การเฝ้ าระวังทางระบาดวิทยา
และระบบเฝ้ าระวังโรค
โครงการพัฒนาเครือข่ายด้านการเฝ้ าระวังและสอบสวนโรค
โรงแรมปริ้นซ์ตนั ปาร์ค สวีท กรุงเทพฯ
22 กุมภาพันธ์ 2554
นพ.จักรรัฐ พิทยาวงศ์ อานนท์
กลุ่มวิจยั และพัฒนานักระบาดวิทยา
สานักระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค
หัวข้ อ
1. บทนา
2. หลักการเฝ้ าระวังทางระบาดวิทยา
3. ระบบเฝ้ าระวังทางระบาดวิทยา
4. รายงานสถานการณ์การเฝ้ าระวังทางระบาดวิทยา
ความหมายของระบาดวิทยา
- การเกิดโรค (อะไร)
- การกระจาย
- องค์ ประกอบ องค์ ความรู้
- กระบวนการเกิดโรค
- ขั้นตอนการเกิดโรค
กิจกรรม
วิธีการศึกษา
- การเฝ้ าระวังโรค
สถิติ
IT.
- เชิงบรรยาย
- การสอบสวนโรค
- เชิงวิเคราะห์
- การศึกษาวิจัย
- เชิงทดลอง
กิจกรรม(หรืองาน) ทางระบาดวิทยา
1. การเฝ้ าระวังทางระบาดวิทยา
– ความปกติ
– ความผิดปกติ
2. การสอบสวนทางระบาดวิทยา
– ขอบเขตความผิดปกติ
– สาเหตุความผิดปกติ
3. การศึกษาวิจัยทางระบาดวิทยา
– ทดสอบสาเหตุความปกติ
– ทดสอบวิธีแก้ไขความผิดปกติ
Public Health
Approach
Implementation:
How do you
do it?
Intervention
Evaluation:
What
works?
Risk Factor
Identification:
What is the
cause?
Surveillance:
What
is the
problem?
Problem
Response
Question
: What are the role of these gods ?
Video Surveillance
Surveillance in our daily life
Surveillance in our daily life
Weight (Kg)
100
80
60
40
20
7
ee
k
6
w
ee
k
5
w
ee
k
4
w
ee
k
3
w
ee
k
2
w
ee
k
w
w
ee
k
1
0
w
w
w
w
w
w
w
w
ee
k
ee
k
ee
k
ee
k
ee
k
ee
k
ee
k
ee
k
8
7
6
5
4
3
2
1
Action is taken
Weight (Kg)
100
80
60
40
20
0
การเฝ้ าระวังส่ ู การควบคุมโรค
- การเฝ้ าระวัง
Vigilance - กวดขัน
Containment - ยับยั้ง
Control - ควบคุม
Surveillance
- กาจัด
Eradication - กวาดล้ าง
Elimination
Surveillance and Rapid Response Team (SRRT)
• Tsunami
• Avian influenza
• Cholera outbreak
• Dengue
หลักการเฝ้ าระวังทางระบาดวิทยา”
- ความหมาย
- ประโยชน์
- องค์ประกอบ/ข้อมูล
- รูปแบบ (เฝ้ าระวังอะไร, ใคร, ที่ไหน, เมื่อไร, อย่างไร)
- ขั้นตอน
Definition of Surveillance
An ongoing, systematic collection, analysis,
and interpretation of health-related data
essential to the planning, implementation,
and evaluation of public health practice,
closely integrated with the timely
dissemination of these data to those
responsible for prevention and control.
การเฝ้ าระวังทางสาธารณสุ ข :
Public health surveillance
Systematic, ongoing
• Collection
• Analysis
• Interpretation
Surveillance
Information for Action
• Dissemination
• Link to public health practice
(CDC/2001)
คาถาม?
Surveillance ต่ าง
อย่ างไรจาก Research?
Surveillance = Research (1)
Surveillance
Research
• Follow trends
• detect problem
• evaluate
• describe precisely
• test hypothesis
Frequence
• continue
• limited In time
Methods
• standardised
• passive or active
• staff from
health system
• specific for the study
• active
• specific staff
Sources
• many
• Few, not many
Objectives
Data collection
Source: Thacker SB, Berkelman RL. Public health surveillance in the United States.
Epidemiol Reviews 1988;10:164-90.
Surveillance = Research (2)
Surveillance
Research
Quantity
• minimal
• detailed
Exhaustivity
• Often incomplete
• Often complete
Analyses
• simple, standardised,
descriptive
• Historical comparison
• complexe, specific,
analytic
• Simultaneous comparison
Periodicity
• Regular, rapid
• irregular, late
Public target
• Decision maker
• researchers / MD
Media
• Specific publications
• Scientific publications
Data analysis
Controls
Data dissemination
Source: Thacker SB, Berkelman RL. Public health surveillance in the United States.
Epidemiol Reviews 1988;10:164-90.
กิจกรรม (Action) ที่เกิดจากการเฝ้ าระวังฯ
• ควบคุมการระบาด หรือแก้ ไขปัญหาเฉพาะหน้ า
• การทบทวน / ปรับแผนการปฏิบัติงาน
• การวางแผนปฏิบัติงาน
• การกาหนดนโยบาย ยุทธศาสตร์ หรือทิศทางของงาน
ประโยชน์ จากการเฝ้ าระวังฯ
• ใช้คาดประมาณขนาดปั ญหา (Estimate magnitude of the problem)
• ทราบการกระจายทางภูมิศาสตร์ของโรค
(Determine geographic distribution of illness)
แสดงธรรมชาติการเกิดโรค (Portray the natural history of a disease)
•
• ตรวจจับการระบาด/แสดงปั ญหา (Detect epidemics/define a
problem)
•
•
•
•
ทาให้เกิดสมมติฐานการวิจยั (Generate hypotheses, stimulate research)
ประเมินมาตรการควบคุมโรค (Evaluate control measures)
ติดตามการเปลี่ยนแปลงของเชื้อ(Monitor changes in infectious agents)
ตรวจจับความเปลี่ยนแปลงของการปฏิบตั ทิ างสุขภาพ
(Detect changes in health practices)
(From:(Facilitate
Overview of Publicplanning)
Health Surveillance, Epidemiology Program Office, US CDC)
• ช่วยในการวางแผน
Reported Cases of Dengue Hemorrhagic Fever,
Thailand, 1967-2004
Number of cases
200000
Outbreak prediction
180000
160000
140000
120000
100000
80000
60000
40000
20000
Source: Bureau of Epidemiology, Ministry of Public Health, Thailand
20 0
3
20 0
1
19 9
9
19 9
7
19 9
5
19 9
3
19 9
1
19 8
9
19 8
7
19 8
5
19 8
3
19 8
1
19 7
9
19 7
7
19 7
5
19 7
3
19 7
1
19 6
9
19 6
7
0
Reported Cases of Food Poisoning per 100,000 Population,
by Region, Thailand, 2000-2004
Rae per 100,000 Pop.
500
Determine the geographic
distribution of illness
400
300
200
100
0
2000
2001
Central
2002
North
2003
North-East
Source: Bureau of Epidemiology, Ministry of Public Health, Thailand
2004
South
Reported Cases of Mushroom Poisoning by
Month, Thailand, 2000-2004
Outbreak prediction
350
Number of Cases
300
250
200
150
100
50
0
Jan
Feb
Mar
2000
Apr
May
2001
Jun
Jul
2002
Aug
Sep
2003
Source: Bureau of Epidemiology, Ministry of Public Health, Thailand
Oct
Nov
Dec
2004
Number of Poliomyelitis cases, Thailand, 1981-1993
Oral vaccine
Number
300
Evaluate control
measure
250
200
150
100
AFP
surveillance
50
0
1981
1982
1983
1984
1985
1986
1987
1988
1989
1990
1991
Source: Bureau of Epidemiology, Ministry of Public Health, Thailand
1992
1993
Reported Cases of Malaria per 100,000 Population,
by Year, Thailand, 2000-2004
.
Monitor trends in endemic disease
Rate per 100,000 Pop.
160
140
120
100
80
60
40
20
0
1995 1996
1997 1998 1999
2000 2001 2002
Source: Bureau of Epidemiology, Ministry of Public Health, Thailand
2003 2004
องค์ ประกอบ (ข้ อมูล) ของการเฝ้ าระวังฯ
1. ข้ อมูลการป่ วย
2. ข้ อมูลการตาย
3. ข้ อมูลการชันสู ตรโรค
4. ข้ อมูล(ข่ าว)การระบาด
5. ข้ อมูลการสอบสวนผู้ป่วยเฉพาะราย
6. ข้ อมูลสอบสวนการระบาด
7. ข้ อมูลการสารวจทางระบาดวิทยา
8. ข้ อมูลการศึกษารังโรคในสัตว์และการกระจายของแมลงนาโรค
9. ข้ อมูลการใช้ วคั ซีน ซีรั่ม และยา
10. ข้ อมูลประชากรและสิ่ งแวดล้อม
คาถาม?
ถ้ าท่ านได้ รับมอบหมายให้ จัดตัง้ ระบบเฝ้าระวัง
ปอดอักเสบรุ นแรง หรื อเสียชีวิต ที่ไม่ ทราบสาเหตุ
ในโรงพยาบาล หรื อในเขตพืน้ ที่รับผิดชอบของท่ าน
ท่ านคิดว่ าจะดาเนินการอย่ างไร?
จะเฝ้ าระวัง อะไร ?
ควรคานึงถึงอะไรบ้าง?
•
•
•
•
Public health importance of disease ?
Can public health action be taken ?
Are relevant data easily available ?
Is it worth the effort (money, human resources) ?
(From : Principles of Disease Surveillance, WHO)
จะเฝ้ าระวัง ใคร ?
จะเฝ้ าระวัง ใคร ?
เฝ้ าระวังการป่ วย
เฝ้ าระวังกลุ่มอาการ
เฝ้ าระวังการติดเชื้อ
เฝ้ าระวังความเสี่ ยง
เฝ้ าระวังผู้ป่วย(โรค)
เฝ้ าระวังผู้ป่วย(อาการ)
เฝ้ าระวังผู้ตดิ เชื้อ
เฝ้ าระวังกลุ่มเสี่ ยง
จะเฝ้ าระวัง ที่ไหน ?
ห้ องปฏิบัติการ บางแห่ ง/ทุกแห่ ง
สถานพยาบาล บางแห่ ง/ทุกแห่ ง
(Hospital – based surv.)
ชุ มชน
พืน้ ที่เสี่ ยง
กลุ่มเสี่ ยง(สู ง)
สถานประกอบการ/
พืน้ ที่เสี่ ยง
จะเฝ้ าระวัง เมื่อไร ?
จะเฝ้ าระวัง เมื่อไร ?
การจัดลาดับความสาคัญของโรคที่เฝ้ าระวัง(Priority diseases)
1. ผลกระทบรุนแรง เช่น ป่ วย, ตาย, พิการ
2. มีศกั ยภาพสูงในการระบาด เช่น ไข้หวัดนก, อหิวาต์, หัดฯ
3. เป็ นโรคเป้าหมายสาคัญระดับชาติ – นานาชาติ เช่น โรคที่
เป็ นภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสุขระหว่างประเทศ (Public
Health Emergency of International Concern - PHEIC)
ตามที่กาหนดในกฎอนามัยระหว่างประเทศ (IHR)
4. มีการดาเนินงานต่อเนื่องทันที เช่น ให้ภูมิคมุ ้ กัน, มาตรการ
ควบคุมโรคโดยส่วนกลาง (Central level), ต้องรายงาน
ระหว่างประเทศ ฯ
จะเฝ้ าระวัง อย่ างไร ?
จะเฝ้ าระวัง อย่างไร ?
ประเภทของการเฝ้ าระวังฯ
Passive vs. Active Surveillance
Sentinel Surveillance
Community Surveillance
Syndromic Surveillance
จะเฝ้ าระวัง อย่างไร ?
Passive Surveillance* : Surveillance where
reports are awaited and no attempt are made to
seek reports actively from the participants in the
system.
Active Surveillance* : Surveillance where
public health officers seek reports from participants
in the surveillance system on a regular basis, rather
than waiting for the reports (e.g. telephoning each
participant monthly).
* WHO Recommended Surveillance Standards, 2 edition 1999
จะเฝ้ าระวัง อย่างไร ?
Sentinel Surveillance
• Monitoring of key health events through sentinel:
–Sites
–Events
–Providers
–Vectors/animals
Sentinel Health Events หมายถึง preventable disease,
disability, or untimely death whose occurrence serves as a
warning signal that the quality of preventative and/or
therapeutic medical care may need to be improved เช่ น
– Maternal mortality และ Infant mortality surveillance
– Occupational risks
จะเฝ้ าระวัง อย่างไร ?
Community Surveillance *
Surveillance where the starting point for the
notification is from community level, normally
reported by a community worker. It can be active
(looking for cases) or passive (reporting cases).
This may be particularly useful during an outbreak
and where syndromic case definitions can be used.
* WHO Recommended Surveillance Standards, 2 edition 1999
จะเฝ้ าระวัง อย่างไร ?
การรายงานผูป้ ่ วยตามกลุม่ อาการ
Syndromic report *
• The notification of a health event under
surveillance for which the case definition is
based on a syndrome not on a specified
disease (e.g. acute hemorrhagic fever
syndrome, acute respiratory syndrome).
* WHO Recommended Surveillance Standards, 2 edition 1999
Zero report *
• The reporting of ‘zero
case’ when no cases
have been detected by
the reporting unit.
ตัวอย่าง Zero report ของ AFP
• รายงานจาก รพ.
• รายงานทุกวันจันทร์
• ถ้ าไม่ มีผู้ป่วยก็ต้องรายงาน
แบบ AFP 1
รายงานผู้ป่วย AFP/Polio
ประจาสัปดาห์ ที่ 16
(วันอาทิตย์ที่ 19 เดือน เมษายน พ.ศ. 2541 ถึงวันเสาร์ ที่ 25 เดือน เมษายน พ.ศ. 2541)
โรงพยาบาล
เมือง
จังหวัด
ตัวอย่าง
.
 ก. มีผ้ปู ่ วย AFP/Polioในรอบสัปดาห์ นี้ ดังรายชื่อต่อไปนี้
1. ด.ญ. ดอกบัว บุญมาก
.
2.
.
3.
.
ข. ไม่มผี ้ปู ่ วย AFP/Polio
แตงโม
.
( นางสาว แตงโม จินตหรา )
วันที่ 28 เมษายน 2541
.
ชื่อผู้รายงาน .
* WHO Recommended Surveillance Standards, 2 edition 1999
Epidemiological surveillance: methods
• Passive surveillance: regularly routine reporting including
hospital-based data, e.g. 506 surveillance form
• Active surveillance: periodic collection of case report including
active case finding in the outbreak investigation
• Sentinel Surveillance: monitoring of key health event through
sentinels representing at-risk population, e.g. HIV serosurveillance
• Special Surveillance: specific event surveillance with rapidly,
trusted, and report, e.g. post-tsunami infectious diseases
surveillance in camps
ระบบรายงานในภาวะฉุ กเฉิน (กรณีภยั ธรรมชาติ)
ศูนย์ ฯกระทรวงสาธารณสุ ข
กรมควบคุมโรค
สานักระบาดวิทยา
สานักงานป้ องกันควบคุมโรค
สถานพยาบาล
SRRT Foundation Course PHEM
สานักงานสาธารณสุ ขจังหวัด
(งานระบาด หรือที่เกีย่ วข้ อง)
หน่ วยเคลือ่ นที่
Surveillance: New Approaches
•“Integrated” approach (co-ordination, synergy,
between surveillance activities)
•“Syndromic” approach (avoid laboratory delay,
report what you see, avoid stigma, fill
surveillance gaps, stable definition) e.g. AFP instead
of polio, urethral discharge instead of gonorrhoea,
•Geographic Information Systems (GIS)
•“Internet-based” surveillance (national or
international networks; Web reporting; Web as
a source of data/information)
สัดส่ วนของผู้ป่วย ILI ต่ อจานวนผู้ป่วยนอก
2010 - 2011
2010
2011
จานวน และสัดส่ วน (%) ที่ตรวจพบเชื้อไข้หวัดใหญ่ จาแนกตามสายพันธุ์ กลุม่ ผูป้ ่ วย ILI
ที่รับบริ การในแผนกผูป้ ่ วยนอก ของโรงพยาบาลที่เป็ นจุดเฝ้ าระวัง
ตั้งแต่สัปดาห์ที่ 1/2553 – 2/2554 (วันที่ 3 ม.ค. 2553 – 9 ม.ค. 2554)
จำนวนต ัวอย่ำง
% H1N1 positive
Surveillance: sources
• Indicator-based surveillance: HI, CI, malaria
• Laboratory-based surveillance: NI
• Case report: (506)
• Syndromic report: AFP, ILI, Clusters, etc.
• Event-based report: SRRT-subdistrict
• Voluntary participation (Self report)
• Media report (Surveillance)
• Peer and amateur support (IT, Computer, community,
Walky-talky)
• Rumors detection
Case Definition for
Surveillance Purpose
• Establishing a functional case definition
- Probable vs. confirmed case
• Clinical vs. epidemiological diagnostic criteria
• Disease versus infection
- AIDS and HIV infection
คาตอบ...
• What?
• Who?
• When?
• Where?
• And how?
ขั้นตอนการเฝ้ าระวัง
การสั งเกต
0.
1. การรวบรวมข้ อมูล (Collection of data)
2. การเรียบเรียงข้ อมูล (Collation of data)
3. การวิเคราะห์ และแปลผล
(Analysis and interpretation of data)
4. การกระจายข้ อมูลข่ าวสาร
(Dissemination of information)
ขั้นตอนการเฝ้ าระวังฯ
รง.506
รง.507
E. 1
DR
ตาราง
คานวณ
E. 2
กราฟ
E. 3
แผนภูมิ
เปรียบ
เทียบ
1. รวบรวม 2. เรียบเรียง
กระจายข้ อมูล/
ข้ อมูล
ใช้ ประโยชน์
&
นาเสนอ
สรุป
รายงาน
3. วิเคราะห์ / 4.
แปลผล
รายงาน
ทันที
เฝ้ าระวังฯ
แก้ ไข/
สถิติ /
ฐานข้ อมูล
เพิม่ เติม
ระบบเฝ้ าระวังทางระบาดวิทยา”
- องค์ประกอบของระบบ
- ขั้นตอนการพัฒนา-จัดตัง้ ระบบ
- คุณสมบัตทิ ี่ดีของระบบ
หลักการทั่วไปของระบบเฝ้ าระวังทางระบาดวิทยา
Health Care System
Health Event
Impact
Intervention
Public Health Authority
Reporting
Data
Analysis &
Interpretation
Decision
(Feedback)
Information
หลักการทั่วไปของระบบเฝ้ าระวังทางระบาดวิทยา
HEALTH EVENT
Health Care System
• Disease
Health Care System
• Syndrome (e.g. AFP, jaundice,..)
• Public health issue (e.g. IMR,..)
• Environment(e.g. vector, water,.)
Public
HealthAuthority
Authority
Public Health
Data
DATA SOURCE
• Notifiable disease reports
• Vital statistics
• Hospital discharges
• Survey
• Laboratory
Intervention
Information
หลักการทั่วไปของระบบเฝ้ าระวังทางระบาดวิทยา
CASE DEFINITION
Health Care System
Health Care
System
• Clinical
/ laboratory
Public
HealthAuthority
Authority
Public Health
• Level (suspected, probable, confirmed)
• Indicator
Data
CASE DEFINITION
• Clear and simple
• Stable
• Field tested
Intervention
Information
หลักการทั่วไปของระบบเฝ้ าระวังทางระบาดวิทยา
Reporting frequency
Health
Care
Health Care
System
•System
immediate
Public
HealthAuthority
Authority
Public Health
• weekly
• monthly
Health Event
• zero reporting ?
Data
•
Reporting methods
• Paper
• Telephone, Fax
Intervention• Electronic file
Information
การไหลเวียนข้ อมูล (Data flow)
Clinical
(suspected)
Peripheral level
Intermediate level
Central level
International level
Ministry
of Health
WHO
+Supportive
laboratory data
+epidemiological
link (probable)
Dianostic
Laboratory
(confirmed)
Regional
reference laboratory
หลักการทั่วไปของระบบเฝ้ าระวังทางระบาดวิทยา
Health
Care
System
Health Care
System
Health Event
Data characteristics
• Data characteristics
Public
Health
Authority
• Data validation
• Descriptive analysis
Data
• Hypothesis generation
Public Health Authority
Data validation
• Missing values
• Various source of notification
• Bias
• Various levels of quality
• Continuous data subject to change • Duplication
Descriptive
analysis
Intervention
• Time
• Place
• Persons
Hypothesis
generation
Information
• related to time
• related to place
• related to persons
หลักการทั่วไปของระบบเฝ้ าระวังทางระบาดวิทยา
Health
Care
System
Health Care
System
Public
HealthAuthority
Authority
Public Health
Control
Health Event
• Rapid response
• Case management
• Prevention (e.g. immunization)
Data
Feedback
• Control
Intervention
• Feedback
• Policy
• Epidemiological bulletin
• Reports
• Website, others
Policy
Information
• Policy change
• Prediction, planning
• Epidemic preparedness
ระบบเฝ้ าระวังฯ มีหลายระดับ
• ระบบเฝ้ าระวังในการแข่งขันกีฬา, ...........
• ระบบเฝ้ าระวังโรคเดี่ยว
• เครือข่ายระบบเฝ้ าระวังฯ (มีหลายระบบย่อย)
• เครือข่ายของเครือข่าย ระดับประเทศ
• เครือข่ายของเครือข่าย ระดับนานาชาติ
ขั้นตอนพัฒนาระบบเฝ้ าระวังฯ
1.
2.
กาหนดวัตถุประสงค์
นิยาม+ข้อมูลที่ใช้
3. คัดเลือกบุคลากร
4. ขั้นตอนการดาเนินงาน
- การรับส่ ง รวบรวมข้ อมูล
- ระบบไหลเวียน
- การประมวลผล (Manual, Computer)
- วิเคราะห์ แปลผล
- จัดทา เผยแพร่ รายงาน
5.
จัดตัง้ ระบบ
6.
ประเมินผล
- ประชุ มชี้แจง
- จัดทาคู่มอื , เครื่องมือ, โปรแกรม
- ฝึ กอบรม - นิเทศติดตาม ฯ
กิจกรรมสนับสนุน
การดาเนินงานเฝ้ าระวังทางระบาดวิทยา
๏ จัดทาคู่มอื , แนวทางการปฏิบัติงาน, โปรแกรม
๏ การฝึ กอบรม
จาเป็ นมากสาหรับระบบเฝ้ าระวังใหม่
๏ การนิเทศงาน
๏ การกาหนดมาตรฐานงาน
๏ การสนับสนุนด้ านทรัพยากร
Development of Communicable Diseases
Surveillance Systems in Thailand
• Disease Surveillance System: 506 Report, 1972
• AFP (Acute Flaccid Paralysis) surveillance,1993
• AEFI (Adverse Event Follow Immunization)
surveillance, 1997
• Priority Disease Surveillance-1998
• Refugee camp diseases surveillance
• Revised Disease Definitions – 2001
Priority diseases in 2004
1. Atypical pneumonia
suspected SARS
2. Cholera
3. Encephalitis
4. Meningococcal
meningitis
5. Acute severely ill or
death of unknown
infection.
6. Food poisoning
outbreak
7. Cluster of diseases with
unknown etiology
8. Polio - AFP
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
24 hr.
Anthrax
Severe AEFI
Tetanus Neonatorum
Diphtheria
Rabies
DHF
weekly
Measles
Pertussis
Hand foot mouth
Leptospirosis
Dysentery
Admitted pneumonia
Influenza
Influenza / Pneumonia suspected of Avian flu
คุณสมบัตขิ องระบบเฝ้ าระวังฯทีด่ ี
•
•
•
•
•
ความเรียบง่าย (Simplicity)
ความยืดหยุน่ (Flexibility)
เป็ นที่ยอมรับ (Acceptability)
ความไว (Sensitivity)
ความสามารถในการทานายผลบวก (Predictive
value positive)
• ความเป็ นตัวแทน (Representativeness)
• ความทันเวลา (Timeliness)
(From : Guidelines for Evaluating Surveillance Systems,
MMWR - 37(S-5) 1-18, Publication date: 05/06/1988)
ความไว (Sensitivity)
• การรายงานโรค : สัดส่วนของจานวนผูป้ ่ วยที่ถูกรายงาน
ต่อ จานวนผูป้ ่ วยทั้งหมด (ในชุมชน)
• การตรวจจับการระบาด : สัดส่วนของการระบาดที่
สามารถตรวจจับได้โดยระบบเฝ้ าระวัง ต่อ การระบาด
ทั้งหมด (ในชุมชน)
ความสามารถในการทานายผลบวก
(Predictive value positive, PVP)
• สัดส่วนของจานวนผูป้ ่ วยที่ถูกรายงาน ต่อ จานวน
ผูป้ ่ วยจริงตามนิยามเฝ้ าระวังทั้งหมด
ความไว
ป่ วย
A
รายงาน
PVP
ป่ วยและรายงาน
ไม่
รายงาน
รวม
C
ป่ วยแต่ ไม่ ได้
รายงาน
A+C
ไม่ ป่วย
B
ไม่ ป่วยแต่ ถูก
รายงาน
D
ไม่ ป่วยและไม่
รายงาน
B+D
รวม
A+B
C+D
ความไวของระบบเฝ้ าระวัง = A / (A + C)
ความสามารถในการทานายผลบวกของระบบเฝ้ าระวัง = A / (A + B)
ความจาเพาะ
= D/(B+D)
Evaluation of surveillance system
Mandate
• clear
• unclear
Impact
Structure
• institution
• functional
• staff
Input
• skill
• equipment
• funding
Output
• public health
practice
• morbidity
• mortality
• policy
• information ( timely & action oriented)
• investigation
• implementation
Limitations of Surveillance
• Incomplete data is common for case
reporting
• Accuracy of information collected
• Depends greatly on human resources
• Long term monitoring of disease trends
needs some time (years)
• Case definition must be standardized
รายงานสถานการณ์
การเฝ้ าระวังทางระบาดวิทยา”
- ความหมาย, กลุม่ เป้าหมาย
- รูปแบบ, โครงร่างรายงาน
- การเผยแพร่รายงาน
รายงานสถานการณ์การเฝ้ าระวังทางระบาดวิทยา
รายงานสถานการณ์ เฝ้ าระวังทางระบาดวิทยา
• รายงานวิชาการทางระบาดวิทยาทีแ่ สดงสถานการณ์ และ
แนวโน้ มของโรคทีเ่ ฝ้ าระวังฯ รวมถึงอธิบายลักษณะทาง
ระบาดวิทยาเชิงพรรณนาทีจ่ าเป็ น
• เป็ นรายงานที่
– แสดงความปกติและผิดปกติของการเกิดโรคที่เฝ้ าระวังฯ
– แสดงรายละเอียดทางระบาดวิทยาของการเกิดโรค
– เสนอแนะมาตรการ /วิธีการแก้ไขปั ญหา
รายงานสถานการณ์การเฝ้ าระวังทางระบาดวิทยา
Feedback of Surveillance Information
Dissemination
(Information is provided)
Communication
(Information is shared)
Marketing Information
(SOCO = Single Over-riding Communication Objective)
รายงานสถานการณ์การเฝ้ าระวังทางระบาดวิทยา
กลุ่มเป้าหมาย
ปัญหาสาคัญอะไร - ที่ไหน,
เพิม่ ขึน้ /ลดลง, ข้ อเสนอแนะ
เพือ่ สั่ งการ (ข่ าวกรอง+ สั้ น)
• ผูบ้ ริหารหน่วยงานสาธารณสุข
ลาดับปัญหาที่สาคัญ, รายละเอียด
• ผูป้ ฏิบตั งิ านทางการแพทย์ ทางระบาดวิทยาทีจ่ าเป็ น,
และสาธารณสุข
ข้ อเสนอแนะในการปฏิบัติงาน
• หน่วยงานวิชาการและ รายละเอียดทางระบาดวิทยาครบถ้วน
(ข้ อมูลมาก - นาเสนอดี)
สถาบันการศึกษา
• สื่อมวลชน
ปัญหาใหม่ /รุนแรง/ประเด็นเดียว, ลักษณะโรคสั้ น ๆ,
• ประชาชน ? วิธีป้องกันสาหรับประชาชน
รายงานสถานการณ์การเฝ้ าระวังทางระบาดวิทยา
• รายงานสถานการณ์ฯ ประจาวัน หรือสัปดาห์ (เช่น รง.
ประจาวันโรคไข้หวัดนก, รง.โรคไข้เลือดออกประจาสัปดาห์)
• รายงานสถานการณ์ฯ ประจาเดือน (เช่น รง.ประจาเดือน
ของจังหวัด, สานักงานป้องกันควบคุมโรค)
• รายงานสถานการณ์ฯ ประจาปี
• รายงานเฉพาะกิจ (เมื่อมีการระบาดของโรค)
• ข่าวสถานการณ์โรคสาหรับประชาชน
กลุ่มเป้ าหมาย ?
หลักการเขียนรายงานสถานการณ์ฯ
โครงร่ างการเขียนเรียงความ /
เนือ้ หา องค์ความรู้ทางระบาดวิทยา
- Highlight
- ที่มา
- วัตถุประสงค์
• เนือ้ เรื่อง - ข้ อมูลทัว่ ไป
- ข้ อมูลสถานการณ์ /
แนวโน้ ม
- ผลงาน
- เรื่องอืน่ ๆ
• สรุป
- อภิปราย/ข้ อมูลเปรียบเทียบ
- ข้ อเสนอแนะ
- สรุป/แนวโน้ มสถานการณ์
• การเกิด - โรค / อาการ
- ขนาด / ความรุ นแรง
• การกระจาย - บุคคล
- เวลา
- สถานที่
• สิ่ งกาหนด / องค์ ประกอบ
- Agent
- Host
- Environment
• กิจกรรม – รายงานการเฝ้ าระวังฯ
- ผลการสอบสวนโรค
- การป้ องกันควบคุมโรค
บทความ / รายงาน
• บทนา
และกิจกรรม
รายละเอียดทางระบาดวิทยาในรายงาน
• ขนาด
• ความรุนแรง
• เวลา
• สถานที่
• บุคคล
• อืน่ ๆ
– เชื้อ
– แหล่ งโรค ฯ
• จัดอันดับ
• เน้ นความสาคัญ
• แนวโน้ ม
• พืน้ ที่เสี่ ยง
• กลุ่มเสี่ ยง
• การป้องกันควบคุม
โครงร่างรายงานแต่ละประเภท
เนือ้ หา
บทนา
เนือ้ เรื่อง 1. โรค
- ขนาด/ความรุนแรง
- สถานที่
- เวลา
- บุคคล
- ตัวแปรอืน่
2. กิจกรรม/ผลงาน
3. เรื่องอืน่ ๆ
สรุ ป – สรุป / แนวโน้ ม
- ข้ อเสนอแนะ
รง.ประจา รง.ประจา
วัน, สั ปดาห์ เดือน
รง.เฉพาะกิจ ข่ าวสถาน
,ประจาปี
การณ์ โรค
แหล่ งข้ อมูล
แหล่ งข้ อมูล
ลักษณะโรค
Highlight
โรคเร่ งด่ วน
หลายโรค
โรคเดียว/รวม
โรคเดียว
+
+
+
-
+
+
+
+/+
+
+
+
+
+
-
+
+
+/+/+
+/+
-
+
+/+
+/-
+
+/-
+/-
+
การนาเสนอข้อมูลในรายงานแต่ละประเภท
เนือ้ หา
- ขนาด/ความรุ นแรง
- สถานที่
- เวลา
- บุคคล
- ตัวแปรอืน่
รง.ประจา รง.ประจา
วัน, สั ปดาห์ เดือน
บทความ
ตาราง
Epidemic
curve
-
บทความ
แผนที่
กราฟเส้ น +
median
แผนภูมแิ ท่ ง
-
รง.เฉพาะกิจ ข่ าวสถาน
,ประจาปี
การณ์ โรค
บทความ
แผนที่
กราฟเส้ น +
median
แผนภูมแิ ท่ ง
ตามความ
เหมาะสมกับ
ข้ อมูล
บทความ
บทความ
บทความ
บทความ
-
รายงานเฝ้ าระวังฯประจาเดือน
• บทนา
• เนือ้ เรื่อง
- ทีม่ าของข้ อมูลทีน่ ามาเสนอ
1) กิจกรรมทางระบาดวิทยา
- การส่ งบัตร รง.506/507
- การนาวัตถุตวั อย่ างส่ งตรวจ
- การสอบสวนโรค
2) สถานการณ์ โรคที่เฝ้ าระวังฯ
- จัดอันดับโรคทีส่ าคัญ
- โรคทีม่ ีแนวโน้ มผิดปกติ
- พืน้ ที่เสี่ ยง
3) เรื่องอืน่ ๆ
• สรุปและข้ อเสนอแนะ
1) การเร่ งรัดข้ อมูล
2) การป้ องกันควบคุมโรคที่ควรดาเนินการ
รายงานเฝ้ าระวังฯเฉพาะกิจ / ประจาปี
- ทีม่ าของข้ อมูลทีน่ ามาเสนอ
- (ย่ อลักษณะโรค)
• เนือ้ เรื่อง 1) สถานการณ์ และลักษณะทางระบาดวิทยาของ
โรคที่เฝ้ าระวังฯ
• บทนา
- ขนาดและความรุ นแรง
- บุคคล
- เวลา
- สถานที่
- อืน่ ๆ เช่ น เชื้อทีเ่ ป็ นสาเหตุฯ
2) ผลงานการป้องกันควบคุมโรค
• สรุปและข้ อเสนอแนะ
- สิ่ งที่ควรดาเนินการต่ อ
รูปแบบรายงาน
• บันทึกสรุป สาหรับ
– เสนอผู้บริหาร
– (หน่ วยงานระดับอาเภอ / ตาบล)
• เอกสารรายงานทางวิชาการ สาหรับ
– หน่ วยงานระดับจังหวัด / เขต
– การเผยแพร่ ภายนอก
• ข่ าวเพือ่ สื่ อมวลชน
การกระจายข้ อมูลข่ าวสาร
(การเผยแพร่ รายงานเฝ้ าระวังฯประจาเดือน)
1. ในการประชุมประจาเดือนของหน่ วยงาน
สาธารณสุ ขทุกแห่ ง
2. ส่ งให้ กบั หัวหน้ าหน่ วยงานสาธารณสุ ขทุกระดับ/ทุก
แห่ ง
3. ทาง Website
4. ทางประชาสัมพันธ์ / สื่ อมวลชน
Conclusions
1. Surveillance to safeguard the people
2. Start with priority disease reporting
3. Timeliness is most crucial
4. Detection of outbreak
5. Investigation to know the cause
Thank you
chakrarat@gmail.com
082-707-5215