lOMoARcPSD|3959416 Recht jaar 2 blok 1 che social work Mens en Recht (Christelijke Hogeschool Ede) StudeerSnel wordt niet gesponsord of ondersteund door een hogeschool of universiteit Gedownload door Sanne-Romee Van Veluw (sanneromeevveluw@icloud.com) lOMoARcPSD|3959416 Voor toets: Begrippenlijst toevoegen Boek lezen en toevoegen Recht Werkcollege 1, 7 september 2021 Verbintenissen en overeenkomsten Hoofdstuk 3 Een verbintenis is een juridische verplichting die iemand heeft aan iemand anders. Het ontstaat uit: - Rechtshandeling (overeenkomst) - De wet Vindplaatsen van het recht met betrekking tot overeenkomsten: - Boek 3 BW: vermogensrecht. Algemene regels over rechtshandelingen en op geld waardeerbare rechten en verplichtingen. - Boek 6 BW: verbintenissenrecht. Algemene regels over verbintenissen en de belangrijkste bronnen: de overeenkomst en de onrechtmatige daad. - Boek 7 BW: bijzondere overeenkomsten. Regels over specifieke overeenkomsten, zoals koop, huur, opdracht en arbeidsovereenkomst. Voorkomend uit rechtshandeling overeenkomst. Toelichting: de verbintenis is gericht op een rechtsgevolg. Voorbeelden: - Koopovereenkomst (klant wil product en leverancier wil verkopen) - Huurovereenkomst (huurden wil gebruik, verhuurder wil geld) - Arbeidsovereenkomst (werkgever wenst arbeid en werknemer wil werken voor loon) - Hulpverleningsovereenkomst (hulpverlener wil helpen en cliënt wil hulp) Voorkomend uit wet onrechtmatige daad Toelichting: partijen hebben geen gerichtheid op een rechtsgevolg, maar de wet verbindt er een rechtsgevolg aan. Bijv: ongelukje met schade tot gevolg. Hoewel je dit niet wilt (er is geen gerichtheid op een rechtsgevolg) zegt de wet dat je schade moet vergoeden = een verbintenis. Sommige feiten zijn rechtsfeiten, sommige andere feiten (het regent). Rechtsfeiten kunnen ontstaan door menselijk handelen, en door blote rechtsfeiten dingen die gewoon ontstaan (baby wordt geboren, er ontstaat ouderschap). Het menselijk handelen bestaat uit twee soorten handelingen: Gedownload door Sanne-Romee Van Veluw (sanneromeevveluw@icloud.com) lOMoARcPSD|3959416 rechtshandelingen (overeenkomsten) en feitelijke handelingen (je doet feitelijk iets en dat heeft een rechtsgevolg). Feitelijke handelingen zijn onder te verdelen in een onrechtmatige daad je brengt schade (niet de bedoeling) aan een fiets en je moet de schade vergoeden, en een rechtmatige daad. Overeenkomst (contract) 1. Wat is een overeenkomst? Definitie: een overeenkomst is een meerzijdige rechtshandeling waarbij een of meer partijen jegens een of meer anderen een verbintenis aangaan. Verbintenis: een partij verplicht zich om een prestatie te leveren waar de andere partij recht op heeft. Dus: een overeenkomst= een afspraak tussen partijen, waarbij partijen over en weer akkoord zijn met de inhoud van de afspraak. Partijen zijn gebonden aan deze afspraken: het nakomen van de afspraken is via de rechter af te dwingen. (Eenzijdige rechtshandeling: opstellen testament.) 2. Totstandkoming overeenkomst Is vormvrij (mag ook mondeling). Nodig zijn: aanbod en aanvaarding (art. 6:217 BW): Aanbod: duidelijk, informatieplicht. Aanvaarding: onderzoek plicht, wil kenbaar in een verklaring. De verklaring moet de wederpartij hebben bereikt. 3. Partijen Contractvrijheid: natuurlijke en rechtspersonen kunnen overeenkomsten aangaan. Vertegenwoordiging: Bij minderjarigen: ouderlijk gezag of voogdij, handelingsonbekwaam. Onder curatele gestelde: curator, handelingsonbekwaam. Onder bewind gestelde: bewindvoerder, handelingsonbevoegd t.a.v. vermogen. Vertegenwoordiger kan overeenkomsten vernietigen indien vertegenwoordiger daartoe aanleiding ziet. 4. Inhoud van de overeenkomst Personen mogen zelf de inhoud van de overeenkomst bepalen. Enkele kanttekeningen: Art. 3:40 BW: een rechtshandeling is nietig wanneer deze In strijd is met de wet In strijd is met de goede zeden Gedownload door Sanne-Romee Van Veluw (sanneromeevveluw@icloud.com) lOMoARcPSD|3959416 Bij algemene voorwaarden (bij overeenkomst) kunnen voorwaarden onredelijk bezwarend zijn: Zwarte lijst (onredelijk bezwarend) Grijze lijst (vermoed onredelijk bezwarend te zijn) Nietig: overeenkomst bestaat niet en heeft nooit bestaan. Je kunt de ander er dus ook niet aan houden en voor de rechter houdt het geen stand. Vernietigbaar: de overeenkomst bestaat wel maar de vernietiging kan worden ingeroepen. Soms wel binnen een bepaalde termijn. 5. Geldig, nietig en vernietigbaar Een overeenkomst is geldig: Als aan alle vereisten is voldaan Zolang de vernietigbaarheid niet is ingeroepen Een overeenkomst (of deel) is vernietigbaar: Rechtshandeling: wilsgebrek Handelingsonbekwaam Geestelijke stoornis: niet wil kunnen bepalen Onbevoegd (onder bewind gesteld) Onredelijk bezwarend Dwalen, een vergissing (maar vaak eigen risico) Overeenkomst is nietig: Rechtshandeling is in strijd met de wet of de goede rede. 6. Rechtsgevolgen overeenkomst Bindend: je zit eraan vast. Er zijn rechtens afdwingbare rechten en verplichtingen tot stand gekomen; bindende afspraken -> nakoming. Partijen zijn gehouden aan: De eigen afspraken (inhoud) Wettelijke regels met betrekking tot overeenkomst Redelijkheid en billijkheid 7. Niet- nakoming Tekortkoming: Toerekenbaar: wanprestatie Niet toerekenbaar: overmacht: Niet aan schuld te wijten Niet volgens de wet, rechtshandeling, algemeen verkeer geldende opvattingen voor rekening schuldenaar. Gedownload door Sanne-Romee Van Veluw (sanneromeevveluw@icloud.com) lOMoARcPSD|3959416 Wanprestatie Toerekenbare niet-nakoming Opschorten van de eigen verplichting in de nakoming van de overeenkomst. Nakoming vorderen van de overeenkomst. Aanmaning. Kosten. Ingebrekestelling: bieden van een redelijke termijn tot nakoming. Niet nodig als er een duidelijke termijn of datum is gesteld. Heeft ingebrekestelling geen effect, dan is de wederpartij in verzuim. Dan kan de overeenkomst worden ontbonden. Na verzuim kan er ook schadevergoeding worden gevorderd. (Aanvullende schadevergoeding/ vervangende schadevergoeding. Schulden Hoofdstuk 6 Niet nakomen = schuld Ontstaat door het aangaan van een verbintenis of door een onrechtmatige daad of strafrechtelijke overtreding. Geldschuld: de prestatie die de schuldenaar moet leveren in de vorm van geld. Wanneer kunnen schulden een probleem worden? Als schulden een probleem vormen, kan schuldhulpverlening uitkomst bieden: Hulp bij besteding van het inkomen Een regeling met de schuldeiser Schuldsanering Positie schuldeiser De schuldeiser heeft recht op betaling door de schuldenaar. Als de schuldenaar niet betaald, kan de schuldeiser in drie fasen proberen om zijn geld te halen: Twee fasen van incassoprocedure (buitengerechtelijke fase en gerechtelijke fase) Beslaglegging in de executiefase. BKR (Bureau Krediet Registratie te Tiel) Kredietverstrekkers moeten elke lening melden bij BKR. Dat is een wettelijke plicht. Kredietverstrekkers gebruiken het systeem ook als er een nieuwe kredietaanvraag binnenkomt. Door een toetsing te doen, kunnen zij beter inschatten hoe de klant er financieel voor staat. Studiefinanciering die wordt afgesloten bij DUO wordt niet geregistreerd bij BKR. Een lening bij de bank om een studie te bekostigen wel. Het is namelijk geen consumptief krediet, maar een investering in jezelf en de toekomst. Buitengerechtelijke fase Eerst: aanmaningen. Dan: opdracht aan een incassobureau om de vordering te innen. Incassobureaus: speciale bureaus die uitsluitend vorderingen innen voor derden. Gedownload door Sanne-Romee Van Veluw (sanneromeevveluw@icloud.com) lOMoARcPSD|3959416 Het bureau handelt in opdracht van de schuldeiser en brengt daarvoor ook kosten in rekening. Kosten worden doorberekend aan de schuldenaar. Wettelijke rente: art. 6:119 BW. Dat is een schadevergoeding die de schuldenaar moet betalen aan zijn schuldeiser omdat hij te laat is met het betalen van zijn schuld. Buitengerechtelijke incassokosten: kosten die het bureau berekent voor zijn werkzaamheden. Gerechtelijke fase In deze fase probeert de schuldeiser om zijn vordering door de rechter vast te stellen, met als doel het verkrijgen van een executoriale titel. Anders gezegd: het recht om de vordering eigenmachtig te verhalen op het vermogen (goederen) van de schuldenaar. De schuldeiser dagvaardt hiertoe de schuldenaar voor de rechter. De rechter wijst vonnis, geeft oordeel over de rechtsgeldigheid van de vordering en bepaalt de hoogte van de te betalen incassokosten. Beslaglegging Als de incassoprocedure geen effect heeft, bestaat de mogelijkheid om beslag te leggen; executiefase. Beslaglegging (art.429 Rv) Art. 447 en 448 Rv: niet alle goederen zijn vatbaar voor beslag: eten, bed, beddengoed, kleding, noodzakelijke boeken en gereedschap dat nodig is voor de uitoefening van het beroep. Er kan beslag op loon worden gelegd; ook wel beslag onder derden. Art. 475 Rv: deurwaarder geeft de werkgever het bevel om een deel van het loon niet uit te betalen aan de schuldenaar. Beslagvrije voet: art. 475 b Rv. Een soort minimum dat over moet blijven om van te kunnen leven (ongeveer bijstandsnorm). Schuldhulpverlening Hulp die een schuldenaar vrijwillig aanvaardt als hij zelf niet (meer) in staat is om zijn financiële verplichtingen na te komen. Tweedelig doel: de schuldenaar wordt geholpen om uit zijn schuldsituatie te komen en tevens wordt voorkomen dat er een nieuwe schuldensituatie ontstaat. Minnelijk traject: zonder rechtelijke tussenkomst wordt een oplossing gezocht met de schuldeisers; er wordt een betalingsvoorstel aangeboden. Wettelijk traject: via de rechter (WSNP). Mogelijkheden Schuldbemiddeling/ schuldregeling Betalingsvoorstel aan de schuldeisers waarin staat welk bedrag je maandelijks kunt aflossen. Schulden worden in principe volledig afbetaald. Let op: beslagvrije voet/ vrij te laten bedrag. Vrijwillige schuldsanering - Minnelijk akkoord, al dan niet via saneringskrediet - Eventueel dwangakkoord Gedownload door Sanne-Romee Van Veluw (sanneromeevveluw@icloud.com) lOMoARcPSD|3959416 Wettelijke schuldsanering Wanneer vrijwillige schuldsanering niet lukt WSNP. Aanvraag via rechtbank. Faillissement Alleen als bovenstaande mogelijkheden niet meer mogelijk zijn. Gevolg beslag op (bijna) heel het vermogen. Curator voert uit. Te weinig vermogen: faillissement wordt weer opgeheven en alle schulden herleven weer. Acties Alle schuldeisers in kaart brengen. Voor schulden die ontstaan zijn door fraude en boetes wordt in principe geen schuldhulpverlening geboden. Is er naast inkomen nog vermogen? Is er een situatie waarin met spoed (juridische) maatregelen moeten worden getroffen? Bijvoorbeeld: uit de woning worden gezet en afsluiten van gas, water en elektra. Afspraken maken over de acties die nodig zijn en de hulp die daarbij zal worden geboden. Naast juridische zaken worden ook afspraken over de aanpak van bijvoorbeeld psychische of maatschappelijke factoren vastgelegd. Minnelijk akkoord met schuldeisers Schuldenaar kan de schuld wel aflossen maar minder snel dan overeengekomen. Dan kan er een nieuwe aflossingsovereenkomst worden gesloten, mits de schuldeisers hiermee akkoord gaan. Voorstel aan de schuldeiser: schuldenaar betaalt drie jaar lang maandelijks een bepaald bedrag. Voorwaarde: alle schuldeisers moeten hiermee instemmen. Bij dwarsligger: dwangakkoord via de rechter. Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen (WSNP) Vroeger: bij schulden werd je failliet verklaard (kan nog steeds). Geregeld in de Faillissementswet (Fw). De hele boedel werd verkocht, schulden werden (deels) betaald, faillissement werd opgeheven. Maar de schulden bleven bestaan. En je bleef achtervolgd worden door je schuldeisers. Levenslang. 1998: WNSP opgenomen in Faillissementswet (titel III, vanaf art. 284). WNSP- art. 284 FW De WSNP is een onderdeel van de Fw en speciaal bedoeld om natuurlijke personen uit hun uitzichtloze schuldsituatie te bevrijden en voor een faillissement te behoeden. Wettelijke schuldsanering komt tot stand door vonnis van de rechter. De bewindvoerder verkoopt de boedel en verdeelt de opbrengst onder de schuldeisers. Gedownload door Sanne-Romee Van Veluw (sanneromeevveluw@icloud.com) lOMoARcPSD|3959416 De schuldenaar wordt beschikkingsonbevoegd, maar kan wel dagelijkse rechtshandelingen verrichten. De schuldenaar dienst een verzoekschrift in bij de rechtbank waarin hij verzoekt om toegelaten te worden tot de WSNP. Naast het verzoekschrift: verklaring dat er geen reële mogelijkheden zijn om tot een buitengerechtelijke schuldsanering te komen (college van B&W, gemeentelijke kredietbank of particuliere schuldbemiddelaar). Naast her verzoek en de verklaring: overzicht van eigen inkomens- en vermogenspositie en die van zijn echtgenoot of geregistreerd partner. Wijst de rechter het verzoek toe, dan bepaalt hij hoelang de wettelijke schuldsanering zal duren. De termijn ligt tussen 3 en 5 jaar. De rechter stelt een bewindvoerder aan, die de uitvoering van het saneringsplan coördineert en hierover regelmatig verslag uitbrengt aan de schuldeisers. Als de schuldenaar aan zijn verplichtingen heeft voldaan, kan de schuldenaar weer met een schone lei beginnen. Huurrecht Hoofdstuk 5 Wonen Regio, platteland, dorp, stad, wijk Koop/huur Sociale huur/vrije markt (geliberaliseerd) Huurtoeslag (proefberekening) 737 euro per maand; laag inkomen; vermogen <30.000, Woningcorporaties moeten jaarlijks minimaal 80% van hun vrijgekomen socialehuurwoningen toewijzen aan huishoudens met een inkomen tot 39.055 (prijspeil 2020). 10% mag naar huishoudens met een inkomen tussen 39.055 en 43.574 (prijspeil 2020). En 10% mag naar de hogere inkomens. Passend toewijzen: laagste inkomens in goedkopere woningen. Wonen in Nederland 57% koopwoning 29% sociale huurwoningen 13% particuliere huurwoningen (geliberaliseerde markt, hogere prijzen) Tekort aan sociale huurwoningen Woningnood: groot tekort aan (sociale) huurwoningen Lange wachttijden voor een huurwoning Woonkosten Zie CBS Woonquote (totale woonlasten als percentage van het besteedbaar inkomen) in2018 voor huurders gemiddeld 38,1%. Eigenaren gemiddeld 29%. Gedownload door Sanne-Romee Van Veluw (sanneromeevveluw@icloud.com) lOMoARcPSD|3959416 Gemiddelde woonquote van jonge huishoudens is 32%; wooneigenaren van 45 jaar of ouder gemiddeld 28%. Wooneigenaren uit de 20% minst welvarende huishoudens besteden gemiddeld bijna de helft van hun besteedbaar inkomen aan woonlasten, huurders zo’n 42%. Wooneigenaren uit de 20% meest welvarende huishoudens betalen gemiddeld nog geen kwart van hun besteedbaar inkomen aan wonen. Wat is huren? Art. 7:201 BW: huur is de overeenkomst waarbij de verhuurder een zaak ter gebruik verstrekt aan huurder, die daarvoor een tegenprestatie verricht. Alle huurzaken: - Art. 7:203 t/m 231 BW - Onroerende zaken (woonruimte): art. 7:232 t/m 282 Algemeen Vormvrij Aanbod/aanvaarding Gebruik van een zaak (niet verbruik) Tegenprestatie (niet gratig) Einde: als huurtermijn is verstreken, - Let op uitzondering: niet bij huur woonruimte Geschillen huur: rechtbank (afdeling kanton) Huur van een woning Zelfstandige woning - Eigen toegang en eigen wezenlijke voorzieningen Niet- zelfstandige woning - Gedeelde ingang en geen eigen wezenlijke voorzieningen Korte duur - Art 7:232 BW: speciale bepalingen huur woonruimte niet van toepassing (bijv. vakantiewoningen) Hospita - Art 7:232 lid 3 BW: speciale regels ter bescherming huurder gelden pas na 9 maanden. Wie treffen we in de woning? Contractuele huurder en medehuurder(s) Wettelijke medehuurder(s) - Echtgenoot/ geregistreerd partner (art. 7:266 BW) Andere bewoners Samenwonende persoon = duurzame gemeenschappelijke huishouding, mits woning als hoofdverblijf -> kan medehuurder worden: - Gezamenlijk verzoek verhuurder en evt. medehuurder - Weigering bij: korter dan 2 jaar, enkel snel huurder worden, vermoedelijk huur niet betalen Gedownload door Sanne-Romee Van Veluw (sanneromeevveluw@icloud.com) lOMoARcPSD|3959416 Niet bij kinderen – ouders Onderhuurder (art. 7:244 BW) - Bij zelfstandige woning waar de verhuurder zelf ook woont een deel onderverhuren: legale onderhuurder - Dat mag echter contractueel worden verboden/toegestaan Huurprijs Huurprijs= kale huurprijs/servicekosten. Bij sluiten overeenkomst soms ook andere kosten. Huurprijs: Overeengekomen huurprijs Uitvoeringswet huurprijzen woonruimte. - Woningwaarderingsstelsel. Huurprijscheck. Binnen 6 maanden. Toetsing huurcommissie: advies verhuurder. Als verhuurder niet akkoord, kan de huurder naar de rechter. Bij ernstige onderhoudsgebreken: - Verlaging huurprijs vragen Andere kosten (moet wel om echte kosten gaan): Bemiddeling, waarborgsom, overnamekosten (niet verplicht); sleutelgeld mag niet Nakomen huurovereenkomst bij wanprestatie 1. Vordering van nakoming - Tenzij overmacht 2. Opschorten - Wachten met betalen tot beschikking zaak 3. Schadevergoeding vorderen - Schade gelden? Verhuurder betaalt, als gebrek bekend was of na overeenkomst is ontstaan en toe te rekenen is. 4. (Huurder) gebrek verhelpen - Onderhouds- en herstelplicht: voor rekening verhuurder 5. (Huurder) kan vermindering huurprijs eisen - Als huurgenoot verminderd is 6. Ontbinden huurovereenkomst - Buitenrechtelijk of in rechte (woning) - Ook bij geen wanprestatie 7. Huur opzeggen - Bij wanprestatie en huur voor onbepaalde tijd (woningen anders geregeld) Einde van de huur Beëindiging wederzijds goedvinden Opzegging van de huurovereenkomst Ontbinding huurovereenkomst Overlijden huurder: medehuurder of erfgenamen opzeggen (2 à 3 maanden tijd) Let op: “huurbescherming” Gedownload door Sanne-Romee Van Veluw (sanneromeevveluw@icloud.com) lOMoARcPSD|3959416 Opzegging verhuurder Aangetekende brief met reden Opzegtermijn Melden één van de opzeggronden - O.a. huurder gedraagt zich niet als goede huurder - Looptijd huurovereenkomst verstreken - Dringend eisen gebruik Instemming huurder nodig: - Anders eindigt de huurovereenkomst niet Als na 6 weken geen instemming: beëindiging vorderen bij afdeling kanton rechtbank. In deze procedure dienen dezelfde gronden te worden genoemd. Ontbinding huurovereenkomst Moet via de rechter Als de huurder tekortschiet in verplichtingen Huurder die niet op tijd betaalt is deze van rechtswege in verzuim - Rechter: ernstige wanprestatie (2/3 maanden huurachterstand) Bijzondere situaties, ontbinding buiten rechte: - Woning door gemeente wegens overlast gesloten: verhuurder kan ontbinden - Woning helemaal niet meer bruikbaar (bijv. brand): Huurder en verhuurder kunnen ontbinden Gevolgen beëindiging huurovereenkomst Bij einde huur wordt de overeenkomst voortgezet door de contractuele/wettelijke medehuurder(s) (Duurzame) samenwoner heeft alleen bij overlijden huurder recht om de overeenkomst half jaar voort te zetten, daarna toestemming rechter nodig - Rechter wijst af: kan niet betalen of huisvestigingsvergunning nodig Kinderen geen extra rechter bij einde huur Onderhuurder - Hoofdregel: einde huur = einde onderhuur - 7:269 BW; uitzondering: bij legale onderhuur van een zelfstandige woning wordt de hoofdhuurovereenkomst met verhuur voortgezet door onderhuurder Overlast en woningontruiming Verhuurder moet optreden tegen ernstige overlast van buren van zijn huurder, waar dit in zijn macht ligt (burenruzie) De verhuurder kan de huur opzeggen van de huurder die de overlast veroorzaakt en zich dus niet als goede huurder gedraagt De verhuurder heeft rechtsmiddelen om zijn vordering kracht bij te zeten: kort geding aanspannen en bij zijn beëindigingsvordering eisen dat het vonnis uitvoerbaar bij voorraad wordt verklaard Incassoprocedure en gerechtelijke procedure Burgemeester kan pand sluiten bij overlast door drugs. (Art. 13b Opiumwet) Gedownload door Sanne-Romee Van Veluw (sanneromeevveluw@icloud.com) lOMoARcPSD|3959416 Arbeidsrecht Hoofdstuk 11 Hoe kom je aan inkomen? Manieren om inkomen te verwerven (naast “zwart” werken en criminaliteit): ZZP’er: D.m.v. opdracht: art. 7:400-468 BW of door aanneming van werk: art. 7:750-769 BW Werknemer: Arbeidsovereenkomst: art. 7:610-749 BW Of: je ontvangt een uitkering Werknemer of niet… Drie ‘soorten’ overeenkomsten wat betreft werk” - Zzp’er opdracht, “anders dan op grond van een arbeidsovereenkomst werkzaamheden te verrichten die in iets anders bestaan dan het tot stand brengen van een werk van stoffelijke aard” = diensten - Aannemer aanneming van werk, “een werk van stoffelijke aard buiten dienstbetrekking” - Werknemer arbeidsovereenkomst Recht van toepassing op de ao Boek 7 BW vanaf art. 610 De betreffende coa Vele andere wetten: - Internationale verdragen - Arbeidsomstandighedenwet - Arbeidstijdenwet - Wet op het minimumloon - Wet op de Ondernemingsraden Regels van de onderneming zelf Collectieve arbeidsovereenkomst De coa: overeenkomst tussen werknemersorganisaties en werkgeversorganisaties in een bepaalde sector Minister kan coa “algemeen verbindend” verklaren Geldt als wet voor alle partijen Voorbeeld: cao Sociaal Werk Gedownload door Sanne-Romee Van Veluw (sanneromeevveluw@icloud.com) lOMoARcPSD|3959416 Sociale zekerheid bij ziekte en arbeidsongeschiktheid Sociale zekerheid bij werkloosheid, werk en ouderdom Privacy, beroepsgeheim en tuchtrecht Gedownload door Sanne-Romee Van Veluw (sanneromeevveluw@icloud.com)