Afrikaans Opsom

Die bywoord beskryf die werkwoord. 

(Mag net een woord wees.)

3 soorte bywoorde:

Bywoord van tyd. 

Bywoord van plek.

Bywoord van wyse. 

(Wanneer?) 

Sy het gister gewen.

(Waar?) 

Ek loop buitentoe.

(Hoe?) 

Liam eet stadig.

Is kort woordjies wat beskryf

waar iets of iemand is.

Voorsetsels kan ook tyd aandui.

aan, buite, deur, met,

na, op, onder, teenoor,

tussen, tot, langs,

binne, bo, oor.

Sinsontleding:

S = Subject = Onderwerp = Wie/wat + werkwoord.

T = Time = Tyd = Wanneer?

O = Object = Voorwerp = Wie/wat word ge+werkwoord.

M = Manner = Wyse = Hoe?

P = Place = Plek = Waar? Plek?

I = Infinitive = Infinitief = Om + Te + Werkwoord.

1.    Vind eenvoudigste vorm van die sin.

2.    Identifiseer die gesegde.  Wat word gedoen?

(selfst.ww. + koppelww. +hulpww.)

3.    Identifiseer die onderwerp. 

Wie/wat + ww.

4.    Identifiseer die voorwerp. 

Wie/wat word ge+ww

5.    Infinitief gevorm deur om + te + werkwoord.

Vraagsin (?): 

Hier vra jy ‘n vraag en die sin eindig altyd

met ‘n vraagteken. 

Bv.  Wat is jou naam?

Lank gelede, gister, is verby. 

Onthou wanneer ons ‘n sin in die verlede tyd oorskryf,

kry die woorde wat begin met be-; ge-; her-; er-; ont-; en ver- nie ‘n ge- in die verlede tyd nie.  Bv.  Die koei herkou.  Die koei het herkou.

dit is die hede, gebeur

NOU, hier op die oomblik.  

Bv. Daniel wen ‘n diploma.

dit kom nog, sal of gaan gebeur. 

Bv. Logan sal in die swemgala swem.

-       Gebruik die woord “sal” om aan te dui

dat die aksie nog moet gebeur.

-       Sin moet met die werkwoord eindig.

Wanneer twee of meer woorde

saamgevoeg word om ‘n nuwe woord te vorm. 

Dit moet die eenvoudigste vorm van

die woorde wees en geen

voor- of agtervoegsels bevat nie.

Bv. Spring + Haas = Springhaas.

Die woorddeel kan nie op hul eie ‘n woord vorm nie.

Dit staan voor ‘n woord. 

Bv. er-  her-  ont-  on- 

ver-  mis-  ge-  be-.

Staan na die woord. 

Bv. -aar  -ig  -aard  -lik 

-agtig  -loos  -baar  -ing.

Wanneer daar twee van dieselfde konsonante langs mekaar staan, is die tweede konsonant ‘n verbindingsklank.  Bv. stokke se agtervoegsel is slegs -e, want die k is die verbindingsklank.

Dit word soms tussen samestellings gebruik bv. hempsmou = s is die verbingingsklank.

-       Gebruik “het” in jou sin.

-       Las “ge-“ vooraan jou werkwoord.

-       Plaas die werkwoord aan die einde van jou sin.

Kan verander na kon.

Wil verander na wou.

Moet verander na moes.      

Sal verander na sou.

Die res van die sin bly dieselfde