Advertentie Meer FD.nl lezen? Registreer je nu en lees gratis 5 artikelen per maand. BUITENLAND 'Interessant: alleen blanken worden gesommeerd diverser te zijn' Kleis Jager 29 jan 12:56 De witte mens, en dan vooral de blanke man, ligt zwaar onder vuur. Dat moet stoppen, vindt de bekende Franse filosoof en romancier Pascal Bruckner. 'De chantage werkt alleen bij ons; het bezwaarde geweten is een uitvinding van de westerse mens.' Pascal Bruckner: 'Ook voor feministen zijn blanke mannen van nature onderdrukkers.' Foto: Didier Bauweraerts/ANP In het kort • Pascal Bruckner doceerde aan universiteiten in Frankrijk en de VS en publiceert in de conservatieve krant Le Figaro. Ook is hij vaak op tv te zien. • In zijn boek Un coupable presque parfait analyseert hij hoe de witte man de ideale zondebok werd van een nieuwe lichting anti-racisten en feministen. • Bruckner stelt: 'Achterstand is een kwestie van sociale slagkracht en geld, niet van discriminatie.' I n linkse kringen staat Pascal Bruckner, een van Frankrijks prominentste intellectuelen, bekend als reactionair. Zelf verwerpt hij die term. De 72-jarige filosoof en schrijver van een groot aantal romans en essays over onder andere liefde, geluk, geld en ouder worden ziet zichzelf nog steeds als een kind van de opstandige jaren zestig. Neem De Tirannie van het berouw uit 2006. Hierin verzette Bruckner zich tegen de plicht tot boete doen. De Europese cultuur heeft, schreef hij, misdaden als het feodalisme, de godsdienst- en wereldoorlogen, het kolonialisme en de slavernij kritisch tegen het licht gehouden, maar is daarin veel te ver gegaan. Zo ver, dat wij denken dat de hele wereld ons haat en dat wij dat dik hebben verdiend, constateert de auteur wiens roman Lunes de fiel door Roman Polanski werd verfilmd als Bitter Moon. Bruckner - hij is ook lid van de jury van de Prix Goncourt, Frankrijks belangrijkste literaire prijs - recidiveert nu met een nieuw tegendraads boek. In Un coupable presque parfait (Een ideale schuldige) analyseert hij hoe de witte man de ideale zondebok werd van een nieuwe lichting anti-racisten en feministen. ‘Het is Kuifje in Afrika, maar dan andersom’ U bent zelf blank, man, heteroseksueel en niet de jongste meer. Toch waagt u zich opnieuw in dit mijnenveld. 'Sommigen hebben mij daarom sterk afgeraden dit boek te schrijven. Maar van die adviezen heb ik juist vleugels gekregen, want het is allemaal veel erger geworden. Wie blank is, is nu bij voorbaat verdacht. Anti-racisten zoals de Amerikaanse Robin DiAngelo (auteur en consultant, red.) vertellen ons dat alle blanken per definitie racistisch zijn. Ook voor feministen zijn blanke mannen van nature onderdrukkers.' Terwijl het patriarchaat op sterven na dood is, schrijft u. 'Ja, dat is heel gek. Nergens is het patriarchaat zo hard bestreden als in de westerse wereld. Aan het begin van de twintigste eeuw raakte dit model in crisis en vanaf de jaren zestig zie je een spectaculaire versnelling. Maar juist hier worden mannen voortdurend van seksisme beschuldigd. Terwijl inmiddels, als je kijkt naar het opleidingsniveau, een twintigjarige vrouw in het voordeel is ten opzichte van een mannelijke leeftijdgenoot met dezelfde sociale achtergrond. Je ziet alleen nog niet veel vrouwen in de techniek of de top van het bedrijfsleven. Maar ook dat zal snel veranderen.' Er is dus steeds minder seksisme, maar de opwinding erover neemt alleen maar toe. Hoe kan dat? 'Voor de spraakmakende feministen van nu is het idee dat het alleen maar beter gaat onverdraaglijk. Ze koesteren het slachtofferschap - dat de status heeft van een adellijke titel in vroeger tijden - en willen andere vrouwen ervan overtuigen dat zij worden onderdrukt. De radicaalsten onder hen vallen ook de heteroseksualiteit aan. Die zou een sociale norm zijn die aan iedereen wordt opgelegd om mannen in staat te stellen om te heersen.' U keert zich ook tegen het begrip white privilege. President Emmanuel Macron heeft onlangs nog verklaard dat hij ‘ongetwijfeld’ heeft geprofiteerd van zijn huidskleur. 'In Zuid-Afrika of de Verenigde Staten, waar zwarten burgerrechten zijn onthouden, had white privilege betekenis. In onze samenlevingen zegt het niets. Macron komt uit een goede familie zoals dat heet, hij bezocht de beste scholen, werd zakenbankier en daarna politicus. In een land dat demografisch gesproken voor 90% “Kaukasisch” is, voegt het feit dat hij blank is niets toe aan deze rugwind.' 'Anti-racisme-activisten zoals Lilian Thuram, de oud-voetballer met wie ik onlangs in debat ging, willen dit niet zien. Terwijl Thuram zelf een ultra-geprivilegieerde is vergeleken met de wegwerker die bij hem beneden in de straat staat te ploeteren. Pascal Bruckner: 'De Arabische slavenhandel, waar je nooit iemand over hoort, begon veel eerder dan de TransAtlantische, duurde veel langer en was omvangrijker.' Foto: Didier Bauweraerts/ANP Thuram zei dat zijn succes en rijkdom hem niet beschermen tegen racisme. 'Thuram is een ster. Overal waar hij komt, wordt hij verafgood. Dat heb ik kunnen zien toen wij samen opliepen, dat was heel leuk.' Hij vertelde u dat een taxi laatst weigerde hem mee te nemen. 'Maar dat is Parijs! Zo gaat dat hier, wij hebben allemaal wel een verhaal over taxichauffeurs die je laten staan.' De antiracist van vandaag zou zeggen dat alleen een blanke het zich kan veroorloven om zijn kleur te negeren omdat die geen enkele negatieve invloed heeft. 'Ik zie werkelijk niet hoe je als blanke in een land als Frankrijk of Nederland in het voordeel zou zijn. Wat echt telt zijn klassen, inkomens- en beroepsgroepen en nog een heleboel andere categorieën. Larry Holmes, een zwarte bokser, vatte het probleem prachtig samen toen hij zei: “Zwart zijn is zwaar, ben jij wel eens zwart geweest? Ik was zwart, toen ik arm was.”' Wat te doen met het feit dat mensen van kleur vaker gecontroleerd worden door de politie? Volgens velen is dat een bewijs voor ‘systemisch racisme’. 'De Franse staat is structureel antiracistisch; wie slachtoffer is van discriminatie kan aangifte doen en rekenen op hulp van de overheid. Wat de identiteitscontroles betreft: vooral bewoners van achterstandswijken met veel criminaliteit krijgen daar vaker mee te maken. Ook hier verwart men dus het raciale met het sociale.' Maar de toestand van deze wijken is ook het resultaat van discriminatie, wordt vaak gezegd. 'Alle arme bevolkingsgroepen worden buitengesloten, om te beginnen met de Gele Hesjes. Achterstand is een kwestie van sociale slagkracht en geld, niet van discriminatie.' Waarom is het nieuwe antiracisme volgens u zelf racistisch? 'Blanken worden verantwoordelijk gehouden voor alle ellende in de wereld, zelfs voor de opwarming. Thuram heeft een boek geschreven dat La pensée blanche heet, het witte denken. Met andere woorden: je huidskleur bepaalt hoe je naar de wereld kijkt. Dat is de essentie van racisme, de biologie bepaalt wie je bent. Het is Kuifje in Afrika, maar dan omgekeerd.' Een andere stelling van anti-racisten: blanken introduceerden het concept ras en bepaalden vervolgens dat het zwarte ras inferieur is aan het witte ras. 'Dat klopt niet, de Arabische filosoof Ibn Khaldoun schreef al in de veertiende eeuw dat zwarten meer op wilde dieren lijken dan op rationele wezens. Dit is de eerste racistische tekst waar we over beschikken, hij vormde de rechtvaardiging voor de Arabische slavenhandel. Wel is het natuurlijk zo dat het “wetenschappelijke” racisme van de negentiende eeuw van Europese makelij is. Maar waar het om gaat is: racisme kom je overal in de wereld tegen, er bestaat niets universelers. Dat geldt trouwens ook voor de slavernij. Die is niet door blanken bedacht, maar wel door blanken afgeschaft.' Afgeschaft, nadat men er eerst flink van had geprofiteerd. 'Zeker. Maar vergeet niet dat de hele mensheid zich schuldig heeft gemaakt aan slavernij, ook de Afrikanen zelf. De Arabische slavenhandel, waar je nooit iemand over hoort, begon veel eerder dan de Trans-Atlantische, duurde veel langer en was omvangrijker. De FransSenegalese historicus Tidiane N’Diaye concludeerde in 2008 dat het optreden van de Arabieren voor Afrika nog het meest verwoestend is geweest.' 'N’Diaye spreekt zelfs van een genocide. In Noord- en Zuid-Amerika en de Cariben leven zo’n 70 miljoen nazaten van slaven, in de Arabische wereld zijn dat er bijzonder weinig. Omdat de mannen systematisch werden gecastreerd.' Het succes van het nieuwe antiracisme is ondertussen groot, de roep om diversiteit klinkt overal. Volgens het bureau I&O Research menen negen op de tien leden van de Nederlandse elite dat de elite te wit is. 'Het Amerikaanse discours gaat er in als koek. Maar wat onze elites denk ik vooral nodig hebben is sociale diversiteit, huidskleur zou nooit een criterium moeten zijn. Het interessante van diversiteit is trouwens dat alleen blanken worden gesommeerd om diverser te zijn. Zou het niet logisch zijn ook Afrika, China, India enzovoorts aan te sporen tot veelkleurigheid zodat de hele planeet er van kan profiteren?' Waarom ervaart alleen de westerse wereld een gebrek aan diversiteit als problematisch? 'Omdat alleen bij ons de zelfhaat hoogtij viert. Zelfbeschuldiging en zelfkastijding zijn hier aan de orde van dag, wij verontschuldigen ons voortdurend: wij zijn te wit, te rijk of te vervuilend. De chantage werkt alleen bij ons, het bezwaarde geweten is een uitvinding van de westerse mens. Onze samenlevingen zijn verre van perfect, maar wij hoeven niet alle zonden van de wereld te dragen. Genoeg is genoeg.' Kleis Jager Meest gelezen Inflatie: opeens gaat het (te) hard Nuchtere Achterhoekse bewaakt de portemonnee van Ajax Aandeel Shell verandert van weduwen- en wezenfonds in een vat vol onzekerheden Advertentie © Het Financieele Dagblad 2021
