ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΚΥΗΣΗ
ΚΑΙ ΣΤΗ ΓΑΛΟΥΧΙΑ
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ 10η
ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΚΑΙ
ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ
1
•
Η μεγάλη αύξηση βάρους κατά την εγκυμοσύνη
σχετίζεται με μακροσωμικό νεογνό και συνεπώς
παράταση του τοκετού, δυστοκίες, καισαρικές
τομές, τραυματισμούς, περιγεννητική ασφυξία
διαβήτη
κύησης,
υπέρταση
εγκυμοσύνης,
τοξιναιμία κυήσεως και δύσκολο-εργώδη τοκετό.
•
Οι έγκυες γυναίκες που διατρέφονται περισσότερο
από
το
κανονικό,
αποτελούν
αιτιολογικό
παράγοντα για τη γέννηση παιδιών τα οποία στη
μετέπειτα ζωή τους θα είναι υπέρβαρα
ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΗΝ ΥΠΕΡΜΕΤΡΗ ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΒΑΡΟΥΣ
2
ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ ΑΥΞΗΣΗΣ
ΒΑΡΟΥΣ ΕΓΚΥΟΥ
(Institute Of Medicine/National Academy of Sciences)
BMI προ
εγκυμοσύνης
Συνιστάμενη
αύξηση βάρους
(kg)
Αύξηση
βάρους/εβδομάδα
μετά τη 12η (kg)
BMI < 19,8
12,5-18
0,5
BMI > 19,8-26
11,5-16
0,4
BMI > 26-29
7-11,5
0,3
BMI > 29
7
Κυοφορία διδύμων
15,9-20,4
Κυοφορία τριδύμων
22,7
BMI = βάρος (kg) / ύψος2
0,2-0,3
0,7
3
• Θερμιδικό κόστος κύησης = 80.000 kcal
• > 150 kcal / ημέρα για το πρώτο τρίμηνο
• > 350 kcal / ημέρα για το δεύτερο τρίμηνο
• > 350 kcal / ημέρα για το τρίτο τρίμηνο
Αυξημένες απαιτήσεις εγκύου σε θρεπτικά συστατικά
4
Ενεργειακές απαιτήσεις εγκυμοσύνης
Eνεργειακές Aπαιτήσεις
3000
2500
kcal
2000
1500
1000
500
0
0
1
2
3
τρίμηνο κύησης
• Κατανάλωση κατά μέσο όρο 300 kcal επιπλέον
ημερησίως κατά την κύηση (1) και 500 kcal
επιπλέον κατά μέσο όρο ανά ημέρα, κατά το
θηλασμό (1).
5
Ποσοστιαία αύξηση απαιτήσεων σε
θρεπτικά συστατικά κατά την εγκυμοσύνη
Ενέργεια (2, 3, 4, 5,
6)*
Υδατάνθρακες*
19% Ψευδάργυρος
38%
35% Νιασίνη
28%
Φυτικές ίνες*
12% Βιταμίνη Β1
27%
Πρωτεΐνες*
54% Βιταμίνη Β2
27%
Σίδηρος*
50% Βιταμίνη C
13%
Φολικό οξύ
50% Βιταμίνη Α
20%
Ιώδιο
47% Σελήνιο
9%
Βιταμίνη Β6
46% Βιταμίνη Β12
8%
6
• Η διατροφή θα πρέπει να καλύπτει ακέραια τις
ανάγκες της εγκύου καθώς και του εμβρύου ,τόσο
για την ανάπτυξη όσο και για τις μεταβολικές του
απαιτήσεις (2, 3, 4, 5, 6).
• Είναι σημαντική για την ανάπτυξη του πλακούντα.
• Προσφέρει όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά
για να πραγματοποιηθούν αυτές οι διαδικασίες.
7
Πρωτεϊνικές απαιτήσεις
• Οι πρωτεΐνες χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία
νέων ιστών στο μητρικό οργανισμό (πλακούντας)
και στο έμβρυο (2, 3, 4, 5, 6).
• Το πλεόνασμα των πρωτεϊνών μετατρέπεται σε
γλυκόζη που αποτελεί πηγή ενέργειας.
• Οι μεγαλύτερες πρωτεϊνικές απαιτήσεις εμφανίζονται
κατά το τρίτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης.
• Ημερήσια κατανάλωση πρωτεϊνών = 70 γραμμάρια.
• Η αύξηση είναι περίπου 10-25 gr/ημέρα η οποία
ισοδυναμεί με τουλάχιστον 11/2 φλιτζάνι γάλα ή 55
γραμμάρια κρέας.
8
9
ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΑΝΟΡΓΑΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
1. Σίδηρος,
2. Κάλιο,
3. Ασβέστιο,
4. Ψευδάργυρος,
5. Μαγνήσιο,
6. Φώσφορος,
7. Ιώδιο.
10
Σίδηρος
• Η μεγάλη αύξηση του όγκου του αίματος στη
διάρκεια της εγκυμοσύνης αυξάνει και τις ανάγκες
του οργανισμού σε σίδηρο. Το έμβρυο κατά τους
τελευταίους μήνες της ενδομήτριας ζωής παίρνει
σίδηρο από τον οργανισμό της εγκύου και το
αποθηκεύει στο ήπαρ, αφού το μητρικό γάλα δε
περιέχει επαρκή ποσότητα σιδήρου για το νεογνό.
Η έλλειψή του μπορεί να προκαλέσει:
•
•
•
•
•
Αναιμία (μικροκυτταρική, υπόχρωμη) στη μητέρα ,
Χαμηλό βάρος γέννησης εμβρύου
Πρόωρο τοκετό
Θάνατο του εμβρύου.
Έχει συσχετισθεί με μητρική θνησιμότητα.
11
• Οι ανάγκες σε σίδηρο αυξάνονται από 15-18 σε 2730 mg/ημέρα.
Πλούσια πηγή σιδήρου αποτελούν:
• το κόκκινο κρέας, συκώτι, ψάρια, όσπρια,
δαμάσκηνα, σύκα ,ξηροί καρποί, δημητριακά,ψωμί
ολικής αλέσεως.
• η σύγχρονη κατανάλωση τροφών πλούσιων σε
βιταμίνη C, όπως χυμός πορτοκαλιού, μπορεί να
αυξήσει σημαντικά την απορρόφηση σιδήρου από
τον οργανισμό.
• Μια ισορροπημένη διατροφή παρέχει περίπου μόνο
15 mg σιδήρου από τα απαιτούμενα 30, για αυτό
είναι απαραίτητη η λήψη συμπληρωμάτων
ημερησίως περίπου 30 mg ανάμεσα στα γεύματα.
12
Κάλιο
• Η συνιστάμενη ποσότητα καλίου στη διάρκεια της
εγκυμοσύνης είναι 4.500 mg/ημέρα.
σημαντικές πηγές καλίου αποτελούν:
• Τα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα πράσινα λαχανικά,
τα όσπρια.
• Δε χρειάζονται συμπληρώματα καλίου σε
περίπτωση σωστής διατροφής.
1 φλιτζάνι
γάλα/γιαούρτι
306 mg
1 φλιτζάνι
λαχανικά
150 – 300 mg
13
Ασβέστιο
• Το ασβέστιο είναι απαραίτητο για το σχηματισμό
των οστών και των δοντιών του εμβρύου
• Οι ανάγκες για καθημερινή πρόσληψη ασβεστίου
αυξάνονται από 800 σε 1.300 mg.
Βρίσκεται:
• Γάλα, και στα παράγωγά του, όσπρια, ξηρούς
καρπούς, αυγά, λαχανικά (μπρόκολο, κουνουπίδι).
14
Ψευδάργυρος
• Οι απαιτήσεις σε Zn κατά τη διάρκεια της κύησης
αυξάνονται κατά 3 mg (12 mg) ημερησίως. Η
απορρόφηση του αναστέλλεται από την πρόσληψη
Fe και φολλικού ο οξέος για αυτό οι γυναίκες που
λαμβάνουν σχετικά συμπληρώματα, χρειάζονται να
καταναλώνουν τροφές πλούσιες σε Zn: Ψάρια,
συκώτι, νεφρά, βοδινό και χοιρινό κρέας, τυρί,
κοτόπουλο, φιστίκια, χορταρικά.
• Η έλλειψή του έχει σχετισθεί με γενετικές ανωμαλίες,
αποβολές, πρόωρο τοκετό, καθυστέρηση
ενδομήτριας ανάπτυξης και εκλαμψία. Δεν
χρειάζονται διατροφικά συμπληρώματα Zn παρά
μόνο όταν η ημερήσια συμπληρωματική πρόσληψη
Fe ξεπερνά τα 30 mg, τότε συστήνεται προληπτική
λήψη 20-25 mg Zn / ημέρα.
15
Μαγνήσιο:
• Χρειάζεται στο μεταβολισμό, στο σχηματισμό του
σκελετού, αλλά και στην αποφυγή επιπλοκών της
κύησης όπως προεκλαμψία. Οι ημερήσιες ανάγκες
αυξάνονται από 300 σε 450 mg.
Φώσφορος:
• Χρειάζεται για τη διαμόρφωση σκελετού και
δοντιών. Απορροφάται μόνο το 70% με τη βοήθεια
βιταμίνης D και ασβεστίου. Η έγκυος πρέπει να
λαμβάνει μέσω σωστής διατροφής τουλάχιστον
1,25 γραμμάρια την ημέρα.
16
Ιώδιο:
• Οι ανάγκες αυξάνονται σε 150-200μg ημερησίως,
↑47%
• Λαμβάνεται με την κατανάλωση ψαριών και
ιωδιούχου αλατιού.
• Μη επαρκής λήψη ιωδίου μπορεί να οδηγήσει σε
κρετινισμό, απώλεια του εμβρύου, διανοητική
επιβράδυνση του νεογνού.
17
Βιταμίνη Α
• Συμβάλλει στην ενδομήτρια ανάπτυξη του εμβρύου,
στην ελάττωση της προωρότητας και του χαμηλού
βάρους γέννησης.
• Κατά τη διάρκεια της κύησης οι ημερήσιες ανάγκες
αυξάνονται κατά 20% (στα 800 μg/ημ.).
• Έλλειψή της έχει δειχθεί ότι αυξάνει τη μητρική
θνησιμότητα, και σχετίζεται με πρόωρο τοκετό, και
καθυστέρηση ενδομήτριας ανάπτυξης.
18
• Τροφές πλούσιες σε βιταμίνη
Α είναι: συκώτι, αυγό,
πορτοκάλια με σκούρο
χρώμα, κίτρινα φρούτα και
λαχανικά.
• Η χρήση της βιταμίνης Α
θέλει ιδιαίτερη προσοχή γιατί
υπερβιταμίνωση Α αυξάνει
τον κίνδυνο εμφάνισης
θανατηφόρων εμβρυικών
διαμαρτιών. Για το λόγο αυτό
η ημερήσια πρόσληψη
συμπληρωμάτων δεν πρέπει
να ξεπερνά τα 1.000 μg.
Τροφή
Βιταμίνη Α
(RAE*)
Συκώτι
983
Αυγό
229
1 καρώτο
1.010
1 φλιτζάνι
μαγειρεμένα
λαχανικά
150
1 μέτριο
μάνγκο
321
*Retinol Activity Equivalent, ίσον με
τη δράση 1 μg ρετινόλης.
19
Βιταμίνη D
• Η βιτ. D συμβάλλει στην απορρόφηση ασβεστίου
και φωσφόρου από τον οργανισμό και επομένως
στην κατασκευή γερών οστών και δοντιών.
• Οι ημερήσιες ανάγκες κατά τη διάρκεια της
εγκυμοσύνης αυξάνονται από 400 σε 600-800
μονάδες (15 μg). Η πρόσληψή της γίνεται μέσω
τροφών όπως γάλα, βούτυρο, συκώτι.
• Η καλύτερη βέβαια πηγή βιταμίνης D είναι η
έκθεση στον ήλιο. Επιπρόσθετα διατροφικά
συμπληρώματα βιταμίνης D συνήθως δεν
χρειάζονται με εξαίρεση πληθυσμών που ζουν σε
χώρες με χαμηλή ηλιοφάνεια.
20
Βιταμίνη Ε: 15-18 mg/ημ.
• Φυτικά λάδια,
• Γάλα
• Δημητριακά
Βιταμίνη Κ: 75-90 μg/ημ.
• Διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην πήξη
του αίματος.
• Ντομάτα, σπανάκι, σόγια και συκώτι.
21
Β. ΥΔΑΤΟΔΙΑΛΥΤΕΣ
1. Βιταμίνη C
2. Φολικό οξύ
3. Βιταμίνη Β6 (πυριδοξίνη)
4. Βιταμίνη Β12
5. Βιταμίνη Β1 (θειαμίνη)
6. Βιταμίνη Β2 (ριβοφλαβίνη)
7. Νιασίνη
22
Βιταμίνη C
• Είναι απαραίτητη για την κατασκευή των οστών και
των χόνδρων, για το ενδοθήλιο των αγγείων, για την
επούλωση τραυμάτων και το κολλαγόνο.
• Οι ημερήσιες ανάγκες στην εγκυμοσύνη ανέρχονται
σε 80 mg.
• Λεμόνι
• Μπρόκολο
• Ντομάτα
• Grapefruit
23
Φολικό οξύ
• Είναι πολύ σημαντική βιταμίνη για την διαίρεση
των κυττάρων της ερυθράς σειράς.
• Η έλλειψή του σχετίζεται με εμφάνιση
μεγαλοβλαστικής αναιμίας στο νεογνό.
• Φυλλώδη λαχανικά, κίτρινα φρούτα, αρακάς,
φασόλια,ξηροί καρποί
• Οι συνολικές μονάδες λήψης φολικού οξέος είναι
1.000 μg (+ 400 μg λόγω εγκυμοσύνης) (7, 8, 9).
24
Βιταμίνη Β6: (πυριδοξίνη)
• Είναι συνένζυμο απαραίτητο για τις μεταβολικές
αντιδράσεις, στο μεταβολισμό των πρωτεϊνών των
λιπών και των υδατανθράκων. Δημητριακά ολικής
αλέσεως, μπανάνες και χοιρινό κρέας: 2 mg/ημ.
• Ανεπάρκεια της βιταμίνης Β6 σχετίζεται με
προεκλαμψία, ανοχή στους υδατάνθρακες και
νευρολογικές διαταραχές στο νεογνό. Επηρεάζει
την κατάσταση του ανοσοποιητικού συστήματος
μειώνοντας τον αριθμό των λεμφοκυττάρων και την
απάντηση σε μιτογόνα ερεθίσματα.
25
Βιταμίνη Β12
• Είναι απαραίτητη για το σχηματισμό των κυττάρων
ερυθράς σειράς καθώς και για τη διατήρηση της
υγείας του νευρικού συστήματος: 2,6 μg/ημ.
• Kρέας, ψάρια, γάλα, και πουλερικά
• Ανεπάρκεια βιταμίνης Β12 κατά τη διάρκεια της
εγκυμοσύνης μπορεί να οδηγήσει σε ενδομήτριο
θάνατο του εμβρύου. Επίσης μειώνει τις
φαγοκυτταρικές λειτουργίες, τις απαντήσεις
καθυστερημένης υπερευαισθησίας του
ανοσοποιητικού συστήματος και τον
πολλαπλασιασμό των Τ-λεμφοκυττάρων.
• Δε χρειάζονται διατροφικά συμπληρώματα παρά
μόνο όταν η έγκυος είναι φυτοφάγος.
26
•
•
•
•
•
Βιταμίνη Β1(θειαμίνη):
Είναι σημαντική για το μεταβολισμό των
υδατανθράκων και η έλλειψή της οδηγεί σε
αδυναμία του μεταβολισμού της γλυκόζης.
1,4 mg / ημέρα, σιτάρι, δημητριακά, ψωμί.
Βιταμίνη Β2 (ριβοφλαβίνη):
Δρα ως συνένζυμο FMN και FADσε
οξειδοαναγωγικές αντιδράσεις του οργανισμού.
1,4 mg / ημέρα, έλλειψή της επηρεάζει αρνητικά
την κατάσταση του ανοσοποιητικού συστήματος.
Νιασίνη :
Σχηματίζεται από το αμινοξύ τρυπτοφάνη, αύξηση
από 13 σε 18 mg ημερησίως.
27
RDA για μικροθρεπτικά κατά την κύηση (7-17)
Μικροθρεπτικό
Ηλικία
RDA
Βιοτίνη
14-50 ετών
30 μg/ ημ. (AI)
Φολικό οξύ
14-50 ετών
600 μg/ ημ.a
Νιασίνη
14-50 ετών
18 mg/ ημ.b
Παντοθενικό οξύ
14-50 ετών
6 mg/ ημ. (AI)
Ριβοφλαβίνη
14-50 ετών
1,4 mg/ ημ.
Θειαμίνη
14-50 ετών
1,4 mg/ ημ.
Βιταμίνη A
14-18 ετών
750 μg (2.500 IU)/ ημ. c
19-50 ετών
c
770 μg (2.567 IU)/ ημ.28
Βιταμίνη B6
14-50 ετών
1,9 mg/ ημ.
Βιταμίνη B12
14-50 ετών
2,6 μg/ ημ.
Βιταμίνη C
14-18 ετών
80 mg/ ημ.
19-50 ετών
85 mg/ ημ.
Βιταμίνη D
14-50 ετών
15 μg (600 IU)/ ημ.
Βιταμίνη E
14-50 ετών
15 mg (22,5 IU)/ ημ. d
Βιταμίνη K
14-18 ετών
75 μg/ ημ. (AI)
19-50 ετών
90 μg/ ημ. (AI)
29
14-18
ετών
1.300 mg/ ημ.
19-50
ετών
1.000 mg/ ημ.
14-18
ετών
29 μg/ ημ. (AI)
19-50
ετών
30 μg/ ημ. (AI)
Χαλκός
14-50
ετών
1 mg/ ημ.
Φθόριο
14-50
ετών
3 mg/ ημ. (AI)
Ιώδιο
14-50
ετών
220 μg/ ημ.
Σίδηρος
14-50
ετών
27 mg/ ημ.
Ασβέστιο
Χρώμιο
30
Μαγνήσιο
Μαγγάνιο
Μολυβδαίνιο
Φώσφορος
Κάλιο
Σελήνιο
Νάτριο
14-18
ετών
19-30
ετών
31-50
ετών
14-50
ετών
14-50
ετών
14-18
ετών
19-50
ετών
14-50
ετών
14-50
ετών
14-50
ετών
400 mg/ ημ.
350 mg/ ημ.
360 mg/ ημ.
2 mg/ ημ. (AI)
50 μg/ ημ.
1.250 mg/ ημ.
700 mg/ ημ.
4.700 mg/ ημ. (AI)
60 μg/ ημ.
1.500 mg/ ημ. (AI)
31
Ψευδάργυρος
Χολίνηe
14-18
ετών
12 mg/ ημ.
19-50
ετών
11 mg/ ημ.
14-50
ετών
450 mg/ ημ. (AI)
AI, adequate intake
aDietary Folate Equivalents
bNE, niacin equivalent: 1 mg NE = 60 mg tryptophan
= 1 mg niacin
cRetinol Activity Equivalents
d’Αλφα-τοκοφερόλη
eΑπαραίτητη
32
33
Ανώτερα όρια για μικροθρεπτικά στην κύηση (7-106)
Μικροθρεπτικό
Ηλικία
RDA
Βιοτίνη
14-50 ετών
Μη προσδιορισμένο.
Φολικό οξύ
14-50 ετών
800-1.000 μg/ ημ.a
Νιασίνη
14-50 ετών
30-35 mg/ ημ.b
Παντοθενικό οξύ
14-50 ετών
Μη προσδιορισμένο.
Ριβοφλαβίνη
14-50 ετών
Μη προσδιορισμένο
Θειαμίνη
14-50 ετών
Μη προσδιορισμένο
Βιταμίνη A
14-18 ετών
2.800 μg (9.300 IU)/ ημ. c
19-50 ετών
34 c
3.000 μg (10.000 IU)/ ημ.
Βιταμίνη B6
14-50 ετών
80-100 mg/ ημ.
Βιταμίνη B12
14-50 ετών
Μη προσδιορισμένο
Βιταμίνη C
14-18 ετών
1.800 mg/ ημ.
19-50 ετών
2.000 mg/ ημ.
Βιταμίνη D
14-50 ετών
100 μg (600 IU)/ ημ.
Βιταμίνη E
14-50 ετών
800 mg (22,5 IU)/ ημ. d
Βιταμίνη K
14-18 ετών
Μη προσδιορισμένο
19-50 ετών
Μη προσδιορισμένο
35
14-18
ετών
3.000 mg/ ημ.
19-50
ετών
2.500 mg/ ημ.
14-18
ετών
Μη προσδιορισμένο
19-50
ετών
Μη προσδιορισμένο
Χαλκός
14-50
ετών
8-10 mg/ ημ.
Φθόριο
14-50
ετών
10 mg/ ημ.
Ιώδιο
14-50
ετών
900-1.100 μg/ ημ.
Σίδηρος
14-50
ετών
45 mg/ ημ.
Ασβέστιο
Χρώμιο
36
Μαγνήσιο
Μαγγάνιο
Μολυβδαίνιο
Φώσφορος
Κάλιο
Σελήνιο
Νάτριο
14-18
ετών
19-30
ετών
31-50
ετών
14-50
ετών
14-50
ετών
14-18
ετών
19-50
ετών
14-50
ετών
14-50
ετών
14-50
ετών
350 mg/ ημ.
350 mg/ ημ.
350 mg/ ημ.
9-11 mg/ ημ.
1.700-2.000 μg/ ημ.
3.500 mg/ ημ.
3.500 mg/ ημ.
Μη προσδιορισμένο
400 μg/ ημ.
2.300 mg/ ημ.
37
Ψευδάργυρος
14-18
ετών
19-50
ετών
Χολίνηe
35 mg/ ημ.
40 mg/ ημ.
14-50
3.000-3.500 mg/
ετών
ημ.
AI, adequate intake
aDietary Folate Equivalents
bNE, niacin equivalent: 1 mg NE = 60 mg tryptophan
= 1 mg niacin
cRetinol Activity Equivalents
d’Αλφα-τοκοφερόλη
eΑπαραίτητη
38
ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ
ΑΠΟΦΕΥΓΟΝΤΑΙ Η ΝΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΟΝΤΑΙ
ΜΕ ΠΡΟΣΟΧΗ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ
ΚΥΗΣΗΣ
1. Καφεΐνη
2. Αλκοόλ
3. Αλάτι
4. Ζάχαρη
5. Λίπη
39
Καφεΐνη
• Η καφεΐνη διαπερνά τον πλακούντα και φθάνει στο
έμβρυο επιδρώντας στον καρδιακό ρυθμό και στην
αναπνοή του.
• Επίσης η κατανάλωση καφεΐνης σε διάφορες έρευνες
έχει συσχετισθεί με ξαφνική αποβολή , εμφάνιση
γενετικών ανωμαλιών και με περιορισμένη ανάπτυξη
- χαμηλό βάρος γέννησης νεογνού.
• Τα νεογνά εκδηλώνουν ανησυχίες στον ύπνο,
υπερβολικό κλάμα, δυσκολίες στη σίτιση και εμετούς.
• Μέχρι 300 mg ημερησίως-μπορεί να θεωρηθεί
ασφαλής για το έμβρυο.
40
Toxicology Letters
Volume 214, Issue 3, 15 November 2012, pp 279–287
Prenatal caffeine exposure induced skeletal growth
retardation in fetal rats. Maternal prenatal caffeine
exposure elevated fetal circulatory glucocorticoid (GC)
levels (leading to over-exposure to maternal GC),
which is attributed to the suppression of insulin-like
growth factor-1 (IGF-1) expression in fetal liver
(possibly via histone methylation modifications) and
growth plates. The changes to systemic and local IGF1 levels in fetuses could inhibit the functions of IGF-1
signaling pathway in growth plates and retard
chondrogenesis and skeletal growth.
41
42
Τροφή
Ροφήματα που
περιέχουν καφεΐνη
καφές
είναι κυρίως:
Περιεκτικότητα
σε καφεΐνη
(mg)
στιγμιαίος
60-85
ντεκαφεΐνέ
2-4
espresso
30-40
φίλτρου
3?
στιγμιαίο
24-31
παγωμένο
9-50
• Ο καφές, το τσάι και η
κόκα-κόλα, σοκολάτα ,
σοκολατούχο γάλα και
σιρόπι σοκολάτας.
τσάι
σοκολατούχο γάλα
1-15
μαύρη σοκολάτα
20
σιρόπι σοκολάτας
4
43
Αλκοόλ
• Το αλκοόλ περνά από τη μητέρα στο έμβρυο
διαμέσου του πλακούντα και συνέπεια αυτού μπορεί
να είναι η σωματική και η πνευματική καθυστέρηση.
Οι γυναίκες που καταναλώνουν αλκοόλ κατά τη
διάρκεια της κύησης βρίσκονται σε μεγαλύτερο
κίνδυνο γέννησης νεογνών με εμβρυικό αλκοολικό
σύνδρομο - fetal alcohol syndrome (FAS) το οποίο
χαρακτηρίζεται από καθυστέρηση ανάπτυξης,
ανωμαλίες προσώπου και καρδιάς, μικροκεφαλία ,
διανοητική καθυστέρηση. Οι εμβρυικές επιδράσεις
αλκοόλ fetal alcohol effects (FAE) περιλαμβάνουν:
καθυστέρηση ανάπτυξης, ήπια βλάβη διανοητικών
και συμπεριφορικών λειτουργιών, μαθησιακές
δυσκολίες ή μικρής σημασίας ατέλειες διάπλασης. 44
Fetal alcohol syndrome (FAS)
45
Σακχαρώδης διαβήτης κυήσεως
• Ορίζεται ως: Υδατανθρακική δυσανεξία ποικίλου
βαθμού που αναπτύσσεται ή για πρώτη φορά
ανακαλύπτεται κατά την εγκυμοσύνη ανεξαρτήτως:
Της εφαρμογής κατάλληλης διαιτητικής αγωγής ή της
χορήγησης ινσουλίνης.
Της παραμονής του σακχαρώδους διαβήτη μετά
από την κύηση.
• Από όλες τις εγκυμοσύνες που επιπλέκονται με
διαβήτη ο ΣΔΚ καταλαμβάνει το 90%.
• Εμφάνιση μακροσωμικού νεογνού.
• Περιορισμός των ημερήσιων θερμίδων σε: 30
kcal/kg/day ή 25 kcal/kg/day αν το ΒΜΙ >30.
• Μικρά και συχνά γεύματα.
46
Μακροσωμικό νεογνό
47
Κάπνισμα και Εγκυμοσύνη
• Το κάπνισμα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης
εκθέτει το έμβρυο σε κίνδυνο υγείας. Η νικοτίνη
μεταφέρεται μέσω του πλακούντα στο έμβρυο και το
μονοξείδιο του άνθρακος του στερεί το οξυγόνο.
• Οι γυναίκες που καπνίζουν γεννούν παιδιά
χαμηλότερου βάρους. Νεογέννητα που γεννιούνται
κάτω από 2.500 kg έχουν περισσότερες
πιθανότητες να αρρωστήσουν ή και να πεθάνουν το
πρώτο έτος μετά τη γέννησή τους. Έχουν
συχνότερα προβλήματα στην ανάπτυξή τους. Κατά
μέσον όρο τα παιδιά των καπνιστριών ζυγίζουν 200
γρ. λιγότερα από τα παιδιά των μη καπνιστριών. Η
διαφορά αυτή του βάρους γεννήσεως είναι ανάλογη
του αριθμού των τσιγάρων που κάπνιζε η μητέρα.
48
The Journal of Pediatrics
Volume 124, Issue 5, Part 1, May 1994, Pages 757–764
Effects of alcohol use, smoking, and illicit drug use on fetal
49
growth in black infants
50
51
ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΤΑ ΤΗ ΓΑΛΟΥΧΙΑ
• Η παραγωγή του μητρικού γάλακτος χρειάζεται
υψηλά ενεργειακά αποθέματα από την πλευρά της
μητέρας. Το νεογνό τους 4 πρώτους μήνες
διπλασιάζει το βάρος που είχε τη στιγμή της
γέννησης του, και ο ρόλος του μητρικού θηλασμού
ώστε να υποστηριχτεί αυτή η ανάπτυξη είναι
μείζονος σημασίας. Για αυτό το λόγο η μητέρα κατά
τη γαλουχία χρειάζεται να καταναλώνει επιπλέον
θερμίδες.
• Η καλή διατροφή βελτιστοποιεί την ποιότητα και την
ποσότητα του μητρικού γάλακτος, βοηθάει στη
διατήρηση της υγείας της εγκύου και την
προστατεύει από την εξάντληση των διατροφικών
της αποθεμάτων λόγω του θηλασμού.
52
ΩΦΕΛΗ ΘΗΛΑΣΜΟΥ
• Επιτρέπει ευκολότερη πέψη, μειώνοντας τα εντερικά,
διάρροια και δυσκοιλιότητα. Τα μωρά που έχουν
μικρότερη πιθανότητα να γίνουν υπέρβαρα.
• Τα μωρά που θηλάζουν εμφανίζουν μικρότερη
πιθανότητα να εκδηλώσουν αλλεργικές διαταραχές ή
βακτηριακές μολύνσεις. Το μητρικό γάλα προσφέρει
φυσική προστασία, καθώς μέσω του γάλακτος
μεταφέρονται αντισώματα από τη μητέρα στο μωρό.
• Ο θηλασμός παρέχει ψυχολογικά οφέλη στο μωρό,
καθώς κατά τη διάρκειά του το μωρό αισθάνεται την
επαφή και τη θερμότητα του σώματος της μητέρας,
ακούει τη φωνή και βλέπει το πρόσωπό της και,
ταυτόχρονα, ικανοποιεί την ανάγκη του για θήλασμα.
53
• Η διατροφή κατά τη γαλουχία δε διαφέρει από εκείνη
της εγκυμοσύνης.
• Αποφυγή της κατανάλωσης αλκοόλ, καφεΐνης +
• Λαχανικά με έντονη οσμή.
• Η περίοδος του θηλασμού δεν είναι η
καταλληλότερη για την απώλεια των περιττών κιλών
της εγκυμοσύνης.
54
RDA για μικροθρεπτικά κατά την γαλουχία (7-106)
Μικροθρεπτικό
Ηλικία
RDA
Βιοτίνη
14-50 ετών
35 μg/ ημ. (AI)
Φολικό οξύ
14-50 ετών
500 μg/ ημ.a
Νιασίνη
14-50 ετών
17 mg/ ημ.b
Παντοθενικό οξύ
14-50 ετών
7 mg/ ημ. (AI)
Ριβοφλαβίνη
14-50 ετών
1,6 mg/ ημ.
Θειαμίνη
14-50 ετών
1,4 mg/ ημ.
Βιταμίνη A
14-18 ετών
1.200 μg (2.500 IU)/ ημ. c
19-50 ετών
1.300 μg (2.567 IU)/ ημ.55c
Βιταμίνη B6
14-50 ετών
2.0 mg/ ημ.
Βιταμίνη B12
14-50 ετών
2,8 μg/ ημ.
Βιταμίνη C
14-18 ετών
115 mg/ ημ.
19-50 ετών
120 mg/ ημ.
Βιταμίνη D
14-50 ετών
15 μg (600 IU)/ ημ.
Βιταμίνη E
14-50 ετών
19 mg (22,5 IU)/ ημ. d
Βιταμίνη K
14-18 ετών
75 μg/ ημ. (AI)
19-50 ετών
90 μg/ ημ. (AI)
56
14-18
ετών
1.300 mg/ ημ.
19-50
ετών
1.000 mg/ ημ.
14-18
ετών
44 μg/ ημ. (AI)
19-50
ετών
45 μg/ ημ. (AI)
Χαλκός
14-50
ετών
1,3 mg/ ημ.
Φθόριο
14-50
ετών
3 mg/ ημ. (AI)
Ιώδιο
14-50
ετών
290 μg/ ημ.
Σίδηρος
14-50
ετών
9-10 mg/ ημ.
Ασβέστιο
Χρώμιο
57
Μαγνήσιο
14-18 ετών
360 mg/ ημ.
19-30 ετών
310 mg/ ημ.
31-50 ετών
320 mg/ ημ.
Μαγγάνιο
14-50 ετών
2,6 mg/ ημ. (AI)
Μολυβδαίνιο
14-50 ετών
50 μg/ ημ.
Φώσφορος
14-18 ετών
1.250 mg/ ημ.
19-50 ετών
700 mg/ ημ.
Κάλιο
14-50 ετών
5.100 mg/ ημ. (AI)
Σελήνιο
14-50 ετών
70 μg/ ημ.
Νάτριο
14-50 ετών
1.500 mg/ ημ. (AI) 58
14-18
Ψευδάργυρος
13 mg/ ημ.
ετών
19-50
12 mg/ ημ.
ετών
14-50
Χολίνηe
ετών
550 mg/ ημ. (AI)
AI, adequate intake
aDietary
bNE,
Folate Equivalents
niacin equivalent: 1 mg NE = 60 mg tryptophan = 1
mg niacin
cRetinol
Activity Equivalents
d’Αλφα-τοκοφερόλη
eΑπαραίτητη
59
60
Βιβλιογραφία
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
1. Katz DL. Diet, Pregnancy, and Lactation. Nutrition in Clinical Practice. 2nd ed. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins; 2008:299-309.
2. Kramer MS. Determinants of low birth weight: methodological assessment and meta-analysis. Bull World Health Organ. 1987;65(5):663-737. (PubMed)
3. Kramer MS. The epidemiology of adverse pregnancy outcomes: an overview. J Nutr. 2003;133(5 Suppl 2):1592S-1596S. (PubMed)
4. Kanaka-Gantenbein C. Fetal origins of adult diabetes. Ann N Y Acad Sci. 2010;1205:99-105. (PubMed)
5. Barker DJP. Mothers, Babies and Health in Later Life. 2nd ed. Edinburgh: Churchill Livingstone; 1998.
6. Christian P. Micronutrients, birth weight, and survival. Annu Rev Nutr. 2010;30:83-104. (PubMed)
7. Food and Nutrition Board, Institute of Medicine. Folate. Dietary Reference Intakes: Thiamin, Riboflavin, Niacin, Vitamin B6, Folate, Vitamin B12, Pantothenic
Acid, Biotin, and Choline. Washington, D.C.: National Academy Press; 1998:196-305. (National Academy Press)
8. Cornel MC, Erickson JD. Comparison of national policies on periconceptional use of folic acid to prevent spina bifida and anencephaly (SBA). Teratology.
1997;55(2):134-137. (PubMed)
9. Folic acid for the prevention of neural tube defects: U.S. Preventive Services Task Force recommendation statement. Ann Intern Med. 2009;150(9):626631. (PubMed)
10. Haider BA, Bhutta ZA. Multiple-micronutrient supplementation for women during pregnancy. Cochrane Database Syst Rev. 2006;(4):CD004905. (PubMed)
11. Fall CH, Fisher DJ, Osmond C, Margetts BM. Multiple micronutrient supplementation during pregnancy in low-income countries: a meta-analysis of effects
on birth size and length of gestation. Food Nutr Bull. 2009;30(4 Suppl):S533-546. (PubMed)
12. Margetts BM, Fall CH, Ronsmans C, Allen LH, Fisher DJ. Multiple micronutrient supplementation during pregnancy in low-income countries: review of
methods and characteristics of studies included in the meta-analyses. Food Nutr Bull. 2009;30(4 Suppl):S517-526. (PubMed)
13. Ronsmans C, Fisher DJ, Osmond C, Margetts BM, Fall CH. Multiple micronutrient supplementation during pregnancy in low-income countries: a metaanalysis of effects on stillbirths and on early and late neonatal mortality. Food Nutr Bull. 2009;30(4 Suppl):S547-555. (PubMed)
14. Subcommittee on Interpretation and Uses of Dietary Reference Intakes. Dietary Reference Intakes: Applications in Dietary Assessment. Washington, D.C.:
National Academy Press; 2000. Available at: http://www.nap.edu/openbook.php?isbn=0309071836
15. Subcommittee on Interpretation and Uses of Dietary Reference Intakes and the Standing Committee on the Scientific Evaluation of Dietary Reference
Intakes. Dietary Reference Intakes: Applications in Dietary Planning. Washington, D.C.: The National Academy Press; 2003. Available at:
http://www.nap.edu/openbook.php?isbn=0309088534
16. Subcommittee on Interpretation and Uses of Dietary Reference Intakes and the Standing Committee on the Scientific Evaluation of Dietary Reference
Intakes. Using Dietary Reference Intakes in Planning Diets for Individuals. Dietary Reference Intakes: Applications in Dietary Planning. Washington, D.C.: The
National Academies Press; 2003:35-54. (The National Academies Press)
17. Chapman-Smith A, Cronan JE, Jr. Molecular biology of biotin attachment to proteins. J Nutr. 1999;129(2S Suppl):477S-484S. (PubMed)
18. Zempleni J, Mock DM. Marginal biotin deficiency is teratogenic. Proc Soc Exp Biol Med. 2000;223(1):14-21. (PubMed)
19. Food and Nutrition Board, Institute of Medicine. Biotin. Dietary Reference Intakes: Thiamin, Riboflavin, Niacin, Vitamin B6, Vitamin B12, Pantothenic Acid,
Biotin, and Choline. Washington, D.C: National Academy Press; 1998:374-389. (National Academy Press)
20. Mock DM. Marginal biotin deficiency is teratogenic in mice and perhaps humans: a review of biotin deficiency during human pregnancy and effects of biotin
deficiency on gene expression and enzyme activities in mouse dam and fetus. J Nutr Biochem. 2005;16(7):435-437. (PubMed)
21. Mock DM. Marginal biotin deficiency is common in normal human pregnancy and is highly teratogenic in mice. J Nutr. 2009;139(1):154-157. (PubMed)
22. Mock DM, Quirk JG, Mock NI. Marginal biotin deficiency during normal pregnancy. Am J Clin Nutr. 2002;75(2):295-299. (PubMed)
23. Mock DM, Stadler DD. Conflicting indicators of biotin status from a cross-sectional study of normal pregnancy. J Am Coll Nutr. 1997;16(3):252257. (PubMed)
24. Mock DM, Stadler DD, Stratton SL, Mock NI. Biotin status assessed longitudinally in pregnant women. J Nutr. 1997;127(5):710-716. (PubMed)
25. Mock DM. Biotin. In: Shils ME, Shike M, Ross AC, Caballero B, Cousins RJ, eds. Modern Nutrition in Health and Disease. 10th ed. ed. Baltimore: Lippincott
Williams & Wilkins; 2006:498-506.
26. Pietrzik K, Bailey L, Shane B. Folic acid and L-5-methyltetrahydrofolate: comparison of clinical pharmacokinetics and pharmacodynamics. Clin
Pharmacokinet. 49(8):535-548. (PubMed)
27. Czeizel AE, Dobo M, Vargha P. Hungarian cohort-controlled trial of periconceptional multivitamin supplementation shows a reduction in certain congenital
abnormalities. Birth Defects Res A Clin Mol Teratol. 2004;70(11):853-861. (PubMed)
28. Czeizel AE, Dudas I. Prevention of the first occurrence of neural-tube defects by periconceptional vitamin supplementation. N Engl J Med.
1992;327(26):1832-1835. (PubMed)
29. De-Regil LM, Fernandez-Gaxiola AC, Dowswell T, Pena-Rosas JP. Effects and safety of periconceptional folate supplementation for preventing birth
defects. Cochrane Database Syst Rev. 2010;(10):CD007950. (PubMed)
30. Eskes TK. Open or closed? A world of difference: a history of homocysteine research. Nutr Rev. 1998;56(8):236-244. (PubMed)
61
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
31. Czeizel AE. Periconceptional folic acid and multivitamin supplementation for the prevention of neural tube defects and other congenital abnormalities. Birth Defects Res A Clin Mol
Teratol. 2009;85(4):260-268. (PubMed)
32. McPartlin J, Halligan A, Scott JM, Darling M, Weir DG. Accelerated folate breakdown in pregnancy. Lancet. 1993;341(8838):148-149. (PubMed)
33. Czeizel AE, Dudas I, Metneki J. Pregnancy outcomes in a randomised controlled trial of periconceptional multivitamin supplementation. Final report. Arch
Gynecol Obstet. 1994;255(3):131-139. (PubMed)
34. U.S. Food and Drug Administration. Food standards: amendments of standards of identity for enriched grain products to require addition of folic acid. Fed Regist
1996;61:8781–8797. Available at: http://openregs.com/regulations/view/89563/food_standards_amendment_
of_standards_of_identity_for_enriched_grain_products_to
35. van Beynum IM, Kapusta L, Bakker MK, den Heijer M, Blom HJ, de Walle HE. Protective effect of periconceptional folic acid supplements on the risk of
congenital heart defects: a registry-based case-control study in the northern Netherlands. Eur Heart J. 2010;31(4):464-471. (PubMed)
36. Shaw GM, O'Malley CD, Wasserman CR, Tolarova MM, Lammer EJ. Maternal periconceptional use of multivitamins and reduced risk for conotruncal heart
defects and limb deficiencies among offspring. Am J Med Genet. 1995;59(4):536-545. (PubMed)
37. Botto LD, Mulinare J, Erickson JD. Occurrence of congenital heart defects in relation to maternal mulitivitamin use. Am J Epidemiol. 2000;151(9):878884. (PubMed)
38. Botto LD, Khoury MJ, Mulinare J, Erickson JD. Periconceptional multivitamin use and the occurrence of conotruncal heart defects: results from a populationbased, case-control study. Pediatrics. 1996;98(5):911-917. (PubMed)
39. Correa A, Botto L, Liu Y, Mulinare J, Erickson JD. Do multivitamin supplements attenuate the risk for diabetes-associated birth defects? Pediatrics. 2003;111(5
Part 2):1146-1151. (PubMed)
40. Czeizel AE. Reduction of urinary tract and cardiovascular defects by periconceptional multivitamin supplementation. Am J Med Genet. 1996;62(2):179183. (PubMed)
41. Goh YI, Bollano E, Einarson TR, Koren G. Prenatal multivitamin supplementation and rates of congenital anomalies: a meta-analysis. J Obstet Gynaecol Can.
2006;28(8):680-689. (PubMed)
42. Vollset SE, Refsum H, Irgens LM, et al. Plasma total homocysteine, pregnancy complications, and adverse pregnancy outcomes: the Hordaland Homocysteine
study. Am J Clin Nutr. 2000;71(4):962-968. (PubMed)
43. Duley L. The global impact of pre-eclampsia and eclampsia. Semin Perinatol. 2009;33(3):130-137. (PubMed)
44. Crombleholme WR. Obstetrics In: Tierney LM, McPhee SJ, Papadakis MA, eds. Current Medical Treatment and Diagnosis. 37th ed. Stamford: Appleton and
Lange; 1998:731-734.
45. Wacker J, Fruhauf J, Schulz M, Chiwora FM, Volz J, Becker K. Riboflavin deficiency and preeclampsia. Obstet Gynecol. 2000;96(1):38-44. (PubMed)
46. Neugebauer J, Zanre Y, Wacker J. Riboflavin supplementation and preeclampsia. Int J Gynaecol Obstet. 2006;93(2):136-137. (PubMed)
47. Semba RD. Impact of vitamin A on immunity and infection in developing countries. In: Bendich A, Decklebaum RJ, eds. Preventive nutrition: the comprehensive
guide for health professionals. . 2nd ed. Totowa: Humana Press Inc.; 2001:329-346.
48. Solomons NW. Vitamin A and carotenoids. In: Bowman BA, Russell RM, eds. Present knowledge in nutrition. Washington, D.C.: ILSI Press; 2001:127-145.
49. West KP, Jr., Katz J, Khatry SK, et al. Double blind, cluster randomised trial of low dose supplementation with vitamin A or beta carotene on mortality related to
pregnancy in Nepal. The NNIPS-2 Study Group. BMJ. 1999;318(7183):570-575. (PubMed)
50. Allen LH. Multiple micronutrients in pregnancy and lactation: an overview. Am J Clin Nutr. 2005;81(5):1206S-1212S. (PubMed)
51. Christian P, West KP, Jr., Khatry SK, et al. Vitamin A or beta-carotene supplementation reduces symptoms of illness in pregnant and lactating Nepali women. J
Nutr. 2000;130(11):2675-2682. (PubMed)
52. Christian P, West KP, Jr., Khatry SK, et al. Night blindness during pregnancy and subsequent mortality among women in Nepal: effects of vitamin A and betacarotene supplementation. Am J Epidemiol. 2000;152(6):542-547. (PubMed)
53. Suharno D, West CE, Muhilal, Karyadi D, Hautvast JG. Supplementation with vitamin A and iron for nutritional anaemia in pregnant women in West Java,
Indonesia. Lancet. 1993;342(8883):1325-1328. (PubMed)
54. Food and Nutrition Board, Institute of Medicine. Vitamin A. Dietary reference intakes for vitamin A, vitamin K, arsenic, boron, chromium, copper, iodine, iron,
manganese, molybdenum, nickel, silicon, vanadium, and zinc. Washington, D.C.: National Academy Press; 2001:65-126. (National Academy Press)
55. Chan A, Hanna M, Abbott M, Keane RJ. Oral retinoids and pregnancy. Med J Aust. 1996;165(3):164-167. (PubMed)
56. Ross AC. Vitamin A and retinoids. In: Shils ME, Olson JA, Shike M, Ross AC, eds. Modern nutrition in health and disease. Baltimore: Lippincott Williams &
Wilkins; 1999:305-327.
57. Sahakian V, Rouse D, Sipes S, Rose N, Niebyl J. Vitamin B6 is effective therapy for nausea and vomiting of pregnancy: a randomized, double-blind placebocontrolled study. Obstet Gynecol. 1991;78(1):33-36. (PubMed)
58. Vutyavanich T, Wongtra-ngan S, Ruangsri R. Pyridoxine for nausea and vomiting of pregnancy: a randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Am J Obstet
Gynecol. 1995;173(3 Pt 1):881-884. (PubMed)
59. Jewell D, Young G. Interventions for nausea and vomiting in early pregnancy. Cochrane Database Syst Rev. 2002;(1):CD000145. (PubMed)
62
60. Matthews A, Dowswell T, Haas DM, Doyle M, O'Mathuna DP. Interventions for nausea and vomiting in early pregnancy. Cochrane Database Syst Rev.
2010;(9):CD007575. (PubMed)
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
61. Shrim A, Boskovic R, Maltepe C, Navios Y, Garcia-Bournissen F, Koren G. Pregnancy outcome following use of large doses of vitamin B6 in the first trimester. J Obstet Gynaecol.
2006;26(8):749-751. (PubMed)
62. Shane B. Folic acid, vitamin B-12, and vitamin B-6. In: Stipanuk M (ed). Biochemical and Physiological Aspects of Human Nutrition. 2nd ed. Philadelphia: Saunders Elsevier;
2006:693-732.
63. Chmurzynska A. Fetal programming: link between early nutrition, DNA methylation, and complex diseases. Nutr Rev. 2010;68(2):87-98. (PubMed)
64. Kirke PN, Molloy AM, Daly LE, Burke H, Weir DG, Scott JM. Maternal plasma folate and vitamin B12 are independent risk factors for neural tube defects. Q J Med.
1993;86(11):703-708. (PubMed)
65. Molloy AM, Kirke PN, Troendle JF, et al. Maternal vitamin B12 status and risk of neural tube defects in a population with high neural tube defect prevalence and no folic acid
fortification. Pediatrics. 2009;123(3):917-923. (PubMed)
66. Kaiser L, Allen LH. Position of the American Dietetic Association: nutrition and lifestyle for a healthy pregnancy outcome. J Am Diet Assoc. 2008;108(3):553-561. (PubMed)
67. Hubel CA, Roberts JM, Taylor RN, Musci TJ, Rogers GM, McLaughlin MK. Lipid peroxidation in pregnancy: new perspectives on preeclampsia. Am J Obstet Gynecol.
1989;161(4):1025-1034. (PubMed)
68. Chappell LC, Seed PT, Briley AL, et al. Effect of antioxidants on the occurrence of pre-eclampsia in women at increased risk: a randomised trial. Lancet. 1999;354(9181):810816. (PubMed)
69. Villar J, Purwar M, Merialdi M, et al. World Health Organisation multicentre randomised trial of supplementation with vitamins C and E among pregnant women at high risk for preeclampsia in populations of low nutritional status from developing countries. BJOG. 2009;116(6):780-788. (PubMed)
70. Roberts JM, Myatt L, Spong CY, et al. Vitamins C and E to prevent complications of pregnancy-associated hypertension. N Engl J Med. 2010;362(14):1282-1291. (PubMed)
71. Rumbold AR, Crowther CA, Haslam RR, Dekker GA, Robinson JS. Vitamins C and E and the risks of preeclampsia and perinatal complications. N Engl J Med.
2006;354(17):1796-1806. (PubMed)
72. Spinnato JA, 2nd, Freire S, Pinto ESJL, et al. Antioxidant therapy to prevent preeclampsia: a randomized controlled trial. Obstet Gynecol. 2007;110(6):1311-1318. (PubMed)
73. Xu H, Perez-Cuevas R, Xiong X, et al. An international trial of antioxidants in the prevention of preeclampsia (INTAPP). Am J Obstet Gynecol. 2010;202(3):239 e231-239
e210. (PubMed)
74. Poston L, Briley AL, Seed PT, Kelly FJ, Shennan AH. Vitamin C and vitamin E in pregnant women at risk for pre-eclampsia (VIP trial): randomised placebo-controlled trial. Lancet.
2006;367(9517):1145-1154. (PubMed)
75. Moshfegh A, Goldman J, Cleveland L. 2005. What We Eat in America, NHANES 2001-2002: Usual nutrient intakes from food compared to dietary reference intakes. U.S.
Department of Agriculture, Agricultural Research Service. Available at: http://www.ars.usda.gov/Services/docs.htm?docid=13793. Accessed 6/12/11.
76. Committee to Review Dietary Reference Intakes for Vitamin D and Calcium, Food and Nutrition Board, Institute of Medicine. Dietary reference intakes for adequacy: calcium and
vitamin D. Dietary reference intakes for calcium and vitamin D. Washington, D.C.: The National Academies Press; 2011:291-340. (The National Academies Press)
77. Grant WB. High vitamin D and calcium requirements during pregnancy and tooth loss. Am J Public Health. 2008;98(11):1931-1932. (PubMed)
78. Hollis BW. Circulating 25-hydroxyvitamin D levels indicative of vitamin D sufficiency: implications for establishing a new effective dietary intake recommendation for vitamin D. J
Nutr. 2005;135(2):317-322. (PubMed)
79. Hollis BW, Wagner CL. Nutritional vitamin D status during pregnancy: reasons for concern. CMAJ. 2006;174(9):1287-1290. (PubMed)
80. Heaney RP. Vitamin D: how much do we need, and how much is too much? Osteoporos Int. 2000;11(7):553-555. (PubMed)
81. Bischoff-Ferrari HA, Giovannucci E, Willett WC, Dietrich T, Dawson-Hughes B. Estimation of optimal serum concentrations of 25-hydroxyvitamin D for multiple health outcomes.
Am J Clin Nutr. 2006;84(1):18-28. (PubMed)
82. Hamilton SA, McNeil R, Hollis BW, et al. Profound Vitamin D Deficiency in a Diverse Group of Women during Pregnancy Living in a Sun-Rich Environment at Latitude 32 degrees
N. Int J Endocrinol. 2010;2010:917428. (PubMed)
83. Bodnar LM, Simhan HN, Powers RW, Frank MP, Cooperstein E, Roberts JM. High prevalence of vitamin D insufficiency in black and white pregnant women residing in the
northern United States and their neonates. J Nutr. 2007;137(2):447-452. (PubMed)
84. Lee JM, Smith JR, Philipp BL, Chen TC, Mathieu J, Holick MF. Vitamin D deficiency in a healthy group of mothers and newborn infants. Clin Pediatr (Phila). 2007;46(1):4244. (PubMed)
85. van der Meer IM, Karamali NS, Boeke AJ, et al. High prevalence of vitamin D deficiency in pregnant non-Western women in The Hague, Netherlands. Am J Clin Nutr.
2006;84(2):350-353; quiz 468-359. (PubMed)
86. Mahon P, Harvey N, Crozier S, et al. Low maternal vitamin D status and fetal bone development: cohort study. J Bone Miner Res. 2010;25(1):14-19. (PubMed)
87. Javaid MK, Crozier SR, Harvey NC, et al. Maternal vitamin D status during pregnancy and childhood bone mass at age 9 years: a longitudinal study. Lancet. 2006;367(9504):3643. (PubMed)
88. Yu CK, Sykes L, Sethi M, Teoh TG, Robinson S. Vitamin D deficiency and supplementation during pregnancy. Clin Endocrinol (Oxf). 2009;70(5):685-690. (PubMed)
89. Holmes VA, Barnes MS, Alexander HD, McFaul P, Wallace JM. Vitamin D deficiency and insufficiency in pregnant women: a longitudinal study. Br J Nutr. 2009;102(6):876881. (PubMed)
90. Nesby-O'Dell S, Scanlon KS, Cogswell ME, et al. Hypovitaminosis D prevalence and determinants among African American and white women of reproductive age: third National
Health and Nutrition Examination Survey, 1988-1994. Am J Clin Nutr. 2002;76(1):187-192. (PubMed)
63
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
91. Thorp JA, Gaston L, Caspers DR, Pal ML. Current concepts and controversies in the use of vitamin K. Drugs. 1995;49(3):376-387. (PubMed)
92. Food and Nutrition Board, Institute of Medicine. Calcium. Dietary reference intakes for calcium, phosphorus, magnesium, vitamin D, and fluoride. Washington,
D.C.: National Academy Press; 1997:71-145. (National Academy Press)
93. Jarjou LM, Laskey MA, Sawo Y, Goldberg GR, Cole TJ, Prentice A. Effect of calcium supplementation in pregnancy on maternal bone outcomes in women
with a low calcium intake. Am J Clin Nutr. 2010;92(2):450-457. (PubMed)
94. Koo WW, Walters JC, Esterlitz J, Levine RJ, Bush AJ, Sibai B. Maternal calcium supplementation and fetal bone mineralization. Obstet Gynecol.
1999;94(4):577-582. (PubMed)
95. Ritchie LD, King JC. Dietary calcium and pregnancy-induced hypertension: is there a relation? Am J Clin Nutr. 2000;71(5 Suppl):1371S-1374S. (PubMed)
96. Hofmeyr GJ, Lawrie TA, Atallah AN, Duley L. Calcium supplementation during pregnancy for preventing hypertensive disorders and related problems.
Cochrane Database Syst Rev. 2011;(8):CD001059. (PubMed)
97. Mosca L, Benjamin EJ, Berra K, et al. Effectiveness-Based Guidelines for the Prevention of Cardiovascular Disease in Women--2011 Update: A Guideline
From the American Heart Association. Circulation. 2011;123(11):1243-62. (PubMed)
98. Bellamy L, Casas JP, Hingorani AD, Williams D. Type 2 diabetes mellitus after gestational diabetes: a systematic review and meta-analysis. Lancet.
2009;373(9677):1773-1779. (PubMed)
99. Gunton JE, Hams G, Hitchman R, McElduff A. Serum chromium does not predict glucose tolerance in late pregnancy. Am J Clin Nutr. 2001;73(1):99104. (PubMed)
100. Woods SE, Ghodsi V, Engel A, Miller J, James S. Serum chromium and gestational diabetes. J Am Board Fam Med. 2008;21(2):153-157. (PubMed)
101. Jovanovic-Peterson L, Peterson CM. Vitamin and mineral deficiencies which may predispose to glucose intolerance of pregnancy. J Am Coll Nutr.
1996;15(1):14-20. (PubMed)
102. Food and Nutrition Board, Institute of Medicine. Iodine. Dietary reference intakes for vitamin A, vitamin K, boron, chromium, copper, iodine, iron,
manganese, molybdenum, nickel, silicon, vanadium, and zinc. Washington, D.C.: National Academy Press; 2001:258-289. (National Academy Press)
103. Levander OA, Whanger PD. Deliberations and evaluations of the approaches, endpoints and paradigms for selenium and iodine dietary recommendations. J
Nutr. 1996;126(9 Suppl):2427S-2434S. (PubMed)
104. Melse-Boonstra A, Jaiswal N. Iodine deficiency in pregnancy, infancy and childhood and its consequences for brain development. Best Pract Res Clin
Endocrinol Metab. 2009;24(1):29-38. (PubMed)
105. World Health Organization, UNICEF, ICCIDD. Assessment of iodine deficiency disorders and monitoring their elimination: a guide for programme managers.
3rd ed.: World Health Organization, 2007. Available at: http://www.who.int/reproductivehealth/publications/maternal_perinatal_
health/9789241595827/en/index.html
106. Becker DV, Braverman LE, Delange F, et al. Iodine supplementation for pregnancy and lactation-United States and Canada: recommendations of the
American Thyroid Association. Thyroid. 2006;16(10):949-951. (PubMed)
107. Food and Nutrition Board, Institute of Medicine. Iron Dietary reference intakes for vitamin A, vitamin K, boron, chromium, copper, iodine, iron, manganese,
molybdenum, nickel, silicon, vanadium, and zinc. Washington, D.C.: National Academy Press; 2001:290-393. (National Academy Press)
108. Hytten F. Blood volume changes in normal pregnancy. Clin Haematol. 1985;14(3):601-612. (PubMed)
109. McLean E, Cogswell M, Egli I, Wojdyla D, de Benoist B. Worldwide prevalence of anaemia, WHO Vitamin and Mineral Nutrition Information System, 19932005. Public Health Nutr. 2009;12(4):444-454. (PubMed)
110. Sanghvi TG, Harvey PW, Wainwright E. Maternal iron-folic acid supplementation programs: evidence of impact and implementation. Food Nutr Bull.
2010;31(2 Suppl):S100-107. (PubMed)
111. Allen LH. Anemia and iron deficiency: effects on pregnancy outcome. Am J Clin Nutr. 2000;71(5 Suppl):1280S-1284S. (PubMed)
112. Rasmussen K. Is There a Causal Relationship between Iron Deficiency or Iron-Deficiency Anemia and Weight at Birth, Length of Gestation and Perinatal
Mortality? J Nutr. 2001;131(2S-2):590S-601S; discussion 601S-603S. (PubMed)
113. Yip R. Significance of an abnormally low or high hemoglobin concentration during pregnancy: special consideration of iron nutrition. Am J Clin Nutr.
2000;72(1 Suppl):272S-279S. (PubMed)
114. Allen LH. Pregnancy and lactation. In: Bowman BA, Russell RM, eds. Present knowledge in nutrition. 9th ed. Volume 2. Washington, D.C.: ILSI Press;
2006:529-543.
115. Lynch SR. Interaction of iron with other nutrients. Nutr Rev. 1997;55(4):102-110. (PubMed)
116. Sandstrom B. Micronutrient interactions: effects on absorption and bioavailability. Br J Nutr. 2001;85 Suppl 2:S181-185. (PubMed)
117. Durlach J. New data on the importance of gestational Mg deficiency. J Am Coll Nutr. 2004;23(6):694S-700S. (PubMed)
118. Duley L, Henderson-Smart DJ, Chou D. Magnesium sulphate versus phenytoin for eclampsia. Cochrane Database Syst Rev.
2010;(10):CD000128. (PubMed)
119. Altman D, Carroli G, Duley L, et al. Do women with pre-eclampsia, and their babies, benefit from magnesium sulphate? The Magpie Trial: a randomised
64
placebo-controlled trial. Lancet. 2002;359(9321):1877-1890. (PubMed)
120. Sibai BM. Diagnosis, prevention, and management of eclampsia. Obstet Gynecol. 2005;105(2):402-410. (PubMed)
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
121. Belfort MA, Anthony J, Saade GR, Allen JC, Jr. A comparison of magnesium sulfate and nimodipine for the prevention of eclampsia. N Engl J Med.
2003;348(4):304-311. (PubMed)
122. Ema M, Gebrewold A, Altura BT, Altura BM. Magnesium sulfate prevents alcohol-induced spasms of cerebral blood vessels: an in situ study on the brain
microcirculation from male versus female rats. Magnes Trace Elem. 1991;10(2-4):269-280. (PubMed)
123. Caulfield LE, Zavaleta N, Shankar AH, Merialdi M. Potential contribution of maternal zinc supplementation during pregnancy to maternal and child survival.
Am J Clin Nutr. 1998;68(2 Suppl):499S-508S. (PubMed)
124. Shah D, Sachdev HP. Zinc deficiency in pregnancy and fetal outcome. Nutr Rev. 2006;64(1):15-30. (PubMed)
125. Hess SY, King JC. Effects of maternal zinc supplementation on pregnancy and lactation outcomes. Food Nutr Bull. 2009;30(1 Suppl):S60-78. (PubMed)
126. Mahomed K, Bhutta Z, Middleton P. Zinc supplementation for improving pregnancy and infant outcome. Cochrane Database Syst Rev.
2007;(2):CD000230. (PubMed)
127. O'Brien KO, Zavaleta N, Caulfield LE, Wen J, Abrams SA. Prenatal iron supplements impair zinc absorption in pregnant Peruvian women. J Nutr.
2000;130(9):2251-2255. (PubMed)
128. Blusztajn JK. Choline, a vital amine. Science. 1998;281(5378):794-795. (PubMed)
129. Zeisel SH, Mar MH, Howe JC, Holden JM. Concentrations of choline-containing compounds and betaine in common foods. J Nutr. 2003;133(5):13021307. (PubMed)
130. Shaw GM, Carmichael SL, Yang W, Selvin S, Schaffer DM. Periconceptional dietary intake of choline and betaine and neural tube defects in offspring. Am J
Epidemiol. 2004;160(2):102-109. (PubMed)
131. Shaw GM, Finnell RH, Blom HJ, et al. Choline and risk of neural tube defects in a folate-fortified population. Epidemiology. 2009;20(5):714-719. (PubMed)
132. Zeisel SH. Choline and phosphatidylcholine. In: Shils ME, Olson JA, Shike M, Ross AC, eds. Modern nutrition in health and disease. 9th ed. Baltimore:
Lippincott Williams & Wilkins; 1999:513-523.
133. McCann JC, Hudes M, Ames BN. An overview of evidence for a causal relationship between dietary availability of choline during development and cognitive
function in offspring. Neurosci Biobehav Rev. 2006;30(5):696-712. (PubMed)
134. Food and Nutrition Board, Institute of Medicine. Nutrition during lactation. Washington, D.C.: National Academy Press; 1991. (National Academy Press)
135. Picciano MF, McDonald SS. Lactation. In: Shils ME, Shike M, Ross AC, Caballero B, Cousins RJ, eds. Modern nutrition in health and disease. Philadelphia:
Lippincott Williams & Wilkins; 2006:784-796.
136. Gartner LM, Morton J, Lawrence RA, et al. Breastfeeding and the use of human milk. Pediatrics. 2005;115(2):496-506. (PubMed)
137. World Health Organization. Infant and young child feeding: model chapter for textbooks for medical students and allied health professionals. Geneva: World
Health Organization; 2009. Available at: http://www.who.int/nutrition/publications/infantfeeding/9789241597494/
en/index.html
138. Food and Nutrition Board, Institute of Medicine. Dietary reference intakes for adequacy: calcium and vitamin D. Dietary reference intakes for calcium and
vitamin D. Washington, D.C.: The National Academies Press; 2010:291-340. (The National Academies Press)
139. Dror DK, Allen LH. Effect of vitamin B12 deficiency on neurodevelopment in infants: current knowledge and possible mechanisms. Nutr Rev.
2008;66(5):250-255. (PubMed)
140. Allen LH. Impact of vitamin B-12 deficiency during lactation on maternal and infant health. Adv Exp Med Biol. 2002;503:57-67. (PubMed)
141. Bates CJ, Prentice A. Breast milk as a source of vitamins, essential minerals and trace elements. Pharmacol Ther. 1994;62(1-2):193-220. (PubMed)
142. Picciano MF. Human milk: nutritional aspects of a dynamic food. Biol Neonate. 1998;74(2):84-93. (PubMed)
143. Lammi-Keefe CJ, Jensen RG. Fat-soluble vitamins in human milk. Nutr Rev. 1984;42(11):365-371. (PubMed)
144. Taylor SN, Wagner CL, Hollis BW. Vitamin D supplementation during lactation to support infant and mother. J Am Coll Nutr. 2008;27(6):690-701. (PubMed)
145. Wagner CL, Greer FR. Prevention of rickets and vitamin D deficiency in infants, children, and adolescents. Pediatrics. 2008;122(5):1142-1152. (PubMed)
146. Ferland G. Vitamin K. In: Bowman BA, Russell RM, eds. Present knowledge in nutrition. 9th ed. Volume 1. Washington, D.C.: ILSI Press; 2006:220-230.
65
147. Sanz Alaejos M, Diaz Romero C. Selenium in human lactation. Nutr Rev. 1995;53(6):159-166. (PubMed)