de oosterpoort
programma
donderdag 25 september, 20.15 uur
kamerkoor
st. petersburg
nikolai korniev dirigent
sergei rachmaninov
Programma
Alexander Dmitriyevich Kastalsky (1856-1926)
Een Russisch Requiem
Requiem aeternam
Ingemisco
Confutatis
Hostias
Peter Iljitsch Tchaikovsky (1840-1893)
Delen uit de Liturgie van St Johannes Chrysostomus
Symbol of Belief
After the Symbol of Belief
After the Exclamation „Thine from Thine“
After the words „Especially for our Most Holy“
The Lord’s Prayer
Communion Hymn
Pauze
Sergei Rachmaninov (1873-1943)
Vespers op. 37 All-Night Vigil
St. Petersburg Kamerkoor
De Russische zangtraditie is groot en gaat
diep. Vooral dankzij de rol van de stem
in de Russisch-orthodoxe kerk. Het St.
Petersburg Kamerkoor is een van de meest
vooraanstaande Russische kamerkoren
en heeft sinds de oprichting in 1997 veel
aandacht besteed aan de rijke tradities van
Russische en Europese vocale muziek. Met
chef-dirigent Nikolai Kornev, die het koor
tien cd-opnames en onder andere een
Grammy Award bezorgde, zingt het koor
van traditie en vernieuwing.
Het koor, dat met dirigenten als Valery
Gergiev en Mikhail Pletnev samenwerkte,
heeft een breed repertoire dat reikt van
de Renaissance tot negentiende-eeuwse
en hedendaagse muziek. Het bestaat uit
professionele musici die op de Russische
topinstituten werden opgeleid. De groep
won vele prijzen en kreeg wereldwijd
lovende reacties. Dirigent Nikolai
Kornev richtte het koor in 1977 op en
bleef tot op de dag van vandaag chefdirigent. Zijn muzikale opleiding aan de
topconservatoria van Rusland sijpelt door
in zijn liefde voor traditionele Russische
muziek.
Toelichting
Peter Iljitsch Tchaikovsky - Liturgie van
de heilige Johannes Chrysostomus
‘Ik woon geregeld een mis bij. De liturgie
van de heilige Johannes Chrysostomus is
één van de meest verheven kunstwerken.
Iedereen die aandachtig de liturgie van
de Grieks-orthodoxe kerkdienst volgt
en de betekenis van elke ceremonie
probeert te begrijpen, zal geraakt zijn
door de diepte ervan. Ik houd ook veel van
avonddiensten. Niets is te vergelijken met
het binnenkomen van een oude kerk op
een zaterdag en daar in het halfduister te
staan met de geur van wierook rondom,
verdiept in overpeinzingen, op zoek naar
een antwoord op die immer terugkerende
vragen: waarvoor, wanneer, waarheen en
waarom?’ Dit schreef Tchaikovsky aan zijn
beschermheer Nadezhda von Meck (die
hij overigens nooit heeft ontmoet). Hij
vervolgde: ‘Zoals u ziet, voel ik me nog
steeds sterk verbonden met de Kerk, maar
aan de andere kant geloof ik al lang niet
meer in het dogma … deze voortdurende
innerlijke strijd zou me gemakkelijk gek
kunnen maken als ik de muziek niet had,
die troost biedt, het meest hoogstaande
geschenk dat de Hemel heeft toebedeeld
aan een mensheid die leeft in duisternis.’
Net als Rachmaninoff een aantal jaren
later was Tchaikovsky niet meer echt
gelovig, maar voelde hij zich nog wel
aangetrokken tot de Kerk en werd hij diep
geraakt door de muziek van de Orthodoxe
Kerk. In zijn geval heeft het conflict
tussen de Kerk en zijn homoseksualiteit
ongetwijfeld bijgedragen aan de twijfel die
rondspookte in zijn hoofd. Toch schreef
hij een deel van zijn meest persoonlijke
en ontroerende muziek voor deze zetting
van de liturgie van de 4e-eeuwse patriarch
van Constantinopel, de heilige Johannes
Chrysostomus. Hoewel het werk met
gemengde reacties werd ontvangen na de
première in 1880, maakte de gewoonlijk
overgevoelige componist, die behoorlijk
kritisch was over zijn eigen werk, zich hier
niet erg druk over. Hij wist dat hij een
meesterwerk had gecreëerd en merkte op
dat de uitvoering en van de gelukkigste
gebeurtenissen uit zijn leven was geweest.
Sergei Rachmaninov - Vespers op. 37
All-Night Vigil
Rachmaninov mag dan een ambivalente
houding jegens de kerk hebben gehad, hij
was bepaald niet onreligieus. De Vespers
(opus 37) (‘Vsenoshchnoe bdenie’), is
een a cappella compositie op teksten uit
de Russisch-orthodoxe kerk. Het wordt
beschouwd als de grootste muzikale
prestatie van de Russisch- orthodoxe kerk,
en Rachmaninov zelf noemt zijn ‘Vespers’
een van zijn meest geliefde composities.
Het werk vormt het culminatiepunt van
een belangrijke, grote traditie en overtreft
in termen van kleur, koorvirtuositeit en
haast symfonische koormuziek al het
voorafgaande. De componist genoot
duidelijk van de wijdingsvolle Slavische
basklanken en van het traditionele
thematische materiaal zelf, dat hij later
nog citeert in de eerste symfonie en de
symfonische dansen. Nu eens ingetogen
sereen, dan weer groots en juichend is
het een imposant werk dat meteen veel
succes had en waarvan ook vele opnames
bestaan. Het werd vanaf maart 1915
met succes uitgevoerd. Ten tijde van de
Russische revolutie in 1917 en de opkomst
van de Sovjet Unie werden uitvoeringen
van religieuze muziek echter verboden.
De Vespers komen wij ook in het westerse
officie tegen, met deels andere teksten.
Deze werden uitgevoerd op zaterdagavond
of aan de vooravond van een feestdag.
Sergei Rachmaninov schreef de 15
gezangen voor de nachtwake van Pasen in
1915. Hij had zich al eerder met kerkelijke
muziek beziggehouden toen hij in 1910 de
Chrisostomus-liturgie toonzette in de stijl
van Tsjaikovsky. In de Vespers grijpt hij
meer terug op de kerkelijke traditie door
het gebruik van oude melodieën en soms
een meer reciterende stijl. Rachmaninov
putte uit deze traditionele teksten en
melodielijnen voor hetcomponeren van
zijn acht- tot twaalfstemmige koorwerk.
De bijzondere harmonieën en de grote
dynamiekverschillen maken de Vespers
van Rachmaninov tot een monumentaal
werk. Tijdens de uitvoeringen van de
Vespers werden geen instrumenten
gebruikt omdat de orthodoxe muziek geen
instrumenten toelaat: alleen de stem van
het menselijke hart roept tot God. Verder
wist hij er een groots geheel van te maken
door zijn “chorische orkestratie”, waarbij
de stemgroepen veelvuldig worden
opgesplitst. De titel Vespers is enigszins
misleidend omdat alleen de eerste zes
van de 15 delen de Vespers betreffen. De
Vespers bestaan uit drie verschillende
cantatestijlen: znamenny (nrs 8-9-12-13-14);
een recitatieve ‘Griekse’ stijl (2-15); en een
‘Kievse’ variant (4-5). Deze stijlen leerde
Rachmaninov van zijn leraar Smolenky.
De eisen die aan het koor gesteld worden
zijn erg hoog. De Vespers vragen een zeer
grote stemomvang, met extreem diepe
baspartijen en hoge sopraanpassages.
Vocaaltechnisch wordt er van de zangers
ook heel wat verwacht, omdat de partijen
vaak verdeeld zijn over zeer veel stemmen
en veel lange melodische lijnen in sterk
wisselende dynamiek laten zien.
Teksten
Alexander Dmitriyevich Kastalsky
Een Russisch Requiem
With the Saints give rest (Requiem aeternam)
With the Saints give rest, O Christ, to the souls of
Thy servants, where there is no pain, no sorrow,
no sighing, but life everlasting.
I will pour out my prayer (Ingemisco)
I will pour out my prayer to the Lord, and to Him
I will confess my grief; for my soul is full of evil
and my life has drawn near to hell, and like Jonah
I will pray: Raise me up from corruption, O God.
Thou art the God Who descended to hell
(Confutatis)
Thou art the God Who descended to hell and
loosed the chains of the captives. Give rest, O
Lord, to the souls of Thy servants.
Give rest, O our Savior (Hostias)
Give rest, O our Savior, with the Just, to Thy
servants, and set them in Thy courts, as it is
written. And overlook in Thy goodness their
sins, voluntary and involuntary, and all they
committed knowingly and unknowingly, O Lover
of men. Christ our God, Who didst shine on the
world from the Virgin, trough her making us
children of light, have mercy on us.
Peter Iljitsch Tchaikovsky
Delen uit de Liturgie van St Johannes Chrysostomus
Symbol of Belief
I believe in one God, the Father almighty, Maker of
Heaven and earth, and of all things visible and
invisible.
And in one Lord Jesus Christ, the Son of God, the
only-begotten, begotten of the Father before all ages.
Light of Light, true God of true God; begotten, not
made; of one essence with the Father, by whom all
things were made; who for us men and for our
salvation came down from Heaven, and was
incarnate of the Holy Spirit and the Virgin Mary, and
became man. And he was crucified for us under
Pontius Pilate, suffered and was buried. And the
third day He rose again, according to the Scriptures,
and ascended into Heaven, and sitteth at the right
hand of the Father; and He shall come again with
glory to judge the living and the dead; whose
Kingdom shall have no end.
And in the Holy Spirit, the Lord, the Giver of Life,
who proceedeth from the Father; who with the
Father and the Son together is worshipped and
glorified; who spake by the prophets. In one Holy,
Catholic, and Apostolic Church.
I acknowledge one baptism for the remission of sins.
I look for the resurrection of the dead, and the life of
the world to come.
Amen.
After the Symbol of Belief
A mercy of peace, a sacrifice of praise.
And with thy spirit.
Let us lift up our hearts.
We lift them up unto the Lord.
Let us give thanks unto the Lord.
It is meet and right to worship the Father, and the
Son, and the Holy Spirit; the Trinity, consubstantial
and undivided.
Holy, Holy, Holy, Lord of Sabaoth. Heaven and earth
are full of Thy glory. Hosanna in the highest.
Blessed is he that cometh in the Name of the Lord.
Hosanna in the highest. Amen. Amen.
We praise Thee. We bless Thee. We give thanks unto
Thee, o Lord, and we pray to Thee our God.
After the Exclamation ‘Thine from Thine’
We praise Thee. We bless Thee. We give thanks
unto Thee, o Lord, and we pray to Thee our God.
After the words ‘Especially for our Most Holy’
It is truly meet to bless thee, o Birth-giver of God,
ever blessed and most pure and the Mother of our
God. More honourable then the Cherubim, and
incomparably more glorious than the Seraphim,
without defilement thou gavest birth to God the
Word; true Birth-giver of God, we magnify thee.
The Lord’s Prayer
Our Father, Which art in Heaven, hallowed be Thy
Name; Thy Kingdom come, Thy will be done,
in earth as it is in Heaven. Give us this day
our daily bread, and forgive us our trespasses,
as we forgive them that trespass against us;
and lead us not into temptation, but deliver us from
the Evel One.
Amen.
Communion Hymn
Praise the Lord from the heavens,
praise Him in the highest.
Alleluia, Alleluia, Alleluia!
Sergei Rachmaninov
Vespers op. 37 (All-Night Vigil)
1 O come, let us worship
Amen.
O come, let us worship God our King. O
come, let us worship and fall down before
Christ, our King and our God. O come, let
us worship and fall down before Christ
Himself, our King and our God. O come,
let us worship and fall down before Him.
2 Bless the Lord, o my soul
Amen.
Bless the Lord, o my soul. Blessed art Thou,
o Lord. O Lord my God, Thou art very
great. Blessed art Thou, o Lord. Thou art
clothed with honour and majesty. Blessed
art Thou, o Lord. On the mountains
waters stand. How marvellous are Thy
works, o Lord. The waters flow between
the mountains. How marvellous are Thy
works, o Lord. Thou hast made all things
in wisdom. Glory to Thee, o Lord, who hast
created all things.
3 Blessed is the man
Blessed is the man that hath not walked
in the counsel of the ungodly. Alleluia.
For the Lord knoweth the way of the
righteous, and the way of the ungodly shall
perish. Alleluia. Serve the Lord with fear,
and rejoice in Him with trembling. Alleluia.
Blessed are all that have put their trust in
Him. Alleluia. Arise, o Lord, save me, o my
God. Alleluia. Salvation belongeth unto the
Lord, and Thy blessing is upon Thy people.
Alleluia. Glory to the Father and to the Son
and to the Holy Spirit, now and ever and
to the ages of ages.
Amen. Alleluia. Glory to Thee, o Lord.
4 O Jesus Christ
O Jesus Christ, Thou gentle light of the
holy glory of the immortal, heavenly, holy,
blessed Father! Now that we have come
to the setting of the sun and behold
the evening light, we sing in praise to
God, Father, Son and Holy Spirit. Thou
art worthy at all times to be praised by
holy voices, o Son of God, giver of life,
therefore the world gives Thee glory.
5 Lord, now lettest Thou Thy servant
Lord, now lettest Thou Thy servant depart
in peace, according to Thy word: for mine
eyes have seen Thy salvation, which Thou
hast prepared before the face of all people:
a light to lighten the gentiles, and to be
the glory of Thy people Israel.
6 Virgin, Mother of God
Virgin, Mother of God, rejoice, Mary, full
of grace, the Lord is with thee. Blessed
art thou amongst women, and blessed is
the fruit of thy womb, for thou hast given
birth to the Saviour of our souls.
7 Glory to God in the highest
Glory to God in the highest, and on earth
peace, goodwill amongst men. O Lord,
open my lips, and my mouth shall proclaim
Thy praise.
8 Praise ye the name of the Lord
Praise ye the name of the Lord, alleluia.
Praise Him, o ye servants of the Lord.
Alleluia.
Blessed is the Lord from Zion, who
dwelleth in Jerusalem. Alleluia. Oh give
thanks unto the Lord, for He is good, for
His mercy endureth for ever. Alleluia. Oh
give thanks unto the God of heaven, for
His mercy endureth for ever. Alleluia.
9 Blessed art Thou, o Lord
Blessed art Thou, o Lord, teach me Thy
statutes. The company of angels was
amazed, beholding Thee, o Saviour,
numbering among the dead, who hast
destroyed the power of death and raised
up Adam with Thyself, setting all men
free from Hell. Blessed art thou, o Lord,
teach me Thy statutes. Why mingle ye
sweet-smelling ointment with tears of
pity, o ye women disciples, cried the angel
who shone as lightning within the tomb
to the women bearing myrrh. Behold the
tomb and understand: for the Saviour
has risen from the grave. Blessed art
Thou, o Lord, teach me Thy statutes. The
women, bearing sweet-smelling ointment,
hastened early in the morning to Thy
tomb, lamenting. But the angel arose
before them, and he said: the time for
lamentation has ceased.
Weep not, but tell the apostles of the
Resurrection. Blessed art Thou, o Lord,
teach me Thy statutes. The women,
bearing sweet-smelling ointment came to
Thy tomb, o Saviour.
But they heard an angel say to them: Why
count ye the living among the dead? For as
God He has risen from the tomb. Glory
to the Father, to the Son and to the Holy
Spirit.
We worship the Father together with his
Son and the Holy Spirit, the Holy Trinity,
one in essence, and we cry with the
Seraphim: Holy, holy, holy art Thou, o Lord.
Now and ever, and to the ages of ages.
Amen. O Virgin, who hast borne the giver
of life, thou hast delivered Adam from sin,
and to Eve thou has brought joy in place
of sorrow: He, who took flesh from thee,
who is both God and man, has raised up
once more those who had fallen from life.
Alleluia, glory to Thee, o God.
10 Having beheld the Resurrection of
Christ
Having beheld the Resurrection of Christ,
let us worship the holy Lord Jesus, who
alone is without sin. We venerate Thy
cross, o Christ, and we praise and glorify
Thy holy Resurrection, for Thou art our
God, we know no other save Thee, upon
Thy name we call. Come, all ye faithful,
let us venerate the holy Resurrection of
Christ. Through the Cross joy has come to
all the world. Ever blessing the Lord, we
sing the praises of His resurrection: for He
endured the Cross on our behalf, and has
destroyed death by death.
11 My soul doth magnify the Lord
My soul doth magnify the Lord, and my
spirit hath rejoiced in God my Saviour.
More honourable than the Cherubim and
past compare more glorious than the
Seraphim, thou who in virginity didst bear
God the Word, thee, true mother of God,
we magnify. For He hath regarded the low
estate of His handmaiden: for, behold,
from henceforth all generations shall call
me blessed. More honourable than the
cherubim, etc. For He that is mighty hath
done to me great things, and holy is His
name.
More honourbale than the Cherubim, etc.
He hath put down the mighty from their
seats, and exalted them of low degree: He
hath filled the hungry with good things,
and the rich He hath sent empty away.
More honourable than the Cherubim,
etc. He hath holpen His servant Israel, in
remembrance of His mercy: as He spake
to our fathers, Abraham and his seed for
ever. More honourable than the Cherubim,
etc.
12 Glory to God in the highest
(Great Doxology)
Glory to God in the highest and on earth
peace, goodwill amongst men. We praise
Thee,we bless Thee, we worship Thee,
we glorify Thee, we give thanks to Thee
because of Thy great glory, o Lord, King,
heavenly God, Father Almighty, o Lord,
only-begotten Son, Jesus Christ, and Holy
Spirit. O Lord God, Lamb of God, Son of
the Father, who takest away the sin of the
world, have mercy on us. Thou, who takest
away the sin oft he world, receive our
prayer. Thou, who sittest at the right hand
oft he Father, have mercy on us. For Thou
alone art holy, Thou alone art Lord, Jesus
Christ, to the glory of God the Father.
Amen. Every day I will bless Thee and
praise Thy name for ever, and to the ages
of ages. Vouchsafe, o Lord, to keep us this
day without sin.
Blessed art Thou, o Lord God of our
fathers, and praised and glorified is Thy
name for ever. Amen. Let Thy mercy be
upon us, o Lord, for in Thee have we put
our trust.
Blessed art Thou, o Lord, teach me Thy
judgements. O Lord, Thou hast been our
refuge from generation to generation.
I said: Lord, have mercy on me, heal my
soul, for I have sinned against Thee. Lord,
I flee unto Thee, teach me to do Thy will,
for Thou art my God. For with Thee is
the wellspring of life. In Thy light we see
light. Continue Thy mercy to those who
acknowledge Thee. Holy God, Holy and
Strong, Holy and Immortal, have mercy
on us. Glory to the Father, and to the
Son, and to the Holy spirit, now and ever,
and to the ages of ages. Amen. Holy and
immortal, have mercy on us. Holy God,
Holy and Strong. Holy and Immortal, have
mercy on us.
13 Today is salvation come
Today is salvation come unto the world. Let
us sing praise to Him who rose from the
grave, the Author of our life. For,
destroying death by death, He has given
us victory and great mercy.
14 Rising from the tomb
Rising from the tomb and bursting
the bonds of Hell asunder, Thou hast
destroyed the sentence of death, o Lord,
delivering all men from the snares of
the enemy. Appearing to Thine apostles,
Thou hast sent them forth to preach. And
through them Thou hast given peace to
the inhabited earth, o Thou who alone art
rich in mery.
15 To thee, o Mother of God
To thee, o Mother of God, our leader in
battle and defender, we, thy servants,
delivered from calamity, offer hymns of
victory and thanksgiving. Set us free from
all danger, for in power thou art invincible,
that we may sing unto thee: Rejoice, o
Bride without bridegroom.
De vertalingen zijn aangeleverd door het
Kamerkoor St. Petersburg
Koorleden
Sopranen
Azova Elena
Dzhidzhikhiia Nina
Ivanova Ekaterina
Kovateva Elena
Kurnosenko Elena
Maksimova Elena
Musina Svetlana
Nesterova Larisa
Seledzhi Elena
Serova Ekaterina
Tenoren
Dobrovolskiy Vladimir
Ermakov Aleksei
Gaivoronskii Aleksandr
Ivanchenko Viktor
Kalugin Sergei
Karpov Aleksandr
Korneliuk Andrei
Iaroslavskii Innokentii
Tsvetkov Evgenii
Vishnevskii Grigorii
Alten
Arkhipova-Lineva Zhanna
Bogacheva Anastasia
Diakova Nataliia
Istomina Anna
Korneva Natalia
Norkina Elena
Paltseva Valeriia
Rogovaia Alla
Serkova Renata
Zakharova Tatiana
Bassen
Antonov Mikhail
Belogortcev Aleksei
Bogorad Egor
Boltovskii Filipp
Goloushkin Sergei
Kostikov Evgenii
Kurilov Andrei
Samoylin Petr
Samsonov Alexey
Smirnov Aleksei
Vooruitblik
11-10
Amsterdam Baroque Orchestra o.l.v. Ton koopman – Mozart
1-11 Huelgas Ensemble – Vanaf Bach terug in de tijd
9-11
L’Arpeggiata – Improvisation on Purcell
20-11 Hilliard Ensemble & Jan Garbarek - Officium
8-12 Il Giardino Armonico & Giovanni Sollima (cello) – Italiaans Barokfeest
12-12 Nederlandse Bachvereniging - Weihnachtsoratorium