقش عضالت کف لگن : -1تشکیل قاعده دهانه خروجی لگن -2ثبات لگن به همراه عضله عرضی شکم -3حمایت ارگان های لگنی -4تغییر فشار داخل شکم هنگام سرفه و بلند کردن اجسام -5کمک به نگهداری ادرار و مدفوع -6کمک به دفع ادرار و مدفوع و زایمان -7فراهم آوردن فضایی نرم برای چرخش سر جنین Physiological changes during pregnancy Pregnancy wt. gain - 9.70 to 14.55 kg. Changes in reproductive system. Urinary system -kidney increases by 1cm. Changes in pulmonary system. CVS. Physiological changes during pregnancy Musculoskeletal system. a. Stretching of abdominal muscles b. Decrease in ligamentous tensile strength. c. Hyper mobility of joints due to ligamentous laxity. d. Pelvic floor drops as much as 2.5 cm. Mechanical changes a. COG shifts upwards & forwards. b. posture – *shoulder girdle becomes rounded, *scapular protraction, upper *limb internal rotation. *increase in cervical lordosis. *knee hyperextension. *increase in lumber lordosis. c. balance – pt. walks with wider BOS. تغییرات بیومکانیک بدن در دوران بارداری : -1افزایش توده بدنی و افزایش وزن مادر -2جا بجایی مرکز ثقل بدن -3ترشح هورمون ریالکسین -4افزایش وزن و بزرگ شدن رحم و جنین در دوران بارداری به دلیل افزایش توده بدنی و رشد جنین و افزایش وزن مادر فشار بیشتری به سیستم عضالتی اسکلتی دارد می شود. متوسط وزنی که مادر باید در دوران بارداری اضافه کند 5/12کیلوگرم است .که حدود %70این افرایش وزن در سه ماهه دوم و سوم بارداری رخ می دهد. تغییرات ذکر شده باعث درد های سیستم عضالنی اسکلتی می شود. مسائل و مشکالت شایع عضالنی – اسکلتی دوران بارداری : -1تغییرات پوسچر -2دردهای لگنی و ستون فقرات ( کمر درد ،درد ساکروایلیاک ، درد های سیاتیکی ،اختالف در سمفیز پوبیس ،کوکسی دینا و دردهای پشتی ) Nerve compression syn. : C.T.S , brachial pain , post. Tibial nerve compression -4مشکالت عروقی ( واریس ورید های پا ،هموروئید ،کرامپ های عضالنی ) -5خستگی مزمن علل کمر درد در زنان باردار: خستگی حرکات زیادتر از معمول مفاصل تغییرات هرمونی افزایش وزن تغییرات پاسچرال فیزیولوژی و تغییرات دستگاه های مختلف بدن در دوران بارداری : _ سیستم قلبی عروقی _ سیستم تنفسی _ سیستم ایمنی _ سیستم گوارشی _ سیستم ادراری _ پوست و مو _ سیستم غدد درون ریز _ سیستم تناسلی _ سیستم عصبی _ تغییرات وزن و پستان سیستم قلبی عروقی : -1بزرگ شدن اندازه قلب -2افزایش خروجی قلب -3افزایش حجم خون -4تغییر وضعیت قلب -5افزایش فشار خون -6Supine hypotension -7افزایش فشار بر وریدهای اندام تحتانی بزرگ شدن قلب به علت زیاد شدن حجم خون و نیاز به پمپ خون بیشتر دیده می شود. اندازه قلب 2هفته بعد از زایمان به وضعیت قبلی بر می گردد.اما تا 5-6ماه بعد از زایمان کمی دهلیز ها بزرگ هستند. افزایش خروجی قلب به میزان % 50-30 در 3ماه اول بارداری %40افزایش خروجی قلب رخ می دهد. در این زمان حجم ضربه ای نیز %30افزایش می یابد و ضربان قلب نیز تا 15ضربه در دقیقه افزایش می یابد. باال رفتن حجم خون به این صورت که حجم پالسما تا %50و گلبولهای قرمز % 30-20افزایش می یابند.این موضوع باعث می شود هموگلوبین به نسبت حجم خون به %80نرمال برسد و باعث کم خونی فیزیولوژیک و ایجاد خستگی می شود. افزایش حجم خون تا %40حجم قبلی خون است یعنی از 4لیتر به 5/5لیتر می رسد.این افزایش خون باعث می شود علیرغم ml500دفع خون هنگام زایمان برای مادر مشکلی ایجاد نشود. 6هفته بعد از زایمان حجم خون به حالت قبل بر می گردد. علت افزایش حجم خون به علت نیاز بیشتر سیستم های کلیوی و گوارشی و رحم است. به علت فشار رحم قلب باالتر از حد معمول قرار می گیرد و دچار اندکی چرخش می شود و در EKGعالئمی شبیه به بیماری های ایسکمیک قلبی دیده می شود. در این دوران افزایش ضربان قلب و اختالالت ریتم قلب نیز شایع است. فشار خون سیستولیک در دوران بارداری به میزان ناچیزی زیاد می شود. فشار خون دیاستولیک در اوایل بارداری کاهش می یابد و باعث ایجاد سرگیجه برای مادر می شود. در حالت طاقباز خوابیده به علت فشار بر ورید اجوف تحتانی و آئورت فشار خون کاهش یافته و حالت غش و شوک ایحاد می کند .در این صورت خوابیدن به پهلو از عالئم می کاهد. در اواخر حاملگی فشار خون به حد نرمال باز می گردد. فشار خون نرمال برای زنان باردار کمتر از 90/140است. فشار خون دوران بارداری به وضعیتی اطالق می شود که فشار سیستولیک بیشتر از 30 mmhgافزایش یابد و فشار دیاستولیک از 15 mmhgبیشتر باشد. در دوران بارداری به علت فشار بر ورید های اندام تحتانی تورم در پاها و تورم عروق سطحی پا دیده می شود. در دوران بارداری باید به کاهش اسید فولیک توجه شود در صورتیکه مادر کاهش اسید فولیک داشته باشد و درمان نشده باشد به آنمی دچار می شود. سیستم تنفسی : -1تنگی نفس و کوتاه شدن عمق تنفس ولی در مادرانی که آسم دارند عالئم بد تر نمی شود. -2افزایش تنفس در دقیقه به میزان .%40 -3افزایش اکسیژن مصرفی به میزان 40-30mlدر دقیقه در این دوران به مادران توصیه می شود تنفس های عمیق و دیافراگماتیک انجام دهند. سیستم ایمنی : سیستم ایمنی مادر در دوران بارداری کمی ضعیف می شود. در صورتی که جنین Rh+و مادر Rh-باشد سیستم ایمنی علیه آن آنتی بادی ترشح می کند. در این دوران به دلیل ضعف سیستم ایمنی احتمال ابتال به بیماری های تنفسی ،آنفوالنزا و بیماری های عفونی افزایش می یابد. بدن جنین از هفته 6تا 9ماهگی بوسیله آنتی بادی هایی که دارد در برابر بیماری مصون است. سیستم گوارشی : -1حالت تهوع و استفراغ به علت ترشح هرمون های جفت در صورتی که استفراغ شدید باشد یا در طول روز ادامه داشته باشد ممکن است فرد در بیمارستان بستری شود. -2افزایش اشتها در ماه های اول بارداری ولی در ماه های آخر به علت فشار رحم مادر نمی تواند به راحتی یک وعده غذای کامل میل کند. -3یبوست -4افزایش بزاق -5نرم شدن لثه ها -6ویار یا پیکا به علت افزایش آستانه تحریک حس چشایی سیستم ادراری : -1بزرگ شدن اندازه و وزن کلیه ها به علت هرمون پروژسترون -2تکرر ادرار به دلیل افزایش حجم ادرار که در ماه های اول و آخر بارداری بیشتر است. در این دوران به علت فشار مداوم روی مثانه احتمال عفونت های ادراری نیز وجود دارد. -3افزایش گردش خون کلیه به میزان %40در نتیجه ممکن است در تست ادرار مادر قند ،اسید فولیک یا ویتامین های محلول در آب دیده شود. -4دیابت حاملگی -5بی اختیاری ادراری پوست و مو : -1تغییرات پیگمانتاسیون در پوست -2ترک های پوستی که به رنگ قرمز هستند و بعد از زایمان رنگ آنها به سفید متمایل می شود. -3افزایش تعریق به علت افزایش خونرسانی به پوست. -4ریزش مو بعد از زایمان به علت اینکه در دوران بارداری افزایش فولیکول های مو و کاهش ریزش مو را داریم .ریزش مو 20هفته بعد از زایمان به حالت عادی باز می گردد. سیستم غدد درون ریز : کلیه غدد درون ریز بدن اعم از هیپوفیز ،هیپو تاالموس ،تیروئید ،تخمدان ها و ...با ترشحات خود سیستم های مختلف بدن را کنترل می کنند . سیستم تولید مثلی : -1تغییرات اندازه رحم که از وزن 80گرم به 1کیلوگرم میرسد. -2میومتر یا الیه عضالنی رحم که 3الیه دارد و در زایمان کمک می کند. -3اندومتریوم یا داخلی ترین الیه رحم که جنین به آنجا چسبیده و از این الیه تغذیه می کند. الیه های عشالنی دیگر در هنگام زایمان به خروج جنین از رحم کمک می کند. حرکات جنین در اولین حاملگی در هفته 20-18و در حاملگی های بعدی در هفته 16-14احساس می شود. رحم در 12هفته اول در حفره لگن قرار دارد .اما کم کم به سمت باال حرکت می کند و در هفته 20در حد ناف و در هفته 36تا حدود استخوان جناغ باال می آید. افزایش وزن دوران بارداری و پستان ها : _ افزایش وزن در بیست هفته اول ناچیز در حد 2-0کیلوگرم _ از هفته بیست تا سی هر ماه 1کیلوگرم _ بقیه افزایش وزن بین هفته سی تا چهل _ افزایش وزن مناسب بر اساس توده بدنی تعیین می شود . _ افزایش وزن کمتر از 5کیلوگرم و بیش از 16کیلوگرم مشکل ساز است. _ افزایش وزن پستان ها 800 – 500گرم _ جریان خون پستان ها افزایش یافته ،کلستروم(شیر) حدود هفته 12تشکیل می شود 0 مادران باردار و شیرده به kcal2000بیشتر از حد معمول نیاز دارند. تاثیر بارداری روی سیستم گوارشی تهوع کاهش تن عضالت صاف دستگاه گوارش جابجایی معده به باال و افزایش فشار داخل شکمی نرم و پرخو ن شدن لثه ها افزایش فعالیت غدد بزاق تاثیر بارداری روی سیستم عصبی تغییرات خلق اضطراب بی خوابی کاهش نامحسوس تواناییهای شناختی فشار غیر معمول روی اعصاب بدلیل بازجذب آب تاثیر بارداری روی سیستم ادراری افزایش اندازه و وزن کلیه کاهش تن عضالت مجاری ادراری افزایش خطر عفونت سیستم ادراری افزایش میزان قند و پروتئین ادرار تکرر ادرار بی اختیاری ادرار تغییر وضعیت مثانه تاثیر بارداری روی سیستم عصبی عضالنی شلی مفاصل و افزایش دامنه حرکتی تغییر نوع کالژن بافت تغییر مرکز ثقل بدن عدم تعادل عضالنی تحت کشش قرار گرفتن فیبرهای عضالنی ادم مفاصل (خاصه مچ پا) وضعیت های صحیح بدن در دوران بارداری خوابیدن : نشستن : ایستادن : بلند کردن اجسام : انجام کارهای روزانه : Therapeutic exercises may be prescribed to pregnant women for several reasons: Primary conditioning unrelated to pregnancy. Impairments related to physiological changes of pregnancy, such as back pain ,faulty posture, or leg cramps. Physical &physiological benefits. Preventive measures Prenatal Exercise Potential impairments of pregnancy Development of faulty posture Upper & lower extremities stress Altered circulation, varicose vein LL edema Pelvic floor stress Abdominal muscle stretch & diastases recti Inadequate relaxation skills necessary for labor & delivery Development of musculosketal pathologies THANKYOU THANKS General goals & plan for exercise programs GOALS PLAN OF CARE 1.Improve posture & correct body mechanics 1.Train & strengthen postural muscle 2. Teach correct body mechanics in all position 2.Upper & lower extremities strengthening 3. strengthening ex. of UL & LL 3. Prepare for circulatory compromise 3. Stockings, stretching ex. 4. Improve awareness & control of pelvic floor musculature 4. Pelvic floor muscle strengthen 5. Maintain abdominal muscle 5. Abd. Muscle strengthen ex. function & correct diastesis recti 6. Provide information about 6. Prenatal & postnatal information preg. & associated problem 7. Improve relaxation skill 7. Relaxation tech. General Guidelines for Exercise Instruction Physical examination is must prior to engaging a pt. in an Exercise Programme. Each person should be individually evaluated for preexisting Musculo -skeletal problems, posture & fitness level Exercise regularly, at least thrice a week Avoid ballistic movements & rapid change in directions. include warm-up & cool down session avoid an anaerobic pace. strenuous activities should be avoided. avoid prolong period of standing specially in third trimester. adequate caloric intake, increase to 300 kcal./day for ex. during preg. & 500 kcal./day for ex. during lactation. low resistance & high repetitions ex. is recommended, avoid valsalva maneuvers. stop ex. if any unusual symptoms occur. Contraindications to exercise………. 1. ABSOLUTE CONTRAINDICATIONS Preg. Induced HTN BP >140/90 mmhg. Diagnosed heart disease IHD,RHD,CHF. Premature rupture of membrane. Placental abruption. History of preterm delivery. Recurrent miscarriage. Persistent vaginal bleeding. Fetal distress. IUGR. Incomplete cervix Thrombophlebitis &pulmonary embolism. Pre-eclampsia polyhydraminos / oligohydraminos Acute infection 2.RELATIVE CONTRAINDICATIONS Diabetes Anemia's or other blood disorders Thyroid disorder Dialated cervix Extreme obesity / underweight Breech presentation during third trimester Multiple gastation Ex. induced asthma Peripheral vascular disease Pain of any kind. Suggested sequence of exercise. General rhythmic activities to warm-up. Gentle selective stretching Aerobic activities for CVS conditioning UL &LL strengthening ex. Abdominal ex Pelvic floor ex. Relaxation /cool down activities Educational information [if any] & postpartum ex. Education. Selected exercise techniques Postural exercise. Abdominal exercise Stabilization exercise Pelvic motion training & strengthening. Modified UL & LL strengthening. Perineum &adductor flexibility. Relaxation &breathing exercise Posture exercise: Includes: Strengthening exercise Stretching exercise STRETCHING EXERCISES Upper neck extensors & scalenes Scapular protractors, shoulder internal rotators & levetor scapulae Low back extensors Hip adductors [caution do not over stretch in women with pelvic instability] Ankle planter flexor. CESAREAN CHILDBIRTH It is an operative procedure whereby the fetuses after the end of 28th wk. are delivered through an incision on the abdominal &uterine wall. Impairments /Problem Due To Cs 1. Risk of pneumonia 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Postsurgical pain. Risk of adhesion. Formation at incisional site. Risk of vascular complication. Faulty posture. Pelvic floor dysfunction. Abdominal weakness GOAL 1.Improve pulmonary function & decrease the risk of pneumonia 2.Decrease incisional pain associated with coughing 3. Prevent postsurgical adhision formation 4.Prevent postsurgical vascular complication PLAN OF CARE Breathing ex. Coughing &huffing. 2. Postnatal TENS support incision with hands when coughing. 3. Friction massage & scar mobilisation. 4.Active leg ex. ,early ambulation 5.Correct posture & protected activities of daily living 5.Postural instruction &positioning for ADL 6. Pelvic floor ex. 6. Prevent pelvic floor dysfunction 7. Abdominal ex. 7. Develop abdominal strength HIGH RISK PREGNANCY A pregnancy that is complicated by disease or problem that put the mother or fetus at risk for illness or death . Condition may be preexisting be induced by pregnancy or an abnormal physiological reaction during preg. The goal of medical intervention is to prevent preterm delivery, usually through use of bed rest, restriction of activity &medications when appropriate. GOAL PLAN OF CARE 1. Decrease stiffness 1. Positioning instruction ,joint motion at available ROM. 2. Maintain muscle length & bulk to improve circulation. 2. Stretching & strengthening ex. Within limits imposed by physician. 3. Movement activities for many body parts as possible. 4. modified posture instruction. 5. relaxation tech. 3. 4. 5. 6. Improve proprioception Improve posture within available limits. Stress management & enhance relaxation . Enhance postpartem recovery. 6. Ex instruction &home program for postpartum period. EX. PROGRAM FOR HIGH RISK PREGNANCY 1. POSITIONING INSTRUCTION Left side lying position to prevent vena cava compression, enhance COP & lower extrimity edema. Pillow to support body parts & enhance relaxation. Supine position for short period with wedge placed under the rt. Hip to decrease IVC compression. 2. ROM INSTRUCTION slow active full ROM of all the joints. Teach movement in gravity eleminated position. 3. SUGGESTED EX. Lying - supine or side lying with alternate knee to chest . - ankle pumping . - shoulder , elbow , fing. Flex. & extn. , reach to ceiling, arm circle. - unilateral SLR in supine & side lying position. - bilateral active ROM in diagonal pattern for UL & LL -pelvic tilt, bridging, isometrics for pelvic floor muscle. Sitting [may not be allowed] - all UL joint movement in available ROM. -cervical movement in available ROM. 4. RELAXATION TECHNIQUE 5. BED MOBILITY & TRANSFER ACTIVITIES moving up down side to side in bed. rolling supine to sitting assisted by arms. 6.PREPRATION FOR LABOUR Relaxation tech. Modified squatting supine, sitting or side lying with knee to chest. Breathing PREGNANCY INDUCED PATHOLOGY PATOHLOGY 1. diastesis recti PT MANAGEMENT 1.Modified abdominal muscle ex. With crossed hand over the abdomen. 2. Lower back pain & pelvic pain. 2.In acute condition bed rest do’s or don’t gentle heat & massage pelvic tilting in croock lying TENS if indicated 3. SI dysfunctioN 3. Modified ex. For SI pain 4. Nerve compression syndrome - Carple tunnle syndrome - Brachial pluxus pain - Meralgia paraesthetica 4. Splinting ice packs elevation of the limb TENS Posterior tibial nerve compress - 5.Circulatory problem varicose vein of leg vulval varicose vein leg cramps -thrombosis & - thromboembolism 5. –prolonged standing avoided ankle ex. ,calf stretching - raising foot end of standing should bed. deep kneading massage - stocking & breathing ex. 6. Stress incontinence 6. pelvic floor ex 7. Postural backache 7. postural correction 8. coccydynia 8. Ice packs ,heat, US, TENS, use of rubber ring to relieve pressure in sitting. Sitting posture in coccydynia PHYSIOTHERAPY IN GYNAECOLOGICAL CONDITIONS INDICATIONS 1. INFECTIONS -vulvitis -vaginitis - cervicitis - salphingitis - PID 2. CYST & NEW GROWTH 3..STRESS INCONTINENCE PT MANAGEMENT 1. in acute phase -chemtherapy. in chronic phase pulsed or cont SWD 2. pulsed SWD /US for softning of painful abd. adhesion. 3. pelvic floor ex. 4.GENITAL PROLAPSE -cystocele, urethrocele, -rectocele, enterocele, - uterine prolapse 4. pelvic floor strength - ening ex. 5. MENSTRUAL DISORDER -primary / spasmodic type - sec. /congestive - dysmennoria 5. primary type pain coping strategies 6. BACKACHE & ABD. 6. TENS PAIN relaxation & breathing tech. & TENS تاثیر بارداری روی سیستم تناسلی آمنوره نرمی و اتساع بیشتر گردن رحم باال آمدن رحم افزایش خونرسانی و وزن رحم انقباضات انفجاری و کوتاه رحم تاثیر بارداری روی سیستم قلبی عروقی افزایش حجم خون بمیزان 40درصد کاهش تن عضالت صاف جدار عروق افزایش حجم قلب افزایش حجم ضربه ایی و برونده قلبی افزایش تدریجی ضربان قلبی کمی افت فشار خون در دوره دوم بارداری انبساط وریدی در پاها و فرج و مقعد تاثیر بارداری روی سیستم تنفسی افزایش سرعت تنفس افزایش حجم جاری باالقرار گرفتن دیافراگم رانده شدن دنده ها به باال و طرفین نارسایی تنفسی در اثر فعالیت شدید در انتهای بارداری نرم و متحرک شدن مفاصل دنده ای تاثیر بارداری روی پستانها بزرگ و دردناک و تحریک پذیر شدن سینه ها افزایش رشد غدد و مجاری سینه افزایش وزن و خونرسانی سینه بزرگ و فعال شدن غدد سباسه اطراف نوک سینه نرم و انعطاف پذیرتر شدن نوک سینه ترشح کمی مایع سروزی از سینه در هفته دوازدهم تاثیر باردارى روى پوست تیره شدن پوست فرج,نوک سینه و صورت(ماسک بارداری) ایجاد خطوط کشش روی باسن,شکم و سینه ها افزایش جریان خون پوست افزایش فعالیت غدد سباسه و عرق تجمع چربی روی رانها و بازوها و شکم وباسن