Belemnieten
Trefwoorden
Belemniet
http://nl.wikipedia.org/wiki/Belemnieten
†Belemnoidea
Belemnitella Mucronata
‘belemnietenkerkhof'.Belemnites battlefield
Cephalopoda
http://www.ucmp.berkeley.edu/taxa/inverts/mollusca/cephalopoda.php Cephalopoda
Feuguerolles
guard.
Inktvissen
Mucron
Pragmocoon
Prostracum
Rostrum(schelp-skelet )
Skeleton
tienarmige inktvis.
°
Belemnieten
°zijn de versteende of gefossiliseerde resten van (uitgestorven )Cephalopoda ( inktvissen ). Met de naam Belemniet bedoelen we het fossiel
zelf of het( life reconstructed )” levende” dier, het heeft dus 2 betekenissen.
FOSSIEL
°
OORSPRONG
Belemnieten stammen waarschijnlijk af van de bactritoide nautiloiden uit het Devoon. Duidelijke belemnieten worden voor het eerst
aangetroffen in het onder Carboon.
“….Belemnites would have formed a major component of the Mesozoic oceanic eco-system. They were a
major source of food for many marine creatures at the time; examples of belemnite hooks have been
discovered in the stomach of plesiosaurs and fossils of the Jurassic shark Hybodus have been discovered with
stomachs packed with belemnite rostra. An example of the Jurassic pliosaur Liopleurodon was described in
1987 from Peterborough, UK, that displays belemnite hooklets amongst its stomach contents. The ichthyosaurs
1
probably represented the main predator of belemnites with species such as the Jurassic Ophthalmosaurus
possessing jaws packed with a rows of very small teeth set into grooves, perfectly adapted for predation upon
cephalopods.
It has been theorised that ichthyosaurs vomited belemnites following digestion as the hard calcite
rostra could have caused damage to the stomach and intestines, or perhaps they were simply too hard to
digest. A parallel could be drawn with the modern sperm whale that vomits the indigestible parts of squid,
notably the beak. An interesting example of alleged ichthyosaur vomit was announced in February 2002 that
had been discovered in a quarry in Peterborough in the UK and was dated to 160mya. This consisted of
mass of juvenile belemnite rostra that had suffered acid damage; it is believed that the stomach acids of the
ichthyosaur caused the pitting and scarring.
However, there are other causes that could cause depositions of these 'belemnite battlefields'.
One theory is that after spawning the belemnites died en masse in a manner similar to most modern squid.
Alternatively these mass mortalities could sometimes be caused by mudslides on the Mesozoic continental
shelves burying communities together. Perhaps all these theories are valid;
in the Peterborough specimen the fact that the belemnites were mostly juvenile would rule out the
spawning theory. It would also seem evident from these mass mortalities that belemnites probably gathered
in shoals. It is true that with many of these mass mortalities, the specimens tend to be aligned more or less in
a similar direction, this indicates the direction of the prevailing current (known as the palaeocurrent), a useful
tool for geologists.
Belemnites Battlefield / ‘belemnietenkerkhof'.
http://www.tonmo.com/science/public/belemnites.php
2
BOUW
An Introduction to Belemnites by Joe Shimmin
Pic 1 – The belemnite animal with a section of the flesh removed to show the internal hard parts.
Picture courtesy of Charlotte Miller
3
Belemnites (Belemnitida) were squid-like animals belonging to the cephalopod class of the mollusc phylum, and therefore related to the
ammonites of old as well as to the modern squids, octopuses and nautiluses.
Now extinct, their fossils are found in rocks of Jurassic and Cretaceous ages, with a few species hanging on into the early part of the
Tertiary. The animal’s soft parts very rarely fossilise, leaving us with only the hard parts; the guard and the phragmacone.
The Guard
….The belemnite guard can be described as being bullet shaped and, indeed, these fossils were commonly called ‘bullet stones’ in times past.
This part of the creature, located furthest from its head, was composed of calcite and tapered to a point at the extremity. At the end closest to
the head the guard was indented by a conical cavity called the alveolus. Within this was found the base of the phragmacone.
It is thought that the guard acted as a counterweight to the phragmacone. Guard fossils are nearly always composed of calcite.
Pic 2 – Neohibolites minimus guard, from the Gault Clay
Pic 3 – Belemnopsis Bessina guard, from the Lower Oxford Clay.
Pic 4 – Cylindroteuthis guard, from the Lower Oxford Clay. Specimen courtesy of Stephen Day
4
Pic 5 – Passaloteuthis apicicurvata(?) guard, from the Lower Lias
Pic 6 – Neohibolites minimus guard, from the Red Chalk.
5
Pic 7 – Megatheuthis guard, from the Inferior Oolite.
Pic 8 – Neohibolites minimus guard, with a section removed to show the alveolus.
Pic 9 - Megatheuthis guard, eroded to show a portion of the phragmacone situated within the
alveolus of the guard.
6
Pic 10 – Pyritic belemnite phragmacones, from the Lower Oxford Clay.
Pic 11 – Many belemnite guards in a boulder
http://www.ukfossils.co.uk/guides/belemnites.htm
7
The Phragmacone
The phragmacone extended out of the guard. It was a conical structure, divided up by simple, concave sutures and was used to regulate the
animal’s buoyancy. This part of the belemnite is less commonly found as fossils than the guard due to its more fragile nature. When found,
however, it may be preserved in a variety of different rock or mineral types, such as mudstone, pyrite or calcite, and may be inflated as in life
or crushed flat. Sometimes the phragmacone and guard fossils can be found still attached to each other.
From the wide end of the phragmacone extended a thin, paper-like structure called the pro-ostracum. This is only very rarely found fossilised
Belemnites and stratigraphy
Where abundant, belemnites are sometimes used in stratigraphy e.g. the Belemnitella
the Chalk.(krijt)
mucronata zone of the Campanian stage of
Maastrichtian
Belemnella accidentalis
http://www.steinkern.de/steinkern-de-galerie/die-insel-ruegen/Belemnella%20 occidentalis%20ssp.%20BIRKELUND,%201957.html
Belemnella Occidentalis
8
upper Cretaceous
Belemnella Lanceolata
Belemnella lanceolata is present throughout Europe in a narrow time interval bounded by its origination and extinction. It overlaps in its
age range with a variety of other fossils in a chain of co-occurrences that eventually includes Baculites baculus of South Dakota. Because
these fossil species evolved and went extinct at specific times, correlation links them together through a particular time interval. Geologists
decided that the first appearance of Belemnella lanceolata would be the marker for the base of the Maastrichtian Stage (and by
implication the top of the Campanian Stage). Thus we use paleontology and evolution to mark time in the rock record and correlate these
time units around the world.( geological column )
See also  Late Cretaceous correlation chart hosted by Purdue University.
Cretaceous 3_Late_Cret[1] stratigraphy <---pdf
http://woostergeologists.scotblogs.wooster.edu/2010/08/07/the-power-of-biostratigraphy-the-campanian-maastrichtian-boundary-inthe-late-cretaceous/
9
Chalk quarry near Lägerdorf, Germany. It is Late Cretaceous in age, spanning the Campanian-Maastrichtian stage boundary. Location:
N53.90395°, E9.57840°.
10
http://www.southampton.ac.uk/~imw/Harry-Rocks.htm
°Zonering van het Boven Krijt in Limburg met ... Natuurtijdschriften
http://www.natuurtijdschriften.nl/document/349239
°Pre-Belemnitella mucronata White Limestone in north-eastern Antrim… the occurrence in several localities on the
Antrim coast of Ireland of a Gonioteuthis zone in the White Limestone (Cretaceous), occurring below the Belemnitella mucronata zone
which has been considered to be the first occurrence of belemnites. It is also noted that White Limestone as low as the Marsupites
testudinarius zone can be identified in several localities. The Gonioteuthis localities are described. Also considered is the question of the
deposition of the White Limestone of M. testudinarius age across the area of the Highland Border ridge and it is presumed that it occurred
across the northeastern end… http://geolmag.geoscienceworld.org/content/100/6/575.abstract
°
Classificatie
Class Cephalopoda 
Cohort †Belemnoidea 
Order †Belemnitida
Suborders :
Belemnitina
Belemnopseina
Belemnotheutina
Classification BELEMNITES //There is disagreement at the present time on the classification of the earliest Belemnoidea, and their
relation to the Bactritoidea from which they are probably derived (see Flower and Gordon 1959, Shimansky 1960, Erben 1964, Jeletzky
1965). There is no doubt that there are belemnoids at least as early as the Namurian, but the variety of this fauna suggests that they had
developed before this (Upper Devonian?).
Their similarity to the Parabactritidae of Shimansky is such that Flower and Gordon thought that the Parabactritidae might be belemnoids,
but Shimansky and Erben are convincing in making a distinction, although Erben suggests that the Belemnoidea s.s. are derived from the
Parabactritidae.
11
Dactyloteuthis wrighti
OPPEL
Belemnitida
Toarcien
OHMDEN D.
Passaloteuthis paxillosus
SCHLOTHEIM
Belemnitidae
Pliensbachien
PLIENSBACH D.
Megateuthis giganteus
SCHLOTHEIM
Belemnitidae
Bajocien
NENNINGEN D.
12
Dactyloteuthis wrighti
OPPEL (ander exemplaar)
Belemnitida
Toarcien
OHMDEN D.
The classification used here is conservative.For Jeletzky the only pre-Jurassic belemnoid is Eobelemnites . Flower (Namurian),and the forms
here considered under the subfamily Aulacoceratinae are assigned to a separate order—the Aulacocerida. For Erben some of the
Aulacoceratinae are Belemnoidea s.s. (e.g. Mojsisovicsteuthis convergens (v. Hauer) from the Karnian), and some are a separate order the
Protobelemnoidea which Erben believes are derived from the Bactritidae, not the Parabactritidae.
There is disagreement on what is the last belemnoid. There are genera which are intermediate between belemnoids and sepiids. I have
placed Bayanoteuthis (Eocene), which probably had a rostrum of calcite, in the Belemnoidea. But Styracoteuthis (Eocene) whose rostrum
has lost all the details of its internal structure through recrystallisation, was probably of aragonite
New Mississippian belemnites comprise 3 new genera, containing 5 named and one unnamed new species.
Eobelemnites? sp. is from the rocks of Chester age of Alabama.
Other species are based upon 8 specimens from the Fayetteville shale of Arkansas and more than 250 specimens from the Chainman shale
of Utah.
The new morphologic terms septal line and neck lobe are proposed. Some of the new forms have phragmocones which are very close to
those of true and supposed bactritids, raising the question as to whether some such supposed bactritids may be based upon exfoliated
belemnoid phragmocones.
Review of features of the Aulococeratidae indicates that its distinction from the Belemnitidae is not warranted.
Details of morphology are discussed, not all of which are explained satisfactorily from the present material, notably, variation of the rostral
tips, vesicular structure in the rostrum, thinness of conotheca and absence of a clear protoconch suggesting resorption of protoconch and
early phragmocone within the rostrum.
Both Belemnitidae and Belemnoteuthidae occur in Permian and Triassic;
Mississippian forms are Belemnitidae, but show some diversity of form and structure suggesting an appreciably older derivation of the
Coleoidea.
Life reconstructie van een belemniet
Inktvissen
behoren tot de meest intelligente weekdieren, ze hebben grote ogen, ze hebben tentakels, en ze hebben een week lichaam. De interne
skeletten (rostrum) hielpen de belemnieten hun evenwicht te bewaren in het water, en ze boden weerstand tegen schokken.
13
Belemnieten waren roofdieren en ze jaagden waarschijnlijk in groepen op: krabben, vissen, en andere kleine organismen. Belemnieten
hadden net als moderne inktvissen een inktzak. De inkt die erin zat, bood hen een goede verdediging tegen roofdieren. Het grote verschil
tussen een inktvis en een uitgestorven belemniet zit hem in de tentakels. Een inktvis heeft zuignappen aan de tentakels om prooi mee te
vangen, een belemniet heeft haken aan de tentakels. Een belemniet had 10 vangarmen bezet met haakjes.
http://nl.wikipedia.org/wiki/Belemnieten
14
Meestal vindt men van de uitgestorven belemniet = het Rostrum (1) ( het achtereind van de belemniet/ inktvis ). Naast het Rostrum
heb je het Prostracum en het Pragmocoon. Het Pragmocoon (2) schuift in het Rostrum, na het Pragmocoon heb je het Prostracum (3)
waaraan de kop van de belemniet zat.
In Zuid-Limburg komt voornamelijk de belemnietensoort: Belemnitella Mucronata voor. Deze soort had een kenmerkend uitstekend
puntje, het ”mucron”.
15
Belemnitella Mucronata
Belemnieten fossielen zien eruit als een soort pijl = Het is het inwendige skelet (rostrum)van een soort tienarmige
inktvis.
16
1/2 /3 zuid-limburg
17
18
Afdruk in vuursteen
19
belemnieten uit kalksteen(Zuid Limburg )
Krijt)
Belemnieten behoren tot de veel voorkomende vondsten
20
Cap Gris Nez (Frankrijk )
fossiele belemniet uit zuid limburg, krijt
21
Skeleton
Wat je eigenlijk vindt zijn meestal de kogelvormige interne schelpen van de diertjes; die noemen ze het rostrum of in het engels
de guard. Ze worden ook wel pijlpunt genoemd. Deze schelp moest het diertje in evenwicht houden onder water.
22
(onder-Jura / midden-Toarcien)belemnieten met meerdere soorten vertegenwoordigd
/Dactylioceras-bank (langste
exemplaar 7 cm) S.M.C.-groeve bij Feuguerolles ten zuiden van Caen. In deze groeve zijn diverse etages uit het
onder- en midden-Jura ontsloten, elk met een eigen fossiel-inhoud.
23
Hibolites hastatus
BLAINVILLE
Belemnitidae
Kimmeridgien
NEIDLINGEN D.
24
- hibolites is a genus of belemnite , an extinct group of cephalopod
- this is followed by the zone of hibolites jaculoides, olcostephanus (astieria) ashen, o. (simbirskites) inversus and o. (s.)
speetonensis
- belemnoid fossil with preserved guard, mantle remnants, and arm hooks
file:hibolites barnacle borings. jpg , guard of
hibolites
- deposited in the pelagic domain at the northern edge of the neotethys ocean, as indicated by rare ammonite finds like hibolites
semisulcatus .
Hannover / belemniet met ostracopode (Zeepok)
25
hannover
26
27
NEOHIBOLITES
24 september 2012 Adiël Klompmaker
Opschudding over oude inktvissen
de belemnieten, een uitgestorven groep inktvissen, blijkt 33 miljoen jaar ouder dan gedacht. Toen een onderzoeksteam op
enkele onbekende belemnieten stuitte in Japan, kwam het verhaal op gang… Waarschijnlijk zijn ze veel slimmer dan mensen.
Deze meesters van camouflage zwemmen nu nog steeds in de oceanen rond. Tot de klasse van de cephalopoden (inktvissen)
behoren uitgestorven groepen zoals de onderklasse van de ammonieten en de orde van de belemnieten. De laatste groep is
spectaculair in het nieuws gekomen in het oktobernummer van het gerenommeerde wetenschapstijdschrift Geology.
Japan Een Japans/Duits onderzoeksteam onder leiding van Yasuhiro Iba bericht over enkele nieuwe belemnieten uit Japan.
Die belemnieten zijn behoorlijk oud, want ze komen uit de jongste Jura, zo’n 200 miljoen jaar geleden. Ze zijn daarmee
ongeveer even oud als de tot nu toe oudste echte belemnieten uit Europa. Pas vanaf 180 miljoen jaar geleden kwamen ze
wereldwijd voor via een verspreiding vanuit Europa volgens een eerdere theorie. Die theorie kan nu echter de prullenbak in: de
28
Japanse vondst vertelt ons dat belemnieten al 200 miljoen jaar geleden een wijde verspreiding hadden .In Nederland zijn ze zo
te vinden in de Zuid-Limburgse steengroeven.
Mark A. Wilson
Wat zijn belemnieten?
1.
*Belemnieten zijn een uitgestorven groep tienarmige inktvissen die erg veel leken op de huidige pijlinktvissen en verwant waren
aan de zeekatten. Wikipedia
*Belemnieten waren inktvisachtigen die in de oceaan zwommen tot rond de Krijt-Paleogeen grens, zo’n 66 miljoen jaar geleden.
Ze zijn heel makkelijk te herkennen als fossiel. Wat je vindt, lijkt op een pijlpunt, maar heet het rostrum. Dit rostrum zat binnenin
de belemniet en bood tegengewicht aan de luchtkamers. De tienarmige dieren joegen onder meer op vissen en werden gegeten
door ichthyosaurussen. Nederland heeft haar eigen cephalopodenwerkgroep, een onderdeel van de Nederlandse Geologische
Vereniging (NGV). Deze groep bracht begin 2012 een boek uit over de in Nederland gevonden fossiele cephalopoden,
waaronder belemnieten .
Belemnieten. Dmitry Bogdanov
Zo vind je belemnieten meestal: alleen het rostrum is bewaard
Chinese belemnieten ……
Uit een hernieuwde analyse van de literatuur blijkt bovendien dat een bepaalde groep belemnieten uit China uit de Late Triasperiode komt, de periode vóór de Jura. Het blijkt namelijk dat ammonieten, die vaak precies kunnen vertellen hoe oud een
bepaalde gesteentelaag is, tezamen met deze Chinese belemnieten gevonden zijn. En dus kon de leeftijd nauwkeurig bepaald
worden. Een nieuwe soort uit Japan,
Sichuanobelus utatsuensis,
behoort ook tot dezelfde groep belemnieten ftp://rock.geosociety.org/pub/reposit/2012/2012257.pdf - S utatsuensis
29
De Late Trias en inktvissen Net zoals de belemnieten ontstonden ook andere inktvissengroepen in de Late Trias. Voorbeelden
zijn de nu uitgestorven Phragmoteuthida en een groep binnen de achtarmige vampyropoden. De Late Trias was dus een
belangrijke periode voor de ontwikkeling van de inktvissen. Net zoals voor veel andere diergroepen is er nog veel te ontdekken
in de Trias.
Iba et al., ‘Belemnites originated in the Triassic—A new look at an old group’, Geology 40 (2012) 911-914
30
De aarde van 200 miljoen jaar geleden. Europa lag voor een groot deel onder water alsook grote delen van zuidelijk Azië. Geen
wonder dus dat de in de oceaan levende belemnieten tot diep in Europa doordrongen (vondsten zijn bekend uit Noord-Europa,
Engeland, Duitsland en Luxemburg). Ook een groot deel van China lag onder water. Ron Blakey Belemnieten zijn dus nu
ineens 33 miljoen jaar ouder. Dat betekent dat er zeker nog soorten in de tussenliggende periode te vinden zijn. Ook is nu
duidelijk dat de belemnieten de eind-Trias massa-extinctie hebben overleefd
Hauff
Zeldzaam: de haakjes aan de armen zijn hier bewaard in een belemniet. Dit exemplaar is waarschijnlijk ~180 miljoen jaar oud
en komt uit zuidwestelijk Duitsland. (Holzmaden )
http://www.nieuws.be/nieuws/Opschudding_over_oude_inktvissen_9706fdf2.aspx
31
Palassoteuthis laevigata
– the biggest known female with tentacles preserved. Note that the ink has spilled a bit, but that the mantle muscle is well constrained.
32
and here is
Palassoteuthis laevigata, The smallest find so far. This one got into the jaws of some hungry predator. It is, I guess, about 33%
of the size of the large female above.
33
Nice taphonomy story with this female Palassoteuthis laevigata: the heavy rostrum pulled the dead or dying animal down when
the phragmocon was damaged the the air escaped. It penetrated the mud on the sea floor, whereas the lighter soft tissues settled
on the mud surface. We will see something similar for vertebrates in future posts.
34
This is a longitudinal section, in which you can
nicely see that most of the rostrum is solid, and that the widening phragmocon reaches into the solid bit only for a short
distance. All the calcite crystals are radially arranged.
35
a male of Palassoteuthis laevigata. You can recognize males by the two large hooks with which they grab and hold on to the
females.
36
the smallest known belemnite rostrum, from a juvenile about 30 mm long overall, next to the hooks of large males.
37
Youngibelus tubularis
Acrocoelitis levis.
Longest rostrum is (I guestimate) some 15 cm!
38
Palassoteuthis laevigata
39
40
Acrocoelites trisulculosus
has a complete phragmocon.
Models http://dinosaurpalaeo.wordpress.com/2013/02/16/palaeontology-of-sw-germany-1-3-16-belemnite-life-models/
41
cannibalism! Yay!
42
43
44