© Artroskopia i Chirurgia Stawów,2010; 6(1): 34-44
© Arthroscopy and Joint Surgery, 2010; 6(1): 34-44
www.artroskopia.org
The analysis of the effectiveness of the McKenzie
method in patients with low back pain – based on the
literature
Received: 2010.03.01
Accepted: 2010.03.20
Published: 2010.03.29
Analiza skuteczności metody McKenzie u pacjentów
z bólem dolnego odcinka kręgosłupa na podstawie
literatury
Gracjan Babula1,2, Łukasz Nagraba1, Artur Stolarczyk1,3, Tomasz Mitek1
D epartment of Orthopedics and Rehabilitation, 2nd Medical Faculty, Medical University of Warsaw, Warsaw,
Poland
2
Comprehensive Rehabilitation Centre, Warsaw, Poland
3
Department of Clinical Rehabilitation, Division of Physiotherapy, 2nd Medical Faculty, Medical University of
Warsaw, Warsaw Poland
1
Summary
key words:
The aim of the work was to analyse on the basis of the literature the effectiveness of the McKenzie
method in patients with low back pain. The study identified risk factors of pain and presented theoretical assumptions of the method (biomechanics of the intervertebral disc depending on the movement), diagnostics of pain syndromes and a synopsis of potential treatment modalities. Articles used
in the report were searched for by means of electronic databases: MEDLINE, EMBASE, PUBMED,
A–Z list. We also reviewed collections of magazines possessed by libraries of the Universities of Physical
Education in Warszawa (Warsaw), Wrocław and Poznań. The following terms and key words were
looked for: manual therapy, McKenzie method, spine/back, treatment with McKenzie method. The
articles concerned the usefulness of the McKenzie method in the conservative therapy of low back
pain. They also presented authors’ own experiences regarding the effectiveness of the method and
compared the McKenzie method with other conservative treatment modalities, trying to identify the
best therapeutic option. The application of the McKenzie method in the treatment of low back pain
produces positive results. However, it is impossible to prove the superiority of one method over another. The best results are achieved by combining the McKenzie method with individually selected
exercises of the Brunkow method or the PNF method, or by simultaneous application of cryotherapy.
low back pain • McKenzie method
ból dolnego odcinka kręgosłupa • metoda McKenziego
http://www.artroskopia.org/fulltxt.php?ICID=911717
3883/4672
—
—
30
-
-
-
-
-
słowa kluczowe:
Full-text PDF:
Word count:
Tables:
Figures:
References:
Author’s address:
Adres autora:
34
Gracjan Babula, Comprehensive Rehabilitation Centre, KEN 93 Str., 02-722 Warsaw, Poland,
e-mail: gracjanbabula@yahoo.co.uk
Babula G et al. – The analysis of the effectiveness of the McKenzie method…
Wstęp
Background
Dolegliwości bólowe dolnego odcinka kręgosłupa są chorobą cywilizacyjną, która dotyka coraz częściej osoby młode poniżej 30 roku życia [1]. Jest to jedna z najczęstszych
przyczyn niesprawności w populacji czynnej zawodowo [2].
Pain of the lower spine is a civilisation disease with increasing incidence among young individuals, under 30 years of
age [1]. It belongs to one of the most frequent causes of disability in the professionally active population [2].
Czynniki predysponujące do występowania bólu dolnego
odcinka kręgosłupa możemy podzielić na:
1.indywidualne związane z stylem życia - brak aktywności
ruchowej,
2.charakter pracy – ciężka praca fizyczna związana z dźwiganiem, długotrwałą wibracją (jak podczas jazdy samochodem), praca siedząca,
3.psychospołeczne – stres psychiczny, który może odgrywać
dużą rolę w rozwoju bólu przewlekłego i niesprawności.
Może niweczyć proces terapeutyczny [3,4].
Factors predisposing to low back pain can be divided as
follows:
1.Individual and lifestyle-related (no physical activity),
2.Related to the type of professional activity – hard, physical work connected with carrying of heavy weights and
with continuous vibrations (during driving); sedentary
work,
3.Psychosocial – mental stress which can be of considerable
importance in the development of chronic pain and disability. This can thwart the therapeutic process [3,4].
Uszkodzenie krążka międzykręgowego, przy zachowanej ciągłości pierścienia włóknistego i bez ucisku na korzeń nerwowy, może być przyczyną bólu dolnego odcinka kręgosłupa
lub bólu kończyny dolnej. Inne struktury posiadające unerwienie nocyceptywne również mogące stanowić źródło bólu
to: torebki stawów międzywyrostkowych, stawów krzyżowo biodrowych, więzadła międzykolcowe, podłużne tylne, trzony
kręgów, opona twarda, pochewki korzeni nerwowych, tkanka
łączna w obrębie kanału kręgowego, lokalne mięśnie [5,6].
Injury of the intervertebral disc, with preserved continuity of the nucleus pulposus and with no compressed nerve
roots, may result in pain of the lower back or of the lower
limb. Other structures supplied by nociceptive nerves, the
potential source of pain, include: zygapophyseal joint capsules, sacroiliac joint capsule, interspinal ligaments, posterior longitudinal ligaments, spinal shafts, vertebral body,
dura mater, dural sheath of nerve roots, connective tissue
in the vertebral canal, and regional muscles [5,6].
Charakter wykonywanej pracy nie pozostaje bez wpływu na
dolegliwości bólowe kręgosłupa [7]. Dużo godzin spędzanych przed komputerem, brak aktywności fizycznej oraz wiedzy na temat ergonomii stanowiska pracy, przyczyniają się do
powstawania bólu dolnego odcinka kręgosłupa. Niewłaściwe
stereotypy ruchowe sprzyjają zaburzeniom funkcji więzadeł,
równowagi mięśniowej, powolnej degeneracji dysku nawet
w okresie niewystępowania dolegliwości bólowych. Wadliwa,
niedbała postawa i złe stereotypy ruchowe przyczyniają się do
powstawania i rozwoju niestabilności kręgosłupa, co może
przejawiać się bólem odczuwanym rano i podczas przyjmowania pozycji statycznych [8,9].
Type of professional activity exerts influence on spinal
pain as well [7]. Several hours a day spent at the computer
and no physical activity or knowledge on ergonomy of the
work place contribute to the formation of low back pain.
Incorrect movement stereotypes predispose to abnormal
ligament function and muscle imbalance, and to a slow degeneration of the intervertebral discs, even at the time of
no sensation of pain. Incorrect and careless body posture,
as well as wrong movement stereotypes lead to the development of spinal instability. This can be signalled by pain
experienced in the morning and in static positions [8,9].
Sposoby leczenia bólu dolnego odcinka kręgosłupa są różne.
Najczęściej w leczeniu zachowawczym stosowana jest farmakoterapia, często połączona z zabiegami fizykalnymi. Efekt terapii
często nie jest zadowalający, szczególnie kiedy faza ostra przejdzie w postać przewlekłą. Charakterystyczną cechą jest nawrotowość bólu i coraz słabsze efekty stosowanego leczenia [10].
Dolegliwości samoistnie ustępują u 44% pacjentów w pierwszym tygodniu od wystąpienia fazy ostrej, po upływie miesiąca
u 86%, zaś po trzech miesiącach u 92%. Jednak dziewięćdziesiąt
osób na sto doznaje nawrotu bólu jeszcze w tym sam roku [11].
There are various therapeutic modalities in the management of low back pain. Conservative treatment is mostly
based on pharmacotherapy, connected with physical procedures. The results of such a therapy are frequently unsatisfactory, especially on transition from acute to chronic
pain. Typical for low back pain is its recurrence and a decreasing effectiveness of the applied treatment [10]. Pain
subsides on its own in 44% of cases, during the first week of
the acute stage. The proportion rises to 86% after a month
and to 92% after 3 months. However, 90% of patients experience recurrence within the same year [11].
Teoretyczne Założenia Metody
Theoretical Grounds of the Method
W leczeniu bólu dolnego odcinka kręgosłupa stosuje się wiele
metod fizjoterapeutycznych. Jedną z nich jest koncepcja leczenia zachowawczego, opracowana na przełomie lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych przez fizjoterapeutę Robina A.
McKenzie z Nowej Zelandii. Metoda ta jest uznanym i stosowanym sposobem leczenia dolegliwości bólowych kręgosłupa m.in. w: USA, Australii, Nowej Zelandii, Szwajcarii, a od
lat 90-tych również w Polsce [12].
Treatment of low back pain involves many physiotherapeutic modalities. One of them is the concept of conservative treatment developed at the turn of the 70’s and 80’s by
physiotherapist Robin A. McKenzie from New Zealand. His
method is widely accepted and commonly applied in the
management of spinal pain in USA, Australia, New Zealand,
Switzerland, and (since 1990’s) also Poland [12].
-
-
-
-
-
Arthroscopy and Joint Surgery, 2010; 6(1): 34-44
35
-
-
-
-
-
Artroskopia i Chirurgia Stawów, 2010; 6(1): 34-44
Babula G i wsp. – Analiza skuteczności metody McKenzie u pacjentów…
Jest to koncepcja mechanicznego podejścia do problemu
bólu kręgosłupa, zgodnie z którą czynnikiem leczącym jest
ruch antagonistyczny do czynnika wywołującego dysfunkcję.
Według twórcy metody, przyczyną dolegliwości dolnego odcinka kręgosłupa jest zaburzenie funkcji krążka, który jest
częścią składową segmentu ruchowego zawierającego również stawy i więzadła. Dlatego niezmiernie ważne jest poznanie biomechaniki krążka międzykręgowego w zależności
od ruchu. Podczas zgięcia kręgosłupa przednie części kręgów zbliżają się do siebie, wywołując kompresję przedniej
części krążka międzykręgowego, zaś tylna część zostaje rozciągnięta. Pod wpływem tego zjawiska, ciśnienie wewnątrzdyskowe w obrębie jądra miażdżystego zwiększa sie o 80%
w pozycji pełnego zgięcia. Jądro miażdżyste ulega przesunięciu w kierunku tylnym, co może z upływem czasu zacząć
podrażniać receptory pierścienia włóknistego stanowiącego
część zewnętrzną [13]. Istotnym czynnikiem jest tutaj czas,
dlatego długotrwałe pozycje zgięciowe są tak niebezpieczne. Pod ich wpływem może dojść bowiem do uszkodzenia
pierścienia włóknistego centralnie (wyzwala to ból centralnie w kręgosłupie) bądź tylno-bocznie (ból asymetryczny zlokalizowany bocznie od kręgosłupa mogący promieniować do kończyny dolnej). Tylno-boczny przekrój dysku
jest najmniejszy i słabiej przytwierdzony do płytki granicznej kręgu i nie jest pokryty więzadłem podłużnym tylnym.
Dlatego jądro miażdżyste, utrzymywane w przemieszczeniu
tylnym poprzez długotrwałą niewłaściwą pozycję, zaczyna
przemieszczać się w stronę najsłabszą tylno-boczną, co stanowi początek niebezpiecznych przepuklin i rozwoju bólu
promieniującego najczęściej do kończyny dolnej [11,13].
According to this idea of mechanically induced pain, healing factor involves any movement antagonistic to the factor
of dysfunction. In author’s opinion, the cause of low back
pain lies in abnormalities of vertebral discs, which, together
with joints and ligaments, constitute movement segments.
Thus, it is extremely important to learn the biomechanics
of the vertebral discs with regard to the type of movement.
During spine flexion, the anterior parts of the vertebrae approach to one another and cause compression of the anterior part of the intervertebral disc. Its posterior part remains
stretched. This increases the pressure within the nucleus
pulposus by 80% during full flexion. Nucleus pulposus dislocates backwards, which may with time irritate receptors
of its outer structure – annulus fibrosus [13]. Time factor is
of utmost importance; that is why continuous flexion is so
dangerous; it may lead to injury of annulus fibrosus, in its
central part (which causes pain in the spine, centrally) or
posterolaterally (asymmetric pain, laterally from the spine,
potentially radiating to the lower limb). The smallest cross
section area is the posterolateral one – i.e. within the region
which is attached to the cartilaginous end-plate less firmly and is not covered with the posterior longitudinal ligament. That is why, nucleus pulposus displaced posteriorly
and maintained in that location due to a persistent, incorrect position, starts dislocating towards the weakest structures, i.e. posterolaterally. This gives rise to dangerous hernias and development of radiating pain of the lower limb
mostly [11,13].
Ruch przeprostu kręgosłupa, będący pod względem biomechanicznym prawidłowym wyprostem, jest charakterystyczny
dla tej metody jako jedna z procedur leczniczych, podczas której tylna część krążka międzykręgowego ulega kompresji zaś
przednia zostaje rozciągnięta. Ciśnienie w obrębie jądra miażdżystego zmniejsza się o 35%. Dochodzi również do jego przesunięcia z tylnego przemieszczenia. Wykorzystując ten prosty
mechanizm biomechaniczny metoda McKezniego daje szanse na repozycję przesunięć wewnątrz dysku. Wykorzystywany
jest do tego ruch zidentyfikowany za pomocą wykonywania
powtarzalnych ruchów w określonych kierunkach podczas
szczegółowego badania przedmiotowego. Cechą odróżniającą tą metodę od innych jest to, że pacjent wykonuje ruchy
w kierunku leczniczym własnymi siłami. Dopiero gdy nie
uzyskuje się poprawy włączane są techniki manualne, wykonywane przez fizjoterapeutę w celu zapoczątkowania procesu centralizacji. Ważne jest także to, aby pacjent wziął odpowiedzialność za swoje zdrowie i aby nie uzależnił się od
terapeuty, co często można obserwować podczas standardowego leczenia. Miarą wyleczenia nie powinno być złagodzenie bądź wyeliminowanie bólu, ale niedopuszczenie do tego
aby pojawił się on ponownie. Dlatego w terapii bardzo dużo
czasu poświęca się na przekazanie wiedzy na temat ergonomii w codziennym życiu, w pracy, wskazując że dobre efekty leczenia są z tymi zagadnieniami nierozerwalne [11,13].
Hyperextension of the spine – a biomechanically normal
movement – is a typical exercise applied by this method,
leading to compression of the posterior part of the intervertebral disc and to extension of the disc anteriorly. Pressure
within the nucleus pulposus decreases by 35% and the structure shifts anteriorly. By applying this simple biomechanism
of action, the McKenzie method allows for shifts within
the disc. The method uses movement identified during a
detailed physical examination, in the course of which several movements are performed repeatedly in defined directions. Typical for the method is that patients perform
those therapeutic movements on their own. Manual techniques applied by physical therapists are only introduced if
there is no improvement. Their role is to initiate the process of centralisation. It is also important for the patient
to assume responsibility for his/her health and not to become addicted to the therapist, which often takes place in
the course of a standard treatment. The measure of full
recovery should not be ‘alleviation or elimination of pain’
but ‘no recurrence’. That is why, the therapy pays considerable attention to providing patients with information
on ergonomics in everyday and professional life, pointing
out that positive treatment results are closely connected
to this issue [11,13].
Diagnostyka Zespołów Bólowych
Diagnostics of Pain Syndromes
Szczegółowe badanie pacjenta przeprowadza się według karty
opracowanej przez Robina McKenziego, w której można wyróżnić dwie części. W pierwszej części chodzi o zebranie podstawowych informacji: wiek, zawód (ważna postawa w pracy),
hobby, aktywność fizyczna, zwolnienie lekarskie. Następnie
A detailed examination of the patient is carried out on the
basis of a form, developed by Robin McKenzie, and divided into two parts. The first one includes general information: age, profession (position assumed at work), hobby,
physical activity, sick leave. Next, there are many questions
36
Arthroscopy and Joint Surgery, 2010; 6(1): 34-44
zadaje się wiele pytań dotyczących topografii bólu, okoliczności wystąpienia i przebiegu dolegliwości, czynności zaostrzających ból, pory dnia, w której najczęściej występuje. Zbiera
się informacje o dotychczasowym leczeniu, operacjach, wypadkach. Dopiero po uzyskaniu tych informacji Terapeuta
Metody McKenzie zapoznaje się z zdjęciem rentgenowskim,
rezonansem magnetycznym. Druga część badania polega na
ocenie postawy siedzącej, stojącej, lordozy oraz ewentualnie
występujących ograniczeń ruchomości. Następnie przeprowadzany jest test polegający na wykonywaniu powtarzalnych
ruchów. Są to ruchy zgięcia, przeprostu, skłonu bocznego
w staniu, w leżeniu. Identyfikuje się w ten sposób ruch leczniczy, pod wpływem którego dochodzi do tzw. zjawiska centralizacji bólu. Jest to proces, w którym pod wpływem strategii ruchu osiągane jest zjawisko cofania sie bólu z obwodu do
centrum czyli np. z uda do kręgosłupa lędźwiowego. Należy
podkreślić, że centralizacja objawów jest dobrym czynnikiem
prognostycznym. Natomiast zjawisko peryferalizacji obserwowane w tej części badania, określa ruch w terapii niewskazany, zaostrzający dolegliwości bólowe [11,14].
on pain topography, circumstances of pain onset and the
course of pain episodes, activities and time of the day aggravating pain. There are also questions concerning previous
treatment, surgeries, and accidents. After obtaining all this
information, the ‘McKenzie method therapist’ moves on to
investigate an x-ray and an MRI image. The second part of
the study includes the assessment of the sitting and standing posture, of the lordosis and of potential limitations of
mobility. Next, there follows a test consisting in the performance of repeated movements. These movements include
flexion, hyperextension, lateral bend in standing and in lying position. They allow for identification of the therapeutic movement, owing to so called ‘pain centralisation’ phenomenon. This is the process in which movement strategy
leads to pain moving backwards, i.e. from the peripheral regions to the centre, e.g. from thigh to lumbar spine.
It should be underscored that symptom centralisation is a
good prognostic factor, while peripheralisation induced in
the second part of the examination shows an inadvisable
movement, aggravating pain [11,14].
Zespoły i ich Leczenie
Syndromes and their Treatment
Na podstawie szczegółowego wywiadu i badania twórca metody wyróżnia trzy zespoły chorobowe:
1.zespół zaburzeń posturalnych (Postural Syndrome),
2.zespół zaburzeń funkcjonalnych (Dysfuntion Syndrome),
3.zespół zaburzeń strukturalnych (Derangement Syndrome).
According to the author of the method, it is possible to distinguish three syndromes on the basis of a detailed history
and a physical examination:
1.Postural Syndrome.
2.Dysfunction Syndrome.
3.Derangement Syndrome.
Zespół zaburzeń posturalnych dotyczy przeważanie osób
przyjmujących nieprawidłową, nawykową pozycję zgięciową podczas siedzenia. To przedłużające się rozciąganie tkanek otaczających segment ruchowy powoduje ból lokalny
odczuwany w osi kręgosłupa.
-
-
-
-
W badaniu takiego pacjenta brak jest często ograniczenia
ruchomości, powtarzalne ruchy są bezbolesne. U tych pacjentów ból wywołany jest nie przez ruch, ale przez długotrwałą pozycję statyczna np. niewłaściwą postawę siedzącą.
Bardzo często zmiana pozycji na prawidłową zmniejsza dolegliwości bólowe. Według twórcy metody jest to najczęściej
spotykany zespół. Leczenie polega na próbie zmiany postawy w sposób czynny i świadomy, opierający sie na ciągłej korekcji w pracy i czynnościach dnia codziennego. Zalecane
jest także używanie specjalnego wałka podporowego pod
odcinek lędźwiowy podczas siedzenia, jazdy samochodem.
Pozwala to na utrzymanie miednicy w pozycji przodopochylenia powodującego odbudowę lordozy odcinka lędźwiowego a także prawidłowe ustawienie odcinka piersiowego i szyjnego[13].
-
Babula G et al. – The analysis of the effectiveness of the McKenzie method…
Kolejnym zespołem jest zespół dysfunkcyjny, charakteryzujący
sie patologicznym skróceniem tkanek miękkich, które podczas
ruchu w końcowym jego zakresie powodują ból końca ruchu.
Zespół dysfunkcyjny rozwija się na bazie wieloletniego nieprawidłowego nawyku postawy. Przyczyną mogą być również nawarstwiające się urazy, wypadki, zrosty i blizny tkanek, będące
skutkiem zmian degeneracyjnych krążka międzykręgowego.
Autor wyróżnił dysfunkcję zgięciową, przeprostną, skłonów
bocznych. W leczeniu tego zespołu stosuje się ruch w danym
kierunku, powodujący rozciąganie struktury manifestujące
się uczuciem delikatnego rozciągania. Nie może on powodować dużego bólu. Ruch stopniujemy do granicy rozciągania
i o „jeden milimetr dalej”. Pacjent sam musi znaleźć granicę,
The postural syndrome concerns first of all those individuals who assume incorrect, habitual flexed position
while sitting. This prolonged stretching of tissues which
surround movement segments leads to local pain in the
axis of the backbone. Examinations of these patients often reveal no limitations of mobility; repeated movements
are painless. In this group of patients, pain is caused not
by movement but by a persistent static position, i.e. incorrect sitting posture. Very often, assumption of the
right posture decreases pain sensations. According to
the author of the method, this is the most frequent syndrome. Treatment involves active and conscious attempts
to change the posture by constant corrections, both at
work and during everyday life activities. It is also recommended to use a special supportive roller in the lumbar
region, while sitting and driving. This allows for keeping
the pelvis in anteversion, which reconstructs lordosis of
the lumbar spine and induces a correct position of the
thoracic and cervical spine [13].
The next syndrome is the dysfunction syndrome, with characteristic pathological shortening of soft tissues, leading to
pain in the last phase of movement. This syndrome develops as a result of incorrect posture, for many years. It may
also be caused by accumulating injuries, accidents, adhesions
and scar tissues due to degenerative lesions of the intervertebral disc. The author distinguished: dysfunction of flexion and hyperflexion, and dysfunction of the lateral bend.
Treatment of this syndrome applies movement in one direction, leading to the extension of a selected structure and
to gentle stretching sensations. This movement should not
cause a strong pain. The range of movement is gradually
increased, up to ‘one millimetre beyond the stretching limit’. This ‘limit’ is to be defined by the patient. The therapist
37
Artroskopia i Chirurgia Stawów, 2010; 6(1): 34-44
Babula G i wsp. – Analiza skuteczności metody McKenzie u pacjentów…
may demonstrate and check the technique of movements
but achievement of a proper range of movement requires
regular exercises and time [13].
Zespół zaburzeń strukturalnych jest najbardziej skomplikowany i najtrudniejszy w leczeniu. Związany jest ze zmianami zwyrodnieniowymi krążka międzykręgowego w wyniku
czego dochodzi do patologicznego ustawienia powierzchni stawowych i ograniczenia ruchomości danego kierunku.
Ból charakteryzuje się zmiennym natężeniem w zależności
od pozycji ciała, pory dnia, czynności ruchowych. Mogą występować również zaburzenia neurologiczne takie jak: osłabienie czucia, mrowienie, drętwienie. Charakterystycznym
objawem jest zjawisko „dekompensacji tułowia”, gdy górna
część tułowia i barki są w widoczny sposób przemieszczone
w lewą lub w prawą stronę. Z zespołem tym ściśle związane są
zjawiska centralizacji i peryferalizacji, które mają duże znaczenie jako objaw diagnostyczny i prognostyczny. U pacjentów u których pod wpływem strategii ruchowych doszło do
centralizacji objawów, zaobserwowano poprawę ruchomości,
zmniejszenie dolegliwości i poprawę jakości życia [13,15].
W obrębie zespołu strukturalnego Robin McKenzie wyróżnił
siedem zespołów które charakteryzują się innymi objawami:
Zespół 1 – ból występuje centralnie, bez objawów promieniowania, bez przemieszczenia tułowia.
Zespół 2 – ból występuje centralnie, bez objawów promieniowania, z dodatkową kifotyzacją tułowia (pacjent jest pochylony do przodu i nie może przyjąć wyprostowanej postawy ze względu na duży ból).
Zespół 3 – ból występuje centralnie w osi kręgosłupa, z promieniowaniem do kończyny dolnej powyżej stawu kolanowego, bez dekompensacji tułowia.
Zespół 4 – ból występuje centralnie w osi kręgosłupa, z promieniowaniem do kończyny dolnej powyżej stawu kolanowego z kifotyzacja oraz dekompensacją tułowia.
Zespół 5 – ból występuje centralnie w osi kręgosłupa z promieniowaniem do kończyny dolnej poniżej stawu kolanowego, bez przemieszczenia tułowia.
Zespół 6 – ból występuje centralnie w osi kręgosłupa z promieniowaniem do kończyny dolnej poniżej stawu kolanowego z deformacja tułowia.
Zespół 7 – stanowiący jedynie ok. 8% przypadków, charakteryzujący się bólem występującym centralnie w osi kręgosłupa, z pogłębieniem lordozy lędźwiowej [13].
Derangement syndrome is the most complex and difficult
to treat. It is connected with degenerative lesions of the intervaertebral disc which lead to pathological positioning of
the articular surfaces and restriction of movements in one
direction. Typical for the pain is its changing intensity, depending on: body position, time of day and physical activities. The syndrome may also cause neurological disturbances
such as: sensory impairment, tingling and numb sensation. A
characteristic symptom is so called ‘trunk decompensation’
where the upper part of the trunk and shoulders is clearly
shifted to the left or to the right. This syndrome is closely
connected with ‘centralisation’ or ‘peripheralisation’ which
constitute an important diagnostic and prognostic factor.
Cases in which movement strategies led to symptom centralisation revealed an improved mobility, decreased pain
and improvement of life quality [13,15]. Within the derangement syndrome, Robin McKenzie distinguished seven syndromes characterised by different symptomatology:
Syndrome 1 – central pain, without symptoms of radiation;
no trunk dislocation,
Syndrome 2 – central pain, without symptoms of radiation,
with additional kyphotisation of the trunk (patient leaning
forwards and cannot assume a straight position because of
a strong pain),
Syndrome 3 – pain located centrally in the axis of the vertebral column, radiating to the lower limb, to the region
above the knee joint; no trunk decompensation,
Syndrome 4 – pain located centrally in the axis of the vertebral column, radiating to the lower limb, to the region
above the knee joint; kyphotisation and decompensation
of the trunk,
Syndrome 5 – pain located centrally in the axis of the vertebral column, radiating to the lower limb, to the region below the knee joint; no trunk decompensation,
Syndrome 6 – pain located centrally in the axis of the vertebral column, radiating to the lower limb, to the region
below the knee joint; trunk deformity,
Syndrome 7 – constituting only approx. 8% of all cases, characterised by a pain located centrally in the axis of the vertebral column; exaggerated lumbar lordosis [13].
Terapia zaburzeń strukturalnych jest zróżnicowana, opierająca się na prostych strategiach leczniczych wykonywanych
przez pacjenta uzupełnianych w razie konieczności technikami manualnymi przez fizjoterapeutę. W prawidłowo prowadzonym procesie leczniczym możemy wyróżnić cztery fazy:
redukcję przesunięcia, utrzymanie redukcji, powrót funkcji
oraz niedopuszczenie do powrotu. Im większe zaburzenie
tym trudniej uzyskać reedukację tych zmian.
Therapy of derangement disorders is multifaceted, basing
on simple therapeutic strategies implemented by the patient
him-/herself. Manual techniques may be added by physical
therapists, when needed. A correctly managed therapeutic
process includes four phases: reduction of the displacement,
maintenance of the reduction, recovery of functions and
avoidance of the recurrence. With an increasing degree of
derangement, it is becoming more difficult to obtain the
reduction of the disturbances.
W zespole pierwszym stosujemy procedurę leżenia przodem, leżenia w wyproście oraz przeprosty. Oczekiwany efekt
to zmniejszenie bólu. Dopiero w momencie braku poprawy
można zastosować techniki terapeutyczne wykonywane przez
fizjoterapeutę. Możemy tutaj wyróżnić mobilizacje wyprostne, rotacyjne mobilizacje wyprostne. Ostatecznością mogą
być manipulacje w wyproście, wykonywane przez doświadczonego terapeutę [13].
In syndrome 1, the following procedures are applied: prone
position, in extension and hyperextension. The expected
result: pain reduction. Therapeutic techniques, performed
by the physical therapist, may be introduced only in case
of no improvement. These involve: extension mobilisation,
extension mobilisation in rotation. The last method of resort may be manipulations in extension, performed by an
experienced therapist [13].
-
-
-
-
-
w której będzie się poruszać. Terapeuta może pokazać i skontrolować technikę wykonywania ruchu, jednak aby uzyskać prawidłowy zakres potrzeba systematyczności ćwiczeń i czasu [13].
38
Arthroscopy and Joint Surgery, 2010; 6(1): 34-44
Babula G et al. – The analysis of the effectiveness of the McKenzie method…
In syndrome 2, the patient is unable to assume an upright
position (patients are bent). Therefore, prone position requires putting pillows under the abdomen. The pillows are
slowly removed with time, so that the patient could easily lie
prone. In the first stage, the therapy aims at reducing backward displacement of the nucleus pulposus. Next, central
hyperextensions are introduced [13].
Bardzo często zespół trzeci dobrze reaguje na strategie z zespołu
pierwszego. Jednakże w przypadkach gdy tym postępowaniem
nie można uzyskać centralizacji, wprowadza się komponentę
boczną tzn. przeprosty asymetryczne, polegające na przesunięciu miednicy w stronę przeciwną do występowania bólu.
Very often, syndrome 3 responds well to strategies of syndrome 1. However, if this strategy does not help in ‘centralisation’, lateral components need to be introduced, i.e.
asymmetrical hyperextensions, which consist in moving the
pelvis in an opposite direction from pain.
O wiele trudniejsze w leczeniu są zespoły czwarty i szósty,
w których występuje transpozycja tułowia. W pierwszej kolejności konieczne jest uzyskanie korekcji tułowia w płaszczyźnie czołowej poprzez techniki manualnej korekcji i utrzymanie jej przez ćwiczenia autokorekcji. Ćwiczenia wykonywane
są przez samego pacjenta. Dopiero po uzyskaniu symetrii
w tułowiu można wprowadzić procedury przeprostne [13].
Syndrome 4 and 6 are much more difficult to treat, as they
involve trunk disposition. First of all, it is necessary to correct
the trunk in the frontal plane with the use of techniques of
manual correction and to maintain the corrected posture
with auto-correction exercises (i.e. exercises carried out by
patients themselves). Only after obtaining trunk symmetry,
it is possible to introduce hyperextension procedures [13].
Zespół piąty leczony jest z wykorzystaniem centralnych bądź
asymetrycznych przeprostów. Jednak gdy rozwinie się pełnoobjawowy zespół, bardzo ciężko jest znaleźć kierunek i pozycje
zmniejszające dolegliwości. Gdy dojdzie do zaburzeń czucia,
osłabienia siły mięśni wskaźnikowych, osłabienia odruchów,
często jedynym rozwiązaniem jest zabieg operacyjny [16].
Syndrome 5 is treated with the use of central or asymmetric hyperextensions. However, with the development of a
full symptomatic syndrome, it is very hard to find the direction and positions relieving pain. In case of dyaesthesia,
weakening of the indicator muscles, and impaired reflexes,
it is often necessary to carry out a surgical procedure [16].
W zespole siódmym ruchem leczniczym jest zgięcie w leżeniu, w staniu z dodatkowymi mobilizacjami bądź manipulacjami w zgięciu. Zaleca się pozycję niedbałego siedzenia [13].
In syndrome 7, the therapeutic movement involves flexion
in prone and standing position, with additional mobilisation or manipulations while in flexion. ‘Careless sitting’ position is advised [13].
Po pomyślnie zakończonej pierwszej fazie, niezmiernie ważne jest utrzymanie takiego stanu poprzez pracę w domu.
Polega ona na codziennym samodzielnym wykonywaniu ćwiczeń, dobranych przez terapeutę stosownie do danego zespołu, co 1–2 godziny po dziesięć powtórzeń. Podstawą jest
próba prawidłowej postawy i wystrzeganie się czynności narażających na zgięcie [13,16].
After successful completion of the first stage of treatment, it
is extremely important to maintain the correction by home
exercises. This includes everyday performance of exercises
selected by the therapist on the basis of the diagnosed syndrome. The patient should exercise every 1–2 hours, for
10 minutes. The basic aim is to correct the posture and to
avoid activities that require flexion [13,16].
Kolejna faza polega na uelastycznieniu blizny, która powstała
w rejonach uszkodzenia ciągłości tkanek. Będzie to warunkowało powrót pełnej ruchomości. Dla zespołów 1–6 będą
to zgięcia w leżeniu i staniu, zaś w zespole 7 – przeprosty
w staniu i leżeniu.
The next stage involves improving the elasticity of scar which
formed in the region of tissue injury. This will guarantee full
remobilisation. For syndrome 1–6, this will involve flexion
in lying and standing position, while in syndrome 7 – hyperextensions in standing and lying position.
Ostatni etap leczenia warunkujący proces wyleczenia, polega na zapobieganiu nawrotom poprzez systematyczne ćwiczenia wykonywane samodzielnie wieczorem i rano po dziesięć powtórzeń [13,16].
The last stage of treatment, influencing the recovery, includes avoidance of recurrences by systematic exercises,
performed independently in the evening and in the morning, in 10 repetitions [13,16].
Ból dolnego odcinka kręgosłupa to bardzo duży problem
o szerokim zasięgu społecznym. Efektywne leczenie ostrego
bólu dolnego odcinka kręgosłupa jest istotne, ponieważ zapobiega rozwojowi chronicznego bólu. Fizjoterapeuci używają do diagnozowania i leczenia zachowawczego metody
Mckenziego. Nasuwa się jednak pytanie o wyniki i skuteczność tej koncepcji, co jest tematem wielu badań. Trzeba również pamiętać, że trudno jest dobrać materiał badawczy jednolity pod względem klinicznym. Przytoczone badania mają
Pain of the lower back constitutes a considerable problem,
with high incidence. Effective treatment of an acute LBP
(low back pain) is important because it prevents from the
development of chronic pain. Physical therapists use the
McKenzie method for diagnostics and conservative treatment. However, the question of results and effectiveness
of that method have appeared in many studies. We should
also remember that it is hard to select a clinically homogeneous group of patients. The aforementioned studies aimed
-
-
-
-
-
W zespole drugim pacjent nie może przyjąć pozycji wyprostowanej (jest ustawiony w zgięciu). Dlatego w leżeniu
na brzuchu konieczne jest podłożenie pod brzuch poduszek, które z upływem czasu wyjmuje się dążąc do tego,
aby pacjent mógł przyjąć swobodną pozycję w leżeniu na
brzuchu. W pierwszym etapie stosujemy tutaj leczenie poprzez pozycję ułożeniową zmniejszając tyłoprzesunięcie
jądra miażdżystego. Następnie wprowadzane są centralne przeprosty [13].
39
-
-
-
-
-
Artroskopia i Chirurgia Stawów, 2010; 6(1): 34-44
Babula G i wsp. – Analiza skuteczności metody McKenzie u pacjentów…
głównie za zadanie zobiektywizowanie skuteczności metody,
ale nie przesądzają w sposób definitywny o jej efektywności.
at objectivisation of the effectiveness of the method but they
did not come to a finite conclusion.
Ból dolnego odcinka kręgosłupa może rozwijać się przez
długi czas, ale może też wystąpić nagle, niespodziewanie,
na skutek traumatycznej gwałtownie wykonanej czynności.
Koncepcja McKenziego zaleca w fazie ostrej odpoczynek
w pozycjach bezbólowych dla pacjenta oraz przyjmowanie
leków przeciwzapalnych, ewentualnie sterydów domięśniowych. Jest to zgodne z tradycyjnym modelem postępowania,
którego metoda ta nie neguje [12,17]. W tej fazie proponowane jest wykonywanie odpowiednio dobranych ćwiczeń
w środkowym zakresie ruchu. Jednak doświadczenia pokazują, że w pierwszych dniach fazy ostrej procedury McKenzie nie
są tak skuteczne jak w okresie podostrym. Dlatego leczenie
ułożeniowe pozbawione tych procedur stanowi bardzo ważną formę zachowawczego leczenia ostrego bólu kręgosłupa.
Różnica skuteczności między samą terapią ułożeniową a terapią wzbogaconą o ćwiczenia McKenzie w fazie ostrej wydaje
się być marginalna [18,19]. Mimo braku znaczącej różnicy
warto jednak w tych pierwszych dniach spróbować, oprócz
pozycji ułożeniowych, procedur ruchowych. Zadaniem ich
nie jest tylko działanie przeciwbólowe. Dają one szansę uzyskania efektu centralizacji i zabezpieczają przed dalszą destrukcją krążka międzykręgowego. Zaobserwowano, choć
nie jest to potwierdzone statystycznie, szybsze ustępowanie
objawów bólowych oraz niezmiernie ważny aspekt zaangażowania chorych w proces leczniczy, co może pozytywnie
wpływać na ostateczny wynik leczenia [12].
Pain of the lower back may develop over a long time but it
may also appear suddenly, unexpectedly, due to a traumatic
activity, performed rapidly. In the acute stage, the McKenzie
method advises rest in painless positions and administration
of anti-inflammatory medications or, alternatively, i.m. steroids. This is in accordance with the traditional LBP management which is not negated by the method [12,17]. In
this phase, it is recommended to perform individually tailored exercises, in the middle range of movement. However,
the experiences have shown that during the first days of the
acute stage, the McKenzie procedures are not that effective
as in the subacute stage. That is why, treatment through positioning, devoid of those procedures, constitutes an important form of conservative therapy of an acute spinal pain.
The difference in effectiveness of the positional therapy and
of the therapy introducing the McKenzie exercises in the
acute stage seems to be insignificant [18,19]. Despite this
marginal difference, it is worth trying to introduce some
movement procedures in those early days, apart from positioning. Such procedures aim not only at relieving pain but
also at obtaining centralisation and preventing from further
destruction of the intervertebral disc. Faster subsidence of
pain and patients’ engagement in the therapeutic process
(an extremely important factor) were observed, although
not statistically confirmed. That could positively influence
the final result of treatment [12].
Duży odsetek pacjentów z bólami dolnego kręgosłupa to osoby z przewlekłymi dolegliwościami utrzymującymi się dłużej
niż trzy miesiące [20]. Petersen i wsp. podjęli próbę oceny
efektywności metody Mckenziego w fazie przewlekłej i podostrej z intensywnym treningiem rozciągającym. W grupie badawczej dwustu sześćdziesięciu pacjentów, aż u 85%
symptomy występowały dłużej niż trzy miesiące. Czas leczenia wynosił dla obu grup osiem miesięcy. Wyniki leczenia
były sprawdzane po leczeniu ambulatoryjnym trwającym dwa
miesiące. Później pacjenci byli zobowiązani do samodzielnych ćwiczeń przez okres dwóch miesięcy, po których następował drugi pomiar. Ostatniego pomiaru dokonano po
ośmiu miesiącach. W wynikach nie zaobserwowano znaczącej różnicy w odczuwaniu bólu po dwóch miesiącach terapii w obu grupach. Natomiast lepsze wyniki zaobserwowano po ośmiu miesiącach na korzyść koncepcji McKenzie.
Analiza ta pokazuje także, że nie ma różnic między grupami w redukcji niesprawności. Z przeprowadzonych badań
wynika, że metoda McKenzie i intensywny trening rozciągający jest równie efektywny w leczeniu pacjentów w podostrym jak i w przewlekłym stadium [21]. Podczas fazy podostrej i przewlekłej, w okresie dwóch tygodni samodzielnych
ćwiczeń w warunkach domowych, zaobserwowano, że fenomen centralizacji jest większy u pacjentów będących w tych
fazach aniżeli w fazie ostrej. Ciekawe jest to, że wyniki zostały osiągnięte głównie poprzez własną pracę pacjenta na
bazie diagnozy, indywidualnego programu ułożonego przez
fizjoterapeutę zgodnie z metodą McKenziego [22]. Jest to
cecha odróżniająca tą koncepcję od innych form leczenia,
niezmiernie cenna, pozwalająca pacjentowi wziąć dużą odpowiedzialność za swoje zdrowie. Metoda ta wyposaża pacjenta w wiedzę i narzędzia ruchowe, które mogą zmniejszyć liczbę nawrotów, gdyż uczy również co robić i jak sobie
radzić, jeżeli zaczyna się ból, kiedy zwrócić się do specjalisty.
Among patients with low back pain there were many individuals with chronic pain persisting for longer than three
months [20]. Petersen et al. attempted to evaluate the effectiveness of the McKenzie method in the chronic and subacute stage, by applying an intensive stretching training. In
a study group of 260 patients, symptoms were present for
longer than three months in as much as 85% of the patients.
Treatment time amounted to 8 months in both groups. The
results were investigated after a two-month outpatient phase
of treatment. Then, the patients were obliged to exercise individually for 2 months – a second measurement. The last
survey took place after 8 months. The results did not show
any significant difference in pain sensation between both
groups. Better treatment outcomes were recorded after eight
months of therapy in the group subjected to the McKenzie
method procedures. Moreover, the analysis showed no differences in the degree of disability reduction between the
two groups. Studies have shown that the McKenzie method and the intensive stretching training are equally effective in the treatment of pain in the subacute and chronic
phase [21]. After two weeks of home exercises, performed
by the patient individually during the subacute and chronic phase, centralisation was obtained more frequently in
patients with pain in those phases, rather than in the acute
stage. Interestingly, that was mainly due to patient’s own
work which was based on the diagnosis and on an individually tailored program, according to the McKenzie method
[22]. This is typical for the McKenzie method. It is extremely important that the patient can assume a large part of responsibility for his/her health. This method provides the
patient with knowledge and tools that allow him to reduce
the number of recurrences, as it teaches him/her what to
do, how to manage the first sensations of pain, and when
to visit the specialist. However, what seems to be a great
40
-
-
-
-
-
Arthroscopy and Joint Surgery, 2010; 6(1): 34-44
Babula G et al. – The analysis of the effectiveness of the McKenzie method…
Jednak to, co wydaje się dużym atutem, często jest niedoceniane przez samego pacjenta, który nie stosuje się do zaleceń metody i niweczy szanse na powodzenie leczenia.
advantage, is frequently underestimated by the patient, who
does not follow the instructions of the method and thus destroys his chances for successful treatment.
Clare i wsp., a za nim Busanich i wsp. przeprowadzili badania
polegające na próbie określenia efektywności terapii metodą
Mckenzie w porównaniu z innymi formami leczenia takimi
jak: niesteroidowe leki przeciwzapalne, broszurka edukacyjna na temat bólów kręgosłupa, masaż pleców razem z sesją
wyjaśniająca jak dbać o plecy, ćwiczenia rozciągające, mobilizacje kręgosłupa, ćwiczenia ogólne. Efekty były obserwowane w dwóch przedziałach czasowych; do trzech i w okresie
od trzech do dwunastu miesięcy. Wyniki tych badań pokazują, że terapia McKenziego daje lepsze rezultaty dotyczące
w zakresie zmniejszenia bólu i redukcji niesprawności w czasie do trzech miesięcy w porównaniu z innymi formami terapii. W okresie od 3 do 12 miesięcy autorzy nie zaobserwowali
satysfakcjonującej różnicy pomiędzy porównywanymi terapiami. Natomiast standardowa forma terapii w postaci masażu pleców z sesją wyjaśniającą jak dbać o kręgosłup daje
poprawę jeżeli chodzi o zachowanie sprawności w dwóch
okresach badawczych, jednak różnica pomiędzy tymi okresami jest marginalna [23,24]. Należy pamiętać, że ból mięśniowy traktowany jest przez twórcę metody jako zjawisko
wtórne. Jest to odpowiedź na zaburzenia idące z segmentu
ruchowego niewymagające specyficznego działania na tkanki miękkie w obrębie kręgosłupa. Wystarczy natomiast odbudować lordozę odcinka lędźwiowego poprzez reedukację postawy, a spowoduje to, że napięcie mięśniowe wróci
do normy a tym samym wpłynie to na występujący ból [17].
Clare et al., and Busanich et al. carried out a study that
aimed at evaluating the effectiveness of the McKenzie therapy in comparison to other forms of treatment, such as
NSAID, educational booklet about spinal pains, massage
of the back together with a set of information on how to
take care of one’s spine, stretching exercises, spine mobilisation procedures, and general exercises. The results were
observed in two time periods: baseline – 3rd month and 3rd
month – 12th month. According to the results of the therapy, the McKenzie method was more effective in the reduction of pain and of the disability rate in the first stage of
observation (up to the third month), when compared to
other forms of therapy. In the second period of observation
(3rd–12th month), the authors did not find any sufficient
difference between the compared therapies. The standard
form of therapy, i.e. the massage with an information session on how to take care of the spine, was connected with
better results as regards ‘retaining functionality’, in both
observation periods. However, the difference was insignificant [23,24]. It should be remembered that muscle pain
was believed by the author of the method to be a secondary phenomenon. This is a response to disturbances of a
movement segment, not requiring any specific procedures
within perispinal soft tissues. It is sufficient to recreate lumbar lordosis by teaching the correct posture. This should restore muscle tension and reduce pain [17].
W innym badaniu, aby porównać efektywność terapii a także koszt leczenia, wyselekcjonowano 321 dorosłych z bólem
dolnego odcinka kręgosłupa. Zostali podzieleni na trzy grupy badawcze: chiropraktycznych manipulacji, McKenziego
i minimalnej interwencji poprzez edukacyjną broszurkę.
Terapia była przeprowadzona w dziewięciu sesjach w okresie miesiąca. Pacjenci byli obserwowani przez dwa lata. Po
czterech tygodniach symptomy bólowe wypadały korzystniej w dwóch pierwszych grupach w porównaniu z broszurką edukacyjną. Po roku różnice pomiędzy grupami
były statystycznie nieistotne. Około 75% uczestników terapii chiropraktycznych manipulacji i metody McKenziego
była zadowolona z otrzymanej opieki i pomocy w stosunku do 30% zadowolenia w grupie minimalnej interwencji.
Koszty dwuletniej opieki wyniosły 437 $ dla grupy prowadzonej metodą McKenzie, 429 $ kosztowało leczenie chiropraktycznymi manipulacjami. Natomiast 153 $ kosztowała opieka nad grupą minimalnej interwencji. Efekt
leczenia i koszt pomiędzy grupą McKenziego i manipulacji
jest zbliżony do siebie, większy w porównaniu z grupą minimalnej interwencji. Różnica ta jednak jest marginalna.
Natomiast biorąc pod uwagę poniesione nakłady finansowe w czasie dwuletniej obserwacji w stosunku do osiągniętych wyników, cenne wydaje się stosowanie w leczeniu edukacyjnej broszurki, wyjaśniającej jak dbać i obciążać swój
kręgosłup w życiu codziennym. Lepsze wyniki, w zakresie obniżenia bólu w krótkim czasie, osiągnięto u pacjentów, u których zastosowano chiropraktyczne manipulacje,
metodę McKenziego. Aż 75% pacjentów była zadowolona
z otrzymanej pomocy [25]. Mniejsze zadowolenie w grupie minimalnej interwencji związane było zapewne z brakiem szybkiego odejścia bólu oraz pomocą ograniczającą
się tylko do edukacyjnej broszurki.
Another study selected 321 adult patients with low back pain.
It aimed at comparing the effectiveness of the therapy and
the costs of treatment. The patients were divided into three
study groups: chiropractic manipulation, McKenzie and
minimal intervention – by educational booklet. The therapy was conducted in nine sessions, within one month. The
patients were followed up for two years. After four weeks,
results concerning pain symptoms were more favourable in
the first two groups than in the group receiving educational booklet. After one year, the differences between the studied groups were statistically insignificant. About 75% of patients subjected to chiropractic manipulation and McKenzie
method were satisfied with the received care and aid. This
can be compared to 30% of satisfied patients in the ‘minimal intervention’ group. Costs of a two-year care amounted
to 437 $ in the McKenzie group, 429 $ in the ‘chiropractic
manipulation’ group, and 153 $ in the ‘minimal intervention’ group. The results and costs of treatment were similar
for the McKenzie group and for the ‘chiropractic manipulation’ group. They were also higher than in the ‘minimal
intervention’ group. However, the difference was insignificant. On the other hand, taking into account the expenses
incurred in the course of a two-year follow-up, in comparison to the achieved results, it seems reasonable to use the
educational booklet explaining how to care for and how to
load the spine in everyday life. Better results concerning
pain reduction were achieved in a short time in the group
of patients subjected to chiropractic manipulation and the
McKenzie method. As much as 75% of patients were satisfied with the received aid [25]. Lesser satisfaction in the
‘minimal intervention’ group was most probably due to no
rapid pain relief and because of help limited to the educational booklet only.
41
Artroskopia i Chirurgia Stawów, 2010; 6(1): 34-44
Ostatnio podjęto również próbę porównania Ortopedycznej
Terapii Manualnej z metodą McKenziego a także z radą „aby
zostać aktywnym”. Próbę przeprowadzono u 134 osób pracujących, cierpiących na dolegliwości bólowe kręgosłupa w różnym okresie od ostrego do przewlekłego. Pacjentów podzielono na trzy grupy, w których zastosowano leczenie zgodnie
z metodą. Pacjenci byli kontrolowani przez rok. Po trzech
miesiącach w trzech porównywanych grupach doszło do poprawy w zakresie zmniejszenia bólu w dolnym odcinku kręgosłupa, osiągnięto centralizację bólu z kończyny dolnej do
kręgosłupa. Jednak uzyskane różnice pomiędzy nimi są zbyt
małe i nieistotne statystycznie. Porównując obie terapie manualne po sześciu i dwunastu miesiącach w zakresie zmniejszenia bólu i poprawy ruchomości, nie odnotowuje się znaczącej różnicy na korzyść jednej koncepcji leczenia. Obie
metody uzyskują marginalnie lepsze wyniki w stosunku do terapii ograniczającej się do rady aby pozostać aktywnym [26].
Recently, it was also attempted to compare the Orthopaedic
Manual Therapy with the McKenzie method and with ‘advice to stay active’. The study involved 134 professionally
active individuals, suffering from back pains. The patients
were at different stages of pain level – from acute to chronic. They were divided into three groups in which the treatment was applied according to the method. The patients
were observed for a year. After three months, all three compared groups showed: reduced low back pain and centralisation of the pain – from a lower limb to the spine. However,
the differences between the groups were too insignificant
statistically. The comparison of both manual therapies, carried out after six and twelve months within such indicators
as pain relief and improved mobility, showed no significant
difference to the benefit of one method of treatment. Both
methods obtained marginally better results in comparison to the therapy based on the ‘advice to stay active’ [26].
U pacjentów z dolegliwościami bólowymi w standardowym
leczeniu zachowawczym zaleca się stosowanie ćwiczeń fizycznych, w celu zwiększenia siły mięśniowej, a tym samym zmniejszenia dolegliwości bólowych. Wynika to z przekonania, że
mięśnie powodują takie dolegliwości. Efektywność koncepcji McKenziego została porównana z ćwiczeniami Brunkow,
które pozwalają na uaktywnienie całych taśm mięśniowych
w ciele. Ćwiczenia te mają charakter statyczny i mają na celu
poprawę siły mięśniowej przez co dochodzi do zmniejszenia
bólu. Dlatego stosowane są w zespołach bólowych kręgosłupa. Po ćwiczeniach McKenziego wszystkie parametry ruchu
kręgosłupa uległy poprawie, ale także w grupie Brunkow ruchomość uległa poprawie. Uzyskano satysfakcjonującą różnicę w ruchu przeprostu, skłonu bocznego w prawo i w lewo na
korzyść w grupie McKenziego. W ruchu zgięcia nie wykazano różnicy. Zatem obie metody mogą być stosowane do poprawy mobilności kręgosłupa u pacjentów z bólem dolnego
odcinka kręgosłupa, ale terapia McKeznie w tym zakresie jest
bardziej efektywna. Badacze wskazują na fakt łączenia terapii. Pierwszą powinna być metoda McKenziego, aby zmniejszyć ból i podnieść mobilność kręgosłupa, a później można
zastosować ćwiczenia Brunkow dla utrwalenia efektów [27].
In patients with pain, the standard conservative treatment
advises the application of physical exercises, to increase muscle strength and to decrease pain. This follows from the belief that muscles cause that pain. The eeffectiveness of the
McKenzie method was compared with Brunkow exercises
that activate whole bands of muscles in the body. Those exercises are of static type and their aim is to improve muscle
strength, which decreases pain. That is why they are used in
pain syndromes of the spine. After the McKenzie exercises,
all parameters of spine movement got improved, but in the
‘Brunkow’ group, the mobility improved as well. A satisfactory difference was achieved in the range of hyperextension,
lateral flexion to the right and to the left, to the benefit of
the McKenzie group. No differences were revealed in the
range of forward flexion. To sum up, both methods may be
used to improve the mobility of the spine in patients with
low back pain, but the McKenzie therapy is more effective.
The investigators point to the benefit of joining the therapies. The first one should be the McKenzie method, decreasing pain intensity and improving the mobility of the spine
in patients with low back pain. Next, Brunkow exercises can
be introduced, to maintain the results [27].
W innym opracowaniu podjęto próbę oceny skuteczności
wybranych procedur McKenziego w połączeniu z wybranymi
elementami metody PNF w terapii 1., 2., 3. stopnia uszkodzenia dysku na poziomie L4–L5, L5–S1. Porównano dwie
grupy. Pierwsza usprawniana była tylko metodą McKenziego,
w drugiej zastosowano elementy metody PNF i metody
McKenziego. Skuteczność terapii była oceniana w trakcie terapii, pół roku i rok po przeprowadzonym leczeniu.
Podstawowym założeniem metody PNF jest wykorzystanie
prioprioreceptywnych mechanizmów torowania i hamowania w celu ułatwienia uczenia się zadań nerwowo-mięśniowych. Dzięki tym mechanizmom można stabilizować dolny
tułów i poprawiać sprawność mięśni stabilizujących [20].
There was also one study that aimed at evaluating the effectiveness of some selected McKenzie procedures, in combination with a few elements of the PNF method, in the
therapy of disc degeneration, grade 1, 2, and 3, within the
L4–L5, L5–S1 spine. Two groups were compared. The first
one was subjected to the McKenzie rehabilitation method
only; the second one was treated with some elements of
the PNF method and of the McKenzie method. The effectiveness of the therapy was evaluated in the course of the
therapy, half a year and one year after the treatment. The
basic assumption of the PNF method is to use the proprioceptive mechanisms of facilitation and inhibition, in order
to simplify the process of neuromuscular learning. Due to
such mechanisms, it is possible to stabilise the low back and
to improve the efficiency of the stabilising muscles [20].
Wniosek płynący z tego badania wskazuje, że wzrost siły mięśniowej ma duży wpływ na utrwalenie efektów terapii w obserwacji pół i rocznej. Wzrosła siła mięśni brzucha i grzbietu.
Zaobserwowano również fakt, że intensywność bólu zmniejszała się znacznie szybciej gdy stosowano ćwiczenia. Zakres
ruchu zgięcia i wyprostu był wyraźnie wyższy po terapii oraz
po 6 i 12 miesiącach od zakończenia leczenia w grupie gdzie
The conclusion of that study is that an increase in muscle
strength exerts a high influence on the maintenance of the
therapeutic results after half a year and a year. The strength
of the abdominal and of the dorsal muscles increased. It was
also observed that pain intensity decreased significantly more
rapidly following the introduction of exercises. The range of
flexion and extension was significantly larger after therapy
-
Babula G i wsp. – Analiza skuteczności metody McKenzie u pacjentów…
42
Babula G et al. – The analysis of the effectiveness of the McKenzie method…
wykorzystano również metodę PNF. W grupie tej zanotowano także mniejszą liczbę nawrotów dolegliwości bólowych
co jest istotą skutecznego leczenia zachowawczego [28]. To
wpłynęło również na lepszą ocenę jakości życia pacjentów
usprawnianych równoczasowo metodą McKenziego i PNF.
Wskazuje to na fakt, że żadna metoda zachowawczego leczenia nie jest samowystarczalna, a łączenie różnych koncepcji, w celu zniesienia dolegliwości i utrzymania poprawy
w jak najdłuższym czasie, wydaje się postępowaniem trafnym
i uzasadnionym [28].
completion and after 6 and 12 months following the completion of the treatment in the group where the PNF method was used as well. This group showed a lower number of
pain recurrences, which is the basic aim of the conservative
treatment [28]. This resulted in a higher evaluation score of
the quality of life in patients rehabilitated with the McKenzie
method and with the PNF method simultaneously. This indicates to the fact that no method of conservative treatment
is fully self-sufficient and the combination of both concepts
in order to relieve pain, as well as to maintain the improvement for as long as possible, seems right and justified [28].
Dopełnieniem kinezyterapii w całościowym leczeniu zachowawczym jest stosowanie zabiegów fizykalnych. W badaniu
podjęto próbę oceny skuteczności łączenia kinezyterapii
z zabiegiem krioterapii. Porównano dwie grupy badawcze.
W pierwszej zastosowano ćwiczenia wg McKenziego dobrane na bazie badania i diagnozy skojarzone z serią 10 zabiegów krioterapii miejscowej. W grupie kontrolnej stosowano
wyłącznie ćwiczenia McKenziego. U wszystkich pacjentów
zaobserwowano obniżenie dolegliwości bólowych po terapii. Były one jednak istotnie statystycznie większe w grupie,
w której ćwiczenia zostały wsparte zimnem zarówno według
skali Laitinena, jak również w skali VAS. Lepsze efekty zostały również osiągnięte w zakresie poprawy ruchomości kręgosłupa (test Schobera) u pacjentów, u których zastosowane zostały obydwie formy leczenia. Bólowi dolnego odcinka
kręgosłupa towarzyszą niekorzystne zmiany w mięśniach,
w których dochodzi do tzw. „spazmu mięśniowego”, do
wzmożonego napięcia mięśniowego. Wielu autorów wskazuje na fakt, że pod wpływem zabiegu krioterapii dochodzi
do obniżenia napięcia mięśniowego, zwiększenia siły mięśniowej a także blokowania dostępu do ośrodków rdzeniowych przez bodźce czuciowe, które są szybsze od bodźców
bólowych [29]. Zatem łączenie krioterapii z kinezyterapią
wydaje się być postępowaniem słusznym i skutecznym [30].
In a comprehensive conservative treatment strategy, physical
procedures complement kinesitherapy. The study attempted at evaluating the effectiveness of a combined treatment:
kinesitherapy with cryotherapy. Two study groups were compared. The first one used the McKenzie exercises selected
on the basis of a physical examination and the diagnosis,
combined with a series of 10 procedures of local cryotherapy. The control group was subjected to McKenzie exercises
solely. After the course of the therapy, all patients showed a
decreased pain level. However, the decrease was statistically
more significant in the group where exercises were supported by cryotherapy. This was proved by scores obtained in
the Laitinen scale and the VAS scale. Combination of both
forms of treatment resulted in an improved spinal mobility as well (Schober’s test). Low back pain was accompanied
by adverse lesions within muscles which frequently undergo so called muscle spasm, i.e. an increased muscle tension.
Many authors suggest that cryotherapy decreases muscle
tone and increases muscle strength, and also inhibits the
access of sensory impulses (which are faster than the nociceptive impulses) to medullary centres [29]. Thus, combination of cryotherapy with kinesitherapy seems to be right
and effective[30].
Wnioski
Conclusions
1.W ostrej fazie bólu dolnego odcinka kręgosłupa procedury McKenziego przyczyniają się do szybszego ustępowania bólu, jednak różnica w skuteczności jest marginalna w porównaniu z terapią ułożeniową.
1.The McKenzie procedures introduced in the acute phase
of the low back pain, contribute to a faster pain relief.
However, the difference in effectiveness is marginal, as
compared to the positioning therapy.
2.Metoda McKenziego i intensywny trening rozciągający wydają się być równie efektywne w leczeniu pacjentów w fazie podostrej jak i przewlekłej.
2.The McKenzie method and the intensive stretching training seem to be equally effective in the treatment of patients in the subacute and chronic phase.
3.Fenomen centralizacji pod wpływem procedur McKenzie
jest wyraźniejszy w fazie podostrej i przewlekłej aniżeli
ostrej.
3.Centralisation due to McKenzie procedures is much more
intense in the subacute and chronic phase, rather than
in the acute stage.
4.Terapia McKenziego daje lepsze efekty dotyczące zmniejszenia bólu i redukcji niesprawności w czasie do trzech
miesięcy w porównaniu z innymi formami leczenia jak:
niesteroidowe leki przeciwzapalne, broszurka edukacyjna na temat bólów kręgosłupa, masaż pleców razem z sesją wyjaśniająca jak dbać o plecy, ćwiczenia rozciągające,
mobilizacje, ćwiczenia ogólne.
4.The McKenzie therapy is connected with higher pain relief and reduction of disability in the first three months
of treatment, as compared to other forms of treatment,
such as: NSAID, educational booklet on back pain, massage of the back together with an information session on
how to take care of one’s back, stretching exercises, mobilisation, general exercises.
5.Efekt leczenia i koszt jest zbliżony przy zastosowaniu manipulacji chiropraktycznych i metody McKenziego, większy w porównaniu z zastosowaniem broszurki edukacyjnej.
Różnica jednak jest marginalna, a poniesione nakłady
5.The results and costs of treatment are similar for chiropractic manipulation and for the McKenzie method, and
higher than in the case of educational booklets. However,
the difference is marginal and the amount of expenses
-
-
-
-
-
Arthroscopy and Joint Surgery, 2010; 6(1): 34-44
43
Artroskopia i Chirurgia Stawów, 2010; 6(1): 34-44
Babula G i wsp. – Analiza skuteczności metody McKenzie u pacjentów…
finansowe wypadają na korzyść stosowania edukacji przez
broszurkę.
incurred speaks to the benefit of education through
booklet.
6.Zastosowanie w terapii pacjentów z bólem dolnego odcinka kręgosłupa Ortopedycznej Terapii Manualnej i metody McKenziego nie wykazuje istotnej różnicy na korzyść
jednej z nich. Wyniki są marginalnie większe w porównaniu z radą’ aby zostać aktywnym’.
6.The application of the Orthopaedic Manual Therapy and
the McKenzie method among patients with low back pain
did not reveal any significant differences in the efficacy
of one of the methods. The results were marginally better than in the case of ‘advice to stay active’.
7.Zastosowanie ćwiczeń Brunkow i ćwiczeń PNF u pacjentów z bólem dolnego odcinka kręgosłupa leczonych metodą McKeznie, pozwala utrwalić osiągnięte efekty w dłuższym czasie (zmniejszenie bólu i poprawa ruchomości
kręgosłupa).
7.The application of Brunkow and PNF exercises in patients
with low back pain, treated with the McKenzie method,
allows for maintenance of the obtained results, as well as
reduction of pain level and mobilisation of the spine –
in the long-term outcomes.
8.Terapia pacjentów metodą McKenziego, uzupełniona
zabiegiem krioterapii, pozwala na osiągniecie większego
zakresu ruchu kręgosłupa a także większego efektu przeciwbólowego w porównaniu z samym systemem ćwiczeń
według McKenziego.
8.The McKenzie therapy, supplemented by cryotherapeutic procedures, allows for achievement of a larger range of
motion within the spine and for a better anaelgesic effect,
as compared to the system of McKenzie exercises alone.
Piśmiennictwo:References:
1. Goraj B, Kiwerski J: Wybrane metody fizjoterapeutycznego leczenia
bólów krzyża. Fizjoterapia, 1995; 3(3): 33–35
2. Słobodzian J: Różnicowanie przyczyn dolegliwości bólowych dolnego
odcinka kręgosłupa lędźwiowego oraz przejścia lędźwiowego-krzyżowego
w badanej grupie. Medycyna Manualna, 1998; (4): 36–41
3. Bombardier C, Kerr MS, Skannon HS, Frank JW: A guide to interpreting epidemiologic studies on the etiology of back pain. Spine, 1994;
19: 2047–56
4. Tajchman W: Ból w czynnościowych schorzeniach narządów ruchu
jako istotny czynnik procesu zmiany przekonań i poczucia tożsamości.
Medycyna Manualna, 1997; 1(2): 12–15
5. Schwarzer AC, Aprill CN, Derby R et al: The relative contributions of
the disc and zygapophyseal joint in chronic low back pain. Spine, 1994;
19: 801–6
6. Schwarzer AC, Aprill CN, Bogduk N: The sacroiliac joint in chronic low
back pain. Spine 1995; 20(1): 31–37
7. Greenlee RT, Zentner J, Kieke B Jr et al: Farm health surveillance in the
Marshfield Epidemiologic Study Area: a pilot study. J Agric Saf Health,
2005; 11(2): 211
8. Pynt J, Mackey MG, Higgs J: Kyphosed seated postures: extending concepts of postural health beyond the office. J Occup Rehabil, 2008; 18(1):
35–45
9. Kaltenborn F: Kręgosłup badanie manualne i mobilizacja. Wyd. Rolewski,
Toruń, 1998
10. Dziak A: Bóle krzyża. PZWL, Warszawa, 1994
11. Mirosław K, Saulicz E, Saulicz M: Metoda McKenzie – jedna z
dominujących metod stosowanych w zachowawczym leczeniu dolegliwości
bólowych dolnego odcinka kręgosłupa, Fizjoterapia, 1997; 5(1): 35–41
12. Gieremek K: Zastosowanie metody McKenzie w terapii pacjentów z
dyskopatią dolnego odcinka kręgosłupa. Postępy Rehabilitacji, 1994;
8(2): 31–41
13. Materiały szkoleniowe: The McKenzie Institute International –
Mechaniczne diagnozowanie i terapia kręgosłupa lędźwiowego, 2003
15. McKenzie RA: Treat Your Own Back. Spinal Publications Ltd Waikanee
New Zealand, 1980 (NZ)
16. Guranowski T, Kuliński W, Lipiec Z: Doświadczenia własne w leczeniu
zespołów bólowych odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa metodą
McKenziego. Fizjoterapia Polska, 2002; 2(3): 185–93
-
-
-
-
-
14. Edmondston SJ, Song S, Bricknell RV et al: MRI evalution of lumbar
spine flexion and extension in asymptomatic individals. Manual Therapy,
2000; 5: 158–64
44
17. Lisiński P, Wielogórka E: Ocena dwudziestodniowego stosowania metody
McKenzie chorych z przewlekłym zespołem bólowym kręgosłupa szyjnego. Chirurgia Narządów Ruchu i Ortopedia Polska, 2005; 70(3): 217–21
18. Machado LA, Maher CG, Herbert RD et al: The McKenzie Method for
the management of acute non – specific low back pain: design of a randomized controlled trial. BMC Musculoskelet Disord, 2005; 13: 6–50
19. Machado LA, de Souza MS, Ferreira PH, Ferreira ML: The McKenzie
method for low back pain: a systematic review of the literature with a
meta – analysis approach. Spine, 2006; 31(22): 2639–40
20. Deszczyński J, Stolarczyk A: Podstawy rehabilitacji pacjentów z bólami dolnego odcinka kręgosłupa. Polskie Towarzystwo Chirurgii Artroskopowej,
Warszawa, 2009
21. Petersen T, Kryger P, Ekdahl C et al: The effect of McKenzie therapy as
compared with that of intensive strengthening training for the treatment of patients with subacute or chronic low back pain: A randomized controlled trial. Spine, 2002; 27(16): 1709
22. Skikić EM, Suad T: The effects of McKenzie exercises for patients with
low back pain, our experience. Bosn J Basic Med Sci, 2003; 3(4): 70–75
23. Clare HA, Adams R, Maher CG: A systematic review of efficacy of
McKenzie therapy for spinal pain. Aust J Physiother, 2004; 50(4): 209–16
24. Busanich BM, Verscheure SD: Does McKenzie Therapy Improve
Outcomes for Back Pain? J Athl Train, 2006; 1(1): 117–19
25. Cherkin DC, Deyo RA, Battie M et al: A comparison of physical therapy, chiropractic manipulation, and provision of an educational booklet for the treatment of patient with low back pain. N Engl J Med, 1998;
339(15): 1021–29
26. Paatelma M, Kilpikoski S, Simonen R et al: Orthopaedic manual therapy,
McKenzie method or advice only for low back pain in working adults:
a randomized controlled trial with one year follow-up. J Rehabil Med,
2008; 40(10): 858–63
27. Mujić Skikić E, Trebinjac S, Sakota S, Avdić D: The effects of McKenzie
and Brunkow exercise program on spinal mobility comparative study.
Bosn J Basic Sci, 2004; 4(1): 62–68
28. Olczak A: Skuteczność fizjoterapii opartej na elementach metody
McKenzie i PNF w leczeniu choroby dyskowej lędźwiowego odcinka
kręgosłupa. Praca doktorska, Warszawa, AWF, 2008
29. Melzack R, Guite S, Gonshor A: Relief of dental pain by ice of the hand.
Can Med Assoc J, 1980; 122(2): 189
30. Woźny A, Kujawa J, Pieszyński I et al: Ocena skuteczności przeciwbólowej
kinezyterapii metodą McKenziego skojarzonej z krioterapią miejscową
u chorych z zespołami bólowymi odcinka lędźwiowo-krzyżowego
kręgosłupa. Kwartalnik Ortopedyczny, 2006; 1: 63–69