‫مطالعه برخی از صفات ريخت شناسی‪ ،‬ريخت سنجی و بوم شناسی‬
‫خوتکا در تاالب فريدونکنار‬
‫حسين يزدان‬
‫داد‪1‬‬
‫چکيده‪:‬‬
‫تاالبها يکی از غنی ترين اکوسيستمهای طبيعت به شمار می روند که گونه‬
‫های بسياری را به شکل بومی يا مهاجر در خود جای می دهند‪ .‬تاالب‬
‫فريدونکنار يک تاالب مصنوعی با آب شيرين و عمق کم می باشد که در استان‬
‫مازندران واقع شده است و شامل آب بندانهايی است که جهت آبياری‬
‫زمينهای کشاورزی استفاده می شود‪ .‬در خارج از فصل کاشت زمينهای‬
‫کشاورزی غرقاب شده و به عنوان زيستگاه پرندگان آبزی کاربرد دارند‪.‬‬
‫بسياری از گونه های پرندگان آبزی شامل اردکهای روی آب چر‪ ،‬غازها‬
‫همچنين گونه های کنار آبزی و درنای سيبری در اين منطقه زمستان گذرانی‬
‫دارند‪.‬‬
‫خوتکا کوچکترين گونه اردک روی آب چر از خانواده مرغابی سانان است که‬
‫در سرتاسر تاالبهای کشور ما زمستان گذرانی دارد‪ .‬در اين تحقطق ‪20‬‬
‫نمونه خوتکا از منطقه شکار وصفات ظاهری‪ ،‬صفات استخوانی جمجمه و اسکلت‬
‫بدن نمونه ها اندازه گيری و تشريح شد‪ .‬برخی از صفات زيست‪ -‬بوم شناسی‬
‫اين پرنده نظير نوع تغذيه‪ ،‬طول روده‪ ،‬ميزان ذخيره چربی و نوسانات‬
‫جمعيت آن در منطقه همچنين ويژگيهای بوم شناسی منطقه به عنوان زيستگاه‬
‫پرندگان آبزی بررسی شد‪.‬‬
‫هدف از اندازه گيری صفات ظاهری و استخوانی تعيين ميانگين اندازه اين‬
‫صفات در جمعيت منطقه بود که در مطالعات بعدی می توان اين اندازه‬
‫گيريها را با جمعيتهای مناطق ديگر مقايسه کرد و به وجود ارتباط يا‬
‫مجزا بودن جمعيتها برای مديريت آنها پی برد‪.‬‬
‫نوسانات جمعيت خوتکا در منطقه دارای سير صعودی است‪ .‬اين تاالب به خاطر‬
‫دارا بودن آب شيرين با عمق کم و موجود بودن بذر شالی در زمينهای‬
‫کشاورزی به عنوان غذا‪ ،‬زيستگاه مناسب برای گونه خوتکا محسوب می شود‪.‬‬
‫بررسی محتويات چينه دان و سنگدان نشان داد که اين گونه عمدتا از مواد‬
‫گياهی و سنگريزه تغذيه می کند‪ .‬نسبت طول روده به طول کل بدن ‪ 2/8‬بود‬
‫و اين خود بيانگر رژيم غذايی گياه خواری در اين گونه می باشد‪ .‬ميزان‬
‫ذخيره چربی در جمعيت خوتکای منطقه متوسط بود که نشان دهنده فراوانی‬
‫نسبی غذا و کيفيت مطلوب زيستگاه می باشد‪.‬‬
‫کلمات کليدی‪:‬‬
‫خوتکا ‪ ،‬صفات ريخت شناسی و ريخت سنجی ‪ ،‬تغذيه ‪ ،‬جمعيت بوم شناسی ‪ ،‬تاالب‬
‫فريدونکنار‬
‫‪ - 1‬عضو هيات علمی گروه محيط زيست دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبيعی‬
‫گرگان‪.‬‬
A study on morphological, skeletal and ecological attributes of Teal (Anas crecca)
In Freydon Kenar wetland
Hossein Yazdandad, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Department of Environmental Sciences.
Abstract:
Wetlands are one of the important natural ecosystems which have high diversity species. Many species live in them
as native or migratory. Freydon Kenar wetland is an artificial wetland; a complex of shallow freshwater
impoundments developed for irrigation purpose and as a duck-hunting area and surrounded by rice paddies, in the
Southeast Caspian lowlands. It is as a wintering area for many species of waterfowls such as dabbling ducks (Anas
spp), geese (Anser spp), Siberian crane and waders. Teal (Anas crecca) is the smallest species of Anatidae which
wintering in all wetlands of our country. In this study morphological and skeletal attributes of 20 samples Teal
measured in Freydon Kenar wetland. Some of biological and ecological attributes of this bird were examined, such
as: diet, length of intestine, amount of fat store, fluctuations of population and ecological attributes of habitat.Teal
fluctuations population has upward movement in the wetland. This wetland is a suitable habitat for Teal in order to
shallow freshwater and having seed rice as food for waterfowls. Examination containing of crop and gizzard
showed this bird feed on mainly plant material and gravel. Ratio length of intestine to body length was 2.8, this
show Teal is mainly herbivores. Amount of fat store was medium, that explanted food and habitat suitable is
pleasing.
Key words: Teal (Anas crecca), morphological and skeletal attributes, diet, population, wetland, Freydon
Kenar, ecology.