THE LEGAL ACT
The notion of the legal act.
The elements of the legal act.
The classification of the legal act.
The legal fact.
Norma Juridike
Dallimi i normes juridike me normat e tjera,
te cilat rregullojne veprimet apo sjelljet
individuale dhe sociale te njerezve.
Dallim shume i rendesishem eshte edhe ai
ndermjet te drejtes dhe moralit.
Norma Juridike
Elementet e normes juridike jane:
a. e pergjithshme
b.
abstrakte
c.
e detyrueshme.
* Norma juridike eshte ai urdherim i
pergjithshem dhe abstrakt qe u drejtohet te
gjithe anetareve te shoqerise dhe nepermjet
se ciles atyre u imponohet nje sjellje e
caktuar, nen kercenimin e nje reagimi te
caktuar, qe merr emrin e sanksionit.
Norma Juridike
Normat qe i perkasin te drejtes publike kane
karakter absolut dhe palet e interesuara
nuk mund t’i shmangin ato.
“ius publicum privatorum pactis mutari
non potest”- e drejta publike nuk mund te
modifikohet nga veprimet individeve dhe
nga perfitimi qe rezulton prej saj nuk mund
te hiqet dore.
Norma Juridike
Normat juridike kane:
1. karakter shoqeror, sikurse te gjitha normat e
tjera (etike, morale, zakonore). Ky karakter lidhet
me elementin e pergjithshem te normes juridike.
2. *karakter juridik- karakter i ndryshem nga
normat e tjera (etike, morale, zakonore). Ky
karakter lidhet me faktin qe normat juridike
krijohen per shkak te vullnetit te organeve
shteterore. Ky eshte karakteri qe i dallon keto
norma nga normat e tjera (etike, morale,
zakonore).
Norma Juridike
3. karakter abstrakt- karakter i cili lidhet me
faktin qe norma nuk del apo nuk I
referohet nje rasti konkret.
4. karakter detyrues, por jo te gjitha normat
juridike e kane kete karakter.
Norma Juridike
cdo ligj,...ose urdheron, ose ndalon, ose
lejon.
Virtytet e ligjit jane; te urdheroje, te ndaloje
dhe te lejoje.
Norma Juridike
Llojet e normave:
a. deklarative, eshte norma qe percakton
kushte apo cilesi (p.sh. mosha madhore
arrihet ne 18 vjet);
b. urdheruese ose imperative eshte norma
qe imponon nje sjellje te caktuar.
Norma Juridike
c. lejuese- eshte norma e cila, jo vetem qe shpall
te ligjshem nje veprim juridik (kryerjen ose
moskryerjen e tij), por duhet edhe te percaktoje
pasojat juridike qe lidhen me te vepruarin e
paleve, kur nuk perjashtohen nga vete palet.
- Jane ato norma qe i lejojne palet te kryejne ose
te moskryejne veprime te caktuar te cilat krijojne
pasoja juridike, nese nga vete palet nuk
perjashtohen.
Fakti Juridik
 Fakte
juridike jane te gjitha ato ngjarje
natyrore ose veprime te njerezve qe
plotesojne kushtet e venies ne zbatim te
normes juridike, ose sic thuhet zakonisht
fakte juridike jane ato fakte prej te cilave
lind, ndryshon ose shuhet nje marredhenie
(gjendje, situate) juridike e caktuar.
Fakti Juridik
Faktet juridike ndahen ne dy kategori te
medha:
-ngjarje natyrore- jane ato qe shkaktohen
nga natyra (te tilla jane lindja, vdekja,
kalimi i kohes ne mase te tille sa te fitosh
ose te humbasesh nje te drejte, etj);
-veprimet e njerezve- jane ato qe kryhen
prej njeriut. Prej ketyre disa kane nje
rendesi te vecante.
Veprimet juridike
Veprimet e njerezve ndahen ne :
1.veprime juridike ligjore. Shfaqa e vullnetit te nje ose me
shume personave me z.p.v me qellim krijimin,
shfuqizimin ose ndryshimi e nje marredhenie juridike .
2. veprime antiligjore.
Veprimet juridike
Veprimet juridike ndahen ne ;
a.te njeaneshme(unilaterale, si p.sh.,
testamenti etj;
b.te dyaneshme (bilaterale), si kontratat
(contractus);
c. te shumaneshme (multilaterale) si
shoqerite tregtare etj.
E drejta ne kuptimin objektiv dhe subjektiv
E
drejta objektive eshte teresia e
rregullave qe ka vene ndergjegja e
pergjithshme me te cilat rregullohen
veprimet e njerezve ne shoqeri.
 E drejta ne aspektin objektive
konsiderohet si nje norme (rregull)
sjelljeje.
 Kjo e drejte objektive ose norme nuk varet
nga tekat apo vullneti i individetve.
E drejta ne kuptimin objektiv dhe subjektiv

•
•
•
•
E drejta subjektive eshte pushteti per te
vepruar dhe per te realizuar nje interes te
mbrojtur nga rendi juridik
Cdo e drejte subjektive ekzistone per sa kohe
qe ekzitojne:
1. subjekti d.m.th, nje person (fizik ose
juridik), i cili te kete kapacitet qe te jete i tille
(subjekt i se drejtes).
2. nje objekt, i cili te vihet nen sundimin te
subjektit.
3. nje fakt, me fuqine qe te prodhoje te drejta
d.m.th nje fakt juridik.
E drejta ne kuptimin objektiv dhe subjektiv
• Sipas permbajtjes se saj ajo ndahet ne
1.personale- ajo ka per objekt vullnetin e
nje ose disa personave.
2. reale- ajo kane per objekt nje te drejte
ose nje send.
E drejta absolute dhe relative

Te drejta absolute (erga omnes, )te drejtat qe i
garantojne titullarit nje pushtet te panvarur . Titullari i tyre
mund ti ushtroje ato pa dallim kundrejt te gjithe
subjekteve, ne ngarkim te te cileve, qendron nje detyrim i
pergjithshem (negativ), per te mos shqetesuar subjektin
e te drejtes absolute ne ushtrimin e te drejtave te tij.
Ne te drejtat absolute bejne pjese: te drejtat reale ( jura in
re ), te drejtat qe lidhen me personalitetin, te drejtat mbi
te mirat jomateriale (si e drejta e autorit) etj.
E drejta absolute dhe relative

Jane te drejta relative (in personam) ato te
drejta qe i sigurojne titullarit nje pushtet,
nepermjet te cilit ai mund t’i drejtohet nje ose
disa personave te percaktuar, ne ngarkim te te
cileve qendron detyrimi per te bere ose per mos
te bere dicka; p.sh. e drejta e kreditorit per te
marre prestimin prej debitorit. Kjo kategori lidhet
ngushte me te drejtat kreditore.
THE ALBANIA CONTRACT
LAW
KUPTIMI I KONTRATES
Kontrata eshte nje veprim juridik i dyanshem, nje
marreveshje midis dy apo me shume paleve me
qellim ardhjen e pasojave juridike te caktuara.
Kontrata eshte mjeti me kryesor juridik nepermjet te
cilit subjektet e se drejtes realizojne apo permbushin
interesat e tyre ekonomike. Kjo eshte nje arsye pse
kontrata konsiderohet si akti juridik i shkembimit te
vlerave materiale ndermjet paleve nepermjet
veprimeve ose mosveprimeve te tyre.
Perkufizimi i kontrates jepet dhe ne nenin 659 te K.C (diskutim ne
auditore)
KUPTIMI I KONTRATES
Kontrata eshte nje nder burimet e lindjes se
marredhenies juridike.
Kontratat realizojne permbushjen e detyrimeve
dhe burimin e lindjes se te drejtave per palet.
Me ane te tyre lind, ndryshon ase shuhet nje
marredhenie juridik.
Kontratat konsistojne ne mbrojtjen e interesave te
paleve.
Kontrata ka forcen e ligjin per palet, sigurisht
brenda kufijve qe vete ajo ka percaktuar
Elementet esenciale qe lidhen me kuptimin
e kontrates
1. perputhja e vullneteve te lire te paleve
(consensusi), te parashikuara nga nenet
660; 663;676 i K.C.
2. mbeshtetja ne ligj apo sic quhet ndryshe
shkaku ligjor I lindjes (nenet: 663;667i K.C).
3. objekti i kontrates, i cili duhet te jete i
percaktuar, i mundshem , i lidjshem etj
(neni 421;660;663; 678-680 K.C)
4. forma e caktuar ligjore (nenet 192-198 K.C
& 663).
Perputhja e vullnetit te paleve nenkupton qe
palet duhet te merren vesh per te gjitha
kushtet thelbesore apo te domosdoshme te
kontrates ne menyre te shprehur apo te
heshtur.
Kontrata konsiderohet e lidhur ne momentin e
perputhjes se vullneteve ose te dorezimit te
sendit, kur kontrata eshte reale.
Lidhja e kontrates kolon pergjithesisht ne dy faza
1.
Kushte thelbesore apo te pergjthshme te
konratave tregtare (neni 686-689 K.C)
Kushtet e pergjithshme te kontrates, te hartuara nga
njera pale (pala me e fuqishme ekonomikisht…),
kane efekt ndaj pales jetes, ne qofte se kjo i ka
njohur ose duhet t’i kishte njohur.
Keto kushte duhen hartuar ne baze te parimit te
barazise dhe paanesise (neni 422 k.c), me qellim qe
ato te mos sjellin pezullimin apo pavlefshmerine e
kontrates.
Keto kushte nuk duhet te sjellin dobi vetem per palen
qe i harton. Kur ka dyshime per menyren e hatimit te
tyre ato interretohen gjithnje ne dobi te pales tjeter.
Kushte te tjera kontraktore
Kushtet e zakonshme apo natyrore jane ato kushte
te cilat aplikohen ne disa lloj kontratash. Kur palet
nuk i kane permendur shprehimisht ne kontrate ato
merren te mireqena, pasi parashikohen nga ligji.
Kushtet e rastit apo jo thelbesoret jane ato te cilat
palet me marreveshje kane rene dakort ti perfshjijne
ne kontrate (p.sh., afati). Palet mund te shenderrojne
ne kusht te tilla edhe ato qe konsiderohen si kushte
te zakonshme , duke parashikuar ne kontrate nje
rregullim te ndryshem nga ai qe ka percaktuar ligji.
Fazat e lidhjes se kontrates
Faza e pare eshte propozimi ose oferta, e cila
behet nga njera prej paleve (ofertuesi apo
propozuesi). Kjo faze dallon nga ajo e bisedimeve
paraprake dhe e tentativave tregtare si p.sh., dergimi i
katalogeve apo mostrave te mallit. Reklama dhe publikimi
nuk konsiderohen si propozim, pasi ato jane jane ftesa per te
hyre ne bisedime.
kushtet e vlefshmerise se nje propozimi;
a. i plote (neni 671 K.C)
b. i drejtohet nje personi te caktuar ose nje rrethi me
te gjere njerezish (rasti I ofertes pulike si vendosja
e mallrave ne vitrine etj)
c. gadishmeria e propozuesit (neni 665 K.C)
Fazat e lidhjes se kontrates
Revokimi i propozimit mund te behet per sa kohe qe
nuk i ka mberritur pales tjeter dhe per sa kohe qe
nuk ka sjelle ende pasoja.
Propozimi nuk mund te revokohet kur demton interesat
e pales tjeter.
Ne kete faze palet duhet te veprojne me mirebesim ndaj
njera tjetres (neni 674;675 K.C)
Propozimi eshte detyrim i trashegueshem dh sjell
pasoja juridike per trashegimtaret.
.
Fazat e lidhjes se kontrates
Faza e dyte e lidhjes se nje kontrate eshte pranimi ose
renia dakort nga ana e pales qe I eshte drejtuar
propozimi per lidhjen e kontrates.
kushtet e vlefshmerise se nje pranimi;
a. pranimi duhet te jete i plote (neni 670)
b. t’i drejtohet propozuesit
c. te arrije ne kohen e caktuar nga propozuesi (neni
667 K.C)
d. pranimi pergjithsisht duhet te behet ne formen qe
eshte bere propozimi.
diskutim rreth nenit 669 K.C
Teorite qe lidhen me pranimin e
propozimit;
teoria e deklarimit nga ana e pranuesit.
teoria e nisjes
teoria e mberritjes se pranimit tek propozuesi
teoria e marrjes dijeni efektivisht nga ana e
propozuesit. Legjislaioni yne duket se pranon kete
teori (neni 665 dhe 667 pargarafi i pare K.C)
Heqja dore apo nderprerja e nje
marredhenie kontraktore
Pezullimi i nje kontrate mund te ndodhi vetem per
shkaqe te arsyeshme, te cilat parashikohen
shprehimisht ne ligj (p.sh., pamundesi te renda
fizike dhe materiale nga ana e njeres pale neni
740 K.C)
Terheqja ose heqja dore nga kontrata eshte
veprim juridik i njeanshem. Heqja dore nga
kontrata sjell “sanksion”.
Heqja dore apo terheqja nga kontrata behet
vetem me marreveshje.
Terheqja mund te parashikohet edhe nga vete ligji
Zgjidhja e kontrates
Zgjidhja e kontrates eshte nje veprim juridik i
dyanshem.
Zgjidhja e kontrates mund te behet me
marreveshje ndermjet paleve ose me vendim te
gjykates.
Zgjidhja e kontrates mund te parashikohet te behet
ne nje aneks kontrate ose ne nje marreveshje,
ne te cilen duhet te shpjegohen arsyet e
zgjidhjes. Nuk mund te kete zgjidhje vetem me
vullnetin e njeres pale. Neni 698; 699 K.C
Llojet e kotratave
Kontrata te njeanshme dhe te dyanshme
Kontrata me shperblim dhe pa shperblim
Kontrata aksesore dhe kryesore
Kontrata formale dhe joformale
Kontrata konsensule dhe reale
Llojet e kotratave
Kontrata e njeanshme eshte me detyrime te
njeanshme vetem nga njera pale, e cila eshte e
detyruar te kryeje nje veprim apo te jape nje
send ne favor te pales tjeter, pa kerkuar prej
kesaj te fundit ndonje detyrim. Neni 661 K.C
Kontra e dyanshme sjell detyrime per te dyja
palet reciprocikisht, duke i bere ato kreditore dhe
debitore ne te njejten kohe.
Llojet e kotratave
Kontrate me shperblim do te konsiderohet
kontrata ne te cilen cdonjera nga palet ka nje
interes pasurore.
Kontrate pa shperblim do te konsiderohet kontrata
ne baze te se ciles njera plale ka nje perfitim
pasurore perkundrejt pales tjeter.
* me ekzistences e shperblimit ose jo ne kontrate
lidhet dhe pergjegjesia kontraktore.
Llojet e kotratave
Kontrata kryesore do te konsiderohen ato kontrat
qe ekzistojne te panvarura nga ndonje detyrim
tjeter.
Kontrata aksesore do te konsiderohen ato
kontrata qe jane ne funksion te kontratave
kyesore.
*Nuk ka kontrata pa forme, pasi cdo veprim juridik
ka nje forme te caktuar te shfaqjes se tij ( me
veprime konkrete, me goje , me shkrim ose me
heshtje).
Kontrata formale jane ato kontrata qe forma e
vullnetit ndermjet paleve duhet te shfaqet sipas
asaj forme qe eshte percaktuar ne ligj ( shkresa
e thjeshte ose akti noterial)
Llojet e kotratave
Kontrata konsensuale jane ato lloj kontratash te
cilat sjellin pasoje per palet ne momentin e
neshkrimit prej tyre, kur ajo eshte ne forme
shkresore, ose qe ne momentin kur perputhet
vullneti kur eshte ne nje forme tjeter.
Kontrata reale jane kontrata te cilat sjellin pasoja
juridike per palet jo ne momentin e nenshkrimit
prej tyre, por ne momentin e dorezimit te sendit
objekt kontrate.
Kotrata e shitjes
Kontrata e shitjes eshte nje kontrate e dyanshme
konsensuale me shperblim, e cila konsiderohet
e lidhur ne momentin e arritjes se konsensusit.
Elementet thelbesore te kontrates jane:
a.Subjektet, te cilat duhet te kene cilesite e duhura
ligjore, pasi ne rast te kundert kontrata do te
konsiderohet absolutisht e pavlefshme.
b. objekti, i cili duhet te ishte i pershtatshem per
qarkullimin civil.
c. cmimi, i cili duhet te ishte ne te holla, I drejte,
real, i percaktuar.
Detyrimet e paleve ne kontraten e
shitjes
Detyrimet e shtesit;
a. Te kaloje te drejten e pronesise bleresit ose
ate qe quhet ndryshe pushtetin juridik,
nepermjet te gjithe dokumentacionit qe
provon te qenurin e tij si pronar te sendit
objekt kontrate.
b. Te dorezoje tek bleresi sendin objekt te
kontrates ose ate qe quhet pushtetin fizik.
Neni 711 K.C.
b.1Dorezimi te behet nga ana e shitesit ne
afatin dhe vendin e kerkuar neni 712 K.C
Detyrimet e paleve ne kontraten
e shitjes
c. Te garantoje bleresin per gezimin e qete
te sendit ndaj te gjithe personave te tjere
neni 719 K.C.
d. Te garantoje bleresin per cilesine e
sendit.
*Te metat e sendit neni 716, 717, 722,723;
1. Te dukshme ne momentin e blerjes.
2. Te fshehta apo te pamundura per t’u
konstatuar ne momentin e blerjes.
Detyrimet e paleve ne kontraten e
shitjes
Detyrimet e bleresit neni 730;
a. Detyrimi per te marre ne dorezim sendin, i cili
nenkupton cdo veprim te nevojshem per te marre
sendin dhe per te bere te mundur dorezimin e tij
nga ana e shitesit. Ne rast te kundert, cdo lloj
shkaterrimi apo humbjen e rastesishme e sendit
eshte pergjegjesi e bleresit.
b. Detyrimi per pagimin e cmimit te shitjes, i cili
mund te behet ne momentin e dorezimit te sendit
nese nuk eshte vendosur ndryshe nga vete palet.
Eviksion neni 720 K.C
Eviksioni eshte “rreziku” i kerkimit te sendit nga
pronari i vertete. Ky “rrezik” i shfaqet bleresit, i
cili mund te kete blere nje send nga nje
jopronare. Bleresi ne padine e ngritur ndaj tij
duhet te therase ne gjykim shitesin me qellim qe,
edhe nese del i humbur nga ky proces gjykimi,
shitesi i detyrohet bleresit me kthimin e vleres se
sendit te paguar. Nese bleresi nuk therret ne
kete gjykim shitesin, ky i fundit nuk i detyrohet
me kthimin e vleres se paguar .
Llojet e kotratave te shitjes
a.
b.
c.
d.
shitja me moster ose sipas modelit
shitja me prove
shitja me te drejten e parablerje
shitje me rezerve pronesie (e njohur nga
kodi ne nenin 746-748)
e. Shitja e sendeve te paluajtshme neni 750
Zgjidhja e kontrates
Neni 737
E drejta e shitesit per te deklaruar kontraten e
zgjidhur;
a. Kur bleresi nuk paguan cmimin
b. Kur bleresi nuk merr sendin ne dorezim
c. …………….etj
SOLIDARY OBLIGATIONS
(Article 423)
 “The
obligation is solidar when the
creditor or each of the creditors has the
right to demand the execution of the
same obligation completely or partly
either from the debitors together, or
from each of them separately.”
Several, Joint, and Solidary obligations
(ACCORDING TO PLURALITY OF
SUBJECT)




When there are multiple obliges (creditors) and/or
obligors (debitors), the obligation may be several, joint,
or solidary.
1. When each of different obligors owes a separate
performance to one obligee, the obligation is several.
2. When different obligors owe together just one
performance to one obligee, but neither is bound for the
whole, the obligation is joint for the obligors.
3. An obligation is solidary for each of the obligees when
it gives each obligee the right to demand the whole
performance from the common obligor.
Heritable and Strictly personal
obligation
 1.
An obligation is heritable when its
performance may be enforced by a
successor of the obligee or against a
successor of the obligor.
 2. An obligation is strictly personal when
its performance can be enforced only by
the obligee, or only against the obligor.
Article 424
*There is a solidary liability only when:
a. the nature of the obligation requires
liability to be solidary;
b. the law declares the obligation to be
solidary
“The obligation is solidar when it arises
from the will of parties or when
provided by law”.
Single and Joint Obligations
 Single Obligations : only 1 debtor and 1 creditor.

Joint Obligations: when each of the debtor is liable
only for a proportional part of the debt, and each
creditor is entitled only to a partial part of the credit.
 Exceptions:
 1. Agreement of the parties.
 2. Law (i.e. tort feasors are solidarily liable)
 3. Nature of the obligation.
Joint Obligations




Characteristics of joint obligations:
1. When there are two or more debtors or two or
more creditors.
2. Each obligor answers only for a part of the whole
liability and to each obligee belongs only a part of
the correlative rights.
3. To each his own.
Types of Joint Obligations:
 1.
Active Joint- there are multiple
creditors.
 2. Passive Joint- there are multiple
debtors.
 3. Mixed joint- there are multiple
creditors and debtors.
Divisible and Indivisible Joint
obligation
1. Divisible joint obligation:
In joint obligations, the different shares of
the debt or the credit are considered
distinct from one another.
2. Indivisible joint obligation refers to the
object, joint refers to the tie between the
parties, who are merely proportionately
liable, unless solidarity has been stipulated
by the parties or by the law, in which case
it becomes a solidary indivisible obligation
Characteristics:



1. The obligation is joint but since the object is
indivisible, the creditor must proceed against ALL
the joint debtors, for compliance is possible only if
all joint debtors act together.
2. Demand must, therefore, be made on ALL the joint
debtors.
3. If any one of the debtors does not comply with his
monetary obligations for damages.
Characteristics:



4. If any one of the joint debtors be insolvent, the
others shall not be liable for his share. The
obligation to pay monetary damages is no longer
indivisible then, and therefore, the creditor may go
against each debtor individually.
5. If there be joint creditors, delivery must be made
to all, and not merely to one, unless that one be
specifically authorized by the others.
6. Each joint creditor is allowed to renounce his
proportionate credit.
 *The
indivisibility of an obligation does
not necessarily give rise to solidarity.
 Nor does solidarity itself imply
indivisibility.
 Indivisibility - Refers to the Subject
Matter
 Solidarity- Refers to the tie between the
parties.
Solidary Obligations

1. One for all, all for one.
 2. The relationship between the active and
the passive subjects is so close that each of
the former or of the latter may demand the
fulfillment of or must comply with the whole
obligation.
 3. When there is a stipulation in the contract
that the obligation is solidary.
 4. Each will pay the whole value
Some instances





1. Arising from tort/damages
2. Arising from quasi-contracts
3. Legal provisions regarding the obligations
of devisees and legatees
4. Liability of principals, accomplices and
accessories of a felony.
*The obligation may be joint on the side of
the creditors and solidary on the side of the
debtors, or vice-versa.
Types of Solidary Obligations

1. Active solidary- there are multiple
creditors.
 A credit once paid is shared equally among
the creditors unless a different intention
appears.
 2. Passive solidary- there are multiple
debtors. Each debtor may be required to pay
the entire obligation but after payment, he
can recover from his co-debtors their
respective shares.
Types of Solidary Obligations

3. Mixed solidary- there are multiple debtors
and creditors. A credit once paid is shared
equally among the creditors unless a
different intention appears. The debtor may
pay any of the creditors, but if any demand,
judicial or extrajudicial, is made on him, he
must pay only to the one demanding
payment.