Matrix- of projectorganisatie (idee voor opzet theorie)
1. De theorie
Matrixorganisatie
De matrixorganisatie als variant van de lijnorganisatie ontstaat bijvoorbeeld als in een
kennisintensieve dienstverlenende organisatie bij het uitvoeren van opdrachten of projecten
direct en intensief moet worden samengewerkt tussen functionarissen uit verschillende
deskundigheidsgebieden. Veelal worden tegelijkertijd verschillende projecten uitgevoerd.
Dan moet er op verschillende momenten een wisselende inbreng vanuit de diverse
deskundigheidsgebieden worden geleverd.
Men kiest voor de matrixorganisatie als zich binnen een bedrijf vraagstukken voordoen die
niet binnen een afdeling kunnen worden opgelost. Voor productontwikkeling bijvoorbeeld
dient er een samenwerking tot stand te worden gebracht tussen de afdelingen marketing,
research en ontwikkeling en productie, terwijl bovendien de inbreng van de afdeling financiën
vereist is bij de vragen rondom financiering, investeringen, terugverdientijd, en
kostprijsberekening. Matrixorganisatie is een structurele vorm. Nogal eens toegepast in
ziekenhuizen, onderwijs e.d.
Matrix werkt goed in een collegiale omgeving: er samen voor gaan. Want door duaal
leiderschap ontstaat er niet zelden een competentiestrijd: wie heeft het voor het zeggen.
Duaal management kan leiden tot conflicten. Daarom is matrix niet altijd populair. (Keuning &
Eppink, 2012)
Zeggenschapsrelaties in matrixvorm (Keuning & Eppink, 2012)
Nb. BOL.com heeft een matrixstructuur!
1
Dan zie je ook dat bij redelijk “standaard” werkzaamheden een matrix voor de hand liggend
is. Nog even los van het probleem van duaal leiderschap bij matrix…
Matrix is als organisatievorm ooit populair geweest…
Bij “geen klant en opdracht hetzelfde” past meer projectorganisatie.
Projectorganisatie
Een projectorganisatie ontstaat wanneer een organisatie voor specifieke opdrachten
(“projecten”) wordt opgesplitst in semi-autonome projectgroepen, die gegroepeerd worden
rondom die projecten. Vanuit de verschillende afdelingen worden medewerkers aan
projecten toegewezen. Als een team eenmaal geformeerd is, houdt dit zich uitsluitend bezig
met het realiseren van het ‘eigen’ project.
Een projectgroep wordt ingesteld om de vereiste coördinatie in directe onderlinge
samenwerking tot stand te brengen en kan bijvoorbeeld worden belast met automatisering,
productontwikkeling of integrale kwaliteitszorg. Bij een accountantskantoor: een specifieke
adviesvraag van een organisatie (geen maatwerk). Zo’n groep houdt zich dus bezig met een
tijdelijke en specifieke omschreven project.
Als een organisatie op die wijze werkt is er sprake van een projectorganisatie. Deze wordt
ingesteld naast, maar wel in relatie tot de al bestaande, afdelingsgewijs opgezette
organisatiestructuur. Omdat de projecten in een P.O. een tijdelijk karakter hebben is het
probleem van duaal leiderschap minder knellend. Leidt tot minder competentiestrijd.
(Keuning & Eppink, 2012)
Projectorganisatie (Keuning & Eppink, 2012)
2
Bij de casus-uitwerking:
Theorie:
Beschrijven van beide mogelijkheden op essentiële kenmerken (zie hiervoor en boek).
Toepassing:
1) wat herken je: matrix -of projectorganisatie?
Het kan zijn dat er in de casus direct naar een van beiden (of beiden) wordt verwezen.
Vraag is dan: past dit ook bij deze onderneming? Waarom wel/niet?
Of:
2) Wat zou gelet op de werkwijze bij deze onderneming passen (als geen van beiden
worden genoemd), als alternatief op de huidige werkwijze?
Conclusie/aanbeveling:
Dus … (Onderbouwd: wat zou gelet op de werkwijze bij deze onderneming passen).
3