lOMoARcPSD|24664874 Basisboek studentenuitwerkingen deel 1 Bedrijfseconomie (Fontys) Studeersnel wordt niet gesponsord of ondersteund door een hogeschool of universiteit Gedownload door C Van bokhoven (christievb06@gmail.com) lOMoARcPSD|24664874 Auteurs: Wim Koetzier, Rien Brouwers en Olaf Leppink www.basisboekbe.noordhoff.nl isbn: 9789001889173 © 2018 Noordhoff Uitgevers bv Basisboek Bedrijfseconomie Uitwerkingen bij de 11e druk Deel 1 Basisboek Bedrijfseconomie Docenten – Uitwerkingen van de opgaven – Deel 1 | Gedownload door C Van bokhoven (christievb06@gmail.com) 1 lOMoARcPSD|24664874 Auteurs: Wim Koetzier, Rien Brouwers en Olaf Leppink www.basisboekbe.noordhoff.nl isbn: 9789001889173 © 2018 Noordhoff Uitgevers bv Deel 1 Bedrijfseconomie en onderneming Samenvatting hoofdstuk 1 Ondernemingen en hun functie in de economie Een onderneming is een naar winst strevende productieorganisatie, die goederen en diensten vervaardigt om deze te verkopen aan de consument. De bedrijfseconomie richt zich op het economisch handelen binnen deze organisaties. De drie vakgebieden die daarbij kunnen worden onderscheiden zijn financiering, management accounting en financial accounting. Het maken van winst, het overschot van opbrengsten boven kosten, is noodzakelijk om het voortbestaan (de continuïteit) van de onderneming te waarborgen. Bij dit winststreven spelen de begrippen effectiviteit (doelgerichtheid) en efficiency (doelmatigheid) van het productieproces een belangrijke rol. Organisaties zonder winstoogmerk worden non-profitorganisaties genoemd. Het zijn, economisch gezien, niet-zelfstandige organisaties, omdat ze afhankelijk zijn van bijvoorbeeld algemene middelen (belastinggelden), contributies, donaties en subsidies. Bij deze organisaties kan een onderscheid worden gemaakt tussen de overheidssector en particuliere non-profitinstellingen. De overheid levert vooral collectieve voorzieningen, zoals bestemmingsplannen, brandweer en onderwijs. De particuliere non-profitsector bestaat uit een grote verscheidenheid van organisaties. Voorbeelden hiervan zijn allerlei verenigingen en organisaties voor goede doelen. De activiteiten die ondernemingen uitvoeren kunnen onderverdeeld worden in landbouw en extractie, industrie, handel en dienstverlening. De aard van deze activiteiten is bepalend voor de door de onderneming in te zetten productiemiddelen, en daarmee voor de investeringen die gedaan moeten worden. Typerend voor de agrarische en extractieve sector is dat nauwelijks gebruikgemaakt wordt van grondstoffen. De natuur is hier de bron van productie. Bij industriële ondernemingen kan een onderscheid worden gemaakt tussen stukproductie, massaproductie, seriestukproductie en seriemassaproductie. Dit onderscheid is gebaseerd op de vraag in welke mate er bij de productie rekening wordt gehouden met de specifieke wensen van de klant. De handelssector zorgt voor de distributie van producten: goederen worden ingekocht bij leveranciers en verkocht aan afnemers. Handelsondernemingen kunnen worden verdeeld in de groothandel (verkoop aan andere ondernemingen) en de detailhandel (verkoop aan consumenten). Docenten – Uitwerkingen van de opgaven – Deel 1 | Gedownload door C Van bokhoven (christievb06@gmail.com) 2 lOMoARcPSD|24664874 Auteurs: Wim Koetzier, Rien Brouwers en Olaf Leppink www.basisboekbe.noordhoff.nl isbn: 9789001889173 © 2018 Noordhoff Uitgevers bv Bij dienstverlenende ondernemingen is geen sprake van een concrete goederenbeweging: de dienst is het product dat wordt geleverd. Onder de dienstensector vallen ondernemingen van zeer uiteenlopende aard. Ondernemingen kunnen worden ingedeeld in: • niet-rechtspersonen: eenmanszaak, vennootschap onder firma, commanditaire vennootschap en maatschap; • rechtspersonen: de besloten vennootschap, de naamloze vennootschap en de coöperatieve vereniging. De eenmanszaak heeft als belangrijkste kenmerk dat de leiding en de eigendom van de onderneming berusten bij één persoon. De kwaliteiten, maar ook de gezondheid van deze persoon zijn bepalend voor het succes van de onderneming. De vennootschap onder firma is een samenwerkingsverband tussen twee of meer personen. Bij de vennootschap onder firma zijn de vennoten hoofdelijk aansprakelijk voor de schulden. De commanditaire vennootschap is een samenwerkingsverband tussen personen, waarbij minimaal één vennoot wel eigenaar is, maar zich niet bezighoudt met de leiding van de onderneming. De aansprakelijkheid van deze vennoot is beperkt tot het door hem ingebrachte vermogen. De maatschap is een samenwerkingsvorm tussen personen die eenzelfde beroep uitoefenen. Bij de maatschap zijn de vennoten ieder aansprakelijk voor een deel van de schulden. Voor alle voorgaande ondernemingen geldt dat de eigena(a)r(en) voor hun winstaandeel belastingplichtig zijn in box 1 van de inkomstenbelasting. Bij de naamloze vennootschap is er een scheiding tussen de eigendom en de leiding van de onderneming. De eigendom berust bij de aandeelhouders die gezamenlijk het eigen vermogen van de onderneming bijeen hebben gebracht. De leiding berust bij een benoemde directie, die in loondienst is van de onderneming. Dit geldt ook voor de besloten vennootschap. Tegenwoordig wordt de nv-vorm vrijwel alleen nog maar gebruikt in het geval van een beursnotering. De nv en bv vallen voor hun winst onder de vennootschapsbelasting; aandeelhouders die ten minste 5% van het aandelenkapitaal houden, worden belast in box 2 van de inkomstenbelasting, de overige aandeelhouders in box 3. De coöperatieve vereniging is een samenwerkingsverband van personen dat de gemeenschappelijke belangen van de leden behartigt. Het eigen vermogen van de coöperatieve vereniging is bijeengebracht door de leden. De leiding berust bij een gekozen bestuur en een benoemde directie. Alle ondernemingen krijgen te maken met de omzetbelasting, die wordt geheven als belasting over de toegevoegde waarde (btw). Een onderneming die een verkoop verricht is omzetbelasting verschuldigd over de verkoopopbrengst. Deze belasting zal zij doorberekenen aan de afnemer. Is de afnemer een ondernemer, dan kan die de in rekening gebrachte omzetbelasting terugvorderen van de belastingdienst. De Docenten – Uitwerkingen van de opgaven – Deel 1 | Gedownload door C Van bokhoven (christievb06@gmail.com) 3 lOMoARcPSD|24664874 Auteurs: Wim Koetzier, Rien Brouwers en Olaf Leppink www.basisboekbe.noordhoff.nl isbn: 9789001889173 © 2018 Noordhoff Uitgevers bv consument ‘draagt’ de omzetbelasting omdat hij de aan hem in rekening gebrachte belasting niet kan terugvorderen. De omzetbelasting kent een normaal tarief en een laag tarief. Tussen de vele ondernemingen bestaat een soort ‘arbeidsverdeling’: de ene onderneming zit in de textielsector, een andere in de bouwnijverheid en een derde maakt bijvoorbeeld deel uit van de zakelijke dienstverlening. Verder geldt in het algemeen dat een individuele onderneming slechts één schakel vormt in het totale proces dat een product doorloopt voordat het bij de consument komt. Deze opeenvolging van beginproducent naar de uiteindelijke leverancier aan de consument wordt een bedrijfskolom genoemd. Bedrijven die tot dezelfde schakel van een bedrijfskolom behoren, dus hetzelfde productieproces uitvoeren, noemen we een bedrijfstak. Deze arbeidsverdeling is voortdurend aan veranderingen onderhevig, waarbij er ook sprake kan zijn van samenwerking tussen ondernemingen, in de vorm van fusie, franchising of kartelvorming. Samenvatting hoofdstuk 2 Bedrijfseconomische vakgebieden en functies Het vakgebied bedrijfseconomie wordt onderverdeeld in drie onderdelen: 1 Financiering houdt zich bezig met de investeringen die door de onderneming verricht dienen te worden en met de manier waarop die investeringen het beste gefinancierd kunnen worden. 2 Management accounting betreft de (financiële) rapportage aan de bedrijfsleiding, zodat die verantwoorde beslissingen kan nemen. 3 Financial accounting gaat over de externe financiële rapportage aan aandeelhouders, werknemers, kredietverschaffers, financiële pers en andere belanghebbenden. Hiervoor wordt met name het jaarverslag gebruikt. Tussen management accounting en financial accounting bestaan twee belangrijke verschilpunten. In de eerste plaats gelden voor financial accounting wettelijke regels, die voorschrijven welke informatie door de onderneming naar buiten gebracht dient te worden. Voor management accounting is dat niet het geval. In de tweede plaats dient bij financial accounting rekening gehouden te worden met het feit dat de leiding van de onderneming wellicht naar buiten toe niet de werkelijke financiële positie weergeeft, maar het winstcijfer flatteert door ‘creative accounting’. Voor management accounting geldt dat de bedrijfsleiding voor zichzelf de werkelijke toestand wil weten, dus geen reden heeft om de zaak beter voor te stellen dan hij in werkelijkheid is. Met bedrijfseconomie gerelateerde vakken zijn: • boekhouden of bedrijfsadministratie; dit vak houdt zich bezig met het vastleggen van de primaire gegevens, op basis waarvan management accounting en financial accounting verder kunnen werken; • ondernemingsrecht; dit is van belang voor financiering (rechtsvorm van ondernemingen) en financial accounting (publicatieplicht); Docenten – Uitwerkingen van de opgaven – Deel 1 | Gedownload door C Van bokhoven (christievb06@gmail.com) 4 lOMoARcPSD|24664874 Auteurs: Wim Koetzier, Rien Brouwers en Olaf Leppink www.basisboekbe.noordhoff.nl • • • isbn: 9789001889173 © 2018 Noordhoff Uitgevers bv belastingrecht; organisatiekunde; commerciële economie. Een belangrijke bedrijfseconomische functionaris op het gebied van financiering is de treasurer, die zich bezighoudt met het optimale verloop van de geldstromen in de onderneming. De controller is de spil van de management accounting, hij zorgt onder andere voor een goed functionerend budgetteringssysteem. De accountant is actief op het gebied van financial accounting. De interne accountant houdt zich binnen het bedrijf bezig met de controle op de juistheid van vastlegging van financiële feiten; de externe accountant werkt bij een accountantskantoor en voert de voor een bepaalde onderneming wettelijk verplichte jaarrekeningcontrole uit. Samenvatting hoofdstuk 3 Financiële overzichten Op een balans wordt weergegeven welke investeringen een bedrijf gedaan heeft (debetzijde) en op welke wijze die investeringen zijn gefinancierd (creditzijde). De investeringen worden activa genoemd en zijn onder te verdelen in vaste activa (bewijzen langer dan een jaar hun diensten aan de onderneming) en vlottende activa (bewijzen gedurende maximaal een jaar hun diensten aan de onderneming). Voor wat betreft de wijze van financiering kan een onderscheid gemaakt worden tussen eigen vermogen en vreemd vermogen. Eigen vermogen is door de eigenaren gedurende onbepaalde tijd ter beschikking gesteld aan de onderneming. De vergoeding die zij ontvangen voor het ter beschikking stellen is de winst. Eigen vermogen is risicodragend vermogen omdat de vergoeding niet vastligt en bovendien krijgen de eigenvermogenverschaffers bij faillissement pas als laatste hun inleg terugbetaald. Vreemd vermogen is door schuldeisers gedurende een bepaalde tijd ter beschikking gesteld. Hun vergoeding is intrest; aangezien deze van tevoren vastgelegd is en bovendien de vreemdvermogenverschaffers bij faillissement als eerste voor terugbetaling in aanmerking komen, wordt vreemd vermogen risicomijdend vermogen genoemd. Door het eigen vermogen op twee balansmomenten te vergelijken, kan de winst berekend worden. In principe is de toename van het eigen vermogen de winst; als er echter tussentijds door de eigena(a)r(en) bedragen in de onderneming zijn gebracht (stortingen) of uit de onderneming zijn gehaald (onttrekkingen) dient daarvoor een correctie te worden gemaakt. De winst is ook te bepalen door een resultatenrekening op te stellen, die een confrontatie geeft van de opbrengsten en kosten in een periode. Opbrengsten zijn niet per definitie gelijk aan ontvangsten. De opbrengsten uit hoofde van verkooptransacties worden genomen op het moment dat de onderneming de betreffende prestatie gepleegd heeft, ook al heeft de afnemer nog niet betaald. Docenten – Uitwerkingen van de opgaven – Deel 1 | Gedownload door C Van bokhoven (christievb06@gmail.com) 5 lOMoARcPSD|24664874 Auteurs: Wim Koetzier, Rien Brouwers en Olaf Leppink www.basisboekbe.noordhoff.nl isbn: 9789001889173 © 2018 Noordhoff Uitgevers bv Kosten zijn niet per definitie gelijk aan uitgaven. Kosten worden genomen als verbruik van productiemiddelen plaatsvindt, ongeacht of er op dat moment betaling plaatsvindt. De winst, zoals die blijkt uit balans en resultatenrekening, hoeft niet gelijk te zijn aan de mutatie in de liquide middelen. Afschrijvingen zijn wel kosten, maar geen uitgave. Door middel van afschrijvingen wordt de aanschafprijs van een productiemiddel verdeeld over de jaren waarin dat productiemiddel prestaties levert. Mogelijke afschrijvingssystemen: • Lineaire afschrijving; elk jaar wordt hetzelfde bedrag afgeschreven. • Degressieve afschrijving; in de beginjaren wordt meer afgeschreven dan in de latere jaren. Dit kan bereikt worden door toepassing van de sum-of- the-years-digitsmethode of de boekwaardemethode. • Afschrijving op basis van gebruik. Voorzieningen worden gevormd voor mogelijke toekomstige verplichtingen, waarvan de oorzaak in het boekjaar ligt. Er worden nu al kosten genomen, terwijl er pas in de toekomst (mogelijk) uitgaven gedaan zullen worden. Samenvatting hoofdstuk 4 Ondernemingsplan Wie een onderneming start, heeft er baat bij om te beschikken over een doortimmerd ondernemingsplan. Voor de ondernemer zelf fungeert het plan als checklist en als instrument om de haalbaarheid van zijn onderneming in kaart te brengen. Voor eventuele geldschieters kan het plan een middel zijn om hen over de streep te trekken. Participatiemaatschappijen zijn gespecialiseerd in de financiering van startende ondernemingen. Een business angel is meestal een oud-ondernemer, die investeert in (pre)starters- en ondernemers in een vroege groeifase van hun bedrijf in de vorm van een lening of aandelen. Naast geld brengt een business angel ook kennis en ervaring in en stelt hij zijn persoonlijke netwerk beschikbaar. In het ondernemingsplan worden aangegeven: • de kwalificaties van de startende ondernemer: achtergrond, opleiding, werkervaring; • markt en marketingmix; te verrichten activiteiten, marketingmix (de vier P’s) en marktonderzoek; • juridische aspecten (rechtsvorm, benodigde vergunningen); • organisatiestructuur; • financiën; investeringsplan, financieringsplan, liquiditeitsbegroting, verwachte balans, verwachte resultatenrekening Docenten – Uitwerkingen van de opgaven – Deel 1 | Gedownload door C Van bokhoven (christievb06@gmail.com) 6 lOMoARcPSD|24664874 Auteurs: Wim Koetzier, Rien Brouwers en Olaf Leppink www.basisboekbe.noordhoff.nl 1 isbn: 9789001889173 © 2018 Noordhoff Uitgevers bv Ondernemingen en hun functie in de economie Antwoorden open-aanloopvragen 1.1 Een productieorganisatie die naar winst streeft. 1.2 Het winststreven zal zich meestal richten op de lange termijn, daarvoor is een vertrouwensrelatie met de klanten nodig. Op korte termijn kan de winst wellicht hoger worden door bijvoorbeeld misleidende reclame te maken, maar dat wordt achterwege gelaten als naar de lange termijn wordt gekeken. Bovendien zijn er naast het winststreven ook nog andere doelstellingen, zoals aandacht voor de werkgelegenheid en het milieu. 1.3 Effectiviteit is de doeltreffendheid: de mate waarin het gestelde doel wordt bereikt (‘doing the right thing’). Efficiency is de doelmatigheid: de mate waarin productiemiddelen worden gebruikt om het doel te bereiken (‘doing things right’). Bij effectiviteit gaat het dus om de vraag of het doel wordt bereikt en efficiency heeft betrekking op de kosten die daaraan verbonden zijn. 1.4 a Eneco is een onderneming, een naamloze vennootschap waarvan de meerderheid van de aandelen in handen is van Nederlandse gemeenten. b De brandweer behoort tot de non-profitorganisaties en wordt volledig gesubsidieerd door de overheid. c De Nederlandse Spoorwegen is een onderneming, een naamloze vennootschap met als enige aandeelhouder de Nederlandse Staat. d Hogeschool InHolland is een non-profitorganisatie, grotendeels gesubsidieerd door de overheid. e Het Rode Kruis is een non-profitorganisatie, voor een belangrijk deel gefinancierd met giften. 1.5 a Politie: percentage opgeloste misdrijven. Docenten – Uitwerkingen van de opgaven – Deel 1 | Gedownload door C Van bokhoven (christievb06@gmail.com) 7 lOMoARcPSD|24664874 Auteurs: Wim Koetzier, Rien Brouwers en Olaf Leppink www.basisboekbe.noordhoff.nl isbn: 9789001889173 © 2018 Noordhoff Uitgevers bv b Reclassering: percentage van de begeleide ex-delinquenten die ‘op het rechte pad blijven’. c Nierstichting: toename percentage genezing nieraandoeningen. 1.6 a Horecarama: groothandel. b Philips: industrie. c De Bijenkorf: detailhandel. 1.7 a Autofabricage: seriemassaproductie. b Maken van compost: massaproductie. c Maken van familieschilderijen in opdracht: stukproductie. 1.8 a Eigenaar eenmanszaak: inkomstenbelasting box 1 over winst. b Directeur-grootaandeelhouder bv: vennootschapsbelasting over winst bv, inkomstenbelasting box 1 over loon, inkomstenbelasting box 2 over dividend of verkoopwinst aandelen. c Particuliere belegger: inkomstenbelasting box 3 over forfaitair rendement. Lid coöperatie UA (= uitgesloten aansprakelijkheid) en aandeelhouder bv. 1.9 1.10 a Vrijgesteld van omzetbelasting. b Nul-tarief. c Standaardtarief, in Nederland 21%. d Laag tarief, in Nederland 6%. 1.11 a b Af te dragen btw 21% van 100 × € 600 = Terug te vorderen btw 21% van 100 × € 550 = € 12.600 € 11.550 Per saldo aan belastingdienst te betalen btw € Verkoopopbrengst fietsen Inkoopprijs verkochte fietsen € 60.000 € 55.000 Winst € 1.050 5.000 Docenten – Uitwerkingen van de opgaven – Deel 1 | Gedownload door C Van bokhoven (christievb06@gmail.com) 8 lOMoARcPSD|24664874 Auteurs: Wim Koetzier, Rien Brouwers en Olaf Leppink www.basisboekbe.noordhoff.nl 12 a isbn: 9789001889173 © 2018 Noordhoff Uitgevers bv Tuincentrum dat kerstartikelen gaat verkopen: parallellisatie. b Aanbieder van mobiele telefonie die concurrent overneemt: uitbreiding in zelfde bedrijfstak. c Postorderbedrijf dat ook bezorgwerkzaamheden gaat uitvoeren: integratie. 1.13 De franchisenemer is in juridisch opzicht een zelfstandige ondernemer. Hij/ zij werkt voor eigen rekening en risico. In economisch opzicht is deze ondernemer ook afhankelijk van de franchisegever (de keten), die het winkelconcept en vaak ook de inkoop en marketing bepaalt. Dat vergt teamwerk en is soms lastig voor ambitieuze of eigenwijze ondernemers. Het gaat mis zodra de franchisegever het collectieve winkelconcept onvoldoende bewaakt of individuele ondernemers op eigen houtje veranderingen gaan doorvoeren. Een kiem van conflicten kan ook de ‘fee’ zijn die iedere ondernemer betaalt en de diensten die de centrale organisatie daarvoor levert. Antwoorden vraagstukken V1.1 1 2 3 4 5 6 Accountantskantoor Juwelier Supermarkt Tabaksgroothandel Touringcarbedrijf Steenfabriek V1.2 a €80.000 Vordering voor de bank: Opbrengst voor de bank: Ondernemingsbezittingen Inventaris €30.000 Bestelauto €10.000 Voorraad computers €30.000 – €20.000 = €10.000 €50.000 Privébezittingen Spaarrekening Groen €5.000 Auto De Bruin €8.000 €13.000 €63.000 €17.000 Verlies bank Docenten – Uitwerkingen van de opgaven – Deel 1 | Gedownload door C Van bokhoven (christievb06@gmail.com) 9 lOMoARcPSD|24664874 Auteurs: Wim Koetzier, Rien Brouwers en Olaf Leppink www.basisboekbe.noordhoff.nl b isbn: 9789001889173 © 2018 Noordhoff Uitgevers bv Nu is Groen niet met zijn privévermogen aansprakelijk. De spaarrekening blijft buiten bereik van de bank, dus is het verlies voor de bank €22.000. V1.3 a €170.000 Winst €7.280 Af: ondernemersaftrek €162.720 €22.781 Af: winstvrijstelling (14%) €139.939 Belastbare winst €7.361 Schijf 1: 36,55% Schijf 2/3: 40,85% €19.756 Schijf 4: 51,95% €37.108 €64.225 Totaal Af: heffingskortingen Algemene heffingskorting €0 Arbeidskorting €0 €0 €64.225 Te betalen inkomstenbelasting b €170.000 Inkomen voor belasting €64.225 Inkomstenbelasting €105.775 Netto-inkomen *V1.4 a Winst Af: Ondernemersaftrek € 120.000 € 7.280 Af: Mkb-vrijstelling (14%) € 112.720 € 15.781 € 96.939 Belastbare winst Schijf 1: 36,55% Schijf 2/3: 40,85% Schijf 4: 51,95% € € € Totaal Af: Heffingskortingen Algemene heffingskorting Arbeidskorting 7.361 19.757 14.770 € 41.888 € € 0 122 € € 41.766 Te betalen inkomstenbelasting b Winst Salariskosten Belastbare winst bv € € € 122 120.000 96.000 24.000 Docenten – Uitwerkingen van de opgaven – Deel 1 | Gedownload door C Van bokhoven (christievb06@gmail.com) 10 lOMoARcPSD|24664874 Auteurs: Wim Koetzier, Rien Brouwers en Olaf Leppink www.basisboekbe.noordhoff.nl € Vennootschapsbelasting isbn: 9789001889173 © 2018 Noordhoff Uitgevers bv 4.800 (20% × €24.000) Inkomstenbelasting: brutosalaris van € 80.000 Schijf 1: 36,55% € 7.361 Schijf 2/3: 40,85% € 19.757 Schijf 4: 51,95% € 5.970 Totaal Af: Heffingskortingen Algemene heffingskorting Arbeidskorting € 33.088 € € 0 1.562 € Inkomstenbelasting Totale belasting: €4.800 + €31.526 = €36.526. *V1.5 1.562 € 31.526 Jansen: Winstaandeel 60% van €120.000 = Af: Zelfstandigenaftrek € 72.000 € 7.280 Af: Winstvrijstelling (14%) € 64.720 € 9.061 Belastbare winst € 55.659 € € Schijf 1: 36,55% Schijf 2/3: 40,85% Totaal Af: Heffingskortingen Algemene heffingskorting Arbeidskorting 7.361 14.508 € 21.869 € € 602 1.850 € 2.452 Te betalen belasting € 19.417 Vreisen: Winstaandeel 40% van €120.000 = Af: Zelfstandigenaftrek € 48.000 € 7.280 Af: Winstvrijstelling (14%) € 40.720 € 5.701 € 35.019 Belastbare winst Schijf 1: 36,55% Schijf 2/3: 40,85% € € Totaal Af: Heffingskortingen Algemene heffingskorting 7.361 6.077 € 13.438 € 1.569 Docenten – Uitwerkingen van de opgaven – Deel 1 | Gedownload door C Van bokhoven (christievb06@gmail.com) 11 lOMoARcPSD|24664874 Auteurs: Wim Koetzier, Rien Brouwers en Olaf Leppink www.basisboekbe.noordhoff.nl € Arbeidskorting isbn: 9789001889173 © 2018 Noordhoff Uitgevers bv 2.714 Te betalen belasting € 4.283 € 9.155 Het feit dat een gedeelte van de winst gereserveerd gaat worden, is fiscaal niet relevant. Ondernemers die onder de inkomstenbelasting vallen worden belast op basis van de gemaakte winst, niet op basis van de uitgekeerde winst. Vennootschapsbelasting Winst bv Brutosalaris Werkgeverspremies sociale verzekeringen *V1.6 € 130.000 € 50.000 € 10.000 Kosten van arbeid € 60.000 Belastbare winst bv € 70.000 Te betalen vennootschapsbelasting: 20% van €70.000 = €14.000 Inkomstenbelasting Box 1: Brutosalaris €50.000 Schijf 1: 36,55% Schijf 2: 40,85% € € 7.361 12.196 Totaal Box 2: Dividend €15.000 25% van €15.000 = € 19.557 Totaal Af: Heffingskortingen Algemene heffingskorting Arbeidskorting € 23.307 € € € 3.750 867 2.642 € Te betalen inkomstenbelasting 3.509 € 19.798 Totale belastingheffing €14.000 + €19.798 = €33.798 V1.7 a Bij de vennootschap onder firma zijn de partners hoofdelijk aansprakelijk voor de schulden, bij de bv zijn ze niet in privé aansprakelijk. b Winstaandeel per partner Af: ondernemersaftrek €100.000 €7.280 €92.720 Docenten – Uitwerkingen van de opgaven – Deel 1 | Gedownload door C Van bokhoven (christievb06@gmail.com) 12 lOMoARcPSD|24664874 Auteurs: Wim Koetzier, Rien Brouwers en Olaf Leppink www.basisboekbe.noordhoff.nl isbn: 9789001889173 © 2018 Noordhoff Uitgevers bv Af: winstvrijstelling (14%) €12.981 Belastbare winst €79.739 €7.361 Schijf 1: 36,55% €19.756 Schijf 2/3: 40,85% €5.835 Schijf 4: 51,95% €32.952 Totaal Af: heffingskortingen €0 Algemene heffingskorting €842 Arbeidskorting €842 Inkomstenbelasting per partner €32.110 Totale inkomstenbelasting €64.220 c Vennootschapsbelasting: Winst voor aftrek van salaris €200.000 Salaris beide partners €168.000 €32.000 Winst bv €6.400 Vennootschapsbelasting (20%) Inkomstenbelasting: €70.000 Brutosalaris per partner €7.361 Schijf 1: 36,55% €19.756 Schijf 2/3: 40,85% €775 Schijf 4: 51,95% €27.892 Totaal Af: heffingskortingen Algemene heffingskorting €0 €1.922 Arbeidskorting €1.922 Inkomstenbelasting per partner €25.970 Totaal belastingen €58.340 Belastingen vennootschap onder firma €64.220 Belastingen bv €58.340 d €5.880 Verschil Elke euro dividend kost €0,25 inkomstenbelasting. Docenten – Uitwerkingen van de opgaven – Deel 1 | Gedownload door C Van bokhoven (christievb06@gmail.com) 13 lOMoARcPSD|24664874 Auteurs: Wim Koetzier, Rien Brouwers en Olaf Leppink www.basisboekbe.noordhoff.nl isbn: 9789001889173 © 2018 Noordhoff Uitgevers bv €23.520 Uit te keren dividend = 5.880 / 0,25 = e €32.000 Winst voor vennootschapsbelasting €6.400 Vennootschapsbelasting Nettowinst €25.600 Dividenduitkering €23.520 €2.080 Winstreservering V1.8* Online verricht belaste prestaties; over de verkopen is omzetbelasting verschuldigd en over de inkopen kan de in rekening gebrachte omzetbelasting worden teruggevorderd. Te betalen omzetbelasting uit hoofde van verkopen: • In Nederland: 21% van 200 × €500 = € 21.000 • Naar België: Het 0%-tarief is van toepassing – € 21.000 Terug te vorderen omzetbelasting uit hoofde van inkopen: • 21% van 280 × €400 = € 23.520 Per saldo van de belastingdienst terug te ontvangen € 2.520 De computers die naar België verkocht zijn, worden in België belast met omzetbelasting. Huisarts Van Swieten verricht vrijgestelde prestaties; hij is over de door hem verleende diensten geen omzetbelasting verschuldigd, maar kan de omzetbelasting die aan hem doorberekend wordt niet terugvorderen. Van de aannemer zal Van Swieten een rekening krijgen van €24.200 (€20.000 + €4.200 omzetbelasting). De €4.200 omzetbelasting kan hij niet terugvorderen van de belastingdienst. V1.9 a Af te dragen Bedrag Tarief omzetbelasting Levering aan Polis €2.000 21% €420 Levering aan Tempo €3.500 21% €735 Levering aan Soleil €1.500 0% Levering aan particulieren €12.000 21% €2.520 €3.675 Terug te vorderen Bedrag Tarief omzetbelasting Docenten – Uitwerkingen van de opgaven – Deel 1 | Gedownload door C Van bokhoven (christievb06@gmail.com) 14 lOMoARcPSD|24664874 Auteurs: Wim Koetzier, Rien Brouwers en Olaf Leppink www.basisboekbe.noordhoff.nl isbn: 9789001889173 © 2018 Noordhoff Uitgevers bv Inkoop bij Negotie €15.000 21% Inkoop bij Bürosachen €5.000 0% €3.150 €3.150 €525 Per saldo te voldoen b Polis is als verzekeringsmaatschappij vrijgesteld van omzetbelasting. Dat betekent dat Polis de door Presse Papier doorberekende omzetbelasting niet kan terugvorderen. Tempo kan de door Presse Papier doorberekende omzetbelasting terugvorderen. Soleil is bij invoer in België omzetbelasting verschuldigd, maar kan deze weer terugvorderen. De particuliere afnemers kunnen de door Presse Papier doorberekende omzetbelasting niet terugvorderen. Uitwerkingen casus C1.1 Aansprakelijkheid • Eenmanszaak: ook met privévermogen • vof: hoofdelijke aansprakelijkheid • bv: niet met privévermogen aansprakelijk Continuïteit • Eenmanszaak: staat of valt met persoon eigenaar. • vof: wegvallen vennoot kan opgevangen worden door de andere, maar wel meer kans op ruzie. • bv: in principe scheiding leiding en eigendom, maar in dit geval toch grote afhankelijkheid van DGA. Publicatieplicht • Eenmanszaak: Geen publicatieplicht • vof: geen publicatieplicht • bv: wel publicatieplicht Fiscale positie • Eenmanszaak: over de winst wordt bij de eigenaar in box 1 inkomstenbelasting geheven; eigenaar heeft ondernemersfaciliteiten. • vof: over de winstaandelen wordt bij de vennoten in box 1 inkomstenbelasting geheven; eigenaren hebben ondernemersfaciliteiten. • bv: over de winst wordt bij de bv vennootschapsbelasting geheven; over het salaris wordt bij de directeuren in box 1 inkomstenbelasting geheven; over het dividend wordt bij de aandeelhouders in box 2 inkomstenbelasting geheven. Docenten – Uitwerkingen van de opgaven – Deel 1 | Gedownload door C Van bokhoven (christievb06@gmail.com) 15 lOMoARcPSD|24664874 Auteurs: Wim Koetzier, Rien Brouwers en Olaf Leppink www.basisboekbe.noordhoff.nl 2 isbn: 9789001889173 © 2018 Noordhoff Uitgevers bv Bedrijfseconomische vakgebieden en functies Antwoorden open-aanloopvragen • 2.1 • 2.2 a Ondernemingsfinanciering, bestaande uit investeringsvraagstukken en financieringsvraagstukken. Accounting, onder te verdelen in management accounting en financial accounting. Management accounting. b Financial accounting. c Financiering. 2.3 a Ondernemingsrecht/belastingrecht. b Management accounting. c Financiering. d Management accounting. e Financial accounting. 2.4 a Management accounting. b Financial accounting. c Financial accounting. d Financiering. Docenten – Uitwerkingen van de opgaven – Deel 1 | Gedownload door C Van bokhoven (christievb06@gmail.com) 16 lOMoARcPSD|24664874 Auteurs: Wim Koetzier, Rien Brouwers en Olaf Leppink www.basisboekbe.noordhoff.nl isbn: 9789001889173 © 2018 Noordhoff Uitgevers bv Antwoorden vraagstuk V2.1 a Financiering Investeringsselectie Financieringswijze Keuze machines/capaciteitsgrootte Koop of lease Indien koop: extra eigen vermogen of extra vreemd vermogen Indien lease: welke looptijd/welke rentevaste periode Afrekening in euro’s of rupiah’s Indien rupiah’s: afdekken valutarisico of niet Betalingsverkeer b Management accounting Kostprijsbepaling Interne winstbepaling Budgettering c d e Financial accounting Externe winstbepaling Al of niet activeren van merknaam Voorraadwaardering in gepubliceerde balans Indien leasing van productiemiddelen: al of niet activeren Commerciële economie Vier P’s Concurrentie Promotionele activiteiten Ondernemingsrecht Rechtsvormen Leverings- en betalingsvoorwaarden Vaststellen kostprijs kruidenmengsels: van belang vaste kosten versus variabele kosten, directe kosten versus indirecte kosten Leggen van relatie tussen afzet en winst (profit-volume chart) Bepalen grootte afzet waarbij quitte gespeeld wordt (BEP) Afstemmen inkopen op productie en productie op afzet Positionering kruidenmengsels of prijs of kwaliteit Selectie van distributiekanaal (supermarkten of misschien toch beter via speciaalzaken?) Productieactiviteiten in afzonderlijke bv? Van belang in verband met aansprakelijkheid/doorwerking faillissement. Welke juridische afspraken worden met de Indonesische leverancier gemaakt? Docenten – Uitwerkingen van de opgaven – Deel 1 | Gedownload door C Van bokhoven (christievb06@gmail.com) 17 lOMoARcPSD|24664874 Auteurs: Wim Koetzier, Rien Brouwers en Olaf Leppink www.basisboekbe.noordhoff.nl f Belastingrecht Vennootschapsbelasting Omzetbelasting/invoerrechten isbn: 9789001889173 © 2018 Noordhoff Uitgevers bv Zijn er fiscale faciliteiten voor nieuwe ondernemingsactiviteiten Welke procedures gelden er voor de invoer van de kruiden? Docenten – Uitwerkingen van de opgaven – Deel 1 | Gedownload door C Van bokhoven (christievb06@gmail.com) 18 lOMoARcPSD|24664874 Auteurs: Wim Koetzier, Rien Brouwers en Olaf Leppink www.basisboekbe.noordhoff.nl 3 isbn: 9789001889173 © 2018 Noordhoff Uitgevers bv Financiële overzichten Antwoorden open-aanloopvragen 3.1 a Eigen vermogen. b Vaste activa. c Vaste activa. d Vreemd vermogen. e Eigen vermogen. f Vlottende activa. g Vreemd vermogen. h Vlottende activa. 3.2 a b Gebouwen en terreinen Machines Overige vaste activa Voorraden Debiteuren Liquide middelen € € € 61.396 14.996 24.949 € 101.341 € 150.330 € 253.162 € 3.930 € c Aandelenkapitaal Reserves € 18.270 € 119.100 € d Voorzieningen Leningen Crediteuren Bankkrediet 407.422 137.370 € 19.824 € 82.902 € 137.863 € 130.804 € 371.393 Docenten – Uitwerkingen van de opgaven – Deel 1 | Gedownload door C Van bokhoven (christievb06@gmail.com) 19 lOMoARcPSD|24664874 Auteurs: Wim Koetzier, Rien Brouwers en Olaf Leppink www.basisboekbe.noordhoff.nl 1 3.3 Uitgave: €3.000. Kosten: €800 afschrijvingskosten, 2 3 4 5 6 7 3.4 a isbn: 9789001889173 © 2018 Noordhoff Uitgevers bv €3.000 €600 3 Ontvangst: €500. Opbrengst: geen, want dit bedrag is in 2016 al als opbrengst genomen. Uitgave: geen. Kosten: €1.000; deze wordt ten laste van de winst toegevoegd aan een voorziening. Uitgave: €9.000. Kosten: €4.000; aflossing leidt niet tot kosten, want die brengt geen vermindering van het eigen vermogen met zich mee. Uitgave: 5 × €150 = €750. Opbrengst: 5 × €200 = €1.000 (omzet), kosten: 5 × €150 = €750. (inkoopwaarde verkopen), per saldo €250 winst. Uitgave: 12 × €2.000 = €24.000. Kosten: 12 × €2.000 = €24.000. Uitgave: €2.100. Kosten: geen, want de verzekering heeft betrekking op 2018. Jaarlijkse afschrijving (€250.000 − €40.000)/8 = €26.250. b Bij 8 jaar is de som van de wegingsfactoren 1 + 2 + 3 + 4 + 5 + 6 + 7 + 8 = 36. De afschrijving in het tweede jaar is 7/36 × €210.000 = €40.833. c Aanschafprijs Afschrijving in eerste jaar 30% van €250.000 € 250.000 € 75.000 Boekwaarde eind eerste jaar Afschrijving in tweede jaar 30% van €175.000 € 175.000 € 52.500 3.5 a b Jaarlijkse afschrijving (€120.000 − €20.000)/4 = €25.000 Aanschafprijs Afschrijving in eerste jaar 50% van €120.000 € 120.000 € 60.000 Boekwaarde eind eerste jaar Afschrijving in tweede jaar 50% van €60.000 € 60.000 € 30.000 Boekwaarde eind tweede jaar Afschrijving in derde jaar 50% van €30.000 € 30.000 € 15.000 Boekwaarde eind derde jaar Afschrijving in vierde jaar 50% van €15.000 € 15.000 € 7.500 N.B. Als bij buitengebruikstelling van het duurzaam actief na vier jaar de restwaarde daadwerkelijk €20.000 blijkt te zijn, wordt er een boekwinst gemaakt van € 20.000 – €7.500 = €12.500. Docenten – Uitwerkingen van de opgaven – Deel 1 | Gedownload door C Van bokhoven (christievb06@gmail.com) 20 lOMoARcPSD|24664874 Auteurs: Wim Koetzier, Rien Brouwers en Olaf Leppink www.basisboekbe.noordhoff.nl c Bij De De De De 1 3.6 2 3 4 isbn: 9789001889173 © 2018 Noordhoff Uitgevers bv 4 jaar is de som van de wegingsfactoren 1 + 2 + 3 + 4 = 10 afschrijving in het eerste jaar is 4/10 × €100.000 = €40.000. afschrijving in het tweede jaar is 3/10 × €100.000 = €30.000. afschrijving in het derde jaar is 2/10 × €100.000 = €20.000. afschrijving in het vierde jaar is 1/10 × €100.000 = €10.000. Dit zijn kosten ten behoeve van de bedrijfsuitoefening die ten laste van het resultaat komen. Alleen de energiekosten die betrekking hebben op de zaak komen ten laste van de winst (€6.000). Privé-uitgaven vormen een onttrekking die niet ten laste van de winst komt. Dit zijn kosten die bijdragen aan het goed uitvoeren van de bedrijfsactiviteiten; ze worden ten laste van het resultaat gebracht. Antwoorden vraagstukken V3.1 a Balans 1 januari 2017 (in euro’s) Keukenapparatuur 10.000 Eigen vermogen Overige inventaris 5.000 Vooruitbetaalde huur 40.000 Liquide middelen 3.000 58.000 58.000 58.000 b Resultatenrekening 2017 (in euro’s) Omzet Kostprijs omzet Huurkosten Loonkosten Afschrijvingskosten keukenapparatuur Afschrijvingskosten overige inventaris Energiekosten Overige kosten 100.000 38.000 20.000 20.000 1.250 1.000 4.800 10.000 95.050 4.950 Docenten – Uitwerkingen van de opgaven – Deel 1 | Gedownload door C Van bokhoven (christievb06@gmail.com) 21 lOMoARcPSD|24664874 Auteurs: Wim Koetzier, Rien Brouwers en Olaf Leppink www.basisboekbe.noordhoff.nl isbn: 9789001889173 © 2018 Noordhoff Uitgevers bv c Balans 31 december 2017 (in euro’s) Keukenapparatuur 8.750 Eigen vermogen Overige inventaris 4.000 Crediteuren Voorraad 2.000 Nog te betalen bedragen Debiteuren 2.500 Vooruitbetaalde huur 20.000 Liquide middelen 31.900 69.150 Liquide middelen (in euro’s) Beginsaldo Ontvangsten verkopen Inkopen Loon Energie Overige kosten Eindsaldo 3.000 97.500 35.000 20.000 3.600 10.000 31.900 Aansluiting balans-resultatenrekening: Eigen vermogen 21/12 Eigen vermogen 1/1 Vermogensvooruitgang = winst 62.950 58.000 4.950 62.950 5.000 1.200 69.150 + – – – – *V3.2 a Balans per 1 januari 2017 (in euro’s) Pand 500.000 Inventaris 80.000 Vooruitbetaalde bedragen 24.000 Liquide middelen 46.000 Eigen vermogen 650.000 650.000 650.000 Vooruitbetaalde bedragen betreft de brandverzekering; hier is sprake van een ‘investering’ die op de balans komt te staan, omdat de uitgave al gedaan is, maar de opbrengsten (dekking tegen brandrisico) nog moeten komen. Liquide middelen vormt de sluitpost tussen het eigen vermogen en de uitgaven voor pand, inventaris en verzekering. Docenten – Uitwerkingen van de opgaven – Deel 1 | Gedownload door C Van bokhoven (christievb06@gmail.com) 22 lOMoARcPSD|24664874 Auteurs: Wim Koetzier, Rien Brouwers en Olaf Leppink www.basisboekbe.noordhoff.nl isbn: 9789001889173 © 2018 Noordhoff Uitgevers bv b Resultatenrekening (in euro’s) Omzet Afschrijving pand Afschrijving inventaris Verzekeringspremie Voorziening claim klant Loonkosten/overige kosten 340.000 20.000 16.000 4.800 30.000 120.000 190.800 149.200 Omzet: Volgens het realisatieprincipe dient winst te worden genomen op het moment dat verkoop + levering heeft plaatsgevonden. Bij een dienstverlenend bedrijf, zoals een reclamebureau, kan het moment van het verrichten van de dienst worden beschouwd als de levering. Als omzet moet dus in 2017 worden genomen het bedrag dat betrekking heeft op de in 2017 verrichte prestaties: €290.000 + €50.000 = €340.000. Afschrijving: Op grond van het matchingprincipe dient een uitgaaf wegens de aanschaf van een actief dat gedurende verschillende jaren nut oplevert, door middel van afschrijvingen aan die jaren te worden toegerekend. Jaarlijkse afschrijving pand: €500.000 €100.000 €20.000 20 Jaarlijkse afschrijving inventaris: €80.000 €16.000 5 Verzekeringspremie: Alleen de premie die betrekking heeft op 2017 dient ten laste van het resultaat van 2017 gebracht te worden, dus: €24.000 €4.800 5 Rechtszaak: Omdat waarschijnlijk is dat de rechtszaak verloren gaat worden, dient in 2017 een voorziening gevormd te worden voor €30.000. Docenten – Uitwerkingen van de opgaven – Deel 1 | Gedownload door C Van bokhoven (christievb06@gmail.com) 23 lOMoARcPSD|24664874 Auteurs: Wim Koetzier, Rien Brouwers en Olaf Leppink www.basisboekbe.noordhoff.nl isbn: 9789001889173 © 2018 Noordhoff Uitgevers bv c Balans per 31 december 2017 (in euro’s) Pand 480.000 Inventaris 64.000 Debiteuren 50.000 Vooruitbetaalde bedragen 19.200 Liquide middelen 216.000 Eigen vermogen Voorziening 829.200 799.200 30.000 829.200 Pand: €500.000 minus €20.000 afschrijving = €480.000. Inventaris: €80.000 minus €16.000 afschrijving = €64.000. Debiteuren: Het bedrag waarvoor in 2017 al prestaties verricht zijn, maar dat pas in 2018 zal worden ontvangen. Vooruitbetaalde bedragen: Aan het eind van 2017 is 1 van de verzekeringspremie niet meer vooruitbetaald. Liquide middelen: Stand 1 januari Ontvangsten Uitgaven € € € 46.000 290.000 + 120.000 − Stand 31 december € 216.000 Aansluiting tussen balans en resultatenrekening: Eigen vermogen 31/12 € 799.200 Eigen vermogen 1/1 € 650.000 Vermogenstoename € 149.200 Aangezien er geen privéstortingen of -onttrekkingen zijn geweest, is dit bedrag tevens gelijk aan de winst. Docenten – Uitwerkingen van de opgaven – Deel 1 | Gedownload door C Van bokhoven (christievb06@gmail.com) 24 lOMoARcPSD|24664874 Auteurs: Wim Koetzier, Rien Brouwers en Olaf Leppink www.basisboekbe.noordhoff.nl isbn: 9789001889173 © 2018 Noordhoff Uitgevers bv V3.3 a Resultatenrekening 2017 (in euro’s) Opbrengst verkopen Inkoopwaarde verkopen Huurkosten Schade tv 147.000 73.000 74.000 15.000 1.250 16.250 57.750 Opbrengst verkopen (in euro’s) Ontvangsten Debiteuren 1/1 Debiteuren 31/12 Inkoopwaarde verkopen (in euro’s) Inkopen Beginvoorraad Eindvoorraad 134.000 16.000 29.000 147.000 – + 57.000 39.000 23.000 73.000 + – b Balans 31 december 2017 (in euro’s) Voorraad 23.000 Eigen vermogen Debiteuren 29.000 Vooruitbetaalde huur 30.000 Liquide middelen 90.750 172.750 Liquide middelen (in euro’s) Beginsaldo Ontvangsten verkopen Inkopen Erfenis Schade tv Huur Eindsaldo 50.000 134.000 57.000 10.000 1.250 45.000 90.750 Eigen vermogen 31/12 Eigen vermogen 1/1 Vermogensvooruitgang Kapitaalstorting Winst 172.750 105.000 67.750 10.000 57.750 172.750 172.750 + – + – – c – Docenten – Uitwerkingen van de opgaven – Deel 1 | Gedownload door C Van bokhoven (christievb06@gmail.com) 25 lOMoARcPSD|24664874 Auteurs: Wim Koetzier, Rien Brouwers en Olaf Leppink www.basisboekbe.noordhoff.nl isbn: 9789001889173 © 2018 Noordhoff Uitgevers bv *V3.4 a Balans per 31 december 2017 (in euro’s) Bedrijfsgebouw Materieel Inventaris Debiteuren Liquide middelen 787.500 1.018.182 240.000 200.000 400.000 Begin eigen vermogen Winst 2.500.000 145.682 2.645.682 2.645.682 Resultatenrekening over 2017 (in euro’s) Omzet Overige bedrijfskosten Afschrijvingskosten bedrijfsgebouw 1/40 × (€800.000 − €300.000) = Afschrijvingskosten materieel 10/55 × (€1.200.000 − €200.000) = Afschrijvingskosten inventaris 40% van €400.000 = 5.000.000 4.500.000 12.500 181.818 160.000 145.682 − €200.000 + €225.000 Winst + €25.000 b Materieel Liquide middelen c Boekwaarde inventaris na vijf jaar: 60% van 60% van 60% van 60% van 60% van €400.000 = €31.104 Inventaris − €31.104 Winst + €8.896 Liquide middelen + €40.000 *V3.5 a b Jaarlijkse afschrijving = (€56,5 mln – €1,5 mln)/10 = €5,5 mln. Boekwaarde eind 2019 = €56,5 mln – 2 × €5,5 mln = €45,5 mln. Afschrijvingspercentage = 2 × (€5,5 mln/€56,5 mln) × 100% = 19,469%(afgerond). Aanschafprijs Afschrijving in 2018 19,5% van €56,5 mln € 56,5 € 11 mln mln Boekwaarde eind 2018 € 45,5 mln Afschrijving in 2019 = 19,5% van €45,5 mln € 8,858407 mln Boekwaarde eind 2019 V3.6 a € 36,641593 mln Jaarlijkse afschrijving = €50.000 / 5 = €10.000 Jaarlijkse winst voor belastingen = €210.000 – €10.000 = €200.000 Docenten – Uitwerkingen van de opgaven – Deel 1 | Gedownload door C Van bokhoven (christievb06@gmail.com) 26 lOMoARcPSD|24664874 Auteurs: Wim Koetzier, Rien Brouwers en Olaf Leppink www.basisboekbe.noordhoff.nl Jaarlijkse vennootschapsbelasting = 20% isbn: 9789001889173 © 2018 Noordhoff Uitgevers bv × €200.000 = €40.000 b Afschrijving jaar 1 = €100.000 Vennootschapsbelasting jaar 1 = 20% × (€210.000 – €100.000) = €22.000 Afschrijving jaar 2 t/m 5 = €0 Vennootschapsbelasting jaar 2 t/m 5 = 20% × €210.000 = €42.000 c Het totale afschrijvingsbedrag over 5 jaar is bij beide methoden gelijk en dat geldt dus ook voor de te betalen vennootschapsbelasting. Door de vervroegde afschrijving is de winst in jaar 1 lager en latere jaren hoger en dit geldt ook voor het te betalen belastingbedrag. Het later betalen van de vennootschapsbelasting is aantrekkelijk vanuit oogpunt van tijdvoorkeur. Antwoorden casussen C3.1 Bedragen in euro’s Opbrengsten Bijdrage cursisten Subsidie gemeente Subsidie ministerie Entreegelden exposities Giften van particulieren Sponsoring bijdragen Diversen 57.250 20.000 5.000 2.250 1.500 10.000 2.500 98.500 Kosten Huur van het gebouw Salaris beheerder Vergoedingen aan cursusleiders Afschrijving oven Materiaalverbruik Energie en water Bestuurskosten Schoonmaakkosten Verzekeringen Diversen Totaal Exploitatieresultaat (winst) *C3.2 9.000 35.000 12.500 2.500 6.950 7.250 1.550 4.500 3.500 2.500 85.250 13.250 Pand 29 €3.300.000 €3.190.000 30 Inventaris Per 31 december 2016 is aan jaarwegingsfactoren nog over: Docenten – Uitwerkingen van de opgaven – Deel 1 | Gedownload door C Van bokhoven (christievb06@gmail.com) 27 lOMoARcPSD|24664874 Auteurs: Wim Koetzier, Rien Brouwers en Olaf Leppink www.basisboekbe.noordhoff.nl isbn: 9789001889173 © 2018 Noordhoff Uitgevers bv 7 + 6 + 5 + 4 + 3 + 2 + 1 = 28. In 2017 zal worden afgeschreven: 7 28 van (€142.000 − €30.000) = €28.000. Boekwaarde per 31 december 2017 = €142.000 − €28.000 = €114.000. Taxibusje De boekwaarde eind 2017 is nihil. Er wordt dus een boekwinst op de verkoop van het oude busje behaald van €50.000 − €45.000 = €5.000. Op het nieuwe busje wordt in 2017 nog niet afgeschreven. Liquide middelen Saldo 1 januari 2017 Omzet Bedrijfskosten Aanschaf taxibusje € 100.000 € 5.200.000 + € 4.900.000 − € 45.000 − Saldo 31 december 2017 € 355.000 Balans per 31 december 2017 (in euro’s) Grond Pand Inventaris Taxibusje Liquide middelen 450.000 3.190.000 114.000 50.000 355.000 Begin eigen vermogen Winst 4.159.000 4.000.000 159.000 4.159.000 Aangezien er geen privéonttrekkingen of stortingen zijn, is de winst gelijk aan de vermogenstoename. Resultatenrekening over 2017 (in euro’s) Omzet Boekwinst verkoop taxibusje 5.200.000 5.000 5.205.000 Afschrijvingskosten pand Afschrijvingskosten inventaris Afschrijvingskosten taxibusje Overige bedrijfskosten 110.000 28.000 8.000 4.900.000 5.046.000 Winst 159.000 Docenten – Uitwerkingen van de opgaven – Deel 1 | Gedownload door C Van bokhoven (christievb06@gmail.com) 28 lOMoARcPSD|24664874 Auteurs: Wim Koetzier, Rien Brouwers en Olaf Leppink www.basisboekbe.noordhoff.nl 4 isbn: 9789001889173 © 2018 Noordhoff Uitgevers bv Ondernemingsplan Antwoorden open-aanloopvragen 4.1 Een venture capitalist investeert eigen vermogen met het doel na een aantal jaren het aandeel in het eigen vermogen van de onderneming met winst te verkopen. De eigenaar-eigenvermogenverschaffer wil voor een onbepaalde tijd jaarlijks een winst realiseren uit de bedrijfsactiviteiten. Een venture capitalist verschaft risicodragend vermogen aan de onderneming. Het rendement is afhankelijk van het succes van de onderneming. Een vreemdvermogenverschaffer verschaft risicomijdend vermogen. De rente-uitkering is niet afhankelijk van het resultaat van de onderneming. 4.2 a Investeringsplan 30.000 10.000 Eigen vermogen € Lening groothandel € 12.000 9.000 € 40.000 € 21.000 Financieringsgat € 19.000 Investeringsplan Aankoop pand Financieringsplan Eigen vermogen € 25.000 Lening bank (70% v. €300.000) € 210.000 Lening ouders € 30.000 € 300.000 Financieringsplan b Vooraf te betalen huur € Inventaris € € 265.000 € Financieringsgat 35.000 4.3 a Balans per 1 januari 2018 (in euro’s) Vooruitbetaalde bedragen 20.000 Liquide middelen 500 Eigen vermogen Lening 20.500 5.500 15.000 20.500 Docenten – Uitwerkingen van de opgaven – Deel 1 | Gedownload door C Van bokhoven (christievb06@gmail.com) 29 lOMoARcPSD|24664874 Auteurs: Wim Koetzier, Rien Brouwers en Olaf Leppink www.basisboekbe.noordhoff.nl isbn: 9789001889173 © 2018 Noordhoff Uitgevers bv b Verwachte resultatenrekening over 2018 (in euro’s) 250 × €600 = 250 × €400 = Omzet Inkoopwaarde omzet Precariorechten Huur Rente 5% van €15.000 = 150.000 100.000 20.000 10.800 750 Winst 18.450 c Liquiditeitsbegroting over 2018 (in euro’s) Ontvangsten Uitgaven Inkopen Precariorechten voor 2019 Huur 11 × €900 = Rente Privéopnames 150.000 100.000 20.000 9.900 750 12.000 Mutatie liquide middelen 7.350 d Begrote balans per 31 december 2018 (in euro’s) Vooruitbetaalde bedragen Liquide middelen 20.000 7.850 Eigen vermogen Lening Nog te betalen bedragen 27.850 11.950 15.000 900 27.850 Aansluiting tussen resultatenrekening en balans: Eigen vermogen 31/12 € 11.950 Eigen vermogen 1/1 € 5.500 Vermogenstoename € 6.450 Privéonttrekkingen € 12.000 Winst € 18.450 Docenten – Uitwerkingen van de opgaven – Deel 1 | Gedownload door C Van bokhoven (christievb06@gmail.com) 30 lOMoARcPSD|24664874 Auteurs: Wim Koetzier, Rien Brouwers en Olaf Leppink www.basisboekbe.noordhoff.nl isbn: 9789001889173 © 2018 Noordhoff Uitgevers bv Antwoorden vraagstukken V4.1 a/b Investeringsplan (in euro’s) Auto Liquide middelen 20.000 20.000 40.000 Financieringsplan (in euro’s) Aandelenkapitaal Financieringsgat 40.000 0 c Verwachte resultatenrekening (in euro’s) Omzet Huur 36.000 Afschrijving kantoorinrichting 3.000 Afschrijving auto 5.000 Kantoorartikelen 6.000 Salaris Lippens 96.000 Salaris secretaresse 10.000 Rente 1.000 162.000 157.000 5.000 Omzet (in euro’s) 6 × 8.000 + 6 × 15.000 = 12 × 2.000 138.000 24.000 162.000 d Liquiditeitsbegroting (in euro’s) Beginsaldo 20.000 Verwachte ontvangsten 162.000 – 15.000 Verwachte uitgaven Kantoorinrichting Huur Kantoorartikelen Salaris Lippens Salaris secretaresse Rente Verwacht eindsaldo 147.000 167.000 15.000 36.000 6.000 96.000 10.000 1.000 164.000 3.000 Docenten – Uitwerkingen van de opgaven – Deel 1 | Gedownload door C Van bokhoven (christievb06@gmail.com) 31 lOMoARcPSD|24664874 Auteurs: Wim Koetzier, Rien Brouwers en Olaf Leppink www.basisboekbe.noordhoff.nl isbn: 9789001889173 © 2018 Noordhoff Uitgevers bv e Begrote balans 31 december 2018 (in euro’s) Auto 15.000 Aandelenkapitaal Kantoorinrichting 12.000 Winst Debiteuren 15.000 Betaalrekening 3.000 45.000 *V4.2 a Investeringsplan: Vaste activa: Vlottende activa: Financieringsplan: Vreemd vermogen 40.000 5.000 45.000 Pand Inventaris € € 250.000 72.000 Voorraad Kasgeld € € 105.000 2.000 € 429.000 Banklening € Renteloze lening € Crediteuren € 150.000 75.000 105.000 € € 330.000 99.000 € 429.000 Te financieren met eigen vermogen Balans per 1 januari 2018 (in euro’s) Pand Inventaris Voorraad Kasgeld 250.000 72.000 105.000 2.000 Eigen vermogen Vreemd vermogen Hypothecaire lening Renteloze lening Crediteuren 429.000 b 99.000 150.000 75.000 105.000 429.000 Verwachte resultatenrekening over 2018 (in euro’s) Omzet 900.000 Inkoopwaarde omzet 630.000 (70% van €900.000) Afschrijvingskosten pand 5.000 (1/30 × €150.000) Afschrijvingskosten inventaris 7.200 Bedrijfskosten 120.000 Rentekosten 9.000 (6% van €150.000) 128.800 Docenten – Uitwerkingen van de opgaven – Deel 1 | Gedownload door C Van bokhoven (christievb06@gmail.com) 32 lOMoARcPSD|24664874 Auteurs: Wim Koetzier, Rien Brouwers en Olaf Leppink www.basisboekbe.noordhoff.nl c isbn: 9789001889173 © 2018 Noordhoff Uitgevers bv Liquiditeitsbegroting over 2018 (in euro’s) Ontvangsten 885.000 Uitgaven Inkopen 577.500 Bedrijfskosten 120.000 Rente 9.000 Aflossing 10.000 Privéonttrekkingen 36.000 Mutatie banksaldo 132.500 Ontvangsten: Van de omzet ad €900.000 is 1 5 op rekening, dit is €180.000. De klanten krijgen één maand krediet, dus zal 1 12 × €180.000 = €15.000 aan het eind van het jaar nog niet ontvangen zijn. De ontvangsten over 2018 zullen dus €900.000 − €15.000 = €885.000 zijn. Inkopen: Er wordt aan het begin van het jaar voor €105.000 ingekocht. Deze voorraad is aan het eind van het jaar inmiddels betaald. De inkopen in de loop van het jaar zijn 70% van €900.000 = €630.000. De leverancier geeft drie maand krediet, dus van de inkopen over 2018 zal 3 × €630.000 nog niet betaald zijn, dit is €157.500. 12 Betaling wegens inkopen in 2018 dus: €105.000 (beginvoorraad) + €630.000 (reguliere inkopen in loop van het jaar) − €157.500 (crediteurensaldo per 31/12) = €577.500. d Verwachte balans per 31 december 2018 (in euro’s) Pand Inventaris Voorraad Debiteuren Betaalrekening bank Kasgeld 245.000 64.800 105.000 15.000 132.500 2.000 Eigen vermogen Vreemd vermogen Banklening Renteloze lening Crediteuren 564.300 191.800 140.000 75.000 157.500 564.300 Aansluiting tussen resultatenrekening en balans: Eigen vermogen 31/12 € 191.800 Eigen vermogen 1/1 € 99.000 Vermogenstoename € 92.800 Privéonttrekkingen € 36.000 Winst € 128.800 Docenten – Uitwerkingen van de opgaven – Deel 1 | Gedownload door C Van bokhoven (christievb06@gmail.com) 33 lOMoARcPSD|24664874 Auteurs: Wim Koetzier, Rien Brouwers en Olaf Leppink www.basisboekbe.noordhoff.nl isbn: 9789001889173 © 2018 Noordhoff Uitgevers bv V4.3 a Balans 1 januari 2018 (in euro’s) 500.000 Eigen vermogen 107.500 Hypothecaire lening 35.000 Lening vader 150.000 Leverancierskrediet 5.000 Rekening courant bank 797.500 Pand Inventaris Bestelauto Voorraad Kas b Begrote resultatenrekening 2018 (in euro’s) Omzet Inkoopwaarde omzet 805.000 Exploitatiekosten 120.000 Afschrijving pand 20.000 Afschrijving inventaris 10.000 Afschrijving bestelauto 10.000 Rentekosten 41.200 80.000 350.000 200.000 150.000 17.500 797.500 1.100.000 1.006.200 93.800 Inkoopwaarde omzet Gereedschap Hout, houtproducten Verf, ijzerwaren e.d. 65% van 500.000 = 80% van 300.000 = 80% van 300.000 = Rentekosten Hypotheek Lening vader Rekening courant c 8% van 350.000 = 6% van 200.000 = Liquiditeitsbegroting (in euro’s) Beginstand rekening courant Verwacht eindsaldo 28.000 12.000 1.200 41.200 −17.500 Verwachte ontvangsten Ontvangsten van afnemers Verwachte uitgaven Crediteuren Exploitatiekosten Intrest Aflossing 325.000 240.000 240.000 805.000 1.078.000 1.060.500 854.375 120.000 41.200 34.000 1.049.575 +10.925 Docenten – Uitwerkingen van de opgaven – Deel 1 | Gedownload door C Van bokhoven (christievb06@gmail.com) 34 lOMoARcPSD|24664874 Auteurs: Wim Koetzier, Rien Brouwers en Olaf Leppink www.basisboekbe.noordhoff.nl isbn: 9789001889173 © 2018 Noordhoff Uitgevers bv Ontvangsten van afnemers 1.100.000 – 24% van 1.100.000/12 = 1.078.000 Betaling crediteuren 150.000 + 10,5/12 × 805.000 = 854.375 d Balans 31 december 2018 (in euro’s) Pand 480.000 Eigen vermogen Inventaris 97.500 Hypothecaire lening Bestelauto 25.000 Lening vader Voorraad 150.000 Crediteuren Debiteuren 22.000 Winst Rekening courant 10.925 Kas 5.000 790.425 80.000 336.000 180.000 100.625 93.800 790.425 *V4.4 a Balans per 1 januari 2018 (in euro’s) Pand Inventaris Voorraad Kasgeld 500.000 200.000 160.000 5.000 Eigen vermogen Hypothecaire lening Betaalrekening bank Crediteuren 865.000 450.000 300.000 35.000 80.000 865.000 Crediteuren: De helft van de beginvoorraad ad €160.000 hoeft pas na twee maanden betaald te worden. Rekening-courant: Fungeert als sluitpost om het financieringsgat te dichten. b Verwachte resultatenrekening over 2018 (in euro’s) Omzet 1.200.000 Inkoopwaarde omzet 960.000 (80% van €1.200.000) Loonkosten 40.000 Afschrijvingskosten pand 20.000 (4% van €500.000) Afschrijvingskosten inventaris 36.000 ( 15 × (€200.000 − €20.000)) Rentekosten Winst c 24.200 119.800 Liquiditeitsbegroting over 2018 (in euro’s) Ontvangsten 1.150.000 Uitgaven Inkopen 880.000 Loon 40.000 Privéonttrekkingen 70.000 Docenten – Uitwerkingen van de opgaven – Deel 1 | Gedownload door C Van bokhoven (christievb06@gmail.com) 35 lOMoARcPSD|24664874 Auteurs: Wim Koetzier, Rien Brouwers en Olaf Leppink www.basisboekbe.noordhoff.nl Rente Aflossing hypotheek isbn: 9789001889173 © 2018 Noordhoff Uitgevers bv 24.200 10.000 Mutatie betaalrekening bank 125.800 Ontvangsten: De omzet is voor de helft (€600.000) op rekening. De krediettermijn is één maand; aan het einde van 2018 zal nog 1 12 × €600.000 = €50.000 als vorderingen uitstaan. Ontvangsten in 2018 €1.200.000 − €50.000 = €1.150.000. Inkopen: Van de beginvoorraad wordt een bedrag van €80.000 in de loop van het 2 × jaar betaald. Van de reguliere inkopen over 2018 wordt €160.000 ( 12 €960.000) pas in 2019 betaald. Uitgaven wegens inkopen: €80.000 + €960.000 − €160.000 = €880.000. d Verwachte balans per 31 december 2018 (in euro’s) Pand Inventaris Voorraad Debiteuren Betaalrekening bank Kas 480.000 164.000 160.000 50.000 90.800 5.000 Eigen vermogen Hypothecaire lening Crediteuren 949.800 499.800 290.000 160.000 949.800 Betaalrekening bank: Per 1 januari was de roodstand €35.000; per saldo wordt in 2018 €125.800 aan bijschrijvingen verwacht. De eindstand is dus €125.800 − €35.000 = €90.800 positief. Aansluiting tussen resultatenrekening en balans: Eigen vermogen 31/12 € 499.800 Eigen vermogen 1/1 € 450.000 Vermogenstoename € 49.800 Privéonttrekkingen € 70.000 Winst V4.5 a € 119.800 Vermogensbehoefte per 1 januari 2018 (in euro’s) Pand 429.500 Inventaris 166.000 Beginvoorraad 71.500 Liquide middelen 8.000 675.000 Docenten – Uitwerkingen van de opgaven – Deel 1 | Gedownload door C Van bokhoven (christievb06@gmail.com) 36 lOMoARcPSD|24664874 Auteurs: Wim Koetzier, Rien Brouwers en Olaf Leppink www.basisboekbe.noordhoff.nl isbn: 9789001889173 © 2018 Noordhoff Uitgevers bv Beginvoorraad: 1/12 × 60% van 1.430.000 = 71.500 b Eigen vermogen + achtergestelde lening = 20% geïnvesteerde vermogen €100.000 + achtergestelde lening = 20% van €675.000 Achtergestelde lening = €135.000 – €100.000 = €35.000 c Benodigd krediet in rekening courant (in euro’s) Vermogensbehoefte 675.000 Eigen vermogen 100.000 Borgstellingskrediet 72.000 Hypothecaire lening 70% van 429.500 = 300.650 Leverancierskrediet 71.500 Banklening 70.000 Achtergestelde lening 35.000 649.150 Rekening courant 25.850 d Begrote resultatenrekening 2018 (in euro’s) Omzet Inkoopwaarde omzet 60% × 1.430.000 = Afschrijvingskosten Rentekosten Overige exploitatiekosten 1.430.000 858.000 35.000 60.000 397.000 1.350.000 80.000 e Liquiditeitsbegroting 2018 (in euro’s) Beginsaldo Verwachte ontvangsten Uit verkopen 1.430.000 – 33.000 Verwachte uitgaven Inkopen Rente Aflossing Overige exploitatiekosten Privéopnames Verwacht eindsaldo −25.580 1.397.000 1.371.420 858.000 60.000 37.000 397.000 35.000 1.387.000 −15.580 Docenten – Uitwerkingen van de opgaven – Deel 1 | Gedownload door C Van bokhoven (christievb06@gmail.com) 37 lOMoARcPSD|24664874 Auteurs: Wim Koetzier, Rien Brouwers en Olaf Leppink www.basisboekbe.noordhoff.nl isbn: 9789001889173 © 2018 Noordhoff Uitgevers bv Antwoorden casus C4.1 a Benodigd vermogen (in euro’s) Pand Machines Inventaris Beginvoorraad meubels Beginvoorraad hout Beschikbaar vermogen (in euro’s Opbrengst huis Spaargeld Lening neef 200.000 75.000 30.000 50.000 10.000 365.000 60.000 25.000 50.000 135.000 230.000 Tekort b1 Investeringsbegroting per 1 januari 2018 (in euro’s) Vaste activa: Pand 200.000 Machines 85.000 Inventaris 30.000 Vlottende activa: Voorraad meubels1 Voorraad hout2 Vorderingen Kas Totaal 1 2/12 × 70% × 0,9 × 252.000 2 2/12 × 40% × 0,1 × 252.000 26.460 1.680 0 5.000 348.140 b2 Financieringsplan per 1 januari 2018 (in euro’s) Financieringsbehoefte Af: beschikbaar eigen vermogen 3 Behoefte aan vreemd vermogen Beschikbaar vreemd vermogen: Op lange termijn: Lening neef Hypotheek Op korte termijn: Leverancierskrediet inventaris Leverancierskrediet inkopen4 348.140 95.000 253.140 50.000 150.000 30.000 22.512 252.512 628 Docenten – Uitwerkingen van de opgaven – Deel 1 | Gedownload door C Van bokhoven (christievb06@gmail.com) 38 lOMoARcPSD|24664874 Auteurs: Wim Koetzier, Rien Brouwers en Olaf Leppink www.basisboekbe.noordhoff.nl 3 4 isbn: 9789001889173 © 2018 Noordhoff Uitgevers bv 10.000 + 60.000 + 25.000 80% × (26.460 + 1.680) b3 Liquiditeitsbegroting 2018 (in euro’s) Jan. Ontvangsten: Contante verkopen Verkopen op rekening Totaal Uitgaven: Inkopen contant Inkopen op rekening Betaling inventaris Exploitatiekosten Openingskosten Privé Rente lening neef Rente hypotheek Aflossing hypotheek Rente bankkrediet Totaal Netto-ontvangsten Bankkrediet begin maand Bankkrediet eind maand Febr. 14.700 14.700 2.8145 30.000 1.250 5.000 2.000 Uitgaven: Inkopen contant Inkopen op rekening Betaling inventaris Exploitatiekosten Openingskosten Privé Rente lening neef Rente hypotheek Aflossing hypotheek Rente bankkrediet Totaal April Mei Juni 14.700 6.300 21.000 14.700 6.300 21.000 14.700 6.300 21.000 14.700 6.300 21.000 14.700 6.300 21.000 2.814 22.512 2.814 11.2566 2.814 11.256 2.814 11.256 2.814 11.256 1.250 1.250 1.250 1.250 1.250 2.000 2.000 2.000 2.000 2.000 5.625 41.064 1387 28.714 308 17.628 330 17.650 297 17.617 263 23.208 −26.364 628 −7.714 26.992 3.372 34.706 3.350 31.334 3.383 27.984 −2.208 24.601 26.992 34.706 31.334 27.984 24.601 26.809 Juli Ontvangsten: Contante verkopen Verkopen op rekening Totaal Maart Aug. Sept. Okt. Nov. Dec. 14.700 6.300 21.000 14.700 6.300 21.000 14.700 6.300 21.000 14.700 6.300 21.000 14.700 6.300 21.000 14.700 6.300 21.000 2.814 11.256 2.814 11.256 2.814 11.256 2.814 11.256 2.814 11.256 2.814 11.256 1.250 1.250 1.250 1.250 1.250 1.250 2.000 2.000 2.000 2.000 2.000 257 17.577 251 17.571 217 17.537 182 17.502 147 17.467 2.000 2.500 5.625 5.000 112 30.557 Docenten – Uitwerkingen van de opgaven – Deel 1 | Gedownload door C Van bokhoven (christievb06@gmail.com) 39 lOMoARcPSD|24664874 Auteurs: Wim Koetzier, Rien Brouwers en Olaf Leppink www.basisboekbe.noordhoff.nl Netto-ontvangsten Bankkrediet begin maand Bankkrediet eind maand 5 6 7 isbn: 9789001889173 © 2018 Noordhoff Uitgevers bv 3.423 26.809 3.429 23.386 3.463 19.957 3.498 16.494 3.533 12.996 −9.557 9.463 23.386 19.957 16.494 12.996 9.463 19.020 1/12 × 20% × (40% × 25.200 + 70% × 226.800) 1/12 × 80% × (40% × 25.200 + 70% × 226.800) 1% × ½ × (628 + 26.992) b4 Exploitatiebegroting 2018 (in euro’s) Omzet Kosten: Inkoopwaarde meubels 158.760 Inkoopwaarde hout 10.080 Afschrijvingen 28.000 Exploitatiekosten 15.000 Openingskosten 5.000 Rentekosten 16.394 Winst voor belasting 252.000 233.234 18.766 b5 Begrote balans per 31 december 2018 (in euro’s) Vaste activa Eigen vermogen Pand 195.000 Lang vreemd vermogen Machines 68.000 Lening Inventaris 24.000 Hypotheek Vlottende activa Kort vreemd vermogen Voorraad meubels 26.460 Crediteuren Voorraad hout 1.680 Bankkrediet Debiteuren 6.300 Te betalen intrest Kas 5.000 Winst voor belasting 326.440 71.000 50.000 145.000 22.512 19.020 142 18.766 326.440 Docenten – Uitwerkingen van de opgaven – Deel 1 | Gedownload door C Van bokhoven (christievb06@gmail.com) 40