جمال تولی کارشناس ارشد مهندسی پزشکی برطرف كردن كليه مواد اضافه نظير گرد و غبار ،خون، مخاط و . . .از روي وسايل كه اغلب با استفاده از آب و يك نوع ماده صابوني انجام مي گيرد .اين مرحله بايستي براي كليه وسايل پزشكي كه نياز به گندزدايي ويا سترون سازي دارند نيزحتما انجام شودزيرا مي تواند بطور موثري باعث كاهش مقدار ميكروارگانيسم هاي موجود روي وسايل آلوده شود و در نتيجه مراحل بعدي (گندزدايي يا سترون سازي) سريعتر و موثرتر انجام شود برطرف كردن بسيـاري يا همـه ميكروارگانيسم هاي پاتوژن نظير باكتري هاي زايا ،قارچ ها،انگل ها و ويروسها به جزاندوسپور باكتري ها از روي وسايل با روشهای فيزيکی يا شيميايی مي باشد.اين مرحله تحت تاثيرفاكتورهاي مختلفي نظيرشستشو ،مقدارموادآلي موجودروي وسيله،نوع ومقدار آلودگي با ميكروارگانيسم ها ،غلظت ومدت زمان تماس با مواد ضد عفـوني كننده ،شكل و وضعيت وسيله پزشكي ،دما و pH ماده ضدعفوني كننده ميباشد .براساس اين فاكتورها گندزدايي رابه سه دسته تقسيم مي كنند. گند زدایی سطح باال كليه اشكال ميكروارگانيسم ها مثل باكتري هاي زايا ،مايكوباكتريوم ها، ويروس ها ،قارچ ها و تعداد اندكي اسپور باكتري ها را از بين مي برد ولي تعداد زيادي اسپور را نمي تواند نابود كند. گندزدایی سطح متوسط باكتريهاي زايا ،مايكوباكتريوم ،اغلب ويروس ها و قارچ ها را از بين مي برد ولي روي اسپور باكتري اثري ندارد. گند زدایی سطح پائين اغلب باكتري هاي زايا ،تعدادي از انواع قارچ ها و ويروس ها را از بين مي برد ولي اسپور باكتريها ،مايكوباكتريوم ها وانواع مقاوم ترقارچها و ويروس ها را نمي تواند نابود كند. استفاده از مواد شيميايی بر روی پوست يا ساير بافتهای زنده به منظور حذف يا کاهش ميکروارگانيسم ها( به جز اسپورها) برطرف كردن و نابود كردن همه اشكال حياتي ميكروارگانيسم ها نظير باكتري ها ،اسپور باكتري ها ،مايكوباكتريوم ،ويروس ها، قارچها و انگل ها. Condition of medical devices that is free from ]viable micro-organisms [EN 556-1 SAL(Sterility Assurance Level) درجه اطمينان استريليتی probability of a single viable microorganism occurring on an item after sterilization [ISO/TS 11139:2006, definition 2.46] Bio Burden جمعيت ميکروارگانيسم های زنده روی وسيله يا بسته بندی آن Bioburden: population of viable microorganisms on or in the product and/or sterile barrier system. [ISO/TS 11139:2006, definition 2.2] . عامل مهمی در ايجاد فرآيند استريليزاسيون کارآ تر می باشدBio Burden تخمين Cleanroom : room in which the concentration of airborne particles is controlled, and which is constructed and used in a manner to minimize the introduction, generation and retention of particles inside the room, and in which other relevant parameters, e.g. temperature, humidity and pressure, are controlled as necessary. [ISO 14644-1:1999, 2.1.1] colony-forming unit (CFU) is a measure of viable bacterial or fungal numbers. Unlike direct microscopic counts where all cells, dead and living, are counted, CFU measures viable cells به هر ماده یا انرژی که به صورت ناخواسته بر روی محصول یا فرآیند اثر گذارد ،آلودگی گویند. آلودگی به دو روش مختلف در خط توليد به محصول وارد می شود: ایستا)(Static پویا)(Dynamic Include: Air supply Purified water Process chemicals Other critical utility systems (process gases, clean steam, etc.) Should be non-additive in terms of chemical, biological or particulate material Include: Damages during manufacturing Equipment Failure Production Problem Inadequate cleaning and sanitization Personnel related contaminants is the single largest ویروسها قارچها باکتریها پایروژن ها)(Endotoxin اجزاء با منشاء زیستی(مانند ،DNAپروتئينهای سلولی و ). . . مواد شيميایی( مانند حاللهای آلی) ذرات گرد و غبار .1محدودیت اثر اثر ضدعفونی کنندگی يا جرم کشی درمقابل يک گروه از ميکروارگانيسم های خاص تعيين ميگردد. .2کلمات اخطار دهنده به منظور نشان دادن میزان خطر محصول (به ترتيب از حداقل تا حداکثر ضرر) Caution Warning Danger Danger / Poison .3کمک های اولیه شامل اقداماتی است که به هنگام بلع يا تنفس ويا تماس با ضدعفونی ميبايست انجام گردد. .4رعایت نکات پیشگیرانه مخاطرات زيست محيطی مخاطرات فيزيکی و شيميايی( قابليت اشتعال يا اثر خورندگی) اطالعات مربوط به چگونگی نگهداری و از بين بردن محصول .5نحوه استفاده نوع مصرف(پاک کنندگی در مقابل ضدعفونی ) تعيين رقت مورد استفاده(کشندگی ،کنترل کنندگی) روش استفاده (اسپری) نوع استفاده از ضدعفونی کننده نوع ميکروارگانيسم هدف خصوصيات ضدعفونی کننده مورد استفاده عوامل زيست محيطی سالمتی و ايمنی پرسنل Bacteria Most common Clean Room contaminant Molds - Multi-Celled Fungi Fewer requirements, lower temperatures Yeasts - Single Celled Organisms - Single Cellular Fungi Grow well in some pharmaceutical products Viruses (needs host) Coccus Chain = Streptoccus Cluster = Staphylococcus Bacillus Chain = Streptobacillus Coccobacillus Vibrio = curved Spirillum Spirochete Square Star Common garden soil 1,000,000,000 in 1/5 teaspoon Human Skin 2,500,000 on 1 inch of skin Human Saliva 1,000,000,000 per mL 1 Sneeze 200,000 bacteria Human Feces 100,000,000,000 per gram Air Water People Skin (Bacteria and yeasts) Clothes Hair Mucous Membranes Particles Contact with surfaces Temperature Mesophiles vs. Thermophiles Oxygen Aerobic vs. Anaerobic Time Can survive boiling water, but not autoclave Cannot be killed with alcohol Can remain alive for decades Can revert to reproductive vegetative cells LPS from cell wall of Gram - bacteria Shed when bacteria divide or die Pyrogen: Fever producing substance Outer Membrane Rigid Layer Inner Membrane cytoplasm Gram Positive cytoplasm Endotoxin Gram Negative Least Susceptible Bacteria with Spore Mycobacteria Non-Envelope Viruses Fungi Chemical Sterilant High Level Disinfectant Most Susceptible Low Level Disinfectant Envelope Viruses Intermediate Level Disinfectant Vegetative Bacteria بخار حرارت تابش تابش بيم الكتروني گاز اتيلن اكسايد فيلتريشن روشهاي فيزيكي مثل تابش نور ميکروارگانيسم ها در مقابل عوامل استریل کننده دارای حساسيت ومقاومتهای متفاوتی هستند واین موضوع بر انتخاب روش استریلزاسيون موثر است کارایئ هر کدام از روشهای استریليزاسيون را می توان از عملکرد آن در مقابل تعداد معينی از اسپورهای شاخص تعيين نمود. General Considerations Production in clean areas Appropriate standard of cleanliness Filtered air supplied Airlocks for entry Personnel and/or equipment Materials Separate areas for operations component preparation (containers and closures) product preparation, filling, sterilization, etc. Premises Design Avoid unnecessary entry of supervisors and control personnel Operations observed from outside In clean areas, all exposed surfaces: Smooth, impervious, unbroken Minimize shedding and accumulation of particles, microorganisms Permit cleaning and disinfection No uncleanable recesses, ledges, shelves, cupboards, equipment Sliding doors undesirable False ceilings sealed Environmental Monitoring Microbiological Air samples Surface swabs Personnel swabs وسيله سازگار بودن روش استریل با سازگار بودن روش استریل با بسته بندی باید در بدترین حاالت بار گذاری تست شود و جوابگو باشد کارائی الزم وقدرت کشندگی اسپورهای مد نظر را داشته باشد هزینه سرعت کار مواد باید حرارت 200-135را برای 8ساعت تحمل داشته باشند برخی ابزار دندانپزشکی ،سرنگ شيشه ای و.. این روش برای غير فعال کردن ميکروبهای پایروژن مناسب است زمان ودمای آن بيشتر از روش بخار است ارزان است بطور گسترده برای وسایل ،ابزار االت ،البسه محلولها استفاده می شود سيکل استریليزاسيون وسایل جامد ومتخلخل متفاوت است دما پایين تر از حرارت خشک است به کيفيت بخار وابسته است و توليد بخار با کيفيت مناسب دشوار است •Advantages: •Efficacy •Speed •Process simplicity •Lack of toxic residues •Disadvantages •limited to materials that can withstand high temperatures and pressures Ethylene Oxide (EO) EO is very reactive, because its highly strained ring can be opened easily Kills germs by damaging their DNA-RNA Liquid below 11 C Flammable, explosive, toxic and possibly carcinogenic EO used for: surgical sutures intraocular lens ligament-tendon repair devices absorbable bone repair devices heart valves and vascular grafts Advantages High penetration Compatible with most Disadvantage toxic residuals materials برای وسایلی که به تابش مقاومند؛ به طوروسيعی استفاده می شود. یک روش استریل سرد است اغلب از کبالت 60یا سزیم 137استفاده می شود هزینه نگهداری آن گران است 60Co - production Stable cobalt-59 absorbs one neutron to become radioactive cobalt-60. 59 27 Co + n 60 27 Co 60Co Co-60 sources are stored in a protective pool of water before being shipped to customers - Manufacture 60Co Loading of Cobalt-60 Sources into Shipping Container - Manufacture - Manufacture Underwater Handling of Cobalt-60 Sources 60Co 60Co Unstable cobalt-60 atoms decay to stable nickel-60 emitting beta particles and gamma rays – source decay g - irradiation plant Radiation Shielding Carrier moves product round source Product loaded onto carrier outside cell Source-rack in storage pond PURIDEC Wet Storage plant Large inventory of product in cell irradiated at moderate dose rate. · Sterilization of health care products - Radiation Part 1: Requirements for development, validation and routine control of a sterilization process for medical devices · Applies to both Gamma (Co60, Cs137) and electron beam · Supersedes EN 552 · Main headings are similar to those of companion standard ISO 11135 - uniform approach · Cannot be used without Part 2: Establishing the sterilization dose · Part 3 provides key guidance on dosimetry 50 · Key definitions: (selection) ‘absorbed dose’ ‘biological indicator’ ‘D value’, ‘dose distribution / mapping’ ‘dosimeter / dosimetric system’ ‘installation qualification’, ‘performance qualification’ ‘product family’ ‘requalification’ ‘sterility assurance level’ (SAL) ‘sterilization dose’ 51 Key paragraphs / headings: • 4. Quality Management System elements - procedures, records, identification, traceability • 5. Sterilizing agent characterization - type of radiation, microbicidal effectiveness, material effects, environmental considerations • 6. Process & equipment characterization - Gamma, electron beam, X-rays - descriptions, monitoring and control 52 • 7. Product definition - description, configuration, packaging - bioburden, defined product family • 8. Process definition - maximum / minimum acceptable dose - sterilizing dose (document approach taken) - dose transfer between radiation sources • 9. Validation - IQ, OQ, PQ - dose mapping, documentation 53 · 10. Routine monitoring & control - dosimeter positions, release criteria, product segregation - loading patterns, timer settings, records · 11. Product release from sterilization - procedures, criteria · 12. Maintaining process effectiveness - bioburden determination, dose audit, recalibration, maintenance, requalification, assessment of changes · Annex A – Guidance to the main headings of this standard 54 Sterilization of health care products - Radiation Part 2: Establishing the sterilization dose • Contains technical details concerning possible methods for establishing the sterilization dose • Abbreviations, terms and definitions • Defining product families • Selection and testing of product for establishing and verifying the sterilization dose Methods of dose establishment 55 · Sterilization of health care products – Moist Heat Part 1: Requirements for the development, validation and routine control of a sterilization process for medical devices Supersedes EN 554 and ISO 11134 Relies entirely upon the measurement of physical parameters as a means to validate / control sterilization Probably the most reliable of all sterilization methods if the device will withstand it, and complete steam penetration is possible 56 · Sterilization of medical devices - Microbiological methods Part 1: Determination of a population of microorganisms on products · Supersedes EN 1174 Parts 1, 2, and 3 · Provides guidance on obtaining estimates of bioburden on medical devices Essential for EtO-sterilized devices and for dose-setting for radiation-sterilized devices Crucial to demonstration of sterilization capability 57 · Cleanrooms and associated controlled environments · Part 1: Classification of air cleanliness · Part 2: Specifications for testing and monitoring to prove continued compliance with ISO 14644 – 1 · Part 4: Design, construction and start-up · Currently published parts of a 7-part standard, to include: - (3) Metrology & test methods - (5) Operations - (6) Terms & definitions - (7) Enhanced clean devices 58 · Aseptic processing of healthcare products - Part 1: General requirements · Part of a series of standards: - Part 2: Filtration - Part 3: Freeze-drying - Part 4: Sterilization and cleaning in place - Part 5: Aseptic processing of solid medical devices - Part 6: Isolation / barrier technology 59 • EU-harmonized aseptic processing standards • EN 13824: 2004 – Sterilization of medical devices – Aseptic processing of liquid medical devices – Requirements • EN 556-2: 2003 – Requirements for medical devices to be designated “STERILE” – Part 2: Requirements for aseptically processed medical devices - required SAL for these devices is 10-3 60