ILLNESS MANAGEMENT
RECOVERY
สุ ชาดา สาครเสถียร
ที่ปรึกษาโรงพยาบาลศรีธัญญา
องค์ ประกอบ 5 ประการของ Evidence
Based Practice
• Assertive Community Treatment
(ACT)
• Integrated Dual Disorders
Treatment (IDDT)
• Family Psycho education (FPE)
• Supported Employment (SE)
• Illness Management and Recovery
(IMR)
การจัดการกับความเจ็บป่ วยและการคืนสู่ สุขภาวะ
• การจัดการกับความเจ็บป่ วยและการคืนสู่ สุขภาวะ
คือ โปรแกรมทีช่ ่ วยให้ บุคคลสามารถวาง
จุดมุ่งหมายทีม่ คี วามหมายสาหรับตนเอง
แสวงหาข้ อมูลและพัฒนาทักษะทีจ่ ะเผชิญกับ
อาการเจ็บป่ วยทางจิต และเกิดความก้ าวหน้ าไปสู่
การคืนสู่ สุขภาวะด้ วยตนเอง
Illness Management and Recovery
Program : So what then?
- A structured program
- Curriculum based approach
- Help patients to acquire skills and
knowledge
- Assist patients to understand
recovery
- Assist patients to achieve their
own, personal recovery
หัวข้ อเนื• อ้ การจั
หาการน
าเสนอ
ดการกับความเจ็บป่ วยและการคืนสู่ สุขภาวะ
• ความสาคัญของการคืนสู่ สุขภาวะ
• คุณค่ าสาคัญของการจัดการกับความเจ็บป่ วย
• กลยุทธทีเ่ ป็ นกุญแจสาคัญ 8 ประการของการจัดการกับความ
เจ็บป่ วย
• การโน้ มน้ าวผู้ใช้ บริการและการปฐมนิเทศ
• การฝึ กอบรมทักษะ 10 อย่ าง
• การทากลุ่มเรื่องการจัดการกับความเจ็บป่ วย
• เราจะก้าวต่ อไปอย่ างไร
องค์ ประกอบสาคัญของการจัดการกับความ
เจ็บป่ วยและการคืนสู่ สุขภาวะ
• การทากิจกรรมทุกสั ปดาห์ โดยบุคลากรทีเ่ ชี่ยวชาญ เป็ นเวลา 6
– 12 เดือน
• มีเอกสารจานวน 10 ชุ ดทีม่ ีข้อมูลทีส่ ามารถนาไปใช้ ได้ และ
กลวิธีต่างๆ
• คู่มือสาหรับผู้ปฏิบัติ ทีใ่ ช้ เป็ นแนวทางในการสอนผู้ใช้ บริการ
เกีย่ วกับโรคจิตเวชและช่ วยให้ สามารถทาตามกลวิธีได้
ความสาคัญของการคืนสู่ สุขภาวะ
•
การคืนสู่ สุขภาวะจะเกีย่ วข้ องกับการ
พัฒนา ความหมายและความต้ องการที่มี
ผลจากความเจ็บป่ วยทางจิตอยู่ด้วยขณะที่
มีการดาเนินชีวติ ไปข้ างหน้ า
ลักษณะสาคัญของการคืนสู่ สุขภาวะ
•
•
•
•
จะต้ องกาหนดและดาเนินการจนสาเร็จโดยผู้ใช้ บริการ
จะเป็ นขบวนการหรือผลลัพธ์ สุดท้ าย
จะแตกต่ างจากการฟื้ นฟูสมรรถภาพ
เกีย่ วข้ องกับความสาเร็จส่ วนบุคคลและทางสั งคมในด้ านที่
ผู้ใช้ บริการคิดว่ ามีความสาคัญต่ อเขา
• เป็ นประสบการณ์ ตรงของมนุษย์ ทเี่ ป็ นสากล
รวมเรื่องความหวัง ความมั่นใจในตนเอง ความคาดหวัง ความ
เป็ นอยู่ทดี่ ีและการมองโลกในแง่ ดี
• การมีชีวติ อยู่เป็ นสิ่ งทีม่ ีคุณค่ามากกว่ าสิ่ งใด
การคืนสู่ สุขภาวะเกีย่ วข้ องกับแรงจูงใจ
• พลังภายในทีผ่ ลักดันให้ บุคคลนั้นเกิดการปฏิบตั ิตัว
• การจัดการกับความเจ็บป่ วยและการคืนสู่ สุขภาวะจะเกิดขึน้ ได้
ต่ อเมื่อผู้ใช้ บริการได้ รับการกระตุนให้ เกิดแรงจูงใจที่จะลงมือ
กระทา
• วิธีการทีจ่ ะทาให้ เกิดแรงจูงใจ
1. ความหวังนั้นเพือ่ ใครสั กคนหนึ่ง
2. การสนับสนุนจากคนรอบข้ าง
3. สั มพันธภาพกับบุคลากรผู้ให้ บริการ
4. แรงกระตุ้นจากภายใน
5. ความลึกลับ ?
กิจกรรมที่ 1
• แบ่ งผู้เข้ าอบรมเป็ น 4 กลุ่ม
• กลุ่มที่ ๑ , ๓ อภิปรายเรื่อง วิธีสร้ างแรงจูงใจให้ ผู้ใช้ บริการ
สนใจเข้ ารับความรู้การจัดการกับความเจ็บป่ วยและการคืนสู่ สุข
ภาวะ
• กลุ่มที่ ๒, ๔ วิธีสร้ างแรงจูงใจให้ ผ้ใู ห้ บริการสนใจเข้ าความรู้
การจัดการกับความเจ็บป่ วยและการคืนสู่ สุขภาวะ
• สรุปผลการอภิปรายและนาเสนอต่ อกลุ่มใหญ่
ความหวังเป็ นกุญแจสาคัญ
• การทาเรื่องนีน้ านๆไม่ สามารถคาดเดาได้
• การไปสู่ จุดหมายปลายทางด้ วยตนเองมีอทิ ธิพลต่ อพืน้ ฐานของ
ความหวังและการมองโลกในแง่ ดีในอนาคต
• การมีผู้เชื่อถือเราเป็ นพลังอย่ างหนึ่งทีเ่ ราจะคานึงถึงว่ าเราทา
เพือ่ ผู้อนื่ ด้ วย
• อย่ าให้ ผู้ใช้ บริการประสบความล้ มเหลวจากการ
ให้ บริการ บริการจะทาให้ เขารู้ สึกไม่ ประสบความสาเร็จ
• ผู้รับบริการควรได้ รับการสนับสนุนอย่ างไม่ มีเงื่อนไขจากการ
เข้ าร่ วมโครงการ เขาควรได้ รับการเข้ าเริ่มโครงการใหม่ ได้
โดยง่ ายและอยู่ในหลักการของการประสบล้มเหลวอย่ าง
ปลอดภัย
ค
• วิธีในการจัดการกับความเจ็บป่ วยแตกต่ างจากวิธีการที่ฉัน
ให้ บริการอยู่ขณะนีอ้ ย่ างไร
กุญแจสาคัญของกลยุทธ 8 ประการในการ
ทางานเรื่องการจัดการกับความเจ็บป่ วยทาง
จิต
กุญแจดอกที่ 1
การตั้งจุดมุ่งหมายโดยใช้ ผ้ปู ่ วยเป็ นศูนย์ กลางมุ่งไปสู่ การคืนสู่ สุข
ภาวะ
• เน้ นไปทีบ่ ริบทการดารงชีวติ ของผู้ใช้ บริการมากกว่ าทีจ่ ะ
มุ่งเน้ นไปทีอ่ าการ
• ความเข้ มแข็ง กับ ปัญหา
• ความรับผิดชอบร่ วมกันในการวางแผนและทาตามจุดมุ่งหมาย
มากกว่ าการทาตามการรักษา
• การประเมินอย่ างสม่าเสมอและมีการปรับแผน
กุญแจดอกที่ 1
หลีกเลีย่ งจากรู ปแบบทางการแพทย์
ตัวอย่ างจุดมุ่งหมายทีเ่ น้ นโรค
*กินยา
* การลดเสี ยงทีไ่ ด้ ยนิ
* หยุดตอบสนองต่ อความหลงผิด
* การดูแลทีพ่ กั อาศัย
* การบริหารจัดการเรื่องการเงิน
กุญแจดอกที่ 1
ตัวอย่ างจุดมุ่งหมายทีห่ ่ างไกลจากรูปแบบทางอาการ
• เพือ่ สร้ างสั มพันธภาพอย่ างใกล้ชิดกับเพือ่ น 2 คนทีฉ่ ันชื่นชอบ
• เพือ่ ปรับปรุงสภาพภายในทีพ่ กั อาศัยให้ น่าอยู่เพือ่ เพือ่ น
สามารถมาเยีย่ มได้ ที่บ้าน
• เพือ่ เพิม่ บทบาทในการดูแลร้ านค้ามากขึน้
• เพือ่ การเป็ นเจ้ าของรถยนต์ เพือ่ จะได้ ไปไต่ เขาได้
• เพือ่ ไปชมภาพยนตร์ เดือนละครั้ง
กุญแจดอกที่ 2
ความรู้ พนื้ ฐานทีด่ ขี องเรื่องสุ ขภาพจิต
•
•
•
•
•
สาเหตุและการดาเนินของโรค
อาการและการวินิจฉัย
ยา
การคืนสู่ สุขภาวะ
แหล่ งสนับสนุนในชุมชน
กุญแจดอกที่ 3
การควบคุมกากับ –การตอบสนองต่ ออาการทีเ่ ห็นชัดเจนและ
พฤติกรรมทีเ่ ป็ นอันตรายต่ อสุ ขภาพ
• กระตุ้นการตระหนักรู้ ฉันสามารถทาได้
• เลือกทั้งสิ่ งทีท่ าให้ เขาดีขนึ้ และแย่ ลง
• แผนการป้องกันการเป็ นซ้า
• แผนการมีสุขภาวะทีด่ ี
• ถึงแม้ ว่าฉันจะไม่ ใช่ สาเหตุ แต่ ฉันก็สามารถทาได้
• ยอมรับความรับผิดชอบร่ วมกันและตัดสิ นใจร่ วมกัน
กุญแจดอกที่ 4
แนวทางการใช้ ความเข้ มแข็งเป็ นฐาน
• ผู้ป่วยจิตเวชรุนแรงและอาการคงทีส่ ามารถเรียนรู้
พัฒนา และ เปลีย่ นแปลงได้
• จุดเน้ นของขบวนการช่ วยเหลืออยู่ทจี่ ุดแข็ง วาม
สนใจ และความสามารถ ไม่ ใช่ เน้ น ทีค่ วาม
บกพร่ องหรือพยาธิสภาพ
กุญแจดอกที่ 5
กลวิธีการสอนเพือ่ ให้ ความรู้
•การสอนแบบมีปฏิสัมพันธ์ ไม่ ใช่ การบรรยาย
1.ถ ามด้ วยคาถามปลายเปิ ดเพือ่ ทบทวนความรู้ และตรวจสอบความเข้ าใจ
2.ใช้ วธิ ีการหลากหลายในการนาเสนอเอกสารประกอบ
- การสรุ ปประเด็นสาคัญ
- การยกตัวอย่ าง
- การสลับกันอ่านออกเสี ยงดังๆ
- ให้ อ่านเอง
3.ภาษาทีใ่ ช้ ในเอกสารควรเป็ นภาษาง่ ายๆเพือ่ ให้ ผ้ ูอ่านเข้ าใจเนือ้ หา
กุญแจดอกที่ 6
กลยุทธการสอนทีท่ าให้ เกิดแรงจูงใจ
• ช่ วยให้ ผู้ใช้ บริการเห็นว่ าสิ่ งทีเ่ รียนรู้และทักษะเชื่อมโยงกับการ
บรรลุจุดมุ่งหมายทีว่ างไว้ อย่ างไร
• ถ่ ายทอดให้ เห็นว่ า ความหวัง ความเชื่อและ ความมั่นใจ ว่ าเขา
สามารถทาให้ เกิดการเปลีย่ นแปลงตามความพอใจ และบรรลุ
จุดมุ่งหมาย
• ช่ วยผู้ใช้ บริการสารวจค่าใช้ จ่ายและผลประโยชน์ ในสถานะที่
เป็ นอยู่ และในสถานะทีเ่ กิดการเปลีย่ นแปลง
กุญแจดอกที่ 7
• กลวิธีในการสอน
•
•
•
•
•
Reinforcement
Shaping
Modeling
Role playing
Cognitive restructuring
Teaching Methods:
Cognitive Behavioral Strategies
Reinforcement:
 Positive: utilized to increase positive
behaviors (i.e. increase praise, rewards, self
esteem)
 Negative: utilized to decrease negative
behaviors (i.e. decrease stress, anxiety, ect)
•
Practitioner's role: praise, enthusiasm,
positive reinforcement, monitoring
achievement of personal goals, encourage
utilization of newly acquired skills
Teaching Methods:
Shaping
• This entails successive behaviors/steps to
obtain new behaviors/goals
• Practitioners needs to provide positive
reinforcement, encouragement and feedback
while also realizing that patients learn at their
own rate
• Practitioners can shape patient’s attitude by
acknowledging their efforts, struggles and
accomplishments in their own IM & R
program
Teaching Methods:
Modeling
 Practitioners demonstrate desirable and
appropriate skills for patients to observe
 Practitioners can enhance learning by
explaining the rationale and basis for the
skill/behavior before its demonstration
 Patients can then provide feedback on
behavior while also role modeling newly
acquired skill
 What patients observe practitioners
completing on a daily basis are ALSO
examples of role modeling.
Teaching Methods:
Role Playing and Practice
Practitioners should support
acquisition of new skills inside and
outside of the group
After completion, patients should be
asked about experiences, feelings,
obstacles, ect
Enthusiastically encourage patients to
use skills throughout the day and track
their experiences
Teaching Methods:
Homework
Assist in acquisition of skills
Provides individuals with hope and
confidence that they will be able to
learn and complete new skill
Can be modified based on patient’s
mental and cognitive status.
Can include other peers in the
program.
Teaching Methods:
Cognitive Restructuring
How patients feel about themselves
and how the process information
influences their understanding of the
world and how they respond to events.
When one’s cognitive processes are
inaccurate, restructuring can assist
one to view the world, process
information and understand
information in a more accurate manner.
Teaching Methods:
Cognitive Restructuring
Practitioners can participate in
cognitive restructuring by:
Teaching patients accurate facts
about mental illness
Exp. Mental illness is influences
by environmental, biological and
social factors and NOT a due to
one’s lack of self will and/or
weakness.
Teaching Methods:
• Behavioral Tailoring
• Helps build strategies to incorporate
medications into one’s daily routine
• Practitioners can help by providing prompts,
reinforcement, rationale for taking
medications, benefits of taking medication
• Practitioners'’ Techniques:
– Identify daily routine
– Identify daily activity that will help/prompt
individuals to remember to take medication.
– Role model the plan
– Assist patient to practice the plan
implementation
Teaching Methods:
Relapse Prevention
 Create a plan that identifies signs, symptoms
and steps to respond to signs
 Patients can learn and identify “triggers”
 Include support persons in plan
 The practitioner can explain relapse, benefits
of relapse prevention, techniques to avoid
relapse.
 Write down plan and role play the plan
กุญแจดอกที่ 8
เน้ นลาดับขั้นของการเปลีย่ นแปลงในการประเมินอย่ าง
ต่ อเนื่อง
• ก่ อนตัดสิ นใจเข้ าร่ วม
กิจกรรม การออกไปในชุมชน การตระหนักรู้ และการเพิม่
ความหวัง
• ระยะพิจารณาตรึกตรอง
กิจกรรม: การพิจารณาทบทวนข้ อดีข้อเสี ย , การช่ วย
สร้ างจินตนาการถึงชีวติ ที่ดกี ว่ า
• ระยะเตรียมการ
กิจกรรม การรวบรวมข้ อมูลทางเลือกอืน่ ๆ
• ระยะดาเนินการ
กิจกรรม การปรับวิถีการดาเนินชีวติ ภายใต้
คาแนะนาปรึกษาจากบุคลากร (ไม่ ใช่
ผู้เชี่ยวชาญ)
• การผดุงรักษา
กิจกรรม รักษาความสมดุลทีเ่ กิดขึน้ ใหม่ การ
ควบคุมกากับเพือ่ ต่ อต้ านพฤติกรรมอุปนิสัย
เก่าๆ
•
เอกสารประกอบการอบรม
เอกสารพืน้ ฐานทีเ่ ป็ นแบบฝึ กหัด
• เอกสารความรู้ แจกผู้เข้ าอบรม พร้ อมด้ วยใบงาน
และแบบฟอร์ มต่ างๆ
• คู่ มือสาหรับผู้สอน ในแต่ ละหัวข้ อทีร่ ะบุไว้ ใน
เอกสารแจก
• วิดที ศั น์ แนะนาโปรแกรมและแสดงสาธิต
ประกอบการสอน
Empower
and Inspire
the Patient
Initiate a
collaborative
role with the
treatment team
Help
individuals
enhance
natural support
systems
Increase
feelings of
hope
Role of
Practitioner
Provide patients
with the tools
and skills to
participate in
their own
recovery
Instill hope
Help patients
define
meaningful
goals
Teach and
Educate
Personally
Have Hope
Role of Practitioner: The benefits of
the program
• Give practical clinical tools to work with
• Creates a partnerships with patients
• Brings evidence based practice into
recovery
• Better understanding of patients, their
struggles, their lives
• More recovery focused vs. paternalistic
The patients: the benefits
 Yes, this is what they have really said
 More confidence
 Able to try new activities
 Become involved in more meaningful
activities
 Able to manage their own illness better
 Feel more hopeful
 Increase vocational activities
Structure
• Individual teaching: Allows more
individual teaching and dedicated
attention to one’s individualized needs
• Group teaching: Allows patients to
receive feedback, form relationships,
gain support and identify role models
• Combination: Allows core material to
be taught to individuals while group
sessions provide time and opportunity
for support and feedback.
Session Time Frame
Informal socializing and
identification of any major
problems
1-3 minutes
Review previous session(s)
1-3 minutes
Review Homework
3-5 minutes
Follow up on Goals
1-3 minutes
Set agenda for current session 1-2 minutes
Teach new material or review
previously taught material
30-40 minutes
Agree on new homework
assignment
3-5 minutes
Summarize progress made in
current session
3-5 minutes
Time
• Time range of group can vary from
45-60 minutes.
• However, individuals with shorter
attention span may only be able to
maintain attention for 30 minutes.
• If necessary, shorter, more
frequent sessions can be
completed.
How this all fits in….
Motivational
interviewing
is how we
interact with
patients
Integrated Dual
Disorder treatment
is how we ensure
that patients'
mental illness and
chemical abuse is
treated
simultaneously
Illness Management
and Recovery is the
program we utilize to
assist individuals into
and through their
recovery.
องค์ ประกอบทีเ่ ป็ นข้ อมูลเชิงประจักษ์ ของการจัดการ
กับความเจ็บป่ วย
•
•
•
•
•
•
การให้ ความรู้เกีย่ วกับโรคจิตและการรักษา
การฝึ กเพือ่ ป้องกันการกลับมาป่ วยซ้า
พฤติกรรมทีเ่ ฉพาะบุคคลในเรื่องการทานยา
การฝึ กทักษะการจัดการ
การฝึ กทักษะทางสั งคม
กลยุทธการมีความผิดปกติทเี่ กิดร่ วม
10 Topic Areas
1. Recovery Strategies
2. Practical Facts about Mental Illness
(schizophrenia, bipolar disorder,
major depression)
3. The Stress-Vulnerability Model and
Treatment Strategies
4. Building Social Support
5. Using Medication Effectively
10 Topic Areas
6.
7.
8.
9.
(cont.)
Alcohol and Drug Use
Reducing relapses
Coping with stress
Coping with problems and
symptoms
10. Getting your needs met in the
mental health system