Parçacık Hızlandırıcıları
ve Işınım Kaynaklarının
Dünyadaki Durumu
ve Genel Kullanım Alanları
Prof. Dr. Ömer YAVAŞ
Ankara Üniversitesi
Hızlandırıcı Teknolojileri Enstitüsü
UPHDYO - VIII
10-15 Eylül 2012 / Bodrum
Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
1
21. Yüzyılın Jenerik Teknolojileri

Parçacık Hızlandırıcı Teknolojileri 21.
yüzyıla yön veren yaklaşık 10 jenerik
teknolojiden birisidir.

Uzay Teknolojileri, Nükleer Teknoloji,
Biyoteknoloji, Nanoteknoloji, İletişim
Teknolojileri, Malzeme Teknolojileri, Enerji
Teknolojileri diğer jenerik teknolojiler olarak
sayılabilir.
Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
2
Hızlandırıcıların Kullanımı










Parçacık Fiziği
Nükleer Fizik
İkincil Demetler
Nötron Kaynağı
Sinkrotron Işınımı
Serbest Elektron Lazeri
İyon İmplantasyonu
Radyoterapi, Nükleer Tıp,
Malzeme Bilimi
Yarı İletkenler








Gıda Mühendisliği
Kimya
Biyoloji
Jeoloji
Arkeoloji
Savunma sanayii
Maden Sanayii
Enerji Üretimi (EA)
~300 Alt Alan...
Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
3
Hızlandırıcı Teknolojilerinin Dünyadaki Dağılımı
JLab High Gradient
CERN
JLab
KEK
DESY/TESLA
CESR
TU Darmstadt
LANL
FNAL
Peking
University
ANL
Center for Advanced
Technology, Indore
CEA
Orsay
Australian
National
University
CEA Saclay
INFN Genoa
INFN Legnaro
INFN Milan
Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
4
ABD’de Durum
Ulusal Araştırma Merkezleri
(Fermilab, SLAC, Argonne, Brookhaven,
LosAlamos, Berkeley, Jefferson, Oak Ridge)
(Herbirinin yıllık bütçesi: ~ 300 Milyon USD)
 Onlarca hızlandırıcı laboratuvarı ve projesi
 Gelecek 25 Yılda 25 dev projeden 17’si doğrudan
hızlandırıcı teknolojilerine dayalı (2025’e kadar)
(Teknoloji Geliştirme, Enerji, Güvenlik, İletişim v.b.
alanlarda)

Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
5
ABD’deki Hızlandırıcı Merkezleri
Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
6
Avrupa’da Durum

Ulusal Hızlandırıcı Merkezleri (DESY, SRS,
RAL, 4GLS, CI, PSI, INFN, GSI v.b.)

Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi
(CERN, Cenevre, İsviçre, Dünya’nın en büyüğü)
- Avrupadaki Belli Başlı 3. Nesil Sinkrotron Işınımı Tesisleri:
 ESRF (Grenoble, Fransa)
 ELETTRA (Trieste, İtalya)
 HASSYLAB (Hamburg, Germany)
 ALBA (Barcelona, Spain)
 DIAMOND (Oxford, England)
 SOLEIL (Paris, France)
 SLS (Villigen, Switzerland)
Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
7
Avrupa’da Hızlandırıcı Merkezleri
Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
8
Avrupa Nükleer Araştırmalar
Merkezi
 CERN
European Organization
for
Nuclear Research
Cenevre-İsviçre
http://www.cern.ch
Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
9
Large Hadron Collider (LHC), Çevresi 27 km, Yerin 100 m altında,
proton-proton çarpıştırıcısı, 2008’de çalışacak, 4 büyük dedektör
(deney) mevcut, Türkiye ikisinde (ATLAS, CMS) yer alıyor.
CERN
LHC
SPS
Fransa
İsviçre
Airport
CENEVRE
Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
10
17 Aralık 2010’da CERN Konseyi Türkiye’nin tam üyelik adaylığını
onayladı. Üyelik sürecinin 3-4 yıl içinde tamamlanması bekleniyor.
Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
11
CERN’e Üye Ülkeler (20)




Kurucu ülkeler:
Belçika, Almanya, Danimarka, Fransa, Hollanda,
İngiltere, İsviçre, İsveç, İtalya, Norveç,
Yunanistan, Yugoslavya
Sonradan üye olan ülkeler:
Avusturya, İspanya, Portekiz, Finlandiya, Polonya,
Macaristan, Çek Cumhuriyeti, Slovak Cumhuriyeti,
Bulgaristan
Tam adaylığa aday ülkeler:
Türkiye, İsrail, Sırbistan, Slovenya, Güney Kıbrıs
Gözlemci ülkeler ve kuruluşlar:
A.B.D., Rusya, Türkiye, Hindistan, Japonya,
İsrail, Mısır, Rusya, AB Komisyonu, UNESCO
Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
12
CERN 2012

LHC Çalışıyor
 Proton-proton
(pp) collider
C= 27 km, Ecm=7 (14) TeV,
L=10^(34)
LHC üzerindeki Dedektörler
ATLAS
CMS
ALICE
LHC-B
Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
13
Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
14
Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
15
Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
16
Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
17
Japonya’da Durum





TSUKUBA Bilim Kenti (1962)
Büyük ölçekli Bilim Kentleri
KEK (Japon Yüksek Enerji Fiziği Araştırmaları
Enstitüsü). Tsukuba’nın en büyük enstitüsü.
JAERI (Atom Enerjisi Kurumu) Laboratuvarları
ve Projeleri
Üniversitelerin Hızlandırıcı Laboratuvarları
(Sadece Osaka Üniversitesinde 5 Hızlandırıcı)
Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
18
Japonya’da Hızlandırıcı Merkezleri
KEK (Tsukuba) ve Diğerleri
Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
19
Tsukuba Bilim Kenti, Japonya
~ 40 Enstitü, 4 Üniversite
Japon Modeli
Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
20
Dünyadaki Hızlandırıcı Merkezleri
Merkezlerin Kıtalara Göre Dağılımı
ve
İsimleri
http://www-elsa.physik.uni-bonn.de/accelerator_list.html
Remark: This is not a list of high-energy physics experiments or laboratories, but a
list of particle accelerators and accelerator laboratories.
Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
21
Europe

AGOR Accelerateur Groningen-ORsay, KVI Groningen, Netherlands ALBA
Synchrotron Light Facility (under construction), Barcelona, Spain ANKA Ångströmquelle
Karlsruhe, Karlsruhe, Germany (Forschungsgruppe Synchrotronstrahlung (FGS))
BESSY Berliner Elektronenspeicherring-Gesellschaft für Synchrotronstrahlung,
Germany CERI Centre d'Etudes et de Recherches par Irradiation C.N.R.S, Orléans,
France CERN Centre Europeen de Recherche Nucleaire, Geneva, Suisse (LHC, PSDivision, SL-Division) CMAM Centro de Microanálisis de Materiales, Universidad
Autonoma de Madrid, Spain COSY Cooler Synchrotron, IKP, FZ Jülich, Germany
(COSY Status) CYCLONE Cyclotron of Louvain la Neuve, Louvain-la-Neuve,
Belgium DELTA Dortmunder ELekTronenspeicherring-Anlage, Zentrum für
Synchrotronstrahlung der Technischen Universität Dortmund, Germany DESY
Deutsches Elektronen Synchrotron, Hamburg, Germany (XFEL, PETRA III, FLASH,
ILC, PITZ) ELBE ELectron source with high Brilliance and low Emittance,
Forschungszentrum Dresden - Rossendorf e.V. (FZD), Germany ELETTRA AREA
Science Park, Trieste, Italy ELSA Electron Stretcher Accelerator, Bonn University,
Germany (ELSA status) ESRF European Synchrotron Radiation Facility, Grenoble,
France GANIL Grand Accélérateur National d'Ions Lourds, Caen, France (GANIL,
SPIRAL2) GSI Gesellschaft für Schwerionenforschung, Darmstadt, Germany
Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
22
Europe (cont.)

HISKP Helmholtz-Institut für Strahlen- und Kernphysik, Bonn, Germany (Isochron
Cyclotron) IHEP Institute for High Energy Physics, Protvino, Moscow region,
Russian Federation INFN Istituto Nazionale di Fisica Nucleare, Italy, LNF Laboratori Nazionali di Frascati (DAFNE, DAFNE beam test facility) LNL Laboratori Nazionali di Legnaro (Tandem, CN Van de Graaff, AN 2000 Van de
Graaff), LNS - Laboratori Nazionali del Sud, Catania, (Superconducting Cyclotron)
ISA Institute for Storage Ring Facilities (ASTRID, ASTRID2, ELISA), Aarhus,
Denmark ISIS Rutherford Appleton Laboratory, Oxford, U.K. JINR Joint Institute
for Nuclear Research, Dubna, Russian Federation (U-400, U-400M, LHE
Synchrophasotron / Nuclotron) JYFL Jyväskylän Yliopiston Fysiikan Laitos, Jyväskylä,
Finland MLL Maier-Leibnitz-Laboratorium: Accelerator of LMU and TU Muenchen,
Munich, Germany MAMI Mainzer Microtron, Universität Mainz, Germany MAX-Lab
Lund University, Sweden MPI-HD Max Planck Institut für Kernphysik, Heidelberg,
Germany MIC Microanalytical center at JSI, Ljubljana, Slovenia MSL Manne Siegbahn
Laboratory, Stockholm, Sweden (CRYRING) PITZ Photo Injector Test facility at
DESY in Zeuthen, Germany RUBION Zentrale Einrichtung für Ionenstrahlen und
Radionuklide, Universität Bochum, Germany S-DALINAC Superconducting
Darmstadt linear accelerator, Technische Universität Darmstadt, Germany SLS Paul
Scherrer Institut PSI, Villigen, Switzerland SRS Synchrotron Radiation Source,
Daresbury Laboratory, Daresbury, U.K. (Closed since Aug. 18th, 2008) TSL The
Svedberg Laboratory, Uppsala University, Sweden
Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
23
North America

88" Cycl. 88-Inch Cyclotron, Lawrence Berkeley Laboratory (LBL), Berkeley, CA ALS
Advanced Light Source, Lawrence Berkeley Laboratory (LBL), Berkeley, CA (ALS
Status) ANL Argonne National Laboratory, Chicago, IL (Advanced Photon Source
APS, Argonne Tandem Linac Accelerator System ATLAS) BATES Bates Linear
Accelerator Center, Massachusetts Institute of Technology, USA BNL Brookhaven
National Laboratory, Upton, NY (AGS, ATF, NSLS, RHIC) CAMD Center for
Advanced Microstructures and Devices, Louisiana State University CENPA Center for
Experimental Nuclear Physics and Astrophysics, University of Washington, USA
CESR Cornell Electron-positron Storage Ring, Cornell University, Ithaca, NY CHESS
Cornell High Energy Synchrotron Source, Cornell University, Ithaca, NY CLS
Canadian Light Source, U of Saskatchewan, Saskatoon, Canada CNL Crocker Nuclear
Laboratory, University of California Davis, CA FNAL Fermi National Accelerator
Laboratory , Batavia, IL (Tevatron) FSU John D. Fox Superconducting Accelerator
Laboratory, Florida State University, USA IAC Idaho accelerator center, Pocatello,
Idaho ININ National Institute for Nuclear Research, Mexico ISNAP Institute for
Structure and Nuclear Astrophysics, Notre Dame University, USA IUCF Indiana
University Cyclotron Facility, Bloomington, Indiana JLab aka TJNAF, Thomas
Jefferson National Accelerator Facility (formerly known as CEBAF), Newport News,
VA LAC Louisiana Accelerator Center, U of Louisiana at Lafayette, Louisiana
Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
24
North America

LANL Los Alamos National Laboratory MIBL Michigan Ion Beam Laboratory,
University of Michigan NSCL National Superconducting Cyclotron Laboratory,
Michigan State University ORNL Oak Ridge National Laboratory Oak Ridge,
Tennessee , OUAL John E. Edwards Accelerator Laboratory, Ohio University, USA
PBPL Particle Beam Physics Lab (Neptune-Laboratory, PEGASUS - Photoelectron
Generated Amplified Spontaneous Radition Source) SLAC Stanford Linear
Accelerator Center, (SLC - SLAC Linear electron positron Collider, SSRL - Stanford
Synchrotron Radiation Laboratory) SNS Spallation Neutron Source, Oak Ridge,
Tennessee SRC Synchrotron Radiation Center, U of Wisconsin - Madison SURF III
Synchrotron Ultraviolet Radiation Facility, National Institute of Standards and
Technology (NIST), Gaithersburg, Maryland TAMU Cyclotron Institute, Texas A&M
University, USA TRIUMF Canada's National Laboratory for Particle and Nuclear
Physics, Vancouver, BC (Canada) TUNL Triangle Universities Nuclear Laboratory,
USA UMASS University of Massachusetts Lowell Radiation Laboratory, USA UNAM
Universidad Nacional Autónoma de México, Mexico WMU Van de Graaff Accelerator
at the Physics Department of the Western Michigan University, Kalamazoo, Michigan
WNSL Wright Nuclear Structure Laboratory, Yale University, USA
Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
25
South America


LNLS Laboratorio Nacional de Luz Sincrotron, Campinas SP, Brazil
TANDAR Tandem Accelerator, Buenos Aires, Argentina
Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
26
Asia

BEPC Beijing Electron-Positron Collider, Beijing, China HLS Hefei Light Source,
Univ. of Science & Technology of China, Hefei city, China INDUS Centre for
Advanced Technology CAT, INDORE, India KEK National Laboratory for High
Energy Physics ("Koh-Ene-Ken"), Tsukuba, Japan (KEK-B, 12 GeV proton
synchrotron) NSC Nuclear Science Centre, New Delhi, India (15 UD Pelletron
Accelerator) PLS Pohang Light Source, Pohang, Korea RIKEN Institute of
Physical and Chemical Research ("Rikagaku Kenkyusho"), Hirosawa, Wako, Japan
SESAME Synchrotron-light for Experimental Science and Applications in the
Middle East, Jordan (under construction) SPring-8 Super Photon ring - 8 GeV,
Japan SRRC Synchrotron Radiation Research Center, Hsinchu, Taiwan VECC
Variable Energy Cyclotron, Calcutta, India BINP Budker Institute of Nuclear
Physics, Novosibirsk, Russia (VEPP-3, VEPP-4M, VEPP-2000)

AFRİCA: NAC National Accelerator Centre, Cape Town, South Africa

AUSTRALİA: AS Australian Synchotron, Melbourne, Victoria, Australia
Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
27
Dünyadaki Hızlandırıcı Merkezleri
Kullanılan Parçacığa ve Hızlandırıcı Tipine
Göre Dağılım
http://www-elsa.physik.uni-bonn.de/accelerator_list.html
Remark: This is not a list of high-energy physics experiments or laboratories,
but a list of particle accelerators and accelerator laboratories.
Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
28
Elektron Hızlandırıcıları






Electron Beam Facilities
ELSA (Bonn U), JLab, MAMI (Mainz U), MAX-Lab, SLAC
TAC-TARLA (Gölbaşı, Ankara, Turkey) (Kurulmakta!...)
Synchrotron Light Sources, Storage Rings
ALBA, ANKA (FZK), ALS (LBL), APS (ANL), AS, ASTRID (ISA),
ASTRID2 (ISA), BESSY, CAMD (LSU), CHESS (Cornell Wilson Lab), CLS
(U of Saskatchewan), DELTA (U of Dortmund), ELBE (FZD), Elettra,
ELISA (ISA), ELSA (Bonn U), ESRF, HASYLAB (DESY), HLS, INDUS
(CAT), MAX-Lab, LNLS, NSLS, PLS, SESAME, SLS (PSI), SPEAR (SSRL,
SLAC), SPring-8, SRC (U of Wisconsin), SRRC, SURF III (NIST), TUNL
Other
BATES, IAC, Neptune, PEGASUS, PITZ, S-DALINAC, UNAM, WMU
Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
29
Proton Hızlandırıcıları

88" Cyclotron (LBL),
CERI,
CNL (UC DAVIS),
COSY (FZ Jülich),
ININ,
ISIS,
IUCF,
KEK,

LHC (CERN), PS (CERN), SPS (CERN),

NAC,
PSI,
RHIC (BNL),
TRIUMF,
TSL
TAC PA (1-3 GeV Proton Accelerator) (Proje aşamasında!)












Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
30
Light and Heavy Ions

88" Cyclotron (LBL), AGOR, ASTRID (ISA),
CENPA, CMAM, CNL (UC DAVIS), ATLAS
(ANL), CERI, CRYRING (MSL), CYCLONE,
GANIL, GSI, HISKP, ININ, ISNAP, IUCF,
JYFL, LAC, LHC (CERN), LHE
Synchrophasotron / Nuclotron (JINR), LNL
(INFN), LNS (INFN), Maier-LeibnitzLaboratorium, MIBL, MIC, MPI-HD, NAC, NSC,
ORNL, OUAL, PSI, RHIC (BNL), RUBION,
SNS, SPS (CERN), TAMU, TANDAR, TSL,
TUNL, U-400 / U-400M (JINR), UMASS,
UNAM, VECC
Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
31
Colliders (e+e-, pp, Au-Au etc.)












BEPC,
CESR,
DAFNE (LNF),
LHC (CERN),
RHIC (BNL),
SLC (SLAC),
TESLA (DESY),
Tevatron (FNAL),
VEPP-3,
VEPP-4M,
VEPP-2000 (BINP)
TAC PF (e+e- collider, charm factory) (Proje aşamasında!)
Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
32
Dünyadaki Hızlandırıcıya Dayalı
Işınım Kaynağı Laboratuvarları
Synchrotron Radiation
&
Free Electron Lasers
Kaynak: http://www.lightsources.org
Dünyadaki Sinkrotron Işınımı Tesislerinin Dağılımı
Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
34
Amerika Kıtası















ALS - Advanced Light Source, USA
APS - Advanced Photon Source, USA
CAMD - Center for Advanced Microstructures & Devices, USA
CHESS - Cornell High Energy Synchrotron Source, USA
CLS - Canadian Light Source, Canada
CTST - UCSB Center for Terahertz Science and Technology, USA
DFELL - Duke Free Electron Laser Laboratory, USA
Jlab - Jefferson Lab, USA
LCLS - Linac Coherent Light Source, USA
LNLS - Laboratorio Nacional de Luz Sincrotron, Brazil
NSLS - National Synchrotron Light Source, USA
SRC - Synchrotron Radiation Center, USA
SSRL - Stanford Synchrotron Radiation Lightsource, USA
SURF - Synchrotron Ultraviolet Radiation Facility, USA
VU FEL - W. M. Keck Vanderbilt Free-electron Laser Center, USA
Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
35
Asya Kıtası













BSRF - Beijing Synchrotron Radiation Facility, China
CANDLE, Armenia
HSRC - Hiroshima Synchrotron Radiation Center, Japan
iFEL - Institute of Free Electron Laser, Japan
INDUS 1/INDUS 2, India
IR FEL Research Center - FEL-SUT, Japan
Medical Synchrotron Radiation Facility, Japan
Nano-Hana, Japan
NSRL - National Synchrotron Radiation Laboratory, China
NSRRC - National Synchrotron Radiation Research Center, Taiwan
NUSRC - Nagoya University Synchrotron radiation Research Center, Japan
KSR - Nuclear Science Research Facility, Japan
PAL - Pohang Accelerator Laboratory , Korea
Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
36
Asya Kıtası











PF - Photon Factory, KEK, Japan
Ritsumeikan University (Rits) Synchrotron Radiation Center, Japan
SAGA-LS - Saga Light Source, Japan
SLRI - Synchrotron Light Research Institute, Thailand
SPring-8, Japan
SSLS - Singapore Synchrotron Light Source, Singapore
SSRC - Siberian Synchrotron Research Center, Russian Federation
SSRF - Shanghai Synchrotron Radiation Facility, P.R. China
SuperSOR - SuperSOR Synchrotron Radiation Facility, Japan
TSRF - Tohoku Synchrotron Radiation Facility, Japan
UVSOR - Ultraviolet Synchrotron Orbital Radiation Facility, Japan
Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
37
Avrupa Kıtası














ALBA - Synchrotron Light Facility, Spain
ANKA - Angstromquelle Karlsruhe, Germany
CESLAB - Central European Synchrotron Laboratory, Czech Republic
CLIO - Centre Laser Infrarouge d'Orsay, France
DAFNE Light, Italy
DELSY - Dubna ELectron SYnchrotron, Russia
DELTA - Dortmund Electron Test Accelerator, Germany
Diamond Light Source, UK
European XFEL - European X-ray Free Electron Laser, Germany
ELETTRA - Synchrotron Light Laboratory, Italy
ELSA - Electron Stretcher Accelerator, Germany
ESRF - European Synchrotron Radiation Facility, France
FELBE - Free-Electron Lasers at the ELBE, Dresden, Germany
FELIX - Free Electron Laser for Infrared eXperiments, The Netherlands
Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
38
Avrupa Kıtası














HASYLAB - Hamburger Synchrotronstrahlungslabor at DESY, Germany
Helmholtz-Zentrum Berlin (HZB) - BESSY II, Germany
ISA - Institute for Storage Ring Facilities, Denmark
ISI-800 - Institute of Metal Physics, Ukraine
Kharkov Institute of Physics and Technology, Ukraine
KSRS - Kurchatov Synchrotron Radiation Source, Russia
MAX IV Laboratory, Sweden
MLS - Metrology Light Source, Germany
PSLS - Polish Synchrotron Light Source, Poland
SLS - Swiss Light Source, Switzerland
SOLEIL, France
TNK - F.V Lukin Institute, Russia
TAC Synchrotron Radiation Facility, Turkey (Proje aşamasında!)
TAC SASE FEL Facility, Turkey (Proje Aşamasında!)
Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
39
Orta Doğu ve Okyanusya

ILSF - Iranian Light Source Facility , Iran

SESAME, Jordan

AS - Australian Synchrotron , Australia
Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
40
SESAME (Ürdün) Sinkrotron Işınımı Tesisi
(Türkiye Kurucu Üye)
Synchrotron-light for
 Experimental
 Science and
 Applications in the
 Middle
 East

Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
41
Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
42
Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
43
Table 1. Phase One Beamlines at SESAME
No.
Beamline
Energy
Range
Source type
Champions
MPW (Invacuum
undulator in
phase 2)
Vlassi,
Shoham,
Salman,
Rizkallah,
Hasnain &
Wakatsuki
1.
MAD Protein
Crystallogphy
2.
PES and
Photoabsorption
spectroscopy
5-1000 eV
Undulator
Hamdan,
Baig,
Mansouri &
Hussain
3.
SAX/WAXS
10 keV
Undulator
Sayers
5 - 15 keV
4.
XAFS/XRF
3-30 keV
2.5 Tesla
MPW
Sagi,
Mahmood,
Hamdan &
Hasnain
5.
Powder Diffraction
3-25 keV
2.5 Tesla
MPW
Ozdas &
Pantos
6.
Large
IR Spectromic
Aperture
0.01-1 eV
roscopy
Bending
Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
magnet
Mahmood &
Sagi
44
Table 2. Candidates for phase two beamlines. These could be
established by 2011 if 2 beamlines per year are built from year 2 of
the start of SESAME operation.
No.
Beamline
Energy
Range
Source type
1.
High resolution, Large unit cells PX with
tunability at Se
d12 keV
3.5 Tesla SC
MPW
2.
Chemical (small molecules)
crystallography
12keV
2.5 Tesla
MPW
3.
Soft X-ray MCD
1-5 keV
Helical
Undulator
4.
UV CD for Biology
3-10 eV
Bending
Magnet
5.
Micro-Diffraction
10 keV
In-vacuum
undulator
6.
High Resolution UV Absorption and
Photoelectron Spectroscopy
5-100 eV
Bending
Magnet
Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
45
Turkey
Armenia
Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
Turkey
46
Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
47
Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
48
Sinkrotron Işınımının Kullanım Alanları
Prof. Dr. Ömer YAVAŞ
2-5 Eylül 2008, Bodrum
49
49
Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII,
Bodrum
Uluslararası Hızlandırıcı Konferanslarının Geçmişi



Particle Accelerator Conference (PAC)
Amerika’da 1965’ten beri 2 yılda bir tek yıllarda yapılıyordu
En son yapılan PAC: PAC07 (2007, 21. cisi, ABD)
European Particle Accelerator Conference (EPAC)
Avrupa’da 1988’den beri 2 yılda bir çift yıllarda yapılıyordu
En son yapılan EPAC: EPAC08 (2008, 11.cisi, İtalya)
Asian Particle Accelerator Conference (APAC)
Asya’da 1998’den beri 3 yılda bir yapılıyordu
En son yapılan APAC: APAC07 (2007, 4.cüsü, Avustralya)
Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
50
Konferans Serisi için Düzenleme

2009 yılından itibaren konferansın yeni adı:
INTERNATIONAL PARTICLE
ACCELERATOR CONFERENCE (IPAC)
Yıllık olarak sırasıyla Amerika, Asya ve Avrupa kıtalarında yapılmaktadır.
IPAC 2009: Amerika (Vencouver, Canada)
IPAC 2010: Asya (Kyoto, Japan)
IPAC 2011: Avrupa (San Sebastian, Spain)
IPAC 2012: Amerika (San Sabestian, USA)
Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
51
Uluslararası Parçacık Hızlandırıcıları
Konferansında (IPAC) Konu Başlıkları






Circular Colliders
Neutrino Factories
Linear Colliders
Hadron Accelerators
Synchrotron Light Sources
Free Electron Lasers
Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
52
Uluslararası Parçacık Hızlandırıcıları
Konferansında (IPAC) Konu Başlıkları







Beam Dynamics and Electromagnetic Fields
Accelerator Technologies
Applications of Accelerators
Beam Instrumentation and Feedback
Lepton Accelerators
New Acceleration Techniques
Accelerators for Therapy
Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
53
Gelecek 10 Yıl…







2013: V. UPHUK & IX. UPHDYO
2014: CERN ACCELERATOR SCHOOL (Turkey)
X. UPHDYO
2015: TAC-TARLA tamamlanacak, XI. UPHDYO
CERN’e TAM ÜYELİK !?
2016: VI. UPHUK & XII. UPHDYO
2014-2017: TAC-LE PA tamamlanacak!
2019: Int. Beam Instr. Conference (Turkey)
2015-2023: TAC SR tamamlanacak!
54
Teşekkürler…
THM Projesi: http://thm.ankara.edu.tr
Hızlandırıcı Teknolojileri Enstitüsü: http://hte.ankara.edu.tr
Ö. Yavaş, UPHDYO-VIII, Bodrum
55