‫به نام او‬
‫‪1‬‬
‫فناوري اطالعات‬
‫و‬
‫تعليم و تربيت‬
‫‪2‬‬
‫عناوين‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪3‬‬
‫فناوري اطالعات )‪ : (IT‬چيستي و چرايي‬
‫جامعه اطالعاتي و نيروي كار ‪IT‬‬
‫فناوري اطالعات و ارتباطات )‪(ICT‬‬
‫برنامه هاي ‪ ICT‬در ايران‬
‫شيوه هاي آموزش و يادگيري مبتني بر ‪IT‬‬
‫نظام آموزش ي الكترونيكي‬
‫مدارس هوشمند‬
‫دانشگاه هاي مجازي‬
‫وبالگ‬
‫فناوري اطالعات‬
‫‪4‬‬
‫تعريف فن آوري اطالعات‬
‫ تكنولوژي يا فناوري اطالعات (‪ ) IT‬به ابزار و روشهايي اطالق ميشود كه به نحوي‬‫اطالعات را در اشكال مختلف ( صدا ‪ ،‬تصوير ‪ ،‬متن ) جمعآوري ‪ ،‬ذخيره ‪ ،‬بازيابي‬
‫‪ ،‬پردازش و توزيع ميكند‪.‬‬
‫ فناوري اطالعات عبارتست از گردآوري ‪ ،‬سازماندهي ‪ ،‬ذخيره و نشراطالعات اعم از‬‫صوت ‪ ،‬تصوير ‪ ،‬متن يا عددكه با استفاده از ابزار رايانه اي و مخابراتي صورت پذيرد‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫تعريف فن آوري اطالعات‬
‫ّ‬
‫ر‬
‫ فناو ي اطـالعات مجموعه اي از سخت افزار‪ ،‬نرم افــزار و فكــرافزاراست كه گردش و بهــره‬‫برداري از اطالعات را امكانپذير مي سازد‪.‬‬
‫ّ‬
‫ّ‬
‫ر‬
‫ر‬
‫ فناو ي اطالعات شاخــه اي ازفناو ي است كه با استفاده از سخت افزار‪ ،‬نرم افزار و شبـ ــكه‬‫اف ــزار‪ ،‬مطالعـه و كاربـرد داده و پردازش آن را درزمين ــه هاي ‪ :‬ذخيره سازي ‪ ،‬دستكاري ‪ ،‬انتقــال ‪،‬‬
‫مديريت ‪ ،‬جابه جايي ‪ ،‬مبادلـه ‪ ،‬كنترل‪ ،‬سوييچينگ و داده آمايي خودكار امكانپذير مي سازد‪.‬‬
‫‪6‬‬
‫چرا فناوري اطالعات‬
‫فنآوري اطالعات در حدود دو دهه قبل پا به عرصه ميدانهاي علمي و صنعتي گذاشته و امروزه به‬
‫عنوان يك تخصص ميان رشتهاي با تلفيق علوم رياض ي‪ ،‬اطالعات و اطالعرساني و مخابرات در‬
‫فهرست تكنولوژيهاي نوين جهان قرار گرفته است‪ .‬لذا پيشرفتهاي فناورياطالعات عمال مديون‬
‫تحقيقات انجام شده در زمينه علوم فوق الذكر است‪ .‬شايد تا دودهه قبل بسياري از متخصصين‬
‫اعتقاد نداشتند كه عصر صنعتي با اين سرعت به عصر اطالعات تغيير يابد و امروزه بشر آينده‬
‫اي را رقم بزند كه در آن بعد زمان‪ ،‬معلوليت جسمي‪ ،‬مشكالت اقتصادي‪ ،‬فاصله جغرافيايي و ‪. .‬‬
‫‪.‬‬
‫‪7‬‬
‫مانعي‬
‫براي‬
‫حركت‬
‫و‬
‫پيشرفت‬
‫نباشد‪.‬‬
‫چرا فناوري اطالعات‬
‫فناوري اطالعات در واقع نوعي تكنولوژي فراگير است و ويژگي منحصر به فردش‬
‫همانا "شمول" آن و نياز ضروري به آن است‪ .‬دامنه تغييرات ناش ي از اين‬
‫پديده بسيار متنوع است و از جانشيني اطالعات به جاي انرژي يا نيروي كار‬
‫انساني در بخش توليد صنعتي تا تغيير در بخش دروني خدمات‪ ،‬از خدمات‬
‫پرسنلي تا خدمات اجتماعي و سيستمهاي توزيعي را در بر ميگيرد‪.‬‬
‫‪8‬‬
‫اركان فناوري اطالعات‬
‫‪‬‬
‫سه تكنولوژي كليدي متاثر از فناوري اطالعات عبارتند از ‪:‬‬
‫‪.1‬‬
‫تكنولوژي سخت افزارهاي پيشرفته براي انجام محاسبات سطح باال (‪) HPC‬‬
‫( ‪Hardware Technology) High Performance Computing Tech‬‬
‫‪.2‬‬
‫تكنولوژي شبكه سازي براي تسهيل دسترس ي فراگير (‪Networking Tech ) N‬‬
‫‪.3‬‬
‫تكنولوژي هوش مصنوعي و مهندس ي دانش براي ارائه مكانيزمهاي تصميم گيري (‪) AI‬‬
‫‪Artificial Intelligence Tech‬‬
‫‪9‬‬
‫اركان فناوري اطالعات‬
‫‪‬‬
‫‪.1‬‬
‫تكنولوژي نرم افزار (‪Software Tech )S‬‬
‫‪.2‬‬
‫تكنو لوژي واسط انسان‪ -‬سيستم (‪Human system Interface Tech)HSI‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪10‬‬
‫اين سه تكنولوژي خود وابسته به پيش نيازهايي هستند و براي دستيابي به فناوري‬
‫اطالعات به اين پيش نيازها نيز نياز است‪ .‬اين پيش نيازها عبارتند از ‪:‬‬
‫تكنولوژي زير ساخت مخابراتي و ارتباطي(‪Communication )CI‬‬
‫‪Infrastructure Tech‬‬
‫تكنولوژيهاي سخت افزار و معماريهاي پيشرفته‬
‫(محاسبات سطح باال )‬
‫‪.1‬‬
‫قطعات‪:‬‬
‫‪‬‬
‫اين بخش سخت افزاري كه بيشتر به تكنولوژي ساخت مربوط مي شود شامل موارد زير ميباشد ‪:‬‬
‫ميكرو الكترونيك‪ ،‬ساخت ادوات نيمه هادي و ‪ IC‬ها و كارتهاي اعتباري و هوشمند‬
‫تكنولوژي ‪ASIC ، FPGA ، ULSI‬و ‪. . .‬‬
‫تكنولوژي ساخت ‪PCB‬‬
‫تكنولوژي ‪SMT‬‬
‫ادوات اپتيكي مانند سنسورها‪ ،‬تكرار كنندهها و پردازندههاي اپتيكي براي انتقال و پردازش اپتيكي‬
‫تكنولوژي ادوات مادون قرمز و سنسور هاي آن‬
‫سنسورها و ترانس ديو سرهاي مورد استفاده در اتوماسيون صنعتي‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪11‬‬
‫تكنولوژيهاي سخت افزار و معماريهاي پيشرفته‬
‫(محاسبات سطح باال )‬
‫‪.2‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪12‬‬
‫تجهيزات و سيستم ها‬
‫اين بخش سختافزاري بيشتر جنبه مهندس ي داشته و تا حدودي مربوط به بخش تحقيق و توسعه (‪ ) R&D‬مي گردد‬
‫و شامل موارد زير است ‪:‬‬
‫تكنولوژي دستگاههاي جانبي مانند چاپگر‪ ،‬مونيتور‪ ،‬صفحه كليد‪ ،‬كارت خوان و ‪. . .‬‬
‫تكنولوژي كامپيوترهاي شخص ي و خانگي‬
‫تكنولوژي كامپيو ترهاي سريع و تك منظوره‬
‫اصلي‬
‫تكنولوژي كامپيوترهاي ارزان قيمت براي توسعه كمي فناوري اطالعات و شبكههاي‬
‫تكنولوژي كامپيوترهاي صنعتي(و استانداردهايآن) براي توسعه اتوماسيون در كارخانجات و كارگاهها‬
‫تكنولوژي تجهيزات شبكهسازي مانند ‪ HUB‬و ‪ Router ، Repeater‬و ‪. . .‬‬
‫تكنولوژي تجهيزات شبكههاي صنعتي و كنترل گسترده براي اتوماسيون توزيعشده صنعتي‬
‫سيستمهاي ورودي ‪ /‬خروجي (‪) I/O‬و حافظه با سرعت دسترس ي باال و حجم زياد‬
‫تكنولوژيهاي سخت افزار و معماريهاي پيشرفته‬
‫(محاسبات سطح باال )‬
‫‪.3‬‬
‫معماريها‬
‫‪‬‬
‫اين بخش سخت افزاري كامال" مربوط به بخش تحقيق و توسعه ميشود و شامل موارد زير است‪:‬‬
‫كامپيوترهاي سريع چند منظوره ( هواشناس ي ‪ ،‬انيميشن ‪ ،‬سنجش از راه دور و ‪). . .‬‬
‫كامپيوترهاي بسيار سريع با معماريهاي چگالي ( با استفاده از ريز پردازنده هاي متداول‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪13‬‬
‫و ‪ DSP‬ها)‬
‫تكنولوژي ابر كامپيوتر(توسعه معماريها و كامپايلرها) كه با منظور خاص بكار ميرود‪.‬‬
‫معماريهاي موازي مقياس پذير‬
‫طراحي و مهندس ي مجدد كامپيوترهاي بزرگ‬
‫تكنولوژي هوش مصنوعي و مهندس ي دانش‬
‫‪.1‬‬
‫اتوماسيون‬
‫اين بخش شامل موارد زير ميشود ‪:‬‬
‫ رباتيك‬‫ بينايي ماشين‬‫ پردازش تصوير‬‫ پردازش و تشخيص صحبت‬‫ مبدل هاي متن به صحبت‬‫ مبدل هاي صحبت به متن‬‫‪ -‬پردازش زبان طبيعي‬
‫‪14‬‬
‫تكنولوژي هوش مصنوعي و مهندس ي دانش‬
‫‪ .2‬سيستمهاي مبتني بر دانش‬
‫ سيستمهاي خبره‬‫ مهندس ي دانش‬‫ مهندس ي شناخت‬‫‪ .3‬محاسبات نرم ‪Soft - Computing‬‬
‫ سسيستمهاي فازي‬‫ شبكههاي عصبي‬‫‪15‬‬
‫تكنولوژي نرم افزار‬
‫مهندس ي نرمافزارها‬
‫‪.1‬‬
‫اين بخش از تكنولوژي نرم افزار شامل مباحث زير ميشود‪:‬‬
‫مهندس ي مجددنرم افزارها‬‫ نگهداري نرم افزارها ‪ ،‬مستند سازي و عيب يابي‬‫ قابل حمل بودن نرم افزارها‬‫ مهندس ي مقتضيات‬‫ مهندس ي معكوس نرمافزار‬‫ توسعه ابزارهاي ‪CASE‬‬‫ مهندس ي نرم افزار تفصيلي‪Embedded‬‬‫ ش ئ گرايي‬‫ مرئي سازي ‪Visualization‬‬‫‪16‬‬
‫تكنولوژي نرم افزار‬
‫‪ .2‬نرم افزارهاي سيستم‬
‫اين بخش از نرم افزارها شامل موضوعات زير ميگردد ‪:‬‬
‫ سيستمهاي عامل و محيطهاي زبان خاص (فارس ي و ‪) . . .‬‬‫ استانداردهاي نرم افزاري براي زبانهاي مختلف (فارس ي و ‪). . . .‬‬‫كامپايلرهاي سريع براي پردازش موازي‬‫ سيستمهاي عامل براي محيطهاي زنده و همزمان‬‫ سيستم تحمل پذير در برابر خطا‬‫ برنامه ريزي تفصيلي‬‫ مديريت حافظه هاي بزرگ و ورودي و خروجي ( ‪ (I / O‬هاي سريع‬‫ نرم افزارها و محيط هاي موازي‬‫ زبانهاي مستقل از سخت افزار‬‫‪( JAVA‬براي استفاده از قابليت نرم افزار در محيط هاي عملياتي متفاوت) و ‪HTML‬‬‫‪-‬نرم افزارهاي شبكه‪ ،‬پروتكل ها و سرويسهاي بنيادي شبكه‬
‫‪17‬‬
‫تكنولوژي نرم افزار‬
‫‪ .3‬نرم افزارهاي كاربردي‬
‫اين بخش از تكنولوژي نرم افزار شامل مباحث زير ميشود‪:‬‬
‫ محيطهاي شبيه سازي و مدل سازي‬‫ نرم افزارهاي تحت محيطهاي ‪Multi _ Task‬‬‫ نرم افزارهاي طراحي به كمك كامپيوتر ‪CAD Tools‬‬‫ نرم افزارهاي اتوماسيون اداري و صنعتي‬‫ بانكهاي اطالعاتي هوشمند‬‫نرم افزارهاي سيستمهاي توزيع شده‬‫نرم افزارهاي معماريهاي پيشرفته‬‫نرم افزارهاي چند رسانه اي‬‫‪18‬‬
‫تكنولوژي واسط هاي انسان _سيستم‬
‫‪ .1‬در هم كنش انسان كامپيو تر‬
‫اين بخش از تكنولوژي واسط انسان – سيستم شامل موارد ذيل‬
‫مي شود‪:‬‬
‫ واسطهاي بيو سايبرنتيك‬‫ واسط هاي چند رسانهاي‬‫ يكپارچه سازي سه بعدي صوت و تصوير‬‫ انيميشن سه بعدي‬‫ شبيه سازي ديناميك‬‫ مهندس ي عملكرد انساني ( در سخت افزار و نرم افزار )‬‫‪ -‬واقعيت مجازي‬
‫‪19‬‬
‫تكنولوژي واسط هاي انسان _سيستم‬
‫‪.2‬‬
‫تكنولوژي گروه افزار ‪Team Technology Or Groupware‬‬
‫اين بخش از تكنولوژيهاي واسط انسان‪ -‬سيستم شامل موارد ذيل ميشود‪:‬‬
‫ كنفرانس الكترونيكي‬‫ محيطهاي همكاري مبتني بر كامپيو تر ‪Colaborative Technology‬‬‫ آموزش مبتني بر كامپيوتر‪Training based Computer‬‬‫ پايگاههاي دانش مشترك‬‫‪ -‬تصميمگيري هاي توزيع شده‬
‫‪20‬‬
‫تكنولوژي شبكه سازي‬
‫ شبكههاي محلي‬‫ امنيت شبكه‬‫‪ -‬اينترانت و اكسترانت‬
‫ شبكه هاي صنعتي مانند ‪CAN Bus , Foundation Field Bus‬‬‫ شبكه دسترس ي ‪Access Net‬‬‫ سرويسهاي پيشرفته صوت و تصوير و ‪Multicast‬‬‫‪ -‬مديريت شبكه ( تخصيص و تسهيم پهناي باند)‬
‫ قابليت اطمينان و مقاوم بودن شبكه‬‫ توسعه كاربردهاي توانمند كننده مانند تكنولوژي محاسبات توزيع شده‬‫‪ -‬عمليات و شبيه سازي از راه دور‬
‫‪21‬‬
‫تكنولوژي شبكه سازي‬
‫‪.1‬‬
‫تعريف شبكه‬
‫شبكه به مجموعه عناصري گفته ميشود كه ميان آنها نوعي ارتباط (مستقيم‬
‫ياغير مستقيم) برقرار شده باشد‪ .‬از جمله شبكههايي كه در زندگي روز مزه ما‬
‫وجود دارند ميتوان به شبكه سراسري برق‪ ،‬شبكه تلفني‪ ,‬شبكه راديويي‪ ،‬شبكه‬
‫حمل و نقل و ‪ . . .‬اشاره كرد‪.‬‬
‫‪22‬‬
‫تكنولوژي شبكه سازي‬
‫‪.2‬‬
‫اجزاي شبكه‬
‫‪‬‬
‫سخت افزار ‪ :‬به كليه اجزا و دستگاههاي الكترونيكي و مكانيكي كامپيوتر اطالق ميشود‪.‬‬
‫‪‬‬
‫نرم افزار ‪ :‬برنامه هاي كامپيوتري و روشهاي اجراي آنرا نرمافزار ميگويند‪.‬‬
‫‪‬‬
‫زير ساخت ارتباطي ‪ :‬زير ساخت ارتباطي عبارت است از كليه عوامل مخابراتي كه در فراهم ساختن انتقال دادهها نقش دارند‪ .‬اين عوامل شامل‬
‫مراكز زميني مخابراتي و تجهيزات آنها‪ ,‬سيستمهاي ارتباط ماهوارهايي و تجهيزات مربوطه ‪,‬خطوط ارتباط تلفني و فيبرنوري و سيستمهاي ارتباط بي‬
‫سيمي هستند‪.‬‬
‫‪‬‬
‫توليدكنندگان و مصرف كنندگان ‪ :‬تمامي افراد و يا موسساتي كه بگونهاي در ايجاد‪ ،‬بروز نمودن‪ ,‬تبديل و مصرف اطالعات نقش دارند جزو‬
‫توليدكنندگان و مصرف كنندگان اطالعات محسوب ميشوند ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫گردانندگان اطالعات‪ :‬افراد و موسسات واسطه بين توليدكنندگان و مصرفكنندگان اطالعات را گردانندگان اطالعات مينامند‪ .‬از جمله‬
‫ميتوان از كتابخانهها‪ ,‬مراكز اطالعرساني‪ ,‬ناشران و مراكز پشتيبان شبكههاي اطالع رساني نام برد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫داده ها ( ديتا) ‪ :‬موضوع اطالع رساني را داده تشكيل ميدهد‪.‬‬
‫‪23‬‬
‫تكنولوژي شبكه سازي‬
‫‪.3‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪24‬‬
‫شبكه كامپيوتري‬
‫شبكه كامپيوتري عبارتست از تعدادي كامپيوتر كه از طريق كابل شبكه‪ ,‬خطوط مخابراتي يا ماهواره‪ ,‬با توپولوژي‬
‫خاص مانند ستارهاي‪ ,‬حلقهاي‪ ,‬درختي‪ ,‬كامل‪ ,‬حلقههاي متقاطع و نامنظم با يكديگر تبادل اطالعات دارند‪.‬‬
‫مهمترين كاربرد اين شبكهها استفاده اشتراكي از منابع موجود است‪ .‬در يك شبكه كامپيوتري يك يا چند دستگاه‬
‫كامپيوتر اصلي بنام سرويس دهنده (‪ ) Server‬منابع اطالعاتي را در خود نگاه ميدارند و بقيه اين كامپيوترها از‬
‫طريق خطوط ارتباطي شبكه به اين دستگاهها متصل شده و اطالعات مورد نظرشان را دريافت ميكنند به اين‬
‫كامپيوترها سرويسگيرنده اطالق ميشود‪.‬‬
‫ا‬
‫اتصال دو ياچند كامپيوتر معموال از طريق اتصال مستقيم توسط كابلهاي شبكهاي مانند كابلهاي هم‬
‫محور‪ Coaxial‬يا سيم هاي زوجي بهم تابيد ‪Twisted Pair‬‬
‫و يا از طريق خطوط تلفن معمولي‪ ,Dialup‬خطوط استيجاري ‪Leased Line‬‬
‫و خطوط اختصاص ي ‪ Private line‬و يا از طريق اتصال ماهوارهاي مانند بهرهگيري از ترمينالهاي اختصاص ي‬
‫‪ VSAT‬و ‪ USAT‬و ‪ . . .‬انجام ميگيرد‪.‬‬
‫تكنولوژي شبكه سازي‬
‫‪ -4‬انواع شبكه ها‪:‬‬
‫شبكههاي كامپيوتري بر اساس وسعت پوشش قابل دستهبندي هستند‪ .‬شبكههاي محدود را‬
‫ا‬
‫كه عموما محلي هستند و در حد يك اداره و تا يك سازمان بزرگ را پوشش ميدهند‬
‫ا‬
‫(معموال در يك ساختمان و يا چند ساختمان نزديك بهم قرار ميدهند) را شبكههاي محلي‬
‫يا ‪ LAN‬ميگويند‪ .‬شبكههاي وسيعتري را كه در حد يك شهر قابل پيادهسازي باشد را‬
‫‪ MAN‬شبكه هاي ناحيه اي را ‪ WAN‬و باالخره شبكه جهاني را‪ GAN‬مينامند ‪.‬‬
‫‪25‬‬
‫تكنولوژي شبكه سازي‬
‫‪ .5‬شبكه هاي اطالع رساني‬
‫‪ ‬شبكههاي اطالعرساني‪ ,‬خدمات متنوعي را ارائه ميكنند و روزبهروز هم كاربرد جديدي‬
‫براي آنها معرفي ميگردد كه در ذيل به مهمترين آنها اشاره ميكنيم‪.‬‬
‫الف‪ -‬خدمات آگاه سازي جاري‬
‫ب‪ -‬خدمات تحقيق و توسعه ‪R& D‬‬
‫ج‪ -‬خدمات آموزش ي‬
‫د‪ -‬خدمات جستجوي اطالعات و راهنماي مراجعين ‪:‬‬
‫ه‪ -‬پست الكترونيك‬
‫و‪ -‬گروههاي خبري) ‪(News Groups‬‬
‫ز‪ -‬تله كنفرانس و گفتگوي دوستانه‬
‫ح‪ -‬انتقال فايل كامپيوتري ( ‪)FTP‬‬
‫‪26‬‬
‫شبكه شبكه ها ( اينترنت)‬
‫رشد نمايي اينترنت در سطح جهان‬
‫‪ ‬اينترنت مجموعهاي از شبكههاي مرتبط با يكديگر است كه برخي آن را‬
‫بعنوان كالف الكترونيكي درهم بافته عظيمي تشبيه كردهاند كه مليونها‬
‫كاربر كامپيوتر در سراسر جهان را به يكديگر متصل ميكند‪.‬‬
‫‪ ‬افزايش فوق العاده استفادهكنندگان اينترنت و ارائهكنندگان سرويس يا‬
‫همان ميزبانها و همچنين اضافه شدن امكانات صوتي و تصويري و غيره كه‬
‫نياز به انتقال حجم بااليي از اطالعات را دارند موجب شده تا خطوط‬
‫ارتباطي كه زماني بخوبي پاسخگو بودند نتوانند كارآيي مناسب را بويژه در‬
‫ساعات پر ترافيك از خود نشان دهند‪.‬‬
‫‪27‬‬
‫چهار گروه اصلي امكانات اينترنت‬
‫پست الكترونيك‬
‫گفتگو روي اينترنت(‪) Chat‬‬
‫گروههاي خبري‬
‫فهرستهاي پست الكترونيك‬
‫ارتباط‬
‫آركي‬
‫ورونيكا‬
‫جستجوگر‪-‬‬
‫هاي شبكه‬
‫موتورهاي ‪-‬‬
‫جستجو گر‬
‫شبكه جديد‬
‫سيستم سرويس دهنده اطالعاتي گسترده‬
‫) ‪(WAIS‬‬
‫پايگاه اطالعاتي ثانويه‬
‫مباحث موضوعي زنده و جاري‬
‫افراد داراي اطالعات‬
‫سيستمهاي كتابخانه سازماني‬
‫بازيابي اطالعات‬
‫جستجو‬
‫جستجو‬
‫شبكه هاي مخابراتي‬
‫گوفر ها‬
‫شبكه تار عنكبوتي جهان گستر‬
‫‪28‬‬
‫پروتكل انتقال فايل ‪FTP‬‬
‫آدرسهاي منحصر به فرد‬
‫(‪)URL‬‬
‫شاخصها و موتورهاي جستجو گر‬
‫فوق شاخصها‬
‫جامعه اطالعاتي‬
‫و‬
‫نيروي كار فناوري اطالعات‬
‫‪29‬‬
‫جامعة اطالعاتي‬
‫جامعهاي است كه شاخصهاي آن تراكم بسيار زياد اطالعات درزندگي روزمرة‬
‫شهروندان ‪ ،‬استفاده ازرايانه درطيف گستردهاي ازفعاليتهاي فردي و اجتماعي و دريافت‬
‫سريع دادههاي رقمي بين مكانهاي مختلف است‪.‬‬
‫‪30‬‬
‫عصر ديجيتال‪ :‬عصر جامعه دانش پايه‬
‫‪‬‬
‫وقوع ” پديده شبکه“‬
‫‪ ‬متحول شدن عميق‪ ،‬وسيع و پيگير کليه‬
‫فرهنگي‪ ،‬اجتماعي و اقتصادي‬
‫‪ ‬ابزاري برابرساز‪ ،‬و توانمندکننده‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪31‬‬
‫حق دسترس ي به شاهراه هاي اطالعاتي‬
‫براي عموم‬
‫شئون آموزش ي‪ ،‬پژوهش ي‪،‬‬
‫تحول كار در عصر اطالعات‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪32‬‬
‫تحول شگرف مفاهيم حقوقي وروابط كار‬
‫تحويل وظايف فيزيكي به ماشين و وظايف دانشمدار و خبرهگرا به‬
‫انسان‬
‫پررنگتر شدن نقش فكرافزاري انسان در كارها به دليل پيچيده‬
‫وهوشمند شدن امور‬
‫نيروي كار ‪IT‬‬
‫ّ‬
‫تعريف كميتة دولتي فناوري اطالعات ايالت ويرجينيا در امريكا ‪:‬‬
‫• يك شغل‪ IT‬دررابطه با ايجاد ‪ ،‬ذخيرهسازي ‪ ،‬تبادل و يا استفـ ــاده‬
‫ّ‬
‫ازاطالعات به كمك ادوات فناوري بوده و به صورت مشخص مشاغلي را‬
‫دربرمي گيرد كه نيازمند طراحي و توسعه نرم افزار و سيستمهاي‬
‫سختافزاري ‪ ،‬پشتيباني فني رايانه و سيستمهاي ج ــانبي ‪ ،‬توليـد و مديريت‬
‫سيستمهاي شبكهاي و پايگاههاي اطالعاتي است‪.‬‬
‫‪33‬‬
‫وزارت تجارت ايالت متحده‪ ،‬دو تعريف مستقل را براي ني ــروي كار اص ــلي ‪IT‬‬
‫مي كند ‪:‬‬
‫مرتبط با ‪ )IT-related Occupations ( IT‬مطــرح‬
‫( ‪ ) Core IT Workers‬و مشاغل‬
‫نيروي كا اصلي ‪ IT‬شامل مشاغلي است كه در توسعه ّ‬
‫فناوري اطالعات مهم بوده و درمركــز تنگناها يا كمبودهاي مهارتي‬
‫ر‬
‫‪ IT‬قراردارند وشامل چهارحرفه‪ :‬دانشمندان راي ــانه‪ ،‬مهندسيــن رايانه‪ ،‬تحليلگران سيستم وبرنامهنويسان كامپيوتر هستند‪.‬‬
‫الف ـ دانشمندان رايانه افرادي هستند كه در زمينه ط ـراحي رايانه‪ ،‬اج ـراي پژوهش ــهاي موردنياز براي بهبود طرحهاو‬
‫توسعه كاربردهاي جديد فعاليت دارند‪ .‬آنها ازنوآوري ودانش تئوريك باالتر در زمينه ح ــل مسائل پيچيده نسبت بهسايرين‬
‫برخوردارند‪.‬‬
‫ب ـ مهندسين رايانه افرادي هستند كه در زمينه طراح ــي و توسع ــه وجوه نرم افزاري وسختافزاري سيستمها فعاليت‬
‫دارند‬
‫‪34‬‬
‫ج ـ تحليلگران سيستم افرادي هستند كه ا دانش و مها تهاي خ ــود در مينه حل مسئله‪ ،‬ا ائه روشهاي مبتني بر ّ‬
‫فناوري‬
‫ر‬
‫ز‬
‫ر‬
‫ز‬
‫راه حل ــهاي ج ــديد‬
‫رايانه براي رفع نيازهاي ويژه يك س ــازمان ‪ ،‬پردازش اطالعـ ــات مهندس ي‪ ،‬علمي و تجـاري و طراحــي‬
‫با استفاده از رايانه استف ــاده ميكنند‪.‬‬
‫د ـ برنامهنويسان رايانه درخصوص نوشتن ونگهداري ازدستورالعملها ‪ ،‬فراخواني نرم افزارهـا يا برنامههاي موردنياز در توالي‬
‫منطقي اجراي توابع فعاليت مينمايند‪.‬‬
‫وزارت تجارت آمريكا مشاغل مرتبط با ‪ IT‬را شامل ‪ 23‬حرفه مي داند كه در رابطه نزديك با ‪ IT‬قراردارند ‪ .‬مثل بيمه‬
‫گران ‪ ،‬آموزشهاي فني و حرفه اي ‪ ،‬و ‪...‬‬
‫‪35‬‬
‫ّ‬
‫طبقهبندي نيروي کار فناوري اطالعات‬
‫رديف‬
‫مفهوم پرداز‬
‫‪1‬‬
‫توسعه دهنده‬
‫‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫‪4‬‬
‫‪36‬‬
‫طبقه‬
‫اصالحگر‬
‫پشتيبان‬
‫محورهاي فعاليت‬
‫نظريه پردازي‪،‬‬
‫تحليل و طراحي مفهومي‪،‬‬
‫پژوهشهاي بنيادي‬
‫طراحي‪،‬‬
‫ساخت‪،‬‬
‫توسعه‬
‫اصالح و تکميل‬
‫ارتباط با مشتري‪،‬‬
‫خدمات تحويل‪،‬‬
‫راه اندازي‪ ،‬نصب‪،‬‬
‫نگهداري و تعمير‬
‫نمونه مشاغل‬
‫دانشمندان رايانه‪،‬‬
‫نظريه پرداز توسعة اطالعاتي‪،‬‬
‫معمار سيستم اطالعاتي‪،‬‬
‫تحليلگر سيستم‬
‫طراحي شبكه داده‪ ،‬کارشناس ارشد‬
‫نرم افزار‪،‬‬
‫ريز پردازنده‬
‫برنامه نويس‪،‬‬
‫کارشناس نرم افزار‬
‫كارشناس امور مشتري‪،‬‬
‫مدير شبکه‪،‬‬
‫تعمير کار رايانه‪،‬‬
‫راه انداز شبکه‬
‫ميزان تحصيالت‬
‫دکتري و‬
‫کارشناس ي ارشد‬
‫اغلب کارشناس ي‪-‬‬
‫ارشد و کارشناس ي‬
‫اغلب کارشناس ي‬
‫و کارداني‬
‫کارشناس ي‬
‫کارداني‬
‫فني ديپلم‬
‫سطح آموزش‬
‫آموزش‬
‫عالي‬
‫آموزش‬
‫عالي‬
‫آموزش‬
‫عالي‬
‫آموزش عالي‪،‬‬
‫آموزش‬
‫‪ ،‬فني عمومي‬
‫وحرفهاي‬
‫ّ‬
‫نوع فناوري مورد‬
‫استفاده‬
‫فکرافزار‬
‫فکرافزار‪،‬‬
‫نرمافزار‪،‬‬
‫سختافزار‬
‫وشبکهافزار‬
‫نرمافزار‪،‬‬
‫سختافزار‬
‫و شبکهافزار‬
‫نرمافزار‪،‬‬
‫سختافزار‬
‫و شبکهافزار‬
‫توسعه منابع انساني‬
‫اصلي ترين راهكار مقابله با‬
‫كمبود نيروي كار ‪IT‬‬
‫توسعه منابع انساني بهمعني رشد توانائيها و مهارتهاي‬
‫نيروي انساني ازطريق ارائه آموزشها ‪ ،‬كمك به افراد‬
‫براي رشد در سازمان و استفاده بهتر ازتوانائيهاي آنها ميباشد ‪.‬‬
‫( اهميت آموزش عمومي ‪ ،‬آموزش مهارتي ‪ ،‬آموزش عالي )‬
‫‪37‬‬
‫فناوري اطالعات و ارتباطات‬
‫و برنامه هاي آن در ايران‬
‫‪38‬‬
‫تكنولوژي زير ساخت مخابراتي و ارتباطي‬
‫اين تكنولوژي ستون فقرات ارتباطي فناورياطالعات و در واقع شاهراهها و جادههاي‬
‫ساختار فناوري اطالعات را تشكيل ميدهد‪ .‬اين تكنولوژي بستر مخابراتي الزم‬
‫براي انتقال فيزيكي اطالعات در حوزه عملكرد فناوري اطالعات ميباشد‪ .‬اين‬
‫تكنولوژي عالوه بر ‪ IT‬در توسعه فراگير فرهنگي‪ ،‬اقتصادي و اجتماعي كشورها‬
‫نيز نقش مهمي دارد‪.‬‬
‫‪39‬‬
‫تكنولوژي زير ساخت مخابراتي و ارتباطي‬
‫‪ .1‬كانال انتقال‬
‫اين بخش از تكنولوژي زير ساخت ارتباطي شامل اجزاء زير ميشود‪:‬‬
‫ فيبر نوري‬‫‪ -‬كابل هاي هم محور‬
‫‪ -‬خطوط تلفن شهري‬
‫‪40‬‬
‫تكنولوژي زير ساخت مخابراتي و ارتباطي‬
‫ سوئيچ و مديريت شبكه‬.2
:‫اين بخش از تكنولوژي زير ساخت ارتباطي شامل اجزاء زير ميشود‬
Pelli - Synchronous Digital Hierarchy PDH

Asychronous Transfer Mode ATM

Synchronous Digital Hierarchy SDH

SONET
VDM
IP
Wire Less Link WLL
TDMA/ CDMA
Integrated Service Digital Network ISDN
Frame Relay
Packet switching ‫تكنولوژي سوئيچ بسته اي‬








41
‫تكنولوژي زير ساخت مخابراتي و ارتباطي‬
‫تجهيزات (فرستنده ‪ -‬گيرنده)‬
‫‪.3‬‬
‫ارتباطات ماهواره اي مانند ‪(Very Small Aperture Terminal) VSAT‬‬
‫و اينمارست ‪International Maritime Satellite Organization‬‬
‫– فرستنده‪ -‬گيرنده هاي راديويي‬
‫ تكنولوژي طيف گسترده‬‫ سيستمهاي موبايل‬‫ سيستمهاي تلفن ماهواره اي‬‫ مودم ها ‪ ،‬مودمهاي سريع ‪ ،‬مودم هاي كابلي‬‫‪ -‬اتصاالت و تجهيزات ‪XDSL‬‬
‫‪42‬‬
‫استراتژي اطالعات و‬
‫ارتباطات‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪43‬‬
‫تعيين حوزه اطالعات و ارتباطات‬
‫تعيين استراتژي اطالعات و ارتباطات داخلي و خارجي سازمان‬
‫تعيين موقعيت اطالعاتي و ارتباطي سازمان از طريق استراتژي اطالعات و ارتباطات آن‬
‫تعيين شايستگي بنيادين و مزاياي رقابتي متمايز در بهره گيري و تشريك اطالعات و دانش‬
‫تصميم گيري در مورد حاكميت اطالعات و ارتباطات و همكاري هاي استراتژيك در تهيه و‬
‫تدارك اطالعات‬
‫ساختار اطالعات و ارتباطات‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪44‬‬
‫معماري اطالعات و ارتباطات‬
‫توسعه مدل ها و معماري اطالعات‪ ،‬ارتباطات و دانش سازمان‬
‫تعيين و طراحي مجدد فرآيندهاي حياتي اطالعات و ارتباطات‬
‫تعيين شايستگي بنيادين و مزاياي رقابتي اطالعاتي و ارتباطي‬
‫انتخاب و توسعه شايستگي ها و مزاياي رقابتي محتمل‬
‫اطالعات و ارتباطات سازمان‬
‫توسعه يك زير ساخت يادگيري اطالعات و ارتباطات‬
‫عمليات اطالعات و ارتباطات‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪45‬‬
‫فرآيندهاي اطالعاتي و ارتباطي‬
‫طراحي مجدد‪ ،‬اجرا و نظارت بر فرآيندهاي اطالعاتي و‬
‫ارتباطي‬
‫مدل سازي اطالعات و ارتباطات‬
‫فراگيري‪ ،‬آموزش و توسعه مهارتهاي متخصصين ارتباطات و‬
‫اطالعات‬
National ICT Agenda
PEOPLE
- Work Culture
- ICT Skills
- Knowledge worker
- Learning Society
- United, moral & ethical
INFRASTRUCTURE
- Communication
- Fibre-Optic Cabling
- Gigabit ATM
- Satellite
- Transport/Logistic
- etc
KNOWLEDGE-BASED
ECONOMY
APPLICATION &
CONTENT
- Smart Schools
- e-govt.
- Smartcard
- Tele-medicine
- Others
46
‫گسترش فرهنگ و تقويت‬
‫خط و زبان فارس ي‪:‬‬
‫تدوين استاندارد كد فارس ي‬
‫كمك به توسعه و توليد اطالعات در محيط رايانهاي‬
‫سيستمهاي كليدي رايانهاي فارس ي‬
‫گسترش فرهنگ و دانش ‪ICT‬‬
‫توسعه منابع‬
‫تهيه محتوي الكترونيكي‬
‫اقتصاد بانكداري و‬
‫بازرگاني‪:‬‬
‫توسعه شبكههاي مجازي اينترانت و‬
‫پايگاههاي‬
‫اطالعرساني ‪ :‬اقتصاد‪ ،‬بازرگاني و‬
‫تجارت‪،‬‬
‫صنعت و معدن‪ ،‬كشاورزي‪ ،‬نيرو‪،‬‬
‫شهرداريها‪ ،‬محيط زيست و تعاون‬
‫تجارت الكترونيكي‬
‫توسعه بانكداري الكترونيكي‬
‫نظام رايانهاي بورس‬
‫نظام خدمات گمركي (آسيكودا)‬
‫نظام مالياتي كشور‬
‫توسعه خدمات‬
‫اجتماعي ‪:‬‬
‫توسعه شبكه مجازي اينترانت بهداشت‬
‫خودكارسازي نظام تأمين اجتماعي و بيمه‬
‫طرح ايجاد و رائه خدمات پزشكي از راه‬
‫دور(‪(Tele- medicine‬‬
‫طرح بانك اطالعات و شبكه داروئي كشور‬
‫سيستم اطالعرساني خدمات انتظامي كشور‬
‫طرح رايانهاي ثبت اسناد و امالك‬
‫پايگاه و شبكه اطالعرساني حمل و نقل كاال و‬
‫مسافر‬
‫طرح تدوين پيكره درخت كدينگ كشور‬
‫‪47‬‬
‫طرحهاي راهبردي‬
‫برنامه جامع ملي ‪ICT‬‬
‫انساني‪،‬‬
‫فرهنگي و‬
‫اجتماعي‬
‫خدمات‬
‫اقتصادي و‬
‫تجاري‬
‫ارتقاء فرهنگي و‬
‫همافزائي ملي‬
‫توسعه اقتصاد دانائي‬
‫محور‬
‫توسعه منابع انساني‬
‫توسعه اقتدار ملي‬
‫قانون ‪ -‬شبكه‬
‫امنيت‬
‫منابع مالي‬
‫آموزش عمومي و ارتقاء‬
‫مهارت فني ديجيتالي‪:‬‬
‫ايجاد و تجهيز ده مركز رشد در كشور‬
‫شهركهاي نمونه الكترونيكي‬
‫كمك به ايجاد پانصد شركت خدمات رايانهاي و ارائه‬
‫تعدادي طرح تحقيقات توسعه ‪ ICT‬با متوسط‬
‫دويست ميليون ريال‬
‫حمايت از توليد دويست طرح به نتيجه رسيده‬
‫گسترش فعاليت‬
‫خصوص ي‬
‫‪ICT‬تهيه زيرساخت‬
‫زيرساخت‪:‬‬
‫توسعه پاركها و مراكز رشد‪:ICT‬‬
‫اشتغال ارزش افزا‬
‫دولت و‬
‫خدمات‬
‫صنعت و اشتغال‬
‫توسعه شبكه مجازي رشد‬
‫تجهيز مدارس به رايانه و دسترس ي به شبكه‬
‫رشد‬
‫آموزش معلمان‬
‫تهيه مواد آموزش ي براساس محيط رايانهاي‬
‫گسترش مراكز فني حرفهاي آموزش رايانه‬
‫گسترش آموزش مهارت كاركنان دولت و سواد‬
‫ديجيتالي‬
‫آموزش عالي و‬
‫آموزش پزشكي‪:‬‬
‫توسعه دسترس ي دانشگاهها و موسسات‬
‫پژوهش ي به‬
‫شبكه پر سرعت مولتيمديا‬
‫)‪(Multimedia‬‬
‫و توسعه شبكه مجازي علمي كشور‬
‫)‪(IROST‬‬
‫طرح ايجاد دورههاي دانشگاهي‬
‫انجام تعدادي طرح تحقيقاتي دو ساله با‬
‫هزينه متوسط‬
‫دويست ميليون ريال‬
‫دولت الكترونيكي‪:‬‬
‫شبكه مجازي دولت )‪(VPN‬‬
‫خودكارسازي نظام برنامهريزي و بودجه‬
‫خودكارسازي نظام درآمد (خزانهداري)‬
‫راهنمائي و رانندگي و اجرائيات‬
‫ايجاد وب دستگاههاي دولتي و ارائه بانكهاي اطالعات عمليات‬
‫خدمات دولتي به مردم‬
‫تهيه پيشنويس قوانين و طرح نهادهاي مديريت محيط ديجيتال در‬
‫سطح ملي‬
‫مور‬
‫ايجاد زيرساختهاي اطالعاتي و شاهراههاي اطالعاتي مناسب د‬
‫نياز كشور‬
‫ايجاد درگاه ملي دولتي ‪(National Government‬‬
‫)‪Portal‬‬
‫طرح جامع ‪ICT‬‬
‫وضعيت موجود آموزش عالي‬
‫تقاضاي اجتماعي‬
‫آموزش عالي‬
‫‪A‬‬
‫بهره مندي از خدمات‬
‫آموزش عالي‬
‫‪B‬‬
‫جذب در‬
‫بازار كار‬
‫‪C‬‬
‫‪A>B>C‬‬
‫آموزش هاي مبتني بر وب موجب توسعه دسترس ي به آموزش عالي و كوچك شدن مقدار »‪«A-B‬‬
‫ايجاد فرصتهاي شغلي جديد در عرصة ‪ IT‬نيز مقدار « ‪ »B-C‬را كاهش مي دهد‬
‫‪48‬‬
‫برنامه هاي وزارت علوم در راستاي‬
‫توسعه فناوري اطالعات و ارتباطات)‪(ICT‬‬
‫‪ (1‬توسعه شبكه علمي كشور و ارتقاء سرويس دهي آن‬
‫‪ (2‬توسعه ‪ ،‬تقويت و پياده سازي شبكه داخلي دانشگاهها و مراکز پژوهش ي‬
‫‪ (3‬ايجاد بستر مناسب جهت آموزش هاي مجازي‬
‫‪ (4‬تدوين برنامه آموزش ي الزم در راستاي تحقق اهداف طرح تکفا‬
‫‪ (5‬سيستم مديريت آموزش ي و پژوهش ي بر اساس فناوري ارتباطات و اطالعات‬
‫‪ (6‬بستر سازي سخت افزاري در دانشگاهها و مراکز پژوهش ي‬
‫‪ (7‬توسعه رشته هاي ‪ IT‬از طريق کمک به تاسيس دپارتمانهاي ‪ICT‬‬
‫‪49‬‬
‫کميته راهبري طرح تکفا در‬
‫وزارت علوم‬
‫دبيرخانه‬
‫کميته آموزش‬
‫کار گروه تدوين‬
‫برنامه هاي‬
‫آموزش ي‬
‫کار گروه عملياتي‬
‫نمودن برنامه هاي‬
‫آموزش‬
‫کميته شبکه‬
‫کار گروه شبکه‬
‫علمي‬
‫کار گروه شبکه‬
‫داخلي دانشگاهها‬
‫کار گروه تامين‬
‫منابع علمي‬
‫الکترونيکي‬
‫کار گروه مديريت‬
‫شبکه‬
‫‪50‬‬
‫کار گروه امنيت‬
‫شبکه علمي‬
‫کميته‬
‫دانشگاه‬
‫مجازي‬
‫کار گروه بستر‬
‫سازي نرم افزاري‬
‫کار گروه تامين‬
‫محتوي دروس‬
‫کميته خود کار‬
‫سازي نظام‬
‫اداري‬
‫کار گروه ‪MIS‬‬
‫کار گروه ‪EIS‬‬
‫کميته اطالع‬
‫رساني‬
‫کار گروه پرتال‬
‫اطالع رساني‬
‫وزارت علوم‬
‫کميته تحقيق و‬
‫توسعه ‪IT‬‬
‫فکر گروه‬
‫‪E-Learning‬‬
‫فکر گروه‬
‫کار گروه سامانه‬
‫هاي اطالع رساني‬
‫دانشگاهها و مراکز‬
‫تحقيقاتي‬
‫کار گروه کتابخانه‬
‫ديجيتال‬
‫کار گروه سامانه‬
‫اطالع رساني ستاد‬
‫وزارتي‬
‫‪E-Research‬‬
‫فکر گروه‬
‫‪E-knowledge‬‬
‫فکر گروه انتقال‬
‫فنآوري‬
‫شرح وظايف کميته هاي تخصص ي‬
‫بررس ي و تائيد فعاليت هاي كليدي و مطالعات اوليه ضروري در مرحله امكان سنجي اوليه طرحها‬
‫شناسائي و انتخاب مجريان فني و صالحيت دار جهت انجام فاز مطالعاتي‬
‫بررس ي و اعالم نظر نسبت به بودجه و اعتبارات پيش بيني شده در طرحها‬
‫نظارت بر فهرست قراردادهاي مورد نياز براي اجراي طرحها‬
‫نظارت بر برنامه زمانبندي واگذاري خدمات و كارهاي دوره اجراي طرحها و ارسال به كميته راهبري براي تائيد‬
‫بررس ي و تائيد برآورد مبلغ پيمانها و قراردادهاي مورد نيازجهت اجراي طرح وارسال آن به كميته راهبري براي تصويب‬
‫بررس ي تائيد گزارشات ارزيابي و اولويت بندي پيشنهادات مناقصات و مسابقات‬
‫اندازه گيري و كنترل پيشرفت فعاليتهاي مرتبط با واگذاري‬
‫‪51‬‬
‫شرح وظايف فکر گروه ها‬
‫ارائه راهکارهاي فني متناسب با فنآوريهاي روز به کارگروهها‬
‫تحقيق پيرامون سياستها و روشهاي استفاده شده در هريک از محورهاي عمليات‬
‫اعالم نظر در زمينه ابعاد فني هريک از طرحها و برنامه هاي کميته راهبري‬
‫اعالم نظر فني در موار د اختالف بين کارفرما و پيمانکار‬
‫‪52‬‬
‫تعيين نيازهاي سيستم ايده آل و سيستم نمونه قابل‬
‫پياده سازي در اين طرح‬
‫‪53‬‬
‫‪‬‬
‫تعريف مدل و ساختار سيستم مديريت دروس )‪ (LMS‬و تهيه دروس )‪(Authoring System‬‬
‫و سيستم مديريت محتويات دروس )‪(LCMS‬‬
‫‪‬‬
‫تعيين مشخصات كامل سيستم مديريت دروس‪ ،‬سيستم تهيه دروس و سيستم مديريت محتويات دروس‬
‫‪‬‬
‫تعيين عناوين و چارچوب دروس مجازي (سه درس) كه در اين طرح تهيه خواهند شد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫تهيه گزارش نهايي‬
‫طراحي و پياده سازي سيستم تحت وب طراحي درس‬
‫‪54‬‬
‫‪‬‬
‫طراحي و پياده سازي ابزار مديريت دروس‬
‫‪‬‬
‫ابزار مديريت محتويات دروس‬
‫‪‬‬
‫ابزار مديريت سيستم به منظور تهيه ليست اساتيد ‪ ،‬دانشجويان ‪ ،‬دروس ‪ ،‬گزارش‬
‫گيري و ساير موارد الزم‬
‫‪‬‬
‫همبندي سيستم تحت وب مديريت آموزش مجازي و مديريت دروس بند فوق با‬
‫سيستم تحت وب طراحي درس در فاز سه‪.‬‬
‫شيوه هاي آموزش و يادگيري‬
‫مبتني بر‬
‫فناوري اطالعات‬
‫‪55‬‬
‫نقش و تأثير فناوري اطالعات در آموزش و تحقيقات‬
‫كاهش هزينه ها‬
‫‪‬‬
‫حضور غيرفيزيكي‬
‫‪‬‬
‫ظهور دانشگاه هاي بزرگ مجازي ‪(Mega‬‬
‫‪‬‬
‫)‪ University‬با بيش از صدهزار نفر دانشجو‬
‫‪56‬‬
Mega University ‫جدول تعداد دانشجويان چند‬
‫چين‬
China TV U
530
‫فرانسه‬
CNED
184
‫هند‬
I.Gandhi Nato.U
242
‫اندونزي‬
U.Terbuka
353
‫ايران‬
Payame Noor U.
117
‫كره‬
Korea Nat O.U
210
‫آفريقاي جنوبي‬
UNISA
130
‫اسپانيا‬
UNED
110
‫تايلند‬
STOU
216
‫تركيه‬
Anadolu
577
‫بريتانيا‬
Open University
157
57
‫نقش فناوري اطالعات و ارتباطات دريادگيري‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪58‬‬
‫ارتباطات چند جانبه به جاي ارتباط يك جانبه در نظام سنتي‬
‫شيوه هاي كارآمد آموزش‬
‫آموزش دقيق تر با چرخه تكرار نامحدود‬
‫آموزش سريعتر با امكانات كمك آموزش ي موثرتر‬
‫يادگيري در همه جا‬
‫مزيت غيرحضوري و غيرفيزيكي‬
‫اشتراك و تسهيم اطالعات با همه كس‬
‫انقالب نوين آموزش ي‬
‫توليد نيروي انساني خالق ‪ ،‬کارآمد ‪ ،‬کارآفرين و مسئول در جامعه‬
‫براي رقابت جهاني =‬
‫دسترس ي به شبکه ‪+‬‬
‫آموزش و پژوهش گروهي ‪+‬‬
‫بسترسازي خالقيت‬
‫‪59‬‬
‫مهمترين روندهاي انقالب آموزش ي‬
‫‪ .1‬شکسته شدن مرز ميان آموزش و پژوهش‬
‫‪ .۲‬شکسته شدن مرزميان رشته هاي مختلف علوم و فرهنگ‬
‫‪ .۳‬شکسته شدن مرز ميان آموزش ابتدايي ‪ ،‬راهنمايي ‪ ،‬متوسطه و عالي‬
‫‪ .۴‬نياز مبرم به آموزش مادام العمر‬
‫‪60‬‬
‫نگرشهاي جديد آموزش ي (‪)1‬‬
‫‪61‬‬
‫نگرشهاي جديد آموزش ي (‪)2‬‬
‫‪62‬‬
‫نظام آموزش ي الكترونيكي‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪63‬‬
‫پيشرو كشور انگلستان و به تبع آن كشور مالزي‬
‫از مدارس الكترونيكي يا هوشمند تا آموزشهاي مجازي‬
‫تغيير در نحوه تدريس و ارزشيابي همراه با حفظ كاركردهاي اجتماعي‬
‫نظام سنتي‬
‫به مشاركت گذاشتن انبوهي از اطالعات خودي و بهره مندي مناسب و‬
‫بروز از اطالعات ديگران‬
‫مفهوم يادگيري الکترونيکي‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪64‬‬
‫مجموعه فعاليتهاي آموزش ي که با استفاده ازابزارهاي‬
‫الکترونيکي اعم ازصوتي‪ ،‬تصويري‪ ،‬رايانه هاي شبکه اي و‬
‫محيطهاي مجازي صورت بگيرد‬
‫نظامي مبتني برفناوري اطالعاتي و ارتباطي ( همانند‬
‫سخت افزار‪ ،‬نرم افزار و شبکه هاي رايانه اي به منظورايجاد ‪،‬‬
‫نگهداري ‪ ،‬توسعه و دردسترس قراردادن مواد مطالعاتي‬
‫براي دانشجويان يا دانش آموزان مي باشد که فعاليتهاي‬
‫مطالعاتي را هدايت مي کند و ارزيابي آنهارا بدون نياز به‬
‫وجود محلي براي يادگيرندگان و معلمان امکان پذير مي کند‪.‬‬
‫ارکان آموزش الکترونيکي‬
‫‪‬‬
‫يادگيري از طريق برقراري ارتباط و تعامل بين کليه دست‬
‫اندرکاران امور ياددهي و يادگيري‬
‫‪‬‬
‫ارتباطات )‪(Communication‬‬
‫يادگيري از طريق انجام کارهاي گروهي و همکاري‬
‫)‪(Collaboration‬‬
‫‪‬‬
‫‪65‬‬
‫آموزش (يادگيري) الكترونيكي‬
‫نيازمنديهاي پياده سازي‬
‫تفاوت در ‪:‬‬
‫‪ ‬روشهاي يادگيري‬
‫‪ ‬ابزار انتقال و توسعه دانش و مهارت‬
‫‪ ‬مديريت آموزش‬
‫‪ ‬نوع محتواي آموزش ي‬
‫‪ ‬تركيب دستاندركاران آموزش ي متفاوت ‪.‬‬
‫‪66‬‬
Building an e-learning culture
Learner:
Self-directed
Self-motivated
Self-regulating
Lifelong learning
Building an
E-learning
Culture
Teacher:
Develop knowledge & skills
Understand learning and its need
Facilitate learning
Create learning opportunities
Administrator:
Create Learning environment
Provide ICT infrastructure
Resources for lifelong learning
67
E-learning tools: E-mail








Every teacher should have an e-mail account
Communicate with students
Communicate with parents
Students can submit assignment
Can have attachments
Create a paperless environment
Simple but effective
Efficient and cost effective
68
E-learning tools: Chat





Synchronous communication tool
Communicate with students
Communicate with parents
More students participate
Collaborative learning
69
E-learning tools: Online Forum







Asynchronous discussion forum
Teacher can create discussion groups
Teacher could post a question and request students to comment
Students can post their comments
Can encourage community participation
Collaborative learning can be fostered
Feedback from diverse culture
70
E-learning Tools: Web





Wide range of materials available
Teacher will need to narrow down
It is a resource centre
Sharing of resources
Supported by images, audio, simulation and multimedia
71
E-learning tools: Video Conference







Can conduct a live lecture
Communication with students
Communication with parents
Support by audio, chat and whiteboard
Support sharing of applications
Can be recorded and later be used for on demand lectures
Demo…
72
‫ابزار يادگيري درمحيطهاي الکترونيکي وب‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫تلفن‬
‫ويدئو کنفرانس‬
‫تاالرهاي گفتمان شبکه اي‬
‫‪‬‬
‫‪73‬‬
‫تبادل پست الکترونيکي‬
‫مدلهاي مختلف فضاهاي يادگيري‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪74‬‬
‫شبكه اي‬
‫كالسهاي آتي‬
‫ساختار دانش‬
‫مبتني بر جامعه‬
‫مدلهاي يادگيري شبکه اي‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪75‬‬
‫تغيير درمحيط يادگيري به کمک ابزارهاي ارتباطي موبايل و بي‬
‫سيم كه باعث تغيير درمحيط کالس به خصوص نقش معلم‬
‫مي شود‪.‬‬
‫تغييردرهدف از آموزش از ياددادن صرف به تحصيل‬
‫مهارتهاي صحيح فردي ‪ ،‬مديريت انگيزه ها و توانايي جستجو‬
‫و يکپارچه سازي اطالعات براي حل مسائل ‪.‬‬
‫يادگيري درکالسهاي آينده‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪76‬‬
‫از بين رفتن محدوديت مکاني و زماني و توسعه مفهوم کالس‬
‫با سطح تعامل باال ميان يادگيرندگان و معلم‬
‫اتصال به کالس ازطريق رايانه‬
‫تشکيل تيم توسط يادگيرندگان و يادگيري مشارکتي‬
‫استفاده ازکتابها و مجالت الکترونيکي و وب سايتهاي مختلف‬
‫يادگيري ساختاردانش و توانايي حل مشکل‬
‫‪ ‬تبديل هر شهروند به فردي با قدرت تصميم گيري باال و‬
‫حل کننده خالق مشکالت که توان انطباق يافتن با قرن ‪ 21‬را‬
‫داشته باشد ‪.‬‬
‫‪ ‬يادگيري درکل مدت حيات‬
‫‪ ‬اجراي اين مدل درکشورهاي آسيايي نظيرتايوان ‪،‬‬
‫هنگ کنگ‪ ،‬سنگاپور شده كه اصالحات اساس ي درنظام‬
‫آموزش ي آنها به وجود آورده است‪.‬‬
‫‪ ‬دراين مدل يادگيري‪ ،‬عالوه برآموختن مهارتهاي پايه‬
‫همانند نوشتن و خواندن‪ ،‬توانايي حل مشکل ومهارتهاي‬
‫عرضه تخصص خود دراجتماع ‪ ،‬نيز آموزش داده مي شود و‬
‫تفاوتهاي فردي و به کارگيري هوش و خالقيت پس از‬
‫آموزش کليات دانش مورد توجه قرارمي گيرند ‪.‬‬
‫‪77‬‬
‫يادگيري مبتني برجامعه‬
‫‪ ‬ايجاد يک جامعه شبکه اي و وارد کردن فعاليتهاي‬
‫آموزش ي درآن با يك فرهنگ و زبان خاص‬
‫‪ ‬شهروند شبکه اي با تربيت کاربران شبکه هاي ارتباطي ها درسنين پائين‬
‫‪ ‬نهادينه كردن فعاليتهاي يادگيري براي شهروندان شبکه اي‬
‫‪ ‬يک شهروند شبکه اي مي تواند يک معلم‪ ،‬يک دانش‬
‫آموز‪ ،‬والدين يا هرکس ديگري باشد که ازطريق‬
‫شبکه هاي جامعه مدار به يادگيري مي پردازد ‪.‬‬
‫‪78‬‬
‫شيوه هاي آموزش و يادگيري‬
‫مبتني برفناوري اطالعات‬
‫‪ ‬خوديادگيري‬
‫‪ ‬يادگيري از راه دور‬
‫‪ ‬كالس مجازي‬
‫‪ ‬يادگيري گروهي‬
‫‪79‬‬
‫خود يادگيري‬
‫دراين حالت ‪ ،‬محيط آموزش ي شامل يک رايانه ‪ ،‬نرم افزار ‪ ،‬ارتباط به نت و نيز سه عنصر زير مي باشد‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪80‬‬
‫انتقال منابع چندرسانه اي‬
‫مشاوره جويي ازمواد آموزش ي‬
‫مجموعه نتايج آزمون‬
‫يادگيري ازراه دور‬
‫دراين حالت ‪ ،‬يک ياددهنده ازراه دور ‪ ،‬يک يا چند يادگيرنده را کنترل مي کند و‬
‫درصورت درخواست يادگيرندگان ‪ ،‬براي حمايت ازآنها فعال مي شود‪ .‬عناصر‬
‫تشکيل دهنده اين نوع يادگيري عبارتند از ‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪81‬‬
‫اتصال به يک ياددهنده‬
‫نظارت بر يک يا چند دانشجوي دوردست‬
‫پاسخ به درخواست يادگيرندگان‬
‫قابل دسته بندي ساختن مواد آموزش ي روي پايانه هاي يادگيرندگان‬
‫مجموعه اي ازنتابج‬
‫کالس مجازي‬
‫درکالس مجازي‪ ،‬يک معلم و چند يادگيرنده به صورت‬
‫همزمان ولي درمکانهاي متفاوت با هم درارتباطند‪ .‬براي‬
‫درک يک کالس مجازي‪ ،‬يک محيط آموزش ي مبتني برفناوري‬
‫اطالعاتي بايد برمبناي ساختارچندرديفه باشد‪ .‬چراکه کاربران‬
‫بسياري ممکن است درپايانه هاي مختلفي کارکنند و نظام‬
‫يادگيري مبتني برفناوري اطالعاتي‪ ،‬بايد سخت افزار و نرم افزار‬
‫مستقلي باشد‪.‬‬
‫‪82‬‬
Example: A Virtual Class
83
On-Going Assessment
84
‫يادگيري گروهي‬
‫اين نوع يادگيري مشابه کالس مجازي است با اين تفاوت که‬
‫کل جريان را فرد خاص ي مديريت نمي کند‪ .‬يادگيرندگان به‬
‫صورت همزمان اما ازمکانهاي مختلف باهم ديدارمي کنند و‬
‫باهم به يادگيري مي پردازند‪.‬‬
‫‪85‬‬
‫مدارس هوشمند‬
‫و‬
‫دانشگاه هاي مجازي‬
‫‪86‬‬
‫تعريف مدارس هوشمند‬
‫مدرسه هوشمند مدرسه اى است كه با كمك فناوريهاى نوين سيستمهاى‬
‫آموزش ى و ديجيتالى هوشمند درصدد سرعت بخش ى به فرآيند ياددهى‪،‬‬
‫ً‬
‫يادگيرى و بهبود مديريت به صورت كامال نظام يافته باشد تا انسان عصر‬
‫اطالعات قادر به پردازش و دسته بندى و استفاده بهينه از منابع فنى دانش‬
‫روز با توجه به طيف گسترده آن براى كشف استعداد خود و بروز خالقيتها‬
‫باشد‪.‬‬
‫‪87‬‬
‫عوامل موثر در طراحي يك مدرسه هوشمند‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪88‬‬
‫عوامل محيطى(فضا و طراحى مناسب مدرسه‪ ،‬كالسها و‪)...‬‬
‫عوامل اجرايى و يادگيرندگان (آموزش قبل از شروع به جهت توجيه مديران‪،‬‬
‫معلمان و دانش آموزان)‬
‫عامل سخت افزارى و شبكه طراحى مهندس ى وسايل ارتباطى شبكه و سخت‬
‫افزارى‬
‫عامل مهم نرم افزار و ديجيتال و ايجاد بانك هاى اطالعاتى قوى ‪.‬‬
‫فضاى فيزيكى يك مدرسه هوشمند بايد به يك زير ساخت ارتباطى قوى مجهز‬
‫باشد تا بتواند به شكل مستمر نسبت به وضعيت هاى متغير محيط عكس‬
‫العمل نشان داده و خود را با آنها وفق دهد‪.‬‬
‫‪Schoolnet‬شبکه مدرسه‬
‫‪-‬‬
‫اهداي سايت کامپيوتري به مدارس منتخب و برقراري اينترنت‬
‫‪-‬‬
‫اتصال اينترنت‪ :‬با تلفن ‪ ،‬خطوط استيجاري‪ ،‬خطوط بي سيم‬
‫‪-‬‬
‫هر سايت کامپيوتري مشتمل بر ‪ ۱۰‬الي ‪۱۵‬رايانه‪ ،‬شبکه محلي‪ ،‬سرور‪ ،‬چاپگر‪ ،‬اسکنر‪ ،‬دوربين‪...،‬‬
‫‪-‬‬
‫برنامه هاي آموزش ي‪ ،‬فعاليتهاي پژوهش ي به صورت گروهي‬
‫‪-‬‬
‫گردهمايي ها‪ ،‬همايش ها و مشارکتهاي بين املللي‬
‫تا کنون بيش از ‪ ۶۰‬مدرسه در حاشيه جنوبي تهران و بيش از ‪ ۱۸۰‬مدرسه در کشور تحت پوشش‬
‫قرار گرفته است‪.‬‬
‫‪89‬‬
90
‫دانشگاه مجازي‬
‫‪ ‬دانشگاه مجازي يك دانشگاه مجتمع است كه دانشجويان ميتوانند از طريق اينترنت در دانشگاه ثبت‬
‫نام كنند ‪ ،‬از ميان دروس ارائه شده انتخاب واحد كنند ‪ ،‬ازجلسات دروس استفاده كنند‪ ،‬امتحان‬
‫بدهند و با استاد و همكالسيهايشان ارتباط برقرار كنند‪.‬‬
‫‪ ‬دانشگاه مجازي ابزارهايي در اختيار مديران و اساتيد قرار ميدهد كه بتوانند وظايف خود را از طريق‬
‫اينترنت انجام دهند ‪ ،‬براي مدير ابزارهاي مديريتي از قبيل ارائه دروس ‪ ،‬انتخاب استاد ‪ ،‬زمانبندي ترم‬
‫‪،‬مديريت مالي و‪ . . .‬رافراهم مي كند‪ .‬استاد نيز ابزارهايي در اختيار دارد كه ميتواند درس ارائه كند ‪،‬‬
‫امتحان بگيرد و نمره امتحاني دانشجويان را وارد كند‪.‬‬
‫‪91‬‬
‫دانشگاه مجازي در مقابل دانشگاه واقعي‬
‫‪‬‬
‫براي ارزيابي عملكرد دانشگاه مجازي در برابر دانشگاه واقعي بايستي مزايا و معايب آن را سنجيد و در صورت برتري آنرا‬
‫به عنوان راه حل پيشنهاد داد‪ .‬در زير خصوصيات دانشگاه مجازي در مقابل دانشگاه واقعي را ارائه ميدهيم ‪:‬‬
‫‪‬‬
‫الف‪ -‬عدم نياز به حضور فيزيكي استاد و دانشجو در كالس ‪:‬‬
‫از آنجا كه در اين نوع دانشگاه كليه ارتباطات از طريق اينترنت انجام ميشود لزومي به حضور فيزيكي استاد و دانشجو‬
‫در كالس نيست‪ .‬تنها كافيست دانشجو يا استاد از طريق يك دستگاه كامپيوتر از منزل يا نزديكترين مركز متصل به‬
‫اينترنت ‪ ،‬به دانشگاه مجازي متصل شوند و از امكانات آن استفاده كنند‪ .‬اين امر خود سر منشا مزاياي ديگري است ‪،‬‬
‫چرا كه با اين اوصاف ديگر نيازي به صرف هزينه براي ساختمان سازي مجتمع هاي دانشگاهي نخواهد بود ‪ .‬از سوي‬
‫ديگر در شهرهاي بزرگ منجر به كاهش رفت و آمد در شهر و كمتر شدن ترافيك شهري و آلودگي هوا ميشود‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪92‬‬
‫دانشگاه مجازي در مقابل دانشگاه واقعي‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪93‬‬
‫ب‪ -‬عدم وابستگي كالس درس به زمان خاص ‪:‬‬
‫هرچند كه اين سيستم آموزش ي از تكنولوژيهاي كنفرانس از دور و مانند آن كه نياز به حضور در پشت كامپيوتر در زمان‬
‫خاص دارد ‪ ،‬پشتيباني ميكند ولي قسمت اعظم اين سيستم مبتني بر دروس ي است كه هر زمان دانشجو اراده كند‬
‫ميتواند به سايت دانشگاه مجازي متصل شود و دروس را دريافت كند‪ .‬بنابراين اين سيستم براي افراد شاغل كه وقت‬
‫ا‬
‫آزاد محدودي براي تحصيل دارند كامال مناسب است‪.‬‬
‫دانشگاه مجازي در مقابل دانشگاه واقعي‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪94‬‬
‫ج‪ -‬كيفيت باالتر ارائه دروس ‪:‬‬
‫در دانشگاه واقعي درس توسط يك استاد ارائه ميشود كه اين امر مطلوب نيست چرا كه كيفيت مطالب‬
‫ارائه شده در كالس به پارامترهاي زيادي مانند وضعيت روحي استاد ‪ ،‬سرما و گرماي محيط كالس و ‪ . . .‬كه‬
‫مي تواند تأثير منفي داشته باشند بستگي دارد ولي در دانشگاه مجازي اين مشكالت وجود ندارد‪ .‬در اين‬
‫دانشگاه دروس توسط تيمهاي مجرب آماده ميشوند و با استفاده از تكنولوژيهاي مدرن و متنوع چند‬
‫رسانهاي به نحو مطلوبي ارائه ميشوند در ضمن دانشجو ميتواند به كرات مطالب ارائه شده در جلسه‬
‫خاص ي را مشاهده كند و از اين لحاظ كيفيت آموزش بهبود مييابد ‪.‬‬
‫دانشگاه مجازي در مقابل دانشگاه واقعي‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪95‬‬
‫د‪ -‬پشتيباني از تعداد زياد دانشجو در يك درس ‪:‬‬
‫ا‬
‫در دانشگاه واقعي معموال به خاطر محدوديت كالسها و همچنين به خاطر بازدهي اين‬
‫مشكل وجود دارد كه دانشجويان ممكن است به خاطر تكميل ظرفيت كالسها نتوانند در‬
‫ا‬
‫دروس مورد عالقه خود ثبت نام كنند‪ .‬اين مشكل طبعا اً در دانشگاه مجازي وجود ندارد‬
‫و دانشجويان ثبت نام شده در يك كالس يا در يك درس مي توانند هزاران نفر باشند‪.‬‬
‫دانشگاه مجازي در مقابل دانشگاه واقعي‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪96‬‬
‫ه‪ -‬اعتبار علمي دانشگاه مجازي ‪:‬‬
‫ا‬
‫دانشگاه هاي باسابقه معتبر موجود رقابت‬
‫معموال يك دانشگاه تازه تأسيس تا مدت طوالني نميتواند با‬
‫ا‬
‫كند‪ .‬دليل اين امر اين است كه اساتيد مجرب و با سابقه معموال اً در دانشگاههاي معتبر تدريس ميكنند‪.‬‬
‫اين مشكل تا حدود زيادي در دانشگاه مجازي قابل حل است‪ .‬بدين ترتيب كه در يك دوره فشرده و كوتاه‬
‫مدت دروس ارائه شده توسط اساتيد با سابقه و مجرب فيلمبرداري شده و در دانشگاه مجازي مورد‬
‫استفاده قرار ميگيرد و از لحاظ ارتباط اين اساتيد با دانشجويان مشكل چنداني وجود ندارد چرا كه اين‬
‫ارتباط از طريق اينترنت صورت ميگيرد‪.‬‬
‫دانشگاه مجازي در مقابل دانشگاه واقعي‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪97‬‬
‫و‪ -‬باالبردن سطح علمي جامعه ‪:‬‬
‫ا‬
‫در دانشگاههاي واقعي معموال به خاطر محدوديت امكانات از لحاظ مكان ‪ ،‬اساتيد و غيره هر ساله تعداد‬
‫محدودي دانشجو از طريق آزمونهايي كه برگزار مي شود ‪ ،‬موفق به ورود به دانشگاه ميشوند در صورتيكه در‬
‫دانشگاه مجازي اين محدوديتها وجود ندارد بنابر اين تمامي افراد عالقه مند به تحصيل شانس ادامه تحصيل‬
‫ا‬
‫در دانشگاه را پيدا مي كنند كه اين امر مطمئنا در باال بردن سطح علمي و فرهنگي جامعه مؤثر است ‪.‬‬
‫دانشگاه مجازي در مقابل دانشگاه واقعي‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪98‬‬
‫ز‪ -‬دسترس ي بالدرنگ (‪ ) On line‬به كتابخانه ديجيتال ‪:‬‬
‫ا‬
‫ا‬
‫در دانشگاه واقعي معموال به خاطر محدوديت معموال نسخه هاي محدودي از يك كتاب بخصوص در‬
‫كتابخانه ها براي استفاده دانشجويان نگهداري ميشود كه اين امر مشكالتي را براي دانشجويان بوجود‬
‫ميآورد‪ .‬بعالوه به مرور زمان كتابهاي موجود بدليل استفاده نامناسب از بين ميروند يا كيفيت خود را از‬
‫دست ميدهند ولي در دانشگاه مجازي با استفاده از كتابخانه ديجيتال ‪ ،‬تمامي كتب ‪ ،‬مقاالت و مجالت‬
‫بصورت بهنگام در اختيار دانشجو است و مشكالت مطرح شده در اين دانشگاه صادق نيست‪.‬‬
‫اجزا عمده و اصلي تشكيل دهنده دانشگاه مجازي‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪99‬‬
‫دانشگاه مجازي از سه جز عمده تشكيل شده است ‪:‬‬
‫الف‪-‬كامپيوتر خدمات شبكه وب ‪ :‬در واقع گلوگاه و واسط سيستم دانشگاه مجازي و دنياي بيرون است و‬
‫وظيفه آن دريافت و ارسال پيغام ها ميباشد ‪.‬‬
‫ب‪-‬كامپيوتر خدمات كاربردي‪ :‬كه مهمترين بخش سيستم است و اين برنامه است كه در خواستهاي مربوط‬
‫به كاربران را از كامپيوتر خدمات شبكه وب دريافت كرده و كار پردازش را بر روي آنها انجام داده و سپس‬
‫جواب متناسب با آن را به كامپيوتر خدمات شبكه وب ارسال ميكند تا از آن طريق به كاربر ارسال شود‪.‬‬
‫اجزا عمده و اصلي تشكيل دهنده دانشگاه مجازي‬
‫‪‬‬
‫‪100‬‬
‫ج‪-‬پايگاه داده ‪ :‬اين قسمت نيز جزو مهمترين بخشهاي سيستم دانشگاه مجازي است كه تمامي اطالعات‬
‫مربوط به دانشگاه مجازي در آن ذخيره ميشوند‪ .‬اين اطالعات شامل اطالعات مربوط به اساتيد ‪،‬‬
‫دانشجويان ‪ ،‬دروس ‪ ،‬برنامههاي مربوط به ترم ‪ ،‬امتحانات ‪ ،‬پيغامها ‪ ،‬نمرات و تمامي اطالعاتي است كه‬
‫در يك سيستم دانشگاهي وجود دارد‪ .‬از جمله رايجترين بانكهاي اطالعاتي ميتوان از ‪ Oracle‬و‬
‫‪ Microsoft SQL Server‬نام برد كه هر دو از بانكهاي اطالعاتي قدرتمند هستند ‪.‬‬
‫مدل پياده سازي دانشگاه مجازي‬
Web Server
Application Server
User )‫(كاربر‬
Internet
Database‫پايگ‬
‫اه داده‬
101
‫تفاوتهاي دانشگاه مبتني بر فناوري با‬
‫دانشگاههاي سنتي‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪102‬‬
‫اهداف آموزش ي‪ ،‬راهبردها و روشها‬
‫تأکيد بر رويکردهاي جديد آموزش ي‬
‫سيستم و منابع آموزش ي‬
‫مشخصه هاي کليدي خروجي سيستم (فارغ التحصيالن)‬
‫تجمع و يکپارچگي فناوري در روند آموزش ي‬
‫تنوع در تعامل در ميان دانشجويان ‪ ،‬بين استاد و دانشجويان و بين ديگر‬
‫افراد مشغول در سيستم آموزش‬
‫تنوع در منابع آموزش ي‬
‫همانندي دانشگاه مبتني بر فناوري با‬
‫دانشگاه هاي سنتي‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪103‬‬
‫وجود دروس تئوري‪ ،‬کارهاي آزمايشگاهي و کارگاهي‬
‫انجام تکاليف هفتگي بصورت هاي مختلف‬
‫وجود امتحانات (بسيار مستمرتر و قابل اطمينان تر)‬
‫دريافت مدرک مورد تأييد مقامات ذيربط‬
‫دو مشخصه كليدي دانشگاه مجازي‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪104‬‬
‫تضمين كيفيت آموزش و راض ينمودن دانشجو درتمام طول دوران تحصيل‬
‫‪ ‬تأكيد بر كيفيت آموزش ارائه داده شده در دانشگاه عاملي است كه نه تنها بقاي آن را‬
‫تضمين مي نمايد بلكه مي تواند آن را در موقعيت رقابتي برتري نسبت به دانشگاههاي‬
‫سنتي قرار دهد‪.‬‬
‫مالحظه استانداردهاي جهاني در طراحي‪/‬ساماندهي اجرايي دانشگاه‬
‫‪ ‬ديده شدن مكانيزمهاي اجرايي الزم جهت كنترل كيفيت و راهكارهاي بهبود آن در پاسخ به‬
‫نظريه كاربران (دانشجويان و اساتيد) در مدل آموزش ي دانشگاه‬
‫خالقيت و نظام سنتي آموزش ي‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪105‬‬
‫نظام امتحان گرا‪ ،‬کنکورگرا‪ ،‬نمره ‪ ۲۰‬گرا و شاگرد اول گرا مانعي‬
‫اساس ي در پرورش و شکوفايي خالقيت جوانان است‪.‬‬
‫اين نظام بايد با روشهاي نوين آموزش ي بر پايه مطالعه و پژوهش‬
‫گروهي و استفاده از شبکه جايگزين شود‪.‬‬
‫در شرايط کنوني‪ ،‬آموزشهاي ضمني با استفاده از رايانه و اينتزنت‬
‫حلقه انتقال در راه تغيير نظام آموزش ي است‪.‬‬
CASE STUDY
EW University
106
‫فهرست مطالب‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫مقدمه‬
‫هدف برنامه‬
‫ساختــار برنامه‬
‫زمينه سازماني‬
‫اصول استراتژي‬
‫اهداف اصلي يا ‪Goals‬‬
‫توسعه برنامه جامع ‪2000-2001‬‬
‫برنامه استراتژيك ‪2001-2008‬‬
‫آموزش‬
‫پشتيباني از اساتيد ‪ ،‬دانشجويان و كارمندان‬
‫برنامه ريزي و بودجه بندي‬
‫زير ساختار‬
‫عناصر زير ساختار‬
‫وب سايت و اينترنت‬
‫فرآيند‬
‫اشتراك استراتژيك‬
‫‪107‬‬
‫مقدمه‬
‫‪‬‬
‫دانشگاه واشنگتن شرقي (‪ )EWU‬با ورود به هزاره جديد با چالشها و فرصتهاي بيشماري مواجه شد‪ .‬دانشگاه بعد از اين كه‬
‫چندسالي با كاهش در نام نويس ي مواجه شد ‪ ،‬با يك برنامه امكانات مدرني را پي ريزي كرده و مراكز برتري را برنامهريزي كرد‪ .‬در‬
‫نتيجه نامنويس ي در اين دانشگاه افزايش يافت‪ .‬از طرفي‪ ،‬افزايش نامنويس ي فشار برروي كارمندان دانشگاه و زيرساختار فنآوري‬
‫كهنه و سالخورده دانشگاه را افزايش داد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫دانشگاه در مواجهه با چنين چالشهايي و براي بهينهسازي فرصتهاي جديد‪ ،‬شروع به مرور تمامي روشها براي تعيين چگونگي‬
‫استفاده از فنآوري جهت تسهيل در تمام جنبههاي عملياتي خود كرد‪ .‬از اين رو‪ ،‬دانشگاه ‪ EWU‬در فوريه ‪ ،2001‬توسعه يك‬
‫برنامه جامع ‪ IT‬را رهبري كرده و تسهيل ساخت‪ .‬برنامه حاصله توسط رهبر اجرايي به عنوان راهنمايي براي سرمايهگذاريهاي‬
‫فني آينده در انجام مأموريت آموزش ي دانشگاه به كار گرفته شد و برنامه استراتژيك ‪ EWU‬تعريف شد به ويژه‪ ،‬از آنجائيكه‬
‫دانشگاه به عنوان يك مؤسسه دانشجو محور به خود افتخار ميكند‪ ،‬تمركز برنامه جامع ‪ IT‬برروي توسعه گسترده‬
‫خصوصيات و اهداف استراتژيكي است كه به طور فزاينده يك زيرساختار اطالعاتي يكپارچه را فراهم ميسازد كه در حقيقت ‪ ،‬در‬
‫خدمت نيازهاي روزانه دانشجويان ‪ EWU‬باشد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫اين برنامه بايد به اساتيدي كه تدريس ميكنند و به كارمندان و دانشجويان خدمت نمايد‪.‬‬
‫‪108‬‬
‫هدف برنامه‬
‫هدف از ‪(Information Technology Master Plan) ITMP‬‬
‫تهيه راهنمايي از منابع اطالعاتي براي رهبر اجرايي ‪ EWU‬و‬
‫انجمن آن است تا اينكه از لحاظ سيستمي منابع تكنولوژي‬
‫اطالعاتيشان را اداره كرده و به طور فزايندهاي زيرساختار‬
‫مطلوب را جهت پشتيباني مؤثر از مأموريت آموزش يشان بسازند‪.‬‬
‫‪109‬‬
‫ساختــار برنامه‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪110‬‬
‫اين برنامه از سه بخش مجزا تشكيل شده است ‪ :‬خالصه اجرايي‪ ،‬برنامه استراتژيك و برنامه فني‬
‫خالصه اجرايي‪ :‬شامل ديدگاه سطح بااليي است كه از پيش چشمانداز و خصوصيات استراتژيك را تنظيم كرده و‬
‫راهنمايي جهت برنامهريزي و توسعه تكنولوژي اطالعات در دانشگاه ميباشد‪.‬‬
‫برنامه استراتژيك‪ :‬اهداف اصلي ‪ goals‬و اجرايي‪ objective‬را براي فنآوري اطالعات براي ‪ 5‬تا ‪ 7‬سال آينده‬
‫تهيه ميكند‪ .‬اين برنامه چارچوب استراتژيكي را فراهم مينمايد كه به طور فزاينده‪ ،‬عناصر قطعه قطعه شده را به‬
‫صورت زيرساختارهاي به هم متصل‪ ،‬مؤثر و كارآمد بهم ميپيوندد‪ .‬برنامه استراتژيك يك سند زنده است و ساالنه‬
‫مرور شده و بروز ميشود‪.‬‬
‫برنامه فني‪ :‬پروژههاي بنيادي را تعريف ميكند كه در آنها متعهد ميشود كه در طول ‪ 2‬تا ‪ 3‬سال آينده دانشگاه را‬
‫به سمت اجراي برنامه استراتژيك حركت ميدهد‪ .‬برنامه فني ساالنه مرور ميشود و هر سه ماه يكبار توسط كميته‬
‫سياستگذاري تكنولوژي اطالعات‪ ITTPC‬تنظيم ميشود‪.‬‬
‫چشم انداز‬
‫‪‬‬
‫چشم انداز دانشگاه واشنگتن شرقي‪:‬‬
‫محيطي انتخابي را جهت يادگيري و همچنين متمركز بر دانشجو ايجاد نمايد‪.‬اين بيانيه چشمانداز بايد معياري‬
‫جهت چشمانداز برنامه جامع فنآوري اطالعات باشد‪ .‬پس نقش مناسب فنآوري اطالعات در ‪ EWU‬چيست ؟‬
‫چگونه ميتوان به بهترين وجه‪ ،‬تجربه يادگيري دانشجويان را تسهيل كرده و توانمند ساخت ؟‬
‫‪‬‬
‫چشم انداز فنآوري اطالعات ‪:‬‬
‫‪‬‬
‫فنآوري اطالعات در دانشگاه ‪ ،EW‬جهت تجربه يادگيري حياتي است ‪ ،‬ولي تابع تسهيل در تقابل و همكاري نيروي‬
‫انساني است‪.‬‬
‫‪‬‬
‫چشمانداز فنآوري اطالعات دانشگاه ‪ EW‬ايجاد يك انجمن يادگيري است كه به وسيله يك شبكه از اتصاالت‬
‫يكپارچه به مردم‪ ،‬سرويسها‪ ،‬رسانهها و تمام اشكال اطالعات و به تمام نقاط ‪ EWU‬خدمت ميكند‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪111‬‬
‫چشم انداز‬
‫‪‬‬
‫چشماندازهاي دانشگاه ‪:‬‬
‫‪‬‬
‫عرصه ايالتي ‪ EWU :‬متعهد به حفظ استانداردهايي شد كه توسط گروه شبكه ‪ k-20‬تنظيم شده است‪.‬‬
‫عرصه ناحيه اي ‪ ،EWU :‬رهبري توسعه مدل ‪ HD/ED‬درا برروي زيرساختار توسط پروژه بنيادي ‪Terabyte‬‬
‫‪ tringle‬بر عهده گرفت‪.‬‬
‫عرصه محلي ‪ EWU :‬كوشيد تمام منابع اطالعاتي را در مكانهايي جاي دهد كه دانشجويان‪ ،‬اساتيد‪ ،‬كارمندان و‬
‫ديگر گروهها به آساني به آنها دسترس ي داشته باشند‪ .‬به طور كلي‪ ،‬تمامي اشكال اطالعات‪ ،‬شامل صوت‪ ،‬ويدئو و داده‬
‫از طريق توزيع مشترك و مكانيسم ديداري همچون وب قابل دسترس ي ميباشد و اين نياز به يك زيرساختار اطالعاتي‬
‫يكپارچه دارد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪112‬‬
‫اهداف اصلي يا ‪Goals‬‬
‫براساس اصول استراتژيك ذكر شده و مقولههاي اهداف اصلي چارچوبي را براي برنامهريزي و به كارگيري‬
‫فنآوري اطالعات توسط دانشگاه فراهم خواهد كرد ‪:‬‬
‫‪.1‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪113‬‬
‫آموزش‬
‫پشتيباني آموزش ي را فراهم ميكند‪.‬‬
‫كالسهاي درس كه با فنآوري آماده شده اند‪Technology - ready .‬‬
‫دسترس ي دانشجويان را به كامپيوترها و خدماتي فراهم ميكند تا حدي كه براي مواجهه با نيازهاي‬
‫مربوط به برنامه تحصيلي كفايت كند‪.‬‬
‫تضمين اينكه تمام دانشجويان توانايي تشخيص زمان نياز به اطالعات و توانايي تعيين محل‪،‬‬
‫ارزيابي و استفاده مؤثر از اطالعات موردنياز را دارند‪.‬‬
‫اهداف اصلي يا ‪Goals‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫پشتيباني از دانشجويان‪ ،‬كارمندان و اساتيد‬
‫هر دانشجو‪ ،‬استاد و كارمندي به تجهيزات‪ ،‬نرمافزار‪ ،‬كارآموزي و پشتيباني موردنياز براي اجراي كار‬
‫اختصاص ي دسترس ي خواهد داشت‪.‬‬
‫تعريف و به كارگيري خدمات پشتيباني فنآوري براي توسعه دانشجويان‪ ،‬كارمندان و اساتيد‬
‫‪‬‬
‫توسعه و حفظ استانداردهاي فنآوري اطالعات در عرصه دانشگاه براي منابع مشترك‬
‫توسعه يك استراتژي جايگزيني ساالنه براي ارتقاء درجه كامپيوترهاي دسك تاپ در يك سيكل سه تا پنج سال‬
‫و با توجه خاص به تجهيزات مالي و پشتيباني موردنياز براي آموزش‬
‫‪‬‬
‫تعريف و به كارگيري خدمات پشتيباني فني همانگونه كه توسط ‪ADA‬‬
‫‪ American Disabilities ACT‬براي نيازهاي مخصوص دانشجويان‪ .‬كارمندان و اساتيد تعريف شده‬
‫است‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪114‬‬
‫پشتيباني توسعه فنآوري براي افزايش دوره دانشجويي‪enhance student life‬‬
‫پشتيباني از امكانات دسترس ي و امنيتي‬
‫اهداف اصلي يا ‪Goals‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪115‬‬
‫برنامهريزي و بودجهبندي‬
‫برنامهريزي فنآوري اطالعات و بودجهبندي بخش عظيمي از بودجه و فرآيند برنامهريزي دانشگاه خواهد بود و‬
‫براساس اهداف و ارزشهاي دانشگاه ميباشد‪ .‬تمام پروژههاي بنيادي فنآوري اطالعات به طور مداوم ارزيابي‬
‫ميشوند‪.‬‬
‫ايجاد فرهنگ مشاركت دانشگاهي با مالحظه فنآوري اطالعات توسط سياستها‪ ،‬فرآيندها و ساختارهايي كه‬
‫برنامهريزي تصميمگيري را تشويق ميكنند‪.‬‬
‫توسعه سرمايه گذاري ايستا براي فنآوري‬
‫توسعه مدل تخصيص منبع فنآوري اطالعات مشاركتي‬
‫توسعه و اجراي يك برنامه كمكي براي فنآوري اطالعات‬
‫تضمين تعامل فنآوريها از طريق دانشگاه‬
‫اهداف اصلي يا ‪Goals‬‬
‫‪.4‬‬
‫زيرساختار‬
‫‪‬‬
‫يك آرايه وسيع از خدمات دانشجويي‪ ،‬سبكهاي آموزش ي و تحقيقات‪/‬بورس تحصيلي اساتيد توسط شبكههاي‬
‫پشتيباني‪ ،‬امكانات‪ ،‬سياستها و تمرينات و سختافزار و نرمافزار سيستمهاي مهم فعال خواهد شد‪.‬‬
‫تجديد نرمافزارهاي دانشگاهي‬
‫حمايت از رواج سيستمهاي اطالعاتي مهم‬
‫برنامه ريزي براي ارتقاء درجه و جايگزيني مشروط سيستم كتابخانه تقسيم شدة دانشگاه‬
‫مرور كردن و نو كردن قابليتها و خدمات مخابراتي دانشگاه‬
‫آمادگي براي جايگزيني سيستمهاي عملياتي اصلي دانشگاه‬
‫حركت به سمت يك استراتژي «خود كاربر » مجزا براي دانشجويان و سرويسهاي اجرايي‬
‫تواناساختن هر شخص براي هدايت مبادالت با دانشگاه در هر زمان و هر مكان‬
‫پيدا كردن نرمافزاري جهت پشتيباني‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪116‬‬
‫اهداف اصلي يا ‪Goals‬‬
‫‪.5‬‬
‫عناصر زير ساختار‬
‫‪‬‬
‫موجود ‪EWU‬‬
‫مرور سياستها و عملكردهاي‬
‫ِ‬
‫زيرساختار موردنياز براي پشتيباني اساتيد‪ ،‬كارمندان و دانشجويان‬
‫توسعه و پشتيباني فنآوري موردنياز توسط دسترس ي به امكانات و برنامه امنيتي‬
‫توسعه استراتژي ساختار «وظايف اشتراكي» ‪shared function‬‬
‫مرورنمودن و نوكردن استانداردها بر يك پايه منظم براي انعكاس مداوم اهداف اصلي و اجرايي از‬
‫اين برنامه‬
‫حفظ سازگاري با شبكه ايالتي‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪117‬‬
‫اهداف اصلي يا ‪Goals‬‬
‫‪.6‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪.7‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫وب سايت و اينترنت‬
‫حركت فزاينده به سمت استراتژي برمبناي وب براي توزيع و دسترس ي به تمام سرويسها‪ ،‬رسانهها‪ ،‬مدارك و دادههاي‬
‫دانشگاهي (فرآيند انتخاب سيستمهاي مهم نياز به مرور فشار سيستم برروي فرآيندهاي دانشگاه دارد‪ ,‬و استفاده مؤثر از‬
‫سيستمهاي مهم تطبيق يافته ممكن است نياز به تغييرات در فرآيندهاي دانشگاه داشته باشد‪).‬‬
‫مرور فرآيند و مهندس ي مجدد در تمام پروژههاي بنيادي فنآوري اطالعات‬
‫شراكت استراتژيك‬
‫دانشگاه در جستجوي مشاركت با دانشكده يا مؤسسات غيرانتفاعي و صنعت خصوص ي است تا منابعي را كه براي رسيدن‬
‫به اهداف دانشگاه موردنياز است بدست آورد‪.‬‬
‫جستجوي گزينههاي سرمايهگذاري نوآورانه براي پروژههاي بنيادي فنآوري اطالعات در آينده كه منابع شركاي استراتژيك‬
‫را به كار بگيرد‪ .‬بخش سرويسهاي اطالعاتي ايالت واشنگتن توسعه و هدايت چنين مشاركتهايي را تنظيم كرده و نمايش‬
‫مي دهد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪118‬‬
‫آموزش‬
‫‪‬‬
‫فراهم كردن پشتيباني آموزش ي (‪)Goal‬‬
‫استفاده از خدماتي كه پشتيباني اساتيد را در توسعه تكنولوژي آموزش غير مستقيم فراهم ميكند‪.‬‬
‫(‪)objective‬‬
‫‪‬‬
‫ارزيابي روشها و سيستمهايي براي پيشبرد توسعه برنامه تحصيلي و فرآيندهاي موافقت براي دورهها و برنامهها‪.‬‬
‫(‪)objective‬‬
‫‪‬‬
‫ايجاد سياستهاي انگيزش ي و اداري براي تشويق اساتيد به مشغول شدن فعاالنه در توسعه اشكال مختلف‬
‫آموزش غير مستقيم فن آوري‪)objective( .‬‬
‫‪‬‬
‫پشتيباني از تحقيقات دانشجويان و اساتيد با فراهم كردن دسترس ي ‪ on line‬به منبع كتابخانهاي و پايگاه‬
‫دادههاي اطالعاتي كه مناسب برنامه تحصيلي ميباشد‪)objective( .‬‬
‫‪‬‬
‫‪119‬‬
‫آموزش‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪120‬‬
‫فراهم كردن كالسهاي درس آماده با فن آوري ‪)Goal( .technology- ready‬‬
‫فراهم كردن اتصال داده‪ /‬صوت ‪ /‬ويدئو در هر كالس درس‪)objective( .‬‬
‫فراهم كردن قابليت هاي پيشرفته در كالسهاي درس با اهداف ويژه ( بعنوان مثال‪ :‬ويدئو فشرده) (‪)objective‬‬
‫فراهم كردن امكانات و تجهيزات متناسب با تمام سبكهاي ارائه دوره‪)objective( .‬‬
‫فراهم كردن دسترس ي دانشجويان به كامپيوتر و خدمات كافي براي مواجه با نيازهاي مربوط به‬
‫برنامه تحصيلي‪)Goal( .‬‬
‫فراهم كردن آزمايشگاههاي كامپيوتر براي استفاده دانشجويان‪)objective( .‬‬
‫همكاري با كميته شهريه فن آوري دانشجويي براي مواجه با تغيير نيازهاي دانشجويان‪)objective( .‬‬
‫فراهم كردن دسترس ي به شبكه براي استفاده دانشجويان از لپ تاپ‪)objective( .‬‬
‫موجود بودن كامپيوترها در كتابخانه براي دسترس ي دانشجويان به منابع اطالعاتي ‪)objective( .on-line‬‬
‫پشتيباني از اساتيد ‪ ،‬دانشجويان و كارمندان‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪121‬‬
‫تعريف و به كارگيري خدمات پشتيباني فن آوري براي توسعه دانشجويان ‪ ،‬اساتيد و كارمندان‬
‫(‪.)Goal‬‬
‫توسعه سرويسهاي پشتيباني تكنولوژي (براي مثال‪ :‬توابع ‪ ) help desk‬براي سخت افزار و‬
‫نرم افزار‬
‫توسعه فرصتهاي كارآموزي فن آوري‬
‫تعريف و به كارگيري سياستهاي پرسنلي كه مشخص ميكند چگونه استخدامهاي موجود از‬
‫طريق برنامههاي كارآموزي به مهارتهاي شغلي مورد نياز دست يابد‪ ،‬بوسيله تغيير فنآوريها يا‬
‫مهندس ي مجدد فرايند‪.‬‬
‫توسعه ماتريسهاي كارآموزي ‪ /‬مهارتها براي توسعه كاركنان اجرايي و پست هاي كارمندي در‬
‫آماده شدن براي پستهاي جديد يا تغيير در مهارتهاي تكنولوژي مورد نياز در پستهاي كنوني‪.‬‬
‫توسعه و نگهداري استانداردهاي فن آوري اطالعات دانشگاه براي منابع مشترك‪)Goal(.‬‬
‫پشتيباني از اساتيد ‪ ،‬دانشجويان و كارمندان‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪122‬‬
‫تعريف و بكارگيري خدمات پشتيباني تكنولوژي مناسب همانگونه كه براي نيازهاي ويژه‬
‫دانشجويان ‪ ،‬كاركنان و اساتيد تعريف شده است‪)Goal( .‬‬
‫توسعه خدمات پشتيباني فن آوري (بعنوان مثال‪ :‬يك ‪ ) help desk‬براي نيازهاي سخت‬
‫افزاري و نرم افزاري‬
‫توسعه فرصتهاي كارآموزي فن آوري‬
‫پشتيباني از توسعه فن آوري براي افزايش دوره دانشجويي‪)Goal( .‬‬
‫كمك به دانشجويان عضو و كاركنان دانشگاه واشنگتن شرقي در ارزيابي نيازهاي تكنولوژيكي‬
‫محل اقامت و زندگي دانشجويان جهت افزايش دوره دانشجويي خارج از كالس درس‪.‬‬
‫فراهم كردن دسترس ي شبكه اي براي پشتيباني اولويتهاي فن آوري دانشجويي‪.‬‬
‫وبالگ‬
‫‪123‬‬
‫مقدمه‪:‬‬
‫يكي از پديده هاي جديد و تاثير گذار در حيطه اينترنت‪ ،‬وبالگ مي باشد‪.‬‬
‫در سالهاي اخير اين پديده انقالبي در اينترنت و فرهنگ استفاده از آن‬
‫به‬
‫وجود آورده است‪.‬‬
‫دليل اين امر قابليت هائي است كه در وبالگ ها نهفته است ‪:‬‬
‫‪ -1‬عدم احتياج به تخصص و دانش خاص ي براي ايجاد يك وبالگ‬
‫‪ -2‬رايگان بودن ايجاد و استفاده از وبالگ ها‬
‫‪ -3‬پويا بودن وبالگ ها‬
‫‪124‬‬
‫وبالگ چيست؟‬
‫وبالگ پديده اي نوپا در عرصه اينتر نت است و بيش از چند سال از‬
‫پيدايش آن نمي گذرد‪ .‬وبالگ كه به آن بالگ نيز اطالق مي شود تركيبي‬
‫است از دو كلمه وب به معناي شبكه جهاني و الگ به معناي گزارش‬
‫روزانه يا روز نوشت و به ياد داشتهائي گفته مي شود كه توسط يك يا‬
‫چند نفر بصورت روزانه‪ ،‬هفتگي يا گاه به گاه نوشته شده و در عرصه‬
‫اينترنت قرار مي گيرد‪ .‬چند معني فارس ي نيز براي آن ابداع شده است‬
‫مثل تار نگار يا تار نگاشت كه كمتر مورد استفاده قرار مي گيرند‪.‬‬
‫‪125‬‬
‫چگونه يك وبالگ بسازيم‬
‫روش هاي متعددي براي ساخت وبالگ وجود دارد‪.‬‬
‫ما ميتوانيم براي ايجاد وبالگ از خدمات مجاني سايت هاي سرويس دهنده وبالگ‬
‫استفاده كنيم و يا فضا و دامين براي خود خريداري كرده و اين كار را روي سايت‬
‫اختصاص ي خود انجام دهيم‪ .‬ابتدا از سرويس هاي رايگان شروع مي كنيم‬
‫معروفترين اين سرويسها عبارتند از ‪:‬‬
‫‪http://www.blogger.com‬‬
‫‪http://www.persianblog.com‬‬
‫‪126‬‬
‫ثبت نام در ‪blogger.com‬‬
‫بوسيله مرور گر اين نشاني را وارد کنيد‬
‫‪www. Blogger.com‬‬
‫در قسمت ‪ Sing up‬يک شناسه و رمز عبور براي خودتان تعريف کنيد‬
‫مشخصات درخواست شده را وارد کنيد‬
‫اگر همه چيز درست باشد بر مي گرديد به صفحه اول بالگر با اين تفاوت که‬
‫سمت راست صفحه در قسمت آبي رنگ عبارت‬
‫‪Your blog‬‬
‫را مي بينيد که در آن دو گزينه هست كه بايد ‪ Creat a new blog‬را انتخاب کنيد‬
‫‪127‬‬
‫ساختن يگ وبالگ خام‬
‫‪ .۱‬در اين صفحه بعد از پر کردن گزينه هاي پرسيده شده‪ ،‬سوال‬
‫‪I accept the Terms of Service for Blogger.com‬‬
‫آنرا به حالت انتخاب‪ ،‬تغيير داده کليد ‪ Sign Up‬را بزنيد‪.‬‬
‫‪ .۲‬در بخش ‪ Title‬عنوان وبالگ خود را بنويسيد و در ‪ Description‬توضيحات مربوط‬
‫به وبالگ خود را بنويسيد‪ ،‬سعي کنيد در اين بخش نکات کليدي را بنويسيد‬
‫و سپس گزينه ‪ Public Blog‬را به حالت بله انتخاب کرده و کليد ‪ Next‬رو بزنيد‬
‫‪ .۳‬در اين مرحله بالگر از شما سوال خواهد کرد که آيا ميخواهد وبالگ شما‬
‫بروي بالگر ساخته بشود و يا در محلي ديگر‪ .‬اگر دوست داريد وبالگ شما بروي بالگر‬
‫ساخته شود گزينه ‪ Host it at BlogSpot‬را نتخاب کرده کليد ‪ Next‬را بزنيد‬
‫‪128‬‬
‫‪ .۴‬در اين مرحله شما بايد اسمي براي وبالگ خود انتخاب کنيد براي مثال‬
‫‪http://mashaheer.blogspot.com‬‬
‫سپس گزينه ‪ I agree to the BlogSpot Terms of Service‬را انتخاب کرده کليد ‪ Next‬را بزنيد‪.‬‬
‫‪ .5‬پس از اينکه قالب)‪ (template‬رو انتخاب کرديد کليد ‪ Next‬را بزنيد‪.‬‬
‫‪ .6‬صبر کنيد تا به صفحه اول وبالگ برمي گرديد‪.‬‬
‫‪129‬‬
‫فارس ي کردن وبالگ‬
‫در باالي صفحه پست)‪ (POST‬گزينه ‪( Template‬قالب) را انتخاب کنيد‪.‬‬
‫‪Blog Template .1‬‬
‫قالب اصلي وبالگ‪ ،‬در اينجا شما بايد قالب فارس ي شده را قرار بدهيد‬
‫‪Archive Index Template .۲‬‬
‫قالب مربوط به آرشيو همانند قالب اصلي بايد قالب مناسب فارس ي را وارد کنيد‪.‬‬
‫‪Choose new Template .3‬‬
‫اگر دوست داشته باشيد قالب رو تغيير دهيد و از قالبهاي خود بالگر استفاده کنيد‪.‬‬
‫بعد از اينکه قالب خود را تغيير داديد کليد ‪ Save Template Change‬را کليک کنيد‬
‫سپس وبالگ را ‪( republish‬دوباره سازي) کنيد‪.‬‬
‫‪130‬‬
‫‪Basic .۱‬‬
‫در باالي صفحه پست بروي منوي ‪ Setting‬کليک کنيد‪.‬‬
‫در اين بخش مي توانيد عنوان و توضيحات وبالگ خود را تغيير دهيد‪.‬‬
‫‪Publishing .۲‬‬
‫محل پست شدن وبالگ‬
‫‪Archiving .3‬‬
‫در اينجا نوع بايگاني شدن را انتخاب مي کنيد‬
‫‪Site Feed .4‬‬
‫اين بخش مطلق به ‪ Blog Pro‬هست‬
‫‪E-mail .5‬‬
‫ايميل خود و يا دوستان وارد کنيد تا در هنگام بروز شدن وبالگ به شما خبر دهد‪.‬‬
‫‪Member .6‬‬
‫در اين بخش مي توانيد مشخصات خود را تغيير داده و‬
‫يا افرادي را براي نوشتن در وبالگ به صورت گروهي دعوت کنيد‪.‬‬
‫‪131‬‬
‫ارسال فايل به اينترنت‬
‫ابتدا به صورت زير برنامه را نصب کنيد‬
‫به سايت ‪ CuteFTP‬مراجعه کنيد‬
‫براي استفاده ازبرنامه ‪create desktop shortcut‬مراجعه كنيد‬
‫‪ password‬و ‪Username‬را وارد کنيد‬
‫دو پنجره بزرگ در سمت راست و چپ برنامه ديده مي شود‪.‬‬
‫پنجره سمت چپ هارد ديسك و پنجره سمت راست فضاي شما بر روي اينترنت‬
‫فايل هاي مورد نظرتان را از پنجره سمت چپ‬
‫با كليك و كشيدن فايل ها به پنجره سمت راست منتقل کنيد‬
‫‪132‬‬
‫ساخت لوگو براي وبالگ‬
‫لوگو در واقع نام سايت يا شركت يا موسسه است كه با فونت خاص ي نوشته شده است‬
‫لوگوي خود را مي توانيد با فتوشاپ‪ ،‬كورل‪ ،‬فري هند يا‬
‫هر برنامه گرافيكي كه راحت تر هستيد بسازيد‬
‫اگر مي خواهيد لوگوي شما انيميشن باشد ‪ ،‬بايد سراغ برنامه هاي ساخت انيميشن مثل‬
‫‪gif animator ،image ready‬‬
‫استفاده كنيد‬
‫‪133‬‬
‫ايجاد لينك در قالب‬
‫براي اين كار بايد كدهاي زير را در قالب وبالگتان كپي كنيد‬
‫>‪<a href="your file address">your text</a‬‬
‫‪134‬‬
‫ابزار آمارگيري‬
‫تعداد بازديد كنندگان در هر روز و هر ماه و اين كه از بين افرادي‬
‫كه به شما لينك داده اند كدام يك بازديد كننده بيشتري براي شما آورده اند‬
‫همچنين مي توانيد بفهميد كه بازديد كننده ها‬
‫از كدام موتور جستجو و با چه كلماتي سايت شما را پيدا كرده اند‬
‫سرويس آمارگيري را بصورت رايگان در اختيار ما قرار مي دهند‬
‫‪http://www.nedstatbasic.net‬‬
‫‪http://stats.netsups.com‬‬
‫‪http://www.bravenet.com‬‬
‫‪http://www.sitemeter.com‬‬
‫‪135‬‬
‫معرفي وبالگ به موتور هاي جستجو‬
‫براي اين كه وبالگ شما بازديد كننده بيشتري داشته باشد‬
‫بهتر است آن را به موتور هاي جستجوي معروف معرفي كنيد‬
‫مثاال براي معرفي وبالگ خود به گوگل‪ ،‬بايد به اين آدرس برويد‬
‫‪http://www.google.com/addurl.html‬‬
‫كلماتي را كه در وبالگتان بيشتر بكار مي روند وارد كنيد‬
‫‪136‬‬
‫پايان‬
‫‪137‬‬