‫مجلة دانش و توسعه (علمي ‪ -‬پژوهشي) سال‬
‫هفدهم‪ ،‬شمارة ‪ ،29‬زمستان ‪1388‬‬
‫اثر مخارج تحقيق و توسعه بر‬
‫اختراعات و رشد اقتصادی‬
‫(تحليل مقایسهای بين کشورهای در حال توسعه و‬
‫توسعهیافته)‬
‫دكتر عباس شاكري‬
‫تقي ابراهيمي‬
‫‪1‬‬
‫ساالري‪2‬‬
‫چکيده‬
‫اين مقاله با استفاده از مدلهاي رشد درونزاي مبتني بر‬
‫تحقيق و توسعه‪ ،‬در سه نمونه کشوورها توسوعهيافته‪ ،‬در‬
‫حالتوسعه و نيز نمونه متشکل از هور دو دسوته کشوورها‪،‬‬
‫ابتدا تأثير فعاليو هواي تحقيوق و توسوعه را بور رشود‬
‫اختراعات مورد بررسي قورار مويدهود و سوس بوه بررسوي‬
‫ارتباط حجم اختراعات به ثب رسيده و رشود اقتاوادي در‬
‫نمونههاي ذكر شده ميپردازد‪ .‬از آنجا كه يكي از مشوكتت‬
‫برآورد مدلهاي رشد درونزاي مبتني بور تحقيوق و توسوعه‬
‫پيدا كردن جايگزينهاي مناسب براي متغيرهاي كيفي اسو ‪،‬‬
‫در اين مقاله‪ ،‬از مخوار ناخوال تحقيوق و توسوعه بوه‬
‫عنوان معياري بوراي سونجش ميوزان سورمايهگذاري درونزا‬
‫براي تغيير تكنولوژي استفاده ميشوود و اختراعوات ثبو‬
‫شده مفيد نيز نرخ اختراعات در نتيجوه سورمايهگذاري در‬
‫ود‪ .‬شواخ تغييور‬
‫بخش تحقيق و توسعه را نمايندگي مويكنو‬
‫تكنولوژي را با رشد بهورهوري كول عوامول نشوان داده و‬
‫نرخ رشد توليود ناخوال داخلوي را معيواري بوراي رشود‬
‫اقتاادي در نظر گرفتهايم‪.‬‬
‫نتايج حاصول از ا ين مقالوه نشوان م دهود اول اينکوه‪،‬‬
‫وش تحقيوق و توسوعه در هور دو گوروه‬
‫سرمايهگذار در بخو‬
‫کشورها در حالتوسعه و توسعهيافته موجب افزايش جريوان‬
‫________________________________________________________________‬
‫‪. 1‬عضو هيئ علمي دانشگاه عتمه طباطبايي‬
‫‪ .2‬دانشجوي دكتري اقتااد دانشگاه عتمه طباطبايي و عضو هيئ علمي‬
‫دانشگاه فردوسي مشهد‬
‫اين مقاله برگرفته از رساله دكتري نگارنده دوم در دانشگاه عتمه‬
‫طباطبايي با عنوان " اثرات مخار ‪ R&D‬براختراعات و رشد اقتااد‬
‫(در سطح کتن و بخش ‪ ،‬يک تحليل مقايسه ا بين کشورها در حال‬
‫توسعه و توسعهيافته" ميباشد‪.‬‬
2
29 ‫مجله دانش و توسعه؛ شمارۀ‬
)‫ پژوهشی‬-‫(علمی‬
‫اختراعات م شود و اين بازده در کشوورها در حالتوسوعه‬
‫ در اين خاوو‬. ‫به کشورها توسعهيافته بيشتر اس‬
‫نسب‬
‫بايد اذعان داش كه تاثير رشد در مخار تحقيق و توسعه‬
،‫ در کشورها در حال توسوعه‬،‫بر رشد در جريان اختراعات‬
‫ اثور‬،‫ دوم اينکوه‬. ‫شش برابر کشورها توسوعهيافته اسو‬
‫افزايش در اختراعات بر افزايش توليد ناخال داخلوي در‬
‫کشورها توسعهيافته بيشتر از کشوورها در حوال توسوعه‬
‫ سرمايهگذار در بخوش تحقيوق و توسوعه‬،‫ سوم اينکه‬. ‫اس‬
‫تاثيرات مثب و معنو دار بور افوزايش توليود ناخوال‬
‫داخلي در هور دو گوروه کشوورها توسوعهيافته و در حوال‬
.‫توسعه دارد‬
، ‫ رشود اقتاواد‬،‫تحقيوق و توسوعه‬
P43 :JEL ‫طبقهبندي‬
‫ مخوار‬:‫واژگان کليدي‬
،TFP ،‫اختراعات‬
The Effects of Reaserch & Development expenditures
On patent flow and economic growth:
A Comparative analysis between developed and
developing countries
Abstract
This paper using endogenous growth models based on research and development,
has investigated two economic relations in three groups of countries included
developed countries, developing countries and a mixed group of both mentioned
ones. At first,. the effects of R&D activities on patent growth have examined and
then the relation between volume of patent and growth rate in these groups has
surveyed.
One of the problems of estimating endogenous growth model based on R&D is
finding a suitable representative for qualitative variables, We use gross R&D
expenditures as a criterion for measurement of endogenous investment for changing
the technology. Useful patent is a proxy for growth rate of patent result in
investment in R&D field.
In addition growth of total factor productivity is the proxy for changing in
technology and the growth rate of GDP as a criterion for economic growth has taken
place.
Results of this paper show that investment in R&D activities has significant and
positive effect on patent flow in both of developed and developing countries and in
developing countries this effect is greater than developed countries. Moreover in
developing countries effect of growth in R&D expenditure on growth of patent flow
is 6 times of developed countries. The other finding is that in developing countries,
effect of increasing patent on additional GDP is greater than the corresponding
factors in developed countries. And finally, investment in R&D activities has
‫اثر مخارج تحقيق و توسعه بر اختراعات و رشد اقتصادی‬
‫‪significant and positive effect on growth of gross national output in both of countries‬‬
‫‪group.‬‬
‫‪JEL classification P48‬‬
‫‪Key Words: Patent, Gross Expenditure on R&D, Economic Growth, TFP‬‬
‫مقدمه‪:‬‬
‫از ابتدا دهه‪ ،1940‬اقتااددانان نشان دادنود کوه‬
‫ود‬
‫ور رشو‬
‫وور محو‬
‫ووژ موتو‬
‫ورف تکنولو‬
‫وات و پيشو‬
‫اختراعو‬
‫اقتااد اس و تحقيق و توسعه راه برا رسيدن بوه‬
‫آن اس ( اشموکلر‪ .)1996 ، 1‬اين رابطه زماني بيشتر‬
‫قوت گرف که کاهش شوتابان در هزينوههوا تحقيوق و‬
‫توسعه صنع بخش خاوص در آمريکوا منجور بوه کنود‬
‫بهرهور ط دهههاي ‪ 1970‬و ‪ 1980‬گرديد‪ .‬نورخ بوازده‬
‫سرمايهگذار تحقيق و توسعه ط دهه ‪ 1980‬پايين آمد‬
‫و بازده ها اجتماع و بخش خاوصو بورا تحقيوق و‬
‫توسعه بهطور قابول متحظوها از هوم دور شود (گور‬
‫ليچ ‪ ، 1994 ، 2‬هال ‪ ، 1993 ،3‬اسوچرر‪ .)1983 ،4‬از آن‬
‫وه يوافتن توضويحات‬
‫پ بخش عظيم از تحقيقوات متوجو‬
‫قابل قبول براي اين مطلب شد‪ .‬در نهاي تاوير کلو‬
‫منجر به وجود همبستگ بين مخار تحقيق و توسوعه و‬
‫بهرهور شد (گر لويچ ‪ .)1983 ،‬توضويح ديگور کوه‬
‫برا اين کند م توان بيان کرد کاهش تغذيه تحقيوق‬
‫و توسووعه از طريووق علوووم اسوو (ايونسوون‪.)1993 ، 5‬‬
‫همچنين از آغاز تحوالت صنعت در انگلستان ابوداعات‬
‫به عنوان موتوور اوليوه رشود اقتاواد و تحقيوق و‬
‫توسعه به عنوان سوخ ضورور آن موورد توجوه قورار‬
‫گرفته اس ‪ .‬امروزه نظر غالب ايون اسو کوه توامين‬
‫اعتبارات تحقيق و توسعه يوک عامول بسويار مهوم در‬
‫ووم ايون اسو کوه‬
‫تقوي ابداعات اسو ‪ .‬فرضويه عمو‬
‫وتر‬
‫ابداعات بيشتر‪ ،‬منجر به اختراعات ثب شوده بيشو‬
‫م شود و کاهش تعداد اختراعات ثب شده‪ ،‬نشانه کاهش‬
‫________________________________________________________________‬
‫‪Schmookler.1‬‬
‫‪2‬‬
‫‪. Griliches‬‬
‫‪3‬‬
‫‪. Hall‬‬
‫‪4‬‬
‫‪. Scherer‬‬
‫‪5‬‬
‫‪. Evenson‬‬
‫‪3‬‬
‫‪4‬‬
‫مجله دانش و توسعه؛ شمارۀ ‪29‬‬
‫(علمی‪ -‬پژوهشی)‬
‫فعالي ها ابتکار و عتم کند بهرهور بوه دليول‬
‫فرسودگ امکانات اختراع کردن اس ‪ ،‬همانگونه که در‬
‫دهه ‪ 1970‬اتفاق افتاد‪ .‬اختراعات ثب شده اغلب بوه‬
‫عنوان محاول نهاي سورمايهگوذار تحقيوق و تو سعه‬
‫مورد بررس قرار م گيرد‪ .‬بهرهور تحقيق و توسعه و‬
‫اختراعات ثب شده بهطور گريزناپذير به هم مورتب‬
‫هستند‪ .‬هر عامل که بر بهرهور تحقيق و توسعه اثر‬
‫بگذارد بر اختراعات ثبو شوده اثور خواهود داشو ‪.‬‬
‫وگ‬
‫گريليچ نشان داد اختراعات ثب شده معيار هميشو‬
‫از نهاده مبتکر نمو باشود‪( .‬گوريليچ ‪ ،1989 ،‬کوو‬
‫بورن‪ 1‬و گريليچ ‪ .)1988 ،‬مسئله اصل ايون اسو کوه‬
‫صنايع مختلف تمايتت متفاوت بورا اختراعوات ثبو‬
‫شده دارند حت درون يک صنع ‪ ،‬اختراعوات ثبو شوده‬
‫متفاوت‪ ،‬ارزشهوا متفواوت دارنود‪ .‬بنوابراين هوم‬
‫وين‬
‫مقايسهها درون صونعت و هور دو مقايسوههوا بو‬
‫صنعت مملو از مشکل اسو (کووهن‪ 2‬و لووين ‪،1989 ،3‬‬
‫اسچرر‪ .)1983 ،‬اين مسائل تئوريهاي رشود جديودي را‬
‫توس افرادي چون لوكاس (‪ ،)1988‬رومور (‪،)1990 ،1994‬‬
‫منكيو (‪ ،)1988‬آقيوون و هويو (‪ ،)1988‬ايچور (‪،1999‬‬
‫‪ )1996‬به وجود آورد كه تغييرات تكنولووژي‪ ،‬درونزا‬
‫در نظر گرفته ميشوود‪ .‬سورمايه انسواني هموراه بوا‬
‫واي‬
‫پيشرف هواي درونزاي تكنولووژي يكوي از بنيوانهو‬
‫تئوريهاي رشد درونزا اس ‪ .‬سورمايه انسواني متغيور‬
‫وين‬
‫كليدي در مدلهاي رشد درونزا محسوب ميشود‪ .‬همچنو‬
‫در دهه گذشته شاهد گسترش تحقيق روي مودلهواي رشود‬
‫درونزاي مبتني بر تحقيق و توسعه بودهايم كه توسو‬
‫رومر (‪ ،)1990‬گروسومن و هلوسمن (‪ )1991a‬و آقيوون و‬
‫هوي (‪ )1992‬انجام شد‪ .‬رومر (‪ ،)1990‬دانش را از يك‬
‫كاالي عمومي محض بوه يوك كواالي غيررقوابتي و بعضوا‬
‫اسووتثناپ پووذير تغييوور داد‪ .‬از نظوور او توليوود و‬
‫بازاريابي دانش‪ ،‬يكي از عناصر اصلي فعاليو اسو ‪.‬‬
‫وي معتقد اس كه گاه سرمايه انساني در تركيوب بوا‬
‫________________________________________________________________‬
‫‪. Cockburn‬‬
‫‪2‬‬
‫‪. Cohen‬‬
‫‪3‬‬
‫‪. Levin‬‬
‫‪1‬‬
‫اثر مخارج تحقيق و توسعه بر اختراعات و رشد اقتصادی‬
‫ووب‬
‫تكنولوژي به طور توأمان موتور رشد اقتاواد محسو‬
‫وش‬
‫والبي روي نقو‬
‫واي جو‬
‫وان بحو هو‬
‫ون ميو‬
‫وود‪ .‬در ايو‬
‫ويشو‬
‫مو‬
‫سرريزهاي اختراعات در اقتااد و اثرات آن سورريزها‬
‫بر رشد اقتاادي وجود دارد‪ .‬گروسمن (‪ )2005‬ميگويود‬
‫تحقيق و توسعه ممكن اس اثرات خارجي مثبو داشوته‬
‫يا منفي داشته باشد‪ .‬جونز (‪ .)2005‬تحقيقات اوليوه‬
‫به گريليج (‪ ،)1980‬گريليج و ليچ تنبور (‪ )1984‬و‬
‫منسفيلد (‪ )1980‬مربوط اس كوه توأثير فعاليو هواي‬
‫تحقيق و توسعه را بر رشد ‪ TFP‬بررسي مويكننود‪ .‬نيوز‬
‫كامرون‪ ،‬پرودمن‪ ،‬ردينگ (‪ .)2005‬در اين تحقيوق بوه‬
‫بررس اثر مخار تحقيوق و توسوعه بور اختراعوات و‬
‫بهرهوري پرداخته و تتش ميكنيم به اين سئواالت پاسخ‬
‫دهيم ‪ )1‬آيا در مجموعه كشورهاي مورد بررسي رابطوه‬
‫وعه و‬
‫وق و توسو‬
‫وار تحقيو‬
‫وين مخو‬
‫مثبو و معنويداري بو‬
‫اختراعات در سطح کتن وجود دارد يا خير؟ آيوا ايون‬
‫تووأثير بووه لحوواد مقوودار ميووان مجموعووه كشووورهاي‬
‫توسعهيافته و مجموعه كشورهاي در حال توسعه مشوابه‬
‫اس يا تفاوت دارد؟‬
‫‪ )2‬تأثير ميزان اختراعات بر رشد اقتاادي در سوه‬
‫وال‬
‫گروه «نمونه کامل‪ ،‬شوامل مجمووع كشوورهاي در حو‬
‫توسعه و كشوورهاي توسوعهيافته»‪ «،‬نمونوه كشوورهاي‬
‫وعه»‬
‫وال توسو‬
‫وورهاي در حو‬
‫وه كشو‬
‫وعهيافته» و« نمونو‬
‫توسو‬
‫چگونه بوده اس ؟‬
‫‪ )3‬آيا رابطه مثبو و معنويداري بوين اختراعوات‬
‫مفيد به ثب رسيده و رشد بهرهوري كل عوامل )‪ (TFP‬در‬
‫سطح کتن وجود دارد يا خير؟‬
‫اين تحقيق سه هدف عمده را دنبال م کند‪:‬‬
‫ بررسي كارايي مدلهاي رشود درونزاي مبتنوي بور‬‫سرمايهگذاري در تحقيق و توسعه‪.‬‬
‫ توضيح بيشتر جزپ اختل‬‫ اهداف كاربردي چون تعيين خ مشيها وسياسو هواي‬‫كتن و بخشي براي مسير رشد اقتاادي‬
‫‪ -1‬مبانی نظری‬
‫اختتف ميان نرخ رشود كشوورها و پايوداري و عودم‬
‫وعي‬
‫ووريهواي رشود سو‬
‫پايداري آن پديدهاي اس كوه تئو‬
‫كردهاند به طرق گوناگون آن را توضيح دهنود‪ .‬آنهوا‬
‫‪5‬‬
‫‪6‬‬
‫مجله دانش و توسعه؛ شمارۀ ‪29‬‬
‫(علمی‪ -‬پژوهشی)‬
‫اين اختتف را به عوامل مختلفي نسب دادهاند‪:‬‬
‫ابووداعات هدفمنوود (شووومسيتر‪ ،)1934 1‬تغييوورات‬
‫تكنولوژي بورونزا (سوولو‪ ،)1956 2‬آمووزش ضومن كوار‬
‫واني(لوكاس‬
‫ورماية انسو‬
‫ورخ انباش و سو‬
‫(ارو‪ ،)1962 ،3‬نو‬
‫‪ ،)41988‬زاد و ولد انسان (بكر‪ ،5‬موورفي‪ 6‬و توامورا‬
‫وق و‬
‫وارو‪ ،)1990 8‬تحقيو‬
‫وار دول و (بو‬
‫وطح مخو‬
‫‪ ،)71990‬سو‬
‫‪10‬‬
‫‪9‬‬
‫توسعه (رومر ‪ ،)1990 ،‬تجارت بينالملول (گروسومن و‬
‫هلسمن‪ )1989 ،11‬و ‪ ...‬از جمله تئور هواي بوود کوه‬
‫سع در تبيين اخوتتف رشود ميوان کشوورها در ادوار‬
‫وه‬
‫ورور ختصو‬
‫ومن مو‬
‫وه ضو‬
‫ون مقالو‬
‫واگون داشو ‪ .‬در ايو‬
‫گونو‬
‫تئوريهاي فوق‪ ،‬عمدتا بور مبوان نظور مودل رومور‬
‫(‪ ) 1990‬برا استفاده در تحليلهوا تجربو تاکيود‬
‫م کنيم‪ .‬بنابراين مباح اين بخش در دو قسم ارائه‬
‫خواهد شود‪ .‬در قسوم اول بوه تبيوين مبوان نظور‬
‫نظريهپردازان غير از رومر پرداخته و در قسم بعود‬
‫به طور مفاول بوه ارائوه مودل نظور رومور (‪)1990‬‬
‫م پردازيم‪.‬‬
‫‪-1-1‬تبيين مبانی نظری نظریهپردازان به استثناء رومر‬
‫(‪)1990‬‬
‫شومسيتر (‪ ،)1934‬با نگاه بوه نيوروي محركوة درون‬
‫نظام سرمايهداري مطالوب خوود را بوه رشوته تحريور‬
‫درميآورد‪ .‬وجود رقاب ميان كارآفرينان بنگواههواي‬
‫اقتاادي براي توسعة يك روش جديد توليدي يا ارائوه‬
‫يك محاول جديد‪ ،‬آنها را تشويق ميكند تا بوهعنووان‬
‫يك كارگزار هدفمند‪ ،‬منابع خود را براي خلق يك طرح‬
‫اوليه جديد يا تركيبي از دادههاي الزم براي توليود‬
‫________________________________________________________________‬
‫‪1‬‬
‫‪.Schumpeter‬‬
‫‪2‬‬
‫‪.Solow‬‬
‫‪.Arrow 3‬‬
‫‪.Lucas 4‬‬
‫‪.Becker 5‬‬
‫‪.Murphy 6‬‬
‫‪.Tamura 7‬‬
‫‪.Barro 8‬‬
‫‪.Romer 9‬‬
‫‪.Grossman 10‬‬
‫‪.Helpman 11‬‬
‫اثر مخارج تحقيق و توسعه بر اختراعات و رشد اقتصادی‬
‫محاول موجود در هزينه پايينتر و يا مهومتور از آن‬
‫براي توسعه يك محاول كامت جديد هزينه كنند‪.‬‬
‫روزنبور ‪ ،)1982( 1‬در توضويح تئووري تخريوب خوتق‪2‬‬
‫شومسيتر‪ ،‬اظهار ميدارد كه ختقي بايد متناسوب بوا‬
‫انقتبي در آن بخش باشد‪ .‬بهعنوان مثال هرگز بهبوود‬
‫و كارائي در توليد يراق اسب منجر به انقتب در بخش‬
‫حمل و نقل نميشود‪ ،‬بلكه خلق روشهاي كامت جديد نقل‬
‫و انتقال نظير خ آهن و اتومبيل اس كه مناسب اين‬
‫انقتب اس ‪.‬‬
‫اين فرايند پوياي ابوداعات هدفمنود اسو كوه از‬
‫تندبادهاي «تخريب ختقي» پيروي ميكند كوه بوه نظور‬
‫شومسيتر بوراي رشود اقتاوادي مناسوب اسو ‪ .‬تئووري‬
‫ابداعات هدفمند شومسيتر (‪ )1934‬بعدا توس آقيون ‪3‬و‬
‫هوي ‪ 1998(4‬و ‪ )1992‬رسما در قالب فرمول مشخ ارائه‬
‫شد‪.‬‬
‫مدل رشد نئوكتسيكي سولو (‪ )1956‬يك مدل پايه براي‬
‫تحليل رشد اقتاادي اس كه فرايند رشود اقتاواد را‬
‫چنين تحليل ميكند‪ .‬در اقتااد فقير سورماية بسويار‬
‫اندكي براي كار وجود دارد‪ ،‬لذا نرخ بازده سورمايه‬
‫خيلي باال اس ‪ .‬اين امر مردم را تشويق مويكنود توا‬
‫پ انداز و سورمايهگذاري بيشوتر داشوته باشوند‪ ،‬در‬
‫نتيجه اقتااد سوار بر مسير رشد و توسعه ميشود‪ ،‬به‬
‫وازده سورمايهگذاري‬
‫موازات انباش سرمايه بيشتر‪ ،‬بو‬
‫كوواهش مووييابوود و بنووابراين مووردم پوو انووداز و‬
‫سرمايهگذاري خود را كاهش ميدهند‪ ،‬فراينود انباشو‬
‫سرمايه تا آنجا پيش مويرود كوه جامعوه‪ ،‬سورمايه و‬
‫ودل‬
‫محاول مطلوب را بهدس آورد‪ .‬مهمترين كواربرد مو‬
‫نئوكتسيكي فرضيه همگرايي اس ‪ .‬با اين پيش فرض كوه‬
‫هر دو دسته كشوورهاي فقيور و ثروتمنود‪ ،‬تكنولووژي‬
‫مشابه و يكساني را در اختيار دارند‪ .‬اما كشوورهاي‬
‫فقيرتر با نرخ سريعتري نسب به كشوورهاي ثروتمنود‬
‫رشد ميكنند‪ .‬اين امر موجب ميشوود كوه در بلندمودت‬
‫________________________________________________________________‬
‫‪.Rosenberg 1‬‬
‫‪.Creative destruction 2‬‬
‫‪3‬‬
‫‪.Aghion‬‬
‫‪Howitt.4‬‬
‫‪7‬‬
‫‪8‬‬
‫مجله دانش و توسعه؛ شمارۀ ‪29‬‬
‫(علمی‪ -‬پژوهشی)‬
‫همه اقتاادها به ميزان يكساني از سرمايه و توليود‬
‫همگرايي داشته باشند‪ .‬بنابراين وضوعي اوليوه يوك‬
‫اقتااد هيچ نقشي در مشخ كردن ميزان فراواني ثروت‬
‫يك اقتااد در بلندمدت ندارد‪.‬‬
‫ورض‬
‫به طور کل تئور هوا پايوها رشود بور دو فو‬
‫استوار اس ‪:‬‬
‫‪ -1‬سرمايه همگن اس ‪ -2 .‬جريان پيشرف فن بودون‬
‫هيچ هزينها از بيرون توامين مو شوود‪ .‬حوال آنكوه‬
‫مطالعات بعد نشان داد که نه سرمايه همگون اسو و‬
‫نه دسترسي به يک تکنولوژ جديد بدون هزينوه ممكون‬
‫اس ‪ .‬اگرچه در عمل بنگاهها تکنولوژ جديود را بوا‬
‫هزينه کردن سرمايه جديد بهدس م آورند‪ .‬اموا ايون‬
‫ويژگوو در مطالعووات اوليووه کووه از روش نئوکتسوويک‬
‫(‪ )1956‬پيرو م کرد‪ ،‬ناديده گرفته شوده بوود و از‬
‫اين رو مدل کتسيک يک مدل رشد برونزا محسوب م شود‪.‬‬
‫برختف پيشبيني اقتاواددانان نئوكتسويك از وقووع‬
‫همگرايي اقتاادي‪ ،‬نه تنهوا در عمول چنوين اتفواقي‬
‫نيفتاد‪ ،‬بلكه حتي اين نظريه تقوي شد كوه انتقوال‬
‫سرمايه به هيچ وجه همگرايي بوين كشوورهاي فقيور و‬
‫ثروتمند را بوه وجوود نمويآورد‪ ،‬بلكوه ممكون اسو‬
‫واگرايي بين آنها پايدارتر شود‪ .‬بوا شكسو تئووري‬
‫همگرايي‪ ،‬اين معما به جاي خود باقي ماند كوه چرا‬
‫كشورهاي فقير به كشورهاي ثروتمند نرسيدهاند؟ پاسخ‬
‫به اين سئوال تئوريهاي رشد جديدي را به وجود آورد‬
‫كه در آن تغييرات تكنولوژي درونزا در نظور گرفتوه‬
‫ميشود‪ .‬افرادي چون ارو (‪ ،)1962‬لوكاس (‪ ،)1988‬رومر‬
‫وون و هوي و‬
‫وو‪ ،)1988( 1‬آقيو‬
‫(‪ ،)1986 ،1990 ،1994‬منكيو‬
‫(‪ ،)1988‬ايچر‪، )1996 ،1999( 2‬گروسمن (‪ ،)1991 a‬هلوسمن‬
‫(‪ ( 1991 a‬بارو(‪ )1991‬از پيشگامان ارائه چنين نظرياتي‬
‫هستند‪.‬‬
‫ووزش‬
‫وه آمو‬
‫ووژي را نتيجو‬
‫ورف تكنولو‬
‫ارو (‪ ،)1962‬پيشو‬
‫ضمنكار در بخش كاالهاي سرمايهاي ميداند‪ .‬او ميگويد‬
‫«بهطور كلي ميتوان تغييرات فني را به تجربه نسوب‬
‫________________________________________________________________‬
‫‪.Mankiw 1‬‬
‫‪.Eicher 2‬‬
‫اثر مخارج تحقيق و توسعه بر اختراعات و رشد اقتصادی‬
‫وته‬
‫داد‪ ».‬و معتقد اس سورمايهگذاري ناخوال انباشو‬
‫شده متغيوري اسو كوه انتخواب شوده توا تجربوه را‬
‫نمايندگي كند‪ .‬يك كاالي سرمايهاي جديد توا لحظوهاي‬
‫كه وارد فرايند توليد شود‪ ،‬متضمن متغير دانش اس ‪،‬‬
‫اما وقتي كه مورد استفاده قرار ميگيرد نيوازي بوه‬
‫وود نودارد‪ .‬بوراي مثوال وي اشواره‬
‫آموزش بيشتر وجو‬
‫ميكند كه زمان موورد نيواز بوراي سواخ بدنوه يوك‬
‫هواپيما با ريشه دوم تعداد هواپيماهايي كه از يوك‬
‫مدل ساخته شده‪ ،‬رابطه معكوس دارد كوه ايون بهبوود‬
‫بهرهوري بدون هيچ ابداعي در فراينود توليود صوورت‬
‫وش توا حودي نتيجوه‬
‫مي گيرد‪ .‬بدين ترتيب انباش دانو‬
‫كوشش عامدانه يا آگاهانه نبوده‪ ،‬بلكه اثور جوانبي‬
‫فعالي اقتاادي مرسوم اس ‪.‬‬
‫تئوري جديد رشد رومر (‪ )1986‬و لوكاس (‪ ،)1988‬بور‬
‫همگرايوي مشوروط تأكيود دارد‪ .‬بوه ايون معنوي كوه‬
‫همگرايي بين كشورهاي با درآمد باال و پوايين تنهوا‬
‫زماني اتفاق ميافتد كه در كشوورهاي فقيور سورمايه‬
‫انساني كافي براي به دسو آوردن مزيو پيشورف هاي‬
‫تكنولوژيكي كوه در كشوورهاي ثروتمنود وجوود دارد‪،‬‬
‫ايجاد شود‪ .‬از ديدگاه لوكاس (‪ )1988‬دانش يك كواالي‬
‫عمومي محض اس (همانند ديدگاه نئوكتسيك) ولوي بوه‬
‫جاي ايونكوه محاوول سورمايه فيزيكوي باشود‪ ،‬از دل‬
‫انباش سرمايه انساني حاصل م شود‪ .‬سرمايه انسوان‬
‫متغير كليدي در مدلهاي رشد درونزا محسوب ميشود‪.‬‬
‫نظريه لوکاس(‪ )1988‬بر تئوور رشود اوزاوا ‪)1965(1‬‬
‫مبتن بود که سطح مهارت کارگران را متغير در نظر‬
‫ميگرف که به مرور زمان و در اثور آمووزش افوزايش‬
‫م يابد‪ .‬لوکاس(‪ )1988‬با بسو ايون نظريوه‪ ،‬اثورات‬
‫خارج سرمايه انسان را در مدل خود وارد نمود‪ .‬او‬
‫مدت زمان را که هور فورد در اختيوار دارد برابور‬
‫واحد در نظر گرفته و زمان را که فرد صورف آمووزش‬
‫م نمايد با ‪ τ‬نشان م دهد‪ .‬بنابراين (‪ )1-τ‬درصود از‬
‫زمان فرد صرف کار كردن م شود‪ .‬سرمايه انسوان بوا‬
‫فرض استهت صفر‪ ،‬مطابق تابع زير رشد م کند‪:‬‬
‫________________________________________________________________‬
‫‪.Uzawa‬‬
‫‪1‬‬
‫‪9‬‬
‫‪10‬‬
‫مجله دانش و توسعه؛ شمارۀ ‪29‬‬
‫(علمی‪ -‬پژوهشی)‬
‫معادلههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههه ‪1‬‬
‫) ‪h0  hg (‬‬
‫که درآن ‪ g ( )  0‬اسو ‪ .‬اموا بعود از آمووزش ديودن‬
‫افراد‪ ،‬نيرو کار دارا واحدهاي از کاراي م شود‬
‫که عبارت اس از‪:‬‬
‫معادلههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههه ‪2‬‬
‫‪L  (1   )hM‬‬
‫بنابراين تابع توليد به صورت زير در م آيد‪:‬‬
‫معادلههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههه ‪3‬‬
‫‪y  (1   )hAk ‬‬
‫و نرخ رشد توليد سرانه بر اساس معادله زير مشخ‬
‫م شود‪:‬‬
‫ˆ‪yˆ  (1   )  hˆ  Aˆ  k‬‬
‫معادله ‪4‬‬
‫بنابراين رشد توليد سورانه بوه رشود ‪ k ،A ،h‬و ‪τ‬‬
‫بستگ دارد‪.‬‬
‫چيپ من (‪ )1970‬فورض مو کنود کوه پيشورف درونزا‬
‫وابع اسو کوه بوه‬
‫تکنولوژ مستقيما متواثر از منو‬
‫تحقيق اختاا داده م شود‪ .‬اين منابع شوامل تعوداد‬
‫مهندسووان‪ ،‬محققووان‪ ،‬برنامووهنويسووان کووامسيوتر‪،‬‬
‫آزمايشگاه و ‪ ...‬اس ‪ .‬او در مدل خود فرض م کند که‬
‫تحقيقات توس دول انجام م شود‪ .‬در واقع کل نيرو‬
‫کار جامعه ‪ M‬يا توس بنگاهها برا توليد کاالهوا‬
‫همگن استخدام م شوند و يا برا انجام فعاليو هوا‬
‫تخاا توس دول به استخدام در م آيند‪ .‬بنوابراين‬
‫تابع توليد کل عبارت خواهد بود از‪:‬‬
‫معادله ‪5‬‬
‫‪Y  Ak  (M )1‬‬
‫و تابع توليد سرانه بدين صورت خواهد بود‪:‬‬
‫معادله ‪6‬‬
‫‪y  Ak ‬‬
‫بنابراين رشد توليد سرانه عبارت خواهد بود از‪:‬‬
‫ˆ‪yˆ  ˆ  Aˆ  k‬‬
‫معادله ‪7‬‬
‫كه اگر ‪ 1  ‬از کل نيورو کوار در بخوش تحقيوق و‬
‫توسعه توس دول استخدام شود‪ ،‬رشود تکنولووژ بور‬
‫اساس رابطه زير خواهد بود‪:‬‬
‫معادله ‪A0  A(1   )M 8‬‬
‫اثر مخارج تحقيق و توسعه بر اختراعات و رشد اقتصادی‬
‫در اين معادله ‪   0‬نشاندهنده تاثير نيرو کارگر‬
‫بر تحقيق و توسعه م باشد و از آنجا كه دول آن را‬
‫ود‪،‬‬
‫در تمام بنگاهها موجود در اقتااد توزيع م کنو‬
‫تکنولوژ کااليي عموم و غيررقابت اس ‪ .‬زيرا دول‬
‫م تواند آن را در اختيار تکتک بنگاهها قورار دهود‬
‫بدون اينکه صدمها به استفاده ساير بنگاهها بزند‪.‬‬
‫دول ها هزينهها تحقيق و توسوعه خوود را از طريوق‬
‫ماليات تامين م کنند‪ ،‬اما نتايج حاصل از آن را به‬
‫طور رايگان در اختيار بنگاهها قرار م دهند‪ .‬داليول‬
‫واگراي رشد اقتااد کشورها گوناگون با توجه بوه‬
‫ويژگ عرضه تکنولوژ كه يک کاال غيررقابت عمووم‬
‫اس ‪ ،‬توجيهپذير م باشود‪ .‬پيشورف تکنولووژ توسو‬
‫دول ها هداي و کنترل م شود و از آنجا که دول ها‬
‫مختلف توابع هدف مختلف دارند‪ ،‬رشودها گونواگون‬
‫را نيووز تجربووه موو کننوود‪ .‬دولوو هووا تحوو توواثير‬
‫محدودي ها مختلف به تامين مال فعالي ها تحقيق‬
‫و توسعه م پردازند و از آنجا كه اينگونه فعالي ها‬
‫پرهزينه و دسوتياب بوه نتوايج آن زموانبور اسو ‪،‬‬
‫کشورهاي از رشد بواال برخووردار خواهنود بوود کوه‬
‫دول ها آنها از مازاد دائوم بودجوه دولتو بورا‬
‫وارو‬
‫وند بو‬
‫ووردار باشو‬
‫ورف آتو برخو‬
‫وتر ماو‬
‫ول بيشو‬
‫تنزيو‬
‫(‪ .)1990‬بنابراين متفاوت بودن توابع هدف دول هوا‪،‬‬
‫باع متفاوت بودن نرخ رشد تکنولوژ و بوه تبوع آن‬
‫متفاوت بودن نرخها رشد در آنها م شود‪ .‬گور لويچ‬
‫يک از پيشتازان اصل در اين حوزه اسو کوه کموک‬
‫زياد به پيشرف نظريهپرداز دراين مقولوه نمووده‬
‫اس ‪ .‬وي در مطالعوات ‪ 1979‬و‪ 1991‬خوود‪ ،‬بوه مووازات‬
‫ادبيات که به جزپ اخوتل کول مو پرداخو ‪ ،‬يوک روش‬
‫متمايل بوه خورد را گسوترش داد كوه نقوش تغييورات‬
‫تکنيک ‪ ،‬انتشار و اشاعه و همينطور تحقيق و توسوعه‬
‫رسم را به اين اميد که بخش از جزپ خطا را توضيح‬
‫دهد‪ ،‬به عنوان چالش اصل در نظر م گيرد‪ .‬گر لويچ‬
‫در مقاله ‪ 1986‬خود كه بر يک تابع توليد کاب داگتس‬
‫نسبتا ساده مبتني اسو ‪ ،‬سوه يافتوه اساسو ارائوه‬
‫م دهد‪:‬‬
‫يك‪ :‬تحقيق و توسعه به طور مثب در رشد بهورهور‬
‫سهيم اس و به نظر م رسد كه نرخ بوازده بوااليي را‬
‫وه نسوب بوه ديگور‬
‫حاصل مينمايد‪ .‬دو‪ :‬تحقيقات پايو‬
‫‪11‬‬
‫‪12‬‬
‫مجله دانش و توسعه؛ شمارۀ ‪29‬‬
‫(علمی‪ -‬پژوهشی)‬
‫وه‪:‬‬
‫انواع تحقيوق و توسوعه اهميو بيشوتر دارد‪ .‬سو‬
‫مخار تحقيق و توسعه که توسو بخوش خاوصو توامين‬
‫مال شده اس ‪ ،‬در سطح بنگاه نسب بوه نووع توامين‬
‫مال شده آن توس دولو بوه مراتوب مووثرتر اسو ‪.‬‬
‫درمورد تعداد اختراعات ثب شده‪ ،‬گر ليچ (‪ )1990‬دو‬
‫وات‬
‫نکته را يادآور م شود‪ :‬اول اينکه‪ ،‬اگور اختراعو‬
‫ثب شده به عنوان شاخا از اختراعات در نظر گرفته‬
‫شود و نيز اگر ارزش يک اختراع متناسب بوا انودازه‬
‫بازار آن باشد‪ ،‬آنگاه اين واقعي کوه تعوداد کول‬
‫اختراعات ثب شده در يک دوره خيل بلندمدت تقريبا‬
‫ثاب باق مو مانود‪ ،‬بوا نورخ غيرکاهشو توليود و‬
‫بهرهور کل سازگار اس ‪.‬‬
‫دوم اينکه‪ ،‬اگر اختراعات توس ترکيب از تحقيوق‬
‫و توسعه جار و وضعي موجود دانش (که از بوه هوم‬
‫پيوستن اثرات تجمع علوم و سورريزها فعاليو هوا‬
‫وود‬
‫تحقيقات ديگران در گذشته حاصل م شوود) بوه وجو‬
‫آيد و نيز اگر تحقيوق و توسوعه بوه صوورت تقريبوا‬
‫بهينه‪ ،‬سرمايهگذار شده باشود‪ ،‬آنگواه تحو فوروض‬
‫عقتي ‪ ،‬افزايش يا کاهش در انباش دانش هم آنها را‬
‫به شکل مواز متاثر خواهد کرد و هم نسب آنهوا را‬
‫بدون تغيير باق م گذارد‪ .‬بنابراين در شراي ثبات‬
‫انباش دانش‪ ،‬هيچ شاهد بور تغييور در ايون نسوب‬
‫وجود ندارد‪ .‬عتوه براين با رشد در اندازه بوازار‪،‬‬
‫اين نسب کاهش م يابد‪ ،‬زيورا يوک افوزايش در ارزش‬
‫اختراعات ‪ ،‬تحقيق و توسعه را تا جاي بواال خواهود‬
‫برد که هزينهها فعل مجددا با ارزش حال بازدهها‬
‫آت برابر شود‪.‬‬
‫به لحاد شکل فرض م شود كه تابع توليد اختراعات‬
‫کلي به شوکل ‪ N  ZR‬وجوود دارد کوه در آن ‪ R‬مقودار‬
‫دادههووا تحقيووق و توسووعه جووار اسوو و ‪ Z‬تمووام‬
‫انتقالدهندهها اين تابع را نمايندگ مو کنود کوه‬
‫شامل تجميع موجود تحقيق و توسعه موفق در گذشته و‬
‫همچنين سرريزها ناش از فعالي ها تحقيق ديگران‬
‫اس ‪.‬‬
‫گر ليچ در مقاله ‪ 1994‬خود ضمن مرور بر نظريات‬
‫که کوشش کردهاند به توضيح جزپ اختل و منوابع رشود‬
‫در مدلها رشد بسردازند‪ ،‬تأكيد ميكند کوه هموواره‬
‫بايد سه واقعي را مورد توجه قرارداد‪:‬‬
‫اثر مخارج تحقيق و توسعه بر اختراعات و رشد اقتصادی‬
‫اينکه چه اتفاق برا بهرهور م افتد؟ اينکه چه‬
‫اتفاق برا سرمايهگذار در تحقيق و توسعه و علوم‬
‫م افتد؟ و نهايتأ اينكه چه اتفاق برا رابطه بين‬
‫آنها م افتد؟‬
‫مشوواهدات اوايوول دهووه ‪ 1980‬نشووان ميدهوود كووه از‬
‫اوائل‪ 1970‬روند کواهش در کول اختراعوات ثبو شوده‬
‫ارائه شده در آمريکا شروع شده و نيز کاهش در سهم‬
‫‪ GNP‬اختاا داده شده به بخش صنع از اواس دهه‪1960‬‬
‫آغاز گرديده بود‪ ،‬که زمان تاثير آن برا کاهش نرخ‬
‫رشد با بدگمان ‪ 5‬تا‪10‬سال بعد م باشد‪ .‬اما در اين‬
‫ميان واقعي ها ناسازگاري وجود دارد که برا فهوم‬
‫آنچه اتفاق افتاده اس مهم هستند‪:‬‬
‫وده در برخ و‬
‫واد شو‬
‫ورهور ايجو‬
‫ود بهو‬
‫واهش رشو‬
‫اول‪ ،‬کو‬
‫کشورها‪ ،‬کامت بزرگتر از چيزي بوود کوه در آمريکوا‬
‫اتفاق افتاده بود‪ ،‬که البتوه ايون امور بوا کواهش‬
‫سرمايهگذاري در تحقيق و توسوعه هموراه نبوود‪ .‬بوه‬
‫عنوان مثال در فاصله دهوه ‪ 1960‬و ‪ ،1970‬کواهش نورخ‬
‫ود و در‬
‫ون ‪ 4/5‬درصو‬
‫ول )‪ (TFP‬در ژاپو‬
‫ول عوامو‬
‫ورهور کو‬
‫بهو‬
‫فرانسه ‪ 3/3‬درصد بود در حال که در آمريکا فقو ‪2‬‬
‫درصدکاهش پيدا کرد (سازمان همکار هوا اقتاواد و‬
‫توسعه‪.)1993 ،‬‬
‫دوم‪ ،‬در آمريکا بخشهاي که با کند رشد بهرهور‬
‫پايدار مواجه بودند‪ ،‬تا حود زيواد خوار از بخوش‬
‫توليد ‪ ،‬ارتباطات و کشاورز اس (گوردون‪.)1987،1‬‬
‫سوم‪ ،‬کاهش دراختراعات ثب شده در دهوه ‪1970‬‬
‫از ديوان ساالر ناش از بحران بودجوها در‬
‫دفتر ثب اختراعات آمريکا گواهي م دهد‪ ،‬تا‬
‫اينکه واکنش واقع ازخوود فعاليو اساسو‬
‫باشد‪ .‬تعداد اختراعات کاربرد شده ط ايون‬
‫دوره به طور معنو دار کواهش پيودا نکورده‬
‫اس ‪ ،‬اگرچه رشد هم نداشته اس ‪.‬‬
‫چهارم‪ ،‬رشد مداوم رو بوه بواال‪ ،‬مسوتقل ازميوزان‬
‫________________________________________________________________‬
‫‪.Gordon 1‬‬
‫‪13‬‬
‫‪14‬‬
‫مجله دانش و توسعه؛ شمارۀ ‪29‬‬
‫(علمی‪ -‬پژوهشی)‬
‫تحقيق و توسعه تامين مال شده توس بنگاه‪ ،‬هموراه‬
‫با کاهش پايدار در اختراعات ثب شده برحسب سورانه‬
‫تحقيق و توسوعه در آمريکوا و بسويار از کشوورها‬
‫ديگر که اطتعات آنها در دسوترس مو باشود‪ ،‬مشواهده‬
‫م شود‪ .‬اين مسئله توهم وجود بازدهها کاهش بورا‬
‫تحقيق و توسعه را افزايش م دهد و فرضيه "فرسوودگ‬
‫فرص ها اختراع"‪ 1‬را به عنوان توضيح بورا کنود‬
‫بهرهور پيشنهاد م کند‪.‬‬
‫اين فروض توس نويسوندگان مختلوف آزموون شوده و‬
‫نوعا دو نوع تحليل را شوامل مو شووند‪ ،‬دسوتها از‬
‫آنها مستقيما رو ارتباط بين تحقيق و توسعه و رشد‬
‫بهرهور تاکيد دارند و دسته دوم‪ ،‬از اختراعات ثب‬
‫شده به عنوان شاخ توليد فعالي ها تحقيق و توسعه‬
‫استفاده کرده و در پ اين هسوتند کوه نشوان دهنود‬
‫برا تابع توليد دانش چه اتفاق افتاده اس ‪ .‬يكوي‬
‫از كاربردهاي مطالعات تجربي مدلهواي رشود درونزا‪،‬‬
‫آزمون اثر متغير تحقيق و توسعه بر رشد بهرهوري كل‬
‫عوامل در سطح يك بنگاه‪ ،‬صنع و كشور يوا در م يان‬
‫صنايع و كشورها و مناطق اس ‪.‬‬
‫‪-2-1‬تبيين مبانی نظری رومر (‪)1990‬‬
‫رومر (‪ )1990‬م گويد سرمايهگذاري در مخار تحقيوق‬
‫و توسعه و بنابراين جزپ باقيمانده در مدلهاي رشود‬
‫به نرخ رشد دانش منتسب اس كه رابطه مثبتي با رشد‬
‫‪ TFP‬دارد‪ .‬وي دانش را از يك كاالي عمومي محض به يوك‬
‫كاالي غيررقابتي و بعضا ممانع پذير تغييور داد‪ .‬از‬
‫نظر او توليد و بازاريوابي دانوش‪ ،‬يكوي از عناصور‬
‫اصلي فعالي اس ‪ .‬پيشرف تكنو لوژي نتيجوه تحقيوق‬
‫اس ‪ ،‬يعني فعاليتي كه توس افرادي شكل ميگيرد كوه‬
‫تاميم به سرمايهگذاري براي توليد اختراعات دارند‪.‬‬
‫واري‬
‫سس توليدكنندگان تجهيزات‪ ،‬هزينوه حقووق انحاو‬
‫مخترعين را ميپردازند و از اختراعات آنها در جهو‬
‫توليد كاالهاي انحااري استفاده ميكنند‪.‬‬
‫چهار نهادة اصولي مودل عبارتنود از‪ :‬سورمايه)‪،(K‬‬
‫________________________________________________________________‬
‫‪.exhaustion of inventive opportunities‬‬
‫‪1‬‬
‫اثر مخارج تحقيق و توسعه بر اختراعات و رشد اقتصادی‬
‫نيروي كار (‪ ،)L‬سرمايه انساني )‪ (H‬و شاخاي از ميزان‬
‫تكنولوژي )‪ .(A‬خدمات نيروي كار مهارتهايي اس كه از‬
‫ستم جسماني ناشي ميشود‪ .‬سرمايه بر حسب واحد كاالي‬
‫مارفي اندازهگيري ميشود‪ .‬سرمايه انساني )‪ (H‬ميوزان‬
‫ومي‬
‫مشخاي از اثر انباش فعالي هايي نظير آموزش رسو‬
‫و آموزش ضمن كار اس ‪ .‬در اين مدل اجوزاپ رقوابتي‬
‫دانش )‪ (H‬از اجزاپ غيررقابتي دانش يعنوي مللفوههاي‬
‫فني )‪ (A‬جدا ميشود‪ A .‬ميتواند به دليول اسوتقتل از‬
‫وه هور‬
‫افراد‪ ،‬بدون حد و مرز رشد كند و از آنجوا كو‬
‫واحد جديد از دانش مرتب به يوك طورح بوراي كواالي‬
‫جديد اس ‪ ،‬براي اندازهگيري ‪ A‬مشكل مفهوومي وجوود‬
‫ندارد‪.‬‬
‫م توان با متحظه مدل سولو (‪ )1956‬در قابل قبوول‬
‫از مدل رومر به دس آورد‪ .‬برا يک مقدار معوين از‬
‫‪ A‬و بنابراين يک گروه ثاب از کاالها بادوام‪ ،‬مدل‬
‫رومر تقريبا شبيه مدل سولو م باشد‪ .‬به دليل تقارن‬
‫در مدل‪ ،‬هموه كاالهواي بوادوام در دسوترس‪ ،‬در سوطح‬
‫يكنواخت عرضه شدهاند كه از اين پو بوا ‪ X‬نشوان‬
‫داده ميشود‪ .‬اگر چنين نبود‪ ،‬امکان داشو كوه بخوش‬
‫توليدكننده كاالهاي بادوام مولد‪ ،‬بوا كواهش توليود‬
‫بنگاههاي با بازده باال و انتقال سرمايه آزاد شوده‬
‫به سم كاالهاي با بازده پايين‪ ،‬سوودها را افوزايش‬
‫دهد‪.‬‬
‫از آنجووايي كووه ‪ A‬دامنووه كاالهوواي بووادوامي كووه‬
‫ميتواند توليد شود را مشخ ميكند و از آنجاي کوه‬
‫‪ ‬واحد از سورمايه‪ ،‬بوراي توليود يوك واحود كواالي‬
‫بادوام نياز اس ‪ ،‬م توان از توابع ‪ K  AX‬ميوزان ‪X‬‬
‫را به دس آورد و در تابع توليد ‪ Y‬جوايگزين كورد‪،‬‬
‫آنگاه خواهيم داش ‪:‬‬
‫معادله ‪9‬‬
‫‪di  HY L Ax1  ‬‬
‫‪‬‬
‫)‪ x(i‬‬
‫‪1  ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪Y ( H A , L, X )  HY L‬‬
‫‪0‬‬
‫معادله ‪10‬‬
‫‪Y ( H A , L, X )  ( HY A) ( LA)  ( K )1       1‬‬
‫آخرين سطر معادله نشان از شباه اين مدل با مدل‬
‫نئوكتسيك شامل نيروي كار و سرمايه انساني دارد كه‬
‫تغيير تكنولوژي را افزايش ميدهد‪ .‬به ويژه ايونكوه‬
‫در آن انباش سرمايه از بازدههاي كاهنده برخوردار‬
‫‪15‬‬
‫‪16‬‬
‫مجله دانش و توسعه؛ شمارۀ ‪29‬‬
‫(علمی‪ -‬پژوهشی)‬
‫اس ‪ .‬در يک شکل مفروض از ترجيحات‪ ،‬سطح ثابت از‬
‫منجر به وضعيت با رشد پايدار م شود به گونها که‬
‫ميزان ‪ K‬از طريق برابري توليد نهواي سورمايه بوا‬
‫نرخ تنزيل معين شود‪ .‬اگر ‪ A‬به صورت برونزا با يوک‬
‫کوه ‪K‬‬
‫نرخ نمائ مشخ رشد م کرد‪ ،‬اقتااد در مسير‬
‫با نرخ نمائ ‪ A‬رشد م کنود‪ ،‬همگورا مو شوود درسو‬
‫مانند آنچه که در مدل سولو اتفاق م افتود‪ .‬در طو‬
‫مسير انتقال‪ ،‬نسب ‪ K‬به ‪ A‬تغيير پيدا خواهود کورد‬
‫که به معناي آن اس که ‪ r‬و ‪ x‬و نسوب ‪ K‬بوه ‪ A‬ثابو‬
‫هستند‪ .‬عدم تحدب که در عبوارت توليود نهواي بوه‬
‫وکار‬
‫ودل )‪ (A,K,L,H‬آشو‬
‫وه مو‬
‫وا اوليو‬
‫وابع دادههو‬
‫ووان تو‬
‫عنو‬
‫م شود‪ ،‬در تعادل غيرمتمرکز حماي شده اس که بور‬
‫رقاب انحاار تکيه دارد‪.‬‬
‫معادالت (‪ )9‬و (‪ )10‬نشان ميدهد كه در هر دو بخوش‬
‫تحقيق و توسعه و توليد نهايي‪ ،‬بازده فزاينوده بوه‬
‫مقياس وجود دارد‪ .‬زيرا هر دو بخش از داده ‪ A‬كه يك‬
‫كاالي غيررقابتي اس استفاده ميكنند‪ A .‬بوه صوورت‬
‫مستقيم وارد بخش تحقيق و توسعه ميشود و بوه صوورت‬
‫غيرمستقيم نيز از طريق سرريزهاي دانش وارد فرايند‬
‫توليد كاالهاي نهايي ميشود‪ .‬اين معادله نشان ميدهد‬
‫كه اگر ‪ A‬با نرخ نهايي معين برونزايي رشد نمايود‪،‬‬
‫اقتااد به مسيري نزديك ميشود كه در آن ‪ K‬با نرخ ‪A‬‬
‫رشد ميكند‪ .‬در طي دورة انتقال‪ ،‬نسب ‪ K‬به ‪ A‬تغيير‬
‫خواهد كرد كه دالل دارد بر ايونكوه ‪ r‬و ‪ x‬نيوز بوه‬
‫همان اندازه تغيير خواهند كرد‪ .‬در طوي مسوير رشود‬
‫متوازن‪ r ،‬و ‪ x‬و نسب ‪ K‬بوه ‪ A‬همگوي ثابو هسوتند‪.‬‬
‫رومر اين مدل را بوراي يوك م سير رشود متووازن و‬
‫دقيقأ همانند مدل سولو كه در آن تمامي ‪ A , L , C , K‬با‬
‫يك نرخ ثاب رشد ميكنند‪ ،‬حل نمود‪.‬‬
‫‪A‬‬
‫‪-3-1‬حل مدل رومر براي رشد متوازن تعادلي‬
‫براي مدلي كه در ادامه ميآيد‪ ،‬قاد داريم تعوادل‬
‫را در متغيرهاي ‪ K ،A‬و ‪ Y‬كه با نرخ نمايي ثاب رشود‬
‫آوريم‪ .‬از مدل سولو و مدل يوزاوا‪1‬‬
‫ميكنند‪ ،‬به دس‬
‫________________________________________________________________‬
‫‪.Uzawa‬‬
‫‪1‬‬
‫اثر مخارج تحقيق و توسعه بر اختراعات و رشد اقتصادی‬
‫استنباط ميشود كه چنين چيزي براي ‪ A‬ممكن اس زيرا‬
‫تابع (‪ )12‬براي ‪ A‬در ‪ A‬خطي اس ‪ A  H A A .‬يعنوي اگور‬
‫مقدار سرمايه انساني كه به تحقيق اختاوا مييابود‬
‫ثاب باقي بماند‪ A ،‬با نرخ رشد ثابو ‪ ،‬رشود خواهود‬
‫كرد‪.‬‬
‫اولين قدم در حل مدل اين اس كه رابطه بين نورخ‬
‫رشد توليد و نرخ بازده سرمايهگذاري به دسو آيود‪.‬‬
‫عتوه بر اينكه رابطه بين نرخهواي بهوره و نرخهواي‬
‫رشد‪ ،‬توس طرف ترجيحات مدل مشخ ميشود‪ ،‬ايون مودل‬
‫نرخ رشد و نرخ بهره را معين خواهد كرد‪ .‬بور ا ساس‬
‫آنچه كوه از مودل رشود سوولو و مودل رومور (‪)1987‬‬
‫استنتا ميشود‪ ،‬در طي مسير رشد متوازن نسب ‪ K‬بوه‬
‫‪ Y‬بايد ثاب باشد‪ .‬اين بدان مفهوم اس كوه ‪ x‬نيوز‬
‫ثاب اس ‪ .‬به دليل انباشو ‪ K‬و ‪ A‬دسوتمزد پرداخو‬
‫شده براي سورمايه انسواني در بخوش توليود نهوايي‪،‬‬
‫متناسب با ‪ A‬ر شد خواهد كورد و بور اسواس معادلوه‬
‫وق‬
‫وش تحقيو‬
‫واني در بخو‬
‫ورمايه انسو‬
‫ورهوري سو‬
‫‪ A  H A A‬بهو‬
‫متناسب بوا ‪ A‬رشود ميكنود‪ .‬از آنجوا كوه بهورهوري‬
‫سرمايه انساني در هر دو بخش ثاب اس ‪ ،‬اگر ‪ PA‬براي‬
‫طرحهاي جديد ثاب بمانود‪ H A ،‬و ‪ Hy‬نيوز ثابو بواقي‬
‫وا‬
‫خواهد ماند‪ .‬مسير رشد متوازن در تمام وضوعي هو‬
‫تعادل ثاب باق م ماند‪ .‬بنابراين جريان سودي كه‬
‫توس فروشنده انحاارگر يك داده بوا دوام خوا بوه‬
‫دس ميآيد برابر اس با‪:‬‬
‫هههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههه ‪11‬‬
‫معادله‬
‫‪  1  ‬‬
‫‪  Maxx P( x).x  rx  Max(1     ) H y L x‬‬
‫‪ rx  (   ) px‬‬
‫از آنجا كه ارزش تنزيل شده حال جريان سود بايود‬
‫با قيم طرح ‪ PA‬برابر باشد‪ ،‬در نتيجه با توجه بوه‬
‫معادله (‪ )4‬خواهيم داش ‪:‬‬
‫معادلهههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههه ‪12‬‬
‫‪1‬‬
‫) ‪(  ‬‬
‫) ‪(  ‬‬
‫‪PA   ‬‬
‫‪px ‬‬
‫‪(1     ) H y L x1  ‬‬
‫‪r‬‬
‫‪r‬‬
‫‪r‬‬
‫معادله ‪13‬‬
‫‪p(i)  (1     ) H y L x(i)  ‬‬
‫و اين وضعيتي اس‬
‫كه تخاوي‬
‫سورمايه انسواني را‬
‫‪17‬‬
‫‪18‬‬
‫مجله دانش و توسعه؛ شمارۀ ‪29‬‬
‫(علمی‪ -‬پژوهشی)‬
‫بين بخش توليد نهايي و بخش تحقيق مشخ ميكنود‪ .‬در‬
‫بخش توليد نهايي‪ ،‬دسوتمزد سورمايه انسواني ‪ WH‬بوا‬
‫توليد نهواي آن بخوش برابور اسو و از آنجوا کوه‬
‫سرمايه انسان تمام درآمد بخش تحقيوق را دريافو‬
‫ور‬
‫وا برابو‬
‫وا ‪ PA A‬اس و ‪ .‬بو‬
‫ور بو‬
‫وتمزد برابو‬
‫ود‪ ،‬دسو‬
‫م و کنو‬
‫قراردادن بازدهها سرمايه انسواني در هور دو بخوش‬
‫خواهيم داش ‪:‬‬
‫معادلهههههههههههههه ‪14‬‬
‫‪‬‬
‫) ‪WH  PA A  HY 1L  x (1   ) di  HY 1L Ax (1  ‬‬
‫‪0‬‬
‫با جايگوذاري ‪ PA‬از توابع (‪ )13‬در معادلوه (‪ )14‬و‬
‫سادهكردن آن خواهيم داش ‪.‬‬
‫معادله ‪15‬‬
‫‪‬‬
‫‪r‬‬
‫) ‪ (1     )(  ‬‬
‫براي يك مقدار ثابو ‪ HY  H  H A‬نورخ رشود نهوايي‬
‫بووراي ‪ A‬معووادل ‪ H A‬اسوو ‪ .‬از مسووئله قيموو گووذاري‬
‫انحااري‪ ،‬ميدانيم كه اگر ‪ r‬ثاب باشد ‪ x‬نيوز ثابو‬
‫اس ‪ .‬با در مستقيم از مدل سولو پيشنهاد و آزمون‬
‫عبارت برا توليد نهاي داريم‪:‬‬
‫‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫‪HY ‬‬
‫‪‬‬
‫) ‪Y  HY L  x (1   ) di  HY L Ax (1  ‬‬
‫معادله ‪16‬‬
‫‪0‬‬
‫حال اگر ‪ HY ،L‬و ‪ x‬ثاب باشد‪ ،‬رشد توليد هموان‬
‫نرخ رشد ‪ A‬اس ‪ .‬اگر ‪ x‬ثاب باشود‪ ،‬آنگواه ‪ k‬بايود‬
‫همان نرخ ‪ A‬رشد كند؛ زيرا مارف كل سورمايه عبوارت‬
‫از ‪ ، Ax ‬اگر ‪ g‬نشوان دهنوده نورخ رشود ‪ Y ،A‬و‪K‬‬
‫اس‬
‫باشد‪ ،‬از آنجا كه‬
‫با‪:‬‬
‫‪K‬‬
‫‪Y‬‬
‫ثاب‬
‫‪C‬‬
‫‪Y‬‬
‫اس ‪ ،‬نسب‬
‫‪‬‬
‫‪g‬‬
‫براي تمامي متغيرها عبارت اسو‬
‫معادله ‪18‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪C‬‬
‫‪K‬‬
‫‪K K‬‬
‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪.‬‬
‫‪Y‬‬
‫‪Y‬‬
‫‪K Y‬‬
‫معادله ‪17‬‬
‫نرخ رشد عمومي‬
‫از‪:‬‬
‫برابر اسو‬
‫‪C‬‬
‫‪Y‬‬
‫‪K  A‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪ H A‬‬
‫‪C‬‬
‫‪Y‬‬
‫‪K‬‬
‫‪A‬‬
‫‪g‬‬
‫‪19‬‬
‫اثر مخارج تحقيق و توسعه بر اختراعات و رشد اقتصادی‬
‫در اين ميان‪ ،‬قيد ‪ HY  H  H A‬نيز وجوود دارد كوه‬
‫بر رابطه بين نرخ رشد ‪ g‬و نرخ بهره ‪ r‬دالل دارد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫معادله ‪19‬‬
‫‪g  H A  H ‬‬
‫‪r‬‬
‫) ‪(1     )(  ‬‬
‫اين رابطه ميتواند به صورت تابع زير ختصه شود‪.‬‬
‫هههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههه ‪20‬‬
‫معادله‬
‫‪‬‬
‫) ‪(1     )(  ‬‬
‫‪‬‬
‫‪g  H A  H  r‬‬
‫‪-4-1‬مدل تعدیل شده رومر (‪)1990‬‬
‫در مدل تعديل شده رومر‪ ،‬اقتااد از سه بخش تركيب‬
‫شده اس ‪ :‬بخش تحقيق كه دانش جديد توليود مويكنود‪،‬‬
‫بخش واسطهاي كه كاالهاي سرمايهاي جديد توليد ميكند‬
‫و بخش كاالهاي نهايي كه كاالي نهايي توليد ميكنود و‬
‫اين كاالها يا مارف و يا سورمايهگذاري ميشووند‪ .‬در‬
‫اينجا تابع توليد براي كاالي نهايي بوه صوورت زيور‬
‫اس ‪:‬‬
‫‪1   ‬‬
‫معادله ‪21‬‬
‫‪di‬‬
‫‪A‬‬
‫) ‪y  ( H  H A ) L  x(i‬‬
‫‪0‬‬
‫كه در آن ‪ HY  H  H A‬نيروي كار با كيفيو مشوغول‬
‫در توليد كاالي نهايي‪ H ،‬كل سرمايه انسواني موجوود‬
‫در اقتااد و ‪ HA‬سرمايه انساني مشغول در بخش تحقيق‬
‫اس ‪ .‬در اينجا فرض ميشود كه توليد نهايي در كواالي‬
‫سرمايهاي ) ‪ x(i‬همان گونه اس كوه هركواالي سورمايهاي‬
‫ديگر به همان اندازه به كارگرفته شود‪ .‬اين ويژگي‪،‬‬
‫تقارن كاالهاي سرمايهاي ناميده ميشود‪ .‬بر اساس فرض‬
‫قرينگي‪ ،‬انباش كل سرمايه فيزيكي به صوورت ‪K  Ax‬‬
‫‪K‬‬
‫‪ x‬و‬
‫نوشته ميشود و بنابراين با توجه اينكه بوه‬
‫‪A‬‬
‫‪       1‬اس ‪ ،‬تابع توليد كل عبارت خواهد بود از‪:‬‬
‫هههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههه ‪22‬‬
‫معادله‬
‫‪Y      1 A   ( H  H A ) L K 1     A   ( H  H A ) L K 1  ‬‬
‫با وجود اينکه دانش يك كاالي غيررقابتي اس ‪ ،‬هور‬
‫بنگاه به انباش كامل در اقتااد دسترسي دارد‪ .‬فرض‬
‫ميشود كه توليد دانش جديد توس بنگاه ‪ i‬بوه صوورت‬
‫ذيل باشد‪:‬‬
‫‪20‬‬
‫مجله دانش و توسعه؛ شمارۀ ‪29‬‬
‫(علمی‪ -‬پژوهشی)‬
‫هههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههه ‪23‬‬
‫معادله‬
‫‪g i (i )  H A (i ) A   A . A‬‬
‫كه در آن )‪ H A (i‬مقدار سرمايه انساني اسو‬
‫كوه در‬
‫جريان توليد توسو بنگواه ‪ i‬موورد اسوتفاده قورار‬
‫گرفته و ‪  A‬نرخ استهت دانش اس ‪ .‬اين تابع كه توس‬
‫جونز (‪ )1995b‬معرفي شده اس ‪ ،‬با آنچه در مدل اصولي‬
‫رومر (‪ )1990‬آمده اس متفاوت اس ‪ .‬در اينجوا بوين‬
‫نيروي كار ماهر ‪ H‬و نيروي كار غير مواهر ‪ L‬تموايز‬
‫قائل شدهايم‪.‬‬
‫هههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههه ‪24‬‬
‫معادله‬
‫‪A‬‬
‫‪ H A A 1   A‬‬
‫‪A‬‬
‫)‪ ,   (0,1‬‬
‫در مدل رومر تعمويم يافتوه يوك مسوير‬
‫‪K‬‬
‫دارد‪ .‬مسيري كه در آن نسب‬
‫‪Y‬‬
‫ثاب‬
‫‪BGP‬‬
‫وجوود‬
‫و تمامي متغيرها‬
‫ود‪.‬‬
‫با نورخ ثابو و احتمواال متفواوتي رشود مويكننو‬
‫بنابراين ميتوان گف كوه بور روي مسوير ‪ BGP‬قورار‬
‫خواهيم داش ‪:‬‬
‫معادله ‪25‬‬
‫‪‬‬
‫‪Y‬‬
‫‪K  C‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪Y‬‬
‫‪K‬‬
‫‪C‬‬
‫از طرف ديگر ‪ K ‬برابراس‬
‫با‪:‬‬
‫هههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههه ‪26‬‬
‫معادله‬
‫‪K   Y  C   k .K   A   ( H  H A ) L K 1    C   k .K‬‬
‫مفهوم نرخ رشد ثاب‬
‫كه‪:‬‬
‫اين اس‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪K‬‬
‫)‬
‫‪K 0‬‬
‫‪dt‬‬
‫(‪d‬‬
‫و‬
‫‪A‬‬
‫)‬
‫‪A 0‬‬
‫‪dt‬‬
‫(‪d‬‬
‫بووا مشووتقگيري زموواني از رابطووه (‪ )20‬و (‪ )13‬و‬
‫قراردادن آن در سم چپ برابري با صفر زيور نتيجوه‬
‫ميشود‪:‬‬
‫هههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههه ‪27‬‬
‫معادله‬
‫‪K‬‬
‫‪ H A HY‬‬
‫‪‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪H  H‬‬
‫‪K‬‬
‫‪1 HA‬‬
‫‪HY‬‬
‫‪1‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫هههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههه ‪28‬‬
‫معادله‬
‫اثر مخارج تحقيق و توسعه بر اختراعات و رشد اقتصادی‬
‫‪A‬‬
‫‪ HA‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪H‬‬
‫‪A 1 HA 1‬‬
‫در حاليكه ‪ H   H .n.H‬و ‪ L  L.n‬اس ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫هههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههه ‪29‬‬
‫معادله‬
‫‪Y‬‬
‫‪K‬‬
‫‪‬‬
‫‪ n  nH ‬‬
‫( ‪ n  nH ‬‬
‫‪)nH‬‬
‫‪Y‬‬
‫‪K‬‬
‫‪1‬‬
‫معادله ‪30‬‬
‫معادله ‪31‬‬
‫‪Y‬‬
‫‪‬‬
‫(‪‬‬
‫‪)nH  n  nH‬‬
‫‪Y‬‬
‫‪1‬‬
‫‪Y  A L H ‬‬
‫‪‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪Y‬‬
‫‪A L H‬‬
‫معادالت (‪ )29‬تا (‪ )31‬نشان ميدهد كه در مدل تعديل‬
‫شده رومر‪ ،‬نرخهاي رشد درازمدت متغيرهواي كوتن‪ ،‬از‬
‫ورمايه انسو‬
‫وار ‪ n‬و سو‬
‫وروي كو‬
‫ود نيو‬
‫واي رشو‬
‫نرخهو‬
‫واني ‪nH‬‬
‫بزرگتر هستند‪ .‬بنابراين مدل تعديل شده رومر‪ ،‬رشود‬
‫سرانه مثبتي را در بلندمدت ايجاد ميكند‪.‬‬
‫رابطه (‪ )31‬نشان ميدهد كه اگر نرخ رشود سورمايه‬
‫انساني صفر باشد‪ ،‬نرخ رشد توليد تنها با نرخ رشود‬
‫نيروي كار برابر اس ‪ .‬به عبارت ديگر در مدل تعديل‬
‫شده رومر نرخ رشد توليود نوه تنهوا بوه نورخ رشود‬
‫نيرويكار و سرمايه انسان بسوتگي دارد‪ ،‬بلكوه بوه‬
‫ميزان بهرهوري كه توس سرمايه انساني ايجاد ميشود‬
‫‪‬‬
‫( نيز بستگي دارد‪ .‬به اين اعتبار رابطوه‬
‫يعني ‪)nH‬‬
‫‪1‬‬
‫بين رشد دانش (اختراعات) و تأثير آن بر بهرهوري و‬
‫در نهاي اثر بهرهوري بر رشد توليد به صورت ن ظري‬
‫به هم مربوط ميشود‪ .‬در مدل اصولي رومور نورخ رشود‬
‫متوازن ممكن اس توسو سياسو هواي متعوارف دو ل ‪،‬‬
‫مانند حماي سوبسيدي براي سرمايه انساني بيشتر در‬
‫بخش تحقيق‪ ،‬تح تأثير قرار گيورد‪ .‬ايون امور مودل‬
‫تعديل شده را از درجه اعتبار ساق نميكند‪ .‬در اين‬
‫موارد دول تنها اگر موفق به باال بوردن نورخ رشود‬
‫سرمايه انساني يا تح تأثير قرار دادن پارامترهاي‬
‫تابع توليد دانش شود‪ ،‬ميتواند رشد متوازن را بواال‬
‫ببرد‪ .‬به همين دليل مدل رومر تعديل شوده‪ ،‬اصوطتحا‬
‫به مدلهاي رشود نيموه درونزا تعلوق دارد بوه ايون‬
‫‪21‬‬
‫‪22‬‬
‫مجله دانش و توسعه؛ شمارۀ ‪29‬‬
‫(علمی‪ -‬پژوهشی)‬
‫مفهوم كه رشد سرانه مثب در دراز مدت قابل مشاهده‬
‫اس ‪ ،‬ولي دول نرخ رشد متووازن دراز مودت را فقو‬
‫مي تواند با افزايش نرخ رشد سرمايه انساني يوا بوا‬
‫تح تأثير قرار دادن پارامترهاي توليد دانوش تحو‬
‫تأثير قرار دهد‪ .‬در مدل رومر تعديل شده‪ ،‬اگر نرخ‬
‫رشد سرمايه انسان در بخش تحقيق مثب باشود‪ ،‬نورخ‬
‫رشد متغيرها کتن تنها از نرخ رشد داده کار تجاوز‬
‫م کند‪ .‬يعن برا اينکه به يک رشد کتن بزرگتور از‬
‫نرخ رشد نيرو کار دس يابيم‪ ،‬بايد انباش سورمايه‬
‫انسان اختاا داده شده به توليود دانوش‪ ،‬در طوول‬
‫زمان افزايش يابد‪ .‬اما از آنجا که نرخ رشد سرمايه‬
‫انسان اختاا داده شده به توليد دانش نمو توانود‬
‫از رشد جمعيت که درگير سياس اقتااد اس تجواوز‬
‫کند‪ ،‬دول فق م تواند نرخ رشود کوتواهمودت را از‬
‫طريق برخ سياس ها متاثر سازد‪ .‬ول نم تواند برا‬
‫هميشه نرخ رشد سرانه درازمدت را تح توأثير قورار‬
‫دهد‪.‬‬
‫‪ -2‬مروری برمطالعات تجربی انجام شده‬
‫معموال مطالعات تجربي مدلهاي رشد‪ ،‬رابطه تحقيق و‬
‫توسعه و رشد بهرهوري كل عوامل در سطح بنگاه و سطح‬
‫صنع را آزمون ميكنند‪ .‬تحقيقات اوليوه مربووط بوه‬
‫گريلويچ (‪ ،)1980‬گوريلويچ و لويچتنبور (‪ )1984‬و‬
‫منسفيلد (‪ )1980‬اس كه تأثير فعالي هواي تحقيوق و‬
‫توسعه را بر رشد ‪ TFP‬بررسي ميكند‪.‬‬
‫يك دسته از اولين تجربيات‪ ،‬سرريزهاي دانش تحقيق‬
‫و توسعه را ميان صونايع‪ ،‬كشوورها و منواطق آزموون‬
‫كردهاند‪ .‬به عنوان مثال مليشاني‪ )2000( 1‬رابطه بين‬
‫اختراعات ثب شده و تحقيق و توسعه را با اسوتفاده‬
‫از دادههاي بخشي براي ‪ 12‬كشور ‪ OECD‬بررسوي كورده و‬
‫نتيجه گرفتوه اسو كوه تحقيوق و توسوعه در توليود‬
‫اختراعات ثب شده صنايع مبتني بور علووم‪ ،‬مولثرتر‬
‫اس ‪ .‬در حالي كه سرمايهگذاري فيزيكوي در توليودات‬
‫صنع بر‪ ،‬اهمي بيشتري دارد‪.‬‬
‫________________________________________________________________‬
‫‪.Melicianiv 1‬‬
‫اثر مخارج تحقيق و توسعه بر اختراعات و رشد اقتصادی‬
‫گريفي ‪ 1‬و ديگران (‪ )2001‬با به كارگيري دادههواي‬
‫تحقيق و توسوعه از بيسو و دو بخوش توليودي در ‪14‬‬
‫كشور ‪ OECD‬دريافتند كه هم تحقيق و توسعه داخلوي و‬
‫هم تحقيق و توسعه خارجي تأثير مثبتوي روي ‪ TFP‬كول‬
‫دارد‪.‬‬
‫گووري لوويچ (‪ )1990‬آمووار اختراعووات ثبوو شووده و‬
‫ويژگيهاي آنها را مستند كرد‪ ،‬او ابتدا توجه را به‬
‫شده بوراي ارزيوابي‬
‫اهمي تعوداد اختراعوات ثبو‬
‫تغييرات تكنولوژي جلب كرد و سس به مشوكتت مورتب‬
‫واي‬
‫با كاربرد دادههاي اختراعات ثب شده در تحليلهو‬
‫اقتاادي پرداخ ‪ .‬اين مشكتت مربوط به اندازهگيري و‬
‫به كارگيري دادههاي تحقيق و توسعه اس ‪.‬‬
‫وف‬
‫وطوح مختلو‬
‫وتفاده از سو‬
‫وا اسو‬
‫وو‪ )2002( 2‬بو‬
‫وول كيو‬
‫يو‬
‫دادههاي كتن براي ‪ 36‬كشور براي دوره ‪ 1981 -1997‬به‬
‫بررسي رابطه بوين تحقيوق و توسوعه و اختراعوات‪ ،‬و‬
‫رابطه اختراعات و رشد اقتاادي مويپوردازد‪ .‬نتوايج‬
‫نشاندهنده بازده مثب براي تحقيق و توسعه بر حسوب‬
‫اختراعووات هووم در كشووورهاي توسووعهيافته و هووم در‬
‫وان‬
‫كشورهاي در حال توسعه اسو ‪ .‬همچنوين نتوايج نشو‬
‫ميدهد كه ارتباط بين اختراعات و رشد اقتاادي مثب‬
‫و معنيدار اس و اين ارتباط براي كشورهاي در حال‬
‫توسعه نسب به كشورهاي توسعهيافته قويتر اس ‪.‬‬
‫يولكيو (‪ )2007‬رابطه بين شدت تحقيق و توسعه‪ ،‬نرخ‬
‫ابداعات و نرخ رشد توليد را در چهار بخوش توليودي‬
‫براي ‪ 17‬كشور ‪ OECD‬ارائه ميدهد‪ .‬نتايج نشان ميدهود‬
‫كه انباش دانش‪ ،‬عامول اصولي اختراعوات در تموامي‬
‫چهار بخش توليدي اس و شدت تحقيوق و توسوعه‪ ،‬نورخ‬
‫اختراعات را در بخش مواد شيميايي و بخش الكتريك و‬
‫الكترونيووك و بخووش دارو و خوودمات پزشووكي افووزايش‬
‫ميدهد‪ .‬عتوه بر اين‪ ،‬نرخ ابداعات اثور مثبتوي بور‬
‫نرخ توليد در تمامي بخشها دارد‪ .‬كوا ‪ 3‬و لي ‪)2006(4‬‬
‫تجربه رشد كره را از منظر رشود نئوكتسويكي تحليول‬
‫________________________________________________________________‬
‫‪1‬‬
‫‪.Griffith‬‬
‫‪.Ulku 2‬‬
‫‪.Kwack 3‬‬
‫‪.Lee 4‬‬
‫‪23‬‬
‫‪24‬‬
‫مجله دانش و توسعه؛ شمارۀ ‪29‬‬
‫(علمی‪ -‬پژوهشی)‬
‫ميكند‪ .‬دادههواي سواالنه كوره بوراي دوره ‪1971-2002‬‬
‫مورد استفاده قرار گرفته اس تا اهمي كموي برخوي‬
‫از تعيين كنندههاي اصلي رشد را آزموون كنود‪ .‬نورخ‬
‫سرمايهگذاري تحقيق و توسعه‪ ،‬آموزش‪ ،‬سالهاي تحايل‪،‬‬
‫سياس هاي مالي آزاد سازي‪ ،‬اندازه دولو و سواختار‬
‫سني تمامي اين آموزش انساني و ويژگيهواي سورمايه‪،‬‬
‫تأثير معنيداري را روي رشد نشان ميدهند‪.‬‬
‫واي مثبو و‬
‫وهاش كاربردهو‬
‫ومن (‪ ،)2007‬در مقالو‬
‫گروسو‬
‫هنجاري دو معيار جايگزين براي افزايش رشود مبتنوي‬
‫بر تحقيق و توسعه را با هم مقايسه ميكند‪ :‬كمكهواي‬
‫مالي تحقيق و توسعه به بنگاهها و آموزشهاي عموومي‬
‫با هدف توسعه مهارتهاي علمي و مهندسوي ‪ .S&E‬مودلي‬
‫كه براي مهارتهاي ‪ S&E‬در نظر گرفته شده اسو ايون‬
‫ووع‬
‫اس كه اشخا با تواناييهواي نامتجوان ايون نو‬
‫آموزشها را انتخاب ميكنند‪.‬‬
‫آلكوو پووول ‪ :)2006( 1‬در يووك موودل سوويكل تجوواري‬
‫استاندارد‪ ،‬جزپ بزرگي از نوسوانات بوه تكانوههواي‬
‫تكنولوژي نسب داده ميشود‪ .‬متأسفانه شواهد تجربوي‬
‫كه نقش تكانههواي تكنولووژي را آزموون كننود‪ ،‬كوم‬
‫وري‬
‫هستند‪ ،‬بعضا به اين دليول مشوخ كوه انودازهگيو‬
‫تكانهها مشكل اس ‪ .‬در اين مقاله شاخ هاي جديدي از‬
‫تغييرات تكنولوژي بر اساس كتابهاي منتشور شوده در‬
‫حوزه تكنولوژي ساخته شده اس و با استفاده از اين‬
‫شاخ ها‪ ،‬آنچه را كه به دنبال يك تكانوه تكنولووژي‬
‫براي يوك اقتاواد پويش مويآيود‪ ،‬آزموون مويكنويم‪.‬‬
‫يافتههاي اين مقاله نشان ميدهد كه در پاسخ به يوك‬
‫تكانه تكنولوژي مثب ‪ ،‬اشتغال‪ ،‬بهرهوري كول عوامول‬
‫(‪ )TFP‬و سرمايه همگي افزايش معنيداري پيدا ميكند‪.‬‬
‫دوئي‪ 2‬و مينو‪ :)2005( 3‬اين دو يوك مودل دو بخشوي‬
‫تغييرات فني درونزا را مطالعه ميكنند كه توسعه هر‬
‫بخش توليدي با سرمايهگذاري تحقيق و توسعه بخش خا‬
‫همراه اس ‪ .‬اين تحقيق نشان ميدهد كه الگوي رشد به‬
‫سرريزهاي تكنولوژيكي بين بخشي خا درس به اندازه‬
‫________________________________________________________________‬
‫‪.Alexopoulos 1‬‬
‫‪Doi .2‬‬
‫‪Mino .3‬‬
‫اثر مخارج تحقيق و توسعه بر اختراعات و رشد اقتصادی‬
‫ساختار جريانات حساس اس ‪.‬‬
‫كريستيان سن‪ :)2006( 1‬شواهدي تجربي در عك العمول‬
‫وان‬
‫وداعات جديود نشو‬
‫بهرهوري نيروي كار بوه ورود ابو‬
‫ووژي‪،‬‬
‫ورف تكنولو‬
‫وري پيشو‬
‫ودازهگيو‬
‫وار انو‬
‫ود‪ .‬معيو‬
‫ويدهو‬
‫مو‬
‫دادههاي اختراعات ثب شده كاربردي در آمريكا براي‬
‫دوره ‪ 1889-2002‬اس ‪ .‬تحليلها نشان ميدهد كه بعد از‬
‫پيشوورف تكنولوووژيكي ممكوون اسوو موقتووا بهوورهوري‬
‫نيرويكار به زير روند كاهش يابد‪ .‬هر چند كه اثرات‬
‫واني دوم‬
‫وگ جهو‬
‫ود از جنو‬
‫ول و بعو‬
‫ورهوري‪ ،‬در قبو‬
‫روي بهو‬
‫متفاوت اس ‪ .‬دوره قبل از جنوگ نشوان دهنوده كنودي‬
‫بهرهوري در نتيجه ورود يك تكنولوژي جديد اسو ‪ ،‬در‬
‫حالي كه دورة پ از جنگ جهاني دوم اينگونه نيسو ‪.‬‬
‫اثرات مثب تكانههاي تكنولوژي بتفاصله در دادههاي‬
‫بهرهوري دوره بعدي آشكار ميشود‪.‬‬
‫‪-3‬الگوي تحقيق و تجزیه و تحليل مدل تجربي‬
‫در ايوون قسووم پوو از تبيووين چووارچوب تئوريووك‪،‬‬
‫ولي‬
‫مدلهايي را به منظور پاسوخگويي بوه سوئواالت اصو‬
‫مقاله در نمونههاي مورد بررسي‪ ،‬طرحريزي مينماييم‪.‬‬
‫پيش از اين اشاره شد اين تحقيوق شوامل سوه نمونوه‬
‫اس ‪ :‬الف‪ -‬نمونه کامل که شامل همه کشوورها اسو ‪2.‬‬
‫ب‪ -‬نمونه بدون کشورها گروه‪ 7‬که در اين تحقيق بوه‬
‫عنوان نماينده کشورها در حالتوسعه در نظر گرفتوه‬
‫م شود‪ - .‬نمونه کشورها گروه ‪ 37‬که در اين تحقيق‬
‫به عنووان نماينوده کشوورها توسوعهيافته در نظور‬
‫گرفته م شود‪.‬‬
‫اولين گام درتحليل مدلها رشد مبتن بر تحقيق و‬
‫________________________________________________________________‬
‫‪.Christian son 1‬‬
‫‪. 2‬اين کشورها عمدتا شامل ‪ 27‬کشور آرژانتين‪ ،‬استراليا‪ ،‬اتريش‪،‬‬
‫يونان‪،‬‬
‫آلمان‪،‬‬
‫فرانسه‪،‬‬
‫فنتند‪،‬‬
‫دانمار ‪،‬‬
‫کانادا‪،‬‬
‫بلژيک‪،‬‬
‫مجارستان‪ ،‬ايسلند‪ ،‬ايرلند‪ ،‬ايتاليا‪ ،‬ژاپن‪ ،‬کره‪ ،‬لوکزامبور ‪،‬‬
‫مکزيک‪ ،‬هلند‪ ،‬نيوزلند‪ ،‬نروژ‪ ،‬پرتقال‪ ،‬اسسانيا‪ ،‬سوئد‪ ،‬سوئي ‪،‬‬
‫انگلستان وآمريکا اس ‪.‬‬
‫کشور کانادا‪ ،‬آلمان‪ ،‬فرانسه‪ ،‬ژاپن‪،‬‬
‫‪. 3‬اين کشورها شامل هف‬
‫ايتاليا‪ ،‬انگلستان وآمريکا اس ‪ .‬به دليل فقدان اطتعات برا کشور‬
‫روسيه در دوره مورد نظر اين نمونه شامل اين کشور نم باشد‪.‬‬
‫‪25‬‬
‫‪26‬‬
‫مجله دانش و توسعه؛ شمارۀ ‪29‬‬
‫(علمی‪ -‬پژوهشی)‬
‫توسعه‪ ،‬کشف رابطه بين فعالي ها تحقيق و توسوعه و‬
‫اختراعات اس و دومين گام بررس رابطه اختراعات و‬
‫رشد اقتااد اس ‪ .‬بدين منظور در اين تحقيوق‪ ،‬پونج‬
‫تابع معرفي و مورد برآورد قرار خواهود گرفو ‪ .‬کوه‬
‫عبارتند از‪ :‬تابع توليد دانش (اختراع) با توجه به‬
‫م خار ناخال تحقيق و توسعه‪ ،‬تابع توليود کول بوا‬
‫توجه به انباش اختراعات ثب شده‪ ،1‬تابع توليد کل‬
‫با توجه به مخار تحقيق و توسعه‪ ،‬رشد ‪ TFP‬با توجوه‬
‫به انباش اختراعات ثب شده و رشد ‪ TFP‬با توجه بوه‬
‫مخار تحقيق و توسعه‪.‬‬
‫‪-1-3‬روش برآورد توابع‬
‫به منظور برآورد توابع و رواب اصلي اين مقالوه‬
‫كه شورح تفاويلي آن در اداموه ميآيود‪ ،‬از سوه روش‬
‫اقتااد سنجي استفاده خواهد شد‪ .‬که عبارتند از‪-1 :‬‬
‫روش حداقل مربعات معموولي(‪ -2 )OLS‬رگرسويونهاي بوه‬
‫ظاهر نوامرتب (‪ -3 )SUR‬روش حوداقل مربعوات تعمويم‬
‫يافته (‪)GLS‬‬
‫در تمامي تجزيوه و تحليولهواي رگرسويوني هوم از‬
‫دادههاي تابلويي و هوم از متوسو دادههواي مقطعوي‬
‫استفاده خواهد شد‪ .‬مزي تحليلهاي مقطعي بر تحليلهاي‬
‫تابلويي اين اس كه اين تحليلها مشكتت بوالقوه ويوژهاي‬
‫همانند همبستگي سريالي و خودهمبستگي كه براي دادههاي‬
‫سريهاي زماني به وجود ميآيد را برطرف ميكنود ‪.‬عوتوه بور‬
‫اين تحليلهاي مقطعي به خاطر مزي تكنيكيشوان‪ ،‬بوه موا‬
‫اجازه ميدهند تا واريان مقطعي كشور را بوراي متغيرهوا‬
‫جداي از واريان سريهاي زماني مورد بررسي قرار دهويم‪.‬‬
‫متوس دادهها اين مزي را دارد كه شامل مشاهدات تموامي‬
‫سالها اس ‪.‬‬
‫‪-2-3‬برآورد تابع توليد دانش باتوجه به مخارج تحقيق و‬
‫توسعه‬
‫اين بخش با استفاده از دادهها‬
‫مخوار‬
‫تحقيوق و‬
‫________________________________________________________________‬
‫‪1‬‬
‫‪.Patent Stock‬‬
‫‪27‬‬
‫اثر مخارج تحقيق و توسعه بر اختراعات و رشد اقتصادی‬
‫توسعه و جريان اختراعات ثب شده‪ 1،‬رابطوه تحقيوق و‬
‫توسعه و اختراعات را برا ‪ 27‬کشوور و طوي در دوره‬
‫‪ 1981-2004‬بررس م کند‪ .‬بر اساس مدلها رشد مبتنو‬
‫بر تحقيق و توسعه‪ ،‬انتظار م رود که رابطه مثبو و‬
‫معنووادار بووين مخووار تحقيووق و توسووعه و تعووداد‬
‫وه‬
‫ود‪ .‬معادلو‬
‫وته باشو‬
‫وود داشو‬
‫وده وجو‬
‫وات ثبو شو‬
‫اختراعو‬
‫رگرسيون که در اينجا از آن اسوتفاده مو شوود‪ ،‬از‬
‫معادله (‪ )12‬ناش م شود‪:‬‬
‫‪A  AH ‬‬
‫معادله ‪32‬‬
‫‪‬‬
‫در معادله فوق ‪ A‬جريان اختراعات ثب شده (جريان‬
‫دانش)‪ A ،‬انباش دانش و ‪ H‬سرمايه اختاا داده شده‬
‫به تحقيق و توسعه را نشان ميدهد‪ .‬اگور از معادلوه‬
‫باال لگاريتم بگيريم داريم‪:‬‬
‫‪‬‬
‫معادله ‪33‬‬
‫) ‪Log ( A )  Log ( A)  Log ( H‬‬
‫يعني يک درصود افوزايش سورمايه انسوان در بخوش‬
‫تحقيق و توسعه‪ ،‬اختراعات را ‪ ‬درصد افزايش م دهود‬
‫و يک درصد افزايش در انباش دانوش ‪ A‬اختراعوات را‬
‫يک درصد افزايش م دهد‪ .‬نتيجه رابطوه فووق معادلوه‬
‫رگرسيون ذيل اس ‪:‬‬
‫معادله ‪34‬‬
‫‪Log ( Patentflow)   0  1 Log (GERDStock )   t‬‬
‫در تحليلها تجرب ممکن اس از انباش اختراعات‬
‫ثب شده‪ ،‬برا اندازهگير انباش دانش ‪ A‬اسوتفاده‬
‫شود‪ ،‬اما از آنجا که متغير وابسته جريان اختراعات‬
‫ثب شده اس ‪ ،‬اين دو متغير به صورت پ درپ به هوم‬
‫وابسته هستند‪ .‬عتوه بر اين در سم راس معادلوه‬
‫‪Patent Stock‬و ‪ GERD‬به دو دليل بوه هوم وابسوته خواهنود‬
‫بود‪ ،‬اوال‪ :‬به دليول وجوود رگرسويون غيور واقعو و‬
‫ثانيا‪ :‬هم خط مرکب زياد‪.‬‬
‫به اين دليل متغير انباش دانش‪ 2‬از اين تحليول‬
‫حذف‪ ،‬و برا جبران آن انباش ‪ GERD‬به جوا جريوان‬
‫‪ GERD‬استفاده م گردد‪ ،‬بر اساس اين بينش که مخوار‬
‫وات‬
‫وامل برخو اطتعو‬
‫تحقيق و توسعه سالهوا قبول‪ ،‬شو‬
‫________________________________________________________________‬
‫‪1‬‬
‫‪.Patent Flow‬‬
‫‪Stock .Knowledge 2‬‬
‫‪28‬‬
‫مجله دانش و توسعه؛ شمارۀ ‪29‬‬
‫(علمی‪ -‬پژوهشی)‬
‫درباره انباش دانش م باشد‪.‬‬
‫جدول(‪ )1‬نتايج تحليل رگرسيون دادهها توابلوي‬
‫را برا جريان اختراعوات ثبو شوده بوا توجوه بوه‬
‫ود‪.‬‬
‫انباش مخار ناخال تحقيق و توسعه گزارش م کنو‬
‫با دق در ارقام به دس آمده م توان نتايج زير را‬
‫استنتا نمود‪:‬‬
‫نتايج برآورد برا هر سه نمونه و در هر سوه روش‬
‫مثب و معنادار اس ‪.‬‬
‫برا هر سه نمونه مورد بررسي‪ ،‬يک درصود افوزايش‬
‫‪pooled‬‬
‫در انباش ‪ GERD‬در هر دو روش دادههاي ترکيبو‬
‫و سالها با متغير مجاز يک‪ ،‬جريان اختراعات ثبو‬
‫شده را بيشتر از يک درصد افزايش م دهد‪ .‬اما وقتو‬
‫که اثرات خا کشور در يوک رگرسويون اثورات ثابو‬
‫وارد م شود‪ ،‬مقادير ايون ضورايب بوه کمتور از يوک‬
‫تقليل م يابد كه به ترتيب برا هر سه نمونه در سه‬
‫ستون آخر جدول ‪ 0/69 ،/64‬و‪0/59‬م باشد‪.‬‬
‫اين واقعيو کوه بوازده مخوار تحقيوق و توسوعه‬
‫درکشورها در حالتوسعه‪ ،‬از ميوزان آن در کشوورها‬
‫توسعهيافته بيشتر اس ( ‪0/69‬در مقابل ‪0/59‬سوتونها‬
‫‪ 8‬و ‪9‬جدول يک) به اين معنو اسو کوه اوال‪ ،‬بوازده‬
‫نزول نسب به اختراعات وجود دارد‪ .‬ثانيوا‪ ،‬توابع‬
‫بخش تحقيق و توسوعه در کشوورها در حالتوسوعه بوا‬
‫کشورها توسعهيافته متفاوت اس ‪.‬‬
‫‪2‬‬
‫درمجموع تمام رگرسيونهوا ازضوريب ‪ R‬تعوديل شوده‬
‫باالي برخوردارند‪ .‬که نشان م دهود بخوش زيواد از‬
‫‪GERD‬‬
‫تغييرات جريان اختراعات توس تغييرات انباش‬
‫توضيح داده م شود و اين توضيحدهنودگ در رگرسويون‬
‫اثرات ثاب برا تمام نمونهها باالتر اس ‪.‬‬
‫وداپ‬
‫ورض از مبو‬
‫وادير عو‬
‫وا مقو‬
‫وه بو‬
‫ود در رابطو‬
‫ور چنو‬
‫هو‬
‫رگرسيونها نم توان تفسير خيل واقعو انجوام داد‪،‬‬
‫ول اگر بهترين تفسير جزپ عرض از مبداپ اين باشود‬
‫که آن را به عنوان ميانگين تاثير تموام متغيرهوا‬
‫حذف شده از مدل در نظر بگيريم‪ ،‬م توان گف که عرض‬
‫از مبداپ برا نمونه کشورها توسوعهيافته مثبو و‬
‫برا دو نمونه ديگر منف اس ‪ .‬امري که نشاندهنده‬
‫وجود زيرساخ ها نسبتا مناسب برا پيشبورد جر يان‬
‫اختراعات در کشورها توسوعهيافته و تواخير نسوبتا‬
‫اثر مخارج تحقيق و توسعه بر اختراعات و رشد اقتصادی‬
‫زياد آن برا‬
‫کشورها‬
‫درحالتوسعه اس ‪.‬‬
‫جدول‪ -1‬نتایج تحليل رگرسيونی دادههای تابلویی جریان اختراعات‬
‫ثبت شده با توجه به انباشت مخارج ناخالص تحقيق و توسعه‬
‫‪Only‬‬
‫‪G-7‬‬
‫‪-6.8‬‬
‫‪-6‬‬
‫‪.59‬‬
‫‪13.4‬‬
‫‪0.96‬‬
‫‪144‬‬
‫)‪Table1:EGLS pooled and fixed effect regression (25 countries, 1981-2004‬‬
‫)‪dependent variable: ln(patent flows‬‬
‫‪Estimation‬‬
‫‪Pooled regression‬‬
‫‪Only year dummies‬‬
‫‪Fixed effect‬‬
‫‪method‬‬
‫‪Full‬‬
‫‪G-7‬‬
‫‪Only‬‬
‫‪Full‬‬
‫‪G-7‬‬
‫‪Only‬‬
‫‪Full‬‬
‫‪G-7‬‬
‫‪Sample‬‬
‫‪sample‬‬
‫‪exc...‬‬
‫‪G-7‬‬
‫‪sample‬‬
‫‪exc...‬‬
‫‪G-7‬‬
‫‪sample exc...‬‬
‫‬‫‪-22‬‬
‫‪-21.4‬‬
‫‪-22‬‬
‫‪-24.9‬‬
‫‪-26.67 -26.48‬‬
‫‪-9.38‬‬
‫‪10.93‬‬
‫‪Constant‬‬
‫‬‫‪-71.35‬‬
‫‪-39.2‬‬
‫‪-25‬‬
‫‪-55.8‬‬
‫‪-29.15 -36.8‬‬
‫‪-17‬‬
‫‪16.65‬‬
‫‪1.19‬‬
‫‪1.16‬‬
‫‪1.19‬‬
‫‪1.3‬‬
‫‪1.38‬‬
‫‪1.37‬‬
‫‪.64‬‬
‫‪.69‬‬
‫‪Ln (GERD‬‬
‫)‪Stock‬‬
‫‪92.72‬‬
‫‪48.47‬‬
‫‪34.97‬‬
‫‪68.76‬‬
‫‪34.22‬‬
‫‪48.43‬‬
‫‪27.33‬‬
‫‪23.7‬‬
‫‪Adjusted R2‬‬
‫‪0.98‬‬
‫‪0.95‬‬
‫‪0.96‬‬
‫‪0.91‬‬
‫‪0.79‬‬
‫‪0.96‬‬
‫‪0.99‬‬
‫‪0.98‬‬
‫‪Observation‬‬
‫‪553‬‬
‫‪385‬‬
‫‪144‬‬
‫‪553‬‬
‫‪385‬‬
‫‪144‬‬
‫‪553‬‬
‫‪385‬‬
‫مأخذ‪ :‬برآورد محققين‬
‫جوودول ‪ 2‬متغيرهووا مخووار تحقيووق و توسووعه و‬
‫اختراعات را به صورت سرانه در نظر مو گيورد‪ .‬ايون‬
‫جدول نشان م دهد کوه يوک درصود افوزايش در مخوار‬
‫سرانه تحقيق و توسعه به ميزاني بيش از يک درصد بر‬
‫انباش سرانه اختراعات اثر م گذارد و ايون توأثير‬
‫همواره مثب و معن دار اسو ‪ .‬در ايون ميوان گوروه‬
‫کشورها ‪ G7‬در هر سه روش رگرسيون بيشترين تواثير‬
‫را بر انباش سرانه اختراعات تجربوه ميكننود‪ .‬بوه‬
‫ترتيب در رگرسيون اثرات ثاب ‪ ،‬با سالهوا دامو و‬
‫رگرسوويون تلفيقوو مقووادير‪ 1/17‬و ‪ 2/07‬و ‪ 1.98‬بوورا‬
‫وروه‬
‫ورا گو‬
‫ول ‪1/88 ،0/99‬و ‪1/64‬بو‬
‫وورها ‪ G7‬در مقابو‬
‫کشو‬
‫کشورها در‪ ،‬حالتوسعه به دس آمده اس ‪ .‬اين نتايج‬
‫گويا آن اسو کوه زمينوه افوزايش انباشو سورانه‬
‫اختراعات‪ ،‬در اثر افزايش سرانه مخار جار تحقيوق‬
‫و توسعه در کشورها توسعهيافته نسب بوه کشوورها‬
‫درحالتوسعه‪ ،‬فراهمتر اس ‪( .‬رقم ‪1/17‬درمقابول‪0/99‬در‬
‫رگرسيون اثرات)‪.‬‬
‫جدول ‪ -2‬تأثير افزایش در مخارج سرانه تحقيق و توسعه بر انباشت‬
‫سرانه اختراعات‬
‫)‪Table 2: pooled and fixed effect regression (25 countries, 1981-2004‬‬
‫)‪dependent variable: log(patent Stock/pop‬‬
‫‪29‬‬
‫‪30‬‬
‫مجله دانش و توسعه؛ شمارۀ ‪29‬‬
‫(علمی‪ -‬پژوهشی)‬
‫‪Fixed effect‬‬
‫‪Only‬‬
‫‪G-7‬‬
‫‪-15.3‬‬
‫‪-56‬‬
‫‪1.17‬‬
‫‪29.3‬‬
‫‪0.998‬‬
‫‪168‬‬
‫‪G-7‬‬
‫‪exc...‬‬
‫‪-15.4‬‬
‫‪-106‬‬
‫‪.99‬‬
‫‪38.48‬‬
‫‪0.996‬‬
‫‪394‬‬
‫‪Only year dummies‬‬
‫‪Full‬‬
‫‪sample‬‬
‫‪-15.11‬‬
‫‪-122‬‬
‫‪1.03‬‬
‫‪47.6‬‬
‫‪0.998‬‬
‫‪562‬‬
‫‪Only‬‬
‫‪G-7‬‬
‫‪-20.89‬‬
‫‪-63.9‬‬
‫‪2.07‬‬
‫‪39.02‬‬
‫‪0.945‬‬
‫‪168‬‬
‫‪G-7‬‬
‫‪exc...‬‬
‫‪-20‬‬
‫‪-94‬‬
‫‪1.88‬‬
‫‪49.3‬‬
‫‪0.92‬‬
‫‪394‬‬
‫‪Full‬‬
‫‪sample‬‬
‫‪-20.4‬‬
‫‪-117.5‬‬
‫‪1.95‬‬
‫‪65‬‬
‫‪0.95‬‬
‫‪562‬‬
‫‪Pooled regression‬‬
‫‪Only‬‬
‫‪G-7‬‬
‫‪-20.33‬‬
‫‪-72.11‬‬
‫‪1.98‬‬
‫‪43.29‬‬
‫‪0.99‬‬
‫‪168‬‬
‫‪G-7‬‬
‫‪exc...‬‬
‫‪-18.6‬‬
‫‪-101‬‬
‫‪1.64‬‬
‫‪52‬‬
‫‪0.97‬‬
‫‪394‬‬
‫‪Full‬‬
‫‪sample‬‬
‫‪-18.9‬‬
‫‪-116.9‬‬
‫‪1.71‬‬
‫‪63.84‬‬
‫‪0.993‬‬
‫‪562‬‬
‫‪Estimation‬‬
‫‪method‬‬
‫‪Sample‬‬
‫‪Constant‬‬
‫‪Ln (GERD‬‬
‫)‪/pop‬‬
‫‪Adjusted R2‬‬
‫‪Observation‬‬
‫مأخذ‪ :‬برآورد محققين‬
‫تأثير متوس مخار سرانه تحقيق و توسوعه را بور‬
‫متوس انباش سرانه اختراعات در دوره ‪ 1981‬توا ‪2004‬‬
‫در دو حال با در نظرگرفتن ‪ GDP‬اوليه و بودون آن‪،‬‬
‫براي دو نمونه كامول و نمونوه كشوورهاي بوه اسوتثناپ‬
‫كشورهاي توسعه يافته با رگرسيون دادههاي مقطعي موورد‬
‫ارزيابي قرار گرفته اس ‪ .‬نتايج در تمام چهوار حالو‬
‫اثرات مثب و معن دار‪ ،‬کوچکتر از يک (درحدود‪)0/30‬‬
‫را نشان م دهد‪ .‬ضرائب موجود به خوبي نشان م دهنود‬
‫که ميزان ‪ GDP‬اوليه تاثير چندان بر متوس جريوان‬
‫سرانه اختراعات نودارد‪ .‬در يوک جموعبنود كلوي از‬
‫نتايج سه جدول فوق م توان به تواثير مثبو اثورات‬
‫مخار تحقيق وتوسعه‪ ،‬چه به صورت مقطعو و چوه بوه‬
‫صورت سري زمواني‪ ،‬بور جريوان اختراعوات و انباشو‬
‫سرانه اختراعات‪ ،‬هم برا کشوورها توسوعهيافته‪ ،‬و‬
‫هم برا کشورها در حالتوسعه اذعان نمود‪.‬‬
‫‪-3-3‬برآورد تابع توليد کل با توجه به اختراعات‬
‫بر اساس آنچه پيش از اين اشاره شد‪ ،‬ميتوان تابع‬
‫کاب داگتس تجديد نظر شده را به صورت زير نوش ‪:‬‬
‫هههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههه ‪35‬‬
‫معادله‬
‫‪Yt  Lt K t1 Pt ‬‬
‫که در آن ‪ Y‬توليد کل‪ L ،‬نيورو کوار‪ K ،‬انباشو‬
‫سرمايه و ‪ p‬انباش اختراعات ثب شدهاي اس کوه از‬
‫توليدات جديد نمايندگ م کند و جوايگزين ‪ xi‬درمودل‬
‫رومر‪ 1990‬م شود‪ .‬با لگاريتم گرفتن از توابع توليود‬
‫فوق‪ ،‬معادله رگرسيون زير را نتيجه م گيريم‪:‬‬
‫هههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههه ‪36‬‬
‫معادله‬
‫) ‪Log (Yt )  Log ( Lt )  (1   ) Log ( K t )  Log ( Pt‬‬
‫اثر مخارج تحقيق و توسعه بر اختراعات و رشد اقتصادی‬
‫نتايج برآورد اين مدل در جداول ‪ 3‬و ‪ 4‬آمده اس ‪.‬‬
‫جدول ‪ 3‬نتايج برآورد معادله (‪ )36‬را بورا دوره‬
‫‪ 1981‬تا ‪ 2004‬ارائه م کند‪ .‬ضرايب انباش اختراعات‪،‬‬
‫در هر سه روش‪ ،‬در اکثر موارد مثب و معن دار اسو‬
‫و ميزان آن برا گروه کشورها توسعهيافته هموواره‬
‫بيشتر از گوروه کشوورها در حالتوسوعه اسو ‪( .‬بوه‬
‫ترتيب مقوادير ‪ -0.13 ،0/11‬و ‪ 0/20‬درسوتونها ‪6 ،3‬‬
‫و‪ 9‬برا گروه کشورها ‪ G7‬در مقابول مقوادير ‪،0/027‬‬
‫‪0/019‬و ‪ 0/15‬در سوووتونها ‪ 4 ، 2‬و ‪ 8‬بووورا گوووروه‬
‫واس‬
‫ور براسو‬
‫وارت ديگو‬
‫وه عبو‬
‫وعه) بو‬
‫وورها در حالتوسو‬
‫کشو‬
‫رگرسيون اثرات ثاب ‪ ،‬يوک درصود تغييور در انباشو‬
‫اختراعووات ثبوو شووده ميووزان ‪ GDP‬را در کشووورها‬
‫وعه ‪0/15‬‬
‫وورها در حالتوسو‬
‫وعهيافته ‪ 0/20‬و در کشو‬
‫توسو‬
‫والهوا دامو ايون‬
‫افزايش م دهد‪ .‬با وارد کوردن سو‬
‫تفاوت بسيارعميقتر م شود‪ .‬اگرچه ايون ضوريب بورا‬
‫کشورها توسعهيافته معن دار نيس ‪ ،‬ول در کشورها‬
‫در حالتوسعه به ‪ 0/019‬کاهش م يابد‪ .‬تاثير يک درصد‬
‫افزايش در انباشو سورمايه بور ‪ GDP‬بورا کشوورها‬
‫توسعهيافته ‪ ،0/36‬در مقابل ‪ 0/42‬بورا کشوورهاي در‬
‫حالتوسعه اس (سوتونها ‪ 9‬و ‪ 8‬در رگرسويون اثورات‬
‫ثاب )‪.‬‬
‫جدول ‪-3‬‬
‫‪Only‬‬
‫‪G-7‬‬
‫‪4.5‬‬
‫‪7.2‬‬
‫‪.67‬‬
‫‪12.7‬‬
‫‪.36‬‬
‫‪12.5‬‬
‫‪.20‬‬
‫‪13.6‬‬
‫‪0.997‬‬
‫‪175‬‬
‫برآورد تابع توليد كل با توجه به انباشت اختراعات در‬
‫دوره ‪ 1981‬تا‪2004‬‬
‫)‪Table3 : EGLS pooled and fixed effect regression (25 countries, 1981-2004‬‬
‫)‪dependent variable: ln (patent flows‬‬
‫‪Estimation‬‬
‫‪Pooled regression‬‬
‫‪Only year dummies‬‬
‫‪Fixed effect‬‬
‫‪method‬‬
‫‪Full‬‬
‫‪G-7‬‬
‫‪Only‬‬
‫‪Full‬‬
‫‪G-7‬‬
‫‪Only‬‬
‫‪Full‬‬
‫‪G-7‬‬
‫‪Sample‬‬
‫‪sample exc...‬‬
‫‪G-7‬‬
‫‪sample exc...‬‬
‫‪G-7‬‬
‫‪sample exc...‬‬
‫‪1.22‬‬
‫‪1.52‬‬
‫‪3.96‬‬
‫‪1.05‬‬
‫‪1.6‬‬
‫‪-1.9‬‬
‫‪3.32‬‬
‫‪3.98‬‬
‫‪Constant‬‬
‫‪12.35‬‬
‫‪12‬‬
‫‪3.65‬‬
‫‪6.74‬‬
‫‪10‬‬
‫‪-1‬‬
‫‪10.46‬‬
‫‪9.5‬‬
‫‪.015‬‬
‫‪.04‬‬
‫‪-.03‬‬
‫‪.02‬‬
‫‪.06‬‬
‫‪.11‬‬
‫‪.73‬‬
‫‪.62‬‬
‫)‪Ln(Employment‬‬
‫‪2.7‬‬
‫‪5‬‬
‫‪-1.5‬‬
‫‪2.98‬‬
‫‪8.2‬‬
‫‪2.9‬‬
‫‪23.3‬‬
‫‪14.7‬‬
‫‪.92‬‬
‫‪.9‬‬
‫‪.83‬‬
‫‪.93‬‬
‫‪.89‬‬
‫‪1‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.44‬‬
‫‪Ln(Capital‬‬
‫)‪stock‬‬
‫‪143‬‬
‫‪101‬‬
‫‪21.7‬‬
‫‪106‬‬
‫‪95‬‬
‫‪15.5‬‬
‫‪22‬‬
‫‪19‬‬
‫‪.037‬‬
‫‪.027‬‬
‫‪.11‬‬
‫‪.031‬‬
‫‪.019‬‬
‫‪-.13‬‬
‫‪.13‬‬
‫‪.15‬‬
‫)‪Ln(patent Stock‬‬
‫‪12.8‬‬
‫‪7.7‬‬
‫‪3‬‬
‫‪7.7‬‬
‫‪5.3‬‬
‫‪-1.98‬‬
‫‪20‬‬
‫‪18‬‬
‫‪Adjusted R2‬‬
‫‪0.99‬‬
‫‪0.999 0.999‬‬
‫‪0.998‬‬
‫‪0.999 0.999‬‬
‫‪0.999‬‬
‫‪0.999‬‬
‫‪Observation‬‬
‫‪575‬‬
‫‪375‬‬
‫‪175‬‬
‫‪575‬‬
‫‪375‬‬
‫‪175‬‬
‫‪575‬‬
‫‪375‬‬
‫مأخذ‪ :‬برآورد محققين‬
‫‪31‬‬
‫‪32‬‬
‫مجله دانش و توسعه؛ شمارۀ ‪29‬‬
‫(علمی‪ -‬پژوهشی)‬
‫به منظور بررسو بيشوتر ميوزان اسوتحکام ضورايب‬
‫انباش اختراعوات ثبو شوده‪ ،‬متغيرهوا اشوتغال و‬
‫انباش سرمايه بر ‪ ،GDP‬دو متغير نسوب واردات بوه‬
‫وه‬
‫وده را بو‬
‫ور شو‬
‫وتت علمو منتشو‬
‫وداد مجو‬
‫وادرات و تعو‬
‫صو‬
‫رگرسيون پيشين وارد ميكنيم تا اثرات بوالقوه ايون‬
‫دو متغير را رو ‪ GDP‬محاسبه نماييم‪ .‬نتايج برآورد‬
‫اين رابطه جديد درجدول ‪ 4‬آمده اس ‪.‬‬
‫جدول ‪:4‬‬
‫‪Only‬‬
‫‪G-7‬‬
‫‪4.67‬‬
‫‪6.5‬‬
‫‪.70‬‬
‫‪13.25‬‬
‫‪.33‬‬
‫‪9.03‬‬
‫‪.15‬‬
‫‪11.08‬‬
‫‪-.07‬‬
‫‪-2.26‬‬
‫‪.068‬‬
‫‪8.89‬‬
‫‪0.999‬‬
‫‪161‬‬
‫برآورد تابع توليد كل با توجه به انباشت اختراعات در‬
‫دوره ‪ 1981‬تا‪2004‬‬
‫)‪Table4: EGLS Pooled and fixed effect regression Analysis (26 countries, 1981-2004‬‬
‫)‪dependent variable: ln (GDP‬‬
‫‪Estimation‬‬
‫‪Fixed effect‬‬
‫‪Pooled regression‬‬
‫‪Only year dummies‬‬
‫‪method‬‬
‫‪Full‬‬
‫‪G-7‬‬
‫‪Only‬‬
‫‪Full‬‬
‫‪G-7‬‬
‫‪Only‬‬
‫‪Full‬‬
‫‪G-7‬‬
‫‪Sample‬‬
‫‪sample‬‬
‫‪exc..‬‬
‫‪G-7‬‬
‫‪sample‬‬
‫‪exc..‬‬
‫‪G-7‬‬
‫‪sample‬‬
‫‪exc..‬‬
‫‪0.55‬‬
‫‪1.08‬‬
‫‪2.3‬‬
‫‪.61‬‬
‫‪1.41‬‬
‫‪3.3‬‬
‫‪5.03‬‬
‫‪4.9‬‬
‫‪Constant‬‬
‫‪5.09‬‬
‫‪6.23‬‬
‫‪7‬‬
‫‪3.85‬‬
‫‪6.5‬‬
‫‪15.6‬‬
‫‪13.3‬‬
‫‪9.6‬‬
‫‪.02‬‬
‫‪.05‬‬
‫‪.035‬‬
‫‪.019‬‬
‫‪.06‬‬
‫‪.05‬‬
‫‪.76‬‬
‫‪.80‬‬
‫‪Ln‬‬
‫)‪(Employment‬‬
‫‪3.08‬‬
‫‪6.5‬‬
‫‪3.02‬‬
‫‪2.65‬‬
‫‪6.24‬‬
‫‪8‬‬
‫‪22.47‬‬
‫‪17.18‬‬
‫‪.96‬‬
‫‪.91‬‬
‫‪.92‬‬
‫‪.96‬‬
‫‪.90‬‬
‫‪.88‬‬
‫‪.29‬‬
‫‪.29‬‬
‫‪Ln (Capital‬‬
‫)‪Stock‬‬
‫‪138.5‬‬
‫‪93.44‬‬
‫‪61.8‬‬
‫‪106.9‬‬
‫‪71.7‬‬
‫‪96.6‬‬
‫‪12.56‬‬
‫‪8.9‬‬
‫‪.024‬‬
‫‪.011‬‬
‫‪-.032‬‬
‫‪.024‬‬
‫‪.005‬‬
‫‪-.05‬‬
‫‪.11‬‬
‫‪.10‬‬
‫‪Ln (Patent‬‬
‫)‪Stock‬‬
‫‪9.9‬‬
‫‪2.40‬‬
‫‪-4.13‬‬
‫‪6‬‬
‫‪.86‬‬
‫‪-9.9‬‬
‫‪17.14‬‬
‫‪13.3‬‬
‫‪.08‬‬
‫‪-.15‬‬
‫‪.34‬‬
‫‪.14‬‬
‫‪-.16‬‬
‫‪.34‬‬
‫‪-.16‬‬
‫‪-.27‬‬
‫‪Ln ( Import‬‬‫)‪Export‬‬
‫‪2.78‬‬
‫‪-3.3‬‬
‫‪4.73‬‬
‫‪3.05‬‬
‫‪-2.9‬‬
‫‪7.36‬‬
‫‪-6.9‬‬
‫‪-7.20‬‬
‫‪-.026‬‬
‫‪-.016‬‬
‫‪-.059‬‬
‫‪-.03‬‬
‫‪-.016‬‬
‫‪-.07‬‬
‫‪.09‬‬
‫‪.07‬‬
‫)‪Ln (jurnal‬‬
‫‪-9.88‬‬
‫‪-4.4‬‬
‫‪-9.6‬‬
‫‪-9.1‬‬
‫‪-4.03‬‬
‫‪-17.1‬‬
‫‪11.85‬‬
‫‪4.9‬‬
‫‪Adjusted R2‬‬
‫‪0.999‬‬
‫‪0.999 0.999‬‬
‫‪0.999‬‬
‫‪0.999 0.999‬‬
‫‪0.999‬‬
‫‪0.999‬‬
‫‪Observation‬‬
‫‪530‬‬
‫‪369‬‬
‫‪161‬‬
‫‪530‬‬
‫‪369‬‬
‫‪161‬‬
‫‪530‬‬
‫‪369‬‬
‫مأخذ‪ :‬برآورد محققين‬
‫نسب واردات به صادرات نشواندهنوده درجوه آزاد‬
‫کشورها و بيانگر اثرات سرريز تکنولوژ اس و فورض‬
‫م شود که تعداد مجتت علم منتشر شده‪ ،‬کيفي نيرو‬
‫انسان را نمايندگ کنود‪ .‬بوه لحواد نظور رابطوه‬
‫ود‬
‫ود و رشو‬
‫وا توليو‬
‫وال واردات کاالهو‬
‫وين خو‬
‫مثبتو بو‬
‫اقتااد يک کشور وجود دارد‪ .‬به ويژه کشورهاي کوه‬
‫واردات کاالها توليد صنعت بيشتر دارنود‪ .‬ز يرا‬
‫مطالووب بيشووتر دربوواره تکنولوووژ و فنووون از‬
‫ديگرکشورها م آموزنود و ايون به بهورهور بي شتر‬
‫وب‬
‫نيرو کار و سرمايه منجر م شود‪ .‬بنوابراين‪ ،‬نسو‬
‫اثر مخارج تحقيق و توسعه بر اختراعات و رشد اقتصادی‬
‫ور‬
‫ود کمتو‬
‫وا توليو‬
‫وه واردات کاالهو‬
‫وورهاي کو‬
‫وه کشو‬
‫بو‬
‫دارند‪ ،‬به احتمال قوي سريعتر رشد ميکنند‪ .‬به طوور‬
‫مشابه انتظار م رود كه بين تعداد مجتت علم منتشر‬
‫شده و رشد اقتااد رابطه مثبت وجود داشته باشود‪،‬‬
‫زيرا انتظار م رود هر چه اين تعوداد بيشوتر باشود‬
‫بهرهور نيرو کار و سرمايه بيشتر شود‪.‬‬
‫در جدول ‪ 4‬همانطور كه در رگرسويون اثورات ثابو‬
‫متحظه م شود‪ ،‬با وارد کردن دو متغير جديد در مدل‪،‬‬
‫تاثير يک درصد افزايش در اشتغال‪ ،‬انباش سرمايه و‬
‫انباش اختراعات بر‪ ،GDP‬برا کشورها توسوعهيافته‬
‫به ترتيب از ‪ 0/36 ،0/67‬و‪( 0/20‬ستون ‪ 9‬جودول ‪ )4‬بوه‬
‫‪ 0/35 ،0/68‬و‪( 0/16‬ستون ‪ 9‬جدول ‪ )4‬تغيير يافته اس ‪.‬‬
‫اين ارقام برا کشورها در حالتوسعه به ترتيوب از‬
‫‪ 0/35 ،0/62‬و‪( 0/16‬سوتون ‪ 8‬جودول ‪ )4‬بوه ‪ 0/36 ،0/69‬و‬
‫‪ 0/10‬تغيير يافتوه اسو (سوتون ‪ 8‬جودول ‪ .)4‬متحظوه‬
‫م شود كه وارد کردن اين دو متغير به مدل‪ ،‬منجر به‬
‫کاهش سهم تاثير انباش اختراعات بر‪ GDP‬مو شوود‪،‬که‬
‫بخش از اين کاهش را م توان به متغير تعداد مجوتت‬
‫علم نسب داد‪ .‬به ترتيب ‪0/068‬و‪ 0/070‬در سوتونهوا‬
‫‪9‬و‪ 8‬رگرسيون اثرات ثاب ‪ .‬در حال که اين سهم برا‬
‫اشتغال و انباش سرمايه تغيير چندان نم کند‪.‬‬
‫‪ -4-3‬برآورد رشد بهرهوری کل عوامل (‪ )TFP‬با توجه به‬
‫اختراعات‪:‬‬
‫وه‬
‫ون اس و کو‬
‫ور ايو‬
‫ورض بو‬
‫وک‪ ،‬فو‬
‫ور تئوريو‬
‫وه نظو‬
‫از نقطو‬
‫و رشد ‪ TFP‬اسو ‪.‬‬
‫اختراعات نيرو محرکه رشد اقتااد‬
‫بنابراين تاثير اختراعوات بور رشود ‪ TFP‬و‪ GDP‬بايود‬
‫نتايج مشابه داشته باشد‪ .‬تنها اختتف بين ايون دو‬
‫تحليل از جزئيات تکنيکو ناشو مو شوود‪ .‬اگور چوه‬
‫برآورد تابع توليود بوا توجوه بوه دادههوايش‪ ،‬بور‬
‫بوورآورد رشوود ‪ TFP‬برتوور دارد‪ ،‬زيوورا هوويچ گونووه‬
‫محدوديت بر مدل تحميل نم کند‪ .‬اما با ايون وجوود‬
‫به دليل مشکل همزمان بوين توليود و نهوادههوايش‪،‬‬
‫ود‪.‬‬
‫ودل نتوايج توورشدار ارائوه کنو‬
‫ممکن اس اين مو‬
‫درمقابوول رشوود ‪ TFP‬مشووکل هوومزمووان بووين توليوود و‬
‫دادههايش را برطرف م کند‪ ،‬ول ضرائب نيورو کوار و‬
‫انباش سرمايه را به يک محدود م سازد‪.‬‬
‫‪33‬‬
‫‪34‬‬
‫مجله دانش و توسعه؛ شمارۀ ‪29‬‬
‫(علمی‪ -‬پژوهشی)‬
‫با توجه به اين حقيق کوه رشود ‪ TFP‬بوا تغييورات‬
‫تکنولوژيک برابر اس و تغييرات تکنولووژيک نيوز‬
‫با نرخ رشد دانش به اضافه جمله پسماند برابر اس ‪،‬‬
‫ميتوان نوش ‪:‬‬
‫هههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههه ‪37‬‬
‫معادله‬
‫‪TFPGt  Log ( At )  et‬‬
‫معادله باال م تواند با محاسبه مقدار ‪ TFP‬از تابع‬
‫توليد به آسوان آزموون شوود‪ .‬بوا جوايگزين رشود‬
‫وش‪،‬‬
‫انباش اختراعات ثب شوده بورا نورخ رشود دانو‬
‫معادله رگرسيون برا رشد ‪ TFP‬با توجه اختراعات بوه‬
‫صورت زير نوشته م شود‪:‬‬
‫‪TFPgrowth    Log ( PatentStock )  et‬‬
‫معادله ‪38‬‬
‫نتايج تحليل رگرسيون رشد ‪ TFP‬با توجه به انباش‬
‫اختراعات ثب شده در جداول ‪ 5‬و‪ 6‬آمده اس ‪ .‬نتوايج‬
‫مندر در جدول ‪ 5‬گويا رابطه مثب و معن دار بوين‬
‫رشد اختراعات و رشد ‪ TFP‬برا هر سوه نمونوه هوم در‬
‫رگرسيون تلفيق و هم در رگرسيون اثرات ثاب اسو ‪.‬‬
‫متحظه ميشود كه اين تاثير در رگرسيون اثرات ثابو‬
‫بيشتر اس ‪ .‬البته تاثير رشد اختراعات بور رشود ‪TFP‬‬
‫در کشورها تو سعهيافته از کشوورها در حالتوسوعه‬
‫بيشتر م باشد‪ .‬رقم ‪ 0/44‬و ‪ 0/35‬در سوتونهوا ‪ 9‬و ‪3‬‬
‫بوورا گووروه ‪ G7‬در مقابوول ارقووام ‪ 0/09‬و ‪ 0/65‬در‬
‫ستونها ‪ 8‬و ‪ 2‬برا کشورها در حالتوسعه‪.‬‬
‫جدول ‪:5‬‬
‫‪Only‬‬
‫‪G-7‬‬
‫‬‫‪0.013‬‬
‫‪-5.64‬‬
‫‪.44‬‬
‫‪8.53‬‬
‫‪0.29‬‬
‫‪168‬‬
‫نتایج رگرسيون دادههاي تابلویي رابطه رشد اختراعات و‬
‫رشد ‪TFP‬‬
‫)‪Table5: EGLS Pooled and fixed effect regression Analysis(26 countries, 1981-2004‬‬
‫‪dependent variable: TFP growth‬‬
‫‪Estimation‬‬
‫‪Pooled regression‬‬
‫‪Only year dummies‬‬
‫‪Fixed effect‬‬
‫‪method‬‬
‫‪Full‬‬
‫‪G-7‬‬
‫‪Only‬‬
‫‪Full‬‬
‫‪G-7‬‬
‫‪Only‬‬
‫‪Full‬‬
‫‪G-7‬‬
‫‪Sample‬‬
‫‪sample‬‬
‫‪exc..‬‬
‫‪G-7‬‬
‫‪sample‬‬
‫‪exc..‬‬
‫‪G-7‬‬
‫‪sample‬‬
‫‪exc..‬‬
‫‬‫‬‫‪0.002‬‬
‫‪0.004‬‬
‫‪0.006‬‬
‫‪0.008‬‬
‫‪0.00‬‬
‫‪0.003‬‬
‫‪0.009‬‬
‫‪0.001‬‬
‫‪Constant‬‬
‫‪1.9‬‬
‫‪3.7‬‬
‫‪-4.1‬‬
‫‪7.4‬‬
‫‪8.06‬‬
‫‪-1.00‬‬
‫‪.67‬‬
‫‪2.7‬‬
‫‪.09‬‬
‫‪.065‬‬
‫‪.35‬‬
‫‪.02‬‬
‫‪.013‬‬
‫‪.11‬‬
‫‪.12‬‬
‫‪.09‬‬
‫‪ΔLn(patent‬‬
‫)‪Stock‬‬
‫‪7.02‬‬
‫‪4.84‬‬
‫‪7.5‬‬
‫‪2.3‬‬
‫‪1.26‬‬
‫‪4.02‬‬
‫‪7.54‬‬
‫‪5.4‬‬
‫‪Adjusted R2‬‬
‫‪0.08‬‬
‫‪0.045‬‬
‫‪0.25‬‬
‫‪0.49‬‬
‫‪0.45‬‬
‫‪0.78‬‬
‫‪0.15‬‬
‫‪0.15‬‬
‫‪380‬‬
‫‪548‬‬
‫‪168‬‬
‫‪380‬‬
‫‪548‬‬
‫‪168‬‬
‫مأخذ‪ :‬برآورد محققين‬
‫‪380‬‬
‫‪548‬‬
‫‪Observation‬‬
‫‪35‬‬
‫اثر مخارج تحقيق و توسعه بر اختراعات و رشد اقتصادی‬
‫برا سنجش ميزان استحکام نتايج به دس آموده در‬
‫جدول ‪ 5‬دو متغير نسب واردات به صوادرات و تعوداد‬
‫مجتت علم منتشر شده را به مدل (‪ )38‬مويافوزاييم‪.‬‬
‫نتايج برآورد رابطوه جديود در جودول ‪ 6‬آورده شوده‬
‫اس ‪.‬‬
‫همانگونه که متحظه م شود‪ ،‬هم در رگرسيون تلفيق‬
‫و هم در رگرسيون اثرات ثاب ‪ ،‬کماکان رابطه مثب و‬
‫معن دار بين رشد اختراعوات و رشود ‪ TFP‬در هور سوه‬
‫نمونه وجود دارد‪ .‬اگرچه ميزان اين تاثير به دليول‬
‫واردشدن دو متغير مذکور‪ ،‬به طور نسب کاهش يافتوه‬
‫اس ‪ .‬در جمعبند از نتايج دو جدول ‪ 5‬و ‪ 6‬مو تووان‬
‫گف که رابطه مثب و معن دار بين رشد اختراعات و‬
‫رشد ‪ TFP‬در هر دو دسته کشوورها توسوعهيافته و در‬
‫حالتوسعه وجود دارد‪.‬‬
‫جدول ‪ :6‬نتایج رگرسيون دادههاي تابلویي رابطه رشد اختراعات و‬
‫رشد ‪TFP‬‬
‫‪Only‬‬
‫‪G-7‬‬
‫‬‫‪0.005‬‬
‫‪-2.15‬‬
‫‪.30‬‬
‫‪6.6‬‬
‫‪-.02‬‬
‫‪-.83‬‬
‫‪-.03‬‬
‫‪1.05‬‬
‫‪0.24‬‬
‫‪130‬‬
‫)‪Table6: EGLS Pooled and fixed effect regression Analysis(26 countries, 1981-2004‬‬
‫‪dependent variable: TFP growth‬‬
‫‪Estimation‬‬
‫‪Pooled regression‬‬
‫‪Only year dummies‬‬
‫‪Fixed effect‬‬
‫‪method‬‬
‫‪Full‬‬
‫‪G-7‬‬
‫‪Only‬‬
‫‪Full‬‬
‫‪G-7‬‬
‫‪Only‬‬
‫‪Full‬‬
‫‪G-7‬‬
‫‪Sample‬‬
‫‪sample exc..‬‬
‫‪G-7‬‬
‫‪sample exc..‬‬
‫‪G-7‬‬
‫‪sample exc..‬‬
‫‬‫‪0.006‬‬
‫‪0.006‬‬
‫‪0.009‬‬
‫‪0.001 0.0011 0.0065 0.008‬‬
‫‪0.003‬‬
‫‪constant‬‬
‫‪5.4‬‬
‫‪5.09‬‬
‫‪-1.2‬‬
‫‪10.18‬‬
‫‪9.76‬‬
‫‪6.4‬‬
‫‪5.71‬‬
‫‪5.63‬‬
‫‪.038‬‬
‫‪.03‬‬
‫‪.26‬‬
‫‪.004‬‬
‫‪.003‬‬
‫‪-.14‬‬
‫‪.037‬‬
‫‪.026‬‬
‫‪ΔLn(patent‬‬
‫)‪stock‬‬
‫‪4.04‬‬
‫‪3‬‬
‫‪5.62‬‬
‫‪.48‬‬
‫‪.34‬‬
‫‪-3.53‬‬
‫‪3.45‬‬
‫‪2.4‬‬
‫‪.027‬‬
‫‪.033‬‬
‫‪-.023‬‬
‫‪.0016‬‬
‫‪.017‬‬
‫‪-.032‬‬
‫‪.027‬‬
‫‪.032‬‬
‫‪ΔLn(import/‬‬
‫)‪Export‬‬
‫‪2.22‬‬
‫‪2.56‬‬
‫‪-.80‬‬
‫‪1.66‬‬
‫‪1.58‬‬
‫‪-1.9‬‬
‫‪2.21‬‬
‫‪2.44‬‬
‫‪.021‬‬
‫‪.029‬‬
‫‪.006‬‬
‫‪.0084‬‬
‫‪.003‬‬
‫‪-.013‬‬
‫‪.02‬‬
‫‪.024‬‬
‫)‪ΔLn(JOURNAL‬‬
‫‪1.80‬‬
‫‪2.19‬‬
‫‪.21‬‬
‫‪.99‬‬
‫‪.032‬‬
‫‪-.49‬‬
‫‪1.54‬‬
‫‪1.69‬‬
‫‪Adjusted R2‬‬
‫‪0.034‬‬
‫‪0.036‬‬
‫‪0.18‬‬
‫‪0.44‬‬
‫‪0.44‬‬
‫‪0.74‬‬
‫‪0.096‬‬
‫‪0.11‬‬
‫‪Observation‬‬
‫‪503‬‬
‫‪373‬‬
‫‪130‬‬
‫‪503‬‬
‫‪373‬‬
‫‪130‬‬
‫‪503‬‬
‫‪373‬‬
‫مأخذ‪ :‬برآورد محققين‬
‫‪-5-3‬برآورد تابع توليد دانش با‬
‫استفاده از رگرسيون دادههاي مقطعي‪:‬‬
‫توجه‬
‫به‪R&D‬‬
‫با‬
‫نتايج حاصله در اين قسم ‪ ،‬تأثير مثب متوس رشد‬
‫انباش مخار تحقيق و توسعه را بور ميوانگين رشود‬
‫جريان اختراعوات و همچنوين ميوانگين رشود انباشو‬
‫‪36‬‬
‫مجله دانش و توسعه؛ شمارۀ ‪29‬‬
‫(علمی‪ -‬پژوهشی)‬
‫اختراعات نشان ميدهد كه ضريب افزايش انباشو مخوار‬
‫تحقيق و توسعه نسب به جريان اختراعات ثب شده‪ ،‬در هر‬
‫دو حال (با لحاد ‪ GDP‬اوليوه و بودون آن) مثبو و‬
‫معن دار اس و مقدار آن برا کشورها توسوعهيافته‬
‫خاوصا بوا لحواد ‪ GDP‬اوليوه‪ ،‬بويش از کشوورها در‬
‫حالتوسوووعه اسووو (‪ 1/29‬و ‪ 1/98‬بووورا کشوووورها‬
‫توسوووعهيافته در مقابووول‪ 1/21‬و ‪ 1/81‬در کشوووورها‬
‫درحالتوسعه) که اين گويا فراهمتر بودن زمينوه در‬
‫کشورها توسعهيافته نسب به درحالتوسعه اس ‪ .‬عتوه‬
‫بر اين نتايج به دس آمده از تاثير مثبو افوزايش‬
‫در متوس رشد ‪ GERD‬بر متوس رشد جريوان اختراعوات‬
‫گزارش م دهند كه در هور دو حالو و بورا هور دو‬
‫نمونه مثب و معن دار اس ‪.‬‬
‫‪-1-5-3‬برآورد تابع توليد کل با توجه به اختراعات با‬
‫استفاده از رگرسيون دادههاي مقطعي‪:‬‬
‫تحليلها رگرسيون با استفاده از متوس لگاريتم‬
‫دادهها نشان م دهد كه بدون در نظر گورفتن مقودار ‪GDP‬‬
‫اوليه‪ ،‬يک درصد افزايش در انباش اختراعوات منجور‬
‫به ‪ 0.02‬درصد افزايش در ‪ GDP‬برا نمونه کامل و ‪0.01‬‬
‫نمونوه بوه اسوتثناپ ‪G7‬‬
‫درصد افزايش در ‪ GDP‬بورا‬
‫(گروه کشورها در حالتوسعه) مو شوود‪ .‬بوا در نظور‬
‫گرفتن ‪ GDP‬اوليه اين ضرائب‪ ،‬به ‪ 0/016‬بورا نمونوه‬
‫کامل و ‪ 0/018‬برا نمونوه بوه اسوتثناپ ‪ G7‬تغييور‬
‫م يابد‪ .‬متحظه م شود كه با وارد کردن درآمد اوليه‬
‫(که گويا اندازه اقتااد کشور مو باشود)‪ ،‬مقودار‬
‫ضرائب برا نمونه کامل کم کاهش و در کشوورها در‬
‫حالتوسعه افزايش يافته اس (‪ ،)0/18‬اين به مفهووم‬
‫آن اس که هرچه اين کشورها کمتور ثروتمنود باشوند‬
‫اختراعوات بور ‪GDP‬‬
‫اثر يک درصد افزايش در انباشو‬
‫آنها بيشتر اس که گويا بازده نزول اختراعات در‬
‫ميان اين کشورها اس ‪ .‬کشورها توسعهيافته به دليل‬
‫وور‬
‫ووازده کمتو‬
‫ووات از بو‬
‫ووتر اختراعو‬
‫وو بيشو‬
‫فراوانو‬
‫برخوردارند‪ .‬البتوه‪ ،‬مقودار ا ين ضورائب بورا دو‬
‫نمونه (با در نظر گرفتن‪ GDP‬اوليه) بسيار نزديک به‬
‫يکديگر اس (‪ 0/16‬در مقابل ‪ )0/18‬با وارد کوردن دو‬
‫متغير ديگر در مدل ميتوان تاثير يک درصود افوزايش‬
‫‪37‬‬
‫اثر مخارج تحقيق و توسعه بر اختراعات و رشد اقتصادی‬
‫واب‬
‫وددا ارزيو‬
‫ور ‪ GDP‬مجو‬
‫وات را بو‬
‫در انباش و اختراعو‬
‫نمود‪ .‬نتايج اين ارزيابي مجدد در مورد نمونه کامل‬
‫ودون آن) مثب و و‬
‫وه و بو‬
‫ورفتن ‪ GDP‬اوليو‬
‫وا در نظرگو‬
‫(بو‬
‫معن دار اس و نشان ميدهد كه مقادير ضرائب از‪0/20‬‬
‫و‪ 0/16‬به ‪ 0/30‬افزايش يافته اس ‪ .‬نتايج در عين حال‬
‫‪GDP‬‬
‫گويا آن اس که در يک مدل کاملتور ميوزان‬
‫وات‬
‫اوليه‪ ،‬تاثير يک درصد افزايش در انباش اختراعو‬
‫بر ‪ GDP‬را در کشورها توسعهيافته تغيير نم دهد‪.‬‬
‫‪ -2-5-3‬برآورد رشد‪ TFP‬با توجه به اختراعات با استفاده‬
‫از رگرسيون دادههاي مقطعي‪:‬‬
‫پيش از ايون رابطوه بوين رشود ‪ TFP‬و رشود انباشو‬
‫اختراعات را با استفاده از روش دادههوا توابلوي‬
‫وا‬
‫وتفاده از دادههو‬
‫بررسي كرديم‪ .‬در اينجوا بوا اسو‬
‫مقطع به روش ‪ GLS‬و با استفاده از ميانگين دادههوا‬
‫به تبيين مجدد اين رابطه م پردازيم‪ .‬نتايج برآورد‬
‫نشان ميدهود يوك درصود افوزايش در متوسو رشود انباشو‬
‫بور متوسو رشود ‪TFP‬‬
‫اختراعات‪ ،‬تاثير مثب و معنيداري‬
‫دارد‪ .‬ايوون ضووريب بووراي نمونووه كاموول (كشووورهاي‬
‫توسعهيافته)‪ ،‬با درنظرگورفتن مقودار ‪ GDP‬اوليوه و‬
‫بدون آن در حدود ‪ 0/06‬ميباشد‪ .‬عتوه بر اين‪ ،‬نتايج‬
‫برآوردها مقدار اين ضريب را برا نمونوه کشوورها‬
‫درحالتوسعه به ترتيب ‪ 0/37‬و ‪ 0/50‬ارزياب مو کنود‪.‬‬
‫برآورد بعدي نيز نشان ميدهد كه با اضافه كردن دو متغيور‬
‫متوس رشد نسب واردات به صادرات و متوس رشود تعوداد‬
‫مجتت علمي به مدل‪ ،‬اين تاثير استحكام خود را حفظ ميكند و‬
‫مقادير آن در حدود ‪ 0/06‬تا ‪ 0/07‬بورا هور دو نمونوه‬
‫ثاب باق م ماند‪ .‬نکته قابل ذکر ديگر اينکوه يوک‬
‫درصد رشد در ‪ GDP‬اوليه فق حدود ‪ 0/08‬تا ‪ 0/09‬درصد‬
‫متوس رشد ‪ TFP‬را در نمونوه کشوورها درحوالتوسوعه‬
‫افزايش م دهود و بورا کشوورها توسوعهيافته ايون‬
‫ضرائب ب معن اس و به اين مفهوم اس کوه انودازه‬
‫رشود ‪TFP‬‬
‫اقتااد کشورها تواثير انودک بور متوسو‬
‫دارد‪.‬‬
‫‪-3-5-3‬تحليلهای‬
‫ناخالص‪ R&D‬و‪GDP‬‬
‫دادههای‬
‫تابلویی‬
‫رابطه‬
‫مخارج‬
‫‪38‬‬
‫مجله دانش و توسعه؛ شمارۀ ‪29‬‬
‫(علمی‪ -‬پژوهشی)‬
‫جداول ‪ 7‬و ‪ 8‬تاثير يک درصد افزايش در ‪ GERD‬را بر‬
‫‪ GDP‬گزارش م کند‪ .‬جدول ‪ 7‬نشان م دهد که مقدار اين‬
‫ضريب برا هر سه نمونه و در هر سوه روش رگرسويون‬
‫مثب و معن دار اس ‪ .‬تواثير يوک درصود افوزايش در‬
‫‪ GERD‬بر ‪ GDP‬در رگرسيون اثورات ثابو بورا هور دو‬
‫نمونه کشورها توسوعهيافته و در حالتوسوعه مشوابه‬
‫يکديگر و معادل ‪ 0.28‬اس (ستونهوا ‪ 8‬و ‪ .)9‬البتوه‬
‫مقدار اين ضرائب در رگرسيون تلفيق و رگرسيون بوا‬
‫سالها دام در دو نمونه بسيار متفاوت اس ‪ .‬مقدار‬
‫آن برا کشورها گروه ‪ 7‬در دو روش‪ ،‬به ترتيب ‪0/39‬‬
‫و ‪ 0/62‬اس (سوتونهوا ‪ 3‬و ‪ )6‬و بورا کشوورها در‬
‫حالتوسعه به ترتيب ‪ 0/08‬و ‪(0/35‬ستونها ‪ 2‬و ‪ )5‬اس ‪.‬‬
‫با وارد کردن دو متغير نسب واردات بوه صوادرات و‬
‫تعداد مجتت علم به مدل‪ ،‬تاثير يک درصد افزايش در‬
‫‪ GERD‬را بر ‪ GDP‬مجددا بررس کردهايم‪ .‬نتايج جدول ‪8‬‬
‫نشان م دهد که در اينجا نيز ضرائب رگرسيون اثورات‬
‫ثاب و رگرسيون تلفيق برا هر دو نمونه کشوورها‬
‫توسعهيافته و درحالتوسعه مشابه يکوديگر اسو (بوه‬
‫ترتيب درحدود ‪ 0/24‬و‪0/30‬در سوتونها ‪ 9 ،8‬و ‪.)3 ،2‬‬
‫که تاثير ‪ GERD‬بور ‪GDP‬‬
‫بنابراين م توان نتيجه گرف‬
‫بوورا هوور دو نمونووه کشووورها در حووالتوسووعه و‬
‫وز‬
‫وتحکام الزم نيو‬
‫وان اسو و از اسو‬
‫وه يکسو‬
‫وعهيافتو‬
‫توسو‬
‫برخوردار م باشد‪ .‬تاثير يک درصد افزايش در تعوداد‬
‫مجتت علم بر ‪ GDP‬همواره مثب و معن دار اس ‪.‬‬
‫نتایج رگرسيون دادههاي تابلویي رابطه مخارج ناخالص‪R&D‬‬
‫جدول ‪:7‬‬
‫و‪:GDP‬‬
‫)‪Table 7: pooled & fixed effect regression analyses (25 countries 1981-2004‬‬
‫)‪Depended variable: ln(GDP‬‬
‫‪Estimation method‬‬
‫‪Pooled regression‬‬
‫‪only year dummies‬‬
‫‪fixed effected‬‬
‫‪Full‬‬
‫‪G-7‬‬
‫‪Only‬‬
‫‪Full‬‬
‫‪G-7‬‬
‫‪Only‬‬
‫‪Full‬‬
‫‪G-7‬‬
‫‪Only‬‬
‫‪Sample‬‬
‫‪sample‬‬
‫‪exc‬‬
‫‪G-7‬‬
‫‪sample‬‬
‫‪exc‬‬
‫‪G-7‬‬
‫‪sample‬‬
‫‪exc‬‬
‫‪G-7‬‬
‫‪0.62‬‬
‫‪1.14‬‬
‫‪3.9‬‬
‫‪0.68‬‬
‫‪1.7‬‬
‫‪5.23‬‬
‫‪2.14‬‬
‫‪286‬‬
‫‪1.46‬‬
‫‪Constant‬‬
‫‪8.23‬‬
‫‪8.67‬‬
‫‪7.8‬‬
‫‪4.84‬‬
‫‪8.6‬‬
‫‪9.5‬‬
‫‪7.66‬‬
‫‪8.22‬‬
‫‪2.26‬‬
‫‪.005‬‬
‫‪.035‬‬
‫‪-.086‬‬
‫‪.018‬‬
‫‪.06‬‬
‫‪-.14‬‬
‫‪.69‬‬
‫‪.78‬‬
‫‪.44‬‬
‫)‪Ln( employment‬‬
‫‪.90‬‬
‫‪4.45‬‬
‫‪-5.7‬‬
‫‪2.17‬‬
‫‪5.9‬‬
‫‪-6.45‬‬
‫‪23.69‬‬
‫‪22‬‬
‫‪7.14‬‬
‫‪.877‬‬
‫‪.86‬‬
‫‪.57‬‬
‫‪.88‬‬
‫‪.86‬‬
‫‪.36‬‬
‫‪.29‬‬
‫‪.19‬‬
‫‪.44‬‬
‫)‪Ln( capital stock‬‬
‫‪114.5‬‬
‫‪84‬‬
‫‪12‬‬
‫‪69.7‬‬
‫‪65.5‬‬
‫‪5.9‬‬
‫‪14.13‬‬
‫‪8.3‬‬
‫‪9.9‬‬
‫‪.10‬‬
‫‪.08‬‬
‫‪.39‬‬
‫‪.088‬‬
‫‪.035‬‬
‫‪.62‬‬
‫‪.26‬‬
‫‪.28‬‬
‫‪.28‬‬
‫)‪Ln( GERD‬‬
‫‪15.7‬‬
‫‪8.74‬‬
‫‪8.22‬‬
‫‪8.15‬‬
‫‪3.09‬‬
‫‪9.63‬‬
‫‪31‬‬
‫‪33.9‬‬
‫‪9.34‬‬
‫‪Adjusted R2‬‬
‫‪0.99‬‬
‫‪0.99‬‬
‫‪0.99‬‬
‫‪0.99‬‬
‫‪0.98‬‬
‫‪0.99‬‬
‫‪0.99‬‬
‫‪0.99‬‬
‫‪0.99‬‬
‫‪Observation‬‬
‫‪524‬‬
‫‪356‬‬
‫‪168‬‬
‫‪524‬‬
‫‪356‬‬
‫‪168‬‬
‫‪524‬‬
‫‪356‬‬
‫‪168‬‬
‫‪39‬‬
‫اثر مخارج تحقيق و توسعه بر اختراعات و رشد اقتصادی‬
‫مأخذ‪ :‬برآورد محققين‬
‫‪ -6-3‬تحليلهای رگرسيونی به ظاهر نامرتبط (‪:)SUR‬‬
‫وين ‪ ،GDP‬انباش و‬
‫ور بو‬
‫وون علي و گرنجو‬
‫وه آزمو‬
‫اگرچو‬
‫اختراعات ثب شده و مخوار تحقيوق و توسوعه نشوان‬
‫وين‬
‫م دهد که اين متغيرهوا بوه صوورت هومزموان تعيو‬
‫شدهاند‪ ،‬اما در تحليلهاي كه تاكنون انجام شد فرض‬
‫بر اين بود که جمله خطوا در ‪ GDP‬از جملوه خطوا در‬
‫اختراعات ثب شده مستقل اسو ‪ .‬بنوابراين در واقوع‬
‫جمتت خطا ممکن اس همبسته باشند‪ .‬در شوراي وجوود‬
‫همزمان بين متغيرها‪ ،‬تخمين زننودههوا ‪ OLS‬کوارا‬
‫نم باشند‪ .‬تحليل ‪ SUR‬خطا معيار تخمينزنندههوا را‬
‫با توجه به همبستگ بين متغيرها سم راس و جمله‬
‫خطا تاحيح م کند و بنابراين يک تخمينزننوده کوارا‬
‫از پارامترها ارائه م دهد‪ .‬از نظور تحليول تجربو‬
‫رابطه بين انباش اختراعات ثب شده‪ ،‬مخار تحقيوق‬
‫و توسعه و توليد ناخال داخلي به صورت زير تاوريح‬
‫شده اس ‪.‬‬
‫معادله ‪39‬‬
‫‪LogYt   0  1LogK t   2 LogLt  3 LogPt  e1t‬‬
‫‪LogPt  1LogRt  e2t‬‬
‫‪LogRt  0  1LogPt  e3t‬‬
‫که درآن ‪ Yt , Kt , Lt , Pt .Rt‬به ترتيوب اشواره بوه مخوار‬
‫تحقيووق و توسووعه‪ ،‬انباشوو اختراعووات ثبوو شووده؛‬
‫نيرو کار‪ ،‬انباش سرمايه و توليود ناخوال داخلوي‬
‫دارد‪ .‬تخمين ‪ SUR‬که از مدل باال ارائه م شود هم بوا‬
‫وام‬
‫دادهها مقطع و هم بوا دادههوا توابلوي انجو‬
‫م شود‪.‬‬
‫جدول ‪:8‬‬
‫‪fixed effect‬‬
‫‪Only‬‬
‫‪G-7‬‬
‫‪G-7‬‬
‫‪exc‬‬
‫نتایج رگرسيون دادههاي تابلویي رابطه مخارج ناخالص‬
‫‪ R&D‬و‪:GDP‬‬
‫)‪Table 8: pooled & fixed effect regression analyses (25 countries 1981-2004‬‬
‫)‪Depended variable: ln (GDP‬‬
‫‪only year dummies‬‬
‫‪Pooled regression‬‬
‫‪Full‬‬
‫‪sample‬‬
‫‪Only‬‬
‫‪G-7‬‬
‫‪G-7‬‬
‫‪exc‬‬
‫‪Full‬‬
‫‪sample‬‬
‫‪Only‬‬
‫‪G-7‬‬
‫‪G-7‬‬
‫‪exc‬‬
‫‪Full‬‬
‫‪sample‬‬
‫‪Estimation method‬‬
‫‪Sample‬‬
‫‪40‬‬
‫مجله دانش و توسعه؛ شمارۀ ‪29‬‬
‫(علمی‪ -‬پژوهشی)‬
‫‪4.44‬‬
‫‪6.2‬‬
‫‪0.52‬‬
‫‪10‬‬
‫‪.25‬‬
‫‪5.47‬‬
‫‪0.25‬‬
‫‪8.05‬‬
‫‪0.036‬‬
‫‪1.16‬‬
‫‪0.15‬‬
‫‪8.2‬‬
‫‪0.99‬‬
‫‪161‬‬
‫‪3.6‬‬
‫‪10.21‬‬
‫‪0.87‬‬
‫‪28.25‬‬
‫‪.13‬‬
‫‪6‬‬
‫‪0.24‬‬
‫‪25.35‬‬
‫‪-0.23‬‬
‫‪-8.48‬‬
‫‪0.04‬‬
‫‪3.77‬‬
‫‪0.99‬‬
‫‪338‬‬
‫‪3.47‬‬
‫‪10.48‬‬
‫‪0.78‬‬
‫‪27.7‬‬
‫‪.19‬‬
‫‪9‬‬
‫‪0.23‬‬
‫‪25.8‬‬
‫‪-0.14‬‬
‫‪6.13‬‬
‫‪0.06‬‬
‫‪6.37‬‬
‫‪0.99‬‬
‫‪499‬‬
‫‪5.67‬‬
‫‪23.8‬‬
‫‪-0.18‬‬
‫‪-18.3‬‬
‫‪.48‬‬
‫‪18.2‬‬
‫‪0.37‬‬
‫‪13.7‬‬
‫‪0.14‬‬
‫‪3.2‬‬
‫‪0.28‬‬
‫‪21‬‬
‫‪0.99‬‬
‫‪161‬‬
‫‪2.44‬‬
‫‪9.4‬‬
‫‪0.07‬‬
‫‪6.66‬‬
‫‪.88‬‬
‫‪58.8‬‬
‫‪-0.05‬‬
‫‪-2.4‬‬
‫‪-16‬‬
‫‪-2.9‬‬
‫‪0.06‬‬
‫‪4.7‬‬
‫‪0.98‬‬
‫‪338‬‬
‫‪1.87‬‬
‫‪10.15‬‬
‫‪0.009‬‬
‫‪1.17‬‬
‫‪.86‬‬
‫‪66.6‬‬
‫‪.026‬‬
‫‪1.61‬‬
‫‪.22‬‬
‫‪5.16‬‬
‫‪0.10‬‬
‫‪7.83‬‬
‫‪0.98‬‬
‫‪499‬‬
‫‪5.8‬‬
‫‪20.2‬‬
‫‪-0.16‬‬
‫‪-14‬‬
‫‪.51‬‬
‫‪18‬‬
‫‪0.32‬‬
‫‪10.4‬‬
‫‪.25‬‬
‫‪6.2‬‬
‫‪0.27‬‬
‫‪18.9‬‬
‫‪0.99‬‬
‫‪161‬‬
‫‪2.04‬‬
‫‪10.3‬‬
‫‪.0300‬‬
‫‪3.8‬‬
‫‪.85‬‬
‫‪73.0‬‬
‫‪.030‬‬
‫‪3.75‬‬
‫‪-.013‬‬
‫‪-.29‬‬
‫‪0.065‬‬
‫‪5.9‬‬
‫‪0.99‬‬
‫‪338‬‬
‫‪2.17‬‬
‫‪16.5‬‬
‫‪-0.005‬‬
‫‪-0.89‬‬
‫‪.84‬‬
‫‪94.5‬‬
‫‪.042‬‬
‫‪4.56‬‬
‫‪.24‬‬
‫‪10.1‬‬
‫‪.11‬‬
‫‪14.6‬‬
‫‪0.999‬‬
‫‪499‬‬
‫‪Constant‬‬
‫)‪Ln(employment‬‬
‫)‪Ln(capital stock‬‬
‫)‪Ln (GERD‬‬
‫)‪ln(import-export‬‬
‫)‪ln(journal‬‬
‫‪Adjusted R2‬‬
‫‪observation‬‬
‫مأخذ‪ :‬برآورد محققين‬
‫جوودول ‪ 9‬نتووايج تحليوول رگرسوويون ‪ SUR‬را بوورا‬
‫دادهها تابلوي در روش تلفيق نشان م دهد‪ .‬مطابق‬
‫با برآورد معادله اول مشاهده ميشود كه تواثير يوک‬
‫درصد رشد در انباش اختراعات بور رشود‪ GDP‬هموواره‬
‫مثبوو و معنوو دار و مقوودار آن بوورا کشووورها در‬
‫حالتوسعه دو برابرکشورها توسعهيافته اسو ‪0/24( .‬‬
‫بوورا کشووورها در حالتوسووعه در مقابوول ‪ 0/12‬در‬
‫کشورها توسعهيافته) در معادله دوم اين جودول کوه‬
‫اثرات مخار تحقيوق و توسوعه را بور رشود انباشو‬
‫اختراعات مورد ارزياب قرار داده اس ‪ ،‬همواره يوک‬
‫درصد رشد در مخار تحقيق و توسعه بيش از يک درصود‬
‫وام‬
‫رشد در انباش اختراعات ايجاد م کند‪ .‬ايون ارقو‬
‫در کشورها توسعهيافته و درحالتوسوعه بوه يکوديگر‬
‫نزديک اس ‪( .‬به ترتيب ‪ 1/4‬در مقابل ‪ .)1/38‬معادلوه‬
‫سوم جدول ‪ 16‬نشان م دهد که اثرات رشود در انباشو‬
‫اختراعات و ‪ GDP‬بر مخوار تحقيوق و توسوعه مثبو ‪،‬‬
‫معن دار ول کوچکتور از يوک اسو ‪ .‬اثور يوک درصود‬
‫افزايش در انباش اختراعات بر افزايش مخار تحقيق‬
‫و توسووعه بووه ترتيووب در کشووورها در حالتوسووعه و‬
‫توسعهيافته ‪ 0/39‬و ‪ 0/49‬اس ‪ .‬اين ارقام برا تاثير‬
‫يک درصد رشد در ‪ GDP‬بر مخار تحقيوق و توسوعه بوه‬
‫ترتيب در کشورها در حالتوسعه و توسعهيافتوه ‪0/58‬‬
‫و ‪ 0/42‬اس ‪.‬‬
‫جدول ‪:9‬‬
‫نتایج تحليل رگرسيونی ‪ SUR‬برای دادههای تابلویی‬
‫اثر مخارج تحقيق و توسعه بر اختراعات و رشد اقتصادی‬
‫)‪TABLE9:Seemingly Unrelated Pooled regression analysis (25 countries,1981-2004‬‬
‫‪Estimation method‬‬
‫‪Pooled Regression‬‬
‫‪Sample‬‬
‫‪Full sample‬‬
‫‪exc.. G-7‬‬
‫‪Only G-7‬‬
‫‪Dependent Variable:‬‬
‫‪Ln GDP‬‬
‫‪1.47‬‬
‫‪2.11‬‬
‫‪5.98‬‬
‫‪Constant‬‬
‫‪8.03‬‬
‫‪9.8‬‬
‫‪4.06‬‬
‫‪0.024‬‬
‫‪0.510‬‬
‫‪0.022‬‬
‫‪Ln employment‬‬
‫‪2.97‬‬
‫‪5.09‬‬
‫‪0.73‬‬
‫‪0.90‬‬
‫‪0.87‬‬
‫‪0.73‬‬
‫‪Ln capital stock‬‬
‫‪93.24‬‬
‫‪71.4‬‬
‫‪13.5‬‬
‫‪0.04‬‬
‫‪0.24‬‬
‫‪0.12‬‬
‫‪Ln patent stock‬‬
‫‪8.52‬‬
‫‪5.14‬‬
‫‪2.37‬‬
‫‪Adjusted R2‬‬
‫‪0.99‬‬
‫‪0.98‬‬
‫‪0.95‬‬
‫‪of observation‬‬
‫‪524‬‬
‫‪356‬‬
‫‪168‬‬
‫‪Dependent Variable:‬‬
‫‪Ln patent stock‬‬
‫‪-22.9‬‬
‫‪-23.3‬‬
‫‪-24‬‬
‫‪Constant‬‬
‫‪-47.12‬‬
‫‪-23.5‬‬
‫‪-42.6‬‬
‫‪1.36‬‬
‫‪1.38‬‬
‫‪1.4‬‬
‫‪Ln GERD‬‬
‫‪62.83‬‬
‫‪30.02‬‬
‫‪60.3‬‬
‫‪Adjusted R2‬‬
‫‪0.87‬‬
‫‪0.68‬‬
‫‪0.95‬‬
‫‪of observation‬‬
‫‪524‬‬
‫‪356‬‬
‫‪168‬‬
‫‪Dependent Variable:‬‬
‫‪Ln R&D Expenditure‬‬
‫‪4.6‬‬
‫‪4.1‬‬
‫‪7.6‬‬
‫‪Constant‬‬
‫‪15.27‬‬
‫‪9.3‬‬
‫‪12.43‬‬
‫‪0.4‬‬
‫‪0.39‬‬
‫‪0.49‬‬
‫‪Ln patent stock‬‬
‫‪50.6‬‬
‫‪39.2‬‬
‫‪33.9‬‬
‫‪0.56‬‬
‫‪0.58‬‬
‫‪0.42‬‬
‫‪Ln GDP‬‬
‫‪42.9‬‬
‫‪32.24‬‬
‫‪15.9‬‬
‫‪Adjusted R2‬‬
‫‪0.97‬‬
‫‪.930‬‬
‫‪0.98‬‬
‫‪observation‬‬
‫‪524‬‬
‫‪356‬‬
‫‪168‬‬
‫مأخذ‪ :‬برآورد محققين‬
‫جمعبندی و نتيجهگيری‬
‫از مجموع نتايج فوق م توان به چند يافته رسيد‪:‬‬
‫یك‪ :‬سرمايهگذار در بخش تحقيق و توسعه در هر دو‬
‫گروه کشورها در حوال توسوعه و توسوعهيافته موجوب‬
‫افزايش در جريان اختراعوات مو شوود و ايون بوازده‬
‫ووورها‬
‫ووه کشو‬
‫ووب بو‬
‫ووعه نسو‬
‫ووورها در حالتوسو‬
‫درکشو‬
‫توسعهيافته بيشتر اس ‪ .‬به ويژه اينكه تواثير رشود‬
‫وات‬
‫مخار تحقيوق و توسوعه بور رشود جريوان اختراعو‬
‫درکشووورها در حالتوسووعه‪ ،‬شووش برابوور کشووورها‬
‫توسعهيافته اس ‪.‬‬
‫وير اسو ‪ .‬تفسوير‬
‫اين موضوع به دو نحو قابل تفسو‬
‫اول اينکه‪ ،‬مخار تحقيق و توسعه از بوازده کاهشو‬
‫‪41‬‬
‫‪42‬‬
‫مجله دانش و توسعه؛ شمارۀ ‪29‬‬
‫(علمی‪ -‬پژوهشی)‬
‫برخوردار اس و به همين دليل سرمايهگذار تحقيق و‬
‫توسعه‪ ،‬درکشورها توسعهيافته که نزديک به حد باال‬
‫اختراعات قرار دارند‪ ،‬منجر به بازده چندان باالتر‬
‫در آن بخش نم شود‪ .‬تفسير ديگر اين اس کوه توابوع‬
‫بخشها تحقيق و توسعه درکشوورها توسوعهيافته بوا‬
‫کشورها در حال توسعه متفاوت اسو ‪ .‬بخوش تحقيوق و‬
‫توسعه در كشورها توسعهيافته به ايدههوا اصول و‬
‫پايه م پردازد؛ در حال که اين بخش در کشوورها در‬
‫حالتوسووعه از ايوودههووا شووکل گرفتووه در کشووورها‬
‫توسعهيافته تقليد م کند‪ .‬بنابراين مخار تحقيوق و‬
‫توسعه مشابه در دو گروه کشورها‪ ،‬منجور بوه تعوداد‬
‫اختراع بيشتر در کشورها در حالتوسوعه نسوب بوه‬
‫کشورها توسعهيافته م شود‪ .‬اين به مفهووم آن اسو‬
‫که کيفيو اختراعوات در دو گوروه کشوورها بوا هوم‬
‫متفاوت اس ‪.‬‬
‫وزايش ‪GDP‬‬
‫دو‪ :‬اثوور افووزايش در اختراعووات بوور افو‬
‫درکشووورها توسووعهيافته بيشووتر از کشووورها در‬
‫حالتوسعه اس ‪ .‬اين امر م تواند تح تواثير عوامول‬
‫مختلف باشد‪:‬‬
‫اول‪ ،‬اختراعات در کشورها توسعهيافته از کيفيو‬
‫باالتر نسب بوه کشوورها در حالتوسوعه برخووردار‬
‫اس ‪ .‬در نتيجه اين کشورها از درآمد بيشوتر نسوب‬
‫به کشورها در حالتوسعه برخووردار مو شووند‪ .‬ايون‬
‫برخوردار هم از رهگذر کيفيو توليودات و هوم بوه‬
‫دليل امکان ايجاد بازار انحاوار در برخو مووارد‬
‫م تواند حاصل شود‪.‬‬
‫دوم‪ ،‬به اين دليول کوه کشوورها توسوعهيافته از‬
‫سرمايه انسان و فيزيک بوا کيفيو تور نسوب بوه‬
‫کشورها در حالتوسعه برخوردارنود؛ دارا بهورهور‬
‫باالتر هستند‪ .‬لذا م توانند از اختراعات يکسان به‬
‫نحو کاراتر نسب به کشورها درحالتوسعه اسوتفاده‬
‫کنند‪ .‬اين نظريه را تاثير رشد اختراعات ثبو شوده‬
‫بر رشد ‪ TFP‬نيز تاييد م کند‪.‬‬
‫سوم‪ ،‬اصت ممکن اس تعداد اختراعات ثب شده شاخ‬
‫ورا‬
‫خوب برا فعالي در زمينوه اختوراع نموودن بو‬
‫کشورها در حالتوسعه نباشد‪ .‬زيرا ممکن اس در اين‬
‫کشورها انگيزهها به ثب رساندن يک ايده جديد باال‬
‫نباشد‪ .‬چون حماي ضعيف از حقوق مالکيو معنوو و‬
‫اثر مخارج تحقيق و توسعه بر اختراعات و رشد اقتصادی‬
‫قيم ها باال برا ثب يک ايده جديد‪ ،‬م شود‪.‬‬
‫سه‪ :‬سرمايهگذار در بخش تحقيق و توسعه تواثيرات‬
‫مثب و معنو دار بور افوزايش‪ GDP‬در هور دو گوروه‬
‫کشورها توسعهيافته و در حالتوسعه دارد كوه دليول‬
‫آن م تواند اين باشد که فعالي ها تحقيق و توسوعه‬
‫ط فراينود خوود بهورهور عوامول توليود را بواال‬
‫م برند‪ .‬اين امر منجر به افزايش ‪ GDP‬م شود‪.‬‬
‫چهار‪ :‬اثر افزايش در تعداد مجتت علم منتشر شده‬
‫بر افزايش ‪ ،GDP‬درکشورها توسعهيافته حودود چهوار‬
‫برابر اين اثر در کشورها در حالتوسعه اس ‪ .‬دليول‬
‫آن اين اس که مقاالت علم ‪ ،‬بهرهور نيرو انسوان‬
‫را در کشورها توسوعهيافته نسوب بوه کشوورها در‬
‫حالتوسعه بيشتر تح تاثير قرار م دهد‪.‬‬
‫پههنج‪ :‬سووهم سوورمايه در ‪ GDP‬بوورا کشووورها در‬
‫حالتوسعه از اين سهم در کشورها توسعهيافته بيشتر‬
‫اس ‪ .‬برعک سهم نيورو کوار در ‪ GDP‬بورا کشوورها‬
‫توسعهيافته از مقدار آن برا کشورها در حالتوسعه‬
‫بيشتر اس ‪ .‬ايون يافتوه را از دو زاويوه مو تووان‬
‫تحليل کرد‪ :‬از يک طرف به دليل وجود بوازده نزولو‬
‫سرمايه در کشورها توسعهيافته تشکيل سرمايه در حد‬
‫باالي صورت گرفته اس ‪ .‬در مقابل‪ ،‬هنوز در کشورها‬
‫در حالتوسووعه‪ ،‬ظرفيوو هووا خووال فراوانوو بوورا‬
‫سرمايهگذار باق اس ‪ .‬به دليل وجود بازده نزول ‪،‬‬
‫يک واحد افزايش در انباش سرمايه ميزان توليد مل‬
‫در کشورها توسعهيافته را در مقايسه بوا کشوورها‬
‫در حالتوسعه کمتر افوزايش مو دهود‪ .‬از طورف ديگور‬
‫بهرهور نيرو کار در کشورها توسعهيافته نسب بوه‬
‫کشورها درحالتوسوعه بواالتر ا س ‪ .‬لوذا يوک درصود‬
‫وورها‬
‫وزان ‪ GDP‬را درکشو‬
‫وار‪ ،‬ميو‬
‫ورو کو‬
‫وزايش در نيو‬
‫افو‬
‫توسعهيافته نسب به کشوورها در حالتوسوعه بي شتر‬
‫افزايش م دهد‪.‬‬
‫در مجموع نتايج به دس آمده در اين مقاله حواک‬
‫از رابطه مثب و معنو دار بوين اختراعوات‪ ،‬مخوار‬
‫تحقيووق و توسووعه‪ GDP ،‬و رشوود ‪ TFP‬در هوور دو دسووته‬
‫کشورها در حالتوسعه و توسعهيافته اس ‪ .‬اگر چه در‬
‫موارد مقدار اين ضرائب کوچک هستند‪ ،‬ولو هموواره‬
‫معن دارند‪ .‬اگر ما به اين واقعي توجه کنيم که نه‬
‫تعداد حق ثب اختراعات و نه مخار تحقيق و تو سعه‬
‫‪43‬‬
29 ‫مجله دانش و توسعه؛ شمارۀ‬
44
)‫ پژوهشی‬-‫(علمی‬
‫تنها منبع برا اختراع نم باشند؛ آشکار م شود کوه‬
‫عمدتا بايد تاکيد بر وجود رابطوه مثبو و پايودار‬
‫بين اين متغيرها باشد و اين همان مطلبو اسو کوه‬
.‫نظريه رومر بر آن تاکيد م کند‬
REFRENCES:
1- Aghion philippe, Howitt peter (1998) “Endogenous Growth theory”. MIT
press, Cambridge, MA.
2- Aghion
philippe,
Howitt
peter(1998)“Endogenous
growth
theory”:Massachusetts Institute of Technology,PP.137-139.
3- Aghion philippe, Howitt peter (1992) “A model of growth through creative
destruction ”. Econometrical 60 (2) pp. 323-351.
4- Alexopoulos Michelle (2006) “Read all about it!! What happens following a
technology shock?”University of Toronto.
5- Aroow , K.J (1962) “The Economic Implication of learning by Doing.”review
of Economic Studies XXIX (June):PP. 155-173.
6- Barro .R J. (1990) “Government spending in a simple model of Enogenous
Growth.”Journal of political Economy. PP.S 103-S12.
7- Barro Robert J (1991) “Economic Growth in a Gross – section of
countries.”Quarterly journal of Economic 106:PP. 407-443.
8- Barro Robert J , Jong – wholee (1993 a) “International comparisons of
Educational Attainment”. Journal of monetary. Economics 32:PP. 263-394.
9- Barro Robert J . , Xavier Sala I-Martin (1995).” Economic Growth.” New York
:Mc Graw-Hill.
10- Christian son, Lone E. (2006). "Do technology shocks lead to productivity
slowdowns? Evidence from patent data". Job Market Paper ,October 2006.
11- Christiano Lawrence J. , Eichenbaum Martin , vigfusson Robert (2004) “what
happens After a Technology shock?”
12- Coe, David T. , Help man Elhana , Hoff moister Alexander W. "North – South
R&D spillovers". NBER working paper no. 5048.
13- Doi Junko , Mino kazvo (2005). "Technological spillovers and patterns of
growth with sector –specific R&D". Journal of Macroeconomics 27 PP. 557578.
14- Eicher Teo (1996) "Interaction between endogenous human capital and
technological change". Review of Economic studies 63:PP. 127-145.
15- Eicher Teo (1999) “Trade, development and converting growth rates gane from
trade reconsidered.”Journal of International Economics. 49:PP. 179-198.
16- Gordon Robert J(April 1987). "Productivity, Wages, and Prices Inside and
Outside of Manufacturing in the U.S., Japan, and Europe." European Economic
Review, 310X PP. 685-739.
17- Griffith R. Reddings von Reenen J (2001). "Mapping the two faces of R&D:
45
‫اثر مخارج تحقيق و توسعه بر اختراعات و رشد اقتصادی‬
productivity growth in a panel of OECD countries". Working paper No. 02/00
(the Institute for Fiscal studies, London)
18- Griliches, Z, (1980). "Returns to R&D expenditures in the private sector. In:
Kendrick, K. Vaccara, B. (Eds), New developments in productivity
Measurement". Chicago University Press, Chicago, IL.
19- Griliches, Z , Lichtenberg, F, (1984). "R&D and productivity growth at the
industry level: Is there still a relationship in : Griliches, Z. [Ed,], R&D Patents
and productivity". NBER and Chicago University Press , Chicago IL.
20- Griliches, Z., Mairesse Jacques.(1984) "Productivity and R&D at the Firm
Level," in Zvi Griliches, ed., R&D, patents, and productivity”. Chicago;
University of Chicago Press, , PP: 339-^74
21- Griliches , Z.(1986). “Productivity, R&D and basic research at the firm level in
the 1970's.”American Economic Review 76:PP. 141-54.
22- Griliches, 1986a
23- Griliches , Z. (1990). "Patent statistics as Economic Indicators: A survey"
Journal of Economic Literature 28:PP.1661-1708.
24- Griliches Z., B.H.Hall , A. Pakes (1991). "R&D Patents and Market value
Revisited: Is there a Technological Opportunity Factor?" Journal of Economics
of Innovation and New Technology 1: PP.183-201.
25- Griliches,zvi(1994) . “PRODUCTIVITY, R&D, AND THE DATA
CONSTRAINT” THE AMERICAN ECONOMIC REVIEW VOL. 84 NO. I
:PP.2-10
26- Grossmen .G.M ,Helpman. E (1989). “International Trade with Endogenous
Technical change European.”Economic Review: PP.971-100.
27- Grossman G.M ,Helpman. E (1991). “Quality ladders in the theory of
growth.”Review of Economic studies 58:PP. 43-67.
28- Grossman , Volker (2005). "How to promote R&D growth? Public education
expenditure on scientists and engineers versus R&D subsidies." Journal of
macro economics xxx (2007) xxx-xx.
29- Hall Bronwyn H. , Hall Robert E. "The Value and Performance of U.S.
Corporations."Brookings Papers on Economic Actwity, 1993,(1), PP. 1-50.
30- Kwack Sung yeung , Lee Young sun (2006). "Analyzing the Korea’s growth
experience: The application of R&D and human capital based Growth models
with demography". Journal Asian Economics 17: PP.812-831.
31- Lucas Robert E. (1988) “on the Mechanism of Economic
Development.”Journal of Monetary Economics 22: 3-42.
32- Lucas. R (1988). "on mechanics of Economics Development". Journal of
Monetary Economics.:3-12.
33- Mankiw N, Gregory (1998). “Principles of Macro Economics.”Dryden.
34- Melicianiv (2000). “The Relationship between R&D, investment and Patents:
A Panel data analysis.”Applied Economics 32:PP. 1429-37.
35- Romer Paul M. (1986). "Increasing Returns and long – Run Growth". Journal
of Economy 94: PP.1002-1037.
36- Romer Paul M. (1987a). "Crazy Explanations for the productivity slow down".
29 ‫مجله دانش و توسعه؛ شمارۀ‬
46
)‫ پژوهشی‬-‫(علمی‬
NBER Macro economics Annual 2: PP.153-202.
37- Romer Paul M. (1987b). "Growth based on Increasing returns due to
specialization" American Economic Review, 77 (2): PP.56-52
38- Romer P.M (1990). "Endogenous Technological Change". Journal of Political
Economy. PP. 71-102.
39- Romer Paul M. (1994). "The origins of Endogenous Growth". Journal of
Economic Perspectives 8(1):PP. 3-22.
40- Rosenberg N . (1982) Inside the Black Box: "Technology and Economics".
Cambridge university Press, Cambridge, UK.
41- Schumpeter J.A.(1934)."The theory of Economic Development". Cambridge,
Mass: Harvard university press.
42- Schumpeter Joseph A. ( 1951). "The Theory of Economic Development: An
Enquiry in to profits , capital , credit ,Interest. And the Business cycle".
Cambridge MA: Harvard UP Seherer, 1993.
43- Solow R.M (1959). "Investment and Technology progress". In Arrow
K.Karbin. S.8 Suppes, P. (Eds), Mathematical Methods in the social Sciene,
Stanford university press, Stanford.
44- Ulku Hulya (2002). "R&D, Invention and Economic Growth." Brandeis
University, Watham, Massachusetts.
45- Ulku Hulya (2007). “R&D, Invention and Growth: Evidence from Four
manufacturing sectors in OECD countries.”oxford Economic papers 2007.
46- Uzawa,Hirofumi(1965). “Optimal Technical Change in anAggregative Model
of Economic Growth”.International Economic Review,16:PP.18-31.