Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 1 z 52 Podziękowania składam mojemu promotorowi Panu dr hab. inż. Włodzimierzowi Salejdzie, prof. nadzw., który przekazał mi wiele cennych rad i wskazówek oraz Pani dr inż. Bogusławie Dubik i Panu dr Janowi Trzcionkowskiemu za udostępnienie laboratorium do nagrania filmów z doświadczeniami fizycznymi. Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 2 z 52 Praca dyplomowa może przyjmować różne formy w zależności od typu studiów i kraju, w którym są realizowane. Najczęściej spotykanymi rodzajami prac dyplomowych są: Praca licencjacka: Jest to praca napisana na zakończenie studiów licencjackich. Zazwyczaj skupia się na prezentacji podstawowej wiedzy w wybranym obszarze naukowym lub zawodowym. Praca magisterska: Praca magisterska jest pisana przez studentów na zakończenie studiów magisterskich. Często ma charakter bardziej pogłębiony niż praca licencjacka i wymaga wykonania własnych badań lub analizy konkretnego problemu. Praca inżynierska: Jest to praca napisana przez studentów studiów inżynierskich. Skupia się na praktycznym zastosowaniu wiedzy inżynierskiej w rozwiązaniu konkretnego problemu technicznego. Zarządzanie, marketing, ekonomia i administracja to obszary, w których prace dyplomowe mogą przynieść wiele interesujących wniosków. W zarządzaniu można badać strategie firmy, zachowania liderów, czy wpływ kultury organizacyjnej na wyniki. W pracach z marketingu tematyka może obejmować analizę rynku, badanie zachowań konsumentów czy ocenę skuteczności kampanii marketingowych. Prace z ekonomii mogą badać wpływ polityki gospodarczej na gospodarkę, analizować zmiany na rynkach finansowych, czy badać przyczyny i skutki ubóstwa. W pracach z administracji natomiast można skupić się na strukturach administracyjnych, procesach decyzyjnych czy wpływie polityki publicznej na społeczeństwo. Prace z politologii to kolejny szeroki obszar, w którym student może zająć się badaniem procesów politycznych, systemów wyborczych, czy wpływu mediów na politykę. Niezależnie od obszaru, każda praca dyplomowa zawsze wymaga pisanie analiz. To proces, który obejmuje interpretację zebranych danych, identyfikację wzorców, wnioskowanie i tworzenie argumentów. Z kolei prace z rolnictwa wymagają przeprowadzanie badań. Często podobne badania zawierają prace z ekologii. Prace z filozofii z kolei, to obszar, w którym studenci mogą badać różne filozoficzne koncepcje, teorie i idee, zastanawiać się nad pytaniem o sens życia, wolną wolę, prawdę, moralność, a także analizować dzieła różnych filozofów. W sumie, prace dyplomowe są wyrazem umiejętności, wiedzy i zrozumienia studenta dla danego obszaru nauki. Są one ważne nie tylko jako końcowy produkt edukacyjny, ale także jako dowód na zdolność studenta do samodzielnego myślenia, badania, analizy i argumentacji. Bez względu na to, czy dotyczą one teologii, bankowości, prawa, zarządzania, marketingu, ekonomii, administracji, politologii czy filozofii - są one nieodłączną częścią edukacji akademickiej. 1. Wstęp 1.1. Fizyka Fizyka jest trudna, nudna i nieciekawa. Takie przekonanie jest powszechnie przyjęte w polskim społeczeostwie. Skąd się to bierze? Dlaczego osoby, które mnie pytają, co studiuję, a słysząc odpowiedź, że fizykę, otwierają buzię ze zdziwienia i z uszanowaniem kiwają głową? Co sprawia, że nauka ta zarazem budzi lęk, jak i zainteresowanie oraz szacunek? Uczniowie gimnazjum oraz szkół średnich fizyki nie lubią. Świadczy o tym liczba osób zdających fizykę na maturze oraz wolne miejsca na kierunkach Fizyka lub Fizyka Techniczna i to nie tylko na Politechnice Wrocławskiej. Dodatkowym poparciem tej tezy są wyniki badao zamieszczone na stronie portalu edukacja-zlotoryja.org, gdzie ponad 60% uczniów gimnazjum uważa, że fizyka jest nudna i niezrozumiała. Tylko kilka procent wybrało odpowiedź ciekawa, a pojedyncze osoby przyznały, że ich pasjonuje. Należy się zastanowid, co wpływa na te wyniki. Pierwszym wnioskiem, który się nasuwa jest sposób nauczania przedmiotu. Nauczyciele kładą nacisk na mechaniczne zapamiętywanie i rozwiązywanie zadao, które nie mają odniesienia w rzeczywistości. Dodatkowym elementem jest brak możliwości „dotknięcia” fizyki, czyli nauczanie czysto teoretyczne, nie poparte żadnymi doświadczeniami, czy chodby prostymi przykładami z życia codziennego. Jedna godzina lekcyjna zajęd w tygodniu również nie pomaga w zrozumieniu i zainteresowaniu się fizyką. Z pomocą przychodzą nam dostępne zdobycze technologii, czyli telewizja (programy popularno-naukowe) oraz komputery wraz z dostępem do Internetu. Te dwa środki przekazu w połączeniu z pewnym (dużym!) nakładem pracy wzbudzą chęd poznawania otaczającego nas świata, w którym jest jeszcze mnóstwo rzeczy do odkrycia, praw do udowodnienia i zjawisk do wyjaśnienia. Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 3 z 52 1.2. Cel pracy Wychodząc naprzeciw zapotrzebowaniu na efektowne przedstawianie trudniejszych i łatwiejszych praw fizycznych powstał projekt pt.: „Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – fala elektromagnetyczna” Całośd stanowi strona internetowa, na której zamieszczone są materiały podzielone na cztery rozdziały w porządku tematycznym na zadany temat. Projekt pozwala na zebranie w jednym miejscu informacji teoretycznych dotyczących zagadnienia oraz zamieszczenia dodatkowych pozycji, które pomogą pewne rzeczy zrozumied. Poprzez informacje teoretyczne, wykresy, rysunki, zdjęcia, prezentacje, nagrania video, czy interaktywne programy użytkownik poszerza swoją wiedzę. Łatwa dostępnośd do materiałów (wystarczy komputer z podłączeniem do Internetu), przejrzysty wygląd oraz możliwośd wyszukiwania interesujących użytkownika zagadnieo powodują, że ta forma przyswajania wiedzy staje się coraz popularniejsza. Poza tym, uczeo nie jest ograniczony czasowo. W wybranym przez siebie momencie zapoznaje się z zawartością, poświęca odpowiedni dla zrozumienia czas i zawsze może wrócid ponownie. Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 4 z 52 2. E – learning 2.1. Definicja Ten obco brzmiący wyraz staje się coraz bardziej rozpoznawalnym i często używanym zwrotem na polskich uczelniach. Oznacza nauczanie poprzez wykorzystanie dostępnych nowoczesnych technik, czyli komputerów osobistych oraz Internetu. Coraz więcej osób wybiera ten sposób kształcenia. Wpływ na to ma kilka czynników. Przede wszystkim nauka jest możliwa na odległośd, w miejscu gdzie jest komputer z podłączeniem do sieci. Zwiększa to liczbę studentów, którzy z różnych przyczyn nie mogą podjąd studiów w trybie dziennym, czy zaocznym. Wiąże się to przeważnie z kwestią finansową, czyli dojazdami i noclegami w większych miastach. Również praca czy życie rodzinne nie pozwala na fizyczne uczestniczenie w wykładach na uczelni. Użytkownik sam wybiera porę oraz czas, jaki poświęci opanowaniu materiału. Całośd jest przygotowana przez specjalistów z danej dziedziny. Odbiorca otrzymuje wsparcie i pomoc doświadczonego wykładowcy. Wszelkie postępy są kontrolowane i śledzone na bieżąco. Metoda ta umożliwi ukooczyd szkolenie, kurs czy nawet już i studia na odległośd. (1) Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 5 z 52 2.2. Początki w Polsce Panowie Włodzimierz Marek Baraoski i Tomasz Walkowiak, w ramach projektu MM-EDU (www.mm-edu.ict.pwr.wroc.pl), sponsorowanego przez Unię Europejską (IV Program Ramowy), opracowali multimedialny kurs „Sterowanie ploterem”. Ponadto opracowali technologię tworzenia multimedialnych kursów internetowych. Materiały są dostarczane w jednym spójnym środowisku, które zarządza uczniami, udostępnia kursy i przeprowadza egzaminy. Autorzy wybrali platformę WebCT (38% udziału w rynku platform e-learningowych). Pozwala ona na łączenie wielu kursów w jeden tok studiów, udostępnia materiały szkoleniowe (tekst, grafikę, wideo i audio), sprawdza postępy w nauce (testy, również z pytaniami otwartymi i prostą analizą treści odpowiedzi, automatyczne sprawdzanie odpowiedzi, analiza rezultatów w grupy studenckiej). Politechnika Wrocławska jako pierwsza uczelnia w Polsce wprowadza system elearningu czyli uczenia przez Internet. Nowe metody na razie nie wyprą jednak tradycyjnych ćwiczeo i wykładów, choć mogą zastąpić egzaminy. Jednym z twórców projektu jest dr Jędrzej Wierzejewski. Stworzył on projekt internetowego kursu "Algebra z geometrią analityczną", który jury międzynarodowego konkursu "The Best Designed Cours/Lesson" uznało za najlepszy projekt e-learningowy na świecie. Nowy system przetestuje 600 studentów Studium Kształcenia Podstawowego (na pierwszym roku wszyscy mają te same przedmioty, dopiero później wybierają właściwy kierunek studiów). Na początek będą mogli ściągnąd z sieci materiały do dwiczeo i uzupełniające wykład. Dzięki temu nie będą musieli zaprzątad sobie głowy notowaniem i będą się mogli skupid na słuchaniu prowadzącego. Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 6 z 52 Zupełną nowością mają byd e-sprawdziany, których ma byd pięd w semestrze. Zaliczenie wszystkich zwolni studenta z egzaminu koocowego u prowadzącego. Ma to służyd odciążeniu pracowników naukowych, którzy nie będą musieli sprawdzad tak wielu prac. Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 7 z 52 2.3. Podobne sposoby edukacji E-learning wspiera tradycyjną edukację realizowaną przez zajęcia w szkole czy sali wykładowej. Definiowane są również pojęcia podobne: 2.3.1. d-learning Termin ten oznacza uczenie się na odległośd (ang. distance learning). Polega na tym, że uczeo komunikuje się z nauczycielem poprzez wykorzystanie dostępnych środków łączności, takich jak poczta oraz nowe technologie. Najczęściej jest kojarzony ze szkołami korespondencyjnymi, które wysyłają poszczególne partie materiału odbiorcy. Użytkownik zapoznaje się z nim, wypełnia testy, które są odsyłane do siedziby i sprawdzane przez odpowiednie osoby. W odpowiedzi dostaje poprawione błędy wraz z komentarzem, opis postępów w nauce i oczywiście kolejną partię materiału. 2.3.2. m-learning Jest to również forma nauki na odległośd, ale wymaga technologii bezprzewodowej, tzn. laptopów, palmtopów oraz smartfonów. Urządzenia te posiadają stały bezprzewodowy dostęp do Internetu, stąd nazwa mobile learning. 2.3.3. edutainment Słowo edutainment powstało poprzez złożenie dwóch angielskich słów: education (edukacj) oraz enertainment (rozrywka). Nie ma jeszcze odpowiednika w języku polskim, dlatego obecnie używany jest obcojęzyczny termin. Jak sama nazwa wskazuje metoda ta polega na uczeniu poprzez zabawę. Podczas przekazywania określonej formy rozrywki przemycane są informacje Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 8 z 52 edukacyjne. Pozwala to uatrakcyjnid nauczanie, czyli staje się interesujące, a zatem jest chętniej przyswajane przez odbiorcę. Obecnie edutainment jest często wykorzystywany przez środki masowego przekazu do informacji na określony, przeważnie społeczny i uświadamiający cel, tzn. o profilaktyce i ochronie zdrowia, świadomości ekologicznej czy poznawanie zasad rządzących finansami. Poprzez dużą dostępnośd i różnorodnośd materiałów (film, artykuł, audycja radiowa) ma ogromne szanse dotrzed do olbrzymiej grupy odbiorców. W telewizji pojawia się coraz więcej kanałów tematycznych, również naukowych, które starają się w prosty i zrozumiały sposób przedstawid, jak działają urządzenia, żyją zwierzęta czy wyjaśnid zjawiska powszechnie znane lecz nie zrozumiałe dla ludzi. Jest to pierwszy krok do zainteresowania odbiorcy danym zagadnieniem, a co za tym idzie i możliwości dalszego poznawania i wnikania w dany temat. (2) Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 9 z 52 2.4. e-Learning po polsku Wraz z rozwojem technologii oraz powszechnością komputerów podłączonych do Internetu rozwija się również metoda kształcenia poprzez dostępne środki. Niżej przedstawione informacje pochodzą ze stron internetowych najpopularniejszych polskich uczelni wyższych. Multimedialne nauczanie jest również stosowane w nauczaniu w szkołach podstawowych, gimnazjach i średnich, ale minie dużo czasu, zanim zastąpi tradycyjne nauczanie. Obecnie jest to dodatkowa forma zdobywania wiedzy przez ucznia. 2.4.1. Uniwersytet Warszawski COME UW – Centrum Otwartej Edukacji Multimedialnej jest międzywydziałową jednostką Uniwersytetu Warszawskiego. Zostało powołane uchwałą Senatu Uniwersytetu Warszawskiego dnia 23 czerwca 1999 roku. Misją COME UW jest rozszerzanie dostępu do edukacji uniwersyteckiej. Dążąc do niwelowania społecznych, geograficznych i czasowych barier w dostępie do oferty dydaktycznej UW wykorzystuje nowe technologie informacyjne, multimedialne i informatyczne. Aby zapisad się na wybrany kurs internetowy należy wypełnid formularz zgłoszeniowy online. Po rejestracji i dokonaniu wpłaty uczestnik otrzymuje hasło dostępu do materiałów. Kurs trwa zazwyczaj 10 tygodni. Wszystkie materiały szkoleniowe umieszczane są na stronie www kursu i wykorzystują różne środki przekazu: tekst, grafikę, multimedia, audio i wideo. Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 10 z 52 Zwykle co tydzieo pojawia się nowy materiał szkoleniowy, który należy przeczytad, pytania, na które należy odpowiedzied oraz zadania, które należy rozwiązad. Esłuchacze mają na to wcześniej określoną ilośd czasu – zwykle 1-2 tygodni. E-wykładowca czyta i ocenia wykonane prace oraz wysyła informację zwrotną do studentów korzystając na przykład z listy dyskusyjnej. Prowadzący może też kontaktowad się indywidualnie z uczestnikami kursu poprzez e-mail lub czat. Zadania testowe są oceniane on-line i od razu można sprawdzid poprawnośd swoich odpowiedzi. Marzenie, którego nie można zrealizowad na normalnych zajęciach stacjonarnych! E-słuchacze wymieniają swoje opinie i zadają pytania innym uczestnikom kursu oraz wykładowcom za pomocą poczty elektronicznej, listy dyskusyjnej lub czatu. W latach 2000-2004 w internetowych kursach i studiach udział wzięło 2 479 osób. W kolejnych 12 miesiącach liczba ta podwoiła się i wynosiła 4820. Dziś mamy ponad 12 500 użytkowników platformy zarejestrowanych na zajęcia przez Internet. (3) Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 11 z 52 2.4.2. Uniwersytet Jagiellooski Stowarzyszenie E-learningu Akademickiego zostało zarejestrowane we wrześniu 2006. Strategicznymi celami SEA są: tworzenie wzorcowych programów kształcenia z wykorzystaniem nowoczesnych technologii teleinformacyjnych; opracowywanie modeli wdrożeo e-nauczania w szkolnictwie wyższym; opracowywanie standardów kształcenia przez Internet oraz prowadzenie postępowao akredytacyjnych i certyfikacyjnych; promocję dobrych praktyk w zakresie tworzenia treści dydaktycznych i prowadzenia zajęd w Internecie; budowę platformy współpracy praktyków e-learningu; organizowanie konferencji oraz seminariów naukowych; prowadzenie działalności popularyzatorskiej, informacyjnej i wydawniczej; monitoring i opiniowanie ofert naukowo-dydaktycznych dotyczących eedukacji; organizowanie i wspieranie krajowych oraz międzynarodowych projektów badawczych z zakresu e-edukacji; organizowanie i finansowanie konkursów na prace naukowe z zakresu eedukacji; organizowanie wymiany naukowo-dydaktycznej pomiędzy ośrodkami prowadzącymi kształcenie przez Internet; prowadzenie list rankingowych w obszarze e-edukacji; Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 12 z 52 współpracę z instytucjami paostwowymi, organizacjami pozarządowymi, krajowymi i zagranicznymi. (4) 2.4.3. Politechnika Wrocławska Od 2007 roku 600 studentów pierwszego roku na Politechnice Wrocławskiej testuje system e-learningu, ucząc się matematyki oraz fizyki. Zgodnie z założeniami materiały dostępne na platformie nie mają zastąpid tradycyjnych wykładów i dwiczeo, a jedynie je uzupełnid o dodatkowe informacje czy zadania. Pomysłodawcy są bowiem zdania, że studentom łatwiej i wygodniej dotrzed dzisiaj do informacji zawartej w Internecie niż wertowad książki, które najpierw trzeba jeszcze zdobyd. Studentom Studium Kształcenia Podstawowego na początek udostępnione będą dodatkowe materiały z zakresu matematyki i fizyki. Co ciekawe, uczelnia będzie także przeprowadzad e-sprawdziany, których przewidziano 5 w semestrze. Ich idea jest prosta – student rozwiązuje zadania w domu, jeśli wszystkie zaliczy, nie musi pojawiad się na zaliczeniu czy egzaminie na uczelni. Od razu dostanie wpis. Rozwiązanie to ma odciążyd nauczycieli akademickich, którzy często mają do sprawdzania jednorazowo po kilkaset prac. Z kolei studenci, bez presji otoczenia, jaka występuje podczas zaliczeo i egzaminów, będą mogli dzięki temu lepiej skupid się na zadaniach. (5) Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 13 z 52 W semestrze zimowym 2006/2007 roku przeprowadzony został kursy Algebra z Geometrią Analityczną wspomagane kompletnym zestawem internetowych materiałów wykładowych i dwiczeniowych o bardzo wysokim stopniu interaktywności. Wyniki obejmują wybrane grupy studentów z wydziałów Budownictwa Lądowego i Wodnego, Chemicznego oraz Informatyki i Zarządzania. Ponadto nie obejmują studentów, którzy w trakcie semestru zrezygnowali z kursu lub nie przystąpili do egzaminu koocowego. Już w pierwszym terminie kurs zaliczyło ponad 78% studentów. Dwa diagramy przedstawiają rozkład ocen z kursu odpowiednio po egzaminie podstawowym oraz po egzaminie poprawkowym. Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 14 z 52 2.4.4. Politechnika Warszawska Od 4 października 2006 r. w sieci wydziałowej dostępne jest oprogramowanie (MOODLE) pozwalające na prowadzenie kursów na zasadzie e-teaching. Uczestnicy kursów (Prowadzący i Studenci) mogą logowad się w systemie po rejestracji i założeniu konta. Oprogramowanie daje Prowadzącym możliwośd stworzenia osobistych serwisów kursowych, publikowania materiałów i zadao dla Studentów, odbierania i oceniania na bieżąco prac studenckich. (6) 2.4.5. AGH Kraków Centrum e-Learningu AGH jest jednostką Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie i jej podstawowym zadaniem jest rozwijanie e-learningu w uczelni. Zarządza i rozwija Uczelnianą Platformę e-Learningową Moodle. Szkoli pracowników AGH w metodyce i technologii e-learningu Edukacyjna misja Akademii Górniczo-Hutniczej nie zamyka się w murach uczelni. AGH realizuje wiele projektów skierowanych do osób, które na niej nie pracują ani nie studiują. Ważnym adresatem takich inicjatyw są szkoły. Centrum e-Learningu również uczestniczy w programach tego typu. Stworzony i prowadzony „e-Nauczyciel” – kurs on-line, który zapoznaje nauczycieli z metodyką i technologią e-learningu. Obecnie trwa jego ósma edycja. Powstało również jego rozwinięcie – kurs „Innowacje w e-Learningu”, który skupia się na wykorzystaniu w edukacji najnowszych możliwości Internetu, w szczególności oprogramowania społecznościowego. AGH użycza szkołom platformę Moodle i wspiera w jej administrowaniu. Przykładem jest współpraca z XVI Gimnazjum w Krakowie. Bezpośrednio do uczniów skierowana jest specjalna wersja konkursu „Notatki w Internecie”. Studenci AGH juz od kilku lat mają okazję rywalizowad o miano twórcy Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 15 z 52 najlepszych cyfrowych materiałów edukacyjnych. Teraz taką szansę dostali także uczniowie szkół ponadgimnazjalnych. Uczelnia współtworzy „Rok Zerowy” – cyklu kursów dokształcających z matematyki, fizyki i chemii dla maturzystów. Uczestniczy poza tym w projekcie „Wirtualne Kółko Graniaste”. Uczniowie gimnazjów i szkół ponadgimanzjalnych spotykają się w środowisku on-line i pod przewodnictwem prowadzących rozwijają swoje zainteresowania. (7) Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 16 z 52 2.5. Podsumowanie Internet otwiera olbrzymie możliwości przed edukacją (m.in. ułatwia dostęp do edukacji wielu osobom, grupom, środowiskom, które z różnych powodów nie mogą uczestniczyd w tradycyjnych formach kształcenia), ale uczenie się za jego pośrednictwem nie jest jednakowo dobre dla wszystkich, a jest na pewno znacznie trudniejsze, zarówno dla nauczyciela, jak i studenta. Przyzwyczajenie nauczycieli akademickich do nauczania w tradycyjnej formie; nastawienie na przekazywanie wiedzy, a nie na to, co student ma się nauczyd. Duża czasochłonnośd uczenia przez Internet: komunikacja ze studentem częstsza, rozciągnięta w czasie i bardziej pracochłonna, bo pisemna i często indywidualna. Pozbawienie możliwości oddziaływania gestem, mimiką, ciałem = odebranie siły oddziaływania tym wszystkim, co składa się na jego osobowośd, na indywidualny styl nauczania. Te wszystkie punkty opisują, pod jakim względem jest to trudne dla nauczycieli. Również trudności występują od strony ucznia. Musi on wymusid na sobie zdolnośd systematycznego i samodzielnego uczenia się oraz opanowad w stopniu wystarczającym i zapewniającym posługiwanie się komputerem wraz z dostępnym oprogramowaniem. Z drugiej strony jest wiele zalet: Szkolenia na zawołanie: dostęp z różnych miejsc i w dowolnym czasie dostosowane do indywidualnych preferencji; Indywidualny tok nauki: dostosowanie możliwości do indywidualnych potrzeb; Spójnośd przekazu: każdy uczestnik otrzymuje takie same materiały merytoryczne; Kontrola nauki: zestaw pytao i testów pozwala na kontrolę postępów zdobywania wiedzy; Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 17 z 52 Zasięg: możliwośd szkolenia dużej liczby studentów w tym samym czasie, globalizacja; Dostępnośd: komputer z dostępem do Internetu umożliwia zdobywanie wiedzy; Oszczędnośd kosztów: sale wykładowe, laboratoria, dojazdy itp; Integracja: możliwośd połączenia prezentacji wyników opracowao i programów pracujących w sieci (DataMine, MicroStation itp..). Dyskusja nad zaletami i wadami tradycyjnego nauczania oraz e-learningu może trwad w nieskooczonośd. Zawsze się znajdą osoby za, ale nie zabraknie głosów sprzeciwu. (Nie)stety w tym kierunku zmierza nauczanie na świecie i pozostaje polskim uczelniom alternatywa: albo pracują nad udoskonaleniem form nauczania na odległośd albo pozostają w tyle. (8) Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 18 z 52 3. Zaplecze techniczne Rozmieszczenie elementów na stronie zostało zaproponowane w porozumieniu z Bartoszem Dudą (studentem Politechniki Wrocławskiej), który również przygotowuje lekcję multimedialną z działu elektrostatyka. Ujednolicenie interfejsu strony dla poszczególnych e-lekcji ułatwi użytkownikowi poruszanie się po witrynie. Dzięki temu można ten projekt rozbudowywad. Projekt graficzny wraz z szablonem strony jest autorskim dziełem Pana Bartosza. 3.1. HTML HTML (ang. HyperText Markup Language, pol. hipertekstowy język znaczników) – dominujący język wykorzystywany do tworzenia stron internetowych. Pozwala opisad strukturę informacji zawartych w dokumencie nadając znaczenie poszczególnym fragmentom tekstu (formując linki, nagłówki, akapity, listy, itp.) oraz osadzid w tekście dodatkowe obiekty np. statyczne grafiki, interaktywne formularze, dynamiczne animacje. W składni języka HTML wykorzystuje się znaczniki opatrzone z obu stron nawiasami ostrokątnymi. Język HTML umożliwia, do pewnego stopnia, zdefiniowanie sposobu wizualnej prezentacji dokumentu w przeglądarce internetowej, a także osadzanie ciągów instrukcji języków skryptowych, wpływających na zachowanie przeglądarek lub innych parserów HTML. Zaleca się zrezygnowanie z wykorzystywania znaczników opisujących wygląd strony na rzecz kaskadowych arkuszy stylów CSS. Ważną cechą języka, która wyraźnie przyczyniła się do rozpowszechnienia sieci WWW jest niezależnośd od systemu operacyjnego oraz parametrów sprzętowych komputera, na którym strony te będą oglądane. (9) Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 19 z 52 Widok strony internetowej wraz z fragmentem kodu źródłowego. Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 20 z 52 3.2. CSS CSS – Cascading Style Sheets (z ang. Kaskadowe Arkusze Stylów) jest to specjalny język opracowany tylko w jednym celu: stworzenie możliwości bardziej elastycznego zarządzania sposobem formatowania (wyglądem) elementów znajdujących się w dokumentach elektronicznych. CSS nie może zatem istnied samodzielnie, gdyż jest ściśle powiązane z językiem opisu struktury dokumentów takim jak (X)HTML. CSS daje możliwośd globalnego zarządzania formą prezentacji całej witryny internetowej. Pomysł ten nie jest wcale nowy. Style formatujące są wbudowane od dawna w praktycznie każdy bardziej zaawansowany edytor tekstu. Posiada je np. MS Word i Open Office. Niestety częśd poleceo stylów nie jest interpretowana przez niektóre przeglądarki internetowe lub jest obsługiwana odmiennie. Absolutnie nie trzeba się jednak obawiad stosowania CSS, ponieważ nie powodują one błędów w przeglądarkach, które ich nie obsługują. Nigdy nie zdarzy się tak, aby strona w ogóle nie została wyświetlona, ponieważ korzysta z CSS. Jeżeli przeglądarka nie obsługuje stylów, po prostu je pominie. Najważniejszym powodem wprowadzenia stylów było rozdzielenie struktury i prezentacji dokumentów. Język HTML wywodzi się od SGML (Standard Generalized Markup Language – Standardowy Uogólniony Język Oznaczania). SGML miał opisywad ogólną strukturę strony: nagłówek oraz ciało dokumentu, w którym mogły znajdowad się akapity z tekstem, wykazy, tabele i inne elementy. SGML odpowiada tylko za wstawienie tych elementów, ale nie określa ich wyglądu. Jak łatwo się domyślid, szybko przestało to wystarczad – dlatego wprowadzono HTML. Zawarcie poleceo formatujących w samym HTML spowodowało jednak, że modyfikacja wyglądu elementów strony stała się bardzo żmudna (atrybuty i znaczniki które za to odpowiadają, są porozrzucane w różnych miejscach kodu, mieszając się ze strukturą dokumentu). Dzięki wprowadzeniu stylów CSS, wszystkie polecenia dotyczące formatowania można umieścid w jednym miejscu (tzw. arkuszu) i powiązad je z konkretnymi elementami, wstawionymi za pomocą czystego (X)HTML. Taka Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 21 z 52 koncepcja sprawia, że modyfikacja wyglądu stron może przebiegad dużo sprawniej. (10) Widok strony internetowej wraz z fragmentem arkusza stylów. Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 22 z 52 4. Prezentacja materiałów za pomocą strony internetowej Strona internetowa, jako forma prezentacji materiałów jest bardzo dobrym rozwiązaniem. W jednym miejscu można zgromadzid różne rodzaje środków dydaktycznych, takich jak tekst, wzory, wykresy, rysunki, zdjęcia, prezentacje, a nawet filmy. Każdy z wymienionych elementów jest ważny indywidualnie, ale łącząc je w mniejsze lub większe grupy otrzymujemy ogromne możliwości tworzenia i przekazywania wiedzy. W zależności od indywidualnego charakteru użytkownika, jednemu wystarczy przeczytad opis i obejrzed wzór, inny natomiast będzie potrzebował do zrozumienia wykresu, a kolejny dopiero po obejrzeniu animacji zrozumie zagadnienie. Widok strony głównej e-lekcji. Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 23 z 52 4.1. Objaśnienia symboli ze strony internetowej Rozmieszczenie elementów na stronie opracowałam wspólnie z Bartoszem Dudą (student Politechniki Wrocławskiej). Projekt graficzny wraz z napisaniem szablonu strony stworzył Bartosz, który również opracowuje lekcję multimedialną na temat elektrostatyki. Ujednolicenie wyglądu strony pozwoli użytkownikowi na sprawne poruszanie się po witrynie. Uczeo znając ogólny schemat budowy strony nie będzie musiał poświęcad dodatkowego czasu na opanowanie (przy każdej lekcji multimedialnej) przeszukiwania dostępnych materiałów. Cały materiał e-lekcji został podzielony na 5 rozdziałów, w których znajdują się poszczególne lekcje. Powinno się studiowad je po kolei i przechodzid do następnego rozdziału dopiero wtedy, gdy użytkownik jest pewien, że rozumiał materiał z poprzedniego. Ma to istotne znaczenie, bo wnioski i informacje z danego rozdziału będą wielokrotnie wykorzystywane w następnych lekcjach. Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 24 z 52 4.1.1. Kolory Kolor czerwony określa strony, na których znajduje się materiał przeznaczony do samodzielnej nauki. Kolor żółty wskazuje, że na tych stronach użytkownik znajdzie dodatkowe elementy, które wpłyną na wyższą efektywnośd nauczania. Są to nagrane doświadczenia na Politechnice Wrocławskiej, filmy popularno-naukowe i naukowe oraz animacje komputerowe obrazujące trudne do wyobrażenia zjawiska fizyczne. Zielonym kolorem jest zaznaczona strona, na której znajdują się pytania sprawdzające wiedzę zdobytą podczas nauki. Jest to test wyboru, gdzie wśród proponowanych 4 lub 5 odpowiedzi jedna jest tylko poprawna. Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 25 z 52 Na stronach z niebieską wstawką znajduje się bibliografia. Dzięki temu użytkownik może skorzystad z podanych tytułów. Każda osoba indywidualnie dobiera lekturę taką, która jest dla niej najbardziej zrozumiała. Również pomocna będzie mapa serwisu dla osoby, która pierwszy raz korzysta i chciałaby mied ogólne spojrzenie na stronę oraz zakres materiału, jaki się na niej znajduje. Dodatkowo mapka umożliwia szybkie przemieszczanie się między podstronami. W razie jakichkolwiek problemów, pytao czy uwag jest podany adres e-mail do autora pracy. 4.1.2. Ramki W szarej ramce umieszczone są najważniejsze prawa, zasady lub twierdzenia. Dzięki wyeksponowaniu kolorystycznemu oraz interesującemu zielonemu puzzlowi użytkownik zwraca większa uwagę na zaznaczoną treśd. Ponadto, w czasie przeszukiwania strony łatwo można odnaleźd ten fragment, który jest nam w danym momencie potrzebny. Widok linijki automatycznie kojarzy się każdemu z miarą. Kolorowe oznaczenia są lepiej widoczne w tekście. Dzięki temu użytkownik bez problemu zauważy jednostki, które są wykorzystywane w danych obliczeniach. Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 26 z 52 4.1.3. Ikonki 4.1.3.1. Zdjęcia Ikonka obrazująca zdjęcie. Użytkownik widząc powyższą ikonkę może najechad na obszar rysunku i po kliknięciu obraz zostanie powiększony. Umożliwi to dokładne obejrzenie i odczytanie danych i napisów znajdujących się na zdjęciu, które mogą byd nieczytelne. Widok strony wraz z powiększonym obrazkiem Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 27 z 52 4.1.3.2. Animacje Ikonka animacji Animacje komputerowe zostały przygotowane w możliwie prostej formie, tak że ich rozmiar pozwala na oglądanie ich "przez Internet" w czasie rzeczywistym. Kolorowa animacja, nawet jeśli nie jest rozbudowana graficznie, przedstawia w sposób oczywisty zasadę działania danego zjawiska. Widok strony wraz z uruchomioną animacją. Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 28 z 52 4.1.3.3. Filmy Ikonka filmu. Częśd filmów jest nagrana w laboratoriach Politechniki Wrocławskiej. Są to doświadczenia, które studenci mogą obejrzed podczas wykładów (te prostsze) oraz w czasie zajęd laboratoryjnych (te wymagające odpowiedniego sprzętu i bardziej czasochłonne). Filmy są nagrane w dobrej jakości, co się wiąże z ich rozmiarem. Dlatego lepiej nie oglądad ich za pośrednictwem Internetu (chyba, że ktoś ma bardzo szybkie łącze), a po prostu ściągnąd je na swój dysk, a następnie obejrzed. Dzięki takim nagraniom w sieci Internauci mogą poszerzad swoje zainteresowani. Czasem fizyczne uczestniczenie w takim doświadczeniu może byd niemożliwe z różnych powodów, ale nowe technologie rozwiązują ten problem. Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 29 z 52 4.1.3.4. Programy Ikonka programu. Programy są znacznie pokaźniejsze od animacji i uruchomienie ich z serwera może byd kłopotliwe. Istnieje jednak możliwośd zapisania ich (ściągnięcia) na lokalny dysk i uruchomienia z własnego komputera. Program soczewka w bardzo prosty sposób pokazuje zasady powstawania obrazu w soczewkach skupiających i rozpraszających. Jest to program autorski przygotowany przeze mnie na zaliczenie kursu „Podstawy języka C/C++ dla fizyków”, prowadzonego przez dr Z. Ruckiego. Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 30 z 52 Wykorzystane są dwie metody przestawienia wyników: poprzez rysowane linie oraz poprzez opis, który znajduje się poniżej. Użytkownik na bieżąco widzi, jak zmienia się obraz podczas zmiany parametrów początkowych. Program autorski. Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 31 z 52 4.2. Instrukcja obsługi strony Strona główna lekcji multimedialnej informuje, jakie zawiera treści, informacje o autorze oraz zaprasza do rozpoczęcia nauki. 4.2.1. Nauka Naukę rozpoczyna się poprzez kliknięcie myszą w prawym dolnym rogu na ikonce „play” lub na napisie „rozpocznij naukę”. Po kliknięciu na ikonkę rozpoczyna się nauka. Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 32 z 52 W kolejnym kroku użytkownik jest poinformowany o prezentacji zagadnieo i sposobach korzystania z kursu. Dodatkowo są wyjaśnione i opisane symbole (ikonki), które zawracają uwagę na istotne elementy kursu. Informacje o sposobie korzystania z kursu. Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 33 z 52 Na dole strony umieszczony jest przycisk „wybierz lekcję”. Po jego kliknięciu użytkownikowi wyświetla się pierwsza partia materiału. Przycisk pozwalający na przełączanie sie między kolejnymi partiami materiału. 4.2.2. Materiały Pierwsza partia materiału do opanowania. Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 34 z 52 Należy zwrócid uwagę, że po prawej stroni u góry (zielona ramka) są wypisane hasła wraz z odnośnikami do stron internetowych, które zawierają więcej informacji na wybrany konkretny temat. Jeżeli użytkownik ma chęd poszerzenia wiedzy może skorzystad z tych hiperłączy. Oczywiście nie są to jedyne odnośniki, ale godne uwagi. Po wybraniu hasła otwiera się w nowym oknie strona internetowa. Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 35 z 52 4.2.2.1. Rozdziały Równania Maxwella James Clerk Maxwell Prawo indukcji Faradaya Prawo Ampere'a Prawo Gaussa dla pola magnetycznego Indukowane wirowe pole elektryczne Indukowane pole magnetyczne Równania Maxwella Fale elektromagnetyczne Widmo fal elektromagnetycznych Równanie falowe dla fali elektromagnetycznej Monochromatyczna płaska fala elektromagnetyczna Rozchodzenie się fal e-m Energia fal Natężenie fali elektromagnetycznej Pęd niesiony przez falę Prędkośd grupowa i dyspersja Absorpcja fali przez ośrodek Rozchodzenie się fal elektromagnetycznych Optyka geometryczna i falowa Zakres długości fal Odbicie i załamanie Optyka geometryczna czy falowa Interferencja fal Dyfrakcja Polaryzacja Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 36 z 52 Po skooczonej nauce (nie muszą to byd wszystkie rozdziały, a jedynie krótka lekcja) użytkownik może przejśd do strony z materiałami pomocniczymi. Zamieszczone są tu filmy wraz z opisami oraz serwisy stron internetowych, na których można znaleźd ciekawe doświadczenia. Dział „Materiały” wraz z uruchomionym filmem pt. „Siła elektrodynamiczna działająca na przewodnik w polu magnetycznym”. Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 37 z 52 4.2.2.2. Filmy autorskie Wymienione poniżej filmy są nakręcone przeze mnie przy współpracy z Bartoszem Dudą. Sprzęt do doświadczeo został udostępniony z laboratorium przez Instytut Fizyki Politechniki Wrocławskiej (sala 322 oraz sala 26 w budynku A1). Spis filmów: I. Siła elektrodynamiczna działająca na przewodnik w polu magnetycznym. II. Demonstracja reguły Lenza. III. Zjawisko dyfrakcji. IV. Demonstracja światła spolaryzowanego liniowo. V. Obserwacja wiązki światła spolaryzowanego przechodzącej przez ośrodek rozpraszający. VI. Ugięcie światła na pojedynczym otworze kołowym. VII. Ugięcie światła na pojedynczej szczelinie o zmiennej szerokości. VIII. Doświadczenie Younga. Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 38 z 52 4.2.3. Zadania Kolejnym etapem kształcenia jest sprawdzenie zdobytej wiedzy. Do tego celu został przygotowany dział „Zadania”, w którym znajdują się pytania testowe. Użytkownik ma do wyboru jedną poprawną odpowiedź z czterech lub pięciu podanych. Po przeczytaniu i rozwiązaniu zadania użytkownik wybiera właściwą odpowiedź klikając w pole przy prawidłowej opcji. Odpowiedź jest sprawdzana automatycznie i na ekranie jest wyświetlany monit. Poprawna odpowiedź jest zaznaczana na zielono, a obok treści zadania pokazuje się symbol poprawności. Natomiast nieprawidłowe odpowiedzi są podkreślane kolorem czerwonym wraz z ikonką błędu koło treści dwiczenia. Graficzna reprezentacja zwraca uwagę użytkownika i pozwala mu na efektywniejsze zapamiętywanie. Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 39 z 52 Graficzna reprezentacja błędnych i poprawnych odpowiedzi. Podsumowanie testu następuje na dole strony, gdzie są do dyspozycji użytkownika dwa przyciski: „Pokaż wynik” oraz „Wyczyśd odpowiedzi”. Pierwszy wyświetla informację o ilości prawidłowych odpowiedzi (w procentach), a drugi pozwala usunąd zaznaczone odpowiedzi, dzięki czemu test można wypełnid praz kolejny. Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 40 z 52 Rezultat rozwiązanego testu. Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 41 z 52 Kontynuacją sprawdzania wiedzy z danego zakresu materiału są jeszcze zadania z treścią. Należy je rozwiązad a następnie za pomocą ikonki „Pokaż/ukryj odpowiedź” sprawdzid jej poprawnośd. Przykładowe „zadanie z treścią” wraz z pokazaną odpowiedzią. Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 42 z 52 4.2.4. Informacje W zakładce „Informacje” znajduje się informacja o autorze witryny, bibliografia wykorzystana do tworzenia treści lekcji multimedialnej oraz mapa strony pokazująca konspekt tematyczny. Zakładka „Informacje”. Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 43 z 52 4.3. Zakres merytoryczny 4.3.1. Przykładowa e-lekcja Użytkownik wybiera dział, z którego będzie korzystał, a następnie lekcję. W każdym rozdziale jest różna liczba lekcji. 4.3.2. Odbicie i załamanie Przeglądając dokładnie zakres dostępnego materiału, użytkownik wykorzystuje różne formy przekazu informacji. Powiększony rysunek wraz z opisem jest czytelny i obrazowo przedstawia problem. Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 44 z 52 Dane zestawione w tabeli pozwalają na porównanie zebranych wartości. Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 45 z 52 Rysunek wyjaśnia znaczenie symboli użytych przy wzorach przy definiowaniu praw. Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 46 z 52 Rysunek wraz z interaktywnym programem bardzo dobrze współpracują, umożliwiając użytkownikowi szybkie kojarzenie faktów ogólnych. Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 47 z 52 5. Wnioski Środki multimedialne mogą byd wykorzystywane przez każdą grupę wiekową do nauki. Poprzez swoją różnorodnośd wzbogacają lekcję z każdego przedmiotu, czyniąc ją prostszą i bardziej dostępną dla wszystkich (poprzez Internet). Wykład prowadzony przez nauczyciela za pomocą tablicy i kredy jest nadal podstawowym sposobem przekazywania wiedzy uczniom. Wykładowca nie powinien nudzid słuchaczy. Ten sam wykład zapisany za pomocą kolorowych akcentów na pewno bardziej zainteresuje studenta niż monotonny ciąg znaków. Człowiek widząc, że następuje jakaś zmiana, coś się porusza mimowolnie zwraca na to uwagę, a jeśli jest to przedstawione w ciekawy sposób, na pewno zostanie mu w pamięci. Gdy uczeo korzysta z wielu form pozyskiwania wiedzy (czytania, pisania, oglądania, słuchania, dotykania), poprzez to bogactwo, nauczyciel uzyskuje lepsze efekty dydaktyczne, niż stosując tradycyjną metodę. Wykorzystując najprostszą technikę, która obecnie staje się bardzo popularna, a mianowicie prezentację multimedialną, możemy przekazad informacje w przystępny, szybki, zwięzły sposób. W formie, która jest łatwiejsza do zapamiętania. Bardzo łatwo możemy łączyd tutaj zalety obrazu, jak i dźwięku. W prosty sposób wyszczególnimy informacje, które są ważne i godne zatrzymania ich w pamięci. Trudniejsza do wykonania jest strona internetowa, która również zawiera elementy wyżej wymienione, ale ma szersze grono odbiorców. Do obejrzenia takiej pracy wystarczy komputer z podłączeniem do Internetu oraz przeglądarka. Nie jest potrzebny specjalistyczny program do tworzenia oraz obsługi. Wystarczy zwykły notatnik, dobry pomysł i dużo cierpliwości. Wyniki takich prac codziennie widzimy. Informacje poprzez sied rozchodzą się z ogromną prędkością. Celem pracy było przygotowanie lekcji multimedialnej. Uważam, że zadanie zostało wykonane poprawnie. Powstała strona internetowa zwierająca wiele pomocnych informacji na temat fali elektromagnetycznej i to nie tylko czystej teorii Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 48 z 52 z wzorami, ale również dostępnych jest wiele programów interaktywnych oraz filmów z doświadczeniami fizycznymi. Profesjonalnie przygotowana lekcja multimedialna służy pomocą nie tylko studentowi, ale i wykładowcy. Zawarte w niej duże ilości grafiki, animacji i przede wszystkim programów interaktywnych pozwalają studentowi przyswoid materiał „mimo woli”. Dobrym pomysłem jest wykorzystanie krótkich testów czy zadao, które pozwolą ocenid w jakim stopniu wiedza została przyswojona lub ewentualnie po analizie wyniku można odesład użytkownika do powtórzenia określonej patii materiału. Pomimo tego, że e-learning nie zastąpi tradycyjnego nauczania, uważam, że warto inwestowad w powstawanie lekcji multimedialnych. Kosztuje to na pewno więcej czasu i nakładów pracy, ale efekty są widoczne wśród studentów, którzy z chęcią chodzą na wykłady, na których „coś się dzieje”. Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 49 z 52 6. Bibliografia 1. Kociatkiewicz, Piotr. Kompendium wiedzy o sieciach - e-learning, i-learning. 2003. 2. Barcikowski, W. E-edukacja otwarte uniwersytety w Internecie. Legionów : brak nazwiska, 2000. 3. Uniwersytet Warszawski. [Online] http://come.uw.edu.pl. 4. Uniwersytet Jagiellooski. *Online+ http://www.czn.uj.edu.pl. 5. Politechnika Wrocławska. *Online+ http://eportal.pwr.wroc.pl. 6. Politechnika Warszawska. [Online] https://www.ch.pw.edu.pl/moodle/. 7. Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie. [Online] http://pl.cel.agh.edu.pl. 8. Włodzimierz Marek Baraoski, Tomasz Walkowiak. Multimedialne technologie nauczania w Internecie. 9. Wempen, Faithe. HTML i XHTML krok po kroku. brak miejsca : RM, 2007. 10. Andrew, Rachel. CSS. Antologia. 101 wskazówek i trików. brak miejsca : Helion, 2005. Bibliografia wykorzystana przy opracowywaniu materiałów do lekcji multimedialnej: 1. Z. Kąkol, Fizyka, Kraków 2006. 2. D. Halliday, R. Resnick, Fizyka, T.1 i T.2, Warszawa, PWN 1996. 3. J. Orear, Fizyka, T.1 i T.2, Warszawa, WNT 1990. 4. C. Bobrowski, Fizyka – Krótki Kurs, Warszawa, WNT 1995. 5. A.K. Wróblewski, J.A. Zakrzewski, Wstęp do Fizyki, T.1, Warszawa, PWN 1984. Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 50 z 52 Prace dyplomowe są końcowym etapem edukacji na studiach wyższych. Są one znaczącym przejawem umiejętności badawczych, analizy i krytycznego myślenia studenta. W zależności od dyscypliny naukowej, prace dyplomowe przybierają różne formy i poruszają różnorodne tematy, od praktycznych do teoretycznych, od konkretnych do abstrakcyjnych. Wybór tematu, zebranie i analiza danych, tworzenie wniosków - wszystko to jest nieodzowną częścią procesu tworzenia pracy dyplomowej. Pierwszym przykładem, który warto rozważyć, są prace z teologii. W takich pracach student może badać wpływ wiary na społeczeństwo, relacje między religią a nauką, lub analizować interpretacje i znaczenia konkretnych tekstów religijnych. Kolejnym obszarem zainteresowania mogą być prace o prawach człowieka. Tutaj studenci mogą zająć się badaniem historii praw człowieka, analizować różne przypadki naruszeń tych praw, lub zbadać jak prawa człowieka są przestrzegane w różnych częściach świata. Prace z negocjacji to z kolei prace, które koncentrują się na strategiach negocjacyjnych, procesach decyzyjnych, czy wpływie kultury na negocjacje. W praktyce mogą one obejmować studia przypadków, symulacje, czy analizę transkryptów rzeczywistych negocjacji. Warto też zauważyć, że polskie prace dyplomowe nie ustępują jakością tym tworzonym za granicą. Niezależnie od tego, czy dotyczą one kampanii społecznych, zagadnień związanych z prawem czy bankowością, są one z reguły dobrze napisane i gruntownie zbadane. Prace o kampaniach społecznych mogą obejmować analizę skuteczności konkretnej kampanii, badać wpływ mediów społecznościowych na kampanie społeczne, czy porównać różne strategie używane w kampaniach społecznych. Śląsk to wyjątkowy region, o bogatej historii i kulturze, więc prace o Śląsku mogą dotyczyć różnych aspektów, od historii gospodarczej regionu, przez analizę dialektów śląskich, do badań społeczno-kulturowych. W dziedzinie bankowości, prace dyplomowe mogą obejmować analizę ryzyka kredytowego, badanie innowacji w usługach bankowych, lub analizowanie skutków kryzysów finansowych na sektor bankowy. Prace z prawa to z kolei obszar, który może obejmować szerokie spektrum tematów, od badań konkretnych przypadków, przez analizę ustaw, po badanie wpływu prawa na społeczeństwo. Praca dyplomowa jest oceniana przez opiekuna pracy oraz komisję egzaminacyjną na podstawie jej treści, jakości wykonania, oryginalności, umiejętności analizy i wnioskowania oraz sposobu prezentacji. Praca dyplomowa ma duże znaczenie dla studentów, ponieważ może mieć wpływ na ocenę końcową oraz być podstawą do dalszej kariery zawodowej lub podjęcia dalszych studiów. 7. Spis treści 1. 2. Wstęp .................................................................................................................................... 3 1.1. Fizyka ............................................................................................................................. 3 1.2. Cel pracy ........................................................................................................................ 4 E – learning ............................................................................................................................ 5 2.1. Definicja ........................................................................................................................ 5 2.2. Początki w Polsce .......................................................................................................... 6 2.3. Podobne sposoby edukacji............................................................................................ 8 2.3.1. d-learning .............................................................................................................. 8 2.3.2. m-learning ............................................................................................................. 8 2.3.3. edutainment .......................................................................................................... 8 2.4. 2.4.1. Uniwersytet Warszawski ..................................................................................... 10 2.4.2. Uniwersytet Jagiellooski ...................................................................................... 12 2.4.3. Politechnika Wrocławska .................................................................................... 13 2.4.4. Politechnika Warszawska .................................................................................... 15 2.4.5. AGH Kraków ........................................................................................................ 15 2.5. 3. 4. e-Learning po polsku ................................................................................................... 10 Podsumowanie ............................................................................................................ 17 Zaplecze techniczne ............................................................................................................ 19 3.1. HTML ........................................................................................................................... 19 3.2. CSS ............................................................................................................................... 21 Prezentacja materiałów za pomocą strony internetowej ................................................... 23 4.1. Objaśnienia symboli ze strony internetowej .............................................................. 24 4.1.1. Kolory .................................................................................................................. 25 4.1.2. Ramki................................................................................................................... 26 4.1.3. Ikonki ................................................................................................................... 27 4.2. 4.1.3.1. Zdjęcia ......................................................................................................... 27 4.1.3.2. Animacje...................................................................................................... 28 4.1.3.3. Filmy ............................................................................................................ 29 4.1.3.4. Programy ..................................................................................................... 30 Instrukcja obsługi strony ............................................................................................. 32 4.2.1. Nauka .................................................................................................................. 32 Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 51 z 52 4.2.2. Materiały ............................................................................................................. 34 4.2.2.1. Rozdziały...................................................................................................... 36 4.2.2.2. Filmy autorskie ............................................................................................ 38 4.2.3. Zadania ................................................................................................................ 39 4.2.4. Informacje ........................................................................................................... 43 4.3. Zakres merytoryczny ................................................................................................... 44 4.3.1. Przykładowa e-lekcja ............................................................................................... 44 4.3.2. Odbicie i załamanie ................................................................................................. 44 5. Wnioski................................................................................................................................ 48 6. Bibliografia .......................................................................................................................... 50 7. Spis treści ............................................................................................................................ 51 Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka Strona 52 z 52
