23-­‐10-­‐14 Centrale sensitisatiepijn :
Klinische differentiaaldiagnostiek met
nociceptieve en neuropathische pijn
www.paininmotion.be
Inhoud
—
Centrale sensitisatie
—
Klinische herkenning & differentiaaldiagnostiek
Long-term potentiation
Vrouwen! Mooie vrouwen!
Wat zijn vrouwen toch mooi!
normale
situatie
centrale
sensitisatie
1 23-­‐10-­‐14 De pijnmatrix in het brein
pain
putamen + ACC + amygdala + inferior frontal cortex
= the (intense) pleasure circuitry
= the sex matrix
@De_Twijfelaar
Nijs & Ickmans The Lancet 2014;384(9938):109-111.
Centrale sensitisatie ook bij schouder
impingement syndrome?
of
Hidalgo-Lozano et al. Exp Brain Res 2010
Paul et al. Arch Phys Med Rehabil 2012
—  Chronische
whiplash
—  Chronische
tennis elleboog
(Jull et al. Pain 2007)
Centrale sensitisatie medieert
therapie-effect
2 23-­‐10-­‐14 —  A
new way of reasoning
◦  Enkel pathologiëen of ook pijntypen herkennen?
—  A
new way of treating
◦  Rugscholen vervangen door breinscholen
—  A
new way of communicating
◦  Hans-on behandeling voorstellen als
pijnmodulator eerder dan gewrichtshersteller
Time for change!
Murphy et al. Curr Rheumatol Rep 2012
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
fibromyalgie
CVS
chronische whiplash
prikkelbare darmsyndroom
RA
artrose
pijn na kanker
pediatrische pijn
chronische lage rugpijn / bekkenpijn
hoofdpijn
temporomandibulaire dysfuncties
carpaal tunnel syndroom
Medische diagnosen ~ centrale sensitisatie
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
fibromyalgie - reumatologie
CVS – inwendige ziekten
chronische whiplash - traumatologie
prikkelbare darmsyndroom – inwendige ziekten
RA - reumatologie
artrose - reumatologie
pijn na kanker - oncologie
pediatrische pijn - pediatrie
chronische lage rugpijn / bekkenpijn - MSK
hoofdpijn - neurologie
temporomandibulaire dysfuncties - MSK
carpaal tunnel syndroom - neurologie
Medische diagnosen ~ centrale sensitisatie
Applying modern pain neuroscience in
clinical practice:
Criteria for the classification of
central sensitization pain
Nociceptieve
pijn
Neuropathische
pijn
Centrale
sensitisatie pijn
Jo Nijs, Rafael Torres-Cueco, C. Paul van Wilgen, Enrique Lluch
Girbés, Filip Struyf, Nathalie Roussel, Jessica Van Oosterwijck,
Liesbeth Daenen, Kevin Kuppens, Luc Vanderweeën, Linda
Hermans, David Beckwée, Lennard Voogt, Jacqui Clarke, Niamh
Moloney, and Mira Meeus
Pain Physician 2014;17:447-457.
http://www.painphysicianjournal.com/2014/september/2014;17;447-457.pdf
3 23-­‐10-­‐14 Neuropathische
pijn
Centrale
sensitisatie
pijn
Neuropathische pijn
Niet-neuropathische
sensitisatiepijn
bewijs schade zenuwstelsel
≠ bewijs schade
zenuwstelsel
medische oorzaak
≠ medische oorzaak
neuro-anatomisch logisch
neuro-anatomisch nietlogisch
brandend, stekend,
prikkend
≠ brandend, stekend,
schietend
locatie sensorische
dysfunctie logisch
↑sensitiviteit in nietsegmentaal gerelateerde
zones
Musculoskeletal pain Dispropor7onate pain experience? YES Nociceptieve
pijn
Centrale
sensitisatie
pijn
Central Sensi7za7on no Central Sensi7za7on NO YES Central Sensi7za7on Inventory ≥ 40 ? YES Central Sensi7za7on Musculoskeletal pain NO Diffuse pain distribu7on? NO no Central Sensi7za7on Criterium 1: Disproportionele pijn?
Dispropor7onate pain experience? —
Ernst van pijn en gerelateerd dysfunctioneren
(intolerantie voor dagelijkse activiteiten)
disproportioneel tot de hoeveelheid en/of ernst
van weefselschade
4 23-­‐10-­‐14 Wat is gerelateerd aan lage rugpijn?
—  Spinale
stenose
—  Ernstige
—  Modic
& uitgebreide facetartrose
type 1
Wat is gerelateerd aan lage rugpijn?
—  Spinale
Musculoskeletal pain stenose
—  Ernstige
Dispropor7onate pain experience? & uitgebreide facetartrose
YES Diffuse pain distribu7on? —  Modic
—  #
no Central Sensi7za7on type 1
actieve myofasciale trigger points
Criterium 2: Nietneuroanatomische pijnverdeling?
—
NO Bilaterale pijn / mirror pain (i.e. symmetrisch
pijn patroon)
—
Pijn variërend in (anatomische) locatie
—
Groot pijngebied met niet-segmentale verdeling
—
Allodynie buiten segmentaal gebied primaire
nociceptie
Niet-neuroanatomische
pijnverdeling bij lage rugpijn
—  Lokale
rugpijn bij: discus, facet, SI
—  Uitstralingspijn?
5 23-­‐10-­‐14 Musculoskeletal pain Dispropor7onate pain experience? YES NO Diffuse pain distribu7on? no Central Sensi7za7on NO YES Central Sensi7za7on Inventory ≥ 40 ? Central Sensi7za7on Criterium 3:
Hypersensitiviteit allerlei prikkels?
◦  Reuk
◦  Smaak
◦  Licht
◦  Geluid
◦  Tast
◦  Medicatie
◦  Koude/warmte
Central Sensitization Inventory
—
Low Back Pain Meten van overgevoeligheid voor allerlei prikkels:
Dispropor7onate low back pain experience? - Bepaalde geuren, zoals parfums, maken me duizelig
en misselijk
- Mijn benen voelen ongemakkelijk en rusteloos
wanneer ik ’s avonds wil gaan slapen
- Stress verergert mijn lichamelijke klachten
- Ik ben gevoelig voor fel licht
—
YES no Central Sensi7za7on NO YES Central Sensi7za7on Low back Pain Cutoff = 40
NO Diffuse pain distribu7on? Central Sensi7za7on Inventory ≥ 40 ? NO YES Mayer et al. Pain Practice 2012
Neblett et al. Journal of Pain 2013
Central Sensi7za7on Low Back Pain http://www.paininmotion.be/CSI-consensusvertaling.pdf
Pijn na kanker
—
25 tot 40% chronische pijn
—
één van de meest gevreesde symptomen
—
WHO: “cancer pain underestimated and
understreated”
—
Pijneducatie
Bennett et al. Pain 2009;143(3):192-9.
◦  Effectief voor reductie pijn & pijngedrag
◦  Reductie behandelbarrières
◦  Effecten ~ analgetica!
no Central Sensi7za7on Kanker overlevers (n=40)
Nociceptieve
pijn
6 Neuropathische
pijn
Centrale
sensitisatie pijn
23-­‐10-­‐14 Kanker overlevers (n=40)
45% 13% 16%
Nociceptieve
pijn
Neuropathische
pijn
Centrale
sensitisatie pijn
Samengevat
—
Nieuwe metafoor
—
Centrale sensitisatie = klinisch relevant
—
Centrale sensitisatie = klinisch herkenbaar
—
Centrale sensitisatie kan voorkomen bij allerlei
medische diagnosen
CALL FOR ABSTRACTS NOW OPEN! Confirmed keynote speakers: Johan Vlaeyen (Belgium), Eva Kosek (Sweden), Raymond Ostelo (the Netherlands), and there is more to come… Biomechanica
is dé wetenschap
waarop de
fysiotherapeut
steunt!
PAIN SCIENCE IN MOTION
March 26-­‐27, 2015 Brussels, Belgium Pijnneurowetenschappen
zijn veel voornamer!
Interna:onal and Interdisciplinary Colloquium on Research Methods in Pain Science The only pain congress in the world focussing on PhD researchers Free registra8on for presen8ng PhD researchers! Award for best oral presenta8on by PhD researcher www.paininmo8on.be An organisa7on of the Doctoral School of Life Sciences and Medicine, Vrije Universiteit Brussel Onze biomechanische
aanpak komt misschien
beter tot zijn recht in
combinatie met
pijnwetenschappen?
Pijnneuro-wetenschap is
misschien de ‘missing link’
– zullen we samenwerken?
www.paininmotion.be
@PaininMotion
www.facebook.com/paininmotion
7