ુ રાત
જ
હર સેવા આયોગ
બ્વૂ઼ ઊન્ બૉક્ડળ (ુમફઽુધલીળૂ), ઙૃઞળીદ બ્વૂ઼ ઼ૉષી,
ષઙર્-૪ ફૂ ઞગ્લીક બળ યળદૂ રીડૉ ફૂ
બપીર્ત્રગ બળૂક્ષીફ્ ઇભ્લી઼કર્ર
(ષહર્-૪૨૩૯ ધૂ ઇરવરીઅ)
ઇફૃકર્રુથગી
ઇફૃકર્ર
ફઅમળ
૩
૪
ુષઙદ
બળૂક્ષી બ ુદ
બૅ કર્રીઅગ
૩
ીધુરગ બળૂક્ષીફ્ ઇભ્લી઼કર્ર
૫
઼ીરીન્લ ઇભ્લી઼
૫
૬
રૃખ્લ બળૂક્ષીફ્ ઇભ્લી઼કર્ર
૭
ઙૃઞળીદૂ
૱
૮
ઇઅગર્ૉજી
૩૨
૯
઼ીરીન્લ ઇભ્લી઼-૩
૩૪
૱
઼ીરીન્લ ઇભ્લી઼-૪
૩૬
બ્વૂ઼ ઊન્ બૉક્ડળ (ુમફઽુધલીળૂ), ઙૃઞળીદ બ્વૂ઼ ઼ૉષી, ષઙર્-૪ ફૂ ઞગ્લી બળ
યળદૂ રીડૉ ફૂ બપીર્ત્રગ બળૂક્ષી બધ્પુદ.
ફ પ: બળૂક્ષીફૃઅ રીધ્લર ઙૃઞળીદૂ ઇફૉ ઇઅગર્ૉજી ળઽૉ સૉ. રૃખ્લ બળૂક્ષીરીઅ ઙૃઞળીદૂ ઇફૉ ઇઅગર્ૉજીફી
બ ્ ઼અમઅુપદ યીહીરીઅ ળઽૉ સૉ. ઇભ્લી઼કર્રફી ઇધર્ચડફફી
ફી િગ ઼ીરીઅ ઇઅગર્ૉજી
ઇધર્ચડફફૉ ઈઘળૂ ઙથષીફૃ ળઽૉ સૉ.
૩. ીધુરગ ગ઼્ડૂ
કર્ર
૩.
બળૂક્ષીફ્ ગીળ
બ ફૃ ફીર
ઽૉ દૃવક્ષૂ
઼ીરીન્લ ઇભ્લી઼
઼રલ ગૃ વ ભીશષૉવ ઙૃથ
૫ ગવીગ
૫૨૨
૪. સીળૂિળગ ક્ષરદી ગ઼્ડૂ
( ીધુરગ બળૂક્ષીરીઅ ઼ભશ ધલૉવ ઽ્લ દૉષી ઋરૉનષીળ્ રીડૉ )
ઋરૉનષીળ
બળૂક્ષી
વીલગૂ પ્ળથ
દરીર બૃ હ
૭૨૨૨ રૂડળફૂ ન્ણ
૪૭ ુરુફડરીઅ
દરીર રિઽવી
૩૮૨૨ રૂડળફૂ ન્ણ
૯.૫૨ ુરુફડરીઅ
૫. રૃખ્લ બળૂક્ષી
(ુફલદ સીળૂિળગ ક્ષરદી ગ઼્ડૂરીઅ વીલગ ઢળૉ વ ઽ્લ ઇફૉ ુફલદ સીળૂિળગ રીબનઅણ પળીષદી ઽ્લ
દૉષી ઋરૉનષીળ્ રીડૉ )
કર્ર બળૂક્ષીફ્ ગીળ
બ ફૃ ફીર
઼રલ
ગૃ વ ભીશષૉવ ઙૃથ
૩.
૪.
૫.
૬.
ષથર્ફીત્રગ
ઙૃઞળીદૂ
ઇઅગર્ૉજી
઼ીરીન્લ ઇભ્લી઼-૩
઼ીરીન્લ ઇભ્લી઼-૪
૫ ગવીગ
૫ ગવીગ
૫ ગવીગ
૫ ગવીગ
૪૨૨
૪૨૨
૪૨૨
૪૨૨
રૃખ્લ વૉુઘદ બળૂક્ષીફી ગૃ વ ઙૃથ
૱૨૨
લુક્દત્ષ ગ઼્ડૂ
(ભક્દ રૃખ્લ વૉુઘદ બળૂક્ષીરીઅ વીલગ ઢળૉ વ ઽ્લ દૉરફી રીડૉ )
ઈઘળૂ બ઼અનઙૂ રીડૉ ઙથદળૂરીઅ વૉષીફી ધદી ગૃ વ ઙૃથ
૩૨૨
૯૨૨
Page 1 of 30
બ્વૂ઼ ઊન્ બૉક્ડળ (ુમફઽુધલીળૂ),
ઙૃઞળીદ બ્વૂ઼ ઼ૉષી, ષઙર્-૪ ફૂ
ીધુરગ બળૂક્ષીફ્ ઇભ્લી઼કર્ર
Page 2 of 30
ુષહલ ગ્ણ-PSP
(ઽૉ દવૃ ક્ષૂ)
઼ીરીન્લ ઇભ્લી઼ ( ીધુરગ બળૂક્ષી)
ઙૃથ-૫૨૨
્ફૂ ઼અખ્લી-૫૨૨
રીધ્લર- ઙૃઞળીદૂ/ઇઅગર્ૉજી
઼રલ-૩૱૨ રૂફૂડ
(૩) ઊુદઽી઼
૩.
૪.
૫.
૬.
૭.
૮.
૯.
૱.
ુ઼અપૃ ઘૂથફૂ ઼ભ્લદી: વીક્ષુથગદીક, ધશ્, ઼રીઞ, ઼ીઅ ગૅ ુદગ ઊુદઽી઼, ગશી ઇફૉ પરર્.
ષૉિનગ લૃઙ- ઞોફ પરર્ ઇફૉ મૐધ્પ પરર્.
રૐલર્ ઇફૉ ઙૃ ઼ી ીજ્લ, જ્વી ઇફૉ બ ષ ળીઞષઅસ્.
ઙૃઞળીદફી રઽત્ષફી ળીઞષઅસ્-ઇ઼ળ્ ઇફૉ નીફ, રઽત્ષફૂ ફૂુદક, દૉરફૃઅ ષઽૂષડૂ દઅ ,
ઇધદઅ , ઼રીઞ, પરર્, ગવી, ધીબત્લ ઇફૉ ઼ીિઽત્લ.
યીળદરીઅ લૃળ્ુબલફ્ફૃઅ ઈઙરફ, યીળદરીઅ ુ િડસ સી઼ફફૂ ધીબફી ઇફૉ ુષ દળથ, યીળદફ્
૩૱૭૯ ફ્ ષીદઅ લ ઼અગર્ીર : ઙૃઞળીદફી ુષસૉહ ઼અનયર્રીઅ, ૩૯રૂ ઼નૂરીઅ યીળદ ઇફૉ ઙૃઞળીદરીઅ
પીુરર્ગ ઇફૉ ઼ીરીુઞગ ઼ૃપીળી ઈઅન્વફ્.
યીળદફૂ ષદઅ દી રીડૉ ફૂ જશષશ, યીળદ ઇફૉ ુષનૉસરીઅ યીળદૂલ કર્ીઅુદગીળૂક, ઙૃઞળીદ ઇફૉ
યીળદફી ષીદઅ લ ઼ૉફીફૂકફ્ ભીશ્ ઇફૉ યૄુરગી.
ષીદઅ લ બૄષ ઇફૉ ષીદઅ લ્ ળ યીળદરીઅ રઽીત્રી ઙીઅપૂ ઇફૉ ઼ળનીળ બડૉ વફૂ યૄુરગી ઇફૉ નીફ.
ઈટીનૂ બઝૂફૃઅ યીળદ: નૉસરીઅ ળીજ્લ્ફૃઅ બૃફઙર્ઢફ, રઽીઙૃઞળીદ જશષશ, ઇઙત્લફૂ ચડફીક.
઼ૐળી ર્ , ગચ્ઝ ઇફૉ ઙૃઞળીદફી નૉસૂ ળીજ્લ્ફી સી઼ગ્ફી ઼ૃપીળીષીનૂ બઙવીક ઇફૉ ુ઼ુધ્પક.
(૪) ઼ીઅ ગૅ ુદગ ષીળ઼્
૩.
૪.
૫.
૬.
૭.
યીળદ ઇફૉ ઙૃઞળીદફ્ ઼ીઅ ગૅ ુદગ ષીળ઼્ : ગશી ષ બ્, ઼ીિઽત્લ, ુસ બ ઇફૉ ધીબત્લ.
ઙૃઞળીદફૂ વ્ગ઼અ ગૅ ુદ ઇફૉ રૐુઘગ બળઅબળી: દૉફૃઅ રઽત્ષ, વીક્ષુથગદીક ઇફૉ ઇ઼ળ્.
ઙૃઞળીદફૂ ગશી ઇફૉ ગ઼મ : ઼ીરીુઞગ ઼ીઅ ગૅ ુદગ નીફ.
ઈિનષી઼ૂ ઞફજીષફ
ઙૃઞળીદફી દૂધર્ ધશ્ ઇફૉ બલર્ડફ ધશ્.
(૫) યીળદૂલ ળીજ્લ લષ ધી, મઅપીળથ, ઼ીરીુઞગ ન્લીલ ઇફૉ ઈઅદળળી ર્ ૂલ ઼અમઅપ્.
૩.
યીળદૂલ મઅપીળથ- ઋ યષ ઇફૉ ુષગી઼, વીક્ષુથગદીક, ઈરૃઘ, રૄશયૄદ ઇુપગીળ્ ઇફૉ ભળજો,
રીઙર્નસર્ગ ુ઼ધ્પીઅદ્, ઇઙત્લફી મઅપીળથૂલ ઼ૃપીળી, રઽત્ષફૂ જોઙષીઉક ઇફૉ ઇઅદુફર્િઽદ રીશઘૃઅ.
Page 3 of 30
૪.
૫.
૬.
૭.
૮.
૯.
૱.
઼અચ ઇફૉ ળીજ્લફી ગીલ ઇફૉ ઞષીમનીળૂક, ઼અ઼ન ઇફૉ ળીજ્લ ુષપીફરઅણશ: રીશઘૃ, ગીલ , ઼ ી
ઇફૉ ુષસૉહીુપગીળ્. ળી ર્ બુદ ઇફૉ ળીજ્લબીવફૂ યૄુરગી
મઅપીળથૂલ ઼અ ધીક, ષોપીુફગ, ુફલરફગીળૂ ઇફૉ ઇપર્-ન્લીુલગ ઼અ ધીક.
બઅજીલદૂ ળીઞ.
જાઽૉ ળ ફૂુદ ઇફૉ સી઼ફ. સી઼ફ ઋબળ ઋનીળૂગળથ, ઘીફઙૂગળથ ઇફૉ ષોુ ગળથફીઅ યીષ્.
ઇુપગીળ ઼અવ રૃ ીક (રીફષ ઇુપગીળ, ૂકફી ઇુપગીળ, ઇફૃ઼ૄુજદ જાુદ ઇફૉ ઇફૃ઼ૄુજદ
ઞફજાુદફી ઇુપગીળ્, મીશગ્ફી ઇુપગીળ) ઊત્લીનૂ.
યીળદફૂ ુષનૉસુફદૂ – ઈઅદળળી ર્ ૂલ ઼અમપઅ ્ - રઽત્ષફૂ ઼અ ધીક, ઑઞન઼્ૂ, ુષુષપ ઼અઙઢફ્,
દૉરફૃ રીશઘૃ ઇફૉ ઇુપગૅ દ ઈનૉસ.
ગૉ ન્ ઇફૉ ળીજ્લ ઼ળગીળફૂ ઇઙત્લફૂ ફૂુદક ઇફૉ ગીલર્કર્ર્.
(૬) યીળદૂલ ઇધર્દઅ ઇફૉ ઈલ્ઞફ
૩.
૪.
૫.
૬.
૭.
ષદઅ દીફી બષ યીળદૂલ ઇધર્દઅ , યીળદરીઅ ઈલ્ઞફફૂ ગીરઙૂળૂફ્ ઋનયષ ઇફૉ ુષગી઼ઓુદઽીુ઼ગ જજીર્ક, ઈલ્ઞફફી ર્ણૉ વ્ ઇફૉ ઼રલીન્દળૉ દૉરીઅ ઈષૉવી ભૉ ળભીળ્. ઼ૃપીળીક
બઝૂફી ઼રલરીઅ યીળદૂલ ઇધર્દઅ : ફષી ઈુધર્ગ ઼ૃપીળીક, ફૂુદ ઈલ્ઙ: ઋ ૉસ્, મઅપીળથ ઇફૉ
ગીલ .
ગૅ ુહ ક્ષૉ ઇફૉ ઋ ્ઙ ક્ષૉ રીઅ ુષુષપ ઈુધર્ગ ફૂુદક ઇફૉ ઼ૃપીળીક, યીળદૂલ ઇધર્દઅ રીઅ
ઈઅદળરીશઘૃ.અ મિગઅઙ ઇફૉ ષૂર્; ુફલરફગીળૂ રીશઘૃઅ. યીળદૂલ ઇધર્દઅ બળ ઘીફઙૂગળથફ્
યીષ, ુષગી઼, બણગીળ્ ઇફૉ દગ્.
યીળદૂલ જાઽૉ ળ ુષ લષ ધી; યીળદૂલ ગળ બ ુદ, જાઽૉ ળ ઘજર્, જાઽૉ ળ નૉષૃઅ, યીળદૂલ ઇધર્દઅ રીઅ
ઘીપ ઇફૉ ઼ઽીલ. ગૉ ન્ ઇફૉ ળીજ્લફી ફીથીગૂલ ઼મઅપ્. ષ દૃ ઇફૉ ઼ૉષી ગળ (GST): ખ્લીવ ઇફૉ
઼ૄુજદીધ .
યીળદફી ુષનૉસ લીબીળફીઅ ષવથ્, ઼અળજફી, રીશઘૃઅ ઇફૉ િનસી.
ઙૃઞળીદફૃઅ ઇધર્દઅ -ઑગ ઇષવ્ગફ; ઙૃઞળીદરીઅ ઼ીરીુઞગ ક્ષૉ ્: ુસક્ષથ, ઈળ્ગ્લ, ઇફૉ બ્હથ.
ગૅ ુહ, ષફ, ઞશ ઼અ઼ીપફ્, ઘીથ, ઋપ્ઙ ઇફૉ ઼ૉષી ક્ષૉ . ઈુધર્ગ ઇફૉ ઼ીરીુઞગ રીશઘીઙદ
઼ૃુષપીકફી ુષગી઼ફૂ ફૂુદક. ઙૃઞળીદરીઅ ઼ઽગીળૂ ક્ષૉ .
(૭) યૄઙ્શ
૩.
઼ીરીન્લ યૄઙ્શ: ઼ૄલર્રણઅ શફી યીઙ બ બૅથ્ષૂ, બૅથ્ષૂફૂ ઙુદ, ઼રલ ઇફૉ ઍદૃફૂ ુષયીષફી,
બૅથ્ષૂફૂ ઈઅદિળગ ઼અળજફી, રૃખ્લ યૄુર ષ બ્ ઇફૉ દૉફૂ વીક્ષુથગદીક, ષીદીષળથફૂ ઼અળજફી
ઇફૉ ઼અચડફ, ઈમ્ઽષીફી દત્ષ્ ઇફૉ બિળમશ્, ષીલૃ ઼રૃચ્લ ઇફૉ ષીદીગર્, ષીદીષળથૂલ ુષક્ષ્ય,
ઈમ્ઽષીગૂલ મનવીષ, રઽી઼ીઙળ્ : યૐુદગ, ળી઼ીલથૂગ, ઞોુષગ વીક્ષુથગદીક, ઞવૂલ
ઈબુ ક, નળૂલીઊ ઇફૉ ઘઅણૂલ ઼અસીપફ્.
Page 4 of 30
૪.
૫.
૬.
યૐુદગ યૄઙ્શ: યીળદ, ઙૃઞળીદ ઇફૉ ુષ ફી ઼અનયર્રીઅ : રૃખ્લ ીગૅ ુદગ ુષયીઙ્, યૄગઅબ ઇફૉ
યૄ ઘવફ, ગૃ નળદૂ ઇબષીઽ, રૐ઼રૂ ઈમ્ઽષીફી નૉસ્: ષીદીષળથૂલ ુષક્ષ્ય, જકર્ષીદ, ગૃ નળદૂ
ષફ બુદ: ળી ર્ ૂલ ઋ ીફ ઇફૉ ઇભ્લીળથ્, ઞરૂફફી રૃખ્લ ગીળ્, ઘણગ્ ઇફૉ ઘફૂજો.
઼ીરીુઞગ યૄઙ્શ: યીળદ, ઙૃઞળીદ ઇફૉ ુષ ફી ઼અનયર્રીઅ : ષ દૂફૃઅ ુષદળથ, ષ દૂ ચફદી, ષ દૂ
ષૅુધ્પ, ૂ બૃ હ રીથ, ઼ીક્ષળદી, લીષ઼ીુલગ ઼અળજફી, ઇફૃ઼ૄુજદ જાુદ ઇફૉ ઇફૃ઼ૄુજદ
ઞફજાુદ ષ દૂ, ફૅજાુદ ઼રૄઽ, યીહીગૂલ ઼રૄઽ, ગર્ીરૂથ-સઽૉ ળૂ ચડગ્, સઽૉ ળૂગળથ ઇફૉ
ધશીઅદળ, રઽીફઙળૂલ નૉસ્.
ઈુધર્ગ યૄઙ્શ: ઇધર્દઅ ફી રૃખ્લ ુષયીઙ્; ગૅ ુહ, ઋ ્ઙ, ઼ૉષીક, દૉરફૂ રૃખ્લ વીક્ષુથગદીક.
બીલીફી ઋ ્ઙ્ – ગૅ ુહ, ઘુફઞ, ઞઙઅ વ, ઈંપથ (મશદથ) ઇફૉ રીફષ ર ઈપીિળદ ઋ ્ઙ્,
બિળષઽફ ઇફૉ ષૉબીળ, બધ્પુદક ઇફૉ ઼ર લીક.
(૮) ુષ ીફ ઇફૉ ડૉ ગફ્વ્જી:
૩.
૪.
૫.
૬.
૭.
ુષ ીફ ઇફૉ ડૉ ગફ્વ્જી; ુષ ીફ ઇફૉ ડૉ ગફ્વ્જીફૃઅ ષ બ ઇફૉ ક્ષૉ , ળ્ઞમળ્ઞફી જીષફરીઅ
ુષ ીફ ઇફૉ ડૉ ગફ્વ્જીફૂ દૃદદી, ુષ ીફ, ડૉ ગફ્વ્જી ઇફૉ ઉફ્ષૉસફ ઇઅઙૉફૂ ળી ર્ ૂલ ફૂુદ,
યીળદરીઅ ુષ ીફ, ડૉ ગફ્વ્જી ઇફૉ ઉફ્ષૉસફ ઼ીધૉ ઼અગશીલૉવૂ ુષુષપ ઼અ ધીક, દૉરફૂ ષૅુ ક
ઇફૉ લ્ઙનીફ, ુ઼ધ્પ યીળદૂલ ષો ીુફગ્ફૃ લ્ઙનીફ.
ઊન્ભરસફ ઇફૉ ગ્મ્લૃુફગૉ સફ ડૉ ગફ્વ્જી (ઈઉ઼ૂડૂ): ઈઉ઼ૂડૂફૃઅ ષ બ ઇફૉ ક્ષૉ . ઈઉ઼ૂડૂફૉ
ઋ ૉઞફ ઈબદૂ ુષુષપ ઼ળગીળૂ લ્ઞફીક, ઊ-ઙષફર્ન઼્ ગીલર્કર્ર્ ઇફૉ ઼ૉષીક, ઼ીલમળ
ુ઼ક્લ્ળૂડૂ, ફૉસફવ ઼ીલમળ કર્ીઉર બ્વૂ઼ૂ.
ઇઅદળૂક્ષ/ઇષગીસ ઇફૉ ઼અળક્ષથ ઼ૉષીકરીઅ ડૉ ગફ્વ્જી: યીળદૂલ ઇઅદળૂક્ષ ગીલર્કર્રફૂ
ઋત્કર્ીઅુદ/ુષગી઼. ુષુષપ ઼અ ધીક ઇફૉ ગીલર્કર્ર્.
યીળદફૂ ઋજાર્ ફૂુદ ઇફૉ બળરીણુ ફૂુદ - ઼ળગીળફૂ ફૂુદક ઇફૉ ગીલર્કર્ર્.
બલીર્ષળથ ુષ ીફ: ળી ર્ ૂલ ઇફૉ ઈઅદળળી ર્ ૂલ ગક્ષીઑ બલીર્ષળથફૂ જાશષથૂ રીડૉ ફૂુદક ઇફૉ
઼અુપક, ષફ ઇફૉ ષન્લજીષફ ઼અળક્ષથ. ક્વીઊરૉડ જૉન્ઞ ઇફૉ ઈબુ લષ ધીબફ મીમદૉ ફૉસફવ
ઑક્સફ પ્વીફ.
(૯) ઼ીરીન્લ મૐુધ્પગ ક્ષરદી
૩.
૪.
૫.
૬.
૭.
૮.
દીિગર્ ગ ઇફૉ ુષ ૉહથીત્રગ ક્ષરદી.
઼અખ્લીકફૂ ૉથૂ, ઼અગૉદ ઇફૉ દૉફ્ ઋગૉ વ.
ઈગૅ ુદક ઇફૉ દૉફી બૉડી ુષયીઙ્, ષૉફ ઈગૅ ુદક.
ચણૂલીશ, ગૉ વૉન્ણળ ઇફૉ ઉંરળ ઼અમઅુપદ ્ .
઼ળૉ ળીસ લી રધ્લગ, રધ્લ ધ ઇફૉ મઽૃવગ, યીિળદ ઼ળૉ ળીસ.
ચીદ ઇફૉ ચીદીઅગ, ષઙર્, ષઙર્રશ
ૄ , ચફરૄશ, ઙૃ.઼ી.ઇ. ઇફૉ વ.઼ી.ઇ.
Page 5 of 30
૯.
૱.
૯.
૩૨.
ડગી, ઼ીનૃ ઇફૉ જકર્ષૅુધ્પ લીઞ, ફભ્ ઇફૉ ફૃક્સીફ.
઼રલ ઇફૉ ગીલર્, ઼રલ ઇફૉ ઇઅદળ, ટણબ ઇફૉ ઇઅદળ.
઼ળશ યૐુરુદગ ઈગૅ ુદકફી ક્ષૉ ભશ ઇફૉ બિળુરુદ, ઞથ્ધ્ ઇફૉ ઼બીડૂફ્ ુષ દીળ (ઝ ઼રીઅદળ
મીઞૃ પળીષદ્ ચફ, ચફ, ુ઼ુવન્ણળ, સઅગૃ ઈગીળ, ઙ્શીગીળ).
રીિઽદૂફૃઅ ઇધર્ચડફ, રીિઽદૂફૃઅ ુષ ૉહથ, રીિઽદૂફૂ બલીર્ દી, ઼અયીષફી.
(૱) ીનૉુસગ, ળી ર્ ૂલ ઇફૉ ઈઅદળળી ર્ ૂલ ગક્ષીફૂ રઽત્ષફૂ ઼ીઅ દ ચડફીક
Page 6 of 30
બ્વૂ઼ ઊન્ બૉક્ડળ (ુમફઽુધલીળૂ),
ઙૃઞળીદ બ્વૂ઼ ઼ૉષી, ષઙર્-૪ ફૂ
રૃખ્લ બળૂક્ષીફ્ ઇભ્લી઼કર્ર
Page 7 of 30
ુષહલ ગ્ણ-PSM1
(ષથર્ફીત્રગ)
ઙૃઞળીદૂ (રૃખ્લ બળૂક્ષી)
ઙૃથ-૪૨૨
રીધ્લર-ઙૃઞળીદૂ
઼રલ-૫ ગવીગ
ઇફૃકર્ર
ઇભ્લી઼કર્રફૂ ુષઙદ
ભીશષીલૉવ
ઙૃથ
૩.
ુફમઅપ : થ બોગૂ ગ્ઊબથ ઑગ (કઝીરીઅ કઝી ૪૭૨ ષપૃરીઅ ષપૃ ૫૨૨ સબ્ન્રીઅ)
(ષથર્ફીત્રગ/ુષ ૉહથીત્રગ/ુજઅદફીત્રગ/઼ીઅ દ ઼ર લી બળ ઈપીિળદ)
ુષજીળ ુષ દીળ ( થ બોગૂ ગ્ઊબથ મૉ) ગી લબઅુક્દક ગૉ ઙ ઼ૄુક્દફ્ ુષજીળુષ દીળ
(ઈસળૉ ૩૨૨ સબ્ન્રીઅ)
઼અક્ષૉબૂગળથ : ઈબૉવી ઙ ઘઅણરીઅધૂ ઈસળૉ ૩/૫ યીઙરીઅ દરીળી સબ્ન્રીઅ ઼અક્ષૉબ
ઙ ઼રૂક્ષી: ઈબૉવી ઙ ઘઅણફી ઈપીળૉ બૄઝૉવી ્ફી ઞષીમ વઘ્.
૪૨
૪.
૫.
૬.
૭.
ખબજીિળગ યીહથ્ દોલીળ ગળષી ( ષીઙદ, ુષનીલ, ઋનચીડફ ષઙૉળૉ) (ઈસળૉ ૩૭૨
૪૨
૩૭
૩૭
૩૨
સબ્ન્રીઅ)
૮
બ ગીળ બિળહન રીડૉ ઋનમ્પફ દોલીળ ગળષી (ઋજાર્, ઘૉદ ુપળીથ, નૄહથ,
૩૨
ઈળ્ગ્લ, ુસક્ષથફ્ ફૂુદુષહલગ ગૉ ઼ર લી ુષહલગ) (ઈસળૉ ૩૭૨ સબ્ન્રીઅ)
૯.
જીળ રીધ્લર્ રીડૉ ુફષૉનફ્ દોલીળ ગળષી (ઈસળૉ ૩૨૨ સબ્ન્રીઅ)
૩૨
૱.
બ વૉઘફ (ઇુયફઅનફ/સૃયૉચ્ઝી/ુષફઅદૂ/ભિળલીન ષઙૉળૉ) (ઈસળૉ ૩૨૨ સબ્ન્રીઅ)
૩૨
૯.
૩૨
૩૨.
જજીર્બ (ઈસળૉ ૩૭૨ સબ્ન્રીઅ) (ષદર્રીફબ રીઅ જાફી
઼ર લીક/ લુક્દઙદ ઇુય ીલ ળઞૃ ગળદૃ જજીર્બ )
ઇળજી વૉઘફ (ઈસળૉ ૩૭૨ સબ્ન્રીઅ)
૩૩.
ઇઽૉ ષીવ વૉઘફ (ઈસળૉ ૩૭૨ સબ્ન્રીઅ)
૩૭
૩૪.
઼અષીનગૐસ લ : મૉ લુક્દક ષચ્જૉ ઼અષીન (ઈસળૉ ૩૭૨ સબ્ન્રીઅ) (ઞૃ ધજજીર્,
૩૨
્/઼ીઅ દ
૩૭
઼યીફૃઅ ગીરગીઞ, બીથૂ, ગૅ ુહ, ઈળ્ગ્લ, ઼ભીઊ, ુસક્ષથફૉ વઙદૂ ઼ર લીક
૩૫.
ષઙૉળૉ.
યીહીઅદળ : ઇઅગર્ૉજીરીઅધૂ ઙૃઞળીદૂરીઅ ઇફૃષીન
૪૨
Page 8 of 30
૩૬.
ઙૃઞળીદૂ લીગળથ
઼ૄજ લી રૃઞમ ઞષીમ વઘ્. (ઈ ્રીઅ ઈઅદિળગ ુષગ બ્ ળઽૉ સૉ ફઽીં.)
૩) િત લ્ઙ્ફી ઇધર્ ઇફૉ દૉફ્ ષીક્લ લ્ઙ
૪) ગઽૉ ષદ્ફ્ ઇધર્
૫) ઼રી઼ફ્ ુષગર્ઽ ગળૂ દૉફૂ કશઘ
૬) ઝઅન કશઘીષ્
૭) ઇવઅગીળ કશઘીષ્
૮) સબ્ન઼રૄઽ રીડૉ ઑગ સબ્ન
૯) જોણથૂ સૃુધ્પ
૱) વૉઘફ સૃુધ્પ/યીહી સૃુધ્પ
૯) ઼અુપ – જોણ્ ગૉ ઝ્ણ્
૩૨) ષીક્લળજફીફી ઇઅઙ્/ ષીક્લફી ગીળ/ ષીક્લ બિળષદર્ફ
૪૨
ગૃ વ
૪૨૨
Page 9 of 30
SUBJECT CODE: PSM2
(Descriptive)
ENGLISH (MAIN EXAMINATION)
MARKS - 200
Serial
Medium-English
Time-3 HOURS
TYPE OF QUESTION
No.
01
Marks to be
allotted
ESSAY (A minimum of 200 words and a maximum of 250
20
words): Choose any one topic from a list of five.
(Descriptive/ analytical/ philosophical/based on Current
Affairs)
02
LETTER WRITING (in about 150 words):
15
A formal letter expressing one’s opinion about an issue.
The issues can deal with daily office matters/ a problem
that has occurred in the office/ an opinion in response to
one sought by a ranked officer etc.
03
PRESS RELEASE (in about 200 words):
20
The PR or appeal should be on an issue pertaining to a
recent concern/problem/disaster/rumours etc.
04
PRESS APPEAL (in about 100 words):
15
The PR or appeal should be on an issue pertaining to a
recent concern/problem/disaster/rumours etc.
05
REPORT WRITING (in about 150 words):
20
A report on an official function/event/field trip/survey etc.
06
DIALOGUE WRITING (in about 150 words):
15
A Dialogue between two persons on a topical issue
07
FORMAL SPEECH (in about 150 words):
15
A speech (in a formal style) that is to be read out in a
formal function. This could be an inauguration speech, an
educational seminar/conference, a formal ceremony of
importance etc.
08
PRECIS WRITING:
20
A precis in about 100 words for a 300-word passage.
09
READING COMPREHENSION:
20
A reading passage of about 250 words to be given followed
by short-answer type questions.
Page 10 of 30
10
ENGLISH GRAMMAR:
20
a. Tenses
b. Voice
c. Narration (Direct-Indirect)
d. Transformation of sentences
e. Use of Articles and Determiners
f. Use of Prepositions
g. Use of Phrasal verbs
h. Use of idiomatic expressions
i. Administrative Glossary
j. Synonyms/Antonyms
k. One-word substitution
l. Cohesive devices/Connectives/Linkers
m. Affixes
n. Words that cause confusion like
homonyms/homophones.
11.
TRANSLATION:
20
Translation of a short passage (of about 250 words) from
Gujarati to English.
Total
200
Page 11 of 30
ુષહલ ગ્ણ-PSM3
(ષથર્ફીત્રગ)
઼ીરીન્લ ઇભ્લી઼-૩ (રૃખ્લ બળૂક્ષી)
ઙૃથ-૪૨૨
રીધ્લર-ઙૃઞળીદૂ/ઇઅગર્જી
ૉ
઼રલ-૫ ગવીગ
બ ફૃ રીશઘૃ ફૂજૉ રૃઞમ ળઽૉ સૉ.
્ફૂ ઼અખ્લી
૩૪
૱
૬
ષીળ ઙૃથ
૭
૩૨
૩૭
ષીળ સબ્ન રલીર્ની
૬૨ ધૂ ૭૨ સબ્ન્
૱૨ ધૂ ૯૨ સબ્ન્
૩૫૨ ધૂ ૩૬૨ સબ્ન્
ગૃ વ ઙૃથ
૮૨
૱૨
૮૨
(ગ) યીળદફ્ ઊુદઽી઼
૩.
૪.
૫.
૬.
૭.
૮.
૯.
૱.
૯.
૩૨.
૩૩.
ુ઼અપૃ ઘૂથફૂ ઼ભ્લદી: વીક્ષુથગદીક, ધશ્, ઼રીઞ, ઼ીઅ ગૅ ુદગ ઊુદઽી઼, ગશી ઇફૉ પરર્,
ુ઼અપૃ ઘૂથફૂ ઼ભ્લદી ઇફૉ ઙૃઞળીદ. ષોિનગ લૃઙ, ઞોફ પરર્ ઇફૉ મૐધ્પ પરર્, ફઅન ળીઞષઅસ.
રૐલર્ ઇફૉ ઙૃ ઼ી ીજ્લ.
ુષઞલફઙળ ઼ી ીજ્લ ઇફૉ નુક્ષથ યીળદફી રઽત્ષફી ળીઞષઅસ્.
ઙૃઞળીદફી રઽત્ષફી ળીઞષઅસ્- દૉરફૃ ષઽૂષડૂ દઅ , ગવી, ધીબત્લ, ઼ીિઽત્લ, ુષ ીફ ઇફૉ
ડૉ ગફ્વ્જી.
સોક્ષુથગ ઼અ ધીક: દક્ષસૂવી, ફીવઅની ઇફૉ ષવયૂ.
યીળદરીઅ લૃળ્ુબલફ્ફૃઅ ઈઙરફ, યીળદરીઅ ુ િડસ સી઼ફફૂ ધીબફી ઇફૉ ુષ દળથ ૩૯૭૯ ધૂ
૩૱૭૮, ઞરૂફ રઽૉ ઼ૄવ બધ્પુદ. ગીલરૂ ઞરીમઅપૂ, ળો લદષીળૂ ઇફૉ રઽીવષીળૂ. ુસક્ષથ બધ્પુદ.
યીળદફ્ ૩૱૭૯ ફ્ ષીદઅ લ ઼અગર્ીર, ૩૯રૂ ઼નૂરીઅ યીળદ ઇફૉ ઙૃઞળીદરીઅ પીુરર્ગ ઇફૉ ઼ીરીુઞગ
઼ૃપીળી ઈઅન્વફ્, યીળદરીઅ ળી ર્ ષીનફીઅ ઋનલ રીડૉ ઞષીમનીળ બિળમશ્, યીળદૂલ ળી ર્ ૂલ ગ ગર્ૉ઼.
ળી ર્ ૂલ ભવગ બળ રઽીત્રી ઙીઅપૂફ્ ઋનલ ઇફૉ દૉરફી ુષજીળ, ુ઼ધ્પીઅદ્ ઇફૉ જીષફ નસર્ફફ્
યીળદફી ળીઞગૂલ, ઼રીુઞગ, ઈુધર્ગ, પીુરર્ગ ઇફૉ ઼ીઅ ગૅ ુદગ જીષફ બળ યીષ.
ષદઅ દી જશષશ ઇફૉ ષીદઅ લ્ ળ ઑગૂગળથરીઅ ઼ળનીળ બડૉ વફૂ યૄુરગી.
યીળદ ઇફૉ ુષનૉસરીઅ યીળદૂલ કર્ીઅુદગીળૂક, ઈટીન િઽઅ ન ભ્ઞ ઇફૉ ઼ૃયીહજઅ મ્ટ.
ઈટીનૂ બઝૂફૃઅ યીળદ: નૉસરીઅ ળીજ્લ્ફૃઅ બૃફઙર્ઢફ, રઽીઙૃઞળીદ જશષશ, ઇઙત્લફૂ ચડફીક.
(ઘ) ઼ીઅ ગૅ ુદગ ષીળ઼્
૩.
૪.
યીળદૂલ ઼અ ગૅ ુદ દધી ીજૂફધૂ ઇષીર્જૂફ ઼રલ ઼ૃપૂફી દૉફી ગશી ષ બ્, ઼ીિઽત્લ, ુસ બ ઇફૉ
ધીબત્લફૂ રૃખ્લ વીક્ષુથગદીક; યીળદૂલ ઼રીઞફૂ રૃખ્લ વીક્ષુથગદીક.
યીળદૂલ જવુજ ્ ઇફૉ ળઅઙયૄુર દધી દૉફ્ ઼રીઞ બળ યીષ.
Page 12 of 30
૫.
૬.
૭.
૮.
ઙૃઞળીદફી ગશી ઇફૉ ગ઼મ
ઙૃઞળીદૂ ળઅઙયૄુર
ઙૃઞળીદફૂ વ્ગ઼અ ગૅ ુદ ઇફૉ રૐુઘગ બળઅબળી: દૉફૃઅ રઽત્ષ, વીક્ષુથગદીક ઇફૉ ઇ઼ળ્.
ઙૃઞળીદફી નળૂલીગીઅઢીફૂ ઼અ ગૅ ુદ ઇફૉ ઈિનષી઼ૂ ઼અ ગૅ ુદ.
(ઙ) યૄઙ્શ
૩.
૪.
૫.
૬.
ઙૃઞળીદ ઇફૉ યીળદફૂ યૐુદગ વીક્ષુથગદીક ઇફૉ ઼અસીપફ્ફ્ ઇભ્લી઼: રૃખ્લ યૄુર ષ બ્,
ઈમ્ઽષી, ઞરૂફ, ઘણગ્, ફનૂક, ઞશીસલ્, ષફ બુદ, ઘફૂઞ ઇફૉ ઞશ ઼અસીપફ.
ઈુધર્ગ ષૅુ ક : ીધુરગ, િ દૂલ, દૅુદલ ઇફૉ જદૃધર્.
઼ીરીુઞગ ઇફૉ ષ દૂુષહલગ યૄઙ્શ.
ુષગી઼ગૂલ ઇફૉ બલીર્ષળથૂલ રૃ ીક, ડગીઋ ુષગી઼, ષોુ ગળથ; દૉફૂ ઼ીરીુઞગ ઇફૉ ઈુધર્ગ
ઇ઼ળ્, રીડર્ ઼ૂડૂ ઇફૉ ઋબીલ્. ગૃ નળદૂ ગ્બ્, ગીમર્ફ ઋત઼્ઞર્ફ, નૄહથ ગ્બ લષ ધીબફ.
ઈમ્ઽષી બિળષદર્ફ ઇફૉ બલીર્ષળથ ક્ષલફૂ ઼ર લીક રીડૉ ષોુ ગ ુદયીષ : રઽત્ષબૄથર્ ઼અુપક
ઇફૉ ઼અરૉવફ્.
(ચ) ુષ ીફ ઇફૉ ડૉ ગફ્વ્જી
૩.
૪.
૫.
૬.
ઋરની રીફષ જીષફ રીડૉ ુષ ીફ, ડૉ ગફ્વ્જી ઇફૉ ઉફ્ષૉસફફ્ ઼રન્ષલ, ળ્ઞ મળ્ઞફી જીષફરીઅ
ુષ ીફ ઇફૉ ડૉ ગફ્વ્જી; ુષ ીફ ઇફૉ ડૉ ગફ્વ્જી ફી ક્ષૉ રીઅ યીળદફૃ લ્ઙનીફ, ુષ ીફ ઇફૉ
ડૉ ગફ્વ્જીફી ઋબલ્ઙ ઇફૉ ઼ીળરીઅ બણગીળ્ ઇફૉ મીપીક, ળી ર્ ચણદળરીઅ ુષ ીફ ઇફૉ
ડૉ ગફ્વ્જીફૂ યૄુરગી ઇફૉ ઇષગીસ.
ઉન્ભ્રસફ ઇફૉ ગમ્લૃુફગૉ સફ ડૉ ગફ્વ્જી: (ઈઉ઼ૂડૂ) – દૉફૃઅ રઽત્ષ, વીય ઇફૉ બણગીળ્, ઉઙષફર્ન઼્ ઇફૉ યીળદ, ઼ીલમળ કર્ીઉર ઇફૉ ઼ીઉમળ ુ઼ક્લ્ળૂડૂ મીમદૉ ફૂુદક.
યીળદફ્ ઇઅદિળક્ષ ગીલર્કર્ર - યૄદગીશ, ષદર્રીફ ઇફૉ યુષ લ. યીળદફૂ ઋજાર્ફૂુદ ઇફૉ બળરીણુ
ફૂુદ. ઼અળક્ષથ ઼ૉષીકરીઅ ડૉ ક્ફ્વ્જીફૃઅ રઽત્ષ, વીય ઇફૉ બણગીળ્.
ુષ ીફ ઇફૉ ડૉ ગફ્વ્જી ક્ષૉ ૉ યીળદૂલ્ફૂ ુ઼ુધ્પ, ુષ ીફ ઇફૉ ડૉ ગફ્વ્જીફી ક્ષૉ રીઅ ઉન્ડૉ વૉક્જૃઇવ
્બડીર્ ળીઉટ઼્ ઼અમઅુપદ મીમદ્.
(જ) ીનૉુસગ, ળી ર્ ૂલ ઇફૉ ઈઅદળળી ર્ ૂલ ગક્ષીફૂ રઽત્ષફૂ ઼ીઅ દ ચડફીક
Page 13 of 30
ુષહલ ગ્ણ-PSM4
(ષથર્ફીત્રગ)
઼ીરીન્લ ઇભ્લી઼-૪ (રૃખ્લ બળૂક્ષી)
ઙૃથ-૪૨૨
રીધ્લર-ઙૃઞળીદૂ/ઇઅગર્ૉજી
઼રલ-૫ ગવીગ
બ ફૃ રીશઘૃ ફૂજૉ રૃઞમ ળઽૉ સૉ.
્ફૂ ઼અખ્લી
૩૪
૱
૬
ષીળ ઙૃથ
૭
૩૨
૩૭
ષીળ સબ્ન રલીર્ની
૬૨ ધૂ ૭૨ સબ્ન્
૱૨ ધૂ ૯૨ સબ્ન્
૩૫૨ ધૂ ૩૬૨ સબ્ન્
ગૃ વ ઙૃથ
૮૨
૱૨
૮૨
(ગ) યીળદૂલ ળીજ્લ લષ ધી ઇફૉ મઅપીળથ
૩.
૪.
૫.
૬.
૭.
૮.
૯.
૱.
યીળદફૃઅ મઅપીળથ ઇફૉ દૉફૂ રૃખ્લ વીક્ષુથગદીક.
યીળદૂલ ઼અચ દધી ળીજ્લ ઼ળગીળ્ફી ગીલ દધી ભળજો.
઼અચૂલ રીશઘીફૉ ઼અવ રૃ ીક દધી બણગીળ્-ળીજ્લ્રીઅ ળીજ્લબીવફૂ યૄુરગી.
ગૉ ન્ ઇફૉ ળીજ્લ ઼ળગીળ્ ષચ્જૉ ઼ ીફૃઅ ુષયીઞફ (ગૉ ન્ લીનૂ, ળીજ્લ લીનૂ, ઼ઽષદીર્ લીનૂ), રૃ ીક
ઇફૉ બણગીળ્.
રઽત્ષફી મઅપીળથૂલ ઼ૃપીળી.
મઅપીળથૂલ ઼અ ધીક ઇફૉ દૉરફૂ યૄુરગી.
઼અ઼ન ઇફૉ ળીજ્લ ુષપીફ ઙૅઽ – રીશઘૃ, ગીરઙૂળૂ, ગીલર઼્અજીવફ, ઼ ી ઇફૉ ુષસૉહીુપગીળ દધી
઼અવ રૃ ીક.
યીળદરીઅ ન્લીલબીુવગી – રીશઘૃ ઇફૉ ગીલ , ગડ્ગડૂફૉ વઙદૂ ઇઙત્લફૂ જોઙષીઊક ઇફૉ
મઅપીળથૂલ ઼ૃપીળીક, ન્લીુલગ ઼રૂક્ષી, ઞફિઽદ લીુજગી.
(ઘ) વ્ગ સી઼ફ ઇફૉ સી઼ફ
૩.
૪.
૫.
૬.
૭.
૮.
વ્ગ સી઼ફફ્ ઇધર્, ગૅ ુદ દધી ગીલર્ક્ષૉ – યીળદરીઅ ઋત્કર્ીઅુદ, ૂડૂસ સી઼ફફ્ ષીળ઼્.
વ્ગસીઽૂરીઅ રૄ ગૂ ઼ૉષીફૂ યૄુરગી.
ુષુષપ ક્ષૉ ્ફીઅ ુષગી઼ ઼અનયર્રીઅ ઼ળગીળફૂ ફૂુદક દધી નળમ્લીફઙૂળૂ, ઇરવૂગળથફીઅ રૃ ીક
દધી ઼ર લીક.
ુષગી઼ િકર્લી – ફીઙળૂગ ઼રીઞ, ુમફ-઼ળગીળૂ ઼અઙઢફ્ દધી ઇન્લ ઼ઽયીઙૂકફૂ યૄુરગી.
ષોપીુફગ, ુફલરફગીળૂ ઇફૉ ુષુષપ ઇપર્ન્લીુલગ ઼અ ધીક.
઼ૃસી઼ફ ઇફૉ ઊ-સી઼ફ - બીળનુસર્દી, સી઼ફરીઅ ઋ ળનીુલત્ષ દધી ઼અષૉનફસૂવદી - ફીઙિળગ
ઇુપગીળ બ , રીિઽદૂ ઇુપગીળફ્ ઽગ, જાઽૉ ળ ઼ૉષી ઇુપુફલર ઇફૉ ઈ ઼ષફૂ ઇ઼ળ્, ઼ીરીુઞગ
ઇન્ષૉસથ ઇફૉ દૉફૃ રઽત્ષ.
Page 14 of 30
૯.
૱.
ઇુપગીળ ઼અવ રૃ ીક (રીફષ ઇુપગીળ, ૂકફી ઇુપગીળ, ઇફૃ઼ૄુજદ જાુદ ઇફૉ ઇફૃ઼ૄુજદ
ઞફજાુદફી ઇુપગીળ્, મીશગ્ફી ઇુપગીળ) ઊત્લીનૂ.
રઽત્ષફૂ ઈઅદળળી ર્ ૂલ ઼અ ધીક, ઑઞન઼્ૂ, ુષુષપ ઼અઙઢફ્ ઇફૉ દૉરફૃ રીશઘૃ.
(ઙ) વ્ગ઼ૉષીરીઅ ફૂુદસી
૩.
૪.
૫.
૬.
૭.
૮.
ફૂુદસી ઇફૉ રીફષ ઼અષીન : ઼ીળ, ુફપીર્ળગ્ ઇફૉ રીફષ લષઽીળ્ બળ ઇ઼ળ્/ યીષ,
બિળથીર્; ફૂુદસી ફીઅ બિળરીથ્, લુક્દઙદ ઇફૉ જાઽૉ ળ ઼અમઅપરીઅ ફૂુદસી , જાઽૉ ળ ઼ૉષીરીઅ
ફૂુદસી , ઼ત્લુફ ી ઇફૉ ઋ ળનીુલત્ષ – રીિઽદૂ ઇુપગીળ ગીલન્, જાઽૉ ળ ઼ૉષી ગીલન્ ઇફૉ દૉફૂ
ઇ઼ળ્.
ષવથ : રૄશ દત્ષ્, ગીલ ; ુષજીળ્ ઇફૉ ષદર્થૄઅગ/ લષઽીળ બળ દૉફૂ ઇ઼ળ્ ઇફૉ ઼અમઅપ; જીિળ લ
ઇફૉ ળીઞગૂલ ષવથ; ઼ીરીજીગ ઇ઼ળ્ દધી ઼રજાષડ/ ્ત઼્ીઽફફૂ યૄુરગી.
યીષફીત્રગ મૃુધ્પરદી: ખ્લીવ, ષિઽષડ ઇફૉ સી઼ફરીઅ દૉફૂ ઋબલ્ઙૂદી ઇફૉ ુષફૂલ્ઙ.
રીફષરૄ લ્ : ફીઙળૂગ્ફૉ રૄ લ ઼અમઅુપદ ુસુક્ષદ ગળષીરીઅ ગૃ ડૃ અ મ, ઼રીઞ દધી સોક્ષુથગ
઼ર લીકફૂ યૄુરગી.
ફૂુદસી ઼અમઅુપદ રૃ ીક ઇફૉ બણગીળ્ – ીજીળુષળ્પૂ દઅ , વ્ગબીવ, વ્ગઈલૃક્દ
ઋબળ્ક્દ કર્ર (૩-૭) ઼અમઅુપદ મીમદ્ફ્ ગૉ ઼ ડણૂ.
(ચ) યીળદૂલ ઇધર્દઅ ઇફૉ ઈલ્ઞફ
૩.
૪.
૫.
૬.
૭.
૮.
૯.
યીળદૂલ ઇધર્દઅ : યીળદરીઅ ઈલ્ઞફફૂ ગીરઙૂળૂફ્ ઋનયષ ઇફૉ ુષગી઼. ગૉ ન્ ઇફૉ ળીજ્લ
઼ળગીળફૂ ઈુધર્ગ ગીરઙૂળૂ, ઙુદસૂવદી, બણગીળ્, ફષૂ બઽૉ વ, ઼ૃપીળથી ષઙૉળૉ. ઇઙત્લફૂ
ચડફીક, ુષગી઼ ઇફૉ ઼ીરીુઞગ ક્ષૉ ફૂ બઽૉ વ. ફૂુદ ઈલ્ઙ: ઋ ૉસ્, મઅપીળથ ઇફૉ ગીલ .
઼ીરીુઞગ કિણડ.
ફીથીઅ ઇફૉ મૉુન્ગઅઙ રીડૉ ુફલરફગીળૂ રીશઘૃઅ: ુષયીષફીક, રીશઘૃ ઇફૉ યૄુરગી.
યીળદૂલ જાઽૉ ળ ુષ લષ ધી; યીળદૂલ ગળ બ ુદ, જાઽૉ ળ ઘજર્, જાઽૉ ળ નૉષૃઅ, યીળદૂલ ઇધર્દઅ રીઅ
ઘીપ ઇફૉ ઼ઽીલ. ગૉ ન્ ઇફૉ ળીજ્લફી ફીથીગૂલ ઼મઅપ્.
ગર્ીરૂથ ુષગી઼- બણગીળ્ ઇફૉ ફૂુદક; યીળદરીઅ ળ્ઞઙીળ ફૂુદક/લ્ઞફીક.
મી ક્ષૉ : ુષનૉસ ષૉબીળફી ષવથ્, ઼અળજફી ઇફૉ િનસી. મી ક્ષૉ ઼ૃપીળીક. ુષનૉસૂ ઼અ ધીગૂલ
ળ્ગીથ (FII) ઇફૉ ુષનૉસૂ ત્લક્ષ ળ્ગીથ (FDI).
ઙૃઞળીદફૃઅ ઇધર્દઅ - ઑગ ઇષવ્ગફ; યીળદ ઇફૉ રૃઘ ળીજ્લ્ફૂ દૃવફીઑ ઙૃઞળીદફૃઅ ઇધર્દઅ ,
ઈુધર્ગ ઇફૉ ઼ીરીુઞગ રીશઘીઙદ ઼ૃુષપીકફી ુષગી઼ફૂ ફૂુદક. ઙૃઞળીદરીઅ ઼ઽગીળૂ
ઈઅન્વફ ઇફૉ જીષફફૂ ઼ીરીુઞગ ઈુધર્ગ મીમદ્ બળ દૉફૂ ઇ઼ળ.
ઈઅદળરીશઘીગૂલ ઼ૃુષપીક: ઋજાર્, મઅનળ્, રીઙ , ઽષીઉ રધગ્, ળૉ ષૉ, ડૉ વૂ ગમ્લૃુફગૉ સફ.
઼્ુસલવ ઉમ્બૉક્ડ ઇ઼ૉ઼રૉન્ડ.
Page 15 of 30
INDEX
Sr.
Details
No.
1 Scheme of the Examination
Page No.
17
2
Syllabus of Preliminary Examination
3
General Studies
4
Syllabus of Main Examination
5
Gujarati
23
6
English
25
7
General Studies-1
27
8
General Studies-2
29
19
Page 16 of 30
Scheme of competitive Examination for Police Inspector
(Unarmed), Gujarat Police Service, Class-II
Note: The medium of the examination shall be English and Gujarati. Gujarati
and English Papers in Main Exam shall be in respective Language only. In case
of question of interpretation of syllabus, the interpretation of the English shall
be final.
I. Preliminary Examination
Sr.
No.
Nature of
Exam
Name of the paper
Time
1.
Objective
General Studies
3 Hours
Total
Allotted
Marks
300
II. Physical Efficiency Test
(Only for those candidates who succeed Preliminary Examination)
Candidate
Test
Qualifying
Standard
All Male candidates
5000 Meter running
In 25 minutes
All Female candidates
1600 Meter running
In 9.30 minutes
II. Main Examination
(Only for those candidates who qualified prescribed physical efficiency test and
having prescribed physical standards)
Sr.
Nature of Exam
Name of
Time
Total Allotted
No.
Paper
Marks
1.
2.
3.
4.
Gujarati
3 Hours
English
3 Hours
General
3 Hours
Descriptive
Studies-1
General
3 Hours
Studies-2
Total Marks of mains written Examination
200
200
200
200
800
Personality Test
(Only for those candidates who qualified in Mains Written
Examination)
100
Total Marks to be considered for Final Selection
900
Page 17 of 30
Syllabus of Preliminary Examination for
Police Inspector (Unarmed),
Gujarat Police Service Class-II
Page 18 of 30
Subject code:PSP
(Objective)
General Studies-1 (Preliminary)
Marks-300
No. of Questions-300
Medium: English/Gujarati
Time-180 Minutes
(1)
History
1.
Indus valley Civilization: Features, Sites, Society, Cultural History, Art and Religion.
Vedic age- Jainism and Buddhism.
2.
The Mauryan and the Gupta Empire, Chola and Pallav Dynasties.
3.
Important Dynasties of Gujarat – Impact and Contribution, Important Policies, their
administration, economy, society, religion, literature, arts and architecture.
4.
The advent of the Europeans in India. Establishment and expansion of British rule in
India.
Indian war of Independence of 1857 with special reference to Gujarat.
Religious and social reform movements in 19th Century in India and Gujarat.
5.
India’s Freedom Movement, Revolutionaries in India and abroad. Role and
contribution of freedom fighters of Gujarat and India.
6.
The Role and contribution of Mahatma Gandhi and Sardar Patel in Pre and Post
independence of India.
7.
India after Independence - Reorganization of the States within the country, Maha
Gujarat Movement, Major events.
8.
Achievements and administrative reforms of the rulers of princely states of
Saurashtra, Kutchh and Gujarat.
(2)
Cultural Heritage
1.
Cultural Heritage of India and Gujarat: Art forms, Literature, Sculpture and
Architecture.
2.
Gujarat’s Folk Culture and Oral Tradition: Its Importance, Peculiarities and Impact.
3.
Art and Craft of Gujarat: Socio-Cultural contribution.
4.
Life of Adivasi (Tribes).
5.
Pilgrimage and Tourist Places of Gujarat.
(3)
Constitution, Polity, Social Justice and International Relations.
1.
Indian Constitution: Evolution, features, Preamble, Fundamental Rights, Fundamental
Duties, Directive Principles of State Policy, Important Amendments, Significant
Provisions and Basic Structure.
2.
Functions and Responsibilities of the Union and the States, Parliament and State
Legislatures: Structure, Function, Power and Privileges. Role of the President and the
Governor.
Page 19 of 30
3.
Constitutional Authorities, Statutory, Regulatory and Quasi-judicial bodies.
4.
Panchayati Raj.
5.
Public Policy and Governance. Impact of Liberalization, Privatization and
Globalization on Governance.
6.
Rights Issues (Human rights, Women rights, SC/ST rights, Child rights) etc.
7.
India’s Foreign Policy – International Relations – Important Institutions, Agencies
and Fora, their structure and mandate.
8.
Important Policies and Programmes of Central and State Governments.
(4)
Indian Economy and Planning
1.
Indian Economy on the eve of Independence, Emergence and development of
planning exercise in India – historical debates, plan models and shift in focus over
time. Indian economy in post reform period: New Economic Reforms, NITI Aayog:
aims, constitution and functions.
2.
Various Policies and amendments in Agriculture sector and Industries sector,
Infrastructure in Indian Economy. Banking and Insurance; Regulatory Mechanism.
Impact of Privatization on Indian Economy, Growth, Challenges and Opportunities.
3.
Indian Public finance; Indian tax system, public expenditure, public debt, deficit and
subsidies in the Indian economy. Center-State financial relation. GST: Concept and
Implications.
4.
Trend, composition, structure and direction of India’s Foreign Trade.
5.
Gujarat economy-An overview; social sector in Gujarat- Education, Health, and
Nutrition. Agriculture, forest, water resources, mining, industry and service Sector.
Development policies for economic and social infrastructure. Co-operative sector in
Gujarat.
(5)
Geography
1.
General Geography: Earth in Solar system, Motion of the Earth, Concept of time,
Season, Internal Structure of the Earth, Major landforms and their features.
Atmosphere-structure and composition, elements and factors of Climate, Airmasses
and Fronts, atmospheric disturbances, climate change. Oceans: Physical, chemical and
biological characteristics, Hydrological Distasters, Marine and Continental resources.
2.
Physical: World, India and Gujarat : Major physical divisions, Earthquakes,
landslides, Natural drainage, climatic changes and regions, Monsoon, Natural
Vegetation, Parks and Sanctuaries, Major Soil types, Rocks and Minerals.
3.
Social: World, India and Gujarat : distribution, density, growth, Sex-ratio, Literacy,
Occupational Structure, SC and ST Population, Rural-Urban components, Racial,
Page 20 of 30
tribal, religious and linguistic groups, urbanization, migration and metropolitan
regions.
4.
Economic: World, India and Gujarat: Major sectors of economy, Agriculture, Industry
and Services, their salient features. Basic Industries-Agro, mineral, forest, fuel and
manpower based Industries, Transport and Trade, Pattern and Issues.
(6)
Science and Technology
1.
Science and Technology: Nature and Scope of Science & Technology; Relevance of
Science & Technology to the day to day life; National Policy on Science, Technology
and Innovation; Institutes and Organization in India promoting integration of Science,
Technology and Innovation, their activities and contribution; Contribution of
Prominent Indian Scientists.
2.
Information and Communication Technology (ICT): Nature and Scope of ICT;
Various Government programmes promoting ICT, E-Governance programmes and
services; Cyber Security, National Cyber Crime Policy.
3.
Technology in Space & Defence: Evolution of Indian Space Programme; Various
Institutes and programmes.
4.
Energy policy and Nuclear Policy of India - Government Policies and Programmes.
5.
Environmental Science: Policies and Treaties for the protection of environment at the
national and the international level; Forest and Wildlife Conservation; National
Action plans on Climate Change and Disaster management.
(7)
General Mental Ability
1.
Logical Reasoning and Analytical Ability.
2.
Number Series, Coding –Decoding.
3.
Shapes and their Sub-sections, Venn Diagram.
4.
Problems based on Clocks, Calendar and Age.
5.
Average of mean, median, mode – including weighted mean.
6.
Power and exponent, Square, Square Root, Cube Root, H.C.F. and L.C.M.
7.
Percentage, Simple and Compound Interest, Profit and loss.
8.
Time and Work, Time and Distance, Speed and Distance.
9.
Area and Perimeter of Simple Geometrical Shapes, Volume and Surface Area of
Sphere, Cone, Cylinder, cubes and Cuboids.
10.
Data interpretation, Data Analysis, Data sufficiency, Probability.
(8)
Current Events of Regional, National and International Importance.
Page 21 of 30
Syllabus of Main Examination for
Police Inspector (Unarmed),
Gujarat Police Service Class-II
Page 22 of 30
ુષહલ ગ્ણ-PSM1
(ષથર્ફીત્રગ)
ઙૃઞળીદૂ (રૃખ્લ બળૂક્ષી)
ઙૃથ-૪૨૨
રીધ્લર-ઙૃઞળીદૂ
઼રલ-૫ ગવીગ
ઇફૃકર્ર
ઇભ્લી઼કર્રફૂ ુષઙદ
ભીશષીલૉવ
ઙૃથ
૩.
ુફમઅપ : થ બોગૂ ગ્ઊબથ ઑગ (કઝીરીઅ કઝી ૪૭૨ ષપૃરીઅ ષપૃ ૫૨૨ સબ્ન્રીઅ)
(ષથર્ફીત્રગ/ુષ ૉહથીત્રગ/ુજઅદફીત્રગ/઼ીઅ દ ઼ર લી બળ ઈપીિળદ)
ુષજીળ ુષ દીળ ( થ બોગૂ ગ્ઊબથ મૉ) ગી લબઅુક્દક ગૉ ઙ ઼ૄુક્દફ્ ુષજીળુષ દીળ
(ઈસળૉ ૩૨૨ સબ્ન્રીઅ)
઼અક્ષૉબૂગળથ : ઈબૉવી ઙ ઘઅણરીઅધૂ ઈસળૉ ૩/૫ યીઙરીઅ દરીળી સબ્ન્રીઅ ઼અક્ષૉબ
ઙ ઼રૂક્ષી: ઈબૉવી ઙ ઘઅણફી ઈપીળૉ બૄઝૉવી ્ફી ઞષીમ વઘ્.
૪૨
૪.
૫.
૬.
૭.
ખબજીિળગ યીહથ્ દોલીળ ગળષી ( ષીઙદ, ુષનીલ, ઋનચીડફ ષઙૉળૉ) (ઈસળૉ ૩૭૨
૪૨
૩૭
૩૭
૩૨
સબ્ન્રીઅ)
૮
બ ગીળ બિળહન રીડૉ ઋનમ્પફ દોલીળ ગળષી (ઋજાર્, ઘૉદ ુપળીથ, નૄહથ,
૩૨
ઈળ્ગ્લ, ુસક્ષથફ્ ફૂુદુષહલગ ગૉ ઼ર લી ુષહલગ) (ઈસળૉ ૩૭૨ સબ્ન્રીઅ)
૯.
જીળ રીધ્લર્ રીડૉ ુફષૉનફ્ દોલીળ ગળષી (ઈસળૉ ૩૨૨ સબ્ન્રીઅ)
૩૨
૱.
બ વૉઘફ (ઇુયફઅનફ/સૃયૉચ્ઝી/ુષફઅદૂ/ભિળલીન ષઙૉળૉ) (ઈસળૉ ૩૨૨ સબ્ન્રીઅ)
૩૨
૯.
૩૨
૩૨.
જજીર્બ (ઈસળૉ ૩૭૨ સબ્ન્રીઅ) (ષદર્રીફબ રીઅ જાફી
઼ર લીક/ લુક્દઙદ ઇુય ીલ ળઞૃ ગળદૃ જજીર્બ )
ઇળજી વૉઘફ (ઈસળૉ ૩૭૨ સબ્ન્રીઅ)
૩૩.
ઇઽૉ ષીવ વૉઘફ (ઈસળૉ ૩૭૨ સબ્ન્રીઅ)
૩૭
૩૪.
઼અષીનગૐસ લ : મૉ લુક્દક ષચ્જૉ ઼અષીન (ઈસળૉ ૩૭૨ સબ્ન્રીઅ) (ઞૃ ધજજીર્,
૩૨
્/઼ીઅ દ
૩૭
઼યીફૃઅ ગીરગીઞ, બીથૂ, ગૅ ુહ, ઈળ્ગ્લ, ઼ભીઊ, ુસક્ષથફૉ વઙદૂ ઼ર લીક
૩૫.
ષઙૉળૉ.
યીહીઅદળ : ઇઅગર્ૉજીરીઅધૂ ઙૃઞળીદૂરીઅ ઇફૃષીન
૪૨
Page 23 of 30
૩૬.
ઙૃઞળીદૂ લીગળથ
઼ૄજ લી રૃઞમ ઞષીમ વઘ્. (ઈ ્રીઅ ઈઅદિળગ ુષગ બ્ ળઽૉ સૉ ફઽીં.)
૩) િત લ્ઙ્ફી ઇધર્ ઇફૉ દૉફ્ ષીક્લ લ્ઙ
૪) ગઽૉ ષદ્ફ્ ઇધર્
૫) ઼રી઼ફ્ ુષગર્ઽ ગળૂ દૉફૂ કશઘ
૬) ઝઅન કશઘીષ્
૭) ઇવઅગીળ કશઘીષ્
૮) સબ્ન઼રૄઽ રીડૉ ઑગ સબ્ન
૯) જોણથૂ સૃુધ્પ
૱) વૉઘફ સૃુધ્પ/યીહી સૃુધ્પ
૯) ઼અુપ – જોણ્ ગૉ ઝ્ણ્
૩૨) ષીક્લળજફીફી ઇઅઙ્/ ષીક્લફી ગીળ/ ષીક્લ બિળષદર્ફ
૪૨
ગૃ વ
૪૨૨
Page 24 of 30
SUBJECT CODE: PSM2
(Descriptive)
ENGLISH (MAIN EXAMINATION)
MARKS - 200
Serial
Medium-English
Time-3 HOURS
TYPE OF QUESTION
No.
01
Marks to be
allotted
ESSAY (A minimum of 200 words and a maximum of 250
20
words): Choose any one topic from a list of five.
(Descriptive/ analytical/ philosophical/based on Current
Affairs)
02
LETTER WRITING (in about 150 words):
15
A formal letter expressing one’s opinion about an issue.
The issues can deal with daily office matters/ a problem
that has occurred in the office/ an opinion in response to
one sought by a ranked officer etc.
03
PRESS RELEASE (in about 200 words):
20
The PR or appeal should be on an issue pertaining to a
recent concern/problem/disaster/rumours etc.
04
PRESS APPEAL (in about 100 words):
15
The PR or appeal should be on an issue pertaining to a
recent concern/problem/disaster/rumours etc.
05
REPORT WRITING (in about 150 words):
20
A report on an official function/event/field trip/survey etc.
06
DIALOGUE WRITING (in about 150 words):
15
A Dialogue between two persons on a topical issue
07
FORMAL SPEECH (in about 150 words):
15
A speech (in a formal style) that is to be read out in a
formal function. This could be an inauguration speech, an
educational seminar/conference, a formal ceremony of
importance etc.
08
PRECIS WRITING:
20
A precis in about 100 words for a 300-word passage.
09
READING COMPREHENSION:
20
A reading passage of about 250 words to be given followed
by short-answer type questions.
Page 25 of 30
10
ENGLISH GRAMMAR:
20
a. Tenses
b. Voice
c. Narration (Direct-Indirect)
d. Transformation of sentences
e. Use of Articles and Determiners
f. Use of Prepositions
g. Use of Phrasal verbs
h. Use of idiomatic expressions
i. Administrative Glossary
j. Synonyms/Antonyms
k. One-word substitution
l. Cohesive devices/Connectives/Linkers
m. Affixes
n. Words that cause confusion like
homonyms/homophones.
11.
TRANSLATION:
20
Translation of a short passage (of about 250 words) from
Gujarati to English.
Total
200
Page 26 of 30
SUBJECT CODE: PSM3
(Descriptive)
General Studies-1 (Mains)
MARKS - 200
Medium: English/Gujarati
Time- 3 HOURS
The structure of the question paper shall be as below.
(A)
1.
No. of
Questions
12
Question wise
marks
5
Question wise word
limit
40 to 50 words
Total Marks
8
10
80 to 90 words
80
4
15
130 to 140 words
60
60
History of India:
Indus valley Civilization: Features, Sites, Society, Cultural History, Art and
Religion. Indus Valley Civilization and Gujarat. The Vedic times, Jainism and
Buddhism. The Nanda Dynasty.
2.
The Mauryan and the Gupta Empire.
3.
Vijaynagar Empire and Important South Indian Dynasties.
4.
Important Dynasties of Gujarat - their administration, art, architecture, literature,
science and technology.
5.
Educational institutions. Takshshila, Nalanda and Vallabhi.
6.
The advent of the Europeans in India. Establishment and expansion of British rule in
India from 1757 to 1856. Land Revenue Settlement. Permanent Settlement.
Ryotwari and Mahalvari. Education System.
7.
Indian war of Independence of 1857, Religious and social reform movements in 19th
Century in India and Gujarat. Factors responsible for the rise of Indian Nationalism.
Indian National Congress.
8.
Rise of Mahatma Gandhi on National Horizon, impact of his thoughts, principles and
philosophy on political, social, economic, religious and cultural life of India.
9.
The Role of Sardar Patel in freedom movement and post-independence
consolidation.
10.
Indian Revolutionaries in India and abroad, Indian National Army and Subhash
Chandra Bose.
11.
India after Independence - Reorganization of the States within the country, Maha
Gujarat Movement, Major events.
Page 27 of 30
(B) Cultural Heritage
1.
Indian Culture and its Salient aspects of Art forms, Literature, Architecture and
Sculpture from Ancient to Modern times; Salient features of Indian Society.
2.
Indian Cinema and Theatre, its influence on Society.
3.
Art and Craft of Gujarat.
4.
Gujarati Theatre (Rangbhumi).
5.
Gujarat’s Folk Culture and Oral Tradition: Its Importance, Peculiarities and Impact.
6.
Culture of coastal area of Gujarat, Tribal Culture.
(C) Geography
1.
Study of Physical Features and Resources of India and Gujarat; Major land forms,
climate, soil, rocks, rivers, reservoirs vegetation, minerals and water resources.
2.
Economic Activities: Primary, Secondary, Tertiary and Quaternary.
3.
Social and Demographic geography.
4.
Developmental and Environmental issues, Sustainable development, Globalization; its
impact on society and economy, Smart Cities and solutions. Natural hazards, Carbon
emission, Pollution-hazard management. Global response to problems of Climate
Change and Environmental depletion. Important treaties and Conventions.
(D) Science and Technology
1.
Integration of Science, Technology and Innovation for better human life; Science &
Technology in everyday life; India’s contribution in the field of Science and
Technology. Concerns and challenges in the proliferation and use of science and
technology; Role and Scope of Science and Technology in nation building.
2.
Information and Communication Technology (ICT) - its importance, advantages and
challenges; E-governance and India; Cyber Crime and policies to address security
concerns.
3.
Indian Space Programme - Past, Present and Future. Energy policy and Nuclear
Policy of India. Technology in Defense Services - its importance, advantages and
challenges.
4.
Achievements of Indians in the field of Science and Technology. Issues related to
Intellectual Property Rights in the field of Science and Technology.
(E)
Current Events of Regional, National and International Importance.
Page 28 of 30
SUBJECT CODE: PSM4
(Descriptive)
General Studies-2 (Mains)
MARKS - 200
Medium: English/Gujarati
Time- 3 HOURS
The structure of the question paper shall be as below.
No. of
Questions
12
Question wise
marks
5
Question wise word
limit
40 to 50 words
Total Marks
8
10
80 to 90 words
80
4
15
130 to 140 words
60
60
(A) Indian Polity and Constitution:
1.
Indian Constitution and its salient features.
2.
Functions and duties of the Indian Union and the State Governments.
3.
Issues and challenges pertaining to the Federal structure – Role of Governor in
States.
4.
Distribution of powers between the Union and States (Union list, State list and
Concurrent list) – Issues and challenges.
5.
Important Constitutional Amendments.
6.
Constitutional Authorities and their Role.
7.
Parliament and State Legislatures – structure, functioning, conduct of business,
powers & privileges and issues arising out of these.
8.
Judiciary in India – Structure and functions, important provisions relating to
emergency and constitutional amendments, judicial review, Public Interest
Litigation.
(B)
Public Administration and Governance:
1.
Meaning, Nature and Scope of Public Administration – Evolution in India, Legacy
of British rule.
2.
Role of Civil Services in Democracy.
3.
Government policies and interventions for development in various sectors and
issues and problems of implementation.
4.
Development processes - the role of civil society, NGOs and other stakeholders.
5.
Statutory, regulatory and various quasi-judicial authorities.
6.
Good
governance
and
e-governance-
Transparency,
accountability
and
responsiveness in governance – Citizen’s Charter. RTI, Public Service Act and
their implications, Concept of Social Audit and its importance.
Page 29 of 30
7.
Rights Issues (Human rights, Women rights, SC/ST rights, Child rights) etc.
8.
Important International Institutions, Agencies and Fora and their structure.
(C)
Ethics in Public Service:
1.
Ethics and Human Interface: Essence, determinants and consequences of Ethics in
human behavior; dimensions of ethics; ethics in private and public relationships,
ethics, integrity and accountability in public service – RTI, Public Service Act and
its implications.
2.
Attitude: content, functions; its influence and relation with thought and behaviour;
moral and political attitudes; role of social influence and persuasion.
3.
Emotional intelligence - concept, utilities and application in administration and
governance.
4.
Human Values - role of family, society and educational institutions in imparting
values to citizens.
5.
Issues and challenges in ethics: Anticorruption Mechanism, Lok Pal, Lok Ayukta.
6.
Case studies in the above areas (i.e. 1 to 5)
(D) Indian Economy and Planning
1.
Emergence and development of planning exercise in India. Economic Performance,
Dynamics, Challenges, New Initiatives, Reforms etc. by the State and Central
Government. Important Events, Developments and Social Sector Initiatives. NITI
Aayog: aims, constitution and functions. Social Audit.
2.
Regulatory framework for money and banking: concepts, structure and role.
3.
Indian Public finance: Indian tax system, public expenditure, public debt, deficit and
subsidies in the Indian economy. Centre-state financial relation.
4.
Rural development - Challenges and policies; employment policies/schemes in India.
5.
External sector: Trends, Composition and Direction of Foreign Trade. External sector
reforms. Foreign Institutional Investment (FII) and Foreign Direct Investment (FDI).
6.
Gujarat economy-An overview, Gujarat Economy in relation to India and major
states, Development policies for economic and social infrastructure. Co-operative
movement in Gujarat and its impact on Socio-economic aspects of life.
7.
Infrastructure: Energy, Port, roads, Airport, Railways, Telecommunications - Social
Impact Assessment.
-sd(Manisha Patel)
Deputy Secretary
Gujarat Public Service Commission
Page 30 of 30