Direktoraat Kurrikulum : AOO - LESPLAN KWARTAAL 1 – 2021
VAK en GRAAD
SOSIALE WETENSKAPPE - GRAAD 8 AARDRYKSKUNDE
KWARTAAL 1
SKAKEL NA
ONDERRIG- EN ASSESSERINGSPLAN
Week 7-8
DOELSTELLINGS VAN LES
INLEIDING
Die wêreld
Die wêreld
Satellietbeelde
Seisoenale veranderinge in lengte
Hoe lyk satellietbeelde
Hoe satellietbeelde
van dag en nag
Inligting van satellietbeelde - water,
gebruik word
Seisoenale temperatuurveranderings
plantegroei, grondgebruik en wolkpatrone
Om leerders se kennis en begrip van die aarde se voorstelling op 'n aardbol, en satellietbeelde
en die voorkoms en gebruik daarvan te verbeter .
SEISOENE VERANDERINGE IN DIE LENGTE VAN DAG EN NAG
Daar is vier seisoene in 'n jaar en elke seisoen duur ongeveer drie maande. In werklikheid is
daar geen skielike verandering waar die een seisoen eindig en die ander begin nie.
In die suidelike halfrond skyn die son op 21 of 22 Desember direk oor die Steenbokskeerkring. Dit is
die verste punt suid van die aarde waarop die sonstrale direk kan skyn. Die langste ure sonlig
word op die hoë breedtegrade in die suide ervaar omdat die suidelike halfrond na die son
gekantel is.
Namate die son verder noordwaarts beweeg na die ewenaar, word die dae korter. Teen 21 of 22
Maart is die son direk oor die ewenaar en ontvang alle plekke op aarde 12 uur daglig en 12 uur
donkerte. Dit is herfs in die suidelike halfrond.
AOO KURRIKULUM /
1
Die winter volg op die herfs as die son nog verder noord beweeg en op 21 of 22 Junie direk oor
die Kreefskeerkring skyn. Dit is die wintersonstilstand vir die suidelike halfrond en die somersonstilstand vir die noordelike halfrond. Die dae is die kortste en die nagte is die langste in die
suide, want die suide is weg van die son af.
Soos die son weer suidwaarts beweeg, begin die dae langer word. As die son weer op 22 of 23
September oor die ewenaar is, vind die lente-ewening vir die suidelike halfrond plaas. Wanneer
die son op 21 of 22 Desember direk oor die Steenbokskeerkring is, is dit die somersonstilstand in
die suidelike halfrond.
SEISOENE TEMPERATUURVERANDERINGE
Temperatuur op aarde word beheer deur hoeveel insolasie die aarde ontvang. Die hoeveelheid
insolasie is die grootste gedurende die somerstilstand en ten minste tydens die winterstilstand.
Insolasie: die hoeveelheid hitte en lig wat die aarde se atmosfeer binnedring vanaf die son.
Insolasie is die grootste oor die ekwator en tussen die trope. Hier het die son minder atmosfeer
om deur te skyn en is die strale direk gefokus. Minder hitte gaan verlore na die
aardoppervlak. Daarom is dit die hele jaar so warm by die ewenaar en in die trope.
Insolasie is die minste in die hoë breedtegrade naby die Pole. Die hoek waarteen die sonstrale
die aarde tref, is groter en dit versprei die hitte oor 'n wyer gebied en maak dit minder
intens. Hitte gaan verlore omdat die sonstrale deur meer atmosfeer moet beweeg om die aarde
se oppervlak te bereik.
AOO KURRIKULUM /
2
3. SATELLIETBEELDE
3.1 Hoe lyk satellietbeelde?
'n Satelliet is 'n baie ingewikkelde stuk tegnologie wat bo die aarde in die ruimte geposisioneer
is. Sensors op die satelliet versamel inligting oor die aarde en stuur dit terug na
satellietontvangstasies op die grond. Die inligting word gebruik om verskillende soorte
satellietbeelde te maak.
Satellietbeelde is nie fotos nie . Die beelde word gemaak uit 'n versameling data wat deur
sensors op die satelliet verkry word. Die satelliet stuur inligting na die ontvangs van sentrums op
die grond. Rekenaars verwerk hierdie data en lewer verskillende beelde wat ons kan sien en
interpreteer.
Satellietbeeld van Kaapstad in 2010 geneem.
3.2 Inligting van satellietbeelde:
Satellietbeelde het baie toepassings: kartering, weervoorspelling en wolkpatrone, grondgebruik,
landbou, geologie, plantegroei en bosbou, biodiversiteit, bewaring, streeksbeplanning,
onderwys, intelligensie en oorlogvoering. Dit word ook gebruik in seismologie en oseanografie om
afleidings aan landformasies, waterdiepte en seebodem , veranderinge deur aardbewings,
vulkane en tsoenami's af te lei. Dikwels kan 'n reeks satellietbeelde saamgestel word om 'n
saamgestelde beeld te maak.
AOO KURRIKULUM /
3
3.3 Hoe satellietbeelde gebruik word:
Satellietbeelde help wetenskaplikes om gebiede te identifiseer waar daar water en plantegroei is
en as rotse waardevolle hulpbronne bevat, soos olie-, yster- en gasafsettings, asook om inligting
te verskaf oor naderende wolkpatrone en storms. Al hierdie gebruike kan plaasvind deur
satellietbeelde te ondersoek sonder dat mense die betrokke gebiede daadwerklik hoef te
besoek.
Een van die mees algemene gebruike van satelliete is in weervoorspelling. Weersatelliete verskaf
inligting oor die ligging en soorte wolke in die atmosfeer, windspoed, drukverskille en
temperatuur. 'n Weersatelliet kan gereeld inligting verskaf oor hoe toestande in die atmosfeer oor
'n kort tydjie verander. 'n Opgeleide weerkundige kan 'n weersatellietbeeld interpreteer en
ingeligte voorspellings maak oor hoe die weer op verskillende plekke sal wees. Wolkpatrone bied
inligting oor naderende reën of sneeustorms. Hierdie inligting kan mense help om voor te berei op
'n natuurramp.
VAARDIGHEDE
Gebruik 'n aardbol om die kennis en vaardighede om te verstaan en te bereik om :
Die aarde se rewolusie rondom die son: die hoek van die as, ekwinox, sonstilstand en die verandering in die
hoek van die middagson ; die veranderinge in die lengte van dag en nag en temperatuurveranderings.
Om leerders se persepsie en gebruik van satellietbeelde te verbeter.
AKTIWITEITE / ASSESSERING
Voltooi hieronder.
KONSOLIDASIE
•
Leerders voltooi die gegewe aktiwiteit in hul notaboeke, beoordeel en terugvoer gegee.
•
Leerders moet die antwoorde wat hulle verkeerd gehad het, heroorweeg.
Papiergebaseerde bronne
Digitale hulpbronne
• Koerante
Verwys na die relevante digitale hulpbronne, bv.
• Boeke
Skakels op die WKOD-e- portaal
• T uitboeke
https://www.thelearningtrust.org/asp-treasure-box
• Topografiese kaarte
HULPBRONNE
(Indien nodig)
AOO KURRIKULUM /
4
AANTEKENINGE
ONDERWERP
ONDERWYSERSAKTIWITEITE
OUERS
AKTIWITEITE
SOSIALE WETENSKAP AARDRYKSKUNDE
GRAAD
8
KWARTAAL
DATUM
Vaardighede
Onderrigmetodes / benadering
(WAT ek gaan onderrig / begelei / ondersteun ...)
(HOE gaan ek onderrig / begelei / ondersteun ...)
Definieer begrippe soos
( breedtegraad, lengte, ens. )
- Vra die leerders om dit in hul boeke te
kopieer.
- Gebruik atlasse en aardbol om hierdie
konsepte te verduidelik en posisie aan
te toon.
> Gebruik IT om die les lekkerder en
lekkerder te maak (You Tube ens. )
> Gebruik die aardbol om die wêreld se
bevolkingsgroeigebiede vir die leerders te
wys
> Definieer alle nuwe begrippe (leerders
moet van woordeboeke gebruik maak)
> Gebruik bronne soos kaarte.
Kan wenke vir ouers insluit, bv. Help u kind
om 'n kaart te soek om saam met die
weerberig te gebruik
➢Kinders moet meer gereeld van die
woordeboeke gebruik maak as
hulle met Sosiale Wetenskaplike
konsepte en Atlas omgaan
➢Maak hulle meer dikwels van wat
hulle lees skryf
Soortgelyk aan wat onderwysers sal
onderrig, ensovoorts, soos hierbo
aangedui - dit kan 'n herhaling van die
inligting van die onderwyser wees - net
sodat ouers bewus is van die
inhoud. Hou dit eenvoudig.
➢tyd om jou kind of kinders te luister
lees en hulle te help om met hul
lees
➢Kinders kan vertel wat hy / sy
gelees het.
1
10 - 19 MAART 2021
Hulpbronne / LOOM
(WAT gaan ek gebruik om te
onderrig / begelei / ondersteun ...)
Werkkaart en aantekeninge.
IT, You Tube
Handboeke
Kaarte, atlasse, aardbol
Woordeboeke
Dui asseblief bronne aan wat
tuis gevind kan word:
tydskrifte,
koerante, woordeboek, ens.
AKTIWITEIT:
LEERDER'S
AKTIWITEITE
1. Verduidelik watter datums van toepassing is op 'n (a) equinox en (b) somer sonstilstand in die
Suidelike Halfrond.
2. Verduidelik kortliks waarom hierdie twee gebeurtenisse (a en b) genoem in 1 plaasvind.
3. Wat is insolasie?
4. Waarom is insolasie die minste by die pole?
5. Waarom is insolasie die hoogste by die ewenaar?
6. Lys 4 toepassings van satellietbeelde.
7.
Verduidelik hoe satelliete in weervoorspelling gebruik word.
AOO KURRIKULUM /
5