Wordt wonen in Utrecht een
voorrecht?
Thijmen de Vries
Daan van Doremalen
Begeleider: C. Ledes
Datum: 3 februari 2023
Samenvatting
Er is in Nederland een groeiend woningtekort, vooral in de provincies Utrecht, Flevoland en steden in
de Randstad. Het woningtekort is gestegen door de afname in het aantal opgeleverde woningen en
de toenemende groei van het aantal huishoudens. In 2020 is het aantal woningen dat tekortkwam
tot 200.000 woningen opgelopen en is in 2022 315.000 (Berg, 2022). Dit zal nu tot 2025 afzwakken
naar ongeveer 175.000 woningen (Lennartz & Rabobank, 2018). Prijzen op de Nederlandse
woningmarkt stijgen sterk, met hardere stijgingen in steden zoals Amsterdam en Utrecht. Het
inwoneraantal van Utrecht zal naar verwachting in 2040 meer dan 455.000 zijn en de druk op de
woningmarkt is groot, met vooral een tekort aan middensegment woningen. De
woningbouwbehoefte in Utrecht is 104.000 woningen waarvan 60.000 in Utrecht stad.
De oorzaken van het woningtekort in Nederland en Utrecht zijn divers. Een van de kleinere redenen
van het woningtekort is de toename van het aantal huishoudens door echtscheidingen en dat er
minder mensen gaan trouwen dan dat er scheiden. De reden, die op bouwgrond na, het meest
belangrijk is op het woningtekort is, is het toegenomen aantal immigranten en vluchtelingen die naar
Nederland komen. Andere factoren die bijdragen aan het woningtekort zijn de stijgende
huizenprijzen doordat de verhoogde consumentenprijzenindex as gevolg van corona en de oorlog in
Oekraïne(Centraal Bureau voor de Statistiek, 2023c). Door deze inflatie vragen mensen meer voor
hun huizen maar omdat de lonen van mensen niet even sterk toenemen betekent dat dat er minder
huizen verkocht kunnen worden.
Een oorzaak die in groot samenhang heeft met de immigranten is de infrastructuur. Doordat de
infrastructuur in de Randstad beter ontwikkeld is dan in andere delen in Nederland. Dit heeft dan als
gevolg dat mensen zich liever gaan vestigen in de Randstad en daardoor de vraag naar woningen
sterk toeneemt.
Ook is de karige hoeveelheid beschikbare bouwgrond in de Randstad de grootste reden dat het
woningtekort is ontstaan, omdat er heel weinig plek is om nieuwe huizen te bouwen.
Om dit probleem op te lossen, zijn er verschillende mogelijkheden. Een voor de hand liggende
oplossing is het bouwen van meer woningen, maar dit is niet zonder haken en ogen Aangezien
bouwgrond schaars is in de Randstad. De Rijksoverheid kan een rol spelen door gemeenten te
ondersteunen en partijen te faciliteren bij de bouw van woningen. Het stimuleren van de bouwsector
door opleiding en innovatie is ook een mogelijke oplossing. Tot slot is het bouwen van tijdelijke
woningen ook besproken als mogelijke oplossing.
2
Thijmen de Vries & Daan van Doremalen
Wordt wonen in Utrecht een voorrecht?
Inhoudsopgave
Samenvatting........................................................................................................................................... 2
Inhoudsopgave ........................................................................................................................................ 3
Inleiding ................................................................................................................................................... 4
Aanleiding ................................................................................................................................................ 4
Onderzoeksvraag, deelvragen en hypothese .......................................................................................... 4
Onderzoeksvraag ................................................................................................................................. 5
Deelvragen .......................................................................................................................................... 5
Hypothese ........................................................................................................................................... 5
Methodologie .......................................................................................................................................... 6
Deelvraag 1 .......................................................................................................................................... 6
Deelvraag 2 .......................................................................................................................................... 6
Deelvraag 3 .......................................................................................................................................... 6
Resultaten ............................................................................................................................................... 7
Wat is het woningtekort op het moment in Utrecht? ........................................................................ 7
Hoe is het woningtekort in Utrecht ontstaan?.................................................................................... 9
Welke maatregelen kunnen genomen worden om het woningtekort te verminderen? ................. 14
Conclusie ............................................................................................................................................... 17
Discussie ................................................................................................................................................ 18
Literatuurlijst ......................................................................................................................................... 19
Bijlagen .................................................................................................................................................. 22
Planning ............................................................................................................................................. 22
Logboek ............................................................................................................................................. 23
Bijlage enquête ...................................................................................................................................... 24
3
Thijmen de Vries & Daan van Doremalen
Wordt wonen in Utrecht een voorrecht?
Inleiding
Een ramp, hoe had dit ooit kunnen gebeuren. Zo dachten mensen over de economische crisis die alle
Nederlanders meemaakte in 2008, de kredietcrisis. Sinds de crisis voorbij is, gaat het met de
Nederlandse economie stukken beter. Mensen investeren weer massaal en er is meer vertrouwen in
de overheid en in bedrijven. Door deze verbetering ligt de rente op hypotheken en leningen sinds
een paar jaar al redelijk laag, de rente is namelijk van 4.5% naar een magere 2% gedaald. Door deze
ontwikkeling is het in veel gevallen makkelijker geworden om een huis te kopen door het gebruik van
een hypothecaire lening. Uw eerste indruk als lezer zou vast zijn ‘Geweldig! Ik heb nu de kans om
mijn droomhuis te kopen en ik verkoop mijn oude huis gelijk.’ Hoewel dit voor mensen met een groot
inkomen natuurlijk een aangename ontwikkeling is geweest, is het voor een bepaalde groep mensen
hetgeen waar zij 's avonds van wakker liggen, de starters. Door de lage rente op hypothecaire
leningen is het vele malen makkelijker om huizen te kopen. Dit heeft als gevolg dat mensen bereid
zijn grotere bedragen op te offeren voor een huis dat 5 jaar geleden onder de vraagprijs verkocht
werd. Mensen die net zijn afgestudeerd aan een mbo, hbo of universiteit kunnen in sommige
gevallen een grote studieschuld opgebouwd hebben door de hoge onderwijskosten die zij ervaren
tijdens hun studentenleven. Studieschulden zouden officieel niet meegenomen mogen worden als
bespreekpunt wanneer een persoon een hypotheek wil afsluiten. Dit gebeurt echter wel en daardoor
moeten deze afgestudeerde mensen soms zelfs weer thuis wonen. Hoe kon de overheid dit laten
gebeuren.
Aanleiding
Het onderwerp van ons profielwerkstuk is de huizenmarkt in de stad Utrecht. Op dit moment is er
een groot woningtekort in Utrecht waar vooral veel starters last van hebben. Wij gaan het huidige
tekort onderzoeken in Utrecht om later in het onderzoek te kunnen evalueren of eventuele
maatregelen effect hebben en hoe groot dit effect zou zijn. Verder gaan we onderzoeken hoe het
eventuele woningtekort is ontstaan in Utrecht. En als laatste wat de gemeente Utrecht kan doen om
het tekort te verminderen of op te lossen.
Het probleem in ons onderzoek is dat er niet genoeg woningen zijn voor het aantal mensen wat wil
wonen in Utrecht. Waardoor veel mensen op een andere plek moeten wonen ver weg van hun
school of werk. Veel verschillende soorten mensen hebben last van dit probleem zoals starters die
wellicht werken in Utrecht en dicht bij hun werk willen wonen. Vluchtelingen die in Nederland een
nieuw bestaan willen opbouwen kunnen ook last hebben van dit probleem omdat veel huizen buiten
hun bereik zijn. Dit is een probleem omdat door recente prijsstijgingen veel huizen worden gekocht
door rijkere mensen en daardoor kan de diversiteit van de stad verdwijnen.
Ons onderzoek kan als hulpmiddel dienen voor mensen die het woningprobleem op grotere schaal
willen onderzoeken zoals bijvoorbeeld het woningprobleem in de Randstad of in heel Nederland.
Onze persoonlijke reden dat we dit onderwerp hebben gekozen is dat wij zelf examenleerlingen zijn
die hopelijk volgend jaar gaan studeren in een grote stad en wij ons zorgen maken in hoeverre wij
last gaan ondervinden van de woningcrisis. Daarnaast hebben we voor dit onderwerp gekozen omdat
we een onderwerp zochten wat in onze beide profielen zou passen en wat we ook allebei leuk en
interessant vinden. Al snel kwamen we op het idee om de vakken aardrijkskunde en economie te
combineren.
Onderzoeksvraag, deelvragen en hypothese
4
Thijmen de Vries & Daan van Doremalen
Wordt wonen in Utrecht een voorrecht?
Onderzoeksvraag
Onze onderzoeksvraag luidt als volgt:
“Hoe ziet de huisvesting in Utrecht er over 10 jaar uit?”
Wij hebben voor deze hoofdvraag gekozen, omdat wij de huizenmarkt erg interessant vinden. Verder
horen wij in het nieuws veel over een “oververhitte huizenmarkt” en dat het een moeilijk vraagstuk
is. Met deze onderzoeksvraag willen wij kijken wat er eventueel zou kunnen veranderen in 10 jaar in
Utrecht. Beiden zijn wij opgegroeid in Utrecht en daarom was het voor ons vanzelfsprekend dat wij
deze stad gekozen hebben. Daarnaast is het ook onze droom om later zelf ook een huis hier te
kunnen kopen.
Deelvragen
In ons onderzoek gaan wij gebruik maken van drie deelvragen om onze onderzoeksvraag te
beantwoorden. Bij de deelvragen gaan wij gebruik maken van literatuuronderzoeken en interviews.
Onze deelvragen zijn als volgt geformuleerd:
-
wat is het woningtekort op het moment in Utrecht?
hoe is het woningtekort in Utrecht ontstaan?
welke maatregelen kunnen genomen worden om het woningtekort te verminderen?
Hypothese
Wij denken dat het noodzakelijk is dat er ingrijpende maatregelen getroffen moeten worden om het
woningtekort terug te dringen anders zullen de prijzen blijven stijgen en het tekort alleen maar
toenemen. De huisvesting ziet er dus volgens ons in Utrecht over 10 jaar uit als een plek waar alleen
nog maar rijke mensen kunnen wonen omdat de prijzen heel hard zullen stijgen.
5
Thijmen de Vries & Daan van Doremalen
Wordt wonen in Utrecht een voorrecht?
Methodologie
Deelvraag 1
Deelvraag 1 is relevant voor ons onderzoek omdat we willen onderzoeken hoe de huizenmarkt in
Utrecht er over 10 jaar uitziet. We zullen dan eerst moeten achterhalen wat de huidige situatie is om
een accuraat beeld te schetsen van de daadwerkelijke verandering.
Wij gaan gebruik maken van een literatuuronderzoek over de huidige woningmarkt. Wij kunnen dit
heel makkelijk benutten omdat er op het moment door verschillende instanties ongelofelijk veel
onderzoek is gedaan over de woningmarkt en wij hierdoor een breed antwoord kunnen krijgen.
Deelvraag 2
Het is voor ons onderzoek handig om het ontstaan van het woningtekort te onderzoeken omdat wij
dan de oorzaken van het originele tekort kunnen achterhalen. Als wij de origine van het tekort weten
kunnen wij betere verwachtingen maken omdat wij het idee hebben dat de eerder benoemde
ontwikkelingen nog steeds van invloed zijn op het woningtekort.
Voor deze deelvraag gaan wij gebruik maken van een literatuuronderzoek om te onderzoeken hoe
het zo ver heeft kunnen komen op de woningmarkt. Wij hebben gekozen om gebruik te maken van
een literatuuronderzoek omdat de oorzaken van een complex probleem zelf ook complex zijn en
daarom willen wij betrouwbare literatuuronderzoeken gebruiken.
Deelvraag 3
Deze deelvraag is cruciaal voor het beantwoorden van onze hoofdvraag omdat wij dan weten of de
overheid het woningtekort kan of gaat beïnvloeden en daarom kunnen wij een betere inschatting
maken van het woningtekort in Utrecht.
Wij gaan voor deze vraag gebruik maken van een enquête om ook ideeën van andere mensen te
horen en om dat verder te onderzoeken. Verder willen wij gebruik maken van een
literatuuronderzoek om uit te vinden wat voor plannen andere gemeentes hebben om het
woningtekort tegen te gaan.
6
Thijmen de Vries & Daan van Doremalen
Wordt wonen in Utrecht een voorrecht?
Resultaten
In dit onderdeel van ons PWS gaan wij vertellen wat we hebben onderzocht en wat de resultaten van
ons onderzoek zijn. In dit hoofdstuk behandelen we per deelvraag de bronnen die we hebben
gebruikt om aan onze resultaten te komen en de resultaten die uit ons onderzoek zijn gekomen.
Onder de resultaten van elke deelvraag wordt met een beknopte samenvatting aangegeven wat onze
resultaten zijn.
Wat is het woningtekort op het moment in Utrecht?
Volgens (Lennartz & Rabobank, 2018) is het gat tussen het aantal huishoudens en het aantal
woningen in Nederland steeds groter geworden en neemt het woningtekort dus steeds meer toe. In
de jaren 80 van de vorige eeuw werden er per jaar nog ongeveer 100.000 woningen opgeleverd.
Sinds 2014 is dit nog maar een schamele 50.000 per jaar. Dit terwijl het aantal huishoudens normale
groei ervaarde.
Tabel afkomstig uit onderzoek (Lennartz & Rabobank, 2018)
Het tekort zou tot eind 2020 oplopen naar 200.000 en daarna afkoelen tot een tekort van 175.000
woningen. Zoals in de grafiek hierboven te zien is, verschillen de tekorten per provincie behoorlijk. In
Zeeland is er juist een overschot terwijl er in provincies zoals Flevoland en Utrecht een flink tekort is.
In Utrecht is dit tekort iets meer dan 3% van de woningvoorraad.
Volgens het onderzoek van Groot et al., (2018) stijgen de prijzen op de Nederlandse woningmarkt
sterk. Wel wordt er een verschil gezien tussen regio’s. In Amsterdam en andere steden in de
randstad, waaronder Utrecht, stijgen de prijzen het snelst. In een regio zoals Zeeland is er sprake van
een flink minder grote stijging.
Ook is uit het onderzoek gebleken dat huizen snel verkocht worden, een woning staat gemiddeld
maar acht weken te koop. Ook wordt 40% van de woningen op of boven de vraagprijs verkocht en
het aantal te koop staande woningen wordt steeds minder. Het feit dat prijzen van huizen hard zijn
7
Thijmen de Vries & Daan van Doremalen
Wordt wonen in Utrecht een voorrecht?
gestegen in combinatie met woningen die minder lang te koop
staan en dat er minder woningen te koop staan laten zien dat
er in veel delen van Nederland waaronder Utrecht sprake is
van een tekort op de woningmarkt. Zoals in de grafiek
hiernaast afkomstig uit het onderzoek van Groot et al. te zien is
stijgen de reële huizenprijzen na een dipje tussen 2008 en 2014
in heel Nederland. Uit de grafiek is ook op te maken dat de
huizenprijzen in de Randstad flink harder stijgen dan in de rest
van Nederland. De huizenprijzen zijn het hardst gestegen in
Amsterdam en op de tweede plek staat Utrecht.
De gemeente Utrecht heeft in 2019 laten onderzoeken dat het
Grafiek afkomstig uit (Groot et al., 2018)
inwonersaantal van Utrecht in 2024 boven de 400.000 uitkomt
en groeit tot meer dan 455.000 in 2040. Verder staat in het
onderzoek dat de druk op de woningmarkt in Utrecht erg groot
is. Volgens het Ministerie van Algemene Zaken (2022) hebben vooral mensen met een laag en
middeninkomen veel last van de huidige woningmarkt. Dit komt omdat de prijzen van koopwoningen
hard zijn gestegen en daardoor zijn middeninkomens niet meer in staat een koopwoning aan te
schaffen, hierdoor worden middeninkomens gedwongen om te huren (De Groot et al., 2020). Vaak
moeten deze middeninkomens ook nog in de vrije huursector huren omdat toegang tot de sociale
huursector sinds 2011 is ingeperkt (De Groot et al., 2020) de wachttijd voor een sociale huurwoning
is gemiddeld 8 jaar in Utrecht (Wachttijd op sociale huurwoning in regio Utrecht lang (maar nog niet
eens in landelijke top 10), 2021). Volgens (Gemeente Utrecht, 2019) is de woningbouwbehoefte
104.000 woningen in de gemeente Utrecht waarvan 60.000 in de stad Utrecht. Het tekort aan
woningen ligt vooral bij het middensegment waar de gemeente Utrecht ook de meeste woningen wil
laten bouwen. Onder het middensegment verstaat de gemeente huur tot €966 en koop tot
€290.000. Gemeente Utrecht wil in alle segmenten woningen toevoegen waar nodig (Gemeente
Utrecht, 2019).
“Het woningtekort wordt sinds de jaren tachtig uitgerekend door ABF Research, een
onderzoeksbureau dat zich specialiseert in statistieken over de fysieke leefomgeving en de
economie. ABF werkt in opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken als het gaat om de
zogeheten Primos-prognose. Dit is een prognose over de behoefte naar woonruimte en de
ontwikkelingen in de populatie van Nederland (ABF Research, 2018). Met behulp van de prognose
kan het woningtekort worden ingeschat.” (Brouwers, z.d.). Volgens (Brouwers, z.d.) wordt er
gesproken over een gespannen woningmarkt als het tekort aan woningen groter dan de 1% is.
Volgens het rapport “Staat van de Woningmarkt, Jaarrapportage 2020” ligt het woningtekort op
331.000 woningen ofwel 4,2% van de woningvoorraad (Brouwers, z.d.).
Het huidige woningtekort in Nederland hangt dus erg af van de regio. In provincies zoals Zeeland en
Friesland is bijna geen woningtekort of zelfs een overschot terwijl in provincies zoals Noord-Holland
en Utrecht er een enorm tekort is. Dit tekort is vooral aanwezig in de grote steden in de provincies.
Het tekort in Utrecht ligt rond de 3% van de woningvoorraad.
8
Thijmen de Vries & Daan van Doremalen
Wordt wonen in Utrecht een voorrecht?
Hoe is het woningtekort in Utrecht ontstaan?
Nu wij weten wat de woningcrisis nou inhoudt en hoe het er uit ziet, is het ook belangrijk om naar
het verleden te kijken.
Door heel Nederland zijn er al 390.000 woningen te weinig. Deze woningen komen we voor het
grootste gedeelte tekort in plekken als Utrecht en Flevoland. Volgens Atlas Research (Berg, 2022) zijn
er in Utrecht voor elke 140 huishoudens maar 100 woningen beschikbaar.
(Bron 1)
Zoals te zien is in bron 1 is het woningtekort zich vooral gericht rond de grote steden in Nederland en
dan is het tekort het ergste in de randstad. Om te kunnen beantwoorden hoe het woningtekort zich
gaat ontwikkelen over 10 jaar is het natuurlijk belangrijk om erachter te komen hoe dit tekort tot
stand is gekomen. Hierom gaan wij verschillende soorten oorzaken van het woningtekort benoemen
en kijken welke van de oorzaken de grootste invloed heeft gehad op dit probleem.
Door deze verschillende oorzaken van het woningtekort te analyseren kunnen wij bij sommige van
die oorzaken verwachten dat deze hetzelfde zullen veroorzaken over 10 jaar. Daarom kunnen wij
deze oorzaken proberen op te lossen om dan op die manier de woningmarkt over 10 beter te sturen.
9
Thijmen de Vries & Daan van Doremalen
Wordt wonen in Utrecht een voorrecht?
(Bron 2. Y-as is het aantal scheidingen x1000. X-as zijn de jaartallen)
Een van de voornaamste oorzaken van
het huizentekort is de toename van het
aantal huishoudens. Deze toename
wordt door verschillende zaken
beïnvloed. Een van deze zaken is het
toename van echtscheidingen. Sinds de
jaren ’70 is er een toename geweest van
266% in het aantal echtscheidingen per
jaar (Centraal Bureau voor de Statistiek,
2022). Bij deze echtscheidingen is het in
de meeste gevallen nodig voor de twee
personen die gaan scheiden om beide
een nieuwe woning te hebben, omdat zij
natuurlijk niet samen willen blijven wonen. Als deze personen dan ook kinderen hebben die 18 jaar
of ouder zijn kunnen deze er ook voor kiezen om ook op zichzelf te gaan wonen in plaats van een
keuze maken tussen de twee ouders. Zo kun je dus door één echtscheiding die ooit bestond uit één
huishouden, drie huishoudens krijgen. Deze personen hebben allemaal een eigen huis/appartement
nodig waardoor de druk op de huizenmarkt dus toeneemt. Nu zou u misschien denken ‘maar deze
mensen gaan later toch gewoon weer trouwen?’ En het is heel logisch dat u dat zou denken, maar uit
een ander onderzoek van het CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek, 2018) is gebleken dat het
aantal mensen dat trouwt ook sterk is afgenomen.
In de tabel hiernaast zie je dat in de jaren ’70 er
een piek was van het aantal mensen dat gingen
trouwen. Sinds toen is er een geleidelijke afname
geweest. Als je de grafieken vergelijkt zie je dus dat
er meer mensen scheiden en er ook minder
mensen trouwen. Om dus te verwachten dat de
mensen die tegenwoordig scheiden ‘wel weer gaan
trouwen’ is incorrect. Deze twee ontwikkelingen
leiden samen tot een toename van ongeveer 8.000
meer vraag naar woningen
(Bron 3)
Een andere reden dat de huizemarkt onder druk
staat is het toenemende aantal vluchtelingen die
door nood naar een ander land moeten vluchten.
Het doel dat de meeste landen hebben die vluchtelingen ontvangen, is om de vluchtelingen later
weer terug te sturen naar hun land van herkomst wanneer de situatie in dat land veilig genoeg is om
terug te keren. De situatie verbeterd zich echter in veel landen niet waardoor deze vluchtelingen
blijven wonen in het land waar zij naar toe gevlucht zijn. Wanneer dit het geval is en de vluchtelingen
een verblijfsvergunning krijgen maken zij in dit geval deel uit van de Nederlandse bevolking.
Aangezien deze vluchtelingen in AZC’s verblijven waar zij zich slecht kunnen ontwikkelen is het de
10
Thijmen de Vries & Daan van Doremalen
Wordt wonen in Utrecht een voorrecht?
doelstelling van de rijksoverheid om al deze nieuwe Nederlanders een goede woning aan te bieden
waaruit zij zich dus kunnen integreren in de Nederlandse arbeidsmarkt, cultuur, en het sociale leven.
Elke gemeente in Nederland moet elk kwartaal een bepaald aantal woningen aan kunnen bieden
voor deze personen, en dit is in de gemeente Utrecht 481 woningen in het eerste kwartaal van 2023.
Dit kunnen verschillende soorten woningen zijn zoals (sociale) huurwoningen, eenpersoons
appartementen, of grote familiehuizen. Omdat gemeentes deze woningen moeten aanbieden
hebben bouwprojecten voor deze huizen voorrang op andere huizen. Dit heeft dan als gevolg dat dat
er minder nieuwe woningen beschikbaar zijn voor de reguliere huur- of koopmarkt, waardoor de
druk op de huizenmarkt verder toeneemt. Hierdoor wordt de woningmarkt ook duurder, omdat er
minder woningen beschikbaar zijn. Dit zorgt ervoor dat mensen die op zoek zijn naar een woning
meer moeite hebben om een betaalbare woning te vinden en daardoor soms langer moeten blijven
huren. Kortom, de noodzaak om woningen aan te bieden aan vluchtelingen en de prioriteit die hierbij
gegeven wordt, draagt bij aan de druk op de huizenmarkt en maakt de woningmarkt duurder voor
andere particulieren.
(Bron 4)
(Bron 5)
Een oorzaak die de huizenmarkt uitermate groot beïnvloed is de infrastructuur die wij hebben in
Nederland. Met infrastructuur bedoelen wij onder andere bereikbaarheid van bepaalde plekken,
door middel van bijvoorbeeld treinsporen, snelwegen, of rivieren. Met infrastructuur bedoelen wij
ook het aantal voorzieningen in een gebied, en dat zijn dat voorzieningen zoals ziekenhuizen,
scholen, politiebureaus, werkgelegenheid, etc. Deze voorzieningen zijn allemaal van groot belang op
de keuze van woonplaats. U kunt in bron 4 hierboven zien waar alle treinsporen en treinstations zich
bevinden in Nederland (Infrastructuur, 2016 | Compendium voor de Leefomgeving, Z.D.-b). Het valt
op dat rond de randstad zich bij verre de meeste sporen bevinden. Dit is de reden dat met de trein
naar andere steden in de randstad gaan heel snel is. Binnen een half uur kan je vanuit Utrecht naar
Rotterdam, Den Haag, of Amsterdam. Dit is natuurlijk een reden waarom Utrecht zo aantrekkelijk is,
en dat is precies het probleem. Omdat Utrecht centraal ligt en dus zulke goede verbindingen heeft
naar plekken met veel werkgelegenheid (de Randstad dus) is het een goede plek om te wonen
(Werkgelegenheid en verhouding wonen en werken per gemeente, 2013 | Compendium voor de
Leefomgeving, Z.D.-b). In de Randstad is het urbanisatietempo nog steeds niet aan het dalen.
Immigranten uit andere landen in Europa en Noord-Amerika blijven bijvoorbeeld komen, er
11
Thijmen de Vries & Daan van Doremalen
Wordt wonen in Utrecht een voorrecht?
emigreren echter ook mensen, maar dit zijn er minder dan de immigranten. In 2021 immigreerden
401.351 mensen naar Nederland, en emigreerde er 173.469 weg uit Nederland. In de meeste
gevallen zijn de immigranten mensen die hierheen verhuizen voor een beter leven of die hierheen
komen voor hun werk. In dit geval is de Randstad natuurlijk het meest aantrekkelijk, met name
Utrecht. Deze immigranten vestigen zich in de provincie Utrecht en gaan vanuit Utrecht meestal
forenzen naar de overige steden van de Randstad. Deze personen hebben natuurlijk allemaal een
woning nodig en in sommige gevallen zijn dit rijkere mensen die meer geld te besteden hebben aan
een woning waardoor prijzen toe kunnen nemen. De aanwezigheid van ziekenhuizen en scholen is
hierbij van groot belang. Zonder goede ziekenhuizen en scholen zullen veel mensen zich twee keer
bedenken voordat zij zich in een bepaalde locatie vestigen. Dit kan leiden tot een daling van de
woningprijzen in deze gebieden en daar zullen dus minder investeringen in nieuwbouwprojecten
worden gedaan. Bovendien is de aanwezigheid van deze voorzieningen van groot belang voor de
levenskwaliteit van de bewoners en voor de toekomst van hun kinderen. Een gebrek aan goede
infrastructuur, zoals slechte vervoersmogelijkheden of een gebrek aan goede scholen, kan daarom
een negatieve invloed hebben op de woningnood en de woningmarkt.
Een actueel probleem waar wij allemaal mee te maken krijgen is de stijgende inflatie. Die ligt in 2023
al op 7.6% (Centraal Bureau voor de Statistiek, 2023c). Inflatie heeft invloed op de woningmarkt
doordat het leidt tot een stijging van de kosten van grondstoffen en arbeidskosten, wat direct
doorberekend wordt in de prijs van nieuwbouwwoningen. Hierdoor worden nieuwbouwwoningen
duurder, wat weer leidt tot minder aankopen en investeringen in de woningmarkt.
(Bron 6)
Bovendien leidt inflatie tot een stijging van de rente, waardoor hypotheekkosten hoger worden en
het voor mensen moeilijker wordt om een woning te kopen.
Dit heeft als gevolg dat er minder investeringen in nieuwbouwprojecten worden gedaan. Bovendien
kan inflatie ook invloed hebben op de waarde van bestaande woningen. Wanneer de inflatie stijgt,
stijgt de waarde van bestaande woningen meestal ook. Omdat mensen misschien willen verhuizen
zullen zij hun huidige woningen verkopen voor veel meer geld dan dat zij er oorspronkelijk voor
betaald hebben. Deze mensen hebben nu dus meer geld uit te geven aan een nieuw huis waardoor
de huizingmarkt competitiever wordt. Dit heeft dan weer als gevolg dat de huizenprijzen nog verder
stijgen dan dat de inflatie er oorspronkelijk voor zorgde. Het probleem waar we echter mee zitten is
dat de lonen niet snel genoeg meegroeien met de inflatie. Omdat het reële inkomen van mensen
12
Thijmen de Vries & Daan van Doremalen
Wordt wonen in Utrecht een voorrecht?
eigenlijk gedaald is kunnen zij de duurdere hypotheken minder snel betalen. Dit heeft dan weer als
gevolg dat de huizenmarkt vertraagt en er minder huizen verkocht worden. Dit kan leiden tot een
terugval van de economie.
We hebben het eerder al even gehad over de werkgelegenheid en de invloed daarvan op de
huizenmarkt, maar daar is nog meer over te zeggen. Bij werkgelegenheid praten we over alle
mogelijke banen in een land, ongeacht opleidingsniveau of leeftijd. Zoals eerder te zien was, is de
werkgelegenheid het grootst in de Randstad. Dit is niet raar natuurlijk aangezien de economische
centra van Nederland bij deze steden zijn. Het is daarom voor veel mensen aantrekkelijk om te
verhuizen van hun huidige locatie. Neem bijvoorbeeld Zeeland. Zoals te zien was in bron 5 is er in
Zeeland weinig werkgelegenheid. Voor sommige mensen is dit geen probleem aangezien zij hun
leven heerlijk vinden daar, maar voor een groot gedeelte is het leven daar niet genoeg. Zij zullen
daarom verhuizen naar plekken met meer werkgelegenheid en daardoor de druk op de woningmarkt
in plekken zoals Utrecht nog meer verhogen. Dit is een lastig probleem omdat het eigenlijk een ‘self
fulfilling prophecy’ is. Omdat mensen niet willen wonen op een plek waar geen werkgelegenheid is,
worden er op die plek geen huizen gebouwd. Als er geen contracten zijn om huizen te bouwen, gaan
bouwbedrijven zich daar niet vestigen. Hiermee daalt de werkgelegenheid nog verder totdat
bijvoorbeeld de overheid ingrijpt.
Het grootste probleem waar we in de Randstad, en voornamelijk Utrecht mee zitten, is de
bouwgrond. We hebben de meeste plekken in de Randstad waar we huizen konden bouwen zonder
dat deze overlast zouden ervaren van bijvoorbeeld snelwegen al volgebouwd met huizen. Het is dus
heel moeilijk om de vraag naar huizen bij te houden zonder huizen te bouwen in gebieden waar de
bewoners wel overlast ervaren van bijvoorbeeld snelwegen, industrie of vliegvelden. Dit leidt tot
tekort aan beschikbare bouwgrond en stijging van de huizenprijzen. Eigenlijk is het punt dat er te
‘weinig’ bouwgrond is in de Randstad incorrect, en correct tegelijk. Dit komt namelijk door het
bestaan van het Groene Hart. Het Groene Hart is een plek midden in de Randstad waar de overheid
sinds 2000 het bouwen van gebouwen en wegen zo veel mogelijk probeert te vermijden. De overheid
heeft omringende steden zoals Alphen aan den Rijn, Gouda, en Woerden wel toestemming gegeven
om tegen de rand van het Groene Hart aan te bouwen. Er is door het woningtekort daarom ook
steeds meer debat over het verbod om veel woningen te bouwen in het Groene Hart, omdat dit voor
een groot gedeelte het woningtekort in de Randstad zou kunnen oplossen.
13
Thijmen de Vries & Daan van Doremalen
Wordt wonen in Utrecht een voorrecht?
Welke maatregelen kunnen genomen worden om het woningtekort te verminderen?
Het is duidelijk dat er in Nederland een probleem is op de woningmarkt. De omvang en hoe het
probleem heeft kunnen ontstaan zijn duidelijk. Bij deze deelvraag gaan we onderzoeken wat
mogelijke oplossingen zijn voor het woningtekort in Utrecht en potentieel de rest van Nederland.
Een voor de hand liggende oplossing is het bouwen van meer woningen. Volgens de Radboud
Universiteit (z.d.) heeft ABF Research berekend dat er op dit moment ruimte is om minimaal 385.000
woningen bij te bouwen. Met de bouw van deze woningen zou het probleem direct opgelost kunnen
worden echter zitten er wat haken en ogen aan deze berekening. Volgens de Radboud Universiteit
(z.d.) is de capaciteit er op papier maar in de praktijk betekent dat niet dat alle locaties ook
ontwikkeld worden. De vraag is of er op de plek waar ruimte is voor woningen ook vraag is naar
woningen. Daarnaast is het bedrijfseconomisch ook niet handig om ineens veel woningen bij te
bouwen, het is bijvoorbeeld erg lastig om voldoende personeel te krijgen en als er in korte periode
veel aanbod bij komt op de huizenmarkt keldert de prijs waardoor het voor bedrijven minder
interessant is om een project voort te zetten (Radboud Universiteit, z.d.). Maar als het bouwen van
meer woningen goed gereguleerd wordt en voor de juiste doelgroep wordt gerealiseerd door middel
van het bouwen van “betaalbare woningen” is het een reële oplossing.
Volgens Schilder et al. (2021) kan het Rijk een grote rol spelen in het oplossen van het woningtekort.
Een minister voor Wonen wordt vaak als eerste idee geopperd maar dit blijkt geen zoden aan de dijk
te zetten. (Schilder et al., 2021). Er zijn wel andere dingen die de Rijksoverheid kan doen om het
tekort terug te dringen. De Rijksoverheid kan bijvoorbeeld kijken of gemeenten in staat zijn hun
taken rond de bouw van woningen goed te vervullen (Schilder et al., 2021). De Rijksoverheid zou ook
diverse partijen die nodig zijn bij de bouw van woningen kunnen ondersteunen en faciliteren om de
bouw van woningen te laten toenemen waardoor er sneller meer woningen bijgebouwd kunnen
worden zodat meer mensen in staat zijn om een woning te bemachtigen.
Volgens Schilder et al. (2021) wordt ook het stimuleren van de bouwsector genoemd als mogelijke
oplossing voor de korte en lange termijn. Op de lange termijn zijn er twee mogelijkheden. De eerste
mogelijkheid is het opleiden van mensen voor in de techniek zodat deze mensen beschikbaar zijn
voor de bouw om deze te versnellen. Een nadeel van deze maatregel is dat deze niet direct invloed
zal hebben op het tekort maar juist later effect zal hebben omdat deze mensen eerst opgeleid
moeten worden en volgens Schilder et al. (2021) valt met deze maatregel ook niet te verwachten dat
er opeen veel meer werknemers beschikbaar komen. Een tweede maatregel is het stimuleren van
innovatie in de bouw. Deze innovaties kunnen er bijvoorbeeld voor zorgen dat woningen sneller
en/of duurzamer gebouwd kunnen worden.
Een andere mogelijke oplossing is het bouwen van tijdelijke woningen tot er meer vaste woningen
gebouwd zijn. Met deze oplossing is het voor mensen die absoluut nu een huis nodig hebben
mogelijk om te wonen in stad waar ze willen, hiermee krijgt de gemeente de kans om woningen bij te
bouwen. Utrecht heeft besloten om in 2023 en 2024, 2500 tijdelijke woningen te bouwen om in deze
tijdwinst nieuwe woningen te bouwen voor woningzoekende. (De Graaf, 2022).
In een brief aan de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal geschreven door minister
Kajsa Ollongren, destijds minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, heeft Ollongren het
over de voordelen van tijdelijke woningen die “flexwoningen” worden genoemd. Ollongren geeft aan
dat flexwoningen een oplossing kunnen bieden voor mensen die spoedzoekers genoemd worden.
14
Thijmen de Vries & Daan van Doremalen
Wordt wonen in Utrecht een voorrecht?
Een spoedzoeker is een persoon die spoedig een woning nodig heeft. “De woningen worden vaak
gedeeltelijk of geheel in de fabriek ‘gebouwd’ en zijn makkelijk verplaatsbaar, stapelbaar,
schakelbaar of splitsbaar. De woningvoorraad kan daardoor relatief snel worden uitgebreid,”
(Ollongren, 2019). Doordat deze woningen makkelijk gebouwd en verplaatst kunnen worden, kunnen
ze efficiënt ingezet worden op plekken waar dat nodig is. Volgens Ollongren (2019) zijn flexwoningen
een stimulans voor innovatie in de bouw omdat het bouwen van een flexwoning minder afval en
overlast met zich meebrengt daarnaast is het tekort aan werknemers in bouw een minder groot
probleem dan bij de traditionele bouw. Ook is de productietijd korter bij flexwoningen.
Een veelbesproken “oplossing” voor het woningtekort is hoogbouw. Op dit moment zijn er meer dan
220 torens in Nederland hoger dan 70 meter, 70 meter is de grens waarboven men het heeft over
hoogbouw (Monster, 2021). Volgens Monster (2021) leveren hoogbouwtorens veel woningen op
voor de vierkante meters die ze kosten. Maar de vraag is of hoogbouw wel echt een oplossing is:
hoogbouw kost namelijk relatief meer dan laagbouw en daarnaast kost het uitvoeren van een
dergelijk plan erg veel tijd wat we niet hebben met het huidige tekort. Door Monster (2021) wordt
ook de aansluiting op straat genoemd als een probleem. Volgens Redactie (2021) is hoogbouw ook
niet de favoriete oplossing in Utrecht. De iconische Domtoren is 112 meter hoog en tot nu toe het
hoogste gebouw in Utrecht. Veel mensen en gemeente Utrecht willen dit zo houden en hebben al
aangekondigd geen gebouwen hoger dan 105 meter te bouwen.
Kantoren staan in Nederland relatief
veel leeg. Zoals te zien is in de tabel
hiernaast van het Centraal Bureau
voor de Statistiek (2022b) staat
gemiddeld 2,25% van de woningen
leeg. Het percentage kantoren wat
leeg staat ligt veel hoger, op 9,56%
namelijk. Er zijn dus voldoende
kantoren die omgebouwd kunnen
worden naar woningen. Van Giezen
(2013) heeft drie verschillende
projecten onderzocht waarin
leegstaande kantoorgebouwen
werden omgebouwd naar woningen.
Bij twee van de drie projecten werd
het project omschreven als succesvol
en over één project werd geschreven
dat het niet zonder slag of stoot ging.
Tabel afkomstig van (Centraal Bureau voor de Statistiek, 2022b)
Een veel voorkomende succesfactor
was het feit dat de verbouwingskosten
meevielen waardoor de huren ook meevielen. Omdat de kosten veelal meevielen waren de
woningen geschikt voor starters die het op dit moment het moeilijkst hebben op de woningmarkt.
Een belangrijk leerpunt van het derde project was dat er van tevoren goed gepland moet worden en
duidelijke afspraken moeten worden gemaakt.
15
Thijmen de Vries & Daan van Doremalen
Wordt wonen in Utrecht een voorrecht?
Uit onze enquête die wij aan mensen uit verschillende doelgroepen hebben voorgelegd blijkt dat veel
mensen dagelijks bezig zijn met het woningtekort en dat sommige ook last hebben van het
woningtekort. Veel ideeën die ondervraagden aandragen komen overeen met oplossing die wij
onderzocht hebben. Ondanks veel verschillende oplossingen willen mensen vooral dat er meer
huizen bij gebouwd worden.
Er zijn dus meerdere mogelijke oplossingen voor het woningtekort in niet alleen Utrecht maar heel
Nederland. Volgens de Radboud Universiteit (z.d.) is er meer dan genoeg ruimte in Nederland om het
woningtekort in één klap op te lossen maar door verschillende omstandigheden is niet alle grond
bruikbaar. Ook zou de overheid een rol kunnen spelen door te investeren in innovatie in de bouw of
door te investeren in flexwoningen waar spoedzoekers tijdelijk onderdak kunnen vinden. Hoogbouw
is ook een reële oplossing maar bij hoogbouw zijn er ook tegenstanders, vooral in Utrecht zijn er
mensen die willen dat de Domtoren het hoogste gebouw in Utrecht blijft wat de bouw van
wolkenkrabbers belemmert. Als laatste zou het ombouwen van kantoren tot appartementen een
oplossing kunnen zijn. Uit onderzoek is gebleken dat dit goede en goedkope resultaten kan
opleveren.
16
Thijmen de Vries & Daan van Doremalen
Wordt wonen in Utrecht een voorrecht?
Conclusie
Het woningtekort heeft op het moment een grootte van ongeveer 175.000 woningen, en dit aantal
zal steeds met kleinere aantallen toenemen en afnemen door verschillende oorzaken. Er is tussen de
verschillende regio’s in Nederland wel een groot verschil in de hoeveelheid. In plekken zoals zeeland
zijn er zelfs te veel woningen terwijl in de Randstad er natuurlijk een ongelooflijk groot tekort is.
Er zijn veel oorzaken voor het woningtekort die allemaal samenwerken om het probleem zo te
maken als het nu is. Ten eerste scheiden er veel meer mensen dan dat er trouwen, waardoor deze
nieuwe alleenstaande mensen een nieuw huishouden vormen en dus een nieuwe woning nodig
hebben. Ook wordt het tekort veroorzaakt door de aantrekkelijkheid van Nederland, en dan met
name de Randstad, richting het buitenland. Dit zorgt voor meer immigranten dan emigranten
waardoor de vraag dus weer meer toeneemt dan het aanbod kan voldoen. Ook is de infrastructuur in
de Randstad beter ontwikkeld wat dus als gevolg heeft dat mensen uit andere delen van Nederland
trekken naar de Randstad om daar te profiteren van de betere werkgelegenheid. Dan heb je ook nog
het probleem dat bouwgrond in de Randstad schaars is waardoor woningcorporaties lastig
nieuwbouwwoningen kunnen bouwen en dus niet hun aanbod kunnen verhogen tegenover de
stijgende vraag.
De oplossingen hebben wij onder andere uit onze enquête gehaald en bevatten meerdere ideeën die
allemaal kunnen samenwerken om het probleem op te lossen. De meest logische oplossing is om
huizen bij te bouwen, maar dit is op zichzelf nog niet genoeg omdat het belemmerd wordt door
andere zaken zoals een aanbodsimpuls. Ook is de taak van de overheid belangrijk en moet niet
worden weggezet. Als de overheid gemeentes zaken oplegt om het bouwen van woningen te
stimuleren en om hun infrastructuur te verbeteren kan dit zorgen voor een afname van de vraag in
bepaalde gebieden en het verhogen van de vraag in gebieden die zich dan beter ontwikkelen. Een
andere oplossing is het bouwen van ‘flexhomes’. Deze woningen kunnen tijdelijk gebruikt worden
om aan de vraag te voldoen om de woningcorporaties tijd te geven om huizen te bouwen of nieuwe
bouwgrond te creëren. Er staan daarnaast ook veel panden in Nederland leeg die natuurlijk gebruikt
kunnen worden om woningen van te maken. Dit kan bijvoorbeeld door de lege (kantoor)panden om
te bouwen naar woningen, of om deze panden af te breken en er hoogbouw neer te zetten waar
meer appartementen in passen.
Nu wij deze deelvragen hebben beantwoord kunnen wij antwoord geven op de hoofdvraag ‘Hoe ziet
de huisvesting in Utrecht er over 10 jaar uit?’ Omdat de bouwgrond schaars is in Utrecht en
hoogbouw bijna niet mogelijk is, zal het aanbod aan woningen niet sterk groeien tenzij er
veranderingen komen. Dit heeft als gevolg dat de woningmarkt in 2033 nog niet hersteld zou zijn
naar het evenwicht. Als de overheid onze eerder benoemde oorzaken van het huidige tekort zou
tegengaan, is de kans wel aanwezig dat de woningmarkt wel weer tot een evenwicht komt. De
overheid moet dus investeren in betere infrastructuur in andere plekken in Nederland zoals
Overijssel en Gelderland, zodat mensen zich daar kunnen vestigen en zo de druk op de huizenmarkt
in Utrecht minder kunnen verlichten. Dit, gepaard met het vrijmaken van delen in Utrecht waar op
het moment bouwen niet mogelijk is, kan ervoor zorgen dat er in 2033 (bijna) geen woningtekort
meer is.
17
Thijmen de Vries & Daan van Doremalen
Wordt wonen in Utrecht een voorrecht?
Discussie
Een punt wat ons onderzoek belemmerd had was het feit dat de persoon die wij eigenlijk in gedachte
hadden om te interviewen niet beschikbaar was. Wij hadden te veel gerekend op dit interview en
hadden hierom geen back-up en moesten het doen met het literatuuronderzoek en de enquête. Dit
was een grote fout aangezien wij graag hadden willen horen van een persoon die voor de Gemeente
Utrecht werkt hoe de overheid al aan het nadenken is over hoe zij de woningcrisis tegengaan. Ook
was het voor ons voordeliger geweest als wij eerder waren begonnen met het opzoeken van
bronnen, aangezien wij onze bronnenlijst eigenlijk nog niet uitgebreid genoeg vinden. Deze
problemen ontstonden doordat wij oorspronkelijk tijdens en voor SE-2 een groter gedeelte van ons
profielwerkstuk wilde maken maar zoals te zien in het logboek hebben wij hier eigenlijk geen tijd aan
kunnen besteden omdat de SE-week zwaarder was dan dat wij eerst hadden verwacht. In de
toekomst zouden wij dus liever meer tijd besteed willen hebben voor de SE-week zodat wij een
uitgebreider onderzoek hadden kunnen uitvoeren. Dit komt terug in onze oorzaken van de huidige
woningnood omdat wij het effect van immigranten en de infrastructuur beter hadden willen
onderzoeken, maar doordat wij onze tijd niet goed genoeg hadden ingepland moesten wij ons
onderzoek eerder afmaken.
Een belangrijk punt wat in de toekomst dit onderzoek goed zou kunnen versterken zijn interviews.
Zoals eerder gezegd hadden wij een interview in gedachte die uiteindelijk toch niet door kon gaan, en
omdat wij hier te laat aan dachten konden wij niet op tijd een vervangend interview vinden. Dat
kwam vooral omdat wij graag iemand wilde spreken die voor de Gemeente Utrecht werkt en wij dit
niet op tijd voor elkaar konden krijgen. Ook zouden interviews met mensen die persoonlijk de
effecten hebben ervaren van de woningnood de toekomstblik goed kunnen versterken. Deze mensen
zouden kunnen helpen omdat zij specifiek weten waar het probleem zat en daardoor dus een
probleemstelling konden maken waar dan vervolgens een oplossing voor gemaakt zou kunnen
worden. Dit hebben wij al deels in onze enquête verwerkt maar dat was uiteindelijk niet diep genoeg
dan dat wij eigenlijk hoopten.
18
Thijmen de Vries & Daan van Doremalen
Wordt wonen in Utrecht een voorrecht?
Literatuurlijst
Berg, N. (2022, 2 september). Atlas voor gemeenten 2022 - Wonen. Atlas Research.
https://atlasresearch.nl/atlas-voor-gemeenten-2022-wonen/
Brouwers, C. B. (z.d.). Startproblemen in Utrecht [Bachelorscriptie]. Radboud Universiteit.
Centraal Bureau voor de Statistiek. (2022a, juli 14). Scheiden. https://www.cbs.nl/nlnl/visualisaties/dashboard-bevolking/levensloop/scheiden
Centraal Bureau voor de Statistiek. (2022b, december 14). Minder leegstaande woningen, kantoren
en winkels. Geraadpleegd op 1 februari 2023, van https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2022/50/minderleegstaande-woningen-kantoren-en-winkels
Centraal Bureau voor de Statistiek. (2023a, januari 31). Immi- en emigratie; per maand,
migratieachtergrond, geslacht. https://www.cbs.nl/nl-nl/cijfers/detail/83518NED
Centraal Bureau voor de Statistiek. (2023b, februari 1). Waar groeit of krimpt de bevolking?
https://www.cbs.nl/nl-nl/dossier/dossier-verstedelijking/waar-groeit-of-krimpt-de-bevolkingCentraal Bureau voor de Statistiek. (2023c, februari 1). Inflatie in januari 7,6 procent bij snelle
raming. https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2023/05/inflatie-in-januari-7-6-procent-bij-snelle-raming
De Graaf, P. (2022, 13 juli). Radicale maatregel: Utrecht reserveert zes weken lang alle sociale
huurwoningen voor statushouders. de Volkskrant. Geraadpleegd op 1 februari 2023, van
https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/radicale-maatregel-utrecht-reserveert-zes-wekenlang-alle-sociale-huurwoningen-voor-statushouders~be6f0bff/
De Groot, C. G., Vrieselaar, N. V., & Rabobank. (2020). Reddingsboei voor de middeninkomens op de
woningmarkt. In economie.rabobank.com. Geraadpleegd op 2 februari 2023, van
https://economie.rabobank.com/publicaties/2020/januari/reddingsboei-middeninkomenswoningmarkt/
Gemeente Utrecht. (2019). Stadsakkoord Wonen. In omgevingsvisie.utrecht.nl. Geraadpleegd op 31
januari 2023, van https://omgevingsvisie.utrecht.nl/fileadmin/uploads/documenten/zzomgevingsvisie/thematisch-beleid/wonen/2019-11-stadsakkoord-wonen.pdf
Groot, S. G., Vogt, B. V., Van der Wiel, K. W., Van Dijk, M. D., & CPB. (2018). Oververhitting op de
Nederlandse huizenmarkt? In cpb.nl. Centraal Planbureau. Geraadpleegd op 30 januari 2023, van
https://www.cpb.nl/publicatie/oververhitting-op-de-nederlandse-huizenmarkt/CPBAchtergronddocument-1jun2018-Oververhitting-op-de-nederlandse-huizenmarkt.pdf%20
Holtermans, M. (2022, 28 juni). Woningnood in Utrecht nog steeds hoog: bekijk hier de cijfers.
indebuurt Utrecht. https://indebuurt.nl/utrecht/nieuws/woningnood-in-utrecht-nog-steeds-hoogbekijk-hier-de-cijfers%7E270517/
Huisvesting van vluchtelingen. (z.d.). Unc Inc / Unc Inc Amsterdam - uncinc.nl.
https://www.vluchtelingenwerk.nl/nl/node/26706/huisvesting-van-vluchtelingen
Infrastructuur, 2016 | Compendium voor de Leefomgeving. (z.d.).
https://www.clo.nl/indicatoren/nl209607-infrastructuur-wegen
19
Thijmen de Vries & Daan van Doremalen
Wordt wonen in Utrecht een voorrecht?
Lennartz, C. L. & Rabobank. (2018). De omvang en prognoses van “het” woningtekort. In
retailinsiders.nl. Geraadpleegd op 30 januari 2023, van https://www.retailinsiders.nl/docs/05f295559547-4b4e-8d92-5ec4a5d22156.pdf
Ministerie van Algemene Zaken. (2022, 2 augustus). Maatregelen tegen woningnood. Huurwoning
zoeken | Rijksoverheid.nl. Geraadpleegd op 2 februari 2023, van
https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/huurwoning-zoeken/maatregelen-tegen-woningnood
Ministerie van Justitie. (2023, 2 januari). Huisvesting statushouder. Asielbeleid | Rijksoverheid.nl.
https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/asielbeleid/huisvesting-asielzoekers-metverblijfsvergunning
Monster, J. M. (2021, 12 mei). Hoogbouw is de ideale oplossing in de strijd tegen woningnood. Of
toch niet? Gebiedsontwikkeling.nu. Geraadpleegd op 1 februari 2023, van
https://www.gebiedsontwikkeling.nu/artikelen/hoogbouw-is-de-ideale-oplossing-in-de-strijd-tegenwoningnood-of-toch-niet/
NU.nl. (2021, 25 september). Hoe groot is het huizentekort en wat kunnen we eraan doen?
Geraadpleegd op 1 februari 2023, van https://www.nu.nl/economie/6158671/hoe-groot-is-hethuizentekort-en-wat-kunnen-we-eraan-doen.html
Ollongren, K. H. (2019). Stimuleringsaanpak Flexwonen. In open.overheid.nl. Geraadpleegd op 1
februari 2023, van https://open.overheid.nl/repository/ronl-ae55b5cd-7a18-4667-a772331f2c43c660/1/pdf/kamerbrief-over-stimuleringsaanpak-flexwonen.pdf
Radboud Universiteit. (z.d.). FM Focus | Waarom worden er niet sneller meer woningen gebouwd?
ru.nl. Geraadpleegd op 1 februari 2023, van https://www.ru.nl/fm/actueel/nieuws/fm-focus/vmprinteditie/fm-focus-waarom-sneller-woningen-gebouwd/
Redactie. (2021, 30 maart). Is hoogbouw in Utrecht de oplossing voor woningnood? De Utrechtse
Internet Courant. Geraadpleegd op 1 februari 2023, van https://www.duic.nl/algemeen/ishoogbouw-in-utrecht-de-oplossing-voor-woningnood/
Schilder, F. S., Buitelaar, E. B., Daalhuizen, F. D., Groot, J. G., Hanou, M. H., Lennartz, C. L., Van der
Staak, M. S., & Planbureau voor de Leefomgeving. (2021). Wonen na de verkiezingen. In
dspace.library.uu.nl. Planbureau voor de Leefomgeving. Geraadpleegd op 1 februari 2023, van
https://dspace.library.uu.nl/bitstream/handle/1874/415410/pbl_2021_wonen_na_de_verkiezingen_
4613.pdf?sequence=1&isAllowed=y
UNHCR, the UN Refugee Agency. (z.d.). UNHCR.
https://www.unhcr.org/nl/media/begrippenlijst/vluchtelingen/
Van den Eerenbeemt, M. E., & Hotse Smit, P. H. (2018, 20 februari). Bouwen in het Groene Hart?
Groenehart.Info. Geraadpleegd op 1 februari 2023, van https://groenehart.info/wpcontent/uploads/2018/03/Bouwen-in-het-Groene-Hart-VK-21-2-2018.pdf
Van Giezen, T. G. (2013). De transformatie van leegstaand vastgoed naar woonruimte voor studenten
en jongeren. In platform31.nl. Platform31. Geraadpleegd op 1 februari 2023, van
https://www.platform31.nl/uploads/attachment_file/95/De_transformatie_van_leegstaand_vastgoe
d.pdf
20
Thijmen de Vries & Daan van Doremalen
Wordt wonen in Utrecht een voorrecht?
Wachttijd op sociale huurwoning in regio Utrecht lang (maar nog niet eens in landelijke top 10).
(2021, 24 april). RTV Utrecht. https://www.rtvutrecht.nl/nieuws/2172897/wachttijd-op-socialehuurwoning-in-regio-utrecht-lang-maar-nog-niet-eens-in-landelijke-top-10
Werkgelegenheid en verhouding wonen en werken per gemeente, 2013 | Compendium voor de
Leefomgeving. (z.d.). https://www.clo.nl/indicatoren/nl206603-werkgelegenheid-en-verhoudingwonen-en-werken
21
Thijmen de Vries & Daan van Doremalen
Wordt wonen in Utrecht een voorrecht?
Bijlagen
Planning
Week
Week 36
Week 37
Week 38
Week 39
Week 40
Week 41
Week 42
Week 43
Week 44
Week 45
Week 46
Week 47
Week 48
Week 49
Week 50
Week 51
Week 52
Week 1
Week 2
Week 3
Week 4
Week 5
Persoon
Thijmen & Daan
Thijmen & Daan
Thijmen & Daan
Thijmen & Daan
Thijmen & Daan
Thijmen & Daan
Thijmen & Daan
Thijmen & Daan
Thijmen & Daan
Thijmen & Daan
Thijmen & Daan
Thijmen & Daan
Thijmen & Daan
Thijmen & Daan
Thijmen & Daan
Thijmen & Daan
Thijmen & Daan
Thijmen & Daan
Thijmen & Daan
Thijmen & Daan
Thijmen & Daan
Thijmen & Daan
Activiteit
Zoeken interview
Werken aan deelvraag 1 & werken aan interview
Werken aan deelvraag 1 & werken aan interview
Deelvraag 1 voorleggen aan begeleider
Interview afnemen & werken aan deelvraag 2
SE-week
SE-week
Herfstvakantie
Werken aan deelvraag 2
Werken aan deelvraag 2
Werken aan deelvraag 2
Deelvraag 2 voorleggen aan begeleider
Werken aan deelvraag 3
Werken aan deelvraag 3
Werken aan deelvraag 3
Deelvraag 3 voorleggen aan begeleider
Kerstvakantie
Kerstvakantie
Overige onderdelen PWS
SE-week
SE-week
Puntjes op de i & PWS voorleggen aan begeleider
22
Thijmen de Vries & Daan van Doremalen
Wordt wonen in Utrecht een voorrecht?
Logboek
Week
Week 36
Week 36
Week 38
Week 38
Week 44
Week 44
Week 45
Week 45
Week 46
Week 46
Week 47
Week 47
Week 48
Week 48
Week 49
Week 49
Week 50
Week 50
Week 51
Week 51
Week 5
Week 5
Persoon
Thijmen
Daan
Thijmen
Daan
Thijmen
Daan
Thijmen
Daan
Thijmen
Daan
Thijmen
Daan
Thijmen
Daan
Thijmen
Daan
Thijmen
Daan
Thijmen
Daan
Thijmen
Daan
Tijd
3 uur
3 uur
2 uur
3 uur
2,5 uur
2 uur
2 uur
2 uur
3,5 uur
3 uur
5 uur
5 uur
6 uur
6 uur
3 uur
3 uur
4 uur
4,5 uur
7 uur
7 uur
5 uur
5,5 uur
Activiteit
Werken aan onderzoeksopzet
Werken aan onderzoeksopzet
Bronnenonderzoek
Enquête maken
Bronnenonderzoek
Bronnenonderzoek
Aanleiding & Methodologie
Onderzoeksvraag, deelvragen & hypothese
Bronnenonderzoek
Deelvraag 1
Deelvraag 1
Deelvraag 1 & bronnenonderzoek
Bronnenonderzoek & deelvraag 2
Bronnenonderzoek & deelvraag 2
Deelvraag 2
Deelvraag 2
Bronnenonderzoek
Bronnenonderzoek
Deelvraag 3
Deelvraag 3
Puntjes op de i zetten
Puntjes op de i zetten
23
Thijmen de Vries & Daan van Doremalen
Wordt wonen in Utrecht een voorrecht?
Bijlage enquête
Wij hebben deze enquête afgenomen bij broers en zussen, hun vrienden, bij onze ouders, en ook de
vrienden van onze ouders. Deze Enquête is dus ingevuld door mensen uit alle verschillende soorten
levensfases zodat wij kunnen kijken of er een verschil is tussen de oplossingen en een verschil tussen
de ervaringen van deze mensen.
24
Thijmen de Vries & Daan van Doremalen
Wordt wonen in Utrecht een voorrecht?
Zo ja, op welke manier?
Ik ben op kamers gegaan en had hierbij moeite om een appartement te vinden
We hebben ons huis verkocht
Ik en mijn vrouw zijn begin 2022 verhuisd
Wij hebben een vakantiehuis in Zeeland gekocht
Ik ben een student en had moeite om een studentenhuis te vinden
Ik heb mijn appartement verkocht en ben vrijstaand gaan wonen
mijn vriendin en ik hebben een appartement in Utrecht gekocht
Heeft u ideeën om de woningcrisis te bestrijden?
Meer huizen bouwen
Meer subsidies naar woningcorporaties voor nieuwbouw
Tiny houses maken om efficiënter te gaan wonen
Meer huizen bij bouwen
Leegstaande panden gebruiken als woningen
Meer geld investeren in bouwen
Meer bouwen
Subsidies voor woningen bouwen
Meer hoogbouw voor meer ruimte
Er staan volgens mij kantoren leeg dus die slopen en dan woningen bouwen
Je hebt van die Tiny houses dus kan je meer maken
Stimuleren van het bouwen van woningen
Huizen erbij bouwen
Meer hoogbouw
meer huizen bouwen
meer nieuwbouw
zsm huizen bouwen
25
Thijmen de Vries & Daan van Doremalen
Wordt wonen in Utrecht een voorrecht?
26
Thijmen de Vries & Daan van Doremalen
Wordt wonen in Utrecht een voorrecht?