KURS J. NORWESKIEGO
Słowem wstępu.
Materiały tutaj zamieszczone pochodzą z notatek kursu j. norweskiego (11.08.08 –
06.03.09, Warszawa, Paragona).
Jest to wysoce subiektywne zestawienie, słownictwo pochodzi głównie z zajęć, te o
które pytaliśmy „po drodze”, więc nie jest uporządkowane tematycznie, podobnie
jak chaotyczna gramatyka czy zestawienie całych zdań czy wyrażeń.
Nie wiem czy da się z tego czegokolwiek nauczyć??? ;)))
ZAJĘCIA 1 (12.08.08)
Powitanie:
- God dag (god dagen) – zazwyczaj po godzinie 8.00 rano
- Morn, god morgen - rankiem
- Morn, morn – rankiem oczywiście
- Hei – cały dzień
- God kveld – dobry wieczór
Odpowiadamy zazwyczaj tym samym.
Inne:
- Hvordan står det til ? – jak ci leci
- Hvordan går det med deg ? – jak ci idzie
- Hvordan går det ? – jak leci
Zwroty te są raczej nieprzetłumaczalne na polski, tłumacznie ”pi-razy-drzwi”
Odpowiedzi:
- Takk, bare bra. (Og med deg?) – dziękuję, dobrze (a jak tobie?)
- Takk, ikke så verst. (Og med deg?) – dziękuję, nieźle (a jak tobie?)
- Jeg har det bra – mam się dobrze
- Fint, takk! – fajnie, dzięki
- Utmerket! - cudownie
Podstawowe zwroty:
* Kan du skrive navnet ditt med store bokstaver ? – możesz napisać swoje imię
dużymi literami
* Dette er... – to jest...
* Det er... – to jest...
(dette – używamy do określania przedmiotów będących bliżej nas, det – tych nieco
dalej)
* Hvem er dette ? – kto to jest?
* Hyggelig å hilse på deg – miło mi cię poznać.
* Jeg bor i Oslo (Warszawa) – (Ja) mieszkam w Oslo (Warszawie).
* Jeg er polakk (jeg er polsk) – jestem Polakiem
* Hvor arbeider du ? – gdzie pracujesz ?
* Jeg arbeider i Wrocław – pracuję we Wrocławiu
* Hvor reiser du i Norge (Hvor skal du i Norge ?) – dokąd jedziesz w Norwegii?
* Jeg lærer dere norsk – (Ja) uczę was norweskiego.
* Er det vanskelig ? – czy to trudne?
* Jeg vet ikke – nie wiem.
* Snakker du norsk ? (Kan du norsk?) – umiesz mówić po norwesku, umiesz norweski ?
1
GRAMATIKK
Rzeczownik (1) – liczba pojedyncza, rodzajnik nieokreślony
1. Rzeczownik w j. norweskim ma trzy rodzaje (w wersji mniej konserwatywnej) lub 2
rodzaje w konserwatywnej (np. w riksmålu – „języku królewskim”). Rozróżnia się je po
rodzajnikach.
2. Rodzaj można poznać po rodzajniku stojącym przed rzeczownikiem. Są to
rodzajniki nieokreślone:
męski ma rodzajnik – en
żeński ma rodzajnik – ei
nijaki ma rodzajnik – et
Rodzajnik ten występuje tylko w odniesieniu do liczby pojedynczej i tłumaczymy go
zazwyczaj jako „jakiś, jakaś, jakieś” (bliżej nieokreślone). Stosowany jest m.in. gdy
mówimy o czymś po raz pierwszy, np.
ei jente – jakaś dziewczynka
en gutt – jakiś chłopiec
et barn – jakieś dziecko
3. W formie konserwatywnej istnieją tylko dwa rodzaje (męsko-żeński i nijaki), są więc
używane tylko rodzajniki en i et.
4. Rodzaju rzeczownika musimy się niestety nauczyć na pamięć – rodzaje w j. polskim
nie pokrywają się z tymi samymi w j. norweskim.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------Szyk zdania (1) - proste zdanie twierdzące.
1. W zdaniach prostych:
- rzeczownik stoi na miejscu pierwszym
- czasownik na miejscu drugim.
1 2
Np. Jeg bor i Wrocław. (Ja mieszkam we Wrocławiu).
Hun arbeider i Oslo. (Ona pracuje w Oslo).
De er polakker. (Oni są Polakami).
n.b
nazwy narodowości w j. norweskim pisze się z małej litery – to nie błąd!!!
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------Czas teraźniejszy, czasownik (1)
Tworzony jest zazwyczaj przez dodanie do formy głównej końcówki „-r”.
Np. å bo - bor
å arbeide – arbeider
å lese – leser
Końcówkę „–r” dodaje się do wszystkich form, niezależnie od liczby i rodzaju
rzeczownika. A więc tak samo dla: ja, on, my, wy czy oni.
Niektóre jednak czasowniki mają wyjątki
Np. å være (być) – bezokolicznik, ale er to forma osobowa (jeg er…)
å spørre – spør (pytać)
å si – sier (powiedzieć)
å vite – viet (wiedzieć)
Wyjątkami są dodatkowo czasowniki modalne i kilka innych zwykłych. Będę
dopisywać, gdy takowy się pojawi.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
2
SŁOWNICTWO - 25
Tabelka ze słówkami z danych zajęć. Dobór słów jest zależny tylko i wyłącznie od
tego, o co sami na kursie pytaliśmy.
Rzeczowniki – podaję rodzajnik (en, ei lub et), przy nieregularnościach także
pozostałe formy (liczby mnogiej lub określonej)
Czasowniki – podaję w nawiasie (v), obok ewentualne formy czasu przeszłego
(preteritum i perfektum)
Przymiotniki – opisuję (adj)
Przysłówki – jako (adv)
Uporządkowane są alfabetycznie.
Tyle na początek 
słowo norweskie
arbeide (v); arbeidet, arbeidet
bo (v); bodde, bodd
bok (en/ei); bøker-l.m
bra (adv)
dere
du
familie (en)
feil (et)
følgende (adj)
forstå (v); forstod, forstått
fortelle (v); fortalte, fortalt
gå (v); gikk, gått
gjenta (v); gjentok, gjentatt
han
hilse (v); hilste, hilst
hjemmearbeid (et)
hun
hva
hvem
hvor
jeg
kunne (mv), kan, kunne, kunnet
lære (v); lærte, lært
lærer (en),
lekse (en/ei)
lese (v); leste, lest
meget
mønster (et); mønsteret,
mønstre, -ene
nord
norsk (adj)
oppgave (en)
øst
pen (en)
słowo polskie
pracować
mieszkać
książka
dobrze
oni
ty
rodzina
błąd
następujący, następny
rozumieć
opowiadać
iść
powtarzać
on
witać, pozdrawiać
zadanie domowe, praca domowa
ona
co
kto
gdzie
ja
móc
uczyć, uczyć się
nauczyciel
lekcja
czytać
bardzo
wzór
północ
norweski
ćwiczenie
wschód
długopis
3
słowo norweskie
polakk (s)
polsk (adv)
reise (v); reiste, reist
riktig (adv)
samtale (en)
side (en/ei)
snakke (v); snakte, snakket
sør (adj)
spørre (v); spurte, spurt
sporsmål (et)
svar (et)
svare (v); svarte, svart
utlending (en)
være (v); var, vært
vanskelig (adv)
veldig (veldig bra)
vest (adj)
vi
vite (v); visste, visst
słowo polskie
Polak
polski
podrożować, jechać dalej (np. za
granicę)
dobry, poprawny, prawidłowy
rozmowa, dialog
strona
rozmawiać, mówić
południe
pytać
pytanie
odpowiedź
odpowiadać
obcokrajowiec
być
trudny, ciężki,
bardzo (bardzo dobrze)
zachód
my
wiedzieć
ZAJĘCIA 2 (13.08.08)
Przydatne zwroty
Najlepiej je niestety wryć na pamięć.
Jeg heter Jan Kowalski. – nazywam się Jan Kowalski
Kan du stave navnet ditt ? – możesz przeliterować swoje imię ?
Hva betyr det? – co to znaczy ?
Jeg forstår ikke. – nie rozumiem.
Kan du gjenta ? – możesz powtórzyć?
Kan du si hvor du bor ? – Czy możesz powiedzieć, gdzie mieszkasz ? Jeg kan si det,
men jeg sier ikke – mogę powiedzieć, ale nie powiem.
Vær så snill. – Bądź tak miły. Proszę (prosząc o coś)
Vær så god. – Proszę bardzo (np. coś podając)
Jeg er tørst. – Jestem spragniony.
Hva koster det ? Hvor mye koster det ? – ile to kosztuje
Często używane
noen ganger – czasami
av og til – czasem, niekiedy, od czasu do czasu
som regel – z reguły, zazwyczaj
FRAZALE (określenie moje, z braku lepszego zapożyczone z anglika).
Oznaczają stały związek czasownika z jakimś przyimkiem zmieniające jego znaczenie
4
å lengte etter – tęsknić za... (kimś, czymś)
FAST UTRYKK (stałe określenia, też do wrycia na pamięć).
å lengte hjem – tęsknić za domem
GRAMATIKK
Rzeczownik (2) forma nieokreślona – c.d
Forma nieokreślona opisana w lekcji 1 poprzedzana jest tzw. rodzajnikiem
nieokreślonym – en, et lub ei.
Stosowana jest wówczas, gdy mówimy o czymś po raz pierwszy, które nazwane
zostały w tekście lub języku mówionym po raz pierwszy.
Np.
Det var engang en gutt... (był sobie kiedyś chłopiec...).
Rodzajnik nieokreślony może stać przy przymiotniku stojącym przed rzeczownikiem.
Np.
Han er en fin lærer.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Rzeczownik (3) - liczba mnoga
Liczbę mnogą tworzymy zazwyczaj i głównie przez dodanie końcówki „-er” w formie
nieokreślonej. O określonej trochę później… (patrz str. 7)
A więc:
en stol – stoler (krzesło – krzesła),
en kopp – kopper (kubek – kubki)
en plass – plasser (miejsce – miejsca)
Niestety są też wyjątki lub też nieregularności.
 gdy rzeczownik kończy się na np. na „-er” (lærer), „-el”
 bez reguły, po prostu nieregularne – ei bok – bøker (książka – książki), mor –
mødre (matka – matki)
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Czasownik(2) – czasowniki modalne
Na początek zapodam tylko cztery najważniejsze:
kunne – kan – kunne - kunnet-- móc
skulle – skal – skulle – skullet – zamierzać, (także w tworzeniu czasu przyszłego)
ville – vil – ville - villet – chcieć, (także w tworzeniu czasu przyszłego)
måtte – må – måtte måttet – musieć
Kolejność odpowiada kolejno formie bezokolicznika, dalej czasowi teraźniejszemu
(presens) i jeszcze dalej formie czasu przeszłego (preteritum i perfektum)
O innych po drodze. Już nie jest ich wiele.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Szyk zdania (2) – proste zdanie pytające
Generalnie jest szyk przestawny, czyli czasownik idzie na pierwsze miejsce, rzeczownik
na drugie. Nie potrzeba dodawać „czy”, np.
5
Bor du i Wrocław? – Czy mieszkasz we Wrocławiu?
Twierdzące to:
Du bor i Wrocław. – Mieszkasz we Wrocławiu.
Jak widać zamieniamy czasownik z rzeczownikiem miejscami.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------SŁOWNICTWO - 59
slowo norweskie
slowo polskie
bety (v)
znaczyć
billig (adj)
tani
bindestrekk (et)
myślnik
bokstav (en)
litera
brød (et)
chleb
brødskive (en)
kromka chleba
bruke (v) -te
używać
bruker (en)
podopieczny ośrodka,
pensjonariusz
dag (en)
dzień
dyr (adj)
drogi
entall
liczba pojedyncza
etternavn (et)
nazwisko
flertall
liczba monoga, wielość
flink (adj)
zdolny
fornavn (et)
imię
fort (adv)
szybko
glass (et)
szklanka
grei (adv)
świetnie
hete (v);
nazywać się
hver
każdy
hvorfor
dlaczego
i dag
dzisiaj
kafeteria (en)
kawiarenka, kafeteria
kaffe (en)
kawa
kald (adj)
zimny
kjøpe (v); kjøpte, kjøpt
kupować
kopp (en)
filiżanka, kubek
langsomt (adv)
powoli
leie (v);
wynajmować
lengte (v); lengtet, lengtet
~etter
tęsknić za…
likør (en)
likier
lunsj (en)
lunch
mange (adv)
wiele, dużo
mat (en)
jedzenie
matpakke (en)
wałówka, paczuszka z jedzeniem
øl (et)
piwo
6
slowo norweskie
slowo polskie
ost (en)
ser
plass (en)
miejsce
pleier (en)
pomocnik, np. pielęgniarki
prøve (en)
próba
prøve (v); prøvde, prøvd
próbować
sakte (adv)
powoli
sammen (adv)
razem
si (v); sa, sagt
powiedzieć
sitte (v); satt, sittet
siedzieć
skive (en)
kromka
slutt (en)
koniec
snill (adj)
miły, grzeczny
spise (v); spiste, spist
jeść
stå (v); sto, stått
stać
stave (v); stavet, stavet
literować
stol (en)
krzesło
sulten (adj)
głodny
tålmodig (adj)
cierpliwy
te (en)
herbata
tørst (adj)
spragniony
vann (et)
woda
varm (adj)
gorący
viktig (adj)
ważny
ZAJĘCIA 3 (14.08.08)
Przydatne zwroty
På denne måten – w taki sposób, tak
Å stole på noen – polegać na kimś
Det var alt – to wszystko (gdy skończyliśmy np. mówić)
Kan jeg få se på det? – czy mogę to zobaczyc, spojrzeć na to?
Jeg elsker deg! – kocham cię
Jeg er glad i deg! – kocham cię
FRAZALE
Å stole på… – polegać na kimś
Å se på – patrzeć na coś, kogoś
FAST UTTRYK
Kan jeg få (lov til å) + czasownik - czy mogę dostać prawo, pozwolenie na...
W tym uttryku ”Kan jeg få...” – oznacza zapytanie o możliwość zrobienia czegoś,
otrzymania pozwolenia na coś ”lov til å…” oznacza prawo do czegoś, ale jest
zazwyczaj pomijane.
Chcemy się zapytać o oglądnięcie zdjęć w albumie, powiemy:
7
Kan jeg få se på bilder? – czy mogę oglądnąć zdjęcia ?
Kan jeg få låne denne boka? – czy mogę pożyczyć tę książkę ?
GRAMATIKK
Rzeczownik (4) – forma określona
Formy tej używamy, gdy mówimy o czymś po raz drugi w rozmowie, tekście.
Słuchający (lub czytający) już wie o co nam chodzi.
Tworzymy ją dodając/przenosząc do rzeczownika zaimek nieokreślony na koniec
wyrazu, pisany łącznie z rzeczownikiem.
Tzn.
en bok – boken (albo ei bok- boka) tutaj, gdy rzeczownik jest rodzaju żeńskiego może
(ale nie musi) mieć końcówkę ”a”
en penn - pennen
et glass – glasset
et eple – eplet
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Czasownik (3) - zaprzeczenie
Zaprzeczenie tworzy dodając/wstawiając po czasowniku wyraz ”ikke” oznaczający
właśnie zaprzeczenie. Możemy go tłumaczyć jako „nie”, ale partykuła „nie” jako
samodzielny wyraz to po norwesku „nei”
Np.
Hun spiser ikke frokost – ona nie je śniadania.
Han leser ikke mange bøker – on nie czyta wielu książek.
Ale
Vil du spise frokost ? – chcesz zjeść śniadanie – odpowiadając „nie” powiemy po
norwesku – nei, takk (nie, dziękuję).
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Szyk zdania (3) – zaprzeczenia w pytaniach
W zaprzeczeniach w zdaniach prostych twierdzących wyraz „ikke” jest zazwyczaj na
3 miejscu.
W pytaniach jest też zazwyczaj na 3 miejscu, np.
Snakker du ikke norsk ? – nie mówisz po norwesku ?
Jest oczywiście inwersja, czyli zamiana miejscami czasownika z rzeczownikiem.
* Sprawa „wciskania” zaprzeczenia ikke pomiędzy zaimek osobowy lub imię.
Tu rzecz się trochę różni.
Gdy mamy zaimek osobowy (np. hun, han, du, jeg, itp.) „ikke” jest na 3 miejscu.
Gdy mamy jednak imię to „ikke” przechodzi na miejsce 2.
Np. Snakker ikke Piotr norsk ?
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Zaimki pytające (1)
Hvor – gdzie ?
Hvordan – jak, w jaki sposób?
Hvem - kto?
Hva – co?
8
Gdy chcemy się zapytać o coś przy użyciu tych zaimków musimy postawić je na
pierwszym miejscu, potem „idzie” czasownik i dopiero potem rzeczownik.
Np.
1 2 3
Hvor bor du ? – gdzie mieszkasz ?
Hvem er hun ? – kim ona jest ?
Hva er det ? – co to jest ?
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Różności
Noe – coś
Noen – ktoś
Używa się również „Noe” (jako „jakiś) to rzeczowników niepoliczalnych oraz „noen”
do czasowników policzalnych w liczbie mnogiej.
Np.
Har du noen penn ? masz jakiś długopis ?
Er det noe melk hjemme ?– jest jakieś mleko w domu ?
Mye – dużo (do rzeczowników, których nie możemy policzyć na sztuki)
arbeid (pracy), melk (mleka), vann (wody), penger
Mange – dużo, wiele (do rzeczowników policzalnych)
bøker (książek), Biler (samochodów), barn (dzieci)
Np. Jeg kjøper mye sukker – kupuję dużo cukru
Jeg kjøper mange bøker – kupuję dużo książek.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------SŁOWNICTWO - 39
słowo norweskie
słowo polskie
arbeid (et)
praca
bille (en)
żuk
bit (en)
kawałek
bukk (en)
samiec kozłowatych
deilig (adj)
pyszny, wyśmienity
elske (v); elsket, elsket
kochać
fin (adj)
ładny, dobry
finne (v); fant, funnet
znaleźć
flink (adj)
zdolny,
gift (en)
trucizna
hjemmearbeid (et)
praca domowa
hjemmeoppgave (en)
zadanie domowe
hjemmland (et)
kraj ojczysty, rodzinny
job (en)
praca (częściej jako zawód, cos co
robimy zawodowo)
kjærlighet (en)
miłość
koke (v); kokte, kokt
gotować wodę
lage (v);
robić, np. jedzenie
9
słowo norweskie
słowo polskie
måte (en)
sposób
matte (en)
mata (do leżenia, siedzenia)
møte (et)
spotkanie
møtte (v); møtte, møttet
spotykać, spotkać
nyte (v); nøt, nytt
cieszyć się, rozkoszować czymś
nytte (en)
korzyść
øve (v); øvde, øvd
ćwiczyć
øvelse (en)
ćwiczenie
pute (ei)
poduszka
putte (v); puttet, puttet
włożyć
sikle (v); siklet, siklet
ślinić się
slike
takie
slikke (v); slikket, slikket
lizać
sliten (adj)
zmęczony
slutt (en)
koniec
som
który
spille (v); spilte, spilt
grać
spisse (v);
ostrzyć
sykle (v); syklet, syklet
jeździć rowerem, rowarować
tallord (et)
liczba
trives (v); trivdes, trivdes
czuć się dobrze
verre (adj)
gorszy (st. wyższy)
ZAJĘCIA 4 (18.08.08)
Przydatne zwroty
Går det bra med deg ? – Dobrze ci leci ?
Ja, det går bra. – tak, w porządku.
Nei, det går ikke bra. – nie, nie idzie mi o.k.
Hvordan har du det ? – jak się masz ?
Jeg har det bra. – mam się dobrze
Har du mye å gjøre ? – Czy masz dużo do roboty (zrobienia) ?
Hvilken dag er det i dag ? – jaki jest dzisiaj dzień
Det er mandag i dag. – dzisiaj jest poniedziałek
Jeg pleier å se filmer på TV hver mandag. – Zwykłam oglądać filmy w TV każdego
poniedziałka.
Hva pleier du å gjøre ? – Co zwykłeś robić ?
Hver uke – każdego tygodnia.
Hver dag – każdego dnia.
Jeg pleier å gå på kino hver lørdag. – Zwykłam chodzić do kina każdej soboty.
Gi deg ! – daj spokój, wyluzuj.
GRAMATIKK
10
Rzeczownik (5)
Jednosylabowe rzeczowniki r. nijakiego (czyli z zaimkiem nieokreślonym „et”) mają w
formie nieokreślonej liczby mnogiej taką samą postać.
Np.
Et eple – l.m mange eple
Et barn – l.m mange barn
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Czasownik (4) – czasowniki modalne
SKAL
Jeden z czasowników modalnych.
Używamy ich generalnie tworząc w czasie presens konstrukcję typu:
podmiot + SKAL + czasownik zwykły (bez å)
KAN
MÅ
BØR
VIL
SKAL
Jest używane do tworzenia czasu przyszłego, wtedy gdy podmiot zdania o czymś
zadecydował, podjął własną decyzję.
Np.
Jeg skal reise hjem – Jadę do domu (postanowiłam tak)
Piotr skal spise brødskive med pølse – Piotr będzie jadł kromkę z kiełbasą (bo tak
postanowił).
Ale nie może być:
Bilen skal kjøre – samochód pojedzie.
W niektórych przypadkach można pominąć czasownik po SKAL, gdy oznacza on
podróż, zamiar pójścia gdzieś.
Np.
Jeg skal reise til Italia. może być: Jeg skal til Italia.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Zaimki (2), pytające
Hvilken – który, która, jaki, jaka
Hvilket – któro, jakie
Hvilke – które, jakie
Stosujemy je, gdy pytamy o konkretne rzeczy spośród możliwych do wyboru.
Np.
Hvilken bil vil du ha ? – jaki samochód chcesz mieć ?
Hvilket ord er det ? – jakie (które) to słowo ?
Hvilke stoler er det ? – które to krzesła ?
Oczywiście szyk zdania pytającego z zaimkiem pytającym na początku
(hvilke+rzeczownik to jedna część zdania), potem orzeczenie i „dodatki”.
Końcówka „hvilke(n/t)” zależy od tego jakiego rodzaju jest rzeczownik (podmiot).
Jeśli jest to r.n – to będzie „hvilket”, jeśli r.m lub r. ż – „hvilken” a gdy liczba mnoga –
będzie „hvilke”.
PO HVILKE(N/T) ZAWSZE FORMA NIEOKREŚLONA (ubestemt) RZECZOWNIKA.
11
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------SŁOWNICTWO - 21
Słówko norweskie
Słówko polskie
agurk (en)
ogórek
ark (et)
arkusz, kartka
begynne (v) begynte, begynt zaczynać
blomst (en)
kwiat
egg (et)
jajko
få (v); fikk, fått
otrzymać, dostać
fest (en)
święta, impreza
grønnsaker
warzywa
hver
każdy
kart (et)
mapa
melk
mleko
øyeblikk (et)
momencik, oka mgnienie
pålleg (et)
dodatek na chleb
pleie (v); pleide, pleid
mieć zwyczaj coś robić
pølse (en)
kiełbasa
potet (en)
ziemniak
ryste (v); rystet, rystet
zmieszać, wstrząsać, mieć dreszcze
salat (en)
sałata zielona, sałatka
skal (vm); skulle, skullet
do tworzenia czasu przyszłego
tomat (en)
pomidor
uke (en)
tydzień
ZAJĘCIA 5 (19.08.08)
Przydatne zwroty
å ha lyst på – mieć ochotę na...
GRAMATIKK
Czasy, czasownik (5)
Dzisiaj przyszedł czas na czas przeszły, prosty, tzw. preteritum.
Tworzy się go poprzez zastąpienie formy czasu teraźniejszego drugą formą
czasownika, która jest podawana w słowniczku.
Niestety form tych należy nauczyć się na pamięć lub w przypadku czasowników
regularnych zapamiętać kilka reguł.
Co do tych ostatnich to istnieją 3 główne klasy czasowników.
I – te które mają w swoim rdzeniu dwie spółgłoski (vente, spille, itp.)
II – te które mają w swoim rdzeniu jedną spółgłoskę obok samogłoski (spise, kjøpe,
lese, leve)
III – te które kończą się na samogłoskę (bo, kle, leie, itp.), w preteritum majone
końcówke „–dde”, a w perfektum „-dd” (np. bo, bodde, bodd)
12
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------SŁOWNICTWO (36)
słowo norweskie
słowo polskie
brus (en)
oranżada, napoje słodkie
flat (adj)
płaski
fleste
większość
forsynt (adj)
syty, najedzony
gi (v); ga, gitt
dać, dawać
gjøre (v); gjørde, gjørt
robić
gøy (adj)
zabawny, wesoły
ha (v); hadde, hatt
mieć
høre (v); hørte, hørt
słyszeć
ingen
nikt
ingenting
nic
is (en)
lód, lody
kanskje
może
kjenne (v); kjente, kjent
czuć
kjøpe (v); kjøpte, kjøpt
kupować
kjøtt (et)
mięso
komme (v); kom, kommet
przyjść
lage (v); lagde, lagd
robić (przygotowywać)
låne (v)
pożyczyć
lese (v); leste, lest
czytać
lytte (v); lyttet, lyttet
słuchać
måned (en)
miesiąc
mer
więcej
ny (adj)
nowy
nyttig (adj)
pożyteczny
se (v); så, sett
widzieć
shinke (en)
szynka
sitte (v); satt, sittet
siedzieć
smake (v); smakte, smaket
smakować
spekemat (en)
tradycyjne norweskie jedzenie
stå (v); sto, stått
stać
ta (v); tok, tatt
wziąć, brać
tekste (v); tekste, -et
pisać tekst
telle (v); talte, talt
liczyć
vente (v); ventet, ventet
czekać
ZAJĘCIA 6 (20.08.08)
Przydatne zwroty
13
Hvordan står det til ? – jak leci ?
Hva er klokka ? – która godzina ?
Hvor mye er klokka ? – która godzina ?
Klokka er ... – jest godzina...
Den er... – jest godzina...
Jeg har dårlig tid – nie mam dużo czasu, spieszę się
Jeg har god tid – mam sporo czasu
TWORZENIE GODZIN
W życiu codziennym używa się zazwyczaj 12-godzinnego podziału czasu. W języku
oficjalnym (np. na dworcach, w telewizji) raczej 24-godzinnego.
Mówiąc która jest godzina zaczynamy od:
Klokka er…
lub
den er…
i tu wstawiamy odpowiednią liczbę z zakresu od 1 do 12, względnie 0-24.
Wyjątek stanowi godzina pierwsza i mówi się: Klokka er ett.
Mówiąc „jest ileś tam po”, mówimy: klokka er … (minuty) over (godziny).
Np. 3.10 – klokka er ti over tre.
5.15 – klokka er fjurten over fem.
Mówiąc ”jest za ... + godzina” mówimy
Np. 8.55 – klokka er fem på ni.
23.50 – klokka er ti på tolv.
Troszkę zakręcone jest posługiwanie się godzinami bliskimi „pół do”.
Mówiąc jest „pół do” musimy powiedzieć:
3.30 - Klokka er halv fire.
Dodajemy godzinę która jest „przed nami”.
Jeśli jest „za 10 pół do…” to mówimy: klokka er ti på halv … godzina
Jeśli zaś jest np. 13.35 mówimy: klokka er fem over halv to (pięć po pół do drugiej).
SŁOWNICTWO (7)
słowo norweskie
słowo polskie
hel
cały
klokke (en)
godzina
lett (adj)
łatwy
sykeltur (en)
wycieczka rowerowa
tå (ei)
duży palec u nogi
time (en)
godzina
tur (en)
wycieczka
ZAJĘCIA 7 (21.08.08)
Przydatne zwroty
å være kjent i... – być obeznanym z… dobrze coś znać,
å bli kjent med... – być zapoznanym z kimś,
14
Jeg er kjent med Nina – jestem zapoznany z Niną
Det regner nå – pada deszcz teraz
Nå regner det – teraz pada deszcz.
Frazale
forskjell på – różnica między (ale może być też ”mellom”)
kjent i – zapoznany z… (sensie znający coś dobrze)
være kjent med – zapoznany z… (kimś, czymś)
være kjent for – być znanym z czegoś
å glede seg til… - cieszyć się na coś (co będzie)
som du vet – jak wiesz…
så lite - tak mało
Fast utrykk
å holde senga - leżeć w łóżku jako chory
å være i rute - być na czas (o środkach transportu publicznego, np. autobus jest na
czas, pociąg, samolot).
GRAMATIKK
Rzeczownik (6), forma określona
Formę określoną stosuje się, gdy wiemy już o czym mówimy, wspominamy to po raz
kolejny, tak że rozmówca wie o co chodzi. Dotyczy to również znanych rozmówcom
rzeczy, jeśli wiedzą oni o czym mówią.
Tworzymy ją przez przesunięcie zaimka nieokreślonego na koniec wyrazu, np.
en stol – stolen
en senge – sengen (jeśli są to rzeczowniki r.ż to zamiast końcówki –en, możemy
dodać tylko „a”, np. senga),
et eple – eplet
et sted – stedet
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Rzeczownik (7), nieregularności
Niektóre rzeczowniki nie mają takiej do końca regularnej końcówki w formie
określonej lub liczbie mnogiej.
Są to zazwyczaj te, które kończą się na np. na –er, -el
en sykkel – sykkelen – sykler – syklene (rower)
en arbeider – arbeideren – arbeidere – arbeidene (pracownik).
Inne nieregularności (patrz także str. 8, rzeczownik (3)
en bror – broren - brødre – brødrene (brat)
en datter – dattera – døtre – døtrene (córka)
en søster – søstera – søstre – søstrene (siostra).
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Liczebniki (1)
Sju – syv
- siedem
Tjue – tyve
- dwadzieścia
15
Tretti – tredve - trzydziesci
Możemy ich używać albo tak, albo tak, jednak aby konsekwentnie.
Formy syv, tyve, tredve są bardziej konserwatywne i przy ich stosowaniu obowiązuje
odwrócenie jednostek z dziesiątkami, tzn. możemy powiedzić:
Tjueen (21)
ale przy formach konserwatywnych musimy powiedzieć:
enogtyve (21) łącząc obowiązkowo jednostki z dziesiątkami łącznikiem „og” (i)
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Czasownik (6)
Å like – lubić
Konstrukcja wygląda następująco:
Å like + bezokolicznik (czyli z ‘å’)
Np. Jeg liker å drikke vin - lubię pić wino.
Zaimki (3), osobowe - odmiana
l.p
l.m
1. meg
1. oss
2. deg
2. dere
3. ham, hennes
3. dem
Jeg trenger dere – potrzebuję was
Hun snakker om dem – ona mówi o nich
Han elsker deg – on cię kocha
Vi hjelper ham – pomagamy jemu
De liker oss ikke – oni nas nie lubią
Zaimki wchodza przed ’ikke’
Han forteller henne om Italia – on opowiada jej o Italii
Hun lærer meg norsk – ona uczy mnie norweskiego
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Zaimki (4), zwrotne
Niektóre czasowniki są zwrotne – jednak nie odpowiadają one ściśle polskim
odpowiednikom, tzn. polski czasownik zwrotny może nie być zwrotny w norweskim i
odwrotnie.
Jeg legger meg sent. – Kładę się późno
Du vasker deg lenge hver dag. - Długo się myjesz każdego dnia
Han skynder seg. – On się spieszy
Hun kler på seg. – Ona się ubiera
Vi liker oss Her. – Czujemy się tu dobrze
Når vil dere gifter dere ? – Kiedy bierzecie ślub? (Gifter dere dere? – bierzecie ślub?)
De føler seg dårlig. – Oni czują się źle.
----------------------------------------------------------------------Różności
Det er stor forskjell på Polen og Kina. – Jest duża różnica między Polską a Chinami
Hva er forskjellen på Polen og Kina ? – czy jest różnica między Polską a Chinami ?
Określenia pory dnia
Om morgen – rankiem
16
Om formiddagen – przedpołudniem
Om ettermiddagen – popołudniem
Om kvelden – wieczorem
Om natta – nocą
Om dagen – dniem
Man, en – służą do wskazywania czynności bezosobowych, stosuje się je w formach
bezosobowych.
Tłumaczy się to zazwyczaj jako - można
Kan man synge her? – Czy można tutaj śpiewać?
Hvor kan man bruke…? – Gdzie można używać...?
Fordi, derfor (ponieważ, dlatego)
Hun kjøpte sko fordi hun trengte dem – Kupiła buty, ponieważ ich potrzebowała.
Hun trengte sko derfor kjøpte hun dem – Potrzebowała butów dlatego je kupiła.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------SŁOWNICTWO (26)
słowo norweskie
Słowo polskie
be (v); ba, bedt
prosić
del (en)
część
eksempel (en)
przykład
enda
jeszcze
føle (v); (seg), følte, følt
czuć, czuć się
forsynt (adj)
najedzony
gensek (en)
sweter
kjegler (l.m)
kręgle
legge (v); la, lagt
kłaść, położyć
leke (v); lekte, lekt
bawić się
lekke (v); lekket, lekket
przeciekać, cieknąć
lete (v); lette, lett
szukać
ligge (v); lå, ligget
leżeć
pike (en)
dziewczynka
pikk (en)
kutas (wulg.)
pin (en)
ból
reke (en)
krewetka
rekke (v); rakk, rukket
zdążyć, osiągać
ren (adj)
czysty
renne (v); rant, rent
płynąć
sen (adj)
późno
sende (v); sendte, sendt
wysłać, wysyłać
senge (en)
łóżko
set (en)
siedzenie
sette (v); satte, satt
usiąść, postawić
sted (et), steder (l.m)
miejsce, miejsca
17
ZAJĘCIA 8 (22.08.08)
HISTORIA JĘZYKA NORWESKIEGO
Å ligne/likne – przypominać, być podobnym do...
Norsk likner nederlandsk.
Felles skandinavisk språk NORRØNT
To skiftspråk
Bokmål (BM)
„mowa książkowa”
Pochodzi z j. duńskiego
„fornorsket Danek”
Nynorsk (NN)
„nowonorweski”
Ivar Aasen wysłuchiwał
dialektów i utworzył nowy
język oparty na nich (i Vest Norge)
W piśmie różni się trochę od duńskiego
Stor respekt for varianter.
Vi skriver bokmål eller nynorsk, men vi snaker standard (norsk) eller dialekt.
Skarre „r” (przypominające francuskie) – Vestlandet, dialekty
Rulle „r” (normalne)
Tak więc w
GRAMATIKK
Przymiotniki (1), stopniowanie regularne
Może być regularne bądź nieregularne
REGULARNE
Stopień wyższy
Do formy podstawowej przymiotnika dodajemy „-ere”
Należą do nich przymiotniki, np. pen, varm, flink
* pen - penere - penest
* varm - varmere - varmest
* flink - flinkere - flinkest
* heldig - heldigere - heldigst
* vakker - vakrere - vakrest
* enkel - enklere - enklest
Stopień najwyższy
Tworzymy, jak widać powyżej, przez dodanie do formy podstawowej końcówki
„-est”, względnie „-st” (do przymiotników zakończonych na „-ig”).
NIEREGULARNE (będzie omówione jeszcze później) – patrz str. 28
dårlig – verre – verst --- zły, gorszy, najgorszy
få – færre – færrest ---- niewielu, mniej, najmniej
FONETIKK
”EU” wymawiamy jak ”A”
Europa = [arupa]
W dialektach złożenie „RS” wymawiamy oddzielnie tzn. „R-S”
ale
w standardzie „RS” czytamy jak „SZ”
18
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------SŁOWNICTWO (39)
Słowo norweskie
Słowo polskie
bakke (en)
wzgórze, pagórek
da
kiedy
derfor
dlatego
dessverre (adv)
niestety
ettermiddag (en)
popołudnie
fly (et)
samolot
flyplass (en)
lotnisko
formiddag (en)
przedpołudnie
forskjell (en)
różnica
fot (en), føtter (l.m)
stopa
hat (et)
nienawiść
hatt (en)
kapelusz
herr (en)
pan
hverdag (en)
dzień powszedni
kjære (en)
kochany, kochanie
kjerre (en)
wózek (do przewożenia rzeczy)
kveld (en)
wieczór
lærde (en)
uczeni (arch.)
latt (adj)
leniwy
matt (adj)
matowy
morgen (en)
ranek
regne (v); regnet, regnet
padać (o deszczu)
røyke (v); røykte, røykt
palić
sånn (adv)
tak (jako przysłówek)
skrive (v); skrev, skrevet
pisać
smerte (en)
ból
sove (v); sov, sovet
spać
spille (v); spilte, spilt
grać
stark (adj)
mocny, silny
svært
bardzo, dużo
svak (adj)
słaby
synge (v); sang, sunget
śpiewać
tak (et)
sufit
tall (et)
liczba
tape (v)
starcić, przegrać
treffe (v); traff, truffet
spotkać
vanne (v);
podlewać
vaske seg(v); vasket, vasket
myć się
verden (en)
świat
19
ZAJĘCIA 9 (25.08.08)
Przydatne zwroty
Hvor gammel er han/hun ? – w jakim wieku jest on/ona?
til sammen – razem (w obie strony)
Frazale
Å ta bilde – robić zdjęcia (fotografere)
GRAMATIKK
Określenia przynależności
Kona mi albo min kona – moja żona
W pierwszym przypadku, gdy zaimek dzierżawczy stoi za rzeczownikiem – rzeczownik
musi być w formie bestemt (określonej).
W drugim przypadku, kiedy zaimek dzierżawczy stoi przed rzeczownikiem –
rzeczownik jest w formie ubestemt (nieokreślonej).
Np.
Barnet mitt albo mit barn – moje dziecko.
ZESTAWIENIE ZAIMKÓW OKREŚLONYCH I NIEOKREŚLONYCH
hankjønn
r.m
hunkjønn
r.ż
itetkjønn
r.n
Forma ubestemt
en bil
en gutt
ei jente
en senge
et eple
et tilfelle
Forma bestemt
bilen
gutten
jenta
sengen
eplet
tilfellet
Liczba pojedyncza
Forma ubestemt
hankjønn biler
r.m
gutter
hunkjønn jenter
r.ż
senger
itetkjønn eple
r.n
tilfeller
Forma bestemt
bilene
guttene
jentene
sengene
eplene
tilfellene
Liczba mnoga
SŁOWNICTWO (28)
Słowo polskie
Słowo norweskie
brun (adj)
brązowy
bryllup (et)
wesele
dø (v)
umrzeć, umierać
dødde (adj)
nieżywy
enke (ei)
wdowa
enkeman (en)
wdowiec
20
Słowo polskie
Słowo norweskie
enslig (adj)
samotny
felles (adj)
wspólny
fotografere (v); fotograferte, fotografować
fotografert
innsjø (en)
większe jezioro
kunstner (en)
artysta
menneske (et)
człowiek
oldeforeldre
pradziadkowie
ovn (en)
grzejnik
pensjonist (en)
emeryt
permisjon (en)
pozwolenie,
pleiehjem (et)
dom opieki dla przewlekle chorych
pleiepasient (en)
pacjent obłożnie, przewlekle chory
rør (et)
rura, rurka
samboer (en)
konkubin, partner życiowy
samfunnsfag (et)
wiedza o społeczeństwie
skilt (adj)
rozwiedziony
skog (en)
las
trygdet (adj)
rencista
ugift (adj)
niezamężny/a
unge
dzieci, młode
vann (et)
małe jezioro
vinne (v); vant, vunnet
zwyciężyć, wygrać
OPOWIADANIE O RODZINIE
Jeg heter Peter, jeg er polsk. Jeg er tretti tre år gammel og bor i Wroclaw, men nå
bor jeg i Warszawa. Her studerer jeg norsk på et norskkurs fordi jeg skal jobbe i Norge.
Jeg har en stor familie. Mine foreldre lever i Wroclaw og søstrene mine i Wroclaw og i
Olawa. Olawa ligger inærheten, ca 27 kilometer sørøst fra Wroclaw.
Jeg har to søster Monika og Anna og de er 30 og 28 år gammel. Monika jobber i en
bank og Anna er arkitekt.
Min far er sivilingeniør og min mor er pensjonist. Hun arbeidet som kjemiker. De har en
hund dom heter Burek.
I Wroclaw bor jeg med samboeren min, Katarzyna. Hun er farmasøyt.
Min far har 5 søsker og min mor har 4 søsker så jeg har mange onkler og tanter. Når
jeg er hjemme liker jeg å møte min familie og nå lengter jeg etter hjem.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ZAJĘCIA 10 (26.08.08)
Przydatne zwroty
Hva er telefonnummeret til deg ? – Jaki jest numer telefonu do ciebie ?
Hva er telefonnummeret ditt ? – Jaki masz numer telefonu ?
Mitt telefonnummer er ... – Mój numer telefonu to...
Hva har du lyst til å gjøre ? – Co masz ochotę robić ?
21
Jeg liker best å sykle om søndag – Lubię jeździć na rowerze niedzielami
Jeg har ikke peiling – Nie mam pojęcia.
Frazale – fast utrykk
å ha lyst på (kaffe, te, vann, brødskive) – mieć ochotę na coś (z rzeczownikiem:
kawę, herbatę, wodę, kromkę chleba)
å ha lyst til å .... (spise, drikke, sove, lese) – mieć ochotę zrobić coś (z czasownikiem:
zjeść, napić się, spać, czytać).
å bli trøtt av – być czymś zmęczonym
å være lei av – być czymś znudzonym, mieć czegoś dość
GRAMATIKK
Czasy (7) – PERFEKTUM
Å VÆRE
----
VAR
----
Mówimy wówczas, gdy
określamy konkretny czas
[zawsze musi być określenie
punktu czasowego]
HAR VÆRT
mówimy, gdy: * czas jest nieokreślony do końca, * czynność o którwj mówimy dopiero się zakończyła, * lub nie zakończyła się
jeszcze trwa.
Czas tworzymy przez podanie czasownika posiłkowego „har” + trzeciej formy
czasownika, którą podaję w słowniczku na końcu każdej lekcji.
----------------------------------------------------------------------Przymiotnik, przysłówek (2)
Większość przysłówków można utworzyć z przymiotnika przez dodanie „t” na końcu
przymiotnika.
Fin – fint - fajnie, dobrze
God – godt - dobrze
Liczbę mnogą od przymiotnika urabiamy przez dodanie „e”
God – gode - dobre
Fin – fine - fajne
Niektóre jednak, które kończą się na „-ig” nie otrzymują końcówki „t”
Det er fint i Warszawa – W Warszawie jest fajnie (przysłówek)
Warszawa er fin – Warszawa jest fajna (jako przymiotnik
Warszawa er en fin by – Warszawa jest fajnym miastem (jako przymiotnik do
”miasta”)
Er det fint vær i dag ? – Czy dzisiaj jest ładna pogoda (jako przymiotnik, ale rzecz. jest
r.nijakiego)
bra
godt
dårlig
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Związek rzeczownika i przymiotnika (1)
Jeśli występuje w mowie lub piśmie związek rzeczownika i przymiotnika to musimy
pamiętać o pewnych regułach.
22
Taki związek jest zazwyczaj poprzedzony rodzajnikiem określonym lub nieokreślonym:
En fantastisk skulptur
Den fantastiske skulpturen – po „den” musi być zawsze forma określona zarówno
przymiotnika jaki rzeczownika
W przypadku rodzaju nijakiego:
Et godt eple.
Det gode eplet – tutaj „gode” jest określoną formą przymiotnika (nawet do rodzaju
nijakiego).
Et pent bilde. – ładny obraz
Det pene bildet. Ten ładny obraz
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Inne
Jeśli określamy ruch, kierunek ruchu to przysłówki miejsca nie mają mają końcówki „e”. Tzn.
Gdzie? Na górze = oppe
Dokąd? Na górę = opp
Gdzie leży? Na zewnątrz = ute
Dokąd idziesz? Na zewnątrz = ut
Podobnie jest ze słówkami:
bort/borte (gdzieś daleko), inn/inne (w środku), ned/nede.
Jeg går opp ale jeg er oppe. Idę na górę ale jestem na górze.
Jeg går ned ale jeg er nede. Idę na dół ale jestem na dole.
RÓŻNE
Bygdøy - dzielnica Oslo
Bygdøy er en bydel av Oslo – Bygdøy jest dzielnicą Oslo
å bo på Bygdøy – mieszkać na Bygdøy
å bo på Frogner – mieszkać na Frogner
Oseberg skipet – najbardziej znana łódź wikińska
Vikingskip – łódź Wikingów
Vikingskipmuseet – Muzeum Wikingów
Nasjonalgaleriet i Oslo – Galeria Narodowa w Oslo
I Nasjonalgaleiet kan vi se bilder av... Kristian Krogh, Edvard Munch, Edvard Tideman
– w Galerii Narodowej możemy zobaczyć obrazy ....
e. Kr (etter Kristus) – po Chrystusie
Frogneparken – Frogne park (park w Oslo)
Vigelandsparken – park Vigelanda (park z rzeźbami Vigelanda w Oslo).
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------MAŁE CO NIECO O NORWEGI GEOGRAFICZNIE TROCHĘ HISTORYCZNIE
Norwegia dzieli się na 5 regionów:
Nord Norge
Midt Norge
Vestlandet
Østlandet
Sørlandet
Mówimy – jeg bor i Nord Noge (Midt Norge) ale jeg bor på Vestalndet (i reszta
landet)
Ustrój państwowy to monarchia, na której czele stoi 72-letni król Harald V (r. 2008),
nota bene zapalony żeglarz. Jego żoną jest królowa Sonia.
Chrześcijaństwo zostało wprowadzone w Norwegii w 1066 r. przez św. Olafa.
23
SŁOWNICTWO (38)
Słowo norweskie
Słowo polskie
bakke (en)
górka, skocznia
ball (en)
piłka
båt (en)
statek, mała łódka
bra (adv)
dobrze
dele (v), delte, delt
dzielić
føde (v)
urodzić się
funn (et)
wykopalisko, znalezisko
gå ut (v); gik, gått
wyjść
går (en)
kamienica
hoppbakke (en)
skocznia narciarska
hoppe (v); hoppet, hoppet skakać
hopperman (en)
skoczek narciarski
kolle (en)
górka, wzniesinie
konge (en)
król
lage av (v)
robić z czegoś
le (v); lo, ledd
śmiać się
maler (en)
malarz
museum (et)
muzeum
nyhet (en)
wiadomość, nowina
reise (v); reiste, reist
podróżować, jechać gdzieś dalej
ro (v)
wiosłować
robåt (en)
łódź wiosłowa
selibåt (en)
żaglówka
selie (v)
żeglować
sinnatagg (en)
złośnik
Skihopp (et)
skoki narciarskie
skip (et)
łódź
skulptur (en)
rzeźba
slutte (v); sluttet, sluttet
zakończyć, skończyć
smil (et)
uśmiech
smile (v); smilte, smilt
uśmiechać się
sommer (en)
lato
søyle (en)
słup, kolumna
stund (en)
chwila
trøtt (adj)
zmęczony
utfordring (en)
wyzwanie, potrzeba zrobienia czegoś
vær (et)
pogoda
være lei av (v)
być czymś znudzonym, mieć czegoś dość
ZAJĘCIA 11 (27.08.08)
24
Przydatne zwroty
Blant annet (bl.a) = między innymi (m.in.)
Hei sann !! – hej ludzie, brachu
Hei på deg ! – cześć ci
Hei, hei !! – hej, hej.
den før nevnte – wymieniony wcześniej
Unnskyld – przepraszam (grzecznościowe)
Beklager – przepraszam (za coś, z krzywdą)
Om forlatelse – przepraszam, „proszę o przebaczenie” (ale w języku już zanikającym,
archaizm).
Frazale, fast utrykk
sette noen på prøve – wystawiać kogoś na próbę, sprawdzać kogoś
sta som et esel – uparty jak osioł
ha sans for noe – być czymś zainteresowanym, lubić coś
å begynne på – zaczynać z czymś, coś
Jeg begynner på norskurs – zaczynam kurs norweskiego
å være ferdig med – skończyć, być z czymś gotowym
Jeg er ferdig med jobben – skończyłam pracę
Piosenki
1.
Popularna wielojęzykowa wersja „Panie Janie”
Fader Jakob (x2), sover du (x2)
Hører du ei klokke (x2)
Bim bam bom
2.
Druga – o naszych zmysłach (dla dzieci)
Vi har to øyne så vi kan se med
Og munnen vi kan bla (blant annet) le med
Og vi kan smake og vi kan høre
Og selv bestemme hva vi vil gjøre
Og vi kan lukte en appelsin
Og vi kan føle med hånden din.
GRAMATIKK
Nazwy niektrych krajów, narodowości.
Kraj
Anglia
Austria
Chile
Chiny
Czechy
Dania
Finlandia
nazwa norweska
England
Østerrike
Chile
Kina
Tsjekkia
Danmark
Finland
mieszkaniec
engelskmann
østerriker
chilener
kineser
tsjekker
danske
finne
język,
engelsk
østerriks
chilensk
kinesisk
tsjekkisk
dansk
finsk
25
Francja
Grecja
Hiszpania
Holandia
Islandia
Iran
Japonia
Niemcy
Norwegia
Pakistan
Polska
Portugalia
Rosja
USA
Szwecja
Szwajcaria
Węgry
Wietnam
Włochy
Frankrike
Hellas
Spania
Nederland
Island
Iran
Japan
Tyskland
Norge
Pakistan
Polen
Portugal
Russland
USA
Sverige
Sveits
Ungarn
Vietnam
Italia
franskmann
greker
spanjol
nederlander
islending
iraner
japaner
tysker
nordmann
pakistaner
polakk
portugiser
russer
amerikaner
svenske
sveitser
ungarer
vietnamiser
intalianer
fransk
gresk
spansk
nederlandsk
islandisk
iransk
japansk
tysk
norsk
pakistansk
polsk
portugisisk
Russisk
Amerikansk
Svensk
sveitisk
Ungarsk
vietnamsk
italiensk
-------------------------------------------------------------------Ciąg dalszy tworzenia pytań
Zaimki pytające
HVOR
+
adverb
(np. lenge, mange, mye)
+
+
adjektiv
verb
(np. stor, gammel, syk)
(np. sier, kaller, er...)
W znaczeniu ”gdzie”
HVORDAN
”w jaki sposób, jak?”
HVA
+ różne
Wyjątek: hva heter du ? – jak się nazywasz
hva er klokka ? – która jest godzina
HVILKE, HVILKEN, HVILKET + rzeczowniki w formie nieokreślonej
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------SŁOWNICTWO (36)
Słowo norweskie
Słowo polskie
aldri (adv)
nigdy
blant annet
między innymi
dronning (en)
królowa
elv (ei)
rzeka
erlig (adj)
szczery
fisk (et)
ryba, ryby
fiske (v); fisket, fisket
wędkować, łowić ryby
fisker (en)
rybak
føle (v); følte, følt
czuć
gjespe (v); gjespet, gjespet
ziewać
greker
grek
26
Słowo norweskie
Słowo polskie
gresk
grecki
Hellas
Grecja
høst (en)
jesień
klok (adj)
inteligentny, mądry
lukte (v); luktet, luktet
pachnieć
lyst (adv)
jasno
mørk (adj)
ciemny
mørkt (adv)
ciemno
nevne (v); nevnte, nevnt
wymieniać (np. nazwy), nazywać
Østerrike
Austria
østerriker
austriak
østerriks
austraiacki
sans (en)
zmysł
smake (v); smakte, smaket
smakować, samkować dobrze
sta (adj)
uparty
svigerfar (en)
teść
svigerforeldre
teściowie
svigerinne (ei)
szwagierka
svigermor (en)
teściowa
svoger
szwagier
sykepleier (en)
pielęgniarka
tilbake (adv)
z powrotem
vakker (adj)
piękny
vår (en)
wiosna
vinter (en)
zima
ZAJĘCIA 12 (28.08.08)
Przydatne zwroty
Hva skjer ? – Co się dzieje ?
Jeg liker norsk veldig godt. – Lubię bardzo, bardzo norweski
Jeg liker norsk godt. - Lubię bardzo norweski
Vi har ett barn. – Mamy jedno ziecko
I nærheten av... – w pobliżu czegoś…
Ta det med ro!! - spokojnie
Frazale
å legge på seg – przytyć
Fast utrykk
å leie et rom fra... – wynajmować pokój od…
å leie et rom hos… - wynajmować, mieszkać u kogoś...
å være hyggelig mot – być miłym wobec kogoś
å betale i leie – płacić za wynajem, płacić czynsz
27
å ha råd til – stać na coś
Jeg har råd til en ny bil. – Stać mnie na nowy samochód.
GRAMATIKK
Przymiotnik (3), stopniowanie nieregularne
Patrz także stopniowanie regularne – str. 18
stor - større - størst
duży, większy, największy
god - bedre - best
dobry, lepszy, najlepszy
liten – mindre - minst
mały, mniejszy, najmniejszy
mange - flere - flest
dużo, więcej, najwięcej (do rz. policzalnych)
gammel - eldre - eldst
stary, starszy, najstarszy
ung - yngre - yngst
młody, młodszy, najmłodszy
mye - mer - mest
dużo, więcej, najwięcej (do rz. niepoliczalnych)
dårlig - verre - verst
zły, gorszy, najgorszy
możliwe jest także
dårlig - dårligere - dårligst
Zastosowanie w przypadku rz. policzalnych i niepoliczalnych
Få elever - færre elever -- færrest - mało uczniów, mniej, najmniej
Lite melk - mindre melk - minst melk - mało mleka, mniej, najmniej
Oslo er stor. – Oslo jest duże
Roma er større. – Rzym jest większy
London er størst. – Londyn jest największy
Jeśli mamy do czynienia z pytaniem co jest większe, lepsze lub inne nie używamy
stopnia wyższego ale najwyższego, np.:
Hvem er eldst, Krzysztof eller Aneta ?– Kto jest starszy, Krzysztof czy Aneta
ale
Odpowiadamy:
Aneta er eldre. - Aneta jest starsza.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Liczebniki (2), porządkowe
første – 1.
ellevte – 11.
andre – 2.
tolvte – 12.
tredje – 3.
trettende – 13.
fjerde – 4.
fjortende – 14.
femte – 5.
femtende – 15.
sjette – 6.
sekstende – 16.
sjuende – 7.
syttende – 17.
åttende – 8.
attende – 18.
niende – 9.
nittende – 19.
tiende – 10.
tjuende – 20.
Resztę odmieniamy jak jednostki i odmiana dotyczy ostatniego członu liczebnika
porządkowego.
Np. tjueandre, tretiifjerde, hundreogfortiende (140.), itp.
Do dziesiątek dodajemy „-ende”.
28
Når er du født ? – kiedy się urodziłeś ?
Jeg er født den... tjuefjerde oktober 1976 – urodziłem się 24 października 1976
W datach podajemy liczebniki porządkowe, zarówno jeśli chodzi o dni jak i o
miesiące (ale można oczywiście wymienić miesiąc z nazwy, jak wyżej)
Jeg er født den ellevte i tolvte. – urodziłem się 11. grudnia.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Zaimki (5),dzierżawcze
Tutaj zaczynają się zazwyczaj schody, ciężko jest czasami na szybko dociec, czy
mamy zastosować „swój” czy inny zaimek dzierżawczy.
Do użycia „sin” (swój) podmiot musi być właścicielem, posiadaczem danej rzeczy –
stosuje się go więc tylko, gdy dotyczy to 3.osoby liczby pojedynczej lub mnogiej
(wtedy jest jednak „sine”).
I nigy nie wystepuje w roli podmiotu (można jako dopełnienie).
Nina ser på klokka si (klokken sin). – Nina patrzy na swój zegarek
Bent ser på klokka si. – Bent patrzy na swój zegarek.
De ser på klokkenne sine. – Oni patrzą na swoje zegarki.
Ale jak Nina patrzy na cudzy zegarek, zaimkiem zwrotnym który używamy jest już inny
(jej, jego, ich, itp.)
Nina ser på klokka hennes. – Nina patrzy na jej zegarek.
Nina ser på klokka hans. – Nina patrzy na jego zegarek.
De ser på klokka hennes. – Oni patrzą na jej zegarek.
I może jeszcze to trochę pomoże:
Peter kysser kona hans – Peter całuje jego żonę (cudzą ;))
kona si - Peter całuje swoją żonę
Swój, swoja, swoje – sin, si (do r.ż), sitt (do r.n), sine (do l.m)
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Różne
* Przed ”men” jest zawsze przecinek !!!
* Kraków er sør for Warszawa – Kraków leży na południe od Warszawy
ale
Krakow er 350 km fra Warszawa – Kraków leży 350 km od Warszawy
* Określanie położenia w przestrzeni
til venstre for - na lewo od
til høyre for – na prawo od
mellom – między
ved siden av – obok
bak – z tyłu
foran – z przodu
over – nad
under - pod
øverst – najwyżej
nederst – najniżej
oppover – w górę
nedover – w dół
innover – do wewnątrz
29
utover – do zewnątrz
innenfor – wewnątrz
utenfor – na zewnątrz
W pokoju – på rommet
ale
W salonie – i stua.
Zazwyczaj z rzeczownikami r.n „współegzystuje” przyimek „på”
På soverommet til Bent er TV. – W sypialni Benta jest telewizor.
Det er på det siste rommet til venstre. – To znajduje się w ostatnim pokoju po lewej.
Tak więc mamy:
På
badet
w łazience
rommet
w pokoju
kjøkkenet
w kuchni
loftet
na strychu
balkonget
na balkonie
kjelleren (wyjątek?)
w piwnicy
I
stua
w salonie
gangen
w korytarzu (przedpokoju)
SŁOWNICTWO (66)
Słowo norweskie
Słowo polskie
aldri (adv)
nigdy
allikevel (adv)
jednakże
annen (adj)
drugi, inny
arbeidsrom (et)
gabinet
bad (et)
łazienka
balkong (en)
balkon
barnerom (et)
pokój dziecięcy
blant annet
między innymi
bod (et)
komórka
bred (adj)
szeroki
dronning (en)
królowa
elv (ei)
rzeka
enkel (adj)
prosty, nieskomplikowany
erlig (adj)
szczery
familiemedlem (en)
członek rodziny
fisk (et)
ryba, ryby
fiske (v); fisket, fisket
wędkować, łowić ryby
fisker (en)
rybak
føle (v); følte, følt
czuć
gang (en)
korytarz
gate (ei)
ulica
gjespe (v); gjespet, gjespet
ziewać
Greber
grek
Gresk
grecki
30
heldig (and)
szczęśliwy, fuksiarz, mający farta
Hellad
Grecja
høst (en)
jesień
kjøkken (et)
kuchnia
klok (adj)
inteligentny, mądry
lang (adj)
długi
lenestol (en)
fotel
liten (adj)
mały
loft (et)
piwnica
lukte (v); luktet, luktet
pachnieć
lykkelig (adj)
szczęśliwy, czujący się szczęśliwie
lyst (adv)
jasno
Medlem (en)
członek
mørk (adj)
ciemny
mørkt (adv)
ciemno
nevne (v); nevnte, nevnt
wymieniać (np. nazwy), nazywać
Østerrike
Austria
Østerriker
austriak
Østerriks
austraiacki
prat (en)
pogawędka, mała rozmowa
pugge (v); pugget, pugget
zakuwać na pamięć
sans (en)
zmysł
smake (v); smakte, smaket
smakować, samkować dobrze
smal (adj)
wąski
soverom (et)
pokój sypialny, sypialnia
sta (adj)
uparty
stue (ei)
salon, pokój dzienny
svigerfar (en)
teść
svigerforeldre
teściowie
svigerinne (ei)
szwagierka
svigermor (en)
teściowa
Svoger
szwagier
sykepleier (en)
pielęgniarka
tilbake (adv)
z powrotem
trap (ei)
schody
trappegang (en)
klatka schodowa
vakker (adj)
piękny
vår (en)
wiosna
vasken (et)
pralnia
vert (en)
gospodarz
vertinne (ei)
gospodyni
vinter (en)
zima
ZAJĘCIA 13 (29.08.08)
31
Przydatne wyrażenia
å være på vei – być w drodze, po drodze do...
Hun er på vei – tutaj: ona jest brzemienna, jest w drodze (z dzieckiem)
Hun er gravid – jest w ciąży
Lytt meg !!! – słuchaj mnie !!! także Hør på meg!! Hør nå på meg !!
I like måte [wym. i lige mode] – nawzajem, wzajemnie
Frazale
å høre på – słuchać (muzyki, radia)
å lytte til – słuchać, wsłuchiwać się, słuchac uważnie
å reise til – jechać, podróżować do...
GRAMATIKK
Różne
Określanie miejsca w zależności od ruchu
her (stat.) - hit (dyn.)
tu, tutaj
der
- dit
tam, tam
hjemme
- hjem
w domu, do domu
Patrz wyjaśnienia str. 23
SŁOWNICTWO (39)
Słowo norweskie
Słowo polskie
albue (en)
łokieć
ankel (en)
kostka u nogi
annerledes (adv)
inaczej
arm (en)
ramię, jako cała kończyna górna
bein (et),
kość, noga
bryst (en)
pieś kobieca
bryst (et)
klatka piersiowa, pierś
brystkasse (ei)
klatka piersiowa
entall (et)
liczba pojedyncza
finger (en)
palec u ręki
flertall (et)
liczba mnoga
fot (en), føtter
stopa, także cała noga
gift (adj)
zamężny, zamężna
gjette (v); gjettet, gjettet
zgadywać
hals (en)
szyja, gardło
hånd (ei)
ręka (dłoń)
hankjønn (et)
rodzaj męski
hår (et)
włosy (nie ma liczby mnogiej)
hit
tutaj (w odniesieniu do ruchu)
hode (et)
głowa
hunkjønn (et)
rodzaj żeński
intetkjønn (et)
rodzaj nijaki
kne (et), knær
kolano
32
Słowo norweskie
Słowo polskie
kropp (en)
ciało
lår (et), lår
udo
legg (en)
łydka
mage (en)
żołądek, brzuch
munn (en)
usta
nakke (en)
szyja
nese (ei)
nos
neste (adj)
następny
nesten (adv)
prawie
øre (et), ører
ucho
øvelse (en)
ćwiczenie
rekke (en)
rząd, szereg
rygg (en)
plecy
siden
od
skulder (en), skuldre
ramię, jako staw ramienny
tå (ei), tær (l.m)
palec u nogi
ZAJĘCIA 14 (01.09.2008)
Przydatne zwroty
for lite – za mało
vi koser oss – rozkoszujemy się
i helgen (i helga) – w weekend
for eksempel (f.eks.) – na przykład
også videre (osv) – i tak dalej,
Jeg leter etter bilen. – Szukamm samochodu
Jeg kan låne penger. – Mogę wydać pieniądze.
Hva slags møbler liker han ? – Jaki rodzaj mebli on lubi ?
De som han kjøper på loppemarkedet. – Te które kupuje na targu.
Er alt bra ? – Wszystko w porządku ?
Er alle ting bra ? – Czy wszystko w porządku ?
Kan du slå på lyset ? – Możesz zapalić światło ?
Slå opp på side... – Otwórzcie na stronie...
Det er rart. – to jest dziwne. (en rart ting – mange rare ting)
Frazale
å reise med – podróżować czymś (pociągiem, samochodem, itp.)
å lete etter – szukać czegoś...
å slå på – zapalić
å slå opp – otworzyć (np. książkę)
å slå av – zgasić
Fast utrykk
å gå i barnhage – chodzić do przedszkola
å gå på skole – chodzić do szkoły
GRAMATIKK
33
Prezentacja
Det er en blomst. Den er pen. – To jest kwiat. On jest piękny.
Det er et hus. Det er pent. – To jest dom. On jest piękny.
Det er blomster. De er pene. – To są kwaity. One sa piękne.
Jeśli chcemy określić coś co znajduje się bliżej, coś bardziej konkretnego (coś co leży
np. w zasięgu wzroku) możemy lub czasem musimy użyć trochę innej formy zaimka
wskazującego (tłumaczymy to jako „tamten, ten, tamta, ta, tamto, to”):
Den – denne.
Det – dette.
De – disse.
RÓŻNE
Drugi w sensie liczebnika porządkowego – andre,
Ale drugi w sensie „inny”, - będzie annen, annet,
W liczbie mnogiej zawsze będzie „andre”, podobnie jak w „andre”, które
piszemy/mówimy mając na myśli formę bestemt
Np. Den andre bilen. – ten drugi samochód
De andre bilene – te inne samochody
------------------------------------NORWESKA RODZINA KRÓLEWSKA
Kongefamielien i Norge
Obecnie (2008) panującym jest król Harald V (ur. 1937 r.) wraz z żoną, królową Sonią
(ur. 1937 r.)
Ich dziećmi są:
- książę koronowany Haakon Magnus (ur. 1973) – jego żona to Mette Marit (ur. 1973)
- księżniczka Martha Louise (ur. 1971) – jej mąż to podrzędny pisarz Ari Behn (ur. 1972)
Ojcem obecnego króla był król Olav V (Duńczyk z pochodzenia, ur. 1903 r.)
Matką obecnego króla była Szwedka, Martha (ur. 1901 r.)
Reszty nie będę wymieniać.
Dodam tylko, że obecny następca tronu posiada 3 dzieci, w tym jedno z
poprzedniego małżeństwa jego żony (Marius Borg Høiby – bez tytułu księżęcego).
Pozostałe, Ingrid Aleksandra (ur. 2003 r.) i Sverre Magnus (ur. 2005 r.) mają tytuły
księżęce.
A córka, księżniczka ma dwójkę dzieci z wspomnianym pisarzem Ari Behnem.
MEDYCZNE
Bukspyttkjertel produserer insulin. – Trzustka produkuje insulinę.
Lever produserer galle. – Wątroba produkuje żółć.
Hjerte pumper blod. – Serce pompuje krew.
Hjerte er til venstre. – Serce jest po lewej.
SŁOWNICTWO (58)
Słowo norweskie
arm brudd (et)
Słowo polskie
złamanie ramienia, ręki
34
Słowo norweskie
Słowo polskie
artrose (en)
artroza, zwyrodnienie stawów
at
że
bål (en)
ognisko
barneskole (en)
szkoła podstawowa (od 1-7 klasy)
bein brudd (et)
złamanie nogi
betennelse (en)
zapalenie
blø (v);
krwawić
brakke (v);
złamać
brev (et)
list
brudd (et)
złamanie
bukspyttkjertel (en)
trzustka
dugnat (en)
praca społeczna
fjerne (v); fjernet, fjernet
usunąć
forening (en)
związek, stowarzyszenie
galle (en)
żółć
hjerte (et)
serce
journal (en)
historia choroby
klær (l.m), klærne
ubrania, rzeczy
kneartrose (en)
zwyrodnienie kolana
komme tilbake
wracać z powrotem
kose (v); koste, kostet
rozkoszować się
koselig (adj)
rozkoszny, pyszny, przyjemny
kronprins (en)
książę koronowany
kronprinsesse (en)
księżniczka koronowana
kunstgjenstand (en)
dzieło sztuki
lag (et)
organizacja, związek
låne (v),
wydawać, pożyczać
lete (v); letet, letet
szukać
lever (en)
wątroba
loppe (en)
rzecz sprzedawana na targu, staroć
loppermarked (et)
pchli targ
luke (v); lukte, lukt
zamykać
lytte (v); lyttet, lyttet
wsłuchiwać się, sluchać uważnie
møbel (en), møbler
mebel, meble
nervevev (et)
tkanka nerwowa
nordmann
norweg, mąż północy (przen.)
oversette (v); ~satte, ~satt
przetłumaczyć (pisemnie)
øvreluftveiersinfeksjon (en)
infekcja górnych dróg oddechowych
passe (v); passet, passet
pasować
prins (en)
książę
prinsesse (en)
księżniczka
produsere (v); produserte, produsert produkować
pumpe (v); pumpet, pumpet
pompować
rar (adj)
dziwne
35
Słowo norweskie
Słowo polskie
saft (en)
sok
skandinaver (en)
skandynaw
skrivebok (ei)
książka do ćwiczeń,
som
który
spare (v); sparte, spart
oszczędzać
sparerente (ei)
procent oszczędnościowy
speider (en)
harcerz
spesielt (adv)
specjalnie, szczególnie
sykkel (en)
rower
torg (et)
targ,
ungdomsskole (en)
gimnazjum (od 8-10 klasy)
vanlig (adj)
zwykły, powszechny
videregåendeskole (en)
liceum (szkoła powyżej gimnazjum)
ZAJĘCIA 15 (02.09.2009)
Przydatne wyrażenia
Frisk luft – świeże powietrze
Det er sunt å gå på tur. – Jest zdrowo chodzić na wycieczki.
Sunn mat. – zdrowe jedzenie.
Jeg bruker trappa. – używam schodów.
Jeg liker meg her i Warszawa.
Jeg har det godt her i Warszawa.
Czuję się dobrze, tutaj w Warszawie
Jeg trives her i Warszawa.
Kjære ! – Kochany !
Kjære Bent! – Kochany Bent!
Min kjære venn! – Mój kochany (drogi) przyjacielu !
Midt på dagen – w środku dnia
å vente på venterommet – czekać w poczekalni
I dag er det enkel (lett) sak. – Dzisiaj sprawa jest łatwa.
Frazale
å gå ned – schodzić
å gå opp – wchodzić
å kjøre med – jechać czymś (samochodem, pociągiem, itp.)
ale
å kjøre bil – prowadzić samochód
Fast utrykk
å være sikker på... – być pewnym
Jeg er sikker på at... – jestem pewna, że
GRAMATIKK
Do określenia, że coś dotyczy obydwu rzeczy jednocześnie używamy wyrażenia:
36
Både ... og .... zarówno… jak i …. ( i to i to)
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Do porównania, że coś jest np. lepsze, gorsze, itp. używamy „enn”.
Np. Jeg føler meg bedre enn hun.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Przymiotnik (4), w roli podmiotu
Przymiotnik może stać w zdaniu także sam, jako podmiot. Wówczas jednak
przymiotnik odmienia się dalej jak przymiotnik, a nie jak rzeczownik.
Np. Mange unge - wielu młodych
Unge liker alkohol. – Młodzi (w domyśle ludzie) lubią alkohol.
Eldre bor i omsorgbolig. – Starsi (ludzie) mieszkają w domu opiekuńczym.
ale
Mange unger må gå på skole. – Wiele dzieciaków musi chodzić do szkoły.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------RÓŻNE
* Określenia, które możemy używać przy opisie mieszkania, pokoju:
stor (duży), liten (mały), gammel (stary), ny (nowy), lys (jasny), ren (czysty), koselig
(rozkoszny, cudowny, przytulny), skitten (brudny), lav (niski), bred (szeroki), smal
(wąskie), moderne (nowoczesny), lang (długi), kort (krótki), mørk (ciemny).
* Określenia położenia w przestrzeni (c.d) – patrz także str. 30
Kaffe er i glasset. Kawa jest w szklance.
Boka er på bordet. Książka jest na stole.
Penn ligger på bordet. Pióro leży na stole.
SŁOWNICTWO (55)
słowo norweskie
słowo polskie
almenpraktiker
ogólnie praktykujący (zwykle lekarz)
almenpraktiserende
ogólnie praktukujący
avtalt
umówiony
badekar (et)
wanna
bamse (en)
pluszowy miś
bekreftelse (en)
potwierdzenie
bestikk (l.m)
sztućce
blok (en)
blok (np.. mieszkalny)
busk (en)
krzak
dagmamma (ei)
niańka
dusj (et)
prysznic
eggerøre (et)
jajecznica
ettersom
kiedy, od kiedy
finfordelt (adj)
dobrze rozdrobniony
flom (en)
powódź
forurense (v); forurenset,
forurenset
zanieczyszać
forurensing (en)
zanieczyszczenie
frisk (adj)
świeży
37
słowo norweskie
słowo polskie
gå ned
schodzić
gå opp
wchodzić
gaffel (en)
widelec
giftig (adj)
trujący
gren (en)
gałąź
heis (en)
winda
imidlertidig
jadnak, pomimo to, tym niemniej
innrømme
przyznać, zgodzić się z czymś
kjære (l.m)
drogi, kochany
kjærster (l.m)
narzeczeni
kjøpesenter (et)
centrum handlowe
kniv (en)
nóż
likevel
jednak, jednakże
løvtrær (l.m)
drzewa liściaste
luft (ei)
powietrze
lys (et)
świeca
måke
odgarniać, (snø) odśnieżać
Middelhavskyst (en)
wybrzeże M. Śródziemnego
mygg (en)
komar
nåletrær (l.m)
drzewa iglaste
Østersjøkyst (en)
wybrzeże M. Bałtyckiego
regnbue (en)
tęcza
salt
sól
senge (ei)
łóżko
sikker (adj)
pewny (czegoś)
skje (ei)
łyżka
slappe (v); slappet, slappet
slappe av
odpoczywać, odpocząć
speil (et)
lustro
sunn (adj)
zdrowy
teddybjørn (en)
miś, pluszowy
telt (et)
namiot
tepose (ei)
torebka herbaty
teskje (ei)
łyżeczka
toalett (et)
toaleta
være glad i
być zadowolonym, kochać coś/kogoś
vaskeservant (en)
umywalka
ZAJĘCIA 16 (03.09.2008)
Przydatne zwroty, wyrażenia
Det var lenge siden… - to było dawno temu…
Plass nummer – miejsce numer...
Plass for ikke røykere. – miejsce dla niepalących
38
Jeg kan se ut på vinduet. – Mogę wuglądać przez okno.
Jeg er fremme i Warszawa kl. 8.00. – Jestem na miejscu w Warszawie o godz. 8.00.
Toget har en avgang kl. 14.15. – Pociąg ma odjazd o godz. 14.15.
Toget ankommer kl. 23.30. – Pociąg przyjeżdża (przybywa) o godz. 23.30.
Til nå – jak dotąd, dotąd
Hva driver du med ? – czym się zajmujesz, jaki jest twój zawód
Jeg må skynde meg ! – Muszę spieszyć, spieszę się !
Jeg har det travelt. – Jestem zabiegany.
Frazale
å glede seg til – cieszyć się na coś (co będzie, na przyszłość)
å være glad for... – (być ucieszonym z czegoś, zadowolonym)
Fast utrykk
å være forelsket – być zakochanym
for det først – po pierwsze
lang ute – daleko, gdzieś w głębi
å ha det travelt – być zabieganym
GRAMATIKK
Powtarzane czynności
I morges spiste hun frokost. – Rano zjadła śniadanie.
Hun pleier å spise frokost hver morgen. – Ona zwykła jeść śniadanie każdego ranka.
Hun pleier å spise frokost om morgenen. – Ona zwykła jadać śniadanie rankami.
Hun skal sove i kveld. – Ona idzie spać wieczorem.
Hun pleier å sove om kvelden. – Ona zwykła spać wieczorami.
I ettermiddag skal hun lære norsk. – Ona zamierza uczyć się norweskiego po
południu.
Hun pleier å lære norsk om ettermiddagen. – Ona zwykła uczyć się norweskiego
popołudniami.
Hun pleier å lære norsk hver ettermiddag. – Ona zwykła uczyć się norweskiego
każdego popołudnia.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------OM (morgenen, kvelden, sommerem) – po „om” zawsze forma bestemt.
HVER (mandag, ettermiddag, kveld) – zawsze forma ubestemt.
Jeśli jakaś czynność powtarza się regularnie, o tej samej porze stosujemy ”om” i po
nim zawsze jest forma BESTEMT.
FONETIKK
Zwróćmy uwagę na wymowę słów:
landet (jako preteritum i perfektum od „lande”) wym. [landet]
landet (jako forma bestemt od „land” kraj) wym. [lanne].
RÓŻNE
DYKTANDO
39
„Det er spennende å bo i et nytt land. Du må lære deg nytt språk, og du blir kjent
med mange nye mennesker. Nina trives veldig godt i Norge. Hun har vært heldig!
Hun har fått et hyggelig sted å bo, og det er ikke så dyrt. Verten hennes, Bent, er så
snill. Han inviterer henne ofte inn til seg og hjelper henne med norsken. Ofte tar han
med henne ut og presenterer henne for vennene sine. Tror du Nina og Bent er
kjærster ? Nei, de er bare gode venner, ja, Bent er den beste vennen Nina i Norge.
Hun må innrømme at hun er veldig glad i ham, og kanskje er hun litt forelsket i ham
også. Men Nina har en kjærste i Roma, en som hun ofte får varme brev, og to
kjærster er vel en for mye. Er det ikke det ?”
SŁOWNICTWO (58)
Słowo norweskie
Słowo polskie
ankomme (v); ankom, ankommet przyjeżdżać, przybywać
ankomst (en)
przyjazd
asylmotakk (et)
dom dla azylantów
avgang (en)
odjazd
barnepass (en)
opiekunka do dzieci
billett (en)
bilet
bråke (v); bråkte, bråkt
hałasować
briller (l.m)
okulary (tylko l.m)
dra (v); dro, drev
jechać
enkel (adj)
prosty,łatwy
fare (en)
niebezpieczeństwo
finne ut (v)
znaleźć, wynaleźć
fjell (et)
góra
flybillett (en)
bilet na samolot
flytte inn (v); flyttet, flyttet
wprowadzić się
fremme
na miejscu
fylke (et)
województwo
glemme (v); glemte, glemt
zapominać
idrettslag (et)
zespół sportowy
innebandy
hokej na trawie
kjede seg (v); kjedet, kjedet
nudzić się
klippe (v); klippet, klippet
ścinać
komunne (en)
komuna, gmina
kor (et)
chór
kveldstog (et)
pociąg wieczorny/nocny
lag (et)
zespół, drużyna
land (et)
kraj
lande (v); landet, landet
lądować
legerom (et)
gabinet lekarski
lett (adv)
łatwo
list (en)
listwa
liv (et)
życie
lys (et)
światło
40
Słowo norweskie
Słowo polskie
lyst (et)
ochota
male (v); malte, malt
malować
mase (v); maset, maset
marudzić, narzekać
motta (v); mottok, motatt
przyjmować
nokså (adv)
dość, całkiem
oppleve (v); opplevde, opplevd
przeżywać coś
opplevelse (en)
przeżycie
passe (v); passet, passet
pasować
passere (v); passerte, passert
mijać
plass (en)
miejsce
plassbillett (en)
miejscówka
returbillett (en)
bilet powrotny
skolekor (et)
chór szkolny
sky (ei), skyer (l.m)
chmura, chmury
stelle (v); stelte, stelt
pielęgnować (rośliny, uczucia)
sy (v);
szyć
togbillett (en)
bilet na pociąg
travelt (adj)
zabiegany,
tryg (en)
bezpieczeństwo
utenfor
na zewnątrz
utrolig (adj)
niewiarygodny
venterom (et)
poczekalnia
vidde (ei)
płaskowyż
vindusplass (en)
miejsce przy oknie
vogn (en)
wagon
ZAJĘCIA 17 (04.09.08)
Przydatne wyrażenia
Jeg kler på meg. – Ubieram się.
Jeg tar på meg en genser. – Ubieram na siebie sweter.
Hvem eier leilighet ? – Kto jest właścicielem mieszkania ?
Får hun lov til å lage mat? – Czy ona może robić jedzenie ?
Frazale
å kle på seg – ubierać się
å ta på seg – nakładać na siebie (w domyśle ubierać się)
å ta av seg – ściągać z sibie, rozbierać się
Fast utrykk
i første rekke – w pierwszym rzędzie, (kolejności)
å ha et godt hjerte – mieć dobre serce
i hjerte av byen – w sercu miasta
å få blod på tanna – zapalić się do czegoś, (dostać krwi na zęba)
GRAMATIKK
41
Czasy, czasownik (8)
Gdy pytamy się o coś w czasie przeszłym (kiedy coś zaszlo, było) stosujemy różne
zaimki pytające w zależności od czasu. I tak jeśli mamy preteritum musi być:
Når - kiedy
Når skjedde det ? – Kiedy to się działo ?
Jeli natomiast mamy zastosować perfektum, używamy:
Hvor lang tid… - jak długo (jak wiele czasu...)
Hvor lenge... - jak długo
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Rzeczownik (6)
Przypomnienie nieregularnej odmiany rzeczownika:
en eier – eieren – eiere – eierne – właściciel
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Przymiotnik (5)
Podobnie jak rzeczowniki zakończone na –er, -el, trochę nieregularnie odmieniają się
też przymiotniki (również zakończone na –er, np. taper, vakker)
vakker (l.p) – vakkert (l.p, r.nijaki), – vakre (l.m)
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------RÓŻNE
„Omar kom til Norge”
[Oto pierwszy dłuższy tekst, który dostaliśmy do przerobienia. Było z nim trochę kłopotów,
każdy szukał różnych słówek, wiele zostało na początku nierozszyfrowanych. Ale tekst i sam
Omar tak wrył nam się na kursie w pamięć, że wiele razy go wspominaliśmy przypominając
sobie słówka z niego. Tak więc musi się on tutaj znaleźć!]. – przyp. autora.
Jeg heter Omar. Jeg er flyktning og kom til Norge for nesten tre år siden. 4. januar
landet jeg på Gardemoen. Det var det mørkt og kaldt, og jeg frøs. Først bodde jeg i
et asylmottak langt ute på landet. Naturen var pen, og jeg var glad for å være i
tryghet, men det var nokså trist og ensomt. Jeg prøvde å holde meg i form. Jeg
trente mye, og prøvde å lese. Men dagene ble lange og jeg kjedet meg ofte. Jeg
spilte kort og pratet med de andre asylsøkerne, men jeg lengtet hele tida etter
familen og etter å ha en jobb. Og jeg gledet meg til å få et sted å bo.
For ett og et halvt år siden kom endelig kona mi og barna mine også hit til landet,
og da var jeg lykkelig. Først bodde vi på asylmottaket, men i fjor flyttet vi til Arendal
kommune. 15. mai var en festdag. Den dagen flytter vi inn i leiligheten vår. Da var vi
glade alle fire. Leiligheten ligger i tredje etasje i en liten blokk. Det har kjøkken, bad
og tre rom. Stua er lys og hyggelig, og så har vi et stort og et lite soverom.
For noen uker siden hadde vi dugnat her. Da jobbet alle familiene i blokka sammen
for å gjøre den pent utenfor. Noen stelte plantene, noen malte – og noen kokte
kaffe og stekte vafler. Det var hyggelig og nå kjenner vi noen av de andre familiene
her.
Vi har det ganske bra nå. Kona mi og jeg går på norskkurs, og barna våre går på
skolen. De er veldig flinke i norsk. Kona mi er også ganske flink. Vi må lære mye norsk
fordi vi vil jobbe eller ta utdannelse her i landet. Kona mi har ikke noen utdannelse fra
hjemlandet. Hun vil gjerne gå på skolen her i landet etter norskkurset. Jeg er ingeniør,
men jeg vet ikke om jeg kan bruke utdannelsen her. Jeg håper det.”
MEDYCZNE
Organy ”siedzą” w ciele, mówimy więc:
42
Tennene sitter i munnen og vi bruker dem til å bite og tygge. – Zęby znajdują się w
jamie usten i używamy ich do gryzienia i żucia
Hjernecelle – komórka nerwowa
Vener fører blodet fra kroppen til hjerte. – Żyły prowadzą krew z ciała do serca.
Pulsårer fører blodet fra hjerte til resten av kroppen. – Tętnice prowadzą krew z serca
do reszty ciała.
Du har to lunger og ved hjelp av dem kan man puste. – Masz dwa płuca i przy ich
pomocy można oddychać.
SŁOWNICTWO (45)
Słowo norweskie
Słowo polskie
bade (v); badet, badet
kąpać się
befruktning (en)
zapłodnienie
bestille (v); bestilte, bestilt
zamówić
børste (v)
szczotkować
eier (en)
właściciel
ferdig (adj)
gotowy
flaske (ei)
butelka
frimerke (et)
znaczek pocztowy
gjespe (v); gjespet, gjespet
ziewać
hytte (ei)
chatka letniskowa
kasserolle (en)
garnek, rondel
kiosk (en)
kiosk
kle (v); kledde, kledd
ubierać się
kose seg (v);
rozkoszować się
lunge (en)
płuco
mene (v); mente, ment
mieć na myśli
mulig (adj)
możliwy
nydelig (adj)
miły
Nysgjerrig (adj)
ciekawy, ciekawski
oppvaskbørste (en)
szczotka do mycia naczyń
oppvaskmaskin (en)
zmywarka
pulsåre (en)
tętnica
puste (v); pustet, pustet
oddychać
puste inn (v);
wdychać
puste ut (v);
wydychać
rydde (v); ryddet, ryddet
sprzątać
samleie (en)
współżycie płciowe
sikker (adj)
pewny (siebie)
sitron (en)
cytryna
sjalu (adj)
zazdrosny
sjø (en)
morze
smørbrød (et)
masło, coś do smarowania pieczywa
steke (v); steket, steket
piec, smażyć
stekepanne (ei)
patelnia
43
Słowo norweskie
Słowo polskie
støvler (l.m)
kozaki
synes (v); synes, syntes
sądzić
tann (ei), tennene (l.m)
ząb
tannbørste (en)
szczoteczka do zębów
tannerem (en)
pasta do zębów
tapper (adj)
dzielny
teppe (et)
dywan
trøtt (adj)
zmęczony
tykk (adj)
gruby
vaskemaskin (en)
pralka
vene (en)
żyła
ZAJĘCIA 18 (05.09.2008)
Przydatne wyrażenia
folk omkring meg – ludzie wokół mnie
sur nedbør – obfite opady (np. deszczu, śniegu)
la meg se – pozwól mi popatrzeć
GRAMATIKK
Zdania rozkazujące
Tworzymy ucinając końcówkę ”-e” z czasownika. Np.
gjøre – gjør (zrób)
være – vær (bądź)
spørre – spør (pytaj, spytaj)
Vær så snill... – bądź tak dobry, miły…
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Szyk zdania
Miejsce ”ikke” w zdaniu. Gdzieś to już było wyżej, ale dla przypomnienia.
„ikke” stoi zawsze po czasowniku w zdaniach twierdzących (fortellende setninger).
Hun snakker ikke norsk. – Ona nie mówi po norwesku.
Bent kommer ikke fra Kina. – Bent nie pochodzi z Chin.
Jeg kan ikke gjøre det. – Nie mogę tego zrobić
W zadaniach pytających, kiedy używamy zaimka osobowego (hun, han, du, itp.),
„ikke” stoi na 3. miejscu i nie bezpośrednio za czasownikiem, zazwyczaj za
podmiotem (rzeczownikiem w postaci zaimka). Np.
Snakker hun ikke norsk ? – Czy ona nie mówi po norwesku ?
Kommer hun ikke fra Kina ? – Czy nie pochodzi on z Chin ?
Kan du ikke engelsk ? – Nie mówisz po angielsu ?
Sprawa trochę się różni, jeśli jako podmiot mamy imię lub normalny rzeczownik.
Wtedy „ikke” stoi na 2. miejscu i zdanie wygląda tak:
Snakker ikke Nina norsk ? – Czy Nina nie mówi po norwesku ?
Kommer ikke Bent fra Oslo ? – Czy Bent nie pochodzi z Oslo ?
44
Vil ikke læreren komme ? – Czy nauczyciel nie przyjdzie ?
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------FONETIKK
plukke
bukse
urg
tung
dum
sukker
Wszystkie te mają ”u”, ale nie jest ono wymiawiane jak normalne, ”norweskie” z
zaokrąglonymi ustami a normalnie ”po polsku”. Norweskie „u” ma trochę inną
wymowę niż po polsku, a różnica przejawia się np. w słówkach „du” i „do” co
odpowiednio oznacza „ty” i „kibel”. Więc trzeba nauczyć się porządnie wymawiać
norweskie „u”.
RÓŻNE
I nowu tekst, ciąg dalszy „Omara”. Już tak bardzo nie wbił nam się w pamięć, ale niektóre
słówka lub wyrażenia przydały się później (tidsklemme – „czasościskacz”, ha det travelt – być
zabieganym, lub ullongs – pantalony).
„ I går lærte jeg et nytt ord på norskkurset: tidsklemme. Læreren vår, Frode, snakker
mye. Han forteller mye om Norge og nordmenn. Han sier at der er viktig for oss å
lære om landet, og han har selvfølgelig rett. Han har fortalt oss at vi må ha ullongs
om vinteren og at vi må drikke tran! I går snakket han om at moderne mennesker har
så mye å gjøre. De har det travelt med jobb og mange aktiviteter. Barna deres spiller
fotball eller driver med en annen sport. De spiller instrumenter eller synger, og foreldre
må ofte følge dem og hente dem. På den måten får alle dårlig tid og blir stresset.
Det er kanskje sant. I vår familie har vi det også travelt. Kona mi og jeg går på
norskkurs hver dag. Der får vi ganske mye hjemmearbeid. Kona mi jobber også på et
hotell to kvelder i uka, og jeg hjelper fetteren min i kiosken hans i helgene. To ganger
i uka prøver jeg å trene for å holde meg i form.
Barna våre er også aktive. Dattera vår synger i skolekoret og spiller innebandy.
Sønnen vår spiller fotball og trener mange ganger i uka. Noen ganger drar vi på
fotballkamp for å se på at han spiller. Om ettermiddagen gjør barna hjemmelekser,
og da må vi ofte hjelpe dem litt.
Hva liker dere å gjøre i fritida ? – spurte læreren i dag. Det var ikke så lett å svare.
Jeg vil gjerne ha litt fritid, og da vil jeg ikke gjøre noe.”
MEDYCZNE
Observasjon av pasienter – Obserwacja pacjentów
Tiden leger alle sår. – Czas leczy wszystkie rany.
SŁOWNICTWO (33)
Słowo norweskie
Słowo polskie
bety (v);
znaczyć
bukse (en), bukser
spodnie
45
Słowo norweskie
Słowo polskie
dress (en)
garnitur
dum (adj)
głupi, niestosowany
ensomt (adv)
samotnie
fetter (en)
kuzyn
følge (v), følgte, følgt
prowadzić, podążać
fotballkamp (en)
mecz piłkarski
fritid (ei)
czas wolny
hansker (l.m)
rękawiczki (pięciopalczaste)
hente (v), hentet, hentet
zabierać skądś, odbierać
jakke (ei)
kurtka, marynarka
kjole (ei)
sukienka
krangle (v); kranglet, kraglet
kłócić się
leverpostei
pasztet
lue (ei)
czapka
nedbør (en)
opad
plukke (v), plukket, plukket
zbierać (np. owoce, coś z ziemi)
postnummer (et)
kod pocztowy
rett (en)
racja
sint (adj)
zły (w sensie nastroju)
skaut (et)
muzeumańskie nakrycie głowy
slips (et)
krawat
sole seg (v);
opalać się
sukker (et)
cukier
synge (v); sang, sunget
śpiewać
telefonkatalog (en)
książka telefoniczna
trist (adj, adv)
smutny, smutno
tung (adj)
ciężi
ullongs
pantalony, długie majtki
urg
veske (ei)
torebka
votter (l.m)
rękawiczki (dwupalczaste)
ZAJĘCIA 19 (08.09.2008)
Przydatne wyrażenia
Hvordan var det været i dag ? – Jaka była dzisiaj pogoda ?
I går var det fint vær. – Wczoraj była ładna pogoda.
Det er grått i dag. – Jest dzisiaj szaro.
Sola skinner. – Słońce świeci.
Det er så guffent i dag. – Dzisiaj jest tak pochmurno. Nieciekawy dzień
Det er mild. – Jets odwilż
Tordnet i går i Wroclaw ? – Czy grzmiało wczoraj we Wrocławiu.
Jeg kjøler meg ned. – Ochładzam się.
Jeg må kle på meg tinne klær for å kjøle seg ned. – Muszę ubrać lekkie rzeczy
46
Hvilken farge er på trær ? – Jakiego koloru jest drzewo ?(jakiego koloru liście)
Jeg har paraply. – Mam parasol.
En elv er full av vann. – Rzeka jest pełna wody.
Frazale
å ta imot – przyjmować
å kle på seg – ubierać się
å ta av seg – rozbierać się
å ta fram - wyciągać
Fast utrykk
å være under paraply – być pod parasolem
å ha rett i... – mieć w czymś rację
å gå på ski – biegać na nartach
å stå på ski – zjeżdżać na nartach (narciarstwo alpejskie)
GRAMATIKK
Inwersja (ważna zagadnienie na cały czas nauki), cz. 1.
Inwersja czyli zamiana pozycji słów jest w j. norweskim bardzo ważna i w dużej części
wynika z tego, że nie ma w j. norweskim przypadków i pewne zależności muszą być
wyrażone poprzez odpowiedni szyk zdania. Funkcję przypadków pełnią również
przyimki.
Czasownik idzie w zdaniu twierdzącym na 2.miejsce.
Np.
1.
2.
3.
Jeg kommer lørdag. – Przyjdę w sobotę.
Ale jeśli zaczynamy od innej części zdania niż podmiot, czasownik i tak jest na drugim
miejscu.
1.
2.
3.
Lørdag kommer jeg. – w sobotę przyjdę (przychdzę).
I zagadnienie trochę pokrewne. Jeśli ktoś pyta się nas czy coś robimy, możemy
odpowiedzieć pełnym zdaniem, z powtórzeniem czasownika. Możemy też
powiedziec nieco skrótowo, jak w polskim. Np.:
Lærer du norsk ? – Ja, jeg lærer norsk. Ja, det gjør jeg. – Tak, umiem.
Kan du komme ? – Ja, jeg kan komme. Ja, det kan jeg. - Tak, mogę.
Skal du gå ? - Ja, jeg skal komme. Ja, det skal jeg. – Tak, zamierzam.
Forstår du ? - Ja, jeg forstår. Ja, det gjør jeg. – Tak, rozumiem (robię to czyli
rozumiem).
I tutaj jest widoczna też inwersja w tychże skrótowych zdaniach
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------RÓŻNE
POGODA
Jaka może być pogoda ?
Fint (świetna), pent (ładna), dårlig (zła), deilig (cudowna), nydelig (cudowna,
przyjemna).
Gråvær (szara pogoda), grått (szaro), solskinsdag (słoneczny dzień), gråværsdag
(szary dzień), regnværsdag (deszczowy dzień), overskyet (zachmurzony), skyetvær
(pochmurna), sjøntvær (piękna pogoda), guffent (nieprzyjemna, kiepska), mildt
(taka sobie, ani zła, ani dobra), stygt vær (brzydka pogoda).
Det regner mye. – Pada dużo
47
Det snør i dag. – Dzisiaj pada śnieg.
OKREŚLANIE TEMPERATURY
varme grader – stopnie ciepła (na plusie)
kuldegrader – stopnie zimna, mrozu (na minusie).
Np.:
I dag er der 7 kuldegrader. – Dzisiaj jest 7 stopni mrozu (na minusie).
I går var det 23 varmegrader. – Wczoraj było 32 stopnie ciepła.
null ned over – poniżej zera (?)
SŁOWNICTWO (41)
Słowo norweskie
Słowo polskie
årstid
pora roku
blade (et)
liść
blåse (v); blåste, blåset
wiać
bris (en)
bryza
deilig (adj)
cudownie
falle (v); falt, falt
upadać, padać
fellesferie (en)
zazwycaj ferie w lipcu
forferdlig (adj)
straszny, przerażający
frost (en)
mróz
fryktelig (adj)
straszny
fryse (v); frøs,
marznąć
full (adj)
pełny
grått (adv)
szaro
gråvær (et)
szara pogoda
guffent (adj)
kijowy, nieładny
halveis
w połowie drogi
kalle (v); kalte, kalt
nazywać
kantareller
kurki (grzyby)
kjøle seg (v); kjolte, kjolt
ochaładzać się
kulde (en)
mróz, zimno
kuldegrader (l.m)
stopnie zimna
lyne (v);
blyskać się
måle (v); målte, målt
mierzyć
mildt (adv)
taki sobie, ani ciepło, ani zimno
natt (ei)
noc
paraply (et)
parasol
regn (en)
deszcz
sensommer (en)
późne lato
skinne (v);
świecić (o słońcu)
skje (v); skjedde, skjedd
dziać się
smelte (v); smeltet, smeltet
topnieć
solskinsdag (en)
słoneczny dzień
sopp (ei)
grzyb
48
Słowo norweskie
Słowo polskie
steinsopp (ei)
prawdziwek
styg (adj)
brzydki
tåke (et)
mgła
tordne (v); tordnet, tordnet
grzmieć
tre (et), trær (l.m)
drzewo
uvær (et)
niepogoda
varme seg (v); varmet, varmet ocieplac się,
varmegrader (l.m)
stopnie ciepła
ZAJĘCIA 20 (09.09.2008)
Przydatne wyrażenia
ved Østersjøen – nad M. Bałtyckim
å leke med snø – bawić się na śniegu (śniegiem)
Det er surt. – Jest przenikliwie zimno.
Jeg er kald på føttene. – Zmarzłam do szpiku kości.
Hva er grunnen at du vil lære norsk ? – Co jest powodem, że uczysz się norweskiego?
Hva er grunnen til å lære norsk ? – Co jest powodem nauki norweskiego ?
Ute er vått. – Na dworze jest wilgotno
Gå din vei ! – Odejdź ! (raczej w złości)
Hva lurer du på ? – Czego jesteś ciekawy ? Co cię interesuje ?
Jeg vet ikke om... – nie wiem, czy...
Som de fleste – jak wiekszość
Med en gang = straks – od razu, natychmiast
like ved – tuż obok
først og fremst – przede wszystkim
mot lyset – w kierunku światła
ikke vær lei deg !!! – nie smuć się
få måneder – kilka miesięcy
Frazale
å leke med… - bawić się czymś
å dra forbi – jechać przez
å lure på – być ciekawym , zainteresowanym czymś
å reise med... (Hurtigruta) – podróżować czymś (np. Hurtigrutą)
å snakke om – rozmawiać o...
å vite om ... – wiedzieć o czymś
å grense til – graniczyć z...
å være innom – być w środku czegoś (sklepu, mieszkania)
å være glad (å glede seg) – być zadowolonym, cieszyć się
Fast utrykk
å lure på om... – być ciekawym czy...
over fjellet – przez góry
kart over – mapa czegoś
å gå til land – przybijać do brzegu
døgnet rundt – całą dobę
å være lei seg (å være trist) – smucić się
49
GRAMATIKK
Mange/mye
Mange używamy do rzeczowników, które możemy policzyć
Mye używmy natomiast do rzeczowników niepoliczalnych
Np.
Du må si det mange ganger. – Musiśz powiedzieć to wiele razy.
Jeg må lære mange ord. – Muszę nauczyć się wielu słów.
Jeg har mye å gjøre. – Mam dużo do zrobienia.
Du spiser mye. – Musisz dużo jeść.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Noe/noen
Noen używamy przed rzeczownikami w liczbie mnogiej i tłumaczymy jako „jakieś”,
np.
Jeg har noen bilder. – Mam jakieś (także: kilka) obrazów.
Jeg har noen venner i Norge. – Mam kilku przyjaciół w Norwegii.
Noe używamy z kolei przed rzeczownikami w l.p i tłumaczymy jako ”coś”, np.
Vil du ha noe å spise ? – Chcesz coś zjeść (coś do zjedzenia).
Jeg må ha noe til middag. – Muszę mieć coś na obiad.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------MEDYCZNE
å stille diagnose – stawiać diagnozę
sykdomstilfelle – przypadek chorobowy
biopsi prøve – biopsja
SŁOWNICTWO (50)
Słowo norweskie
Słowo polskie
akutt (adj)
ostry
anbefalle (v); anbefalte,
anbefalt
polecać
behandle (v); behandlet,
behandlet
leczyć, postępować
bre (en)
lodowiec
brosjyre (en)
broszura
bunad (et)
norweski strój narodowy
dal (en)
dolina
døgn (et)
doba
ende (v); endte, endt
kończyć
fascinere (v); fascinerte,
fascinert
fascynować się
fascinerende (adj)
fascynujące
fleste
większość
foreslå (v); foreslo, foreslått
proponować
fornøyd (adj)
zadowolony
forslag (et)
propozycja
fortelling (en)
opowiadanie
50
Słowo norweskie
Słowo polskie
grense (en)
granica
grunn (en)
powód
Grunnloven
norweska konstytucja
jul (en)
Boże Narodzenie
kronisk (adj)
przewlekły
kyst (en)
wybrzeże
lov (et)
prawo (sądownicze)
love (v); lovde, lovd
obiecywać
lure (v); lurte, lurt
być ciekawym czegoś
misfornøyd (adj)
niezadowolony
myr (ei)
bagno, mokradło
nasjonaldrakt (et)
strój narodowy
påske (en)
Wielkanoc
sammendrag (et)
streszczenie
sjøreise (en)
rejs po morzu
skjæregår (en)
szkier (rodzaj wybrzeża)
slutte (v); sluttet, sluttet
kończyć
smitte (v), smittet, smittet
zarażać
stemme (en)
głos
stemme (v);
zgadzać się
stille (v)
stawiać
straks (adv)
od razu
strand (ei)
plaża
svette (v); svettet, svettet
pocić się
sykdom (en)
choroba
syke (en)
chory
symptom (en)
objaw
tegn (et)
oznaka, znak
tilfelle (et)
przypadek
tilstand (en)
stan
vått (adj)
mokry, wilgotny
verden (en)
świat
vin (en)
wino
vind (et)
wiatr
ZAJĘCIA 21 (10.09.08)
Przydatne wyrażenia
De forurenser mye. – Oni zanieczyszają dużo.
om dagene – dniami
å fire i en peis – palić w piecu
å fire i en ovn – palić w piecu (grzejniku)
Det skiftet seg ofte. – To zmienia się szybko.
51
Noen av mine små ønsker... – Jednym z moich małych życzeń...
Noen små ønskene mine... – Kilka moich małych życzeń…
et lite ønske – małe życzenie
Vi skal på fjellet. – Idziemy w góry.
Vi skal til fjels. – Idziemy w góry.
Det passer meg bra. – To mi pasuje. Pasuje mi to.
Det passer meg dårlig. – Nie pasuje mi to.
Skal vi se... – no, zobaczmy
I alle fall – w każdym bądź razie
I høst – tej jesieni
til høsten – na przyszłą jesień
om høsten - jesienią
Frazale
å være overrasket over – być czymś zaskoczonym
å jakte på – polować na (renifera, zająca, itp.)
(reinsdyr, hare, fugl, rev, bjørn, rådyr) – vide słowniczek
Fast utrykk
Bare helsa holder. – Oby,tylko zdrowie dopisało.
ikke skjønne bæret av noe – nic nie rozumieć
ta det med ro !! – spokojnie, weź to z luzem
slapp av !! – wyluzuj
flott, hva ? – fajne, co ?
å føle seg – czuć się
å være lei av – być smutnym, smucić się
å glede seg til – cieszyć się na
å like seg – czuć się dobrze
å ønske seg – życzyć sobie
å ønske seg til – życzyć sobie na (prezent)
MAN HØSTER SOM MAN SÅR – Jak się zasieje, tak się zbiera.
GRAMATIKK
Pozostałości przypadków można spotkać w postaci genitiv-u, czyli dopełniacza.
Wówczas rzeczowniki dostają końcówkę „-s”.
Pamiętać trzeba o takich wyrażenia:
til fots – na nogach, pieszo
til sengs – do łóżka
til fjels – w góry
Wyrażenia dotyczą zazwyczaj kierunku, gdzie zmierzamy (a więc do łóżka).
52
Czasem także można dodać „-s” jeśli chcemy podkreślić związek przynależności
czegoś do kogoś/czegoś:
Np.
Bjerns bil (bil til Bern) – samochód Bjerna, Ingrids blomster – kwiaty Ingrid (albo
blomster til Ingrid).
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------også/heller ikke
„Også” stosujemy jako „także” i dodajemy zazwyczaj na końcu zdania, albo zaraz
po czasowniku (orzeczeniu).
Np. Han bor også i Warszawa. – On mieszka także w Warszawie.
Han bor i Warszawa også. – On mieszka w Warszawie także.
Ale trzeba pamiętać, że w zdaniach przeczących nie ma ”også” i nie można
powiedzieć: Jeg bor ikke i Warszawa også. BŁĄD !!!!!
Należy tutaj zastosować zamiast „også” - „heller ikke”.
Np.
Han er ikke lærer. Jeg er heller ikke lærer. (albo ikke jeg heller)
Można rozdzielać „heller ikke” i wtedy najpierw jest „ikke” a na końcu wyrażenia
„heller”.
Np. Han liker heller ikke te. – Han liker ikke te heller.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Przymiotnik (6), forma określona, liczba mnoga
Przymiotnik ma też forme określoną, którą tworzymy zazwyczaj przez dodanie
końcówki „-e”, jak w liczbie mnogiej.
hyggelig – hyggelige - miły
stor – store - duży
pen – pene - piękny
lang – lange - długi
bred – brede - szeroki
Pamiętajmy, że przy rzeczowniku r.n dodajemy ”-t” (ale nie zawsze).
Niektóre jednak mają formę trochę nieregularną.
gammel – gamle - stary
vakker – vakre – piękny
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------RÓŻNE
Różne wycieczki
å gå fottur – iść na wycieczkę pieszą
å gå trilletur – iść z wózkiem, pchać wózek (z dzieckiem)
å gå spasertur – iść na spacer
å gå rasktur – iść na szybką wycieczkę, przebieżkę
å gå klatretur – wspinać się
en hyttetur – wycieczka do hytty
SŁOWNICTWO (61)
Słowo norweskie
Słowo polskie
allmenn (adj)
powszechny, ogólny
badetøy (et)
strój kapielowy
53
Słowo norweskie
Słowo polskie
bjørn (en)
niedźwiedź
bjørnbær (et)
jeżyna
blåbær (et)
jagody leśne, borówka
blodprøve (et)
próbka krwi
bred (adj)
szeroki
bringebær (et)
malina
dyne (ei)
kołdra
edderkopp (en)
pająk
elg (en)
łoś
ellers (adv)
poza tym
fire (v); firte, firet
palić
frisk (adj)
zdrowy (o człowieku)
fugl (en)
ptak
gjerne (adj)
chętnie
hare (en)
zając
høste (v); høstet, høstet
siać
høy (adj)
wysoki
jeger (en)
mysliwy
jord (ei)
ziemia, grunt
jordbær (et)
truskawka
klatretur (en)
wspinaczka
komme tilbake
wracać
kran (ei)
kran
laboratorisk (adj)
laboratoryjny
lang (adj)
długi
olabukser (l.m)
jeansy
omtrent
około
ønske (v); ænsket, ønsket
życzyć
opplagt (adj)
wypoczęty
overraske (v); overrasket,
overrasket
zaskakiwać
ovn (en)
Grzejnik, piekarnik
passe (v); passet, passet
pasować
peis (en)
piec
plutselig (adv)
nagle
radiologisk (adj)
radiologiczny
rådyr (et)
sarna
reinsdyr (et)
renifer
rev (en)
lis
sengetøy (et)
pościel
shorts (l.m)
bokserki
skifte (v); skiftet, skiftet
zmieniać
skjønne (v); skjønte, skjønt
znać
slappe av (v); slappet, slappet
odpowczywać
54
Słowo norweskie
Słowo polskie
sokker (l.m)
skarpety
solcelle (en)
panel słoneczny, beteria
słoneczna
sparsomlig (adj)
oszczędny
spasertur (en)
spacer
spring (en)
skok
stå opp (v)
wstawać
strøm (en)
prąd
sunn (adj)
zdrowy (o jedzeniu, diecie,
nawykach)
sunt (adv)
zdrowo
t-skjorte (en)
t-short
undersøke (v), undersøkte,
undersøkt
badać
undersøkelse (en)
badanie
urinprøve (et)
próbka moczu
våkne (v); våknet, våknet
budzić się
variere (v); varierte, variert
zmieniać się
vindmøller
wiatrak
ZAJĘCIA 22 (11.09.08)
Przydatne wyrażenia
Det er så synd. – To jest smutne, przykre.
i begynnelsen – na początku
Ikke vær bekymret (engstelig, nervøs, redd). – nie martw się
Jeg skal på pol (vinmonopol). – Idę do monopolowego.
Hun steker egg. – Ona smaży jajko.
i løpet av dagen – w ciągu dnia
Jeg liker å ha ..... på meg. – Lubię mieć na sobie .... (sweter, koszulę, itp.)
Jeg liker å ha på meg ....... – Lubię nosić (mieć na sobie) .....
en mønstrete genser – wzorzysty sweter
Jeg liker ikke å pynte meg. – Nie lubię się stroić.
Jeg lekker, doktor ! – Doktorze, przeciekam (w domyśle mam nietrzymanie moczu)
utvaskete bukser – sprane spodnie
Jeg tisser på meg. – Sikam po sobie (zlałem się).
Frazale
å være redd for... – obawiać się czegoś, bać się czegoś, być czymś wystraszonym
å si fra (ifra) – powiedzieć wprost
Fast utrykk
å trekke kølapp – wyciągnąć bilet do kolejki
å trekke på kontoen – wyciągnąć pieniądze z konta
å være bekymret – być wystraszonym, przejętym, zmartwionym.
for sikkerhets skyld – na wszelki wypadek, dla pewno
i løpet av – w ciągu
bortkastet tid – zmarnowany czas
55
død som en sild – zdechły jak śledź
GRAMATIKK
Czasownik (9)
Istniej niektóre czasowniki zakończone na „-s”. Są to tzw. s-verb. Znaczeniowo nie
różnią się specjalnie od zwykłych, ale nie otrzymują końcówki „r” dla form
osobowych. Ciężko je przetłumaczyć jakoś dosłownie.
ses - widzi się (det ses)
vi ses – do zobaczenia się wzajemnie
vi snakkes – do następnej rozmowy, pogawędki
ale w połączeniu z „det”, np. det ses, det høres – tłumaczymy: widzi się, (jest
widziane), słyszy się, (jest usłyszane) – UŻYWANE SĄ BARDZO CZĘSTO JAKO STRONA
BIERNA.
Należy do nich też czasownik: synes (sądzić)
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------JA i JO
„Ja” stosujemy jako potwierdzenie, „tak”.
Skal du ha mye ? Czy zamierzasz mieć dużo ? Odpowiadamy: Tak, zamierzam. Ja,
det skal jeg (albo Ja, jeg skal ha mye).
Ale jeśli w pytaniu mamy zaprzeczenie, tzn. IKKE to musimy zamiast „ja” powiedzieć
„jo” [ju].
Skal du ikke ha grønnsaker ? Jo, det skal jeg.
Czy nie chcesz warzyw ? Nie, nie chę. (ciężko powiedzieć: tak, nie chcę)
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------RÓŻNE
kjempe fint – bardzo fajnie
kjempe viktig – bardzo ważny
kjempe flott – bardzo świetnie
kjempe vondt – bardzo bolesne
kjempe sulten – bardzo głodny
Kjempe – oznacza BARDZO, super, ekstra dla podkreślenia i wzmocnienia, że coś jest
bardzo, bardzo ale to bardzo... Oczywiście nie tylko w znaczeniu pozytywnym,
można czuć się: „kjempe dårlig” (okropnie źle).
SŁOWNICTWO (53)
słowo norweskie
słowo polskie
begynnelse (en)
początek
behagelig (en)
wygodny
bekymret (adj)
zmartwiony, zaniepokojony
bevegelighet (en)
ruchomość
engstelig (adj)
lękowy, wylękniony
fast (adj)
stały
forbruk (et)
zużycie
gradvis (adj)
stopniowy
hovent (adj)
opuchnięty, obrzeknięty
56
słowo norweskie
słowo polskie
høyhalset (adj)
z wysokim kołnierzem, golf
høyhalte sko
buty na wysokim obcasie
hummer (en)
homar
joggesko
adidasy, buty do biegania
kjempe (adj)
bardzo
kølapp (en)
bilet do kolejki
konto (en)
konto
kortarmet (adj)
z krótkim rękawem
kreps (et)
rak
laks (en)
łosoś
langarmet (adj)
z długim rekawem
ledd (et)
staw
legefrak (en)
fartuch lekarski
legekittel (en)
kitel (zakładany przez głowę)
mønstrete (adj)
wzorzysty
nederst (adv)
pod spodem
nervøs (adj)
nerwowy, stremowany
ørret (en)
pstrąg
oversikt (et)
przegląd
overvekt (en)
nadwaga
pensjonistforening (en)
związek emerytów
redd (adj)
bojaźliwy
reise bort (v); reiste, reist
podróżować daleko, gdzieś
rosa (adj)
różowy
senere (adv)
później
sil (en)
sitko, sito
sild (en)
śledź
sild (en)
śledź
skalldyr (et)
skorupiak
slitasjegikt (en)
zwyrodnienie, reumatyzm
sliten (adj)
zmęczony
slitt (adj)
zmęczony
speilegg (et)
jajko sadzone
sportskade (en)
uraz sportowy
stivhet (en)
sztywność
storbyferie (en)
urlop w dużych miastach
tiger (en)
tygrys
tigger (en)
żebrak
trekke (v); trakk, trukket
ciągnąc, wyciągnąć
underst (adv)
na wierzchu
uten armer (adj)
na ramiączkach
utvasket (adj)
sprany, wyprany
vekkerklokka (ei)
budzik
vinmonopol (en)
sklep monopolowy
57
ZAJĘCIA 23 (12.09.08)
Przydatne wyrażenia
Det tar meg … - to zajmuje mi… (czasu)
Det tar 10 minutter. – To zajmuje 10 minut.
Ja vel – O.K (tak, dobrze)
Hvor mye koster det ? – Ile to kosztuje ?
Hva blir det ? – Ile to będzie ?
Det koster... – To kosztuje...
Det blir... – To będzie...
på grunn av – z powodu, ze względu na
Frazale
å snakke om – mówić, rozmawiać o...
å stå på – pracować ciężko
å se fram til – oczekiwać, spodziewać się
Fast utrykk
Uff, da – ojej, o nie!! (westchnięcie z niezadowolenia najczęściej)
RÓŻNE
* Aby wyrazić coś grzeczniej możemy użyć formy preteritum czasownika modalnego
„vill”, „kan”, „skal” czyli ville, kunne, skulle.
Jeg ville ha … Kunne du hjelpe meg ? Albo dodając ”gjerne”
Jeg vill gjerne ha … * Mieliśmy swego czasu tekst do czytania. Później Anne zrobiła nam mały sprawdzian czy
pamiętamy co nieco z niego.
Oto tekst. Na czerwono zaznaczone są słowa, które musieliśmy wpisać.
„ Thor Åge Hansen forteller:
Jeg er sjåfør og kjører betong for Norsement A/S. Det er en grei jobb, men
arbeidsmengden varierer. Om vinteren er det for meste stille og rulle, men om
sommeren kan arbeidsdagen kanskje bli både 12 og 14 timer. Etter arbeidstid må jeg
alltid tømme bilen for betongresten og vaske den grundig. Dessuten må bilen være i
god stand.
I 32 år har jeg vært sjåfør, og jeg synes det begynner å bli slitsomt med den lange
arbeidstida om sommeren. Det er ikke enkelt å finne en lettere jobb heller, så det er
bare å stå på så lenge jeg orker. En bør være ung og sterk i en sånn jobb, men jeg er
fornøyd og har mange gode arbeidskamerater. Det er vanskelig å ta ferie om
sommeren fordi arbeidspresset er så stort. Derfor blir det noen nuker på
Kanariøynene om vinteren i stedet, og det er fint å ha noe å se fram til.”
SŁOWNICTWO (42)
Słowo norweskie
Słowo polskie
alltid (adv)
zawsze
arbeidstid (en)
czas pracy
58
Słowo norweskie
Słowo polskie
bestå av (v); bestod, bestått
skaładać się z
betong (et)
beton
desutten (adv)
w dodatku
endetarmsåpning (en)
odbyt
flyte (v); flyttet, flyttet
przeprowadzić się
flytte (v), flyttet, flyttet
przeprowadzać się
forårsake (v); forårsaket, forårsaket powodować
formidle (v); formidlet, formidlet
przekazywać, przesyłać
grundig (adj)
dokładnie, gruntownie
hårsekker (en)
mieszek włosowy
høflig (adj)
grzeczny
holdeplass (en)
przystanek
mengde (en)
ilość
mot (adv)
przeciw
nedsatt (adj)
obniżony, zredukowany
øretrompete (et)
trąbka słuchowa
orke (v); orket, orket
dawać radę
rødflamme
zaczerwieniony
rødskjær (en)
zaczerwienienie, zaróżowienie
saks (l.m)
nożyce, nożyczki
se fram (v); så, sett
oczekiwać
sikker (adv)
pewny
sjåfør (en)
kierowca
skille ut (v); skillet, skillet
wydalać, wydalić
slitsomt (adj)
męczący
snor (en)
sznur
snufse (v); snufset, snufset
być zakatarzonym
spiserør (et)
przełyk
stå på (v); stod, stått
ciężko pracować
stand (en)
stan
svelg (et)
gardziel, gardło
svelge (v); svelget, svelget
przełykać
sykkelritt (et)
wyścig rowerowy
talg
łój
tannemalje (en)
szkliwo
tøff (adj)
ciężki, trudny
tømme (v); tømmet, tømmet
opróżnić
trikk (en)
tramwaj
utslett (et)
wysypka
veldedrighetsmars (en)
marsz charytatywny
ZAJĘCIA 24 (15.09.08)
Przydatne wyrażenia
59
Hvordan hadde du det i helgen ? – Jak się miałeś w weekend ?
Hvordan vær det været i helgen ? – Jak było w weekend ?
litt forkjølet – nieco przeziębiony
Puss nesen! – Wysmarkaj nos !
Gleder du og familien din til å dra til Norge ? – Cieszysz się z rodziną na wyjazd do
Norwegii ?
Vi både gruer og gleder seg. – Martwimy się, jak i cieszymy zarazem.
De polakkene som bor i Norge er populære. – Polacy mieszkający w Norwegii są
popularni.
Etnisk norsk (nordmann). – Norweg z pochodzenia, rodowity Norweg.
En norsk statsborger med norsk mor og norsk far. – Norweski obywatel z norweską
matką i ojcem.
Det skal komme med sol og varmt vær. – Nadchodzi słońce i ciepła pogoda.
Når dro du hjemmefra i dag ? – Kiedy przyjechałeś z domu ?
Fotball tilhengere er like overalt. – Kibice piłkarscy są wszędzie tacy sami.
Har du noen søsken ? – Masz rodzeństwo ?
Nei, jeg har ingen søsken. – Nie, nie mam żadnego rodzeństwa.
Jeg har heller ikke barn. – Nie mam również dzieci.
i nær midten av siden – w pobliżu środka strony
nederst på siden – na dole strony
Frazale
å vente på – czekać na ...
å komme med – nadejść ...
å føre med seg – prowadzić za sobą
Fast utrykk
hjemmefra – z domu
overalt – wszędzie
ned mot kysten – niżej wgłąb wybrzeża
DET FINNES IKKE DÅRLIG VÆR, BARE DÅRLIG KLÆR !!! – nie ma złej pogody, jest tylko
nieodpowiednie ubranie.
RÓŻNE
Kolejna czytanka-kserówka, którą dostaliśmy. Traktuja one o różnych częściach
Norwegii i zaczyna się od południowej części Norwegii. W tej lekcji
Oto ona:
„SØRLANDET
Natur og klima.
Har du sett et kamskjell ? Sørlandet har nesten form som et slikt skjell. Kysten er
bueformet. Ned mot kysten går det mange små og trange daler, nesten som riflene i
skjellet. Det er den tykke isen i istiden som gravde ut disse dalene. Det meste av
grusen og sanden som isen førte med seg, ble lagt igjen i havet utenfor kysten, men
noe ligger igjen i dalene som dyrkbar jord.
Sørlandet har vekslende natur med skjærgård, skogstrakter, heier og fjellområder i
nord. „ C.D.N
SŁOWNICTWO
60
Słowo norweskie
både
badekar (et)
blåskjell (et)
blind (adj)
blindhet (en)
brytningsfeil (en)
bueformet (adj)
dyrkbar (adj)
føre med seg (v); førte, ført
glatt (adj)
grå stær (en)
grave (v); gravde, gravd
grave ut (v); grave, gravd
grønn stær (en)
grue seg (v); gruet, gruet
grus (en)
hjemmefra
hjernehalvdel (en)
hornhinne (en)
igjen
is (en)
istid (ei)
kaktus (en)
kamskjell (et)
kjelke (en)
kjevle (en)
komme med (v); kom, kommet
kuffert (en)
lapp (en)
linse (en)
mellomøre (et)
nærsynthet (en)
netthinneløsning (en)
område (et)
øregang (en)
rette (v); rettet, rettet
rifle (en)
riflet (adj)
sand (en/ei)
skarpsynsvekkelse (en)
skjeling (en)
skjell (et)
slik
søsken
støv (et)
støvsuger (en)
svakket (adj)
Słowo polskie
zarówno
wanna
ostryga
ślepy, niewidomy
ślepota
dalekowzroczność
w kstałcie łuku
ziemia uprawna
nieść ze sobą przynosić ze sobą
gładki
katarakta
kopać
wykopać
jaskra
martwić się
żwir
z domu
półkula mózgu
rogówka
znowu, jeszcze raz
lód
epoka lodowcowa
kaktus
małż
sanki
wałek do ciasta
nadejść
walizka
płat, karteczka
soczewka
ucho środkowe
krótkowzroczność
odwarstwienie siatkówki
okolica
przewód zewnętrzny
poprawić, poprawiać
wydr
wydrążony
piasek
wada wzroku
zez, zezowanie
muszla
taki
rodzeństwo
kurz
odkurzacz
osłabiony
61
Słowo norweskie
svaksynthet (en)
synstest (en)
tegnserie (en)
tilhenger (en)
trang (adj)
vekslende (adj)
ytre (adj)
Słowo polskie
słaby wzrok
badanie wzroku
komiks
kibic
wąski
zmieniający się
zewnętrzny
ZAJĘCIA 25 (16.09.08)
Przydatne wyrażenia
trange bukser (trang genser) – obcisłe spodnie (sweter)
i innlandet – w głębi lądu
rosafarget – koloru różowego
huff (a meg)!! – upst, szkoda...
Er det noe mer dere lurer på ? – Czy jest coś czego jesteście ciekawi ?
Hvor lang er det herfra til leiligheten din ? – Jak daleko jest stąd do twojego
mieszkania ?
Frazale
å være kjent for – być znanym z czegoś
å bestå av – składać się z ...
Fast utrykk
en god del – spora część
en del – jakaś część
å fylle bensin – tankować benzynę
GRAMATIKK
Konstrukcje:
det er… - to jest
det står ... – to stoi, znajduje się
det sitter ... – to siedzi, to jest, znajduje się
det ligger… - to znajduje się, leży, jest położone
są dosyć powszechne w j. norweskim i trzeba chyba do nich przywyknąć. Są one
związane z powszechną konstrukcją prezentacji, kiedy mówimy o czymś chcąc to
zaprezentować, powiedzieć o tym po raz pierwszy, itp.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------RÓŻNE
* c.d tekstu
”Det meste er smått i dette landskapet: dalene er trange, fjordene er korte, og
øynene utenfor kysten små.
Skjærgården på Særlandet er vakker. De glattskurte skjærene og holmene består
flere steder av rosafarget granitt. Lindesnes er Noges sørligste punkt. Langs kysten
vokser det løvskog, som trives i de varme somrene på Sørlandet. Eik er et vanlig tre.
Det regner lite langs sørlandskysten. Vinteren er mild.
Bosetting
De fleste sørlendingere bor langs kysten. Her ligger byene tett. De er kjent for sine
mange hvite, små trehus, som ble bygd på 1800-tallet. Den største byen heter
Kristiansand. I innlandet kan vi se en god del forlatte gårder.
62
Næringer
Tidligere var det mange som fisket reker, sild og makrell på Sørlandet. Nå er det få
som lever av fiske. Området har en del industri, særlig ved Kristiansand.”
* nie używamy zazwyczaj określeń bezpośrednich o ludziach upośledzonych
psychicznie lub fizycznie, dąży się do eufemizacji.
tunghørt – ciężej słyszący
hørselhemmet – upośledzony słuchowo
funksjonshemmet – upośledzony funkcjonalnie
fysiskhemmet – upośledzony fizycznie, ruchowo
psykiskhemmet – upośledzony psychicznie
Nie używamy słowa „invalid” !!!
SŁOWNICTWO (50)
Słowo norweskie
anker (en)
antikvitet (et)
babybukse (ei)
blomstrete (adj)
bosetting (en)
campingvogn (en)
eik (en)
elektrisk (en)
ensfarget (adj)
fiskeri
forlatt (adj)
fylke (et)
gård (en)
gass (en)
glattskurt (adj)
granitt (en)
gulve (et)
hoi (ei)
holme (en)
industri
innland (et)
isbre (en)
jordbruk
kunde (en)
landsdel (en)
landskap (et)
leve av (v); levde, levd
løvskog (en)
lun (adj)
makrell (en)
næringsvei (en)
Słowo polskie
kotwica
antykwariat
spodenki dziecięce
kwiecisty
zaludnienie, struktura ludności
przyczepa kempingowa
dąb
elektryczny
jednokolorowy
rybołóstwo
porzuocny, zapomniany
województwo
farma, gospodarstwo
gaz
wypolerowany
granit
podłoga
łąka
niezamieszkana wysepka
przemysł
ziemia w głębi kraju
lodowiec
uprawa ziemi, rolnictwo
klient
część kraju, lądu
krajobraz
żyć z…
las liściasty
bezwietrzny, zaciszny
makrela
przemysł
63
Słowo norweskie
olje (en)
prikkete (adj)
prute (v); prutet, prutet
regne (v);as regnet, regnet
ruttete (adj)
skipsfart
skjær (et)
skolekorps (et)
skure (v)
sleiv (en)
smått (adj)
sørlendinger (en)
sparkebukse (ei)
stripete (adj)
tett (adj)
trefordeling (en)
trehus (et)
Turisme (en)
verdifull (adj)
Słowo polskie
ropa naftowa, olej
kropkowany
targowa się
padać (o deszczu)
w kratkę
szkunerstwo
kawałek skały wystający z morza
orkiestra szkolna
prać, szorować
duża łyżka do mieszania
mały (r.n)
mieszkaniec południowej Norwegii
śpioszki
prążkowany
ciasny
przemysł drzewny
domek drewniany
turystyka
cenny, wartościowy
ZAJĘCIA 26 (17.09.08)
Przydatne wyrażenia
Ville du likt (ha likt) å ikke jobbe ? – czy chciałbyć nie pracować ?
så seint (sent) – tak późno
ved vinduet – przy oknie
det passer bra – pasuje!
foran pc-en – przed pecetem (komputerem)
å ligge sentralt – leżeć centralnie, po środku
takk, skal du ha (mange takk, tusen takk) – dziękuję (powszechniej używane)
ingen årsak – nie ma za co
bare hyggelig – z przyjemnością
det ser ut at... – wygląda to jak
i alt – za wszystko (np. blir det i alt ? – czy to będzie za wszystko ?)
Da, må jeg vente en stund. – tak więc, muszę poczekać chwilę.
Ikke noe for meg. – nic dla mnie.
Da er vi enig om det, iallefall. – W tym jesteśmy zgodni (przynajmniej w tym się
zgadzamy).
Det virker så kjedelig. – Wydaje się to nudne.
enda morsomere – jeszcze bardziej śmiesznie
Kan jeg bli med deg dit ? – Mogę (iść) tam z Tobą ?
En ting til vi er enig om. – I jeszcze jedna rzecz, w której się zgadzamy.
på grunnlag – na podstawie
Frazale
å se etter – patrzeć za czymś, za kimś
å tvinge til – zmuszać do
64
Fast utrykk
så lenge – tak długo
det ser ut at... – wygląda na to, że...
å få ta seg en joggetur – wziąć sobie przebieżkę, przebiec się
i det hele tatt – wcale, w ogóle
GRAMATIKK
Wyrażenia czasu
Czas przeszły
czas obecny
czas przyszły
- i går (wczoraj)
i dag (dzisiaj)
i morgen (jutro)
- i går morges (wczoraj rano) i morges (dzisiaj rano)
i morgen tidlig
- i går kveld (wczoraj
i kveld (dziś wieczorem)
i morgen kveld (jutro
wieczorem)
wieczorem)
- for to dager siden (dwa
om to dager (za dwa dni)
dni temu)
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------både... og.....
używamy, gdy chcemy zaznaczyć, że coś dotyczy obydwu spraw. Tłumaczymy to
jako „ zarówno…jak i …..”, „obydwa”
Jeg liker både kino og teater. – Lubię zarówno kino, jak i teatr.
Jeg liker både epler og appelsiner. – Lubię zarówno jabłka, jak i śliwki.
Możemy również powiedzieć obydwa „begge deler”, ale nie musimu wtedy
powtarzać rzeczowników.
Snakker du norsk eller engelsk ? – Mówisz po norwesku czy po angielsku ?
Jeg snakker begge deler. – Mogę mówić zarówno po norwesku, jak i po angielsku.
Tak więc możemy powiedzieć „både... og…” z rzeczownikami
albo
„begge deler” ale musi się to odnosić to rzeczowników(których jednak nie musimy
wymieniać).
Liker du pærer (śliwki) eller epler ? – Lubisz śliwki czy jabłka ?
Jeg liker begge deler. – Lubię obydwa.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------verken.... eller .....
tłumaczymy jako: ”ani.... ani.....”
Hvorfor har ikke Olav verken kabel TV eller parabol ? – Dlaczego Olav nie ma ani
kablówki, ani telewizji satelitarnej ?
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Enten ..... eller .......
Tłumaczymy to jako ”albo ..... albo ……”
Jeg kommer til enten festen eller fotballkamp. – Przyjdę albo na imprezę albo na
mecz piłkarski.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Zależności przyczynowo-skutkowe
Można powiedzieć, że coś jest powodowane czymś, albo że coś powoduje coś.
Najłatwiejszą konstrukcją jest:
A
skyldes B
- coś jest spowodowane czymś
lub wyrażeniem: å være forårsaket av
Np.
Sykdom skyldes røyking. – Choroba jest spowodowana paleniem.
albo
65
Sykdom er forårsaket av røyking. – Choroba jest powodowna przez palenie.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------RÓŻNE
Ciąg dalszy tekstu:
” Om sommeren er det mange turister som besøker landsdelen. Noen kommer med
egen båt og finner en lun ankerplass i skjærgården. Noen har hytte ved kysten, mens
andre bor på campingplass.
Byer på Sørlandet: Risør, Tvedestrand, Arendal, Grimstad, Lillesand, Kristiansand,
Mandal, Farsund, Flekkefjord.
Skjærgård: øyer og holmer like utenfor kysten – skałki tuż przy wybrzeżu
Hei: skogløst landskap med lyng og lave busker – pozbawione lasu okolice z
niskimi krzakami.
Sørlandsmat
Til middag: kokt eller stekt makrell med rømme, persille og nypoteter. – gotowana lub
smażona makrela ze śmietaną, pietruszką i młodymi ziemniakami.
Til dessert: bjørnebær med melk og sukker. Nam-nam. – na deser: jeżyny z mlekiem i
cukrem. Mniam, mniam. „
SŁOWNICTWO (40)
Słowo norweskie
Słowo polskie
allmenntilstand (en)
stan ogólny
alvorlig (adj)
poważny
ankerplass (en)
przystań
bildediagnostikk (en)
diagnostyka obrazowa
bygning (en)
budynek
da
wtedy
døv (adj)
głuchy
døvstum (adj, s)
głuchoniemy
ektemann (en)
małżonek
følge (v); fulgte, fulgt
podąża, nastepować
funksjon (en)
funkcja
fylle (v); fylte, fylt
wypełniać
gryte (ei/en)
kasza
hemmet (adj)
upośledzony
herfra
stąd
innlegg (et)
wkład (np.pracy)
kikke (v); kikket, kikket
rozglądać się
kreft (en)
rak, nowotwór złośliwy
ledig (adj)
wolny
legemiddel (en)
środek leczniczy
midtgang (en)
środkowe przejście
minusgrader
mróz
nedover (adj)
w kierunku dołu
66
Słowo norweskie
Słowo polskie
omfatte (v); omfattet, omfattet obejmować
oppover (adj)
w kierunku do góry
oppspyt (et)
plwocina
opptatt (adj)
zajęty
parabol TV
telewzja satelitarna
redusert (adj)
zredukowany, zmniejszony
skatt (en)
skarb
slalåm (en)
slalom
spent (adj)
napięty
stykke (et)
sztuka (jednostka)
trøtthet (en)
zmęczenie
tunghørt (adj)
ciężko słyszący, niedosłyszący
tungpust (en)
ciężki oddech, zadyszka
vekttap (et)
utrata wagi ciała
videre (adv)
dalej
vindu (et)
okno
ZAJĘCIA 27 (18.09.08)
Przydatne wyrażenia
Jeg er nødt til å lære norsk. – Jestem zmuszona uczyć się norweskiego
(zobligowana).
Du er nødt til å ta medisiner. – Musisz brać lekarstwa.
til slutt – na koniec
god bedring – zdrowiej, wyzdrowienia
Fast utrykk
å ønske noen hjertlig velkommen – serdecznie witać
Jeg ønsker deg velkommen. – serdecznie witam (na przywitanie gości w domu)
forkortelse for ... – skrót od...
å være forsiktig med... – być ostrożnym, uważać
GRAMATIKK
Przymiotnik, stopniowanie
Aby wzmocnić znaczenie przymiotnika w stopniu wyższym i najwyższym stosujemy
pewne słówka pomocnicze.
„enda” – dodajemy do stopnia wyższego uzyskując tym coś w rodzaju „jeszcze”, np.
enda penere - jeszcze piękniejszy,
enda eldre – jeszcze starszy
„aller” dodajemy do stopnia najwyższego i mamy wówczas wzmocnienie o
wydźwięku „naj… ze wszystkich”, np.
aller eldst – najstarszy ze wszystkich, naj-, najstarszy.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Like... som…
Konstrukcja ta jest tłumaczona jako „równie… jak….” Np.:
67
Er barna hos besteforeldrene like lenge som hos dere ? – Czy dzieci są równie długo
u dziadków jak u was ?
Er broren din like høy som deg ? – Czy twój brat jest równie wysoki jak ty ?
Er dansk like vanskelig som norsk ? – Czy duński jest równie trudny jak norweski ?
Er det like kaldt i Oslo som i Warszawa ? – Czy jest równie zimno w Oslo jak w
Warszawie ?
RÓŻNE
* Jeg har dårlig tid – mówimy jak kogoś spotykamy i nie mamy aktualnie czasu na
rozmowę, spieszymy się. Ale:
Jeg har ikke så mye tid til å lese bøker. – ogólnie nie mam zbyt dużo czasu na
czytanie książek.
* Pamiętajmy !!! Nie mówimy: Nord Polen bo to oznacza dla Norwega Arktykę.
Mówimy natomiast poprawnie: den nordlige delen av Polen (północna część Polski).
* Mówimy: Da jeg var liten, spilte jeg fiolin – a nie: når jeg var liten... Kiedy byłem
dzieckiem, grałem na skrzypcach.
* No i w końcu: nie mówimy mine barna a mine barn (jeśli rzeczownik stoi za
zaimkiem dzierżawczym jest on w formie ubestemt).
SŁOWNICTWO (41)
Słowo norweskie
Słowo polskie
benk (en)
ławka, blat, stół kuchenny
benytte (v),
wykorzystywać, wykorzystać
betegne (v), betegnet,
betegnet
określać
dempe (v); dempet, dempet
wytłumiać, redukować
enorm (adj)
wielki, ogromny
etsende (adj)
żrący
før (adv)
wcześniej, przedtem
forkortelse (en)
skrót
forsiktig (adj)
otrożny
gardiner (l.m)
zasłony
gave (en)
podarunek, prezent
gråt (en)
płącz
greie (v); greide, greid
dawać radę
hat (en)
nienawiść
imidlertid
natomiast, jednak
julaften
wieczór wigilijny
julenissen
odpowiednik Mikołaja
kasserolle (en)
rondelek
kjærlighet (en)
miłość
komfyr (en)
kuchenka
lak (et)
prześcieradło
latter (en)
śmiech
68
Słowo norweskie
Słowo polskie
lengsel (en)
tęsknota
lutefisk
ryba w łógu
påvise (v); påviste, påvist
stwierdzać, wykazać, uwidaczniać
pleie (v), pleite, pleit
opiekować się
pleie (v); pleide, pleid
mieć w zwyczaju
sin (adj)
swój
skade (en)
uraz, kontuzja
skilsmisse (en)
rozwód
skilsmisse (v); -miste, -mistet
rozwodzić się
spisested (et)
miejsce do jedzenia, jadalnia
svært (adv)
bardzo
svikt (en)
niewydolność, słabość
tak (et)
sufit
tallerken (en)
talerz
tvilinger (l.m)
bliźniaki, bliźnięta
tvinge (v): tvang, tvunget
zmuszać
vegg (en)
ściana
veske (ei/en)
torebka
virke (v); virket, virket
działać
ZAJĘCIA 28 (19.09.08)
Przydatne wyrażenia
Jeg er i dårlig humør. – Jestem w złym humorze.
Klær er høyeste kvalitet. – Rzeczy najwyższej (znakomitej) jakości.
handletur –
til stede – na miejscu
Polanski dro fra Polen og kom senere tilbake. – Polański wyjechał z Polski a później
wrócił z powrotem.
Hva går på kino i kveld ? – Co leci w kinie wieczorem ?
Jeg ser filmer som går på TV. – Oglądam filmy, które lecą w telewizji.
Hva kan vi høre på radio ? – Co możemy słuchać w radio ?
Frazale
å være lei seg – smucić się
Fast utrykk
å kjøpe noe på salg – kupować coś na wyprzedaży
som oftest – najczęściej (ale zawsze musi być SOM)
å ha fri – mieć wolne
til stede – na miejscu
å komme til kort – pójść na darmo
å være beruset med (alkohol, morfin) – być pod wpływem (alkoholu, morfiny)
GRAMATIKK
Inwersja
69
Po dessuten, i tilleg (w dodatku, dodatkowo) mamy zawsze inwersję, tzn.
bezpośrednio po nich mamy czasownik (orzeczenie) !!!
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Hver … + określenie czasu
hver annen (andre) time – co drugą godzinę, każdą druga godzinę
hver 4. time – co cztery godziny
hver tredje uke – co cztery tygodnie
I tutaj używamy zawsze liczebników porządkowych !!!
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------RÓŻNE
* Selvbetjening … coś – coś samoobsługowego (nigdy nie występuje sam, musimy
zawsze dadać jakiś rzeczonik, do którego odnosi się przymiotnik: samoobsługowy.
* stor/høy – duży/wysoki
et stort barne – duże dziecko
ale
en høy mann – wysoki człowiek
jeśli jednak powiemy: en stor mann – oznacza to człowieka wielkiego umysłowo,
duchowo, wielki człowiek.
* hjertelig oznacza serdeczny, serdecznie – ale nie możemy tego powiedzieć mając
na myśli osobę, jak w języku polskim.
Możemy natomiast gdy: hjertelig velkommen, hjertelig hilsen.
* forsvarlig – może oznaczać: bezpieczny, w porządku, prawidłowy.
FONETIKK
vinteren wymawiamy jako: [vinter’n]
sommeren wymawiamy jako: [somer’n]
SŁOWNICTWO (46)
Słowo norweskie
Słowo polskie
åndenød
duszność
anledning (en)
okazja (do czegoś)
annerledes (adv)
inaczej
avslag (et)
obniżka, rabat (ale nie w sklepie)
barke (en)
kora (drzewa, mógu)
binde (v);
wiązać
blodlegeme (et)
ciałko krwi, krwinka
blodmangel (en)
anemia
brennevin (en)
wódka pędzona
brensel (en)
benzyna
butikkkjede (en)
sieć sklepów
dessuten
w dodatku
dristig (adj)
dzielny, brawurowy
drivstoff (et)
paliwo płynne, benzyna
erfere (v); erferte, erfert
doświadczać
70
Słowo norweskie
Słowo polskie
erfering (en)
doświadczenie
evne (en)
zdolności
fargestoff (et)
barwnik, substancja barwiąca
folsyre (et)
kwas foliowy
forsterke (v); -sterket, -sterket
nasilać, wzmacniać
forsvarlig (adj)
bezpieczny, w porządku, prawidłowy
frigi (v);
uwolnić
fritid (en)
czas wolny
hilse (en)
pozdrowienie
hjertelig (adj)
serdecznie
humor (en)
humor (w sensie jego poczucia)
humør (et)
humor (w sensie nastroju)
intrenger (en)
intruz
jern (et)
żelazo
knuse (v); knuste, knust
kruszyć, skruszyć
kun
tylko
mangel (en)
brak, niedostatek
modig (adj)
dzielny
nedbrytning (en)
rozkład, metabolizm
oppleve (v); opplevde,
opplevd
przeżywać
pustevanske (en)
trudności w oddychaniu
rusvirkning (adj)
działający psychotropowo
selvbetjening (v)
samoobsługowy
stoff (et)
substancja
surstoff (et)
tlen
tap (et)
strata, utrata
tilbud (et)
oferta
torg (et)
targ
utdannelse (en)
wykształcenie
utdanning (en)
wykształcenie
utmerket (adj)
znakomity, wspaniały
ZAJĘCIA 29 (22.09.08)
Przydatne wyrażenia
å sukke tung –
selvfølgelig – oczywiście (mówimy gdy zdarza się „oczywista oczywistość”. Ale jak nas
ktoś np. pyta o drogę i mamy odpowiedzieć „oczywiście” to w norweskim raczej
używamy „javist” (no pewnie, oczywiście). Jeśli ktoś nas pyta o drogę to nie jest to
tak oczywiste, że ją znamy…
rett fram – prosto przed siebie
ikke så langt – niedaleko
på det neste hjørnet – na następnym rogu
lissom = liksom = kansjke – jakgdyby, jakby, może
71
Finnes det et kino her ? – Czy znajduje się tu kino ?
Når så du en film sist ? – Kiedy widziałeś ostatnio jakiś film ?
Jeg husker ikke hva den het. – Nie pamietam jak się nazywa.
Jeg har ikke sett en god film på lenge. – Nie widziałem żadnego dobrego filmu od
dawna.
Fast utrykk
små filmer – filmy niszowe
å se stjerne – widzieć gwiazdy
tull og tøys – bzdury, nonsensy
RÓŻNE
Określanie drogi
Spørre om veien
- Unnskyld, hvor ligger musset ? – Przepraszam, gdzie jest muzeum ?
- Unnskyld, kan du si meg hvor museet ligger ? – Przepraszam, czy możesz mi
powiedzieć, gdzie jest muzeum ?
- Unnskyld, vet du hvor museet ligger ? – Przepraszam, wiesz gdzie jest muzeum?
- Hvor lang tid tar det herfra ? – Jak daleko jest to stąd ?
- Jeg ser etter apoteket... – Szukam apteki...
- Er det .... i nærheten ? – Czy jest ..... gdzieś w pobliżu ?
Takke
- Takk for hjelpen. – Dziękuje za pomoc.
- Bare hyggelig. – Proszę bardzo.
- Ingen årsak. – Nie ma za co.
- Dessverre, jeg vet ikke. – Niestety, nie wiem.
Plassering
Bussen stopper i nærheten av apoteket. – Autobus zatrzymuje się obok apteki.
Banken er ved siden av matbutikken. – Bank znajduje się obok sklepu spożywczego.
Bokhandelen ligger til høyre for postkontoret. – Księgarnia jest na prawo od poczty.
Postkontoret ligger til venstre for bokhandelen. – Poczta jest na lewo od księgarni.
Banken ligger mellom matbutikken og bokhandelen. – Bank znajduje się między
sklepem spożywczym a księgarnią.
like i nærheten – tuż obok
rett ved kino – tuż obok kina
rett rundt hjørnet – tuż za rogiem
på venstre side av gaten – po lewej stronie ulicy
på hjørnet – na rogu
på den andre siden av gaten – po drugiej stronie ulicy
på slutten av gaten – na końcu ulicy
på motsatt side – po przeciwnej stronie
Retning
Kjør til høyre i veikrysset. – Jedź w prawo na skrzyżowaniu drogi.
Du må ta første vei til venstre. – Musisz iść (jechać) pierwszą w lewo.
Du må gå forbi... – Musisz minąć (przejść, przejechać)...
å ta til .... (høyre, venstre) – idź na ... (prawo, lewo)
til høyre i krysset – w prawo na skrzyżowaniu
MEDYCZNE
72
Behandlingen avhenger av faktorene som forårsaket sykdomen. – Leczenie zależy
od czynników, które wywołują chorobę.
Ved uttalte skjerheter i ryggen... – Przy wyraźnych skrzywieniach kręgosłupa...
Finnes det noe forhold mellom fysisk og psykisk helse ? – Czy jest jakiś związek między
zdrowiem fizycznym a psychicznym ?
Hvor gjør det vondt ? – Gdzie boli ?
Det gjør vondt i ... – To boli w ...
SŁOWNICTWO (50)
Słowo norweskie
Słowo polskie
allmennpraksis (en)
praktyka lekarza ogólnego
anstrenge seg (v);
wysilać się
bakeri (en)
piekarnia
bank (en)
bank
behov (et)
potrzeba
beinmargsvikt (en)
niewydolność szpiku kostnego
betinget (adj)
uwarunkowany
blodprosent
hematokryt
bokhandel (en)
księgarnia
buss (en)
autobus
dameklær
sklep z odzieżą damską
elendig (adj)
miernie, b. źle
filmstjerne (en)
gwiazda filmowa
fiskebutikk (en)
sklep rybny
forkjølet (adj)
przeziębiony
graviditetstest ((en)
test ciążowy
herreklær
sklep z odzieżą męską
hjørne (et)
w pokoju, budynku, ulicy
indianer (en)
indianin
kanskje
może
kjøttbutikk (en)
sklep mięsny
korsryggsmerter
bóle krzyża
mellom
między
moden (adj)
dojrzały
mørkhudet (adj)
ciemnoskóry
neger (en)
Murzyn (określenie negat.)
nyresvikt (en)
niewydolność nerek
økt (adj)
zwiększony
postkontor (et)
poczta
pub (en)
pub
restaurant (en)
restauracja
revmatiskesykdom (en)
choroba reumatyczna
selvfølgelig (adv)
oczywiście
skuespiller (en)
aktor
skuespillerinne (ei)
aktorka
73
Słowo norweskie
Słowo polskie
stjerne (en)
gwiazda
stoppe (v);
zatrzymywać, kończyć
sukke (v);
wzdychać
svangerskap (et)
ciąża
t-bane (en)
metro
tenåring (en)
nastolatek
tog (et)
pociąg
treningsstudio (et)
siłownia, fitness club
trikk (en)
tramwaj
tull
umoden (adj)
niedojrzały
vei (en)
droga
veikrysse (et)
skrzyżowanie dróg
vitamin (et)
witamina
vitamintilskud (et)
dodatek witaminowy
ZAJĘCIA 30 (23.09.08)
Przydatne wyrażenia
Han mater søsteren sin. – On karmi swoją siostrę.
mye bestikk – wiele sztućców (to rzeczownik niepoliczalny)
Han sliker på teskje. – On liże łyżkę.
Jeg ville blitt galt !! (splitter pine). – Zwariowałem!! (w nawiasie super zwariowałem,
ale bardziej humorystycznie).
Det er forkortelse for... – To jest skrót od ...
jo før, jo heller – im wcześniej, tym lepiej
Jeg deltar i møter i legeforeningen. – Biorę udział w spotkaniach izby lekarskiej.
Deltar du i noen organiserte aktiviteter ? – Bierzesz udział w jakiś organizowanych
pzredsięwzięciach ?
syklistenes landsforbund – kadra rowerzystów
Jeg har lyst til å melde meg inn i ... – Mam ochotę zapisać się do ....
Speider bevegelsen – ruch harcerski
oraganisasjon, forening, lag – synonimy
mer lønn – więcej pensji
Frazale
å melde seg inn i ... – zapisać się do...
Fast utrykk
takk for alt – dziękuję za wszystko (tylko na wieńcach pogrzebowych i nekrologach.
RÓŻNE
c.d określania drogi – przykładowe rozmówki
1.
- Unnskyld, vet du hvor jeg skal gå for å komme til Lindeveien ?
- Dessverre, jeg er ikke så godt kjent her.
- I hvilken retning ligger sentrum ?
- I den retningen, tror jeg.
74
2.
- Unnskyld, vet du om det er en minibank i nærheten ?
- Ja, det er en minibank inni kjøpesenteret.
- Hvor ligger kjøpesenteret.
- Rett nedi gata her, til venstre i første kryss. Du kan ikke unngå å se det – det står
Steen og Strøm over hele veggen. Minibanken er til høyre rett innenfor svindøra.
- Tussen takk.
Podziękowania za różne rzeczy:
Takk for nå. – Dziekuję na teraz.
Takk for praten. – Dziękuję za rozmowę.
Tak for i dag. – Dziękuje za dzisiaj.
Takk for i kveld. – Dziękuję za wieczór.
Takk for meg. – Dziękuję w swoim iminiu.
Takk for i går. – Dziękuję za wczoraj.
Takk for sist. – Dziękuję za ostatnie.
Takk for kaffen. – Dziękuje za kawę.
SŁOWNICTWO (50)
Słowo norweskie
Słowo polskie
barnategning (en)
rysunek dziecięcy
bedring (en)
poprawa
begrense (v); begrenset,
begresent
ograniczać
bøtte (en)
wiadro
bygg (en)
jęczmień
deige (en)
ciasto
delta (v); deltok, deltatt
brać udział
dodør (ei)
drzwi do ubikacji
dorhåndtak (et)
klamka
drage (en)
smok
eventuelt (adv)
ewentualnie
garnnøste (et)
kłębek nici
grønnplante (en)
rożlina zielona
handlekurv (en)
koszyk sklepowy
handlevogn (en)
wózek sklepowy
havre (en)
owies
henvise (v); henviste, henvist
kierować, skierować
honning (en)
miód
hundekurv (en)
miska dla psa
hvete (en)
pszenica
isjias (en)
rwa kulszowa
kaotisk (adj)
chaotyczny
kassalapp (en)
kwit kasowy
kattekurv (en)
miska dla kota
kiste (en)
trumna
75
Słowo norweskie
Słowo polskie
krans (en)
wieniec
lofe
białe pieczywo
lønnsforhøyelse (en)
podwyżka pensji
mate (v); matet, matet
karmić (w sensie dawać jeść)
minibank (en)
bankomat
opphake (v); opphakte,
opphakt
sikać
opphakende (adj)
posiekany
oppned
do góry nogami
overfylt (adj)
przepełniony
plante (en)
roślina
pølse (en)
kiełbasa
potetpose (en)
worek ziemniaków
prisskilt (et)
tabliczka z ceną
refleksbrikke (en)
światełko odblaskowe
rotete (adj)
zagracony
rug (en)
żyto
sengeleie (en)
leżenie w łóżku
skitten (adj)
brudny
skjokoladeboller
kulki czekoladowe
slange (en)
wąż
søle (v); sølte, sølt
rozsypywać, gubić
søppelkurv (en)
kosz na śmieci
streike (v); streikte, streikt
strajkować
tverrfaglig (adj)
interdyscyplinarny
yoghurt (en)
jogurt
Na tym zakańczam część pierwszą notatek z kursu.
76