Social Life and Law
Social Norms and Law
●
●
●
People animate groups, institutions,
organizations, values and norms by
interaction and by being in relations
and this is called social reality or
social life.
Social reality refers to social science
such as sosyology, psychology,
economic, political science and law.
Toplumsal Yaşam ve Hukuk
Toplumsal Normlar ve Hukuk
• İnsanlar, birbirleriyle girmiş oldukları
ilişkiler sayesinde ve etkileşimlerle
birtakım
gruplara,
kurumlara,
örgütlere, değerlere ve normlara
hayat verirler. İnsanların etkileşim
halinde yarattıkları bu gerekliğe
toplumsal gerçeklik veya toplumsal
yaşam alanı denilir.
• Toplumsal
gerçeklik,
sosyoloji,
psikoloji, ekonomi, siyaset bilimi ve
Natural reality refers to natural
hukuk gibi sosyal bilimlerin konusunu
science such as biology, chemistry etc. oluşturur.
• Doğal gerçeklik, fizik, kimya, biyoloji
ve jeoloji gibi doğal bilimlerin
konusunu oluşturur.
●
●
●
• Her toplumda, insan ilişkilerini
düzenleyen
değerler,
görenekler,
Every society has a system which
gelenekler, din kuralları, hukuk
involves tradition, religion, law, moral
kuralları, ahlak kuralları ve görgü
and cultivation laws to structure human
kurallarından oluşan bir sistem vardır.
relations.
• Bu toplumsal sistem içinde, toplumsal
To animate and stabilise this system
değerlerin ve normların yanında; hem
there are social life, norms and
bu değerlere ve normlara hayat veren,
institutions like family, education,
hem de bunlar sayesinde insan
religion, economy, politics and law.
davranışlarını düzenleyen aile, din,
siyaset, ekonomi, eğitim ve hukuk gibi
These institutions have to coordinate in
kurumlar bulunur.
harmony otherwise there will be a
chaos in the society and in this place law • Bir toplumsal sistem içinde bu
has a big and important role.
kurumlar, belli bir eşgüdüm ve uyum
halinde bulunur. Zaten, böyle bir uyum
söz konusu olmadığı zaman toplumsal
düzensizlikler söz konusu olur.
The Necessity Of The Social Order
●
●
●
●
To keep the society in harmony
rules and norms are necessary.
In production and consuption
activities, religious and familiar
systems, political life and in
education rules and norms are
unrefusable needs.
By respecting the rules and norms
people know how to behave in
several situations and they
estimate other people´s behaviour.
The rules of conduct in the society
are called social norms.
Toplumsal Düzenin Gerekliliği
• Toplumun varlığını sürdürmesinde
ve düzenin sağlanmasında hukuksal
kurallar ve yaptırımlar çok önemli
roller oynar.
• Üretim veya tüketim etkinliklerinde,
din ve aile sistemlerinde, siyasal
hayatta ve eğitim dünyasında bu tür
kuralların düzenleyici katkısı
vazgeçilmez bir ihtiyaçtır.
• Toplum halinde yaşayan insanlar,
bilinçli ya da bilinçsiz olarak dikkate
aldıkları bu kurallar sayesinde belli
ortamlarda ve durumlarda nasıl
davranmaları gerektiğini bilirler.
• Toplumdaki bu ortak davranış
kurallarına toplumsal normlar denir.
●
●
●
Social norms demarcate people´s
behaviour and public affairs from
their personal desire and
determination.
Without norms life would not be
livable.
Norms fall under law and law has the
control over the social life to keep it
in harmony otherwise problems and
conflicts in the society would not
have a solution.
• Toplumsal normlar, insanın özellikle
kamusal ilişkileri ve davranışları ile
onların özel istekleri ve yargıları
arasında bir sınır çizer.
• Normlar olmaksızın toplumsal hayat
yaşanabilir olmaktan çıkar, hatta
tasavvur bile edilemez.
• Toplumsal normların ve yaygın
toplumsal yaptırımların, hukuk dışındaki
toplumsal kontrol mekanizmalarının
katkısı olmaksızın toplumsal yaşamın
ahengini bozan toplumsal çatışmaların
ve sorunların çözümü mümkün olamaz.
Social Function of Law
●
●
●
Law structures the social life to
obviate social conflicts.
Law is an important function to
keep the social life.
Law defines the relation between
individuals and the relation in
groups.
Hukukun Toplumsal İşlevleri
• Hukuk, giderek karmaşıklaşıp
çeşitlenen ilişkileri, davranışları
ve olayları, önceden düzenleyip
çerçeveleyerek toplumsal
sorunların ortaya çıkmasını önler.
• Hukuk, toplumların varlığını
sürdürmelerine esas teşkil eden
belirli işlevler görür.
• Hukuk, bireyler ve gruplar arası
ilişkileri açıkça tanımlar.
Social Function of Law
Hukukun Toplumsal İşlevleri
The Main Social Functions of Law
Hukukun Temel Toplumsal İşlevleri
1. Legitimation and Legalization
1. Meşrulaştırma ve yasallaştırma
2. Sharing the power
2. İktidarı paylaştırma
3. Structuring the social life
3. Toplumsal yaşamı düzenleme
4. Controlling the society
4. Toplumsal kontrolü sağlama
5. Conflict resolution and
dispensation of justice
5. Uyuşmazlıkları çözme ve adalet
dağıtma
6. Changing the society and the
individuals
6. Toplumu veya bireyleri
değiştirme
Social Order and Law
●
●
●
●
●
Law is not alone by structuring the
social, political and economic life.
→ other social order rules (e.g.
norms) have also an influence in
social life.
Without law social life is not
imagineable.
In a modern society also a family
can not protect its unity without
being guarded by present
authorities.
Law describes how individuals are
and are not allowed to behave to
make the basis of the clear,
undoubted and determined order.
Toplumsal Düzen Ve Hukuk
• Hukuk toplumsal, siyasal ve ekonomik
yaşamın düzenleyicisi olmak bakımından
yalnız değildir.
• Toplumsal düzenin sağlanmasında hukuk
ve diğer toplumsal düzen kurallar büyük
bir önem taşır.
• Günümüzde toplumsal yaşam, hukuk ve
hukuksal zorlama olmaksızın tasavvur
edilemez. Bugün, modern toplumda bir
aile bile, toplumda mevcut otoriteler
tarafından
korunup
gözetilmeden
bütünlüğünü koruyamaz.
• Hukuk, bireylerin hangi davranışları
yapmasını veya yapmamasını belirterek,
davranışların bağlı olacağı çerçevenin
sınırlarını çizerek; açık, kesin ve belirli bir
düzenin temellerini atar.
Conflict Resolution and Law
•
●
●
●
●
Uyuşmazlıkların Çözümü ve
Hukuk
Kişiler arasındaki anlaşmazlıkların, karşılıklı
ilişki çerçevesinde diyalog ve müzakere gibi
yollarla aşılamaması halinde uyuşmazlık
halinden söz edilir. Bu durumda, uyuşmazlığın
çözümü, üçüncü kişilerden veya kurumlardan
beklenir.
To solve a conflict between individuals
a third person or an institution is
needed.
→ mediation, reconciliation,
arbitration, ombudsman and court are
• Tarihsel süreçte insanlar, gruplar ve toplumlar
one of the institutions
In modern societies courts are
prefered.
arasında çıkabilecek uyuşmazlıkları çözmek
üzere; arabuluculuk, uzlaşma, tahkim,
ombudsmanlık ve mahkeme gibi birçok yol
veya mekanizma geliştirilmiştir.
During the court procedure the rights
• Modern toplumlarda uyuşmazlık çözüm
of the people have to be executed.
faaliyeti, asıl olarak mahkemeler tarafından
yerine getirilir.
Courts are specialized and
bureaucracied institutions, they ignore • Mahkemelerde yargılamayı yürüten üçüncü
kişi ve resmî görevli olarak yargıç, tarafların
the economic, politic and cultural
isteğinden bağımsız olarak bir uyuşmazlığa
background by focusing on rights.
müdahale etme, kendi hukuksal inisiyatifiyle
karar verme ve gerektiğinde tarafları bu
karara uymaya zorlama yetkisine sahiptir.
Socio- Historical
Development of Law
Hukukun Sosyo-Tarihsel
Gelişimi
Genel Olarak
In general
●
●
●
●
Law is the sum of all social
institutions to keep the social order
(relation of individuals and groups,
norms and rules).
There are people who interpret,
execute and prescribe mandatory
norms, institutions, processes and
rules.
It is important to differ norms from
rules.
→ not every norm is a rule in law
• Hukuk, toplum hayatında kişilerin
birbirleriyle ve toplumla ilişkilerini
düzenleyen ve uyulması kamu gücü ile
desteklenmiş bulunan sosyal kurallar
bütünüdür.
• Hukukun temelinde; emredici normları,
kurumları, süreçleri ve kuralları koyan,
yorumlayan ve uygulayan insanları
buluruz.
• Toplumsal hayatta gözlenen bütün
kurallar, hukukun bir parçası veya ilgi
konusu değildir; sadece toplum
açısından önem verilen, kamusal yanı
ağır basan, yetkili kişi veya kişilerce
uygulanması bir hak olarak görülen
normlar, hukukun konusunu oluşturur.
Law in Antiquity
İlkçağda Hukuk
• Hukukun kökeni konusunda açık ve kesin
dokümanlar yoktur. Ancak, nispeten
●
There are not any documents about
gelişmiş toplumların arkalarında kil
tabletlerden, papirüslerden oluşan bazı
law´s extraction.
fragmanlar ve metinler bıraktıkları
→ it is difficult to say anything about
bilinmektedir.
the law of societies in the past
• Bilinen en eski hukuk metinleri olarak,
M.Ö. 2400 yıllarında Sümer kent
●
The eldest law text known is the
devletlerinden Lagaş’ta hüküm süren
„Urukagina Law“ (BC 2400),
kişinin adını taşıyan “Urukagina Yasaları”,
„Code of Hammurabi“ (BC 1800),
M.Ö. 1800 yılları dolaylarında hüküm
„Law of the Twelve Tables“ ( BC
süren Babil Kralı Hammurabi’nin adını
taşıyan hukuk kodu, M.Ö. V. Yüzyıl
5000)
civarında Roma’da ortaya çıkan “On İki
„Draconian Constitution“ and
Levha Kanunu” ile Antik Yunan’da vücut
„Solonian Constitution“ in Ancient
bulan “Drakon Yasaları” ve “Solon
Greece
Yasaları”ndan söz edilebilir.
• Solon’un hukuk alanında yapmış olduğu
→ nomoi (written constitution)
düzenlemelerle, “nomoi” (yazılı yasa),
→ thesmoi (parol) constitution
“thesmoi” (sözlü yasa)’a karşı kesin bir
üstünlük kazandı.
●
●
Law is not spiritual, without fail,
endless and stable because it is made
by people.
Constitution is elevated by thinkers
and mights because it provides
prosperity and gratification of
individuals by beeing true and
righteous.
• Toplumun çeşitli alanlarını düzenleyen
yasaların
insanlar
tarafından
hazırlanması; yasaların kutsal, mutlak,
değişmez ve sonsuz olma niteliğini
ortadan kaldırarak bunların göreli bir
varlık ve anlama sahip olduğu
anlayışının gelişmesine yol açtı.
• Yazılı yasaların gerek iktidarlar gerekse
düşünürler tarafından yüceltilmesi;
yasaların doğruyu, adaleti, iyiyi ve
güzeli
gözeterek
toplumun
ve
dolayısıyla
bireyin
refahını
ve
mutluluğunu sağlayan bir unsur
olduğu inancını geliştirdi.
Law in the Middle Ages
●
●
●
●
Ortaçağ’da Hukuk
In the Middle Ages vassals and nons • Orta Çağda senyörlük ve kilise
mahkemeleri vardı. Vasallar ve rahipler
were the judges in seignor and
doğal yargıçtı. Bir yandan, örf-âdet
church courts.
Law was not a judical and
specialized institution.
→ Law was about tradition
In the 14th and 15th century law was
needed because of the transition
from feudalism to capitalism → in
west Europe „Justinian Code“
derlemeleri yapılırken, bir yandan da
mahkeme içtihatları oluşuyordu.
• Ancak hukuk, gelenekten güç aldığı
takdirde etkin olabiliyordu.
• Ondördüncü ve onbeşinci Yüzyıllarda
belirginleşmeye başlayan
feodalizmden kapitalizme geçiş
sürecinde, yeni hukuk kodlarına
ihtiyacın bir sonucu olarak Batı
Avrupa’da Justinian kodunun kabul
edildiği, hukukun birleştirilmesine ve
yalınlaştırılmasına yönelik güçlü bir
hareketin geliştiği görülür.
●
●
●
• Gerek giderek gelişen ekonomik güçler,
With time economic forces and
gerekse gittikçe güçlenen devletler,
states tried to stabilize the unity of
hukuk ve yargı birliğini sağlamaya
law and judgment.
çalışıyorlardı.
• Bir yandan devlet yönetimi ve
Courts were building and the law
mahkemeler yeniden yapılandırılırken,
was structured again.
diğer yandan maddi hukukun yeniden
düzenlenmesi, yani dağınık hukuk
A new law and judgment structure
kurallarının ve mekanizmalarının belli
was founded.
bir düzene kavuşturulması yönünde
çaba gösteriliyordu.
• Sonuçta modern bir hukuk ve yargı
düzeninin temelleri atılıyordu.
Law in Modern Society
Modern Law
●
●
Generally the difference between
traditional and modern society is the
fast and intensive change in the
modern society.
→ this change surrounds the whole
social system by forming special
institutional and intellectual
constructions.
Modern Hukuk Anlayışı
Modern Hukuk
• Genellikle amaçları, doktrinleri,
kuralları ve kurumları bakımından,
modern öncesi dönemlerdeki
hukuka göre oldukça farklı nitelikler
gösterir.
• Bu farklılığın oluşumunda, sosyokültürel koşullarda ve zihniyet
yapısında süreç içerisinde meydana
gelen değişmeler önemli bir yer
tutar.
Perception of Modern Law
●
●
●
●
●
Modern law has a huge difference
to the past concerning its
intentions, doctrines, rules and
institutions.
→ especially the difference in
social-cultural conditions and in
mentality and the economic
orientation
1. Speciality of Modern Law
Bringing out the individualism
More abstraction than in other law
systems
Modern Hukuk Anlayışı
• Modern hukuk; amaçları, doktrinleri,
kuralları ve kurumları bakımından,
modern öncesi dönemlerdeki hukuka
göre oldukça farklı nitelikler gösterir.
• Bu farklılığın oluşumunda, sosyokültürel koşullarda ve zihniyet
yapısında süreç içerisinde meydana
gelen değişmeler önemli bir yer tutar.
1. Modern Hukukun Özellikleri
• İki temel özelliğinden birisi, modern
öncesi sistemlerde topluluk ya da grup
bünyesinde kaybolan veya
görünmeyen bireyi öne çıkarması;
diğeri ise, daha önceki hukuk
sistemlerinden daha fazla
soyutlamalara dayalı olmasıdır.
Advantages of Modern Law
●
●
●
●
●
Modern Hukuk Anlayışının
Getirdikleri
Modern societies are structured by • Modern hukuk anlayışına göre
modern toplumlar, öncelikle
primarly codified written rule
kodifiye edilmiş bir yazılı kurallar
system.
sistemiyle toplumsal düzeni
Law and its institutions are
sağlayabilirler.
systematically characterized.
Law is not created by a social life
→ law is imposed by the
government
In law everyone is equal under the
law
• Hukuk kuralları ve kurumları,
sistematik bir nitelik taşır.
• Hukuk bilimi, hukukî kavramları,
kuralları ve kurumları işleyerek
hukuk sisteminin gelişmesine
katkıda bulunur.
Organization of theTurkish
Law during the
Modernization Process
●
●
Proclemation of the Imparial Edict
of Reorganization (1839)
represents the modernization
period in the Ottoman Empire and
its influence on the law
But firstly let´s look at the
Ottoman Law Structure before
modernization:
Modernleşme Sürecinde
Türk Hukuk Düzeni
• 1839 tarihli Tanzimat Fermanının
ilânı, modernleşme sürecinin
Osmanlı yönetim ve hukuk düzeni
üzerindeki etkisini temsil eden bir
gelişme olarak değerlendirilebilir.
• Ancak, bu dönemdeki gelişmeleri
ele almadan önce modernleşme
öncesi Osmanlı Hukuk Düzenine
ana hatlarıyla göz atmak gerekir.
●
1. Before Tanzimât Reform Era
●
2. Tanzimât Reform Era
• 1. Tanzimat Öncesi Dönem
●
3. Republican Period
• 2. Tanzimât Dönemi
• 3. Cumhuriyet Dönemi
1. Before Tanzimât Reform Era
●
There were three kinds of law
1)just for muslims „Shariat“ (Islamic
Law)
2) for every nationalities „örfî“
(customary law)
3) and for non-moslems
●
That´s the reason why there were
three courts
a) Shariat Court
1. Tanzimat Öncesi Dönem
Tanzimat öncesi dönemde yürürlükte
olan üç tür hukuk söz konusudur.
1)Sadece
Müslümanlara
uygulanan
“şeriat”a dayalı İslâm hukuku (fıkıh)
2)Bütün uyruklara uygulanan “örfî
hukuk”
3)Gayri Müslimlerin kendi hukuklarıdır.
• Tanzimat öncesi dönemde Osmanlı
Devleti’nde sadece hukuk birliği değil,
yargı birliği de yoktur. Bu dönemdeüç
tip mahkeme vardır.
b) Religious Community Court
c) Consular Court
a)
b)
c)
Şeriat mahkemeleri
Cemaat mahkemeleri
Konsolosluk mahkemeleri
2. Tanzimât Reform Era
●
●
●
This era started in 1839 when
„Hatt-ı Şerif of Gülhane“ (Imperial
Edict of the Rose House ) was
published.
→ moslem and christ citizens are
equal under the law
→ nobody can be punished before
being tried in a court
●
→ westernizing the law structure
●
→ unity of law
●
→ state of law
2. Tanzimât Dönemi
• Tanzimat dönemi, 1839’da Gülhane
Hattı Hümayunu’nun
yayınlanmasıyla başlamıştır.
• Hıristiyan tebaa ile Müslüman tebaa
yasa önünde eşit hale getirilmiştir.
• Hiç kimse, mahkemelerde
yargılanmadan ceza görmeyecektir.
• Tanzimat Fermanı, Osmanlı yönetim
ve hukuk düzeninin Batılılaşması
doğrultusunda yeni yasal
düzenlemelerin yapılacağını da ilan
etmiştir.
• vatandaşlık esasına dayanan bir
“hukuk birliği”nin temelleri atılmıştır.
• “hukuk devleti” ilkesinin hayata
geçirilmesi yolunda adımlar
atılmıştır.
●
●
●
Fundamentals like life, goods,
security, taxes, legality of crime and
punishment take part in the edict
Modernization steps were not very
successful because of the different
courts (e.g. Shariat court)
→ this caused social and political
problems
• Anayasal nitelikte bir belge olan
fermanda; “can, mal, ırz güvenliğinin
sağlanması”, “verginin kanuna göre
alınması”, “askerlik işlerinin
düzenlenmesi”, “suçların ve cezaların
kanunîliği” gibi temel ilkeler yer
almaktadır.
• Tanzimat dönemindeki hukukî
gelişmeler, diğer alanlardaki
gelişmelere benzer şekilde karmaşık bir
görünüm arz etmektedir. Birbirinden
tamamen farklı iki hukuk sistem ve
uygulamasının aynı dönemde geçerli
olması anlamına gelmektedir. Bu
durum, hukukta ikilik yaratmış, hukuk
ve yargı birliği yolunda atılan adımları
yetersiz kılmıştır. Modern hukuk ile
geleneksel hukuk sarasındaki çelişki ve
çatışmalar, sosyal ve siyasal bakımdan
birçok soruna yol açmıştır.
●
3. Republican Period
3. Cumhuriyet Dönemi
Republican period brought into
force in 1926 by accepting three
law codes:
• 1926’da üç büyük kanun kodu kabul
edilerek yürürlüğe konmuştur:
1) Civil Code and Code of Obligation
(from Swiss law)
2) Penal Law (1889 from Italian law)
3) Commercial Law (1887 from
German Code)
●
Civil Procedure (1927 from
Canton of Neuchâtel)
1) İsviçre Kodu’ndan alınan Medenî
Kanun ve Borçlar Kanunu
2) 1889 tarihli İtalya Kodu’ndan alınan
Ceza Kanunu
3) 1887 tarihli Alman Kodu’ndan
alınan Ticaret Kanunu
• 1927’de İsviçre’nin Neuchatel
Kantonu’ndan Hukuk Usulü
Mahkemeleri Kanunu alınmıştır.
•
•
•
•
•
•
•
In 1929 further Codes were quoted
→ Code of Criminal Procedure
(1877 German Code)
→ Executive Act (1889 Swiss
Federal Constitution)
→ Maritime Commercial Law (1928
German Constitution)
Lastly in 1928 the provision that
the governments religion is Islam
has been ejected
→ every citizen depends on laicistic
rules
The whole law system was
converted by a reform which
happened in a short period
→ Purpose: structuring a life style
• 1929’da 1877 tarihli Alman Kodu’na
dayalı olarak Ceza Muhakemeleri
Usulü Kanunu
• 1889 tarihli İsviçre Federal
Kodu’ndan İcra ve İflas Kanunu
• 1928’de Alman Kodu’ndan Deniz
Ticaret Kanunu iktibas edilmiştir.
• 1928 yılında Anayasa’dan ‘devletin
dini İslâm’dır’ hükmü çıkarılarak
bütün Türk vatandaşlarının aynı
seküler yasalara tâbi olması
sağlanmıştır.
• Böylece, çok kısa bir süre içinde
resepsiyon (iktibas) yoluyla yapılan
reformla bütün hukuk sistemi
dönüştürülmüştür. Amaç, yönetici
seçkinlerin, olması gerektiğini
düşündükleri yaşam biçimini sağlayıp
düzenlemektir.
●
●
●
●
●
• Hukuk alanında yapılan bütün
düzenlemeler, modernleşme sürecini
a society which maintans liberal
yaşayan ve bunu daha da
economy politics wanted by
hızlandırmaya çalışan, ulus-devlet
correcting the law:
yapılanmasını sağlamaya çalışan, 1923
yılında yapılan İzmir İktisat
→ Modernization
Kongresi’nde liberal iktisat politikasını
benimseyen bir toplumun ihtiyaç
→ Nation- State
duyduğu hukuksal çerçeveyi
oluşturmaktadır.
Turkish Law, which took form during • Modernleşme sürecinde dış dünyayla
ve özellikle Batı Avrupa ile olan
the modernization period by outer
ilişkiler ve etkileşim çerçevesinde
world espacially by west Europe
şekillenen Türk Hukuku, II. Dünya
affairs, will be influenced after
Savaşı sonrası dönemde bölgesel
WW2 by territorial integration and
bütünleşme hareketlerinden ve diğer
global development
küresel gelişmelerden etkilenmeye
başlayacaktır.
1923 Izmir Economy Congress
Principles of Preparation for
Rule of Law
Hukuk Kuralı Hazırlanırken
Uyulması Gereken Kurallar
1. Principle of Equity
1. Hakkaniyet İlkesi
2. Power of Discretion
2. Takdir Yetkisi
3. Duty of law creativity by the judge
3. Yargıcın Hukuk Yaratıcılık Görevi
4. Maintenance of identitiy
4. Kişiliğin Korunması
5. Limit of individual freedom
5. Kişisel Özgürlüğün Sınırlanması