at Istaring…. Sheena bilang Hansel Jocelyn bilang Gretel Amy bilang Bruha Proyekto para sa Tagalog 101:Introductory Tagalog, Unibersidad ng Loyola Marymount Taglagas, 2002 Noong araw ay may isang mahirap na pamilya: ang nanay, tatay, at dalawang anak, na sina Hansel at Gretel. Gumawa ang nanay ng plano para iwanan ang mga bata sa gubat. Ginawa niya ito dahil hindi kasya ang pagkain ng pamilya. Lumakad sina Hansel, Gretel, at tatay sa loob ng gubat. Gretel, Narinig ko sina tatay kahapon. Iiwanan daw tayo. Talaga?! Naku! Anong gagawin natin? Dapat gumawa tayo ng paraan. Ay, alam ko na! Itapon natin itong tinapay sa lupa para alam natin ang daan pauwi. Magaling! O, sige. Malungkot si tatay, pero kailangan niya talagang iwanan ang mga bata. Tay! Itay! Nasaan na siya? Natatakot ako. Ako din, Gretel. Huwag kang mag-alala. Hansel, Ano iyon! Saan? Ay, bahay yata! Dali, punta tayo doon! Tumakbo sina Hansel at Gretel papunta sa bahay. Waw! Kendi ang pintuan. Oo. Pati ‘yung bintana! Ang buong bahay ay kendi! Anong ginagawa ninyo?! Takbo! Ay naku! Huli ko kayo! Ikukulong kita…at ikaw naman, babae, magiging alipin kita. at Hi…hi…hi… Patatabain ko ang mga bata para puwede ko silang kainin …mmmm. Hoy babae! Hugasan mo ang mga paa ko! Labhan mo ang mga panti ko! Magwalis ka! Punasan mo ang mga bintana! Bilis! Magluto ka ng lumpia! Gusto ko din ng kanin, aso, at longganisa! at Ay naku. Pagod na ako. Ang sungit ng matanda. Ang bruha niya talaga! Oo nga. Ang baho-baho rin niya. At ang pangit talaga ng buhok niya. At ang laki-laki at ang pangit-pangit ng mga paa niya. Ang laki din ng mata niya. At ang haba ng ilong. Tapos, ang liit ng tuhod. Ang pangit niya. Nakakatakot siya. Ano’ng gagawin natin? Natatakot ako. Alam ko. Na mi-miss ko si tatay. Ako din. O sige, matulog na lang tayo. Sa umaga… Hoy mga bata! Gumising na kayo! Nagugutom na ako! Ikaw babae, ayusin mo na ang apoy…dalian mo. Mataba na ang lalaki. Kakainin ko na siya. Ay, may plano ako! Hoy, paano ako?! Huwag kang mag-alala. Ganito ang gagawin natin. Sige na! Yung apoy! Pero hindi ko alam gumawa ng apoy. Turuan mo ako. Ay, buwiset. Wala nang oras. Ang bobo mo! Ang tanga niya. Wala siyang alam. Nakaka-buwiset. ** Tarantado! Ay salamat! Patay na ang bruha! Mabuhay! Hoy, Gretel, ang mga paa niya! Ipasok mo ang lahat ng parte ng katawan niya. Yehey! Patay na ang masungit na matanda! Sige, umuwi na tayo kay tatay! The end!!! Grammar Notes: Subject or FOCUS Markers: si, sina; ang, ang mga Si Hansel at si Gretel. Sina Hansel at Gretel. Patay na ang (masungit na) matanda. Patatabain ko ang mga bata para puwede ko silang kainin…mmmm. ANG Pronouns take the place of nouns like si Mary and ang bata: Ako, ikaw, ka, siya, tayo, kami, kayo, sila NG Pronouns are possessives and are also DOERS of action of the other focuses, i.e. Object or goal focus, benefactive, locative, directional, causative. Ko, mo, niya, natin, namin, ninyo, nila Pwede ko silang kainin. Labhan mo ang mga panti ko. Sentence where the subject comes before the predicate separated by “ay”- the inversion marker. Noong araw ay may isang pamilya. Grammar Notes: MA verb (pandiwa) actor focus Natatakot ako. (afraid I) I am afraid. Root Word: takot (fear) Infinitive: matakot (ma + RW) Past: natakot (from infinitive, change m to n) Present: natatakot (syllable 1+2 of past form + RW) Future: matatakot (from present form, change n to m Another example: Mabuhay! (Long live!) Can you conjugate this verb? Actor Focus Mag- Verb Huwag kang mag-alala. (No you [with linker] worry) Don’t worry. Root Word: alala (worry) Infinitive: mag-alala (mag + RW) Past: nag-alala (from infinitive form, change m to n) Present: nag-aalala (from past form syllable 1&2 + RW Future: mag-aalala (from present form, change n to m) Iba pang halimbawa: Magwalis ka. Magluto ka ng lumpia. Actor Focus UM verb Dapat gumawa tayo ng paraan. Root Word: gawa (make) Infinitive: gumawa (put um before the first vowel of RW) Past: gumawa (same as infinitive form) Present: gumagawa (get syllable 1 & 2 of past form + RW) Future: gagawa (go back to RW, repeat first syllable) Can you give the different aspects and infinitive forms of the verbs in the sentences below? Lumakad sina Hansel, Gretel at tatay. Umuwi na tayo. Gumising na kayo! How to conjugate the object focus IN verb: Anong gagawin natin? Ikaw babae, ayusin mo ang apoy. Puwede ko silang kainin. Root Word: gawa (make) Infinitive: gawin (gawain->gawin: RW + in) irregular Past: ginawa (insert in before the first vowel of the RW) Present: ginagawa (Syllable 1&2 of past form + RW) Future: gagawin (go back to infinitive form & repeat first syllable) In Verb Object Focus Verb Anong gagawin natin? Ikaw babae, ayusin mo ang apoy. Pwede ko silang kainin. Adjectives: Words that describe (pang-uri) Malungkot si Tatay. (Sad is Father) Father is sad. Magaling! Good! Mahirap na pamilya- poor family Buong bahay- whole house Ang sungit ng matanda. Ang bruha niya talaga! At ang pangit talaga ng buhok niya. Pagod na ako. Ang laki ng mata niya At ang haba ng ilong niya. Ang bahu-baho rin niya. (intensive degree) NG Pronoun and Directional Focus –AN verb Kailangan niya talagang iwanan ang mga bata. RW: iwan (leave behind) Infinitive: iwanan (RW + -an) Past: iniwanan (insert in before first vowel of infinitive) Present: iniiwanan (get the first two syllables of past form + Infinitive Future: iiwanan (go back to the infinitive form and repeat first syllable) Turuan mo ako. Can you identify the different aspects below? tinuruan tinuturuan tuturuan Degrees of Adjectives: Positive Degree: Mataba na ang lalaki. Patay na ang masungit na matanda. Intensive Degree: At ang laki-laki at ang pangit-pangit ng mga paa niya. Pasasalamat kina: Jocelyn Del Rosario Sheena Huelar at Amy Yacorzynski