sytuacja anglii:byla inna niz w Europie kontynentalnej,spowodowane to bylo kryzysem ekonomicznym i odkryciami geo.
gospodarka:szybko dostosowala se do nowych warunkow(przyklad: grodzenia na wsiach,zaangazowanie sie szlachty w przemysl wlokienniczy).Od XVIw powszechne bylowykorzystywanie wegla kamiennego->rozwoj
hutnictwa zelaza,budownictwaokretow,gornictwo,sukiennictwa
handel:powstanie licznych kompani handlowych,rozwoj handlu przyczynil sie do zmian w procesie produkcji,system cechowy byl wybierany przez nowe manufaktury
zasady merkantylizmu:państwo ma sprzedawac towary a nie je importowac.W 2 polowie XVIw wyparto z anglii cudzoziemskich kupcow i rywalizowano w handlu z holendrami i hiszp.
rolnictwo:nadal byla utrzymywana przewaga rolnictwa nad handlem i przemyslem.Na wsi bylo wiele zmian m.in. przez akcji melioracyjnej.
społeczeństwo:czesciej domagano sie likwidacji reliktow feudalizmu, co prowadzilo do napiec miedzy monarcha i arystokracja a przedsiebiorcza nowa szlachta,mieszczanstwem i wolnymi chlopami.3 ostatnie domagaly sie
wolnosci handlu,prawa do ziemi i praw poli(realny wplyw na wladze-kryterium udzialu w rzadzeniu panstwem uznano posiadany majatek)
wyznania w Anglii:toczyło się wiele sporów religijn(dot. spraw doktrynowych i spol-politycznych).Od połowy XVIw pojawiały się nowe wyznania(nowe-wszystko poza anglikanizmem
kościół anglikański(anglikanizm):nie spełniał oczekiwań mieszczaństwa.Postrzegano go jako podporządkowany dworowi królewskiemu,a duchowieństwo nie było skore do popierania zmian zac h w strukturze społ.
purytanie:zwolennicy kalwinizmu w anglii. podział na prezbiterian i indepentow(koniec XVIw).Potępiali rozrywki i luksusy,nakazujac skromne zycie oparte na wierze modlitwie i pracy.Ich hasla mialy uznanie u nowej szlachty
i bogatego mieszczanstwa.
Oba odłamy krytykowały kosciol ang.
-prezbiterianie:odrzucali zaleznosc kosiola od wladzy panstwowej i role krola jako zwierzchnika.uznają kosciol za wspolnote wiernych zarządzaną przez starszych prezbiterów.Cechowała ich nietolerancyja wobec innych
wyznań. Popularny wśród bogatych mieszczan.
-independenci:negowali zachowa el katolickie(pow koscielnej struktury i posiadanie przez duchownych dobr ziemskich)popierały ich gł ubozsze warstwy społ.Chcieli oni zreformowac panstwo,zrównać politycznie wszystkie
stany społ angielskiego.Postulowali tworzenie autonomicznych wspolnot religijnych w ramach istniejacego toleracyjnego kosciola.
katolicy:pozostawali na uboczy tych sporów.Wierzyli ze lojalnosc wobec wladzy zapewni im swobode religijna(to zawiodlo).
unia personalna:polaczyla Anglie i Szkocje,stalo sie to dzieki objeciu tronu przez Jakuba I(krola Szkocji).
1603r - początek panowania stuartow
Jakub I(panowanie,polityka):Anglikanie wierzyli, ze Jakub bedzie kontynuowal polityke Tudorow,gdzie wazna role odgrywal parlament.Katolicy wierzyli,ze Ja kub podobnie co jego matka maria stuart bedzie im
przychylny.Obie strony nie mialy racji, bo jakub i byl zwolennikiem absolutyzmu,uwazal ze krol stoi ponad prawem i nie moze byc przez nikogo kontrol owany,przez co naruszyl rownowage w sprawowaniu wladzy miedzy
krolem a parlamentem(nie zlikwidowal go,ale ograniczyl role przez co powstal konflikt).
Karol I:syn jakuba,odziedziczyl po nim troni tez byl zwolennikiem absolutyzmu i ponosil porazki w polityce zagranicznej.1628r-Karol I zwolal parlament aby uchwalic nowe podatki jednak nie udalo sie to a sam parlament
przedlozyl mu petycje praw(rzadanie by krol respektowal uprawnienia parlamentu do stanowienia nowy6ch podatkow i prawo poslow do ochrony przed samowolnymi aresztowaniami).Wladca to podpisal ale w 1629r i
rozwiazal obie izby i uwiezil najwiekszych przeciwnikow.Rozpoczelo to okres rzadow absolutnych, krol sprawowal wladze wylaczajac parlament
wprowadzenie republi:niepokoje społ wywołane poli
parlamentu-bunty lewellerow i diggerow,pow w irlandii i bunt szkotów
1649r:anglia republika,na jej czele stala co roku wybierana rada panstwa,1651r:ogłoszenie aktu nawigacyjnego(zakazywano przywozenia do anglii wyrobow zagranicznych na statkach innych niz ang,wyjatkiem byly statki
plywajace pod bandera kraju z ktorego pochodzil towar),byl on wymierzony w zjednoczone prowincje
dyktatura Cormwella:1653 - cormwell lordem protektorem ,samodzielne rządy cromwella,04.1653 rozpędzenie parlamentu kadłubowego przy pomocy wojska w lipcu powołano mały parlament, który został rozwiązany po
kilku miesiącach,12.1653 Cromwell przyjmuje tytuł protektora i obejmuje władze w Anglii. Zostaje naczelnym dowódca armii i floty, rządzi samodzielnie. 1658:sm cromwella i upadek protektoratu,stanowisko lorda obejmuje
syn cromwella-Richard,wiosna 1659:Richard zrzeka się pełnionej funkcji przez konflikt z wojskiem
wojna domowa(1642-1649): polityce nowego krola sprzeciwiala sie gl nowa szlachta(postrzegala ja jako zagrozenie dla swoich praw).
1637r:wybuchlo powstanie przeciwko krolowi w szkocji,1640- posiedzenie krótkiego parlamentu,1640-1653 - obrady długiego parlamentu,1641-ogloszono dokument Wielkie napomnienie-lista naduzyc popelnionych przez
krola w okresie jego samowolnych rzadow,1642 - początek wojny karola i z parlamentem,powstanie armii nowego wzoru złożonej z posłusznych parlamentowi purytanow,1645 - zwycięstwo wojsk parlamentu w bitwie pod
naseby,a w maju 1646r-oddal sie w rece szkotow krorzy przekazali go ang parlamentowi(krol potem uciekl),1649- stracenie karola i,monarchia w anglii zostala zniesiona
nowy
par-Parlament
Kadłubowy(podjal on decyzje o zabiciu krola)
oboz Karola(rojalisci):stara arystokracja rodowa i wielcy posiadacze ziemscy,nowa szlachta,rzutkie mieszczaństwo,ludność wiejska
oboz antykrolewski(Armia Nowego Wzoru):dow. Thomas Fairfax,zolnierze-purytanie,ciezka kawaleria dow.Olivier Cromwell mimo ze krol przegral to parlament chcial kompromisu
Restauracja Stuartów(1660-1688) Habeas Corpus Act (1679,Karol II):przywrócenie monarchii wyrazem zmian w poli gr dec o losach Anglii-bogate mieszczaństwo i szlachta hrabstw odwróciły się od rewol
drobnomieszczaństwa i poparło dyktaturę Crom. Ta jednak nie prowadziła do stabilizacji stos i nastąpiło zbliżenie tych warstw do arystokracji wiernej Stuartom
-kompromis: dynastia Stuartów powróciła na tron pod warunkiem rezygnacji z polityki absolutyzmu -przywrócono dwuizbowy Parlament (Izba Lordów:arystokracja,Izba Gmin: mieszczaństwo i szlachta hrabstw)-miały być
szanowane jego prawa z Petycji prawa (1628) i ustaw z 1641,W rzecz król i arystokracja uważali, że atrybucje Parlamentu powinny być szanowane, ale najważniejszy w państwie jest król, związany tylko prawem boskim
(szerokie uprawnienia króla, m.in. zwierzchnictwo nad Parlamentem)
-prawo DYSPENSY - zawieszenie mocy obowiązywania ustawy w stosunku do określonej osoby lub sprawy -prawo SUSPENSY - całkowite zawieszenie mocy obowiązywania ustawy w stosunku do wszystkich #
Mieszczaństwo chciało natomiast umocnienia praw Parlamentu (Izby Gmin).
Powstały 2 stronnictwa polityczne: WIGOWIE (liberalni) - zwolennicy przewagi Parlamentu ,TORYSI (konserwatyści) - zwolennicy przewagi króla # HABEAS
CORPUS ACT(1679):wyraz pewnej skłonności Karol II do ugody -zagwarantowanie kontroli sądow nad aresztowaniami i przetrzymaniami -nietykalność osobista i majątkowa II rew ang
w skutek bill of rights Anglia zostaje monarchi,a parlamenatrną:krol - reprezentowanie,parlament - wladza
W 1640r konf między zwolennikami Parlamentu i zwolennikami króla-> wojna domowa,ktora wygrał Parlament,a Karol I Stuart został skazany na egzekucję, która dokonała się w 1649