kagaspangan L ng Phil. Ports Authority ang lugar na iyon. Bagamat

advertisement
kagaspangan
L
v
j
I
A
j
A
6
4
2
9
ng Phil. Ports Authority ang lugar na iyon. Bagamat may
for you?" // "Wala ho. Hihingi lang ako ng paumanhin sa
glalakad sila patungo sa third hole. Nadadaanan nila ang
inis. Galit din siya kay Cocoy dahil sa ipinakita nitong
g kapinuhan sa kainang publiko. Lumala ang hatol niya sa
pagsasalita ni Divine. // Dahil ayaw niyang magpakita ng
o. // "Bastos! Ano ka ba? Pati sa bata nagpapakita ka ng
oong Santos // iyon ang ahente // mabuti hung tao // may
awa mo lang ang tungkulin mo // at hindi ka nagpakita ng
gpakita ng takot kay Mommy hindi rin naman nagpamalas ng
ba pang nasa gayunding hanapbuhay ang taxi-driver ay may
kagaspangan ang pagkakasemento, na noong una ay binalak niya sa
kagaspangan ko kagabi. Pasensiya na ho." // "Wala iyon. Pero sa
kagaspangan ng matataas na damo, punungkahoy at mga palumpong.
kagaspangan ng pag-uugali. Buong akala pa naman niya'y maginoo
kagaspangan ni Alvin nang ang tubig na inumin ay minumog bago l
kagaspangan, pilit na nakipag-usap nang matino si Menard sa dal
kagaspangan. Wala kang karapatang gawin 'yon. Ayoko na!" impit
kagaspangan lamang na kumilos at magsalita // dinaramdam kong h
kagaspangan ng ugali // sa pagiging doktor hindi ka nagkait sa
kagaspangan o galit // kung iba sigurong mahina-hina ang loob b
kagaspangan tahimik at may madilim na mukha // malas siguro par
F
c
d
l
O
l
s
E
E
O
3
6
9
6
8
Z
2
there o." Turo niya sa langit. // Nangingiti si Mitchel,
// "Irene...!" nabahala si Tony. // Sa halip magsalita,
a belong iyon ay maaaninag ang mukha ni Libay -- luhaan,
awit na tinig: "Pagpalain ka ng Diyos... at ipag-adya sa
amay sa loob ng sweater at jacket, nagtitiis sa lamig at
tungo sa may kawayanan. "Ang sabi'y ipag-adya raw ako sa
n'yang kainin -- tigkokonti. Ilang butil ng ubas. Ilang
hil makikita ito ng mga kaaway. Binabalewala na lang ang
bulong ni Vince sa kamumulat pa lamang na si Tina, sabay
ya nilang basagin ang isang family size na coke sa isang
batuhan // masakit ba // tanong niya // naluluha si Baby
ang lalaki ang nanaog // si Erlinda ay pormal si Cora ay
iya ang sabi ni Elsie // namatay din ang tatlong daga sa
matapos mawikang malakas ang gayon ay ipinagdumiinan ang
ng kandila // mga mukha ng pamamaalam turok ng putakti o
o parirituhan // malayo na sa munisipyo si Tata Pento ay
nakangisi si Greg // maliwanag na bale-wala ang natamong
kagat ang dalawang kamay ng nangangating gilagid. Napadako si M
kagat ang ibabang labi, ipinikit lamang ni Irene ang mga mata.
kagat lagi ang mga labi. // Dalawang pininsang babae ang nakaal
kagat ng lamok!" // "Benindisyunan pa ako ng sintu-sinto!" anan
kagat ng lamok. // Sumilip si Audie sa loob ng bahay. Si Melani
kagat ng lamok." // Ni hindi ngumiti si Mang Ernesto. Halos wal
kagat ng mansanas. Ilang liha ng orange. Kaprasong saging. Pag
kagat ng mga insekto kung kaya halos hindi na nagpapalit ng dam
kagat sa tenga nito. // "Hmmm..." sabi lamang nito. Hinila si V
kagat." // Madilim na nang ihatid ni Kenneth si Audie. Malayo p
kagat ang labi // masakit Ka Dino // gayon din ang sakit na nad
kagat ang labi upang pigilin ang bubulalas na halakhak // ikinu
kagat ng ahas ang natutuwang dugtong ni Arthur // oo nga at nag
kagat ng labi at sinabi sa sarili // #58 // ang lihim na salita
kagat ng langgam mariin lumilikha ng sugat o pantal ngunit di n
kagat pa rin niya ang kanyang labi // mariing-mariin // madalan
kagat sa mata // nanunuyang tanong ni Greg // pumunit sa kabaha
C
l
S
W
p
W
X
G
i
t. And I'm galit sa kanya. Galit mo siya, ha, Pooh-Pooh?
Tiago. // Nakatulog siyang pati ang gilagid ay puwedeng
li ang kabaliwan nito sa kanya. Pero napasigaw siya nang
ulap ng kawalan. Halos magdugo ang mga labi ni Jim nang
sarili nitong katauhan. Nagdugo ang labi ng dalaga nang.
raw, para nang mansanas ang mga pisngi mo." // Ang sarap
Nang mapansin nitong nanonood siya, siya'y kiniliti, at
, e!" // Bumuntunghininga siya pagkaraan. Baha-bahagyang
" // Bumunot ng isang amorseko si Mark. Ngingiti-ngiting
kagatin mo siya when he comes here." // Katahimikan. // "If he
kagatin ng lamok. // <CHAPTERFIVE> // KUNG galing ka sa Maynila
kagatin ni Vera ang kanyang labi. Nagdugo iyon. Nasaktan siya.
kagatin niya ito ng mariin. Gumapang ang kilabot sa bawat himay
kagatin niya ito upang malabanan ang sakit na nararamdaman nang
kagatin... naisaisip ni Jim. Bibiruin sana niya ang dalaga, ngu
kinagat ang kanyang mga daliri sa paa. Gumanti si Rachel. Hindi
kinagat ang labi. Ipinikit ng mariin ang mga mata at saka uli h
kinagat iyon. Tumanaw uli sa may lagoon na nasa dulo ng wildlif
kagat
kagatin
h
h
h
Q
F
Q
H
b
h
U
U
U
O
W
D
U
2
9
9
8
8
Z
6
2
8
9
2
6
9
6
3
2
9
8
9
8
3
." // "Ako ba nama'y paglalakuan mo pa? Kilala kita." //
magkakaroon ng akala na magba-back out ka sa kasal." //
nig ang boses mo. Nami-miss na kita, e. Kahit bawal." //
mukha roon na natatabingan na lang ng manipis na panty.
on at dinuhapang si Gina. // "Fuck you! Let me go!!!" //
gagawin. Napahiya dahil pati siya'y nalublob sa baha. //
a akin mo ibinubuhos! Gago ka nga kasi. Gagong-gago!" //
dmon ang napakalaking espasyong iyon sa kanyang puso. //
elepono ang lalaki. // "Buddy..." mahinang usal niya. //
la... may langgam yata rito sa upuan ko, eh. Bigla akong
apan ng bahay nila," nagtatakang tanong ni Buddy, habang
. You're as free as a bird," pagbibiro pa ni Nep. Habang
te sa sakit, madiin nito iyong pinipikit. Para itong may
si Aya kapag ito ay may pinagkakaabalahan, tulad ngayon.
agency. Ito ang tinatawag na buwaya ng lipunan, subalit
ay bango siguro ni Sofia. Naisip niya. Naramdaman niyang
niya // nagdasal siya na sana'y huwag siyang makatuwaang
g mapanganib na bahagi ng katawan // tinangka ng babaing
inagpawisan sa matinding pagkapoot // kinailangan niyang
yong tuta mo kinagat ako sa binti // imposible ka namang
pa iyan tinatanong ayaw namang sumagot // iyong tuta mo
i ang dumating tinadyakan ang maliit na baging ng upo at
ndro // ang nasisiyahang tugon ni Don Benigno at mariing
rkastiko // parang sinampal si Sheila // kung hindi niya
ay ko kahapon patay // inay salbahe iyong inuwi mong aso
umambot ang aking puso // chinita malakas kong nasabi at
kay Greg hindi niya napigil ang matawa // paano ba naman
ng isang tanong // ang pagulat na bulalas ni Don Pilo at
ugot ko ang aking sinturon kinusot ang mga matang parang
as na tugon ni Binyang // ang paanas na tanong pa rin //
sabel // sumagot ka punyeta // si Del si Adelino Itay //
nalikan naman siya sa leeg // nangagat siya // kahit ano
o maganda pa rin ang pakiharap ng matanda // nakita kong
gdidiliber ng gatas // noong bata pa ako ay madalas kong
lumulundag si Diana sa harapan ng asno at nagkukunwaring
nakagat ang aking kuko // pero ngayong malaki na ako ang
kapatid niyang si Erning // dumating sina Adring // may
kinagat ng dalaga ang gilid ng labi. // "Ano ang problema?" //
kinagat ni Cheryl ang gilid ng labi. // "Lumayo ako. For a whil
kinagat ni Cheryl ang labi niya. Pinigil ang pag-iyak. // "Sige
kinagat ni Red ang garter ng panty niya. Ibinaba iyon. Ang nata
kinagat ni Samson ang labi ni Gina nang ayaw tumigil nito sa ka
kinagat nito ang handle ng bag niya. Ikinapit ang isang kamay s
kinagat niya ang labi upang mapigilan ang pagbubulalas ng mga k
kinagat niya nang mariin ang mga labi. // DIYOS KO... ANONG KAB
kinagat uli ni Cheryl ang labi niya para huwag bumulalas ang ha
kinagat," natatawa pang sagot nito. // Mayamaya'y nasa gate na
kinakagat ang chicken sandwich. // "Medyo... cool-off muna kami
kinakagat ang sandwich. // "Hindi ko pa girlfriend si Mylene, N
kinakagat at paulit-ulit na nagsi-"shitshitshitshitshit!" // Su
kinakagat nito ang lapis o ballpen sa pagitan ng mga ngipin. Ma
kinakagat pa rin niya ang pain nito sa kagustuhan niyang makaal
kinakagat siya ng lamok. Masakit palang kumagat ang lamok dito.
kagatin // buo ang boses ng tumawag sa tatlong aso // takbuhan
kagatin ang asawa nguni't hindi naisagawa dahil sa nagsisiugang
kagatin ang isang kamay na nakatutop sa bibig niya upang mapigi
kagatin no'n sa leeg ang liit-liit ng tuta ko // #116 // pinati
kinagat ako sa binti // imposible ka namang kagatin no'n sa lee
kinagat ang buto at natangay pati ang bahagi ng baging na kinap
kinagat ang labi // pamuling inakbayan ni Don Alejandro si Don
kinagat ang labi'y napabulalas siya ng iyak // tiniis ni Sheila
kinagat ang sapatos ko // hayaan mo't parurusahan ko // huwag n
kinagat ko ang hawakan ng aking latigo at tumingin sa unahan up
kinagat ng langgam ang bold na bold na pang-upo ni Greg // nagt
kinagat ng mariin ang labi // si Don Pilo na pinagsiklaban mand
kinagat ng putakti at sa bandang huli ay pasalisod akong pumunt
kinagat ni Binyang ang kaniyang labi at nag-ulik-ulik sa pagsag
kinagat ni Isabel ang kanyang labi // at sa paputul-putol na pa
kinagat niya // ang talukap ng mata pala ni Greg ang nahagilap
kinagat niya ang labi sa ibaba at saka mabagal na sumagot // sa
kinakagat ang aking kuko // pero ngayong malaki na ako ang kina
kinakagat ang ilong nito habang kumakalansing ang kanyang kampa
kinakagat ko na lamang ay ang kuko ka sa paa // #35 // dalawang
kinakagat na malaking manggang manibalang si Erning // may bitb
kagawad
0 isanang pampanitikan at Banda ng Kostabularya bilang mga kagawad // ito ngayon ang titik na opisyal ng ating Pambansang
7 ang kuwentista kabungguang-baso ng barkadang UE at noo'y kagawad at kolumnista sa Pilipino // ang Pilipino naman ay kapa
7 g WP sa mga gawaing pambatasan // sabi niya kung may mga kagawad na hindi nakauunawa sa Wikang Pilipino panahon na upang
5
0
9
9
7
0
7
7
0
4
7
0
9
6
9
an // wala kang pananagutan // nalalaman ng mga iba pang
lora Santillan // siya ang ating pangulo // ang iba pang
// #208 // kaya ba hindi ko ninais kailan man ang maging
nawaan ang napakalaking katungkulan ko kung ako'y naging
/ malinaw na hango ang mga detalye sa buhay-buhay ng mga
dalubwika at iskolar ang Kgg. Manuel V. Gallego na noo'y
hindi ko kinukwestyon ang integridad ng kung sinuman ang
gi ng kasalukuyang dantaon ay pawang editor kolumnista o
magtakda ng araw para sa pagtatalaga sa tungkulin ng mga
hilang ang bill ay ibinunsod ng administrasyon at siya'y
ismo sa Pilipino // nag-aral naman sa MLQU si Ricarte at
nakararami at pangkalahatang wika sa Maynila // ang mga
kasiyahang-loob // makapapasok na po sila ang anyaya ng
lang mga gerilya sila Kapten // kaya naniwala kaming mga
yo ni Pari Salvi // sa gayong pag-uusap ay salalabas ang
kagawad
kagawad
kagawad
kagawad
kagawad
kagawad
kagawad
kagawad
kagawad
kagawad
kagawad
kagawad
kagawad
kagawad
kagawad
na nasa akin ang mga papeles o katibayang sinasabi mo /
na pamunuan ay inihalal ng klase sa pamamaraang tulad n
ng Akademya at kailan ma'y hindi ko tinanggap ang kanil
ng Akademya at pababayaan ko ang ganyang uri ng kahulug
ng Ilaw at Panitik // malimit ang pagbanggit ni Sempio
ng Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas // ay kabil
ng SWP na nanaliksik nito // ngunit ibig kong ipagtapat
ng isang publikasyon // mula sa Muling Pagsilang marami
ng lupong-pamunuan // kung walang mungkahi tungkol dito
ng mayorya // namula ang mukha ng senador na pinaalalah
ng patnugutan sa Liwayway ngunit malinaw na ang simpaty
ng unang Surian ng Wikang Pambansa sa kanilang pagpili
sa mga prayle // unang nasok si Pari Sibyla sumunod si
sila ng Propaganda Corps at opisyal ang kanilang lakad
upang ihatid ang binatang katatapos pa lamang kapanayam
kagawaran
D
f
f
7
7
0
7
9
7
0
Z
Z
0
0
0
5
0
sa agency na mataas ang hinihinging placement fee o ang
o ay walang katapat na halaga. Ngunit hindi pa handa ang
iliit na ospital sa dulo ng bansa siya pinagtatrabaho ng
/ lumikha ng anim na Kagawaran at ang mga kalihim ng mga
na taon may pagbabagong naisagawa // lumikha ng anim na
in Forest // ayon sa ulat ni Kalihim Arturo Tanco Jr. ng
da batay sa Memorandum Pangkagawaran Blg. 194 s. 1976 ng
m ng gabi // siya ay nakapagpatuloy na sa gawain niya sa
ang-palad sa pagbibigay ng pagkain gamot at damit // ang
ng Pambansa bilang tagapangulo // at ng mga kinatawan ng
kapaksaan na ipagpapasya ng mga natutungkulang pinuno ng
kabagong wika // subali't ipinakikita ng mga kaulatan ng
// isa na siya ngayon sa mga patnubay ng mga turista sa
sa buong daigdig // ibig ni Leticia na makapagtrabaho sa
anag ni Elsa // oo nga nakapagpasiya na akong pumasok sa
g dula titser // Romy 36 akawntant // Noel 31 opisyal ng
anunsiyo sa pahayagan ang tungkol sa pangangailangan ng
Kagawaran ng Paggawa, na walang maibigay na trabaho sa milyong
Kagawaran sa katapatang walang kapantay. At naramdaman ni Ruper
kagawaran. // Treinta'y nuwebe siya, binata nang makilala niya
Kagawaran ang bumuo ng Gabinete na nagpapayo sa pangulo // si H
Kagawaran at ang mga kalihim ng mga Kagawaran ang bumuo ng Gabi
Kagawaran ng Agrikultura may isang milyong binhi ng puno na ang
Kagawaran ng Edukasyon at Kultura noong Hulyo 30 1976 // ang mg
Kagawaran ng Edukasyon at naatasang maglingkod sa Mindoro isang
Kagawaran ng Pagsasaka at mga Likas na Kayamanan ay nagbigay ng
Kagawaran ng Pagtuturo Kawanihan ng mga Paaralang Bayan Kawanih
Kagawaran ng Pagtuturo at sa mga salitang matatagpuan nila sa T
Kagawaran ng Pagtuturo na mga 75 bahagdan ng mga tapos sa mabab
Kagawaran ng Turismo // #115 // abalang-abala si Delfin sa pagh
Kagawaran ng Turismo // isang araw ay nagsadya siya kay Elsa an
Kagawaran ng Turismo bilang patnubay ng turista // ang inaalaal
Kagawaran ng Ugnayang Panlabas // David 30 abugado // Amelia 25
Kagawaran ninyo ng mga patnubay ng mga turista // nais ko pong
kagaya
F
g
n
W
g
u
l
ling kasing magdala. At saka hindi mo agad mapapansin di kagaya
/ Nakita niya si Edwin sa loob. Nakapamintana uli ito na kagaya
i ka nakakalimot ng pagbabantay sa kanya araw-araw." // "Kagaya
atiko ako sa iyo. Naisip ko, wala kang karapatang maging kagaya
ang tatay ni Edwin. Nagtitiim ang mga bagang ng lalaki. kagaya
naman sana ang iniisip niya para sa kapakanan ng lahat. kagaya
gitling sila sa gitna ng katawan at sa halip na bilog na kagaya
diyan sa 'tin. Dala ng kahirapan, buking mo agad. // I'm
kahapon bago siya sinaktan. A, hindi lamang pisngi niya
ko, wala na rin namang ibang nagmamahal na kamag-anak it
ng aking asawa, iisa lang siya sa mundong ito. Kung nata
ng asawa ay galit na galit ito sa anak. // Hatinggabi na
ng basketball court na ibig niyang ipatayo. O ng seminar
ng ibang virus, sila ay oblong. Sila nga ay masasabing s
g
g
y
g
n
n
U
j
g
g
n
3
9
9
5
Z
0
Z
6
6
3
6
6
4
5
0
7
5
7
8
9
7
7
0
3
0
9
5
2
7
9
9
si Ronald. Kanina pang bago magtanghalian ito umalis na kagaya ng kinagawian. Noon pa man ay marami na siyang pinagtata
li mo ang takot ay lalo ka lamang maliligaw. Narito ako. kagaya nga ng sabi ko sa iyo noon, I'm a friend. If worse comes
nihintay. Wala pa si Ric. At tulad ng marami nang beses, kagaya ngayon, sa tuwing may usapan sila ni Ric ay iba ang duma
ng sa kanya at sa kanyang pamilya. "Salamat, Ronald." // kagaya ngayon, wala na naman si Ronald. Pero kinumusta naman mu
ng madalas niyang sinasabi sa sarili sa tuwing nabibigo. kagaya ngayon. // Sinipat niya ang bawat sulok ng Club. At sa d
iya makakaya ang mawalan ng isang kaibigan. // Kaibigang kagaya ni Karina. // Naaalala tuloy niya ang masasaya nilang na
ka. Open ito sa kanyang pananalita. Walang kiyeme. Hindi kagaya ni Liza, na medyo pakipot pa. // "May boyfriend ka na ba
Divine. // "I'm glad you do. Talagang dapat mahalin ang kagaya ni Nulfo, Divine. Kahit man lamang bilang kaibigan." //
walang inhibisyon, walang reserbasyon. // Ngayon lang... kagaya noon... noong seventeen pa lamang sila pareho ni Ronald.
ang uli si Edwin. Walang iba pang nadagdag na reaksiyon. kagaya pa rin ng dati. // Pero iba na ngayon ang hatid sa kanya
sa ospital pa si Karina?" // "Alin, 'yung sinasabi mo na kagaya rin ni Karina na COMATOSE?" // "Yap!" // "O, ano na nga
e repair shop at class na shoe shine stand sa tabi mo // kagaya ba no'ng nasa tapat ng Good Earth // e pa'no ang mga ana
sa paningin ang mga bagay na pangunahin // oo alam ko // kagaya din ito ng isang bulaklak // kung mahal mo ang isang bul
t ng mga bituin ay puno ng mga bulaklak // oo alam ko // kagaya din ito ng tubig // dahil sa kalo at sa lubid ang tubig
dapat na magbayad itong si Don Jose Rizal ng utang niya kagaya din naman ng mga kawawang sumama sa himagsikan na dahil
agpatuloy at lumapit siya sa aking kinatatayuan // hindi kagaya kay Diyak Arsenio ako 'y hindi umasta na tulad sa isang
para siya tumaba // medyo siya pihikan sa pagkain hindi kagaya ko // maganang-magana akong kumain // sa pagsagot mo sa
w ay nahihirapan // humalakhak ako bilang sagot // dahil kagaya ko may isa ka ring kahinaan takot kang lumapit sa babae
na kilusan ay nangangailangan ng mabubuting materyal na kagaya mo // #285 // matagal na ba kayo sa resistance movement
Leonardo Melgar // wala po // si Leonardo'y mayaman ding kagaya mo // magandang lalaki rin naman // may magandang ugali
ng matinik sa chicks ang loko at ang pinipili ay ang mga kagaya mo para wala siyang gaanong hirap sa panunuyo at sa pagt
r mo at partner ang dapat mong ipalagay sa akin // isang kagaya mo rin // at huwag mo na akong pupupuin // ano pumapayag
ngalayan // hindi dapat mong matantong lahat // ako ma'y kagaya mo ring umibig sa lalaking iyan at pinangarap kong malao
// magpa-party-party ka 'di ka muna kasi kumukunsulta // kagaya n'yan may date ako // di sirain mo // nasabi mo 'yon //
in a // alam mo Clary dito sa probinsiya lalo na ang mga kagaya naming mahirap ang kuwarto at ang salas ay iisa // dito
bukan na rin ni Roger pero very sloppy daw siya at hindi kagaya natin kung magkamay // naku kakalimutan ko yata ang dyet
/ o pagdiriwang at pagpapahalaga sa mga natatanging araw kagaya ng Araw ng kalayaan Araw ng mga Bayani Sigaw ng Pugadlaw
lukuyan // una'y ang pagtatag ng samahang laban sa batas kagaya ng Liga Filipina na ang tanging gusto ay ang paghihimags
lalathala ng mga publikasyong nasa mga wika sa Pilipinas kagaya ng Liwayway Bisaya Bannawag at Hiligaynon // noong 1947
ng daigdig // #40 // ang lawak ng Lawa ay lawak ng Wala kagaya ng Taga ng tanging Kataga // sa utak ng Uwak // kapag na
ila na tanging sila lamang ang nakakain at nakainom noon kagaya ng alam mo at alam ko // tayo na ngayon din sa baybay da
-tudling ay may tradisyunal na istruktura o balangkas // kagaya ng alinmang sulatin ang isang editoryal ay may pamagat s
F G H I J K L M N N NG O P Q R S T U V W X Y Z na halos kagaya ng alpabetong Inggles maliban sa pagsasama ng N mula sa
aw ng Pasko // malamig lalo na sa madaling-araw // hindi kagaya ng bakasyon ngayon // masyadong mainit lalo na sa tangha
a salo ko // katunayan may mga kuwento akong naisulat na kagaya ng buhay mo // maaari pero ang ikinaiiba ko hindi sa pag
ng umutang o humiram ng anumang kailangan namin // hindi kagaya ng dati utang dito hiram doon // talagang mahirap noon /
sa ibabaw nito ay tatayo nang tuwid at maglalapit-lapit kagaya ng ginagawa nila sa malalaking pagtitipon // sila'y mala
ng parusang napakalaki napakawalang bawi at walang lunas kagaya ng hinihingi ng Tagausig laban sa nasasakdal // mariin /
suot ang kanyang turban at patuloy pang humahalakhak na kagaya ng isang Satanas // aniya uli sa sarili // pagkakaila ni
in ng isang pangulong-tudling sa biswal na pamamaraan // kagaya ng isang editoryal ang karton ay nagpapahayag din ng kom
nanunulay kami sa maninipis na yelo sa gitna ng dagat // kagaya ng isang matanda kasabihan ng mga Intsik anumang hakbang
iya akong pumili ng aking kabayo sa susunod na karera // kagaya ng isang nakatitiyak na gagong gaucho pinili ko ang sigu
7
Z
0
Z
0
7
Z
5
8
7
7
7
5
5
4
3
4
3
3
7
6
9
6
4
6
1
9
9
8
0
8
9
kaayusang ang kapangyarihan ay nakasalalay sa sambayanan
ng relihiyon // o sa paglalapat ng kung anu-anong tawag
in ang lahat ng mga kasangkapang ipinabili ni Tiyo Sebio
kundi ng mga sensitibong aspeto ng pagpapalawak ng ideya
siya ay si Mr. Cruz // nasa mesa ang mga kagamitan nila
Manila Chronicle ay muling binuhay ng dating may-ari //
nag // kailangan ding gumamit ng mga pantulong na biswal
dahil dito'y pinagpapasyahan ng Hukuman na dapat lapatan
no ang pagkakaiba ng baril at machine gun // malaki anak
it hindi niya sinang-ayunan ang marahas ng pamaraan nito
athalain ay isang istruktural na pagbabalangkas ng ideya
at inhustisya paggagawa at puhunan tunggaliang pang-uri
long dakilang katwiran ang isang Tagausig Tagapagtanggol
uang habangbuhay hanggang sa kamatayan // subali't kapag
gagamitin ko ang fountainpen o lapis ay maalaala kita //
an sa dibdib ay susuko rin ang kahit na sinong babae pag
// matapang // kailangan matapang // malakas ang loob //
a // ba ang dami 'atang babae r'yan // pero isa lang ang
o'y takot ka sa chick // ikakantiyaw niya // siguro kung
sa mga internasyunal na pagkataong malapit sa mga Sobyet
ngayon sapagka't ipinaghihintay ko ng isang pagkakataong
hulog siya sa aking bitag katulad ng isang maninipsip na
ausap sa babaing hindi na isang dukhang mag-aampaw kundi
kasinliit lang niya o kapareho niya ng tabas ng buhok o
karangalan at walang malinis na pagkatao sapagka't hindi
magtungo roon // paano ba nag-umpisa ang isang alamat //
nagligtas sa amin sa pagkasama sa maramihang pagbitay //
agdudulot ng kapahamakan sa mga libro ng heograpiyero //
bagsak // siya'y itong si Elenang ang sandata ay panulat
ong malaki ang interes // ngayon medyo mataas pero hindi
kapaligiran // ang katawang siya na ring kapaligiran //
at si von Schlitz hindi siya papayag na isipin ng tao na
l
l
l
l
l
l
l
l
mahigit sampung libong organismong iyon ay maging isang
pang ibang katangiang naisasalin-lahi: siya na isa nang
ento sa pakiramdam... // <CHAPTEREIGHT> // SIYA ay isang
ang mensahe ng nakikita ng kanyang mga mata. Itinusok ng
apunit. Nawarat. // Huuuunnnngggg! // Bigla ang pasok ng
ap sa bunganga ng kuweba. Marahang lumabas sa lungga ang
ikawalo nang lumigid sa madilim na papawirin ng Hulo ang
a sampung libo. Sa proseso ng eliminasyon, siya na isang
kagaya
kagaya
kagaya
kagaya
kagaya
kagaya
kagaya
kagaya
kagaya
kagaya
kagaya
kagaya
kagaya
kagaya
kagaya
kagaya
kagaya
kagaya
kagaya
kagaya
kagaya
kagaya
kagaya
kagaya
kagaya
kagaya
kagaya
kagaya
kagaya
kagaya
kagaya
kagaya
ng isinasaad sa Konstitusyon ng Pilipinas // ang ganiton
ng ismagler komunista walang utang na loob at iba pang h
ng itak palakol pala lagari martilyo at iba pa // karpen
ng larangan ng edukasyon // ang wikang iyon ay may kakay
ng libro papel lapis at iba pa // parang hindi pa sila n
ng lipunan makikita sa mga pahayagan ang mukha ng iba't
ng mga larawan pelikula diagram mga bagay na pinag-uusap
ng ngayon linalapatan ang nasabing si Jose Rizal ng paru
ng pag ako ang nagsasalita iyan ang baril // pero kung a
ng pagsunog sa mga tubuhan sa Pampanga // hinangaan din
ng pagtatayo ng isang gusali // napakahalagang bahagi ng
ng relasyon ng manggagawa at kapitalista magsasaka at as
ng sa kasalukuyan // upang bago pumalaot sa kaniyang pag
ng usapin ngayon ang una'y ginamit upang mangyari ang pa
ngayon // ewan ko pero paano ko magagamit ang fountainpe
ni Diego ang asawa // makahulugang sumulyap kay Andres a
ni Flor // #270 // nahihirapa ako kapag wala kang kibo /
ni Luisa // sagot ni Andres at napangiti // saglit na na
ni Miriam ang babae na prangka masalita madaling pakibag
nina Fidel Castro Muammar Khadafy // o sinumang lider ng
nito // #29 // at si Ka Binday naman ano na naman ang na
niya // eh di ako pala ang mauuna sabay ngiti at pagkaba
niya at higit pa sa kalagayan // gayunman ang bibig niya
niya kung ngumiti // para masabi niya sa sarili na kaya
niya na anak ng isang nagkapitan sa bayan // #72 // ang
rin iyan ng mga manananggal at asuwang // alam natin ang
rin nang aking pagkaligtas sa kamatayan noong 1942 nang
rin ng isang mangangalugad na umiinom ng alak // bakit g
rin ng katalo'y salubungin ng palakpak // tanda ko pa ha
sa Pilipinas // +ILS // #1 // ILS ito // eskuwelahan ang
sa panaginip kung saang ang panginoorin ay galamay laman
siya ng isang trumpetist sa Basin Street // saan 'yon //
kagila-gilalas
kagila-gilalas
kagila-gilalas
kagila-gilalas
kagila-gilalas
kagila-gilalas
kagila-gilalas
kagila-gilalas
kagila-gilalas
na
na
na
na
na
na
na
na
halimaw ngayon -- ay hindi kataka-taka. // Ma
halimaw ngayon. // Nang siya'y padalawang tao
halimaw. Natural lamang na ang sino mang maka
hayop ang tuka sa isang suso ni Dina upang ma
hayop. Ang pagkawasak ng nakabukas na bintana
hayop. Nakatiklop pa ang mga pakpak nito, hal
monster ng dugo. Tunay na nakabase lamang hal
monstrosidad ay mas pinaburan ng batas ng pro
l
l
l
l
di paris niyang isa pa lamang panukala. // Siya ay isang
gkatabing nitso habang sumisipsip ng dugo. // Isa siyang
g seksing mikrobyo sa pagkat balingkinitan. // Kahit mga
kumperensiya. // Pero hindi ang katangian niyang ito ang
kagila-gilalas na panukala ng kalikasan! Sa pisikal, hindi pa s
kagila-gilalas na tanawin sa ibabaw ng magkatabing mga nitsong
kagila-gilalas ngang organismo sila ay hindi naman gaanong kata
kagila-gilalas. Alam ng mga karaniwang mag-aaral ng agham sa Ts
kagiliwan
Z
0
Z
0
Z
6
7
7
7
9
0
3
ang panlipunan ang mga bagay-bagay na ating inaayawan at
ralan ang mga nag-aaral ay nagtatanim na rin // tunay na
on ng Pilapila // ang pangalan niya ay Isabel // siya 'y
alimbawa sa ilalim // #11 // kung ang katagalugan ay may
abasa ng Graphic at iba pang pahayagang ingles na inyong
// ang pagpaparangalan ni Binong // niyakap ni Cora ang
igsahan lamang ang mga babasahin sa pagdudulot ng dati't
awit korido at komedya // sa loob ng maikling panahon ay
ay ng mga patnugot at nobelista sa panahong ito tunay na
ong katangia'y di nagkataong lumapit sa kanya // siya ay
bayaning ito // si Antonio Luna ay mahilig sa musika //
a sa laruan nawala na ang unang kasabikan at ang laruang
kinagigiliwan // sa paraang ito maraming mga bagay ang mabibila
kinagigiliwan ng mga bata ang gawaing dati'y sa bukid lamang gi
kinagigiliwan ng mga binata dahil sa kanyang kabaitan // marami
kinagigiliwang Juan Tamad ang mga Maranaw rin ay may Juan sa ka
kinagigiliwang basahin // kung minsan gustong-gusto ng Mama mon
kinagigiliwang si Binong at hinalikan ang matabang pisngi nito
kinagigiliwang uri ng katha // noong 1910 naging Taliba ang Mul
kinagiliwan ang mga bagong anyo ng taumbayan at galak na galak
kinagiliwan ang mga magasing naturan // mahalagang suriin ang t
kinagiliwan ni Donya Victorina sa mga unang araw ng kanilang pa
kinagiliwan niya ang pagtugtog ng gitara mandolina at piyano //
kinagiliwan noong una'y nakakaligtaan na sa sulok bahagya nang
kaginhawahan
G
a
A
D
8
8
4
8
3
8
5
3
3
5
5
2
5
3
5
pal. Kahit hindi pa niya nabibilang ay tiyak na malaking
inyo ang gusto kong marinig." // "Inaamin ko na malaking
Pinarurusahan ni Marissa ang sarili sa pag-aambisyon ng
g makakilala ng ibang lalaki na makapagdudulot sa iyo ng
at walang kukong ikamot // ang karalitaan ay bisperas ng
// kapag masasal na ang kahirapan tandang malapit na ang
// tanging mga yakap mo lamang ang magbibigay sa akin ng
masasarhan // #64 // ang hirap at karalitaan bispiras ng
li siya ng mapapangasawa // iyong magbibigay sa kanya ng
udulog lalapit kung talagang akin // sa pag-asawahan ang
Manunubos na siya'y patnubayan ng mga anghel sa pook ng
agtanda // ngayong halos nakakatiyak na kami ng kaunting
ay ang kumayod upang mabigyan kayo ng ating mga anak ng
agawa ninyong dalawa upang kami'y bigyan ng kaluwagan at
bayan nating ito // panay na dayuhan ang nagtatamasa ng
ulag pilay bingi putol ang mga paa // sila muna bago ang
in mo sana ako Alfredo // isipin mo ang mga kabutihan at
a ang damdaming namamayani sa kanyang puso ngayon // ang
nahihiya na sa iyo // wala akong maidudulot sa iyong mga
kaginhawahan at ligaya ang maidudulot sa kanyang buhay. // Gaan
kaginhawahan ito sa amin ng inay at sa mga kapatid mo. Utang na
kaginhawahan ngayong ang hirap ng pera. Naisip ni Alvin kung so
kaginhawahan." // "Pambihira kayo!" Lumuluhang nagtatakbo si Su
kaginhawahan // #66 // ikaw man ay nakalililong huwag lubhang k
kaginhawahan // ang pakikilaban ay masamang bagay maging sa nat
kaginhawahan // bakit Chona // si Balbino Marcial // nagtungo a
kaginhawahan // pag may abundansiya may bisiyesto kapag may kas
kaginhawahan at kasaganaan // iiwan niya ang kinamulatang kahir
kaginhawahan ay nasa kasalatan wal sa kasaganaan // nagkakaibig
kaginhawahan kaliwanagan at kapayapaan // amen // nawa'y sumapa
kaginhawahan ngayon pa siya nawala // awang-awa kami sa Tiyo Pe
kaginhawahan sa buhay // isa pa pa'no ako magkakaroon ng konsen
kaginhawahan sa buhay ako una-una na si Linda si Matilde // aba
kaginhawahan sa buhay at may hawak ng ating mga kalakal // at t
kaginhawahan sa kumbento // ngayon lamang talagang ngayon laman
kaginhawahang maidudulot sa iyo at sa iyong pamilya ng pitumpun
kaginhawahang pinagsusumikapan ni Marte para sa kanilang mag-ii
kaginhawahang tinatamasa mo sa inyong bahay sa Maynila // yamot
kagipitan
c / "Wala na rito si Mark, iha," sinalo ni Manolo ang tila kagipitan ng kabiyak. "Nauna na siyang lumabas..." // Naglipatc sa kanya ang binata. Bakit ngayon pa nawala? Sa ganoong kagipitan niya inaasahan ang tulong ni Tony. Parang ibig tuloy
J
B
B
Q
N
G
0
5
2
5
4
Z
5
6
8
7
4
4
6
9
9
7
2
2
gine, ang prince charming niya ang sumaklolo sa kanya sa
oblehin ang pagsisikap upang paghandaan ang nalalapit na
y ito na halos ang inaasahang matatakbuhan sa panahon ng
g panibagong balikat na masasandalan sa panahong iyon ng
ama si Mike. Lagi niya 'tong natatakbuhan sa oras ng mga
mapit sa apoy para lang makalabas sa kompromising dalang
praktikal na maaaring magamit ano mang oras sa ano mang
dega // wala pa tayong reserva para sa mga di-inaasahang
g // may tatag pala // moog // sa panahon ng panganib at
ana ako noong araw // higit na nakatatakot ang gunita ng
indi pinagsamantalahan // sa kabilang dako ang malubhang
nangangarap na sila 'y makaraos sa kahirapan makaahon sa
isag ng isang bansang siyang tumulong sa amin sa oras ng
nitibok ng kanilang mga puso // kaya sa harap ng ganyang
kagubatan kaysa mamamayang walang kalayaan // sa oras ng
/ ipinagsakdal ng manunulat ang pagsasamantala ng tao sa
egosyo ng patubo ay lalong sapak kung kailan masidhi ang
ni Donya Leona ang kanilang mga sama ng loob at ang mga
ang unang mamamatay ng gutom // makikita nila na ibayong
mpang // iyon ang tiyak na sukdulan ng aking mga araw ng
ilan man naging mahalay // mahilig siyang sumuong sa mga
panulat at para-parang hinarap ng magkabilang panig ang
ta // wala hanggang leeg na nga ang pagkakalubog niya sa
da sa paningin ng teen-ager // lalo siyang mapapabaon sa
kagipitan niyang iyon. At ang masaya pa, nang bumaba siya ng je
kagipitan sa pagsisilang, tulad ni Lerma, saka ka pa napipilita
kagipitan, 'yun pala, tama ang ibinubulong ng kutob niya, may m
kagipitan. // Kinaumagahan ay pinatawag niyang muli si Oca sa k
kagipitan. // Nagpatuloy na sa paglalakad si Pio patungo sa bah
kagipitan. // Walong lilimangdaanin ang nahiram ni Sha-Sha sa k
kagipitan // ang gintong may mataas na kilatis ay may mataas na
kagipitan // marami ka na palang alam sa negosyo Ate // ay napi
kagipitan // ni isa sa mga imbestigador gayon din sa iba pang m
kagipitan // sabi mo'y nagugunita mo sila // malalim na ang gab
kagipitan at kahirapang ibinunga ng tatlong taong pagsakop ay n
kagipitan at mabuhay nang maginhawa // #143 // binaling ni Ipin
kagipitan at ng lalong mabibigat na pagsubok // isang malaking
kagipitan ay pinagsikapan na lamang nilang masunod ang mga bana
kagipitan nakikilala ang tunay na makabayan // madaldal kung ha
kagipitan ng kapwa sa panahon ng krisis // ginamit ni Abueg ang
kagipitan ng nangangailangan // #34 // kumakagat sila sa patali
kagipitan nila'y ipinabahala nang lunasan ng mahabaging panahon
kagipitan sa buhay ang tanging maidudulot sa kanila ng pagmamat
kagipitan sa pinakatuktok ng kanyang gulod na mapula at masukal
kagipitan upang masubok ang sarili // #225 // walang anu-ano at
kagipitang hatid ng sumasalakay na hukbong Hapones // ipinasara
kagipitang iyon // at mayroon na nga siyang Leah na nasa malayo
kagipitang nasuungan // pero ngayon wari'y gusto na nga niyang
o
o
w
P
y
o
o
o
Z
Z
Z
0
7
3
7
7
. Alam rin niyang iyon ay panata na ng kanilang pamilya.
Ilang buwan din siyang nagtiis na mapalayo sa pamilyang
i Hesus na ihiwalay ang kanyang ministeryo sa relihiyong
muhay. Kung maaari lang, lubusan na niyang itatakwil ang
anak. Ang tutoo'y ampon lamang na anak. Halos ay walang
umindig mag-isa. Kailangan mamuhay na siya na hiwalay sa
i-unti na silang nararahuyo ni Russo upang talikuran ang
Russo sa ginagawang paghimok sa mga tao na talikdan ang
aan ko na lang sa pag-iistambay at paglilibang ang aking
g naghamon at nagtulak sa mag-asawang lumisan sa pook na
/ mahirap sa aking kalooban ang lumisan sa pook na ating
Namongan // maliit pang bata si Lam-ang ay hindi na niya
a sa anak // ang kabiyak ng dibdib ay kailangang ayon sa
g isip // pagkabata na naisip kong dapat kong iwanan ang
supil ito // o kung ang layon naman ay punahin ang isang
hagi ang ganitong konsepto ng tradisyong intelektuwal na
kinagisnan na niya ang ganoong tungkulin. Iminulat sila ng kani
kinagisnan. Heto ngayon siya sa bahay na kinalakhan ngunit wala
kinagisnan. Nagsasagawa lang siya ng reporma, nagpapalaganap ng
kinagisnang buhay mayaman. // Bugtong na anak siya ng pagbubukl
kinagisnang magulang. Hanggang ngayon ay walang masasabing tuna
kinagisnang pamilya. Hindi niya gusto na humantong pa sa punto
kinagisnang paniniwala at relihiyon. Naging kaisa ni Russo ang
kinagisnang relihiyon ng mga taga-baryo? // Ito ang mga katanun
kinagisnan // kailan ako babalik ng eskuwelahan // anak init la
kinagisnan // si Iping pagkatapos ng maraming pagtatanong ay pu
kinagisnan // tungkol sa bagay na iyan Karing di ako makikipagt
kinagisnan ang amang si Don Juan na pumatungo sa bulubunduking
kinagisnan ang lalake naman sa kalagayang sosyal at dapat na ma
kinagisnan naming hirap sa prubinsiya // #26B // sa Bicol // pa
kinagisnan nang kapaniwalaan dapat na ito ay maipakitang wala n
kinagisnan ng mga manunulat // sa kontekstong ito dapat tingnan
kagisnan
2 panglunsod naman // sa murang gulang dahil siguro sa ang kinagisnan niyang mga magulang ay mararangal na tao matutulungi
kagitingan
5
9
6
7
Z
0
0
7
4
152 // hindi tutoo ang lahat ng iyon // ang unyon // ang
ngayon nagsimulang magpakita si Eddie Marzan ng kanyang
ang manumbalik sa kanya ang kahinahunan // ang bayani sa
gan sa mga sundalong Amerikano // nabatid ng daigdig ang
alang laman at binabasbasan niya ako kalakip ang kanyang
alang ang mga Kastila at nagpamalas ng paghanga dahil sa
ga ninuno // ipinagmamalaki ko sila sapagkat sa kanilang
an si Pedro mamamalas ang kanyang pagmamahal at kaunting
95 // ang palakpak sa bahaging ito'y iniukol ng madla sa
kagitingan
kagitingan
kagitingan
kagitingan
kagitingan
kagitingan
kagitingan
kagitingan
kagitingan
// kaydali nating maniwala // kahit ano'y pinaniniwa
// una siyang umalis na kasama ang aming mga anak at
ang martir sa pagibig ay yumao subalit ang mga katul
at kabayanihan ng mga Pilipino // ang ilang yunit ng
at walang hanggang kapusukan // marahil iba na nga a
katapangan at pagmamahal sa bayan na ipinamalas nito
natuklasan ang isang lahi isang lahing kayumanggi na
ng loob sa pakikipag-ugnayan niya sa mga anak // isa
ng magsasakang Pilipino // parirala ni Danoy sa kany
kagubatan
s
M
M
q
q
m
q
M
o
m
M
m
E
l
M
8
3
6
9
0
0
0
Z
9
7
9
0
8
9
ng gubat. // Tumalungko ang kapre sa ispasyo ng hinawang
at. "Ang sinisisi ho ng mga kumpanya sa pagkasira ng mga
Talaga namang malaki ang kapinsalaang nangyayari sa mga
ling Isa at Mang Emilio. Si Mang Emilio ay mangangaso sa
a ang nararating ni Aling Isa. Halos napasok na niya ang
atay Julio niya na ipagsama siya nito sa pagkakaingin sa
asok na niya ang kagubatan ng Tiba-a. Ito ang isa sa mga
ung hindi ko lang siguro iniisip mabuti ang mga troso sa
ng ang alingawngaw ng tinig na 'yon sa lahat ng sulok ng
sika! Malambing at kahali-halinang musikang nagmumula sa
t exporter na ito. Wala silang pakialam sa nangyayari sa
ad nito ang mga nasamyong halimuyak at isasabog sa buong
pugad iyon ng mga rebeldeng komunista. Isang malawak na
akain ay kinain nila ang isa't isa. Naganap ang batas ng
to dahil marami pa sa mga rebolusyonaryo ang nanatili sa
g mukha ang pagtulog na payapa di ako iluwal sa oyayi ng
ay nadama niyang para siyang itinapon sa isang banyagang
kita nilang napaibaba na sa libis hanggang sa makubli sa
mula noon ang mga bagay tungkol sa pakikipagsapalaran sa
ng taong may malinis na puso'y walang dapat katakutan sa
o lumubog ang araw makikita ang buong tribong patungo sa
sda ibon at maiilap na mga hayop na kanilang nahuhuli sa
sda ibon at mga maiilap na hayop na kanilang nahuhuli sa
g mabuhay ay kinailangang makibagay kami sa kahirapan sa
sag ng isang samahan sa pelikula // at taguri ng Hari sa
parang mga pagong na nahuli sa tapayan kung kami ay nasa
ais nang kunin ang kanilang mahal na hari ng ispiritu ng
to sa harapan // nagsisimula ang palabas sa nasusunog na
a pang muli ng babae // #107 // ang duwende'y tumakbo sa
kagubatan at muli siyang pinanood sa lukong ng palad nito. Tuma
kagubatan ay ang pagkakaingin ng mga tribal minorities. Pero al
kagubatan natin. Bilib na bilib nga ako dito sa report mo." //
kagubatan ng Tiba-a at ang karneng hayop na nabibiktima niya ay
kagubatan ng Tiba-a. Ito ang isa sa mga kagubatan sa pook na iy
kagubatan ng bayan ng San Luis? Tuwina kapag kapiling siya ng m
kagubatan sa pook na iyon na madalas na pangasuhan o kaya'y kai
kagubatan, touched na touched na ako sa gesture na ito ni Pol.
kagubatan. // Nabulabog ang mga panggabing ibon. Pumagaspas ang
kagubatan. // Nagkatinginan ang dalawa. "Binabati niya tayo, Ha
kagubatan. Ang importante sa kanila, iyong dollars na kikitain
kagubatan. At ang mga punongkahoy ay tila baga mga batang nagka
kagubatan. Hinawakan iyon ng CPP/NPA mula 1980 hanggang 1990. S
kagubatan. Umiral ang kalikasan ng pansariling kaligtasan. At s
kagubatan." // In full understanding si Pol. "Kaya ang mga bida
kagubatan // #656 // #65 // oras ng paghuhunos ng balakbak na p
kagubatan // andap ang loob niya roon sa simula nguni't sa pagd
kagubatan // ang tanong ni Tansing // agaw na sagot ni Basyo //
kagubatan // at pagkaraan ng ilang pagsubok sa aking may kulay
kagubatan // at sa lakas para itong kalabaw kung humila ng mga
kagubatan // halos lahat ay may kani-kaniyang dalang malanday n
kagubatan // hindi sila marunong magbungkal ng lupa // hindi ri
kagubatan // hindi sila marunong magbungkal ng lupa // hindi ri
kagubatan // inilipat ni Aqui ang lahat ng kanyang hayupan sa C
kagubatan // madalas kong mapag-isip at madalas kong maitanong
kagubatan // sa lungsod higit ang hirap at tukso at ito ay naka
kagubatan // samantala sa gitna ng kalungkutan biglang may tuma
kagubatan // tumayo ang bata at lumipat uli sa tabi ng ama // b
kagubatan at nagsisigaw ng matinis habang dumadaloy ang dugo ni
Z
Z
3
9
8
9
7
4
Z
7
9
Z
0
// napahiya sila sa kanilang anyo // nagtatakbo sila sa
ang aking damit ay natutuyo na rin // lumabas na kami sa
// ang Tandag Surigao ay isang pulong ligid ng tubig //
nin namin sa loob ng forty-six kilometers pa sa gitna ng
ndi sa tikas nakikilala ang duwag // buti pa ng hayup sa
y na kasama ng kahuyan at malalaking puno // ang berdeng
ng tema ng masamang babae na may ginintuang puso ang Sa
hat ng dako ng lupain // sa Sierra Madre ng Luson sa mga
taong nagagawi sa gitnang ito ng Lungsod // sa pusod ng
di na ang likod ng kalabaw kundi yaong natindig sa isang
gbalik kami sa otel // sa hapon daw kami'y magpupunta sa
ong // may tutol // wala // nakahanay kaming bumagtas ng
akakita ang isang mangangaso ng isang puno ng bayabas sa
kagubatan
kagubatan
kagubatan
kagubatan
kagubatan
kagubatan
kagubatan
kagubatan
kagubatan
kagubatan
kagubatan
kagubatan
kagubatan
at simula noo'y roon na sila nanirahan // sila ang ka
at tumuloy sa malawak na palayang maraming nakausbong
itong marami na ring naninirahan // ang mga punungkah
kaya nababalot kami ng pulang alikabok // bihira kami
kaysa mamamayang walang kalayaan // sa oras ng kagipi
na noon ay nakatakip sa mga kaitaasan at mga lubak ng
ng Lunsod // pangunahing tauhan si Mina na sa matindi
ng Mindanaw at sa mga baybay-dagat ng Bisayas sa mga
ng aspaltadong daan at nagtatayugang gusaling bakal a
ng mga batong walang tigas // ng mga punong walang sa
patungo sa Australian border // gusto ko ang karneng
patungo sa lambak halos isang hakbang ang pagitan sa
sa kaniyang paglalakad // ito'y hitik na hitik sa bun
o
w
N
l
b
A
A
d
S
c
Q
L
h
o
Y
G
a
N
m
Q
B
x
I
9
Z
9
9
kakaroon ng iba't ibang diyos o diyus-diyosan... ang mga
, ng dumi at basurang nagkalat at hindi mahakot dahil sa
lad lang din naman ng ibang lugar sa Pilipinas. Mayroong
ng walong kiskisan ng palay. // Nag-umpisa ang lahat ng
ilang sandaling kahimbingan. Pansumandali'y napayapa ang
iet dahil kapwa taga-Quezon City at tigas ng pabibida sa
telepono ang binati. Nabungaran ng kanyang paningin ang
abae ngayon. // "She seems so fragile... walang laban sa
a kaibigang si Vera, gayong kadalagang tao, nasasabit sa
ng pagtanggi ng Daddy niya. // "Maaari tayong madamay sa
nang?" Talagang gusto ni Oca na malaman ang nagaganap na
ay-ingay," sabay higa uli ni Tony. Hindi na pinansin ang
badya ng alagad ng batas na nagresponde sa nangyayaring
ing siya dito sa Baryo namin ay nagkaroon na ng maraming
Bagamat maraming tao ay wala namang nakialam sa kanilang
mandi'y kay linis nito sa pinutiang kulay. Malayo ito sa
nyo mapapatunayan na hindi ho hangad ni Mrs. Echanez ang
an nila ng kamay sa rally ay bahagi lamang ng tensyon at
inamit ni Nenita ang katawang 'yan. Inayos niya lahat ng
. Baka may iba pang paraan. Mag-iisip siya. // Ngunit sa
napagtuunan nila ng pansin si Nanay Tindeng sa gitna ng
tagpuan si Daniela. Ang hirap hanapin sa dami ng tao, sa
ba niyang hindi iyon isipin? Siya ang pinakaugat ng mga
angailangang lumayo ng bayan lumayo sa lahat ng ingay at
maaari tayong muling mabuo bilang lahi o mawasak tayo sa
ang kanyang mga estudyante sabik na malaman kung ano ang
ong Camp Hope upang sumama kay Mang Jore // sa kabila ng
kaguluhan at misteryong bumabalot dito sa sansinukob. // Sino n
kaguluhan at pagtutuon ng puwersa ng mga pamahalaang lokal sa r
kaguluhan dahil sa kahirapan. Naging palaban lang ang mga tagakaguluhan nang mag-iika-dalawa ng hapong yaon. Ang mga insident
kaguluhan ng isip at damdamin nito. // Pagbalik ni Yaya Caring
kaguluhan ng kanilang barangay. // "Buti pa, hindi na lang ako
kaguluhan ng mesa ng bagong amo. At kasabay niyang napuna ang t
kaguluhan ng mundo. She really needs my brother," wika ni Lerma
kaguluhan ni Dexter. At alam ni Ablet ang isasagot ni Vera. Mah
kaguluhan nila, Irene, kapag pinagbigyan natin siya," matigas n
kaguluhan. "May trobol ba sa bahay?" // Tumango siya. "Kaya lan
kaguluhan. // Hinawi na nang husto ni Miguel ang kurtina nang m
kaguluhan. // Tumalim ang mga mata ni Buddy at nasa anyo pa rin
kaguluhan. Gaya nang mga napasukan ng masamang espiritu na kany
kaguluhan. Kahit pulis ay wala rin sa mga oras na 'yon. O kahit
kaguluhan. Para bang iniiwasan ng taong kakitaan sa kanila, kay
kaguluhan. Sa kabila ng sama ng loob niya ay hangad pa rin niya
kaguluhan... o ng pagiging magkasama. O baka naman gawi lang ta
kaguluhang ginawa mo dito. Ang isang tulad mo ay walang puwang
kaguluhang isip niya'y wala siyang madamang bibrasyon upang kum
kaguluhang iyun. // "Mga kapitbahay, tulungan n'yo kami! Parang
kaguluhang nagaganap sa buong institusyon. // Mag-aalas-singko
kaguluhang nangyari na at mangyayari pa. // Ang gusto sana niya
kaguluhan // a ang makapunta sa mga ilog ng asul at berdeng tub
kaguluhan // ang magkaroon kami ng kamalayang pampulitika mabat
kaguluhan // hindi matanggap ni Galvani na hindi niya maipaliwa
kaguluhan ang kababaihan ay nakaisip pa rin na katayin ang mga
kaguluhan
9
3
7
9
7
9
9
7
4
3
3
3
7
9
nasa baybay dagat sa timog // samantala sa Laos ang mga
os ding dumating ang prinsipal at ilang guro // ano bang
katulad ng nadarama niya kapag nakasasaksi ng bahagyang
mga pangit na kwadro ng isang digmaan sa Aprika // isang
wala rin namang nakaaalam ng pagdidirihe // sa ganitong
ukan ng Bulacan isang mapayapang kaparangan na malayo sa
maamoy na latian // tumingin ako sa kapaligiran dahil sa
akatawan ng kanilang dampa ng sapin-saping ubo ng ina ng
amon ba n'yo ko // kami ba ang mi tungkuling pumayapa sa
// wala si Olet sa kanila // tumalilis siya sa gitna ng
unas // nalalaman kong matutulungan mo akong malutas ang
bago niya naipundar ang kanilang bahay // at sa gitna ng
ng makalupang hangarin at pagsupil sa sarili // lahat ng
alberchigos ha // ewan ko ba kung saan ko ihahambing ang
kaguluhan at mga isyu ay lumalabo nang lumalabo // tumulong sa
kaguluhan ito // bungad ng prinsipal nang makalapit // si Eliza
kaguluhan katulad ng nadarama niya kapag nag-iisa siyang umuuwi
kaguluhan na katulad ng laging idinudulot sa akin ng maninipis
kaguluhan nagpahiwatig ang Ka Selo tungkol sa munti niyang nala
kaguluhan ng lungsod // nagunit ko ang isang salmo // oh kung a
kaguluhan ng mundo ay napupuno ito ng nagdarasal na nakapipinsa
kaguluhan ng panahon // at ni Karyo na pangit na'y magaspang at
kaguluhan o kayo rito sa palasyo // o pigilin ang inyong mga ka
kaguluhan palihim na umalis // pinuntahan niya si Olet // wala
kaguluhang ito na aking nadarama // isa kang matalinong babae a
kaguluhang iyo'y naghahanap ang kanyang mga mata // may gusto s
kaguluhang nangyayari sa paligid ay tatak ng sumpa ni kain kaya
kaguluhang yaon Platero // isang katingkarang pula at ginto na
g
n
n
g
e
D
t
g
d
k
n
p
v
D
D
q
D
g
D
w
T
u
g
D
P
s
on> // <LeiraBersamina> // <1993> // <CHAPTERONE> // "SA kagustuhan
daw ng bagay sa mundo ay nakatakda nang maganap ayon sa kagustuhan
daw ng bagay sa mundo ay nakatakda nang maganap ayon sa kagustuhan
ne, wala kang dapat patunayan. Naganap ang lahat ayon sa kagustuhan
ang sariling kagustuhan? // Hindi. // Hindi ang kanyang kagustuhan
sa iyo at nakahandang maging iyo..." // "Nick, hindi ko kagustuhan
// Hindi siya galit kay Luis. Kung anuman ang nangyari, kagustuhan
bawal iyon sa batas." // "Kaya ang gusto mong sabihin ay kagustuhan
ang nangyari. // "Ang Papa ko...?" // Tumango si Edsel. "Kagustuhan
ako." // "Saang probinsiya?" // "Sa Nueva Ecija." // Sa kagustuhan
"Ginawa ko ang lahat... ginawa ko ang nararapat ayon sa kagustuhan
kabahan siya pero hindi niya mapigilan ang nararamdamang kagustuhan
arin nila ang Cubao. // Si Josie ay naiwan sa Taguig. Sa kagustuhan
Ako man ay nabigla rin dahil naging sunud-sunuran ako sa kagustuhan
ang kulay ng ribon ang iniaayos sa simbahan sang-ayon sa kagustuhan
mga magulang nito. Hindi na nila hahadlangan sa anumang kagustuhan
yayaring pati naman ang tatay niya'y biglang nakiayon sa kagustuhan
kaya pinakasalan niya si Edwin. Isang uri ng pagsuway sa kagustuhan
anak niya at ng nobyo nito. Kung tinutulan sana niya ang kagustuhan
o, sinabi niyang hindi maaaring hindi niya ipaglaban ang kagustuhan
doon ay wala siyang magagawa. Kung hindi siya susunod sa kagustuhan
g iyon ay bilad na bilad sa mata niya ang abot-langit na kagustuhan
k sa sarili ko na ang nangyari... ang mga nangyari... ay kagustuhan
gayak ng simbahan. Nakasindi ang lahat ng ilaw. Lahat ng kagustuhan
graduation exercises, sasama na si Maya sa kanyang mama. kagustuhan
ng paraan, alam ng Diyos kung gaano kalaki't kasidhi ang kagustuhan
kagustuhan
kong kumita ng mas malaki ay ito pa ang napala ko. P
NIYA." // "Anong ibig mong sabihin?" // "Halimbawa,
NIYA." // "Anong ibig mong sabihin?" Ang nalilito pa
Niya." // "Iyon pa ang isa, Ronald. Gusto ko ring ma
ang kanyang kinatatakutan. // Kundi ang sandaling ka
ang nangyari. At kahit ano pa ang sabihin mo, mahal
din niya. Hindi siya pinilit. Sabihin nang naging ma
ito ng Diyos dahil lumabag ako sa batas? Labag din b
iyon ng Diyos." // "Hindi!" Nasa sigaw na iyon ni Li
marahil na mapalagay ang loob ni Jenny ay ipinagtapa
mo. Ngunit ito ang pinahintulutang mangyari ng pagka
na puntahan ang matanda sa kubo. Ipinasya niyang pun
na rin ni Fred. Para nga naman at sakaling may bigla
ng Nanay mo. Pero, nangyari na iyon at wala na tayon
ng bride. // "Pare, relax ka lang. Darating din ang
ng dalawa. Kung gusto na nilang mag-asawa, sumige na
ng kanyang nanay. Ni hindi ipinaglaban ng tatay niya
ng mga magulang niya na hindi niya nagawa noong sila
ng misis niya, dapat sana'y natuloy ang pag-iisang d
ng yumao, lalo na at isa itong tapat na nananalig sa
ni Cris ay nangangamba siya sa tuluyang paggaling ni
ni Dencio na patayin nga si Gadong. Nasabi pa nga ni
ni Lord. At hindi dahil sa iyon ay inisip ko o ginus
ni Suzette ay nasunod. Bawat kanto ng upuan sa gitna
nito ang masusunod hanggang sa 24th birthday niya. /
niya ngayong maipaabot sa kanyang anak na gagawin ni
B
g
o
D
k
E
X
a
c
k
b
j
x
b
L
e
u
b
g
y
L
R
X
p
k
o
L
u
0
5
5
3
9
3
8
7
7
2
8
1
5
4
on lang siya inutusan ng kanyang ina na sumasang-ayon sa
. At isa lamang siguro ang pagkakamali niya. Iyon ay ang
gayon ay may kakaibang kuryosidad siyang naramdaman. Ang
lipunan, subalit kinakagat pa rin niya ang pain nito sa
na sa tingin ay masikap siya at makatatapos din. Na, sa
lamang ang kanyang paglipat nang maging seryoso siya sa
i niya dahil masaya ang tugtog. Sinong pangahas 'yon? Sa
siya ka ayon sa inyong kapakanang mag-ina, hindi ayon sa
n niya sa kaharap. // "Oo," pormal na tugon ni Tony. "Sa
-iinitan ang walang ginagawang masama," at idinugtong sa
matanda. // "Ipagpasa-Diyos mo, anak. Anuman ang KANYANG
la. // Nababahala man ito'y iginalang pa rin ang kanyang
asa impyernong ito'y di niya kagagawan. Di niya sariling
indi ko naman kasalanan ang nangyari. At lalong hindi ko
walang bahid ng paghihinakit. "Alam ko Miguel, hindi mo
ique sa sarili. // Bakit kinatatakutan niya ang sariling
nig niya'y mas usig kaysa tanong. Nasa tono ni Mando ang
n. Bawat minutong magdaan ay parang pumipigil sa kanyang
at nang makakain na tayo. Ang mga bata?" tanong niya sa
bigla, tulak ng isang lakas na hindi sa kanya galing, ng
t doon siya inis na inis. Wari ay lumilinaw sa kanya ang
. Naroong halos mahulog si Robin sa kulungan ng baboy sa
Pinag-isa nina Rachel at Fidel ang likas na kahinaan sa
ng babae sa kubo. Paanong napunta doon ang kamera? // Sa
agbabagong-buhay ko," paliwanag ni Eric. "Sumama siya sa
oy. Napatitig sa mukha ni Gerar. Bakas sa mukha nito ang
p niyang baguhan ang drayber, nanaig na rin sa kanya ang
utan niya ito? -- nagliliyab pa rin ang pagkatao niya sa
a ng pag-iyak bilang pagtutol sa sumasalungat sa kanyang
k ay sa ibinibigay naman ni Magsaysay ang lahat ng ating
n masyadong mahihirapan ang mag-anak ng Kuya // hindi ko
g mapatunayang hindi ako nagkamali sa pagsuway sa inyong
uan // sumunod ka sa Akin // sabi ni Jesus sa kanya kung
lad nito'y nakatakda na hindi pa man isinisilang ayon sa
ang lumaon ay lumitaw ang kulay ng bawa't isa sa ugali't
n pagsukat at maingat na pagbabago na ating pag-iisip at
pruwebang naging matigas dahil sa sakripisyo ng kanyang
stant editor // sa mga staffers Manang Bella si Bella sa
ena bulaklak ay baga bunga'y espada // binili ko nang di
makapal na ba talaga ang apog mo // #65 // uuwi ako kung
inyo na 'ng parte ninyo // bahagyang tatalikod // #83 //
babae ang anak ni Gani at nahirapan akong kontrolin ang
kagustuhan niya. 'Simbilis ng mga hakbang niya ang naging pagpa
kagustuhan niyang mabuhay kayo nang maayos. Ngunit pinahirap mo
kagustuhan niyang mag-usisa ay napigilan ng mapansin ang pagkun
kagustuhan niyang makaalis ng bansa. Kawawang Pilipino. Pilipin
kagustuhan niyang mapagkuwento si Eric at mahalungkat ang buhay
kagustuhan niyang matuto ng mga gawaing bahay. Tamang-tama na d
kagustuhan niyang sugurin ang may kagagawan nang pagpunit ng ka
kagustuhan o kabutihan ng iba." // Binuksan niya ang kanyang ha
kagustuhan siguro ni Mark na tuluyang maiwasan si Sha, tinutoo
kagustuhan yatang pakabahin na naman si Jenny kay Eric. "Baka n
kagustuhan, siyang mangyayari. Hindi natin matututulan ito," bu
kagustuhan. // Pinasibad ni Menard ang kotse niya, sa Timog Ave
kagustuhan. Ginawa lang niya ang bagay na gagawin din ng sinuma
kagustuhan." // Muli'y nagsalubong ang kanilang mga paningin. /
kagustuhan... napilitan ka lang. Hindi ikaw ang lalaking yumaka
kagustuhan? // Hindi. // Hindi ang kanyang kagustuhan ang kanya
kagustuhang idiin si Dencio. // "Noon pa iyon," sabi niya. // H
kagustuhang lisanin na ang bahay na iyon. Dahil ayaw naman niya
kagustuhang mabago ang usapan. // "Nasa kuwarto, pinatutulog na
kagustuhang mabuhay ng katawang hindi kanya, ay umungol siya. U
kagustuhang maging kaibigan ang babae. Makilala nang husto. Mak
kagustuhang mahawakan ang isang matabang biik. Tapos nakalingat
kagustuhang makabuo ng isang matatag na relasyon, isang moog. /
kagustuhang makalayo dito ay naisipa niya ang mga paa sa sahig
kagustuhang makilala ka, na sabi ko'y naghimala sa akin." // "A
kagustuhang malaman ang lahat lahat. // "Natuklasan namin ng it
kagustuhang mapabiyahe agad ang sasakyan na matagal nang nakapa
kagustuhang pumatay. // Gusto niyang patayin si Gadong. // Pero
kagustuhan // #77 // ikaw ba'y may karanasan na sa pag-inom ng
kagustuhan // di nga ba naman binibigyan ng lupa ang mga walang
kagustuhan // hindi makatarungan sa bata // alam mo 'yon Ate //
kagustuhan // napakasakit ng Kanyang ginawang katugunan sa akin
kagustuhan Ko na siya ay maiwan hanggang sa Aking pagbabalik ay
kagustuhan Niya // Larry saluhin mo sa palagay ko'y nasa bolang
kagustuhan ay palaging magkaiba // sapagkat ang ginagawi ng kab
kagustuhan bago isagawa ang mga ito // at sa ganitong paraan na
kagustuhan basta huwag mo lamang siyang ipahiya o kaya huwag mo
kagustuhan din nito sobra raw formal iyong Mrs. Lolarga o iyong
kagustuhan ginamit ko nang di ko nalalaman // lumalakad ang ban
kagustuhan ko at kagustuhan ni Louie Miss Mirasol // kung ako a
kagustuhan ko na rin // bakit nga // sayang e // walang umaasik
kagustuhan kong makipag-agawan sa unang sanggol na babae sa bah
7
5
5
1
5
6
2
Z
6
2
1
8
1
1
8
3
1
4
Z
7
1
4
3
3
7
ng pambansang karakter na humahantong sa isang bagay ang
Amparing // may asawa ako't mga anak // at ako'y wala //
yo ako // patawarin ninyo ako // talagang sinunod mo ang
s // ilang beses mo na akong // ang mga nangyari noon ay
mo 'yan // talaga bang kailangang doon ka pumirmi Ate //
aalam kang kumilala ng utang na loob at tumatalima ka sa
sinsinan siyang kinausap ni Daddy // sumuko si Sheila sa
ahulugan at kabuluhan // na siyang magsisilbing tulay sa
ang kumilala ng utang na loob // at saka sumusunod ka sa
thoughtful ang ekspresyon ni Lola // bigla ang sulak ng
aga ang apog mo // #65 // uuwi ako kung kagustuhan ko at
umaan sa kanilang tagiliran nang hindi nila napuna // sa
tinawag kusa lang akong dumating // dahil sa pagsunod sa
y // kaya sa unang pagkakataon siguro hahadlangan ko ang
tao ng Diyos ng dalawang tainga at isa lamang ng dila sa
g kaunti ring pagmamahal // nagawa niyang mag-hostess sa
iya sa iyo palagay ko'y igigiit na naman ng Mommy mo ang
a'y kinabahan ito na parang matter of life and death ang
ang-alang ang kanilang mga gulang pinag-aralan karanasan
nit kung makintal sa babasa iyon ay madaling maitulay sa
iyon ng mama // wala akong magagawa Jen // siya ang may
sinasabi ni Raffy // #111 // biglang umalsa kay Lea ang
ya'y may mga ugaling hindi kanais-nais // nasabi niya sa
ong itim na laso sa bulsa ng polosert ni Tata Selo // sa
d ng Dr. Jekyll and Mr. Hyde at Frankenstein // dahil sa
kagustuhan makapagbigay sa iba at o kaya'y ang takot na makasak
kagustuhan mo 'yan // talaga bang kailangang doon ka pumirmi At
kagustuhan mo dahil malaki ka na // pinapakita mo sa akin na ma
kagustuhan mo na rin // inaway kita dahil inaway mo ako // inan
kagustuhan ng langit // hindi ako uhaw na uhaw sa sakripisyo No
kagustuhan ng matatanda // gayunman po'y gawin na rin ninyo ang
kagustuhan ng mga magulang // babalik siya sa pagmamadre // nag
kagustuhan ng nagpapahayag na iyon ay talakayin hindi lamang sa
kagustuhan ng nasira mong ama na ang kayamanang minana mo'y hin
kagustuhan ni Bing na ipagtanggol si Ver hindi tulak ng sense o
kagustuhan ni Louie Miss Mirasol // kung ako ang boss mo tatlon
kagustuhan nilang makilala ang isa ay naglakas loob na tumawag
kagustuhan ninyo // Mommy ayaw n'yo ba akong unawain // ano nga
kagustuhan ninyo // kahit ano 'ng mangyari hindi ako papayag na
kagustuhan niya na tayong mga nilalang ay marami ang mapakingga
kagustuhan niyang ako'y lumigaya makatikim ng kaunting ginhawa
kagustuhan niyang magbalik ka sa kumbento // kung talagang maha
kagustuhan niyang maiuwi si Ojie // nadala niya sa Ojie nang wa
kagustuhan o hilig at iba pa // sa ano mang susulatin hindi sap
kagustuhan o kamalayan // upang maging makintal ang isang peryo
kagustuhang ilihim ang lahat // ayaw niyang mag-alala kayo ni D
kagustuhang magalit // masaya ka pagkatapos kong palakihin nang
kagustuhang mailigtas ang dalaga sa buhay na matitigib ng pagti
kagustuhang makahabol ng tanim lumusong din sa bukid kahit na k
kagustuhang mapagaling ang paralisadong ina sinikap ni Alberto
H
r
H
H
y
a
N
y
H
E
W
W
r
E
W
g punan ang kakapusan ng budget para sa kanilang taping.
t. // Kinalabit niya ang switch na nasa tabi ng pinto at
Rufino sa mga dating staff ng kagyat na areglo. Areglong
ng panahon, humingi si Don Rufino sa mga dating staff ng
"Dalawa, boss. Dalawang bagay ang hindi pa ninyo alam."
idating ako sa ospital ay sinuri agad ako ng doktor, at
mga lakad nito. Waring hinahabol ang bawat sandali upang
alapaap ng panaginip nang biglang tumunog ang telepono.
r kung saan madali silang mapasasabihan anu't anuman ang
"Something wrong?" si Julia. // "Hindi. Wala, wala." //
nsiyon ni Gaspar, ngunit nahagip din ang kanyang pisngi.
s ang tindig ng isang may katandaan ng lalake na bumaba.
matakbo pasalubong sa kanya. Tinapakan niya ang preno at
ay wala na siyang ibang nakikitang sasakyan sa ibaba. //
halikan, sa noo, sa ilong, sa pisngi, sa labi. Sa halip,
kagyat
kagyat
kagyat
kagyat
kagyat
kagyat
kagyat
kagyat
kagyat
kagyat
kagyat
kagyat
kagyat
kagyat
kagyat
kagyat
ang pangangailangan nila sa pera subalit lagi namang wal
ay nagliwanag sa loob ng bahay. Binuhay rin niya ang ila
din tinanggihan ng mga nagrerebeldeng personnel ng Nosta
na areglo. Areglong kagyat din tinanggihan ng mga nagrer
na hinawakan ang kamay ni Isabel at nagpatuloy. "Pero ku
na ipinadala ako sa delivery room na panganganakan ko. P
na maayos ang di inaasahang gulo na dumating sa kanila.
na nagalit sa pang-iistorbo nito, ngunit saglit lamang,
na pangangailangan sa produksyon. Malaki rin ang posibil
na pinahid ni Tina ang kanyang mga luha sa mata. Nagkunw
na pumutok ang balat at umagos ang dugo, napatili si Aya
na sinalubong ito ni Mila. // "Kuya, welcome back." Hina
na tumigil sa pag-ikot ang mga gulong ng owner jeep. Mal
niyang idinayal ang numero ng cellular phone ni Tina nan
siyang pumihit patungo sa pinto. "See you later... pakis
Z
7
7
7
4
Z
9
9
7
7
6
6
9
4
7
8
narinig ko ang isang rumaragasang pagbagsak nagngangalit
n ng Katarungan sinabi niyang walang isinasaad ang SB na
karoon ng kintal sa bumabasa na ang epekto ay mabilis at
agamasid // #124 // kung ibig ng manunulat-lathalain ang
la nang maibigan nila pagkabuhay kagamitan bahay babae e
an ng Talasalitaan // ang mga ganyang salita ay dapat na
wanag ang tungkol sa umiigtad na palaka // kayat marahil
sa kanya nang buong katapatan na wala akong balak kundi
am at sa maraming disiplina ng karunungang pantao // ang
il sa ang pamamaraan ay mapanudyo ang ideya sa karton ay
uha ni Aida na kumatok sa pinto // ang dalawang dalaga'y
luwagang iyan namatay ba ang pagnanais natin sa lubos at
rika ngunit sagana sa karbon // hindi itinuring na isang
boses at sinino sila // tumugon ang pinakapuno ng // at
lalakas-loob na siyang magtapat ng pag-ibig kay Elena //
irisismo turan mo Makata hanggang kaylan tayo // #105 //
kagyat
kagyat
kagyat
kagyat
kagyat
kagyat
kagyat
kagyat
kagyat
kagyat
kagyat
kagyat
kagyat
kagyat
kagyat
kagyat
at walang habag // sa sangkisap-mata 'y gumuho ang isang
itinatakwil ang PIL na wikang pambansa // bagaman itinat
kaysa kintal ng isang tunay na editoryal // ang kabisaan
na empatiya ng bumabasa maaari niyang gamitin ang paning
na ginagaga nang walang pasintabi // #32 // ang pagtutol
na ipaalam sa Lupon sa Agham upang matawagan nito ang ki
na lamang niyang ipinaliwanag na dakila ang natuklasan k
na lisanin ang lungsod // uuwi ako upang kumuha ng kaunt
na mahalaga sa bahaging ito ng ating pakikipaglaban para
na nagkakaroon ng kintal sa bumabasa na ang epekto ay ma
na natigilan nang marinig nila ang pasimula ng isang awi
na pagsasarili // nariyan ang lalong malaking kamusmusan
na pangangailangan ang paggamit ng koryente sa sasakyan
silang ipagtuloy nang hindi na naghintay ng anyaya // ma
siyang tatanggapin nito sapagkat utos ng tinig sa langit
tumiim sa aking mata't pilipisan ang panambitan mong may
kaha
l
r
l
L
S
l
d
F
C
a
a
C
l
S
L
f
q
q
l
C
8
2
0
2
g mga kugon sa gilid ng bakod." // Pangiting nagtungo sa
o sa Mindanao, Alex," aniya. Kumuha siya ng sigarilyo sa
ara niya ang nakaawang na pinto ng closet. Hinagilap ang
ng alin ang bago at dating bangga. Napakarami ng yupi sa
nglaan ni Aling Tasing ng lupa. Agad naideposito iyon sa
idad," aniya. // "M-meron pang iba?" // Dinukot niya ang
lang tumingin sa suot niyang orasang pambisig. // Sa mga
an ng daster. "Saglit lang ha," at iniwan niya si Jun sa
yo. Nagdagdag na nga ako ng tao. At siya ang nakatoka sa
niya sa akin. // "Mali kami," sabi ni Tatay. Naglabas ng
y... no smoking ho dito!" anya. // Ibinalik ng Tatay ang
sa de tsinong nakahakab sa katawan ng binata. Malaki ang
k ni Raffy nang kapain at ilabas nito sa bulsa ang isang
n na kung minsan maaanghang na. Ang inaasikaso niya, ang
niya ang mga truck, ininspeksiyon niya ang mga bangga sa
ang na-order n'yong snacks kaya't kukuha ako ng cash sa
eto, sigarilyo," wika ni Mang Emilio sabay abot sa isang
a niya habang isa-isang isinisilid ang mga bato sa isang
na muling ngumiti sa kanya. Kumuha ito ng isang stick sa
naman totoong wala siyang perang pambili ng kahit isang
anakaw ang nanloob sa isang botika // ako nang bahala sa
ni Galatea na pulos mestiso at karamiha'y maninipis ang
Morris gusto mo ba // o sige // kahit na Philip // ilang
gat // tango ng tindera // aniyang iginuso ang Bumbay sa
kaha ang ginang. Kumuha ng dalawang tig-P2 papel at dalawang ma
kaha at nagsindi. Nilalasap ang lasa ng tabako ay may naalala s
kaha ng Marlboro sa sidetable, sa ilalim ng pulang lampshade. N
kaha ng mga sasakyan. Kabi-kabila ang mga gasgas sa pinakamukha
kaha ng ospital sa pangalan ni Dexter. Labas uli sila. Inabutan
kaha ng sigarilyo. Nagsindi ng isa. Tumanaw sa kinaroroonan ng
kaha ng sigarilyong wala nang laman ngayon, sa dami ng upos na
kaha ng tindahan. Pagkaraa'y nagbalik si Aling Tess bitbit ang
kaha pansamantala." // "Asenso ka na pala, hindi sinasabi." //
kaha sa bulsa ng polo shirt at huhugot sana ng isang stick na s
kaha sa bulsa, at lumunok na naglalaway. // Pinagmasdan ko sila
kaha, malaman ang dibdib, masarap pagsubsuban ng mukha kung typ
kaha. "Kaya ipaubaya mo na lang sa akin ang tungkulin ko. Kung
kaha. Ang pagpasok ng pera. Dahil, may pangako siya sa kanyang
kaha. Kung may mga bagong tama. Napapailing si Miguel, mahirap
kaha. Pagdating ng resibo, ili-liquidate ko na." // "Kahit buka
kahang Hope sa lalaking nakakamisetang puti. // Nagulat naman a
kahang bakal. // "Oho. Sige, aalis na kami at uuwi pa kami sa b
kahang iniaabot niya. "Baka naman ho nagsasabi ng totoo." // "R
kahang sigarilyo. Alam niyang marami siyang barya-baryang isina
kaha // ano 'ng kukunin ko // gamot sa ubo nang maalis ang ubo
kaha // at sa taas nitong mga 5'10 // isang tall dark and hands
kaha // isa lang // Ale magkano ho ang isang kilong baka // sin
kaha // ngumiti ang tindera // nilapit niya ang Bumbay // garil
2
4
2
Z
3
9
3
8
3
3
2
0
1
5
9
8
tinugon ng Bumbay sa tindera // pagkuwa'y nagbalik na sa
n pa tubig na lang // s'yanga a // 'buti't nagkat'ong me
ay likuran niya // nakalapit kay Elsa ang Bumbay na nasa
kasama itong linotype apat na Minerva isang flatbed mga
o // mapalagay na wika nito matapos bayaran ang dalawang
abit sa bawat gulong // sa ganito hingi nangailangan ang
g sa akin // marami akong winasak na tahanan // sinirang
aw na kulay asul walang sungay at buntot na nagtatago sa
g ni Clarita at padabog na inihagis ang hawak na basyong
tungkulin kong ipagtanggol ang future misis ko // isang
aharap sa madilim na panig ng silid // dinampot niya ang
l mayroon ba // oo mayroon // ilan ang gusto mo // isang
/ e kasi ang harapan ng ipen pustiso // pero ang laki ng
bubulsa niya ang kuwardapelo // maglalabas siya ng isang
erkuryo upang maging DC ang AC ngunit kailangan nito ang
g sigarilyo ay puwede mong ipagpalit ang pakete ng isang
kaha at parang walang ano mang nangyari na naupo sa silya roon
kaha ka me laban sa gutom // 'wag kayo't ganyan din ang katawan
kaha kangina nang di niya namalayan // anang Bumbay na paglingo
kaha ng iba 't ibang laki ng tipo isang kortador at iba pang mg
kaha ng mamahaling sigarilyo // senga // maraming salamat // na
kaha ng mga engranahe transmisyon ehe at ahe ng mga panghuling
kaha ng mga kompanya // marami akong ibinulid // nakanganga sig
kaha ng posporo // tanga // paano ko makikita iyan e nagtatago
kaha ng sigarilyo // hindi niya matiyak kung ang sarili o si Ed
kaha ng sigarilyo ang nahagilap ni Clarita at inihalibas sa tum
kaha ng sigarilyo sa patungan ng lampshade kumuha ng isa at kin
kaha nga // heto // magkano // dalawang piso // #264 // nalimut
kaha no'n // puwede sa komersiyal ng briefs // #88 // hindi ka
kahang Pall Mall na mentolado // blue seal ito // aalukan niya
kahang salamin o tangkeng yari sa manipis na bakal na pinalalam
kahang sigarilyo o kaya 'y // #45 // sinabi ng kaibigan ko sa a
kahabaan
t
l
D
p
n
I
I
b
C
W
v
o
N
X
c
X
o
o
Y
O
O
X
I
v
Mga 27 anyos si Luis. Singtangkad ni Ruel, mga 5'9". May
ay." // Binabagtas ng dyip ang sentro ng kalakalang nasa
inasusulatan ng kanyang babasahin ay napansin niyang may
atan na uli ng mga talukap ng mata at makatulog. // NASA
ling salita'y halos litaw na ang dibdib at ang singit sa
kay Cocoy habang tumatakbo itong tila takot na takot sa
ni Toby pakaliwa ang manibela para taluntunin naman ang
sa kanila. // Ilang sandali pa't binabagtas na nila ang
apon. Ang totoo, nakailang bloke na siya ng kalalakad sa
ang bilis ng takbo ng kotse. Habang binabagtas niya ang
Gimbal si Toti nang matauhan. Bumabagtas na sila noon sa
han. Malapit sila sa simbahan ng Christ the King na nasa
y ibinigay naman niya ang visitors ID. Binaybay nila ang
ago langong nagpaalam sa makabagong Helen of Troy. // Sa
aan. // Sa oras na iyo'y madalang na ang mga sasakyan sa
mpas kay Rachel. // Walang imikan ang kanilang biyahe sa
silang pumapasok sa Ramon Magsaysay High School na nasa
wa na pinaharurot ng lalaki ang sasakyan. Tinalunton ang
kad at ehersisyo. Tena!" Sabay na naglakad ang dalawa sa
ulong pababa mula sa arko ng Welcome, puno ng tao. // Sa
Malaybalay. Pinuntahan niya si Melanie. Linakad nila ang
at sabay silang bumaba sa kotse ni Fidel at binagtas ang
lang siya." // "There you go again, Toby...." // Mula sa
anood ng telebisyon, naisip niya. // Binabagtas niya ang
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
ang buhok nito, makapal ang bigote, at may maikling tu
din ng Daang Mabini. // Bago dumating sa plaza ay inil
ito. Halos isang pahina ang haba nito. Tungkol sa tipi
na sila ng highway patungo sa Tagaytay nang maisipan n
ng "slit" ng sinusuot kong "evening gown."" // "Wala p
ng Albina Street sa Old Sta. Mesa. Pero hindi naman ma
ng Araneta Avenue. // "Next week nga pala... Sumama ka
ng Ayala Avenue. Lalong lumakas ang kabog ng dibdib ni
ng Ayala. // May humintong bus sa tapat niya, at wala
ng Chico Street ay binubusog niya ang kanyang mga mata
ng Commonwealth Avenue, patungo na sa gawi ng Fairview
ng E. Rodriguez Avenue. Larawan sila nang isang payapa
ng EDSA at nagulat sila sa may East Avenue patungong U
ng Edsa at lungkot ng pakikinig sa stereo ng kanyang k
ng Edsa kaya iyon ang pinili nilang oras ng kanilang k
ng Edsa. Parehong nakatutok sa bukas ang kanilang mga
ng Espana. // Third year si Jeciel samantalang si Gera
ng Espana. Ngunit inihinto sa harap ng Smokey's. Iniha
ng Kalye Legarda, patungong Recto. Habang naglalakad a
ng Manolo Fortich ay nakabitin na ang mga streamer ng
ng Manolo Fortich. Mula sa poste ng ilaw ay linalataga
ng Pasay sa madaling araw. Inihatid niya ang babae sa
ng Quezon Avenue ay sinapit nila ang Talayan. kinabig
ng Quezon Avenue patungo sa direksyon ng University of
k
B
F
V
V
l
l
O
O
l
Y
v
s
c
c
B
h
1
1
7
2
3
2
2
Z
9
7
3
4
0
9
9
3
ali kinabukasan ay nagbihis na siya at naglakad-lakad sa
amoy suwerong pasilyo ng pampublikong pagamutang iyun sa
ll sa tsuper. "Keep the change!" // Nagtatakbo si May sa
kanya. // <KABANATAII> // TUMIRIK ang kotse ni Leila sa
o at muling nagbalik sa sala. // BINABAGTAS ni Leila ang
pa, kahit walang buwan ay lumilikha na siya ng anino sa
dugo! // Ang labindalawa'y natagpuan sa distritong nasa
unit ang araw at langit at pira-piraso itong nalaglag sa
g-abot. Mabilis tumakbo si Melanie. Natantan na nila ang
kalsada'y kanal ng irigasyon. Nakabalatay sa palayan ang
p ng magkaibigan, isang modelong kotse ang namamaybay sa
ginawa niyang kagalang-galang ang kanyang paglakad. Ang
g daigdig. // Nilipad nila sa kung-ilang saglit lang ang
a rin ang nasa isip mo?" // Lalong hindi siya kumibo. Sa
/ Kumanan sila sa Espana. Umarangkada sila ng matulin sa
Nagkakagulo ang lahat nang baybayin nila ang madilim na
/ Nagtaksi siya mula sa Quezon Boulevard at ginaygay ang
itinali sa ulo ni Abigail ang isang dulo // ang natirang
yuhan ang magulang dito // nakapagpundar ng mga solar sa
kanilang sinabi // laging puno ang mga club // maging sa
i Eric habang lulan sila ng kotse // binabagtas nila ang
// pauwi // habang mabilis na nilalandas ng sasakyan ang
ro hindi ito tutoo // kung gabi si Leah ay gumagaygay sa
pagbabaka-sakaling abutan pa si Dante // tinalunton ang
ti dahil sa layo ng pier mula sa aking pinapasukan // sa
ap ng kalangitan maaaring maghirap o magbunyi ang tao sa
kan habang magkasuno sila sa bisikletang tumatalunton sa
g diyepni at ilang sandali pa'y tinatalunton na nila ang
upahan niya sa iba // pangarap niyang maangkin ang buong
/ may takbo may lundag at may sigaw na ginaygay nila ang
sna anyo sa karayom ng ponograpo // at kumikilos ito sa
// tama paano nga ba niya malalaman // nilakad niya ang
niyon sa nagsisiksikang mga bahay sa pusod ng siyudad sa
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
kahabaan
ng Recto Avenue at pati na sa Morayta sa pagbabakasaka
ng Taft Avenue. Bawat pinto ng charity ward ay sinisil
ng drive walk na iyon. Lumulubog ang kanyang sapatos s
ng highway ng Cavite. Tiningnan niya ang oras sa kanya
ng highway ng Tagaytay pabalik ng bahay. Maulap ang ti
ng ilog sa mabilis na paglipad. // Ito ang ika-17 gabi
ng ilog. Durog ang kanilang ulo. Luwa ang mga mata. Ma
ng kalsada, sumasambulat sa mga nakalalasing ng kulay.
ng kalsada. Malapit na sila sa arko ng Welcome nang ma
ng kalsadang may kalahating kilometro mula sa highway
ng kalye patungo sa Dress Shop. Palinga-linga at halat
ng kalyeng iyon ay susuyurin niya sa paghahanap ng mab
ng kung-ilang-susong kabundukan. Tinawid sa halos sang
ng lansangan niya inilayo ang tanaw. // Natahimik si T
ng lansangang iyon. // "Mark, ano ka ba?" kinabig na n
ng riles. Nagtatakbuhan ang mga bata, umiiyak, hindi m
niyon hanggang makarating sila sa Circle. Kumaliwa sil
ay ipinalupot sa leeg at unti-unti wala na sa kahinahu
ng A. Mabini // pamilya ng mga Mallari // #58 // despu
ng Magsaysay Avenue ay walang patid ang agos ng mga ta
ng Quirino Avenue patungong Paranaque // painosenteng
ng Roxas Blvd. patungong Pasay ay minsang mapabuntungh
ng Roxas Boulevard sa nightclub row may tindang kung d
ng daan nguni't nabigo sila // naglaho iyon sa kakapal
ng inilalakbay patungong Sugbo at muling pagbibiyahe m
ng isang araw // #11 // sasama ako saan man kayo tumun
ng lansangan // pabalik na sila buhat sa imprentang ki
ng lansangan // si Luisa ang pumunit sa katahimikang n
ng lupa sa pampangin ng Canal de la Reina // at nanini
ng paliku-likong landas sa gilid ng ilog naglilik sila
ng silindro sa pamamagitan ng isang umiikot na ikiran
ng walang katau-taong beach pagkaraa'y lumakad siyang
ng waring naninimdim na Golden Gate Bridge sa malalaki
kahabagan
w
w
S
S
X
7
0
ang higit pang dasal at higit pang pagsasakripisyo para
aring ikaw na nananalig, sa una ay magdarasal na sana ay
narinig ang lahat ng usapan. Si Dexter na kung mamasdan,
ak nang iyak. Kapwa hindi makapagsalita. Ayaw man nilang
gpaalam. Sa may pintuan, huminto at tiningnan nang buong
indi pala ganoon ang Cabagan daw ay pinaikling salita sa
lam dahan-dahan mutya buksan mo ang bintana tanawin mo't
kahabagan
kahabagan
kahabagan
kahabagan
kahabagan
kahabagan
kahabagan
Niya. // "Pero... may kaiba akong nararamdaman sa per
at biyayaan ka ng Diyos. Pero pag hindi dumarating an
mo ang itsura. Larawan ng katalunan. Nang isang taong
si Dexter dahil lalake ito, hindi nila magawa dahil s
si Fidel. "Fidel, gusto ka lang bigyan ng leksyon ni
// mga nakabahag daw ang mga katutubo nang unang duma
ang sa iyo'y nagmamahal // kung sakali ma't salat sa
4 ng sabihin mga Pilipinong alipin at sakristan // nguni't kahabagan natin ang mga sawingpalad na yan // talagang ganon ku
kahabag-habag
l
r
S
d
h
l
y
7
8
8
6
3
Z
9
3
Z
2
t ang anak mong iyon, Crispin." // "Sabagay, Erning, mas
ban lalo pa at hawak-hawak niya at nakatutok sa mukha ng
g-iisa na lang ako. Lalo akong durupok." // "At magiging
ng kanilang magiging supling o mga supling ay lalabas na
limos na inamutan ng tingin ng pinagpapalimusan. Sadyang
// Parang may tumarak sa puso ni Mang Ernesto. "Naku, e,
ng tuluyan si Joe. Hindi umaarte si Joe. Tunay na naging
s mataas ding paksang pulitikal // sa pamamagitan din ng
aniel sapagka't hindi niya marinig ang aking sinasabi //
anyang natatatap ang unang biktima sa alinmang digma ang
pipilit ay talastasin ninyong sa ano mang maging dulo ay
paliwanag ni Andres sumasamo // pagtitiisan mo pa ba ang
pati ang bahagi ng baging na kinapapatungan nito // ang
i ni Amado na ayaw magsabi ng tunay niya niloloob // ang
anggang sa tumiim sa puso niya ang makapaglingkod sa mga
kha ni Avelino ay hindi niya napigilang mawika sa sarili
damin niya // ayaw niyang maging katawa-tawa // o maging
k
n
O
7
9
Z
Z
9
7
7
7
0
0
6
7
0
Z
Z
5
0
7
sa ID ko, maaasahan kong mababalik pa sa akin. Alam ang
at batid niyang sapat na iyon upang maramdaman niya ang
la-ano-wala sabi e. Matagal pa bago nalaman ni Audie ang
g pahina laluna sa unang pahina ay halos magkakaantas ng
na para bang ang pag-upo nila roon ay makapagbibigay ng
sapagkat sa kanya na ring sarili 'y nagkakintal iyon ng
sapagka't ang suliranin sa katotohanan ay walang gaanong
i // #3 // tatlo at kalahati // ang gago // ano kaya ang
ntablado // ngunit sa pagtatanghal higit na makikita ang
kakatulad ng mga simulain at kurukuro ng mga tao ukol sa
y ng Estados Unidos ng Amerika // binigyan diin niya ang
a ng kasiyahan sa iba // nakapagtuturo rin ang musika ng
Jeanida // #61 // natutuhan mo na nakaraang liksyon ang
akod sa ubod // #94 // iwan natin ang pagsaliksik sa mga
matang tinutukoy ko kanina // iminumungkahi ko tuloy ang
/ hinuhubog kaming mga kabataan sa tunay na kahulugan at
g panahon // marahil ay ganito ang kanilang pagtingin sa
muling umupo // mababakas mo sa kani-kanilang mukha ang
amandag kung patay na ang ahas nguni't ang kabantugan at
pa ay nagbibigay ng biyaya sa tao // bilang pagkilala sa
na sumasalamin sa mga kontradiksiyong panlipunan // ang
kahabag-habag
kahabag-habag
kahabag-habag
kahabag-habag
kahabag-habag
kahabag-habag
kahabag-habag
kahabag-habag
kahabag-habag
kahabag-habag
kahabag-habag
kahabag-habag
kahabag-habag
kahabag-habag
kahabag-habag
kahabag-habag
kahabag-habag
'yong mga anak at 'yong nabalo ng Joey na iyon."
ang malamig na nguso ng kanyang .38 caliber pisto
ka, Vera." // "Ito ba ang papel ko? Ito ba ang ka
kung kay Libay magmamana ng kaisipan. // Tumunog
na kalagayan. // Na hindi na niya uulitin. Dahil
namang bata iyon. Nagbabakasyon lang dine e kay l
siya sa paningin ng lahat. Kung alam lang sana ni
ni B.R. Ramos ay naipakita ang marahil ay pinakam
ang mga taong ipinanganganak na malapad ang kaing
ay ang walang malay at ang mahihina // sa sarilin
kayong lalabas sa harap ng madla // pagka't nahah
mong kalagayan samantalang ako'y nandito at nag-a
na halaman ay umikli bukod pa sa nasira ang mga d
na kalagayan ng aking ina at ang tinitiis na pagh
na paslit sa mga liblib na baryo // kahit na mang
naman ang ayos ng batang ito // limahid ang kasuu
sa tingin nito // ang tanging mahalaga kay Eric a
kahalagahan
kahalagahan
kahalagahan
kahalagahan
kahalagahan
kahalagahan
kahalagahan
kahalagahan
kahalagahan
kahalagahan
kahalagahan
kahalagahan
kahalagahan
kahalagahan
kahalagahan
kahalagahan
kahalagahan
kahalagahan
kahalagahan
kahalagahan
kahalagahan
kahalagahan
ng ID sa nag-aaral." // Hindi nakatiis sa pakikinig
ng kanyang buhay kahit na papaano. // Sa back stage
ng mga sandaling natatalo ng puso ang mga salita. N
// ang nililikhang katangian ng ganitong paglalatag
// humigit-kumulang o bawa't minuto ay may isang ba
at pangangailangan na siyang pangunahing kapangyari
kung di mahalaga sa buhay ng pangunahing tauhan //
kung ilan ang timbang ng bata // bale wala sa akin
ng Ka Selo // pangunahin niyang tungkulin ang pagdi
ng bansa // #230 // ang katangian ng isang kandidat
ng demokrasya at ang tunay na kahulugan ng kalayaan
ng disiplina pakikiisa at pakikipagtulungan // baha
ng liham at natutuhan mo rin ang mga bahagi nito //
ng lihim na itinatago ni Berta sa kanyang puso at s
ng pag-atras ng pagiging urong ng palaging pagpihit
ng paggawa // ang mga gawain dito ay tunay na kaiga
ng paglalarawan sa isang pahayag // sapagkat inaaka
ng pasiyang iniatang nila sa kanilang balikat // na
ng taong sa akala ng kanyang mga kababaya'y nagpaka
ng tubig ating bigyan pansin ang talaarawan ng isan
ni Lope K. Santos at ng Banaag at Sikat ay makikita
2
7
7
7
0
Z
Z
7
7
Z
en confession ni Reynaldo Fabre // nawalan ng saysay ang
okumentong sosyal // sa kabilang dako mauunawaan din ang
a institusyon // ngunit bagamat hindi mapasusubalian ang
er sa kanyang pagbabalita // kasama na ang pagtantiya sa
lan // #8 // bagama't ang pagsulat ay ikalawa lamang ang
as ang isang kuwentong mainam ay nawawalan ng kailangang
anyang suliranin inaasahang tatanggapin ng mambabasa ang
ryal ipinahihiwatig ng manunulat na ang pagkawang ito ng
talata tuwirang ikinawil ng manunulat ang pagtataksil sa
naasahang tatanggapin ng mambabasa ang kahalagahang iyan
kahalagahan nito // maliwanag malaking puntos ang nagawa ng nag
kahalagahan nito bilang akdang pampanitikan kung susuriin hindi
kahalagahan nito hindi lamang sa panitikan kundi maging sa lipu
kahalagahan niyon at pagpapakinis ng istilo sa pagsulat batay s
kahalagahan sa pag-aaral ng wika mahalagang makuha ang tamang t
kahalagahan sapagka't ang kapanabikang hinahanap ay hindi gaano
kahalagahang iyan kahalagahang para sa mambabasa ay dahilan ng
kahalagahang moral ay isa lamang epekto o bunga na ang ugat o u
kahalagahang moral sa higit na masaklaw na salalayan ng lakas p
kahalagahang para sa mambabasa ay dahilan ng kanyang pagkawili
kahalo
j
H
p
A
Q
v
A
X
I
w
d
N
9
4
6
6
8
Z
6
6
6
Z
6
6
Z
6
rdinaryo niyang maghapon. Puro trabaho kaya pagod na may
nyang mukha. Ang sakit ay hindi na basta sakit lang, may
e na. Tanggapin mo na iyan." Pangungulit ng babae na may
ta. Nagmamasid lamang si Marissa. // Ang isang matronang
init ay hindi kayang patayin ng lamig ng tubig-ulang may
indi lang naman babae ang maaaring angkinin. Kung walang
ong pumasok ba't ka naparito?" inip niyang tanong na may
Si Fidel ang nagboluntaryong magpaligo kay Jet-jet. May
ocoy. Iyak na parang sa isang batang paslit. Iyak na may
ang mga mata ng lalaki ay nagpapahayag ng tila awang may
adaramang galit ni Edsel ay itinaboy ng kaba. kabang may
beth sa sopa. Gano'n din ang ginawa ni Pio. Pagod na may
min ang masaya at maingay na kalampag ng kadena ng balon
od ang sarisaring anunsiyo sa kunstruksiyon // iba pa //
o pasensiyoso at // tila masaya ang salitaan ninyo't may
ang may nagsuntukan sa aming likuran at kahit hindi kami
aog ang pasya ng mga pinuno buwagin ang unyong sa gulo'y
o na pahiran ng puti ng itlog na bahagyang binati at may
// siya ka na at nariyan si Dode // nguni't ito'y walang
ng batang iyan na kailanman ay hindi ko nabati nang may
i ng bagong lapit // ang sagot ni Pio na wari'y oong may
andang pagkabayong mais at may hindi // may bigas na may
anaka-nakang matamis na sulyap na sa aki'y itinapong may
ano // datapwa't ang mahina niyang sambit na iyon na may
lagang itlog gisadong talong at ampalaya // gulay na may
pagkatapos kundi ang hilik ni Tandang Simo hilik na may
kahalo nang pagkabagot ang kanyang nararamdaman. // Pero isang
kahalo ng pamamanhid ng kanyang laman. // Pasalya siyang itinul
kahalo pang pakiusap ang tinig. // "S-sige. Di salamat na lang.
kahalo sa misa'y umiiyak sa may gawi ni Kito. Suminghot ito at
kahalong baha. // "Ma'am, sorry." Hindi maintindihan ni Red ang
kahalong dahas, gaya ng naganap sa kanila ni Fred, maituturing
kahalong kaba. // "Puwede ba tayong mag-usap? May bukas pa nama
kahalong laro sa batya habang dinidilig niya ng water hose ang
kahalong matinding pagkalito at takot. At sa kawalan marahil ng
kahalong pag-uuyam sa kawalan ng lohika, ng matalinong katuwira
kahalong pananabik. Makikilala na niya si Libay. Ipapakilala si
kahalong tensyon ang nararamdaman nila. Tahimik silang dalawa,
kahalo ng mga amoy ng kahel si Platero ay humahalinghing at mas
kahalo ng mga ito ang perspektibo ng gusali malapad at may anim
kahalo pang halakhakan // ganoon // napag-usapan namin ang mga
kahalo sa away ay nagkapalad itong makasahod ng isang suntok na
kahalo sinabi ng utos na ang isang unyon ay makatatayo pag may
kahalong 1 kutsarang tubig at 1-2 kutsaritang vanilla // budbur
kahalong biro // kung sa ganda ng pangangatawan ay bihira na an
kahalong biro man lamang // hindi dahil sa di siya karapat-dapa
kahalong hindi ang ibig ipaalam sa kanyang tugon // #71 // ani
kahalong mayok // may mga dilaw lila at puting uri ng mais // a
kahalong ngiti // ah yao'y ngiti ng pag-irog ngiting nagpapahiw
kahalong pupo ay hindi lamang naging bago sa pandinig ni Berta
kahalong tinapa danggit at kitong // ikaw Berto sabi ng barbero
kahalong ungol at waring sa isang binabangungot // ang matanda
kahalubilo
d magsalita nang mahaba. // Natanaw ni Edsel si Marlen -- kahalubilo ng karamihan, may mga kausap nguni't sa kanya pasuly
d dama siya ng habag kay Libay. Parang isang sisiw iyon na kahalubilo ng masisibang agila. Kailangang-kailangan ni Libay n
C kanya ang mga kausap. Hindi lang pala mga milyonarya ang kahalubilo niya, may kaibigan din pala siyang artista! // "Sabi
V ng isang lalake ang tingin kay Leila na
3 siya sa sarili nang makitang masaya na
9 nagpapahalaga sa makabuluhang bagay //
6 a pagluluto ng mga pagkain // si Leonor
noon ay masayang
uli ang kaibigan
ako'y nabuhay na
at si Tansing ay
kahalubilo
kahalubilo
kahalubilo
kahalubilo
sa usapan nila Darwin at mga kaibigan at kakilala ng
na uli ito ng mga kaibigang dati'y iniiwasan // #81
ng mga matatanda // nakapalagayang-loob ko sila naka
rin ng mga kaibigan bagaman kapwa sila matamlay na w
kahantungan
h
q
H
D
c
H
n
D
n
D
rili, na ano pang saysay ang magpatuloy gayong wala nang
g dalawa. Hindi nila akalain na magandang wakas pala ang
ng ang narinig niya. Diretsahang sinabi na ni Benjie ang
nyang kapasidad at pagngiti ng kapalaran kung anuman ang
iyan kung magkamali kang pumatol pa sa kanya? Wala kang
siya dapat magtampisaw sa tuwang hindi pa niya alam ang
a ang pinakahuli ay ang mapagsamantalang si Mike. Na ang
nilang nauunawaan ang isa't isa. Nanghihinayang siya sa
g mga nurses. Masasaya na rin ang mga ito sa nasaksihang
nitong sugat at hapdi sa kani-kanyang puso? Masakit ang
kahahantungan ang mga pag-aalala't pagtatangi at pagmamahal. //
kahahantungan ng lahat. // "Are you happy?" tanong ni Rudolfo k
kahahantungan ng pag-iibigan nila ni Sonny, sakaling magkaroon
kahahantungan ng pagsubok na ginawa niya. // Kung sakaling pasa
kahahantungan sa pagsama sa kanya, Irene, kundi sa kapariwaraan
kahahantungan. Kailangan muna niyang makatiyak at panahon, tama
kinahantungan na nga ay ang pagkaaksidente ni Karina at pagkabi
kinahantungan ng kanilang pagmamahalan. // Hindi siya makatulog
kinahantungan ng lahat. // Nasa ganoon silang kalagayan nang bi
kinahantungan ng pag-iibigan nila ni Al. // Balisang-balisa si
kahanga-hanga
y
t
k
K
E
8
Z
7
0
9
9
0
0
9
7
9
9
9
9
9
9
9
hapdi ng kabiguang naglatay sa puso ng binata. // <7> //
iyon ng Quezon Hill. Sa labas ay simple. Ngunit sa loob,
gkakamali at nagbabago ka. Saan ko ba narinig? Higit daw
ala ang istorya ng malupit na si Ebenezer Scrooge at ang
ap kapag umuupo at tumatayo ito buhat sa set ay talagang
atabang lupa at dagling nag-angkin ng kalulwa't buhay na
uting papel na kinatititikan ng mga pangyayari a sadyang
liligtas sa puna ng mga konserbatibong makata // #275 //
ay talagang hinahangaan ng mga turista // talaga namang
nyang paligid sa planeta ng heograpiyero // ito ay isang
n bakit wala nang larawan dito sa aklat na ito na kasing
alin ng mga katutubong himig at awit sa mga komposisyong
agtatanghal ng poklor at iba pang gawaing pangkultura //
o man // inaalagaan kayo ng Diyos ang sabi niya // isang
tibo ng pagsusuring panlipunan // mawawatas natin na ang
mauupuan ngunit ang buong planeta ay halos natatakpan ng
tang Ambasador ang pabiglang wika ng hari // siya ay may
pangyayari // sa lahat ng bagay ang sagot ng hari na may
ko ay may anim na taong gulang pa lamang nakakita ako ng
ghuhugusan ng malaking bato ay isang malaking kalo isang
kung kaya't sa idad na anim na taon ay iniwan ko na ang
g ilaw para sa mga poste // buhat sa malayo ay isa itong
kahanga-hanga ang pag-ibig ni Isabel. Talos niyang ang kanyang
kahanga-hanga ang pagkakaayos. Dito unang sinubok ni Vera ang m
kahanga-hanga ang taong masama na nagpakabuti kaysa mabuting na
kahanga-hanga nitong transpormasyon from a hateful and heartles
kahanga-hanga. Iyun ang pangalawang napansin sa kanya. // Nagsi
kahanga-hanga // nagsulo ng diwa na bago't pangahas nagbunsod n
kahanga-hanga ang ating utak na tagapag-ingat ng mga gunita //
kahanga-hanga ang kagitingang nais palabasin sa siniping taludt
kahanga-hanga ang nakikita rito // ngayon naman narito tayo sa
kahanga-hanga at Kaakit-akit na planeta // napakaganda ng iyong
kahanga-hanga ng pagkakaguhit sa mga baobab // ang sagot ay sim
kahanga-hanga sa pagka-orihinal at hindi ng damdamin // sa kani
kahanga-hanga talaga // dapat ngang ipagmalaki natin // biro mo
kahanga-hangang Kristiyano // maaari niyang angkinin ang pagtul
kahanga-hangang aspeto ng adhikaing indihenisista ay ang pagnan
kahanga-hangang damit ng hari // nanatili siyang nakatayo nang
kahanga-hangang kapangyarihan // ang mga matatanda ay nakapagta
kahanga-hangang kapayakan // sa lahat ng bagay // ikinumpas ng
kahanga-hangang larawan sa isang aklat na pinamagatang mga tuna
kahanga-hangang makina na higit na gamitin kaysa binalak na sal
kahanga-hangang propesiyon bilang pintor // ako'y nawalan ng pa
kahanga-hangang tanawin // ang kilos ng hukbo ay maisasaayos na
kahangalan
b gurin na naman siya ng impakto at kung anu-ano na namang kahangalan ang sabihin sa kanya. // Pilit na lamang niyang nili
V
y
U
y
1
8
3
9
9
9
9
"Sinabi ko na ang gusto kong sabihin. Matatapos din ang
pusong umiibig. Oo, ito'y isang kahangalan. Sukdulan ng
akit. Ilang araw lamang ay matatawa ka pa sa sarili mong
pagpapakasakit ng isang pusong umiibig. Oo, ito'y isang
gutom kaysa kumain ng karne ng baka // sa paningin n'yo
imik mawala maging Diyos // liban dito lahat sa mundo ay
// hindi ko dapat na ginawa ito sapagka't isang malaking
at mga bungangkahoy at nagluluwas ng asukal // dahil sa
ng astronot // lahat ng pagtatakbo sa buong kalawakan ay
hindi ako magpapatalo sa 'yo // naging isang mahalagang
asagutan // buung-loob at nakatawa akong sumagot kung sa
kahangalan ng anak mo sa babaeng iyon." // Napailing si Mr. Sar
kahangalan. Bibigyan siya ng panggugol upang habulin ang isang
kahangalan. Huwag mong seryosohin ang First Love mo. Kung ayaw
kahangalan. Sukdulan ng kahangalan. Bibigyan siya ng panggugol
kahangalan 'yon // #62 // katulad din ng paniniwala namin na ma
kahangalan // #24 // ngayong wala rito ang aking mga anak kay k
kahangalan // kapwa tayo may-asawa // subali't nalalaman ko na
kahangalan at masasamang hilig ng nagsisipagtanim ang mga inaan
kahangalan kung ako ang tatanungin mo // Daddy // astro // ang
kahangalan na para sa kanya ang hindi magpatalo // hindi ako ma
kahangalan ng mga Hapon ay isangkot nila ang Pilipinas sa digma
kahapon
TOP 500
kaharap
R
f
c
b
p
V
u
b
c
p
b
C
K
o
c
p
b
H
T
H
l
D
f
D
o
O
. // "Sige, magtakda ka ng miting sa ospital. Kailanga'y
pinili ko." Nanananghalian sila noon sa mansiyon ng Don,
iyon, bakas-luha siya. Hindi ipinagkaila ni Irene sa mga
mukha ni Abbygale sa mga magulang na sana'y sinabi na ng
pakagandang kamerang iyon. // Takang-takang napatitig sa
ang mata. // Pasadlak na umupo si Leila sa sofa sa sala.
si Dencio. Hindi raw siya dapat iniimbestigahan nang di
ng laya. At bakit siya iiyak? // Para ipakitang lalo sa
aharap ng lalaking iyon. Mumurahin ko lang siya kahit pa
aawang ang labi ng dalaga sa pagkagulat dahil sinagot ng
apipilan ang babae. Gustung-gusto na niyang ipagtapat sa
malaking pagkakaiba ng personality ng dalaga kung hindi
si Alicia. kinabahan siya. Hindi applicable sa lalaking
n kung tawagin ang ikinikilos niya kapagka nasa bahay at
ilala," iling ni Irene. Hindi agad niya mabanggit sa mga
alapag muli ang baso sa mesita. Binabasa niya sa anyo ng
ng gabi tayo makakarating." // Sukat sa huling sinabi ng
n. // "Saan ako titingin? Siyempre sa iyo dahil ikaw ang
la ng maraming bagay. Nakakadama siya ng kasiyahan kapag
/ Sinisiklot si Agnes ng ibayong kalituhan. Ang lalaking
sa, inilabas ang sariling sigarilyo, inalok ang dalawang
kapwa Pilipino. Ipinakilala ni Al ang sarili niya sa mga
bahagi ay inilagay sa pinggan at dinala kay Rose na ang
wede raw namang panibagong misa ang gawin ng pari na ang
agkakasama ni Gerar. At napagtanto niya na ang matandang
mera, nakangiti. // Nang una niyang marinig ang boses ng
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
ako. Isama mo si George at si Elizabeth. Gusto ko ding
ang anak nitong siya na lamang walang asawa, si Conchit
ang anyo ng kanyang mukha. // "Mark, ano'ng ibig sabihi
ang bagay na ito bago pa man sila nagkapirmahan ng kont
ang dalaga habang inilalapag muli ang baso sa mesita. B
ang kanyang Daddy na noon ay kausap si Kenneth, ang ame
ang kanyang abugado. // Sumunod kay Laura ang mga pulis
ang kanyang kahinaan? // Maya-maya'y bumalik ang nagbub
ang kanyang mga kapatid." // "Manolo, sundan mo nga ang
ang katanungang hindi naman niya pinalabas sa kanyang l
ang lahat ng nilalaman ng dibdib. // Na hindi naman niy
ang lolo, lalo na kaninang dumalaw siya sa bahay nito.
ang memoryado niyang dialogue. Hindi para sa lalaking i
ang mga kasambahay kundi e naiilang na siyang di mawari
ang pagkatanaw kay Sha. Iniisip niya kung anong mabigat
ang tunay na nasa saloobin nito. Ngunit mukha naman ito
at bumunghalit na ng iyak si Abbygale. Ang tinitimping
at kausap ko," aniya habang pinapahiran ng serbilyeta a
at kausap niya ito. // Napuna iyon ng kanyang dalawang
at kausap niya ngayon ay huwaran ng tibay at tatag. Moo
at nagsindi ng para sa sarili. // "Paris nga ng nasabi
at napag-alaman niyang ang European ang pinaka-boss nil
ay isang family size na softdrinks. // "Ang cake na ito
ay iyon lamang ikakasal at ang mga ninong at ninang ng
ay maraming alam tungkol sa kanyang nakaraan. Lubos siy
ay nagulat siya sa tigas ng tono nito, para bang may na
v
w
C
H
l
h
K
A
p
t
r
O
K
m
S
W
E
D
p
n
c
U
f
x
N
b
e
o
h
c
c
s
P
b
s
K
v
K
c
b
I
f
ong si Pascual, bumakas sa mukha ang takot. Ang baril ng kaharap ay nakatutok na sa kanya. // At bumuga ang kamatayan. W
ta, alangan sa kanyang imahe at reputasyon, kahit pa ang kaharap ay sekretarya niya, dahil kabilang ito sa pinakataimtim
an. // Matamang tinitigan ng matandang Villa-Abrille ang kaharap bago nagsalita. "Salamat sa paanyaya, hijo, pero sa pal
lang ang tingin ko sa kanya noon, e," ani Benjie habang kaharap ito nina Agnes at ng matandang abugado sa visiting area
rs. Bartolo sa asawa sa pinto ng sala. "Kailangan daw na kaharap ka bago siya magpahayag." // Nagpapahid ng luha si Bara
g ito ang lalaking umiiyak, baka umiyak na rin ako kahit kaharap ka. But that won't make me feel any better." // "Pete..
ia na itikom ang bibig. Tiyak na tutuksuhin lang siya ng kaharap kapag sinabi ang laman ng isip. Pero likas na yatang ta
nscious pa rin si Marissa na kaangkan ng kanyang amo ang kaharap kaya dapat pagbigyan. // Masayang kausap si Melvin. Nal
paglagok niya sa inialok nito. Ayaw niyang mapahiya ang kaharap kaya lumagok siya nang kaunti. Bahagyang napalis ang ma
Pero relaks lang kasi 'ko sa inyo kaya ano... pag iba'ng kaharap ko, maingat talaga 'ko." // Matapos na makapagmiryenda
umingit ang pintuan ng ward. Pumasok si Lucila. // "Kung kaharap lang kita, Gary, uubusin kong lahat sa ulo mo ang bala
kalimutan ni Audie ang edad na iyon? Kapag katorse ka at kaharap mo ang babaeng palagi mong naiisip bago matulog, una mo
s on flirting. // "Pa-cute ba 'kamo? Ganito yon... kapag kaharap mo ang crush mo ay ikibut-kibot mo ang iyong labi. Gani
abi mo?" // "Katulad ng nakikita mo ngayon sa Camilla na kaharap mo at hindi tulad ng Camillang iniwan mo noong pumunta
ako sa iyo anak," ang humihingal na salita ng matanda. "Kaharap mo na ang Demonyo, ang tingin mo, Anghel pa rin. Bakit
nga, and I'm happy. Napansin ko, tense na tense ka kapag kaharap mo si Jim." // "Sino ba naman ang hindi mate-tense sa t
ako, Tito Vince. Sinasabi mo sa akin 'yan dahil ako ang kaharap mo" sagot ni Tina. // "I can turn around and face that
inata. "Kung ano ang nakikita mong ugali ko, kapag ako'y kaharap mo, iyon na ang katauhan ko." // "Malay ko ba kung namb
ang galit na namumuhay sa iyong puso?" Pakiusap niya sa kaharap na bagamat hindi na buhay ay alam niyang may puso. Ngun
ntig na ang damdamin sa mga salitang tinuruan ng babaeng kaharap na batid niyang pawang mga katotohanan. // "Mahal ka ni
Mark, Tony?" kinabahan si Irene. Tutok ang titig niya sa kaharap na binata. // "Lumala ang mga pangyayari, Irene," porma
laking sobra ang bilib sa sarili." Napatitig din siya sa kaharap na binatilyo nang mapunang nakatingin ito sa labas ng j
Don sa paglakad. // "Iha?" // Titig na titig ang Don sa kaharap na dalaga na hindi rin mapuknat ang mga mata na umaarok
dor na si Roque ang makintab na ulo habang nakatingin sa kaharap na dalaga; kung minsan nama'y haplus-haplos ang matulis
g relasyon nilang dalawa? // NAKAPAKO ang mata ni Pio sa kaharap na gusali ng ama ni Bebeth nang makita niya ang kotseng
utin ang mga iyon ni Abbygale? Paano niyang sasabihin sa kaharap na hindi siya ang true love nito? // Pero kailangan niy
ba siya ganoon? // Hindi siya dapat nabibigla lalo't may kaharap na iba. // Naisip ni Monique, puwede siyang maglihim ha
g sasakyan. // Si Mang Andoy naman ay panay ang titig sa kaharap na lalake. Gayundin ang lalaking kaharap nila. Nakasuot
it sa kanya ang binata, na minuwestrahan niyang umupo sa kaharap na likmuan. // "Napasyal ka?" // "Hindi ako pumasyal. S
apatid. // "Sandali ho," saka lang binanggit ni Irene sa kaharap na magkapatid ang pagkakita kay Sha. // "Yong sinabi mo
b. // Nag-alala ang tsuper sa narinig. Tiningnan sila sa kaharap na mahabang salamin nito sa ulunan. Naglipat-lipatang t
o ng batang umiiyak. Masyado 'kong nalulungkot kapag may kaharap na malungkot at umiiyak pa. At 'pag nalulungkot ako, hu
han na naman si Roy sa pagsusuri ng mga detalye sa news. kaharap na naman niya ang seryosong mukha ni Maya. Walang bahid
Hiningal pa si Abbygale sa haba ng kanyang paliwanag sa kaharap na ngayon nama'y iiling-iling sa panghihinayang sa mga
na Marco at Eden ang duktora ni Nini. Ilang sandali pa'y kaharap na nila sa isang mesa sa magdamagang bukas na kantina n
ds of love sa pagdiga ay mauuwi lang sa wala. Baka kapag kaharap na niya ang babaing sinasamba ay maumid ang kanyang dil
/ Pinatuloy siya sa visitor's area. // Isang saglit pa'y kaharap na niya si Sarhento Pascual. // "Attorney ka raw. At ma
nakapagsalita. Hanggang porma lang pala sila. Kapag may kaharap na palang pogi ay mga urong na ang dila. At si Betina..
nsin ni Mark. Tumalim lamang ang tingin nito sa kanya sa kaharap na salamin sa ulunan. At nakita ni Irene ang panlalalim
g higaan. // Kaya nga ba hindi na siya nagmagaling pa sa kaharap na sanay siya pagdating sa papel na pagluluto. Baka lan
, halatang type talaga siya. Kaya lang, mga torpe. Kapag kaharap na siya, pinagpapawisan na nang malapot at wala nang ma
niyon na may bakanteng dalawang silya nakaupo si Amanda. kaharap naman ng dalawang babae ang dalawang abugado. // "Nagpa
U
N
w
x
T
J
w
N
b
C
H
f
c
c
q
R
H
q
o
x
Y
V
m
W
f
X
m
m
U
k
X
H
X
A
f
K
q
q
q
X
O
K
ito na lang sa Harrison Plaza mismo. Doon ba sa pintuang kaharap
si Bebeth sa isang gwardya. // "Anong building ho itong kaharap
ng hindi ka masaya, Nel?" // Umupo si Soliman sa silyang kaharap
Pa'no n'yo nasabi?" // "Basta alam ko. Pag nakita kitang kaharap
andaling iyon ay mabilis na sana siyang natunaw, paano'y kaharap
hin ng barangay captain sina Mary Ann at Boboy sa upuang kaharap
hakbang ni Warren nang makapasok. Naupo agad sa silyang kaharap
na armalite ang mga ito. Pumasok ang dalawa sa gusaling kaharap
il ni Edmon ang matawa. Tila ngayon lang naalaala na ang kaharap
all these. Enough is enough." // NOON ding gabing 'yun, kaharap
nes, halos nasisiguro na niya ang ekspresyon nito habang kaharap
sa tagumpay? // "Totoo bang lahat ang sinasabi mo, Max?" kaharap
yari sa akin..." // Walang nakapangahas magsalita sa mga kaharap
Irene na ang nagpaliwanag habang inilalapag sa mesitang kaharap
Hindi nila akalain na sa kasimplehan pala ng mag-asawang kaharap
a ngayong si Mara na ang pinag-uusapan. Nang negosyo ang kaharap
niyang maging mapayapa upang madesisyunan ang problemang kaharap
ig niyang ipakita sa mga magulang na ang nilalait nilang kaharap
ay ang titig sa kaharap na lalake. Gayundin ang lalaking kaharap
ng mga bulaklak, ngayo nama'y dilaw na mga orkidyas. At kaharap
rk nga ang nasa harapan nila. Parang panaginip lamang na kaharap
t hindi kumikibo na dating hindi naman niya ginawa. Kung kaharap
a ng trabaho." // Pakiramdam ni Harry ay ibang babae ang kaharap
kanyang labi sa piping sigaw ng puso. Ngunit ang babaeng kaharap
ente ko." // "Kayang-kaya ni Uncle, boss!" // "Kahit ang kaharap
aing iyon. Bumalik ang diwa ni Fidel sa katotohanang ang kaharap
ali ba siya ng tingin? Hindi! Kulay itim ang mga mata ng kaharap
gkasagutan. Pero makinis na makinis ang palad ng babaing kaharap
an si Nep. Nabigla pa si Nep, dahil ibang-ibang Liza ang kaharap
lain ni Eric na nananaginip siya kung hindi lang heto at kaharap
am ni Fidel sa pagiging isa niyang mortal. Para bang ang kaharap
ya, e" aniyang nangingilid na rin ang luha. Ang lalaking kaharap
. Pero walang duda na sampal 'yon. // Kung si Rachel ang kaharap
ananalita, at sa hitsura, ibang-iba na ngang Marissa ang kaharap
lamang natauhan si Amanda. Malamig ang boses ng lalaking kaharap
w. Makakakuha siya ng hints kung anong klaseng babae ang kaharap
may natatanging kapangyarihan ang matandang albularyo na kaharap
atawa si Mang Emilio. Matikas at listo talaga ang batang kaharap
indi makahuma si Candy. Alam niya, totoo ang sinasabi ng kaharap
idel sa pagiging prangka ni Claire. Parang si Rachel ang kaharap
// Hindi malaman ni Audie kung natatakot o nagagalit ang kaharap
ng sinusulyapan ang matabang lalaki sa kabilang upuan na kaharap
ng Rizal Memorial Stadium. Siguro, alam mo iyon, kasi,
ng building n'yo?" // "Intelligence service 'yan, ma'm.
ng inuupuan ni Rachel. Tumingala ito sa kisame, parang
ng isang babae, alam ko." // "Kayo naman, para tuloy pl
ng kanyang papa at mama si Chona. // Maraming katanunga
ng kinauupuan ng mommy at daddy ni Boboy at ng mommy at
ng mesa ni Valdez. // "Ano ba ang sinabing dahilan ni N
ng sa ama ni Bebeth. Lumapit si Bebeth sa isang gwardya
nga pala niya't kausap nang mga sandaling iyon ay kapwa
ni Don Antonio Villa-Abrille III ang presidente ng Gonz
ni Don Rufino. Nakatungo. Daop-palad. Hindi masalubong
ni Don Ruperto sa bahay nito ang imbestigador na alas s
ni Irene. Naroon at bantay niya ang kanyang Mommy. Dala
nila ang platitong sumasalo sa baso ng juice na inilapi
nila ay mayroon pala itong maraming pera. // "A e, ano
nila ingat na ingat si G. Landan. Pero nung kasal na an
nila nang buong liwanag. // "Dapat kasi, nag-pills ka p
nila noon ay mayroon pala talagang ibubuga. // "A e, aa
nila. Nakasuot ng puting t-shirt at kasing edad rin ni
niya ang isang lalaki. Kilala niya pero hindi niya masa
niya ang lalaking kay tagal niyang hinintay. Inabangan
niya ang mga // "Kung may problema ka, dapat naming mal
niya at di ang kanyang asawa. // "Bakit gusto mong magniya ay hindi si Karla, kahawig lamang ito ng kanyang n
niya ay si Attorney Joker Berroya?" // Ho? "Ho?" Si Att
niya ngayon ay si Claire. // "Limang buwan, Claire. Ni
niya ngayon samantalang alam niyang ang mga mata ni Cam
niya ngayon. // "Imposible ito!" // "Naniniwala ka na s
niya ngayon. Hindi suplada. Higit palang maganda ito ka
niya si Jenny. Nakangiti sa kanya. Sa tingin niya ay la
niya'y hindi pangmundo at isang pribilehiyong makadaopniya'y walang reserbasyong umiiyak. Laking pasalamat ni
niya, tiyak na magpapagulung-gulong sila mismo dito sa
niya. // "Marissa, dahil kay Leo kaya nagpapakababa ako
niya. Kagalang-galang at ang baby faced na mukha ay war
niya. Kung smart girl, bad girl, fashion girl, girl for
niya. Matapos kunin nito ang langis ay muli na naman ni
niya. Mukha pang matalino. Marunong magsasagot. // "Sig
niya. Ni katiting na pagmamahal ay wala siyang masilip
niya. O talagang ganito lang ang mga babae? // Sus, mag
niya. Pareho yata. Palipat-lipat ang tingin nito sa kan
niya. Pauguy-ugoy ang katawan nito. Sayaw na sayaw mara
f
W
h
c
E
L
C
j
L
v
p
R
V
e
X
g
c
p
f
o
f
u
v
G
u
S
N
C
c
S
L
p
l
O
S
A
k
p
n
G
o
h
Nelson ang tanong. Saka pa lamang nag-angat ng shade ang
magsalita ng ganito. // Parang pinitpit na luya ang mga
ang kanyang ex. Vocal ang ama sa pagpuri sa binata kahit
anya. // "Pero, itong braso ko, Doc," baling ni Irene sa
pilan ng pulisya. Hindi makapaniwala ang mga loko na ang
a nakikitang pinupuntahan." // Ngumiti lang si Miguel sa
g?" Parang nahuhulaan na ni Mike ang gustong tumbukin ng
'yan, Mommy. Bihis na naman ako." // "Hindi na muna ako
pa?" // "E pa'no naman," ikinumpas nito ang kamay sa mga
a na yata sa galit. Gusto na niyang patayin ang lalaking
i Edith. // Nagpalipat-lipat ang tingin niya sa dalawang
i Nico. 'Yung ibang girlfriends ni Daddy mabait lang pag
g relasyon. Muling nagbalik si Darwin sa dating upuan na
ni Carla ang suot na damit. // Napansin yata ng kanyang
kay Claire? // <KABANATA6> // PORMAL NA PORMAL si Fidel
ya ng mga sibilisadong tao. That is, kung kinakailangang
ital na ito si Mark, Irene," si Alex ang sumagot. Sa mga
ang ang kanyang mga labi. Hindi si Gertrudes ang kanyang
onalidad. At ibinabagay ang kilos at galaw kung sino ang
Naudlot si Jeciel, tila namalikmata. Muling napatitig sa
g mga mata ang interes na biglang gumuhit sa mga mata ng
a sa salita ni Dencio dahil alam niya na sa hanay ng mga
kay Mang Bernardo. Paghihigantihan pala siya ng lalaking
noon di'y maglahong bigla. Nang sarkastikong ngumiti ang
long ka." Inisa-isang tingnan ni Dencio ang mukha ng mga
lupa. Alam lahat ni Ablet ang usapang iyon. Lagi siyang
niya. Maliligo pa kaya siya? Kung si Lola Desta niya ang
nakapaligid. Malamig ang tinging tumapon sa mga mata ng
ga mata ni Irene. Tumitigas ang anyo ng kanyang mukha sa
xter." // "Vera," agaw ni Ablet sa iba pang sasabihin ng
o muling tumingin kay Miguel na parang pinag-aaralan ang
utos pa ng imbestigador ang mga daliri nang makilala ang
ng." // Hinagilap ni Mang Ernesto ang tingin ng binatang
hinintay ni Audie ang sagot, parang tinatantiya siya ng
nging paumanhin ni Dexter nasa mukha, bakas ang andap sa
agtutuos ni Marissa ng mga gastusin na parang hindi siya
upang magkadahilang yumuko nang makahulugang titigan ng
pangit. Sa katunayan ay may itsura ang lalaking kanyang
g pisngi. Matamis na ngiti ang iginanti niya sa lalaking
iningnan ng lalaki ang hawak. Tapos ay tiningnan uli ang
ay isang nakakapangilabot na tinig ang lumabas sa batong
iya na hindi narinig ng mga ito ang binitiwang salita ng
kaharap niya. Sa mata niyon, nagmula ang ngiti hanggang lumabas
kaharap niya. Si Mila ang bumasag ng katahimikan nang lapitan a
kaharap pa ang ibang manugang na lalaki. Siya na lang ang walan
kaharap pa rin nilang doktor. "Kailan ho maaalisan ng semento?"
kaharap pala nila ay isa sa mga napapanood nilang newscasters s
kaharap pero sa totoo ay nalalabuan siya. Marami naman sa mga b
kaharap pero umarte siyang walang nalalaman. "Hmm, wala naman.
kaharap sa kanya, anak... nakapantulog na ako, e. Anyway, sabi
kaharap sa mesa. "Alis nang alis, sa 'kin itinatambak 'yong ana
kaharap sa oras ring iyon. // Pero nagtimpi siya. "Mas mainam a
kaharap sa pagkakaupo. // "Hindi ninyo nakita? Iyong babaeng na
kaharap si Daddy. Marami na nga kaming pinasuko ni Nico dahil h
kaharap si Leila at dumating ang waiter na may dala ng kanilang
kaharap si Monique na laging nakatingin sa tiyan ng kaibigan. /
kaharap si Sister Alice. Kung alam lang ng madre kung saan siya
kaharap siya ng dalawa. // Ngunit bago nakapagsalita si Ronald
kaharap umilap ang mga mata. "Nasa ibang silid lamang. Binabant
kaharap! kahawig ito ng lalaking nasa kabaong. Kapatid marahil
kaharap!" // "Well, that sounds new to me," sabad ni Maribeth n
kaharap, bago dahan-dahang inilayo ang kanyang mukha. // Wala s
kaharap, kahit hindi iyon nagsasalita. // "Bakit mo ginawa, Ama
kaharap, mayroon nang mga nakapatay. // Tumawa ang isang pulis.
kaharap, naunawaan niya. // Inilabas na rin ni Fred ang handgun
kaharap, pakiramdam niya'y kasing liit lamang siya ng surot. //
kaharap, pati likuran ng tumalikod nang si Mando. At di malaman
kaharap, sa lahat ng usapan. Kaya, isang gabi, binalak niyang m
kaharap, tiyak na pagagalitan siya nito. Kungsabagay ay hindi p
kaharap. "Can I have another drink? Anyone?" // Parang iisang t
kaharap. "Gusto mo lang makaiwas kay Sha, ako ngayon ang ginigi
kaharap. "Iba na siya. Nagbago na siya. At mahal na mahal ka ni
kaharap. "Kaya mo naman kaya?" pigil ang ngiti sa mukha. // "Pa
kaharap. "O, anong balita?" // "Susuko na ho ako." Walang kagat
kaharap. "Raffy, ang mga haka-haka mo'y sasarilinin mo na lang
kaharap. "Sabihin mo kay Melanie, huwag na siyang maghintay." /
kaharap. 'Wag kang mag-alala, aalis na ako. Hinihintay ko lang
kaharap. // "'Yung upa rito, makapagbibigay ako sa 'yo," singit
kaharap. // "Ako nga pala si Eric," patuloy ng lalaki, "kung hi
kaharap. // "Anong magagawa ko? Hindi ikaw ang itinitibok ng pu
kaharap. // "Bagay na bagay sa iyo ang kulay asul, parang napak
kaharap. // "Baka naman ho kung ano ang gawin ninyo'y masabit p
kaharap. // "Bakit, Ursso? Naikalat mo na ba sa lupa ang binhi
kaharap. // "Can I invite you for lunch, please," anyaya ng pan
p
x
v
f
q
U
U
m
y
e
A
m
x
f
T
K
f
e
c
o
m
y
e
K
b
c
b
G
L
o
p
f
V
e
q
f
q
m
y
c
C
K
aga. Lalo na nang makitang naging mabalasik ang mukha ng
isip pang iba -- maiisip ni Roque ang kasong ipinasok ng
tanong ng peryodista. Alam na sensitibo ang mga tulad ng
ang oras na iyon, lahat ng palatandaan ay nakita niya sa
rush ko siya," anas muli ni Rudolfo habang nakatingin sa
ngayon ano?" Anang Rose na nakapamulagat sa paghanga sa
akin." Pakiusap ni Nep nang mapansin ang pananahimik ng
ng ulo ang mag-asawa. Matagal na tinitigan ang mukha ng
lita si Dante. Lalo pang pinalalamig ang pagkakatitig sa
ay nasabi niya nang makitang handa nang makipag-usap ang
kikiramdaman rin ang sarili sa epekto ng mga sinasabi ng
amang si Camilla at naghintay ng susunod na sasabihin ng
ito," at simpleng hinubaran niya sa tingin ang dibdib ng
kakita sa alagad ng batas saka matalim na sinulyapan ang
inig iyon ni Jopet. Tumigil ito sa pagnguya. Tumingin sa
Bob ay naghihintay ng sasabihin ng dalawang matatandang
a kanya!" // Tumango ang matanda at muling tinitigan ang
go siya nakapanumbat ay muli na namang nakapagsalita ang
a sa binasang pahayagan, lumipat agad ang tingin niya sa
nito. // "Saan ka ba ngayon?" Ang naitanong ni Andoy sa
anyang isipan. Nagsusumigaw iyong si Camilla ang kanyang
asalita na sana siya nang biglang mag-angat ng mukha ang
a ang tutoo. // "Ma'am?" nagtatanong ang mata ng kanyang
usap si Bob. Addressed ang kanyang statement sa dalawang
ang taong napatingin naman sa kanyang direksiyon ang mga
n niya si Tony. // "Bakit?" natawa na naman sa kanya ang
hindi makuhang magbigay ng matamis na mukha sa lahat ng
! "Di makapaniwalang sambit ni Dea. // "Mismo!" Tugon ng
-hiya sa harapang iyon lalo na't puro babae pa naman ang
pananalig sa Diyos ng kabutihan ang mabisang panlaban sa
oo nang dahil naman sa nakikitang ekspresyon sa mukha ng
niya ang naranasan ko," bulong nito na hindi narinig ng
aya hindi siya nagkakamali. Sigurado siyang si Leila ang
ang iniwasan na niyang gamitin ang pagtawag ng mister sa
on ho ba? Sige, kayo ang bahala," wika niya sa matandang
og na mangga na dumaan sa osterizer nang makita nito ang
yan ang kasagutan. Anong tingin mo dito?" tanong niya sa
ain dito." Pinagmamasdan nitong mabuti ang pagkabigla ng
ay hindi rin maikakailang naaakit ang kanyang sarili sa
wasan siya." // Tumigil ang matalim na titig ni Irene sa
ako umaray." // Napatawa si Mike. Hanga siya sa babaing
.." // Nagpalipat-lipat muna ang tingin ni Betina sa mga
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
// "Dahil sa ginawa ay pinarusahan ko siya. Isinumpa k
// "Ga'no mo kakilala 'yong re-rape sana sa'yo?" // Hu
// "Heto, paminsan-minsan ay lumalabas, naghahanap ng
// "Hindi ka nga mapalagay. Problema nga. Hayaan mo at
// "Hoy! Buksan mo na ang ibang regalo!" utos niya kay
// "Ikaw rin, Rose, ang ganda mo ngayon. Daig mo pa an
// "K-Kasalanan ko rin, Nep. Natangay rin ako kasi I l
// "Kaibigan ko ho si Nenita." Pagpapaliwanag ni Camil
// "Kailangan ko ng pera upang kahit kaunting tsansa a
// "Kailangan niya ang operasyon, Mr. Solis. Kidney op
// "Kapag magaling na 'ko, makikibakas ako sa paninda
// "Kasi ho ganito iyon. Mahirap lamang ang pamilya ni
// "Kayo lang naman ang me gusto. Kung ako, ayoko." //
// "Lisensiya n'yo," salubong ng hagad. // Iniabot ng
// "Love mo rin ba ang Ate Jo-Ann." // Matagal bago na
// "Ma" si Alicia ang hindi nakatiis. // "Aba, e, nasa
// "May retrato ako ng mayordoma at ang puwedeng tuluy
// "Monique na lang ang itinawag ko sa iyo. Wala naman
// "Oo," pormal na tugon ni Tony. "Sa kagustuhan sigur
// "Sa Blumentrit sana ang tungo ko, dadalawin ko ang
// "Sino ka?" // "Isang kaibigan." Pumutol ang babae n
// "So you finally wrapped up the Soriano contract, eh
// "Sorry, Mr. Solis. May naalala lang akong bigla." M
// "Tatawagin ko. Bob. Ikukuha tuloy kita ng maiinom,"
// "This is a very very memorable and colorful occasio
// "Wala." // "May ibig sabihin 'yang tawa mo, Irene..
// Ang lahat ay tahimik, tila ba di rin nakikisaya sa
// At binilang ng may hawak ang mga bulaklak na nakahi
// Binasa uli ang numero ng binggo. Sa letrang "B" //
// Hindi siya nagkakamali ng iniisip. Buhay pa si Russ
// Ikinuwento ni Jazmin ang nakapagtatakang pangyayari
// Kinabukasan, si Nelson ang nabigla sa desisyon ni M
// Kung titingnan lamang ni Darwin si Leila ay makikit
// Marahang naupo si Rouel. At muli ay katahimikan. //
// Matapos magpaalam sa asawa ay nagtungo na nga sila
// Namilog ang mga matang napatayo si Amanda. // "Nana
// Napailing si Mang Emilio. Korteng tao nga ang tunaw
// Napatungo si Nenita. Pakiramdam niya ay tumatagos s
Ang tutoo ay maginoo si Ric sa lahat ng kanyang kilos.
Ano 'yong mga natuklasan mo kay Sha? // "Aywan ko kung
At ikinatutuwa niya ang pangyayaring pinagtagpo sila n
At para bang may komplikadong bagay na gustung-gustong
K
q
X
h
o
S
e
f
p
e
L
r
o
O
p
K
C
c
e
k
L
c
p
o
f
A
e
b
o
p
c
C
L
d
b
m
p
u
6
2
Z
2
dibdib," paniniyak ni Carol. // Tinantiya ni Alicia ang
ngo si Rudolfo. Pinagmasdan niya ang inosenteng mukha ng
ng agam-agam. Bagkus, ito'y nakapagpapatahimik ng isang
ngan kitang makausap." // Pinag-aralan niya ang mukha ng
n naman si Andoy ng mga oras na kilala niya ang lalaking
era. Sumungaw ang luha sa mga mata. Napayakap na lang sa
g buong kompiyansa. // Gusto sana niyang pagsalitaan ang
'Yon ba ang baliw?" // Sinukat ni Nelson ang damdamin ng
g nakapagsesermon pa? Pero hindi naman multo ang kanyang
it ngayo'y pinigil niyang huwag mahalata iyon ng kanyang
. Ang layo ng inaarte ng dalawa kapag may ibang tao nang
kaipit sa mga labi ay parang nakikita niya ang sarili sa
alaga. Naakit siyang pagmasdan ang kagandahang lalake ng
a ako." // Noon pa lang napagmasdang mabuti ni Audie ang
// Hindi siya makapaniwala sa mga salitang naririnig sa
g kanilang anatomy ay sinalong lahat ng lalaking kanyang
?" // Parang iisang taong tinalikuran si Kristina ng mga
lumabas..." // Naglipat-lipat ang tingin ni Irene sa mga
l sa pagsasalita si Carla. Matamang pinagmasdan niya ang
aisip niya, hindi lang sa pandurukot mahusay ang kanyang
arang huli na. At sa tantiya naman niya ay pulis nga ang
// Hindi agad nakasagot si Irene. Napatitig lang siya sa
iya ang babaeng iyon. Hindi niya nakikilala ang lalaking
kanyang ibinunyag, ayon na rin sa hitsura ng kanyang mga
unghininga ng malalim si Nelson at napangiti ang kanyang
it sa ganitong paraan ay malapatan ng hawak sa kamay ang
hindi alangan sa kanyang posisyon, pagsasabihan niya ang
// Pumuwesto ng upo si Edmon bago sinagot ang tanong ng
Mang Andoy ay pilit naman niyang sinisipat ang mukha ng
Nakita niya ang pagbabalik ng sigla at tamis sa ngiti ng
Irene, ngunit wala na nga siya. Patay na," napayuko ang
agang nauutal siya. Palipat-lipat ang tingin niya sa mga
i nang nakakundisyon ang isip niya kapag si Carol na ang
di nakikisabad si Libay. Ni hindi sumusulyap sa dalawang
sa sitwasyon ko." // Nakaramdam ng awa ang binatilyo sa
milla." // Nagtaka ang babae. Ano ang gustong sabihin ng
ng labi. Marunong bang bumasa ng isip ng iba ang kanyang
. // Pero ayaw sigurong ganap na biguin ni Mando ang mga
sa panahon kung ano ang mangyayari // ang pakli ng isang
vy // // // hindi makuha ang kahulugan ng pangungusap ng
tila pa nagmamalaki si Cesar nang makitang nag-iisip ang
i e inferior na inferior siya sa ayos at arte ng kanyang
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap.
kaharap?
kaharap?
kaharap?
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
At para huwag na siyang mahanapan pa ng butas ay "Neve
Batang-bata pa talaga ang isip nito ngunit kung pagmam
Dahil alam mong ito'y hindi idinidisplay. // Puro at b
Desidido ang mga mata nito. // "S-sige. Magbibilin lan
Gayon din si Aling Destra, nakilala rin nito ang lalak
Gulat na gulat si Dexter. Mahigpit niyang niyakap ang
Ipaalalang, siya'y si Miss Monica Dizon. Ang kanyang a
Iyon ay isang bulkang napuno ng init na hindi na kayan
Kung ano, ay hindi niya masabi. At kung multo man, ito
Kunot-noo siyang sumandal sa kinauupuan upang ipahalat
Lalo na ang kanyang kapatid na laging nakasukbit ang b
Makisig. Makinis sa unipormeng pinatigas ng gawgaw. In
Maputi sa pangkaraniwang lalakeng makikita sa lugar na
Marami itong puting buhok. // NAGTITIMPLA si Melanie n
May multo bang nakapagsesermon pa? Pero hindi naman mu
Mula sa pantay-pantay at puting-puting ngipin, bibig n
Naiwan siyang nakaunat ang kamay, hawak ang kopitang w
Nakahalata siya. Tila gusto siyang paglihiman ng Mommy
Nakatingin lang sa kawalan si Monique. Seryosong-seryo
Napakahusay din palang magsinungaling. Baka paniwalaan
Nasa lalaki lahat ng palatandaan: maigsi ang buhok, ma
Natawa siya pagkatapos. // "Bakit?" // "Hindi ka rin b
Ngayon lang niya ito nakita. Pero aaminin niya sa sari
Pagtataka ang nasa mukha ni Gerar, samantalang panlulu
Para kay Nelson, sapat na iyon. Ang pader ay dahan-dah
Sa haplos, sa pananalita, at sa hitsura, ibang-iba na
Sasabihing wala siyang pakialam kahit higit pa sa hali
Tila ba husgadong pinag-aralan munang mabuti ang pagka
Tumango siya. // "Kung ganoon kayo ang dating barangay
Tumayo na siya at nagpaalam sa babae. Inihatid siya ha
Umiwas ang tingin sa kanya. // Hindi nakahuma si Irene
Umiwas ng tingin si Henry. // "Pwede ko na bang ituloy
Wala siyang alam kung may babae nga ang kanyang kapati
Wala siyang maisasabad sa gayong usapan. Kaya natatako
Waring ngayon lang napagtagni-tagni ang kanilang sitwa
// "Ngunit ano mang tuso ng matsing ay napaglalalangan
At bakit ganoon? Kung magsalita ang babae ay para bang
Bihira lang naman sa kanilang magkaroon ng happening,
// #187 // ang ipinipiksing tutol ng nagbasa ng libro n
// #23 // nayanig si Juvy // bakit ang lalaking ito na
// #50 // umiling-iling si Aling Piling // hindi mabuti
// #51 // tumikwas ang isang kilay ni Doris sa sulok la
2
6
2
4
Z
5
6
2
4
3
4
3
3
6
6
Z
3
2
8
2
3
6
2
8
2
2
3
Z
2
8
1
3
Z
5
2
6
3
6
2
6
6
2
o ng binata // hindi naunawaan ng English instructor ang
lakas habang walang imik na nakatitig sa kaniya ang mga
ig ang kamay // parang alinlangan kung iaabot o hindi sa
Tentay nang mapansing umaagos ang luha sa mga pisngi ng
i mamasyal // gusto kong maging langgam ang sabi niya sa
g at mahinahong pagsusuri nitong Hukumang kaniya ngayong
kurot sa dako ng kanilang katawang hindi makikita ng mga
usisa pa rin niya // bigla ay natunaw ang galit niya sa
glalahad ng mga matwid ay pinawalang-sala na siya ng mga
n ninyo na // tumigil siya // tiningnan ang mga mukha ng
paraan ng isang magalang na bisita // minukhaan niya ang
// at padarag na parang may kaaway na nilayasan ang mga
akit niya // hindi ako nakakibo // nabaghan ako sa aking
agulo sa gayong pag-uumpukan salamat at naapula ng ibang
ahil ay nagkaaway silang dalawa kung hindi naawat ng mga
ay // nagbubulong ito saka sabay irap na tinalikuran ang
// aniya at minasdan kung ano ang reaksiyon ng sinabi sa
g ni Doris // nakatitig na lang si Mimi sa nagbububusang
ng ano ang Kristiyano lagi niyang sinusuntok ang librong
hindi ukol sa kanya // pero nakuha pa niyang ngumiti sa
nilang puntahan // nakita niyang biglang napapitlag ang
agmamasid ay binuksan // ang bulong sa kasiping ng isang
ang bestido // parang di pinansin ni Leah ang sinabi ng
ay na loob na lalaki ay hindi natutubigan kahit sino ang
tty. Ruval // hindi makaimik si Galatea // nakangiti ang
muwebles sa silid // naitanong ni Sarhento Verde sa mga
ama siya sa tuwing ngingiti sa kanya ang poging lalaking
di naglalasing // at kung magsiinom ma'y piling-pili ang
ga kilay ni Fanny at hindi makapaniwalang tumatanggi ang
i nagagamot ng tugtugin ang bingi // kapag may hirap may
atanda kaysa 'kin // baka hindi siya makaiyak sa 'yo pag
akapasa at nakapagturo // nang iabot niya sa kanyang ina
talo ang loob niya sa dalawang takot sa bulas ng kura na
/ nang gabi ring iyon // nasa harap ng tanghalan si Huse
// tanong ni Leah at tumindig na ito pilit ikinukubli sa
res ang pinto at kulang na lamang na ipagtabuyan ang mga
a na usal niya // para siyang ipuipo // sinugod niya ang
rong Tumas // sa sagot na ito ni Maestrong Tumas ang mga
gdag pa sinabi rin ni Deogracias sa asawa at sa iba pang
mecanica ay madalang na nagsalita // ani Horacio sa mga
ban sa isang dayuhan // ang naitanong ni Salvador sa mga
partner // at kahit gusto pa rin ni Juvy na patayin ang
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
// agaw ni Galatea habang dumadampot ng cake // #31 //
// ang patuloy na pagmamatwid ni Maestrong Tumas // ang
// at hindi niya maialis ang titig sa maamong mukha ni
// bata pa ang babae // mahaba ang buhok // unat // ngu
// biglang lumiit ang katawan ni Lina at siya 'y naging
// di ko sinasabi ito sapagka't may bahid man lamang sa
// gayon man kahi't ang lahat halos ay nakahanda nang s
// hanga siya sa katapatan at praktikalidad ng babaing
// hatol ni Tasyo // #255 // pasubali ni Bandong // gii
// hindi halos humihinga ang anim // para ipabatid sa i
// hindi niya kilala ito // muntik nang hinimatay si Le
// hindi niya pinansin ang tawanang iniwan niya sa liku
// ilan pa kaya ang Samuel sa siyudad na binusabos ng k
// ito ang nangyayari sa kanilang pag-uusap ng buhay ng
// liban sa mga nag-uusap ay walang ibang nakamalay sa
// may ilan pa ring katulad niyang naglakas-loob // sa
// naaksidente // ulit ni Luisa na habol ang hininga //
// nakasingit ng pagsasalita si Mimi // #52 // tiningna
// nang dakong-huli napalakas ang tanong sabay sa lakas
// nang wala na ang nagdeliber inikot ng mga mata ni Ju
// nginig alam niyang pinipilit lang ni Don na magpakat
// nguni't narinig pala ng alila ang anas na ito kaya n
// pakli ni Fanny // #16 // hingal sa animo'y nagma-mac
// parang nauupos na kandila ang matandang babae // nak
// pero bakit iiling-iling // hindi na umiiling-iling s
// sahod ni Hugo // sagot ni Sarhento Verde na itinango
// si Oliver ako at ikaw naman at si // Clarita // halo
// sila ang mararangal daw // noong umalis si Rex ko pi
// teka saloob-loob ni Leah // bakit nga hindi // itong
// walang unang CC sa ayaw magbigay o mag-donate ng dug
ako // #50 // don't worry hindi iyakin ang Lola mo // #
ang ama ang unang suweldo naluha ang kanyang ina // sal
ang lahat at sa galit ng kurang hindi siya papagpakapit
ang mga manonood // ang gabing iyon // sino 'ng makalil
ang panghihinayang // ani Armand // at ngumisi ang bakl
at nagkakandarapa halos na pumanhik // iyan ang karaniw
at pinaulanan ng walang hunab na palo ng hawak na balil
ay saglit na natilihan // patuloy ng Guro na sinamantal
bagama't pahapyaw ang nilalaman ng sulat na natagpuan n
habang nakapako ang tingin sa ituktok ng lagaslas // ka
isang hapong panauhin siya nina Heneral Maglangkay Biny
isang panig sa kanya ang hindi nakaiwas na humanga sa m
6
3
5
8
1
3
6
Z
Z
5
6
0
2
6
0
2
3
2
3
4
0
8
2
2
4
1
Z
6
3
6
9
6
2
Z
0
0
2
6
2
6
6
1
nangapahinto at bawa't isa'y hindi nakuhang makasisi sa
nagbitiw ng gayong salita // parang hindi si Zarding ang
ubukan kong mag-ombre dahil nasa loob ako ng simbahan at
ang mga labi ng salarin // si Crispin na ngayon lang ay
w pa 'ng nag-insist na makipagkita ako kay Doris // kung
kasayahan moderno // ibang-iba siya sa babaing ngayon ay
'y nagdaan ang lahat ng pagsisi at pagtatanong // diwa'y
awat pagkakataon // sa una bigkasin ito kunwari sa isang
talaga ang gusto // kailangang pursigido ka // maton ang
g lahat // iisa-isahing aayusin sa pagkakatindig ang mga
pa at itiniklop ang isang makapal na aklat sa ibabaw ng
nang mamatay ay umisip ng paraan upang mapaglalangan ang
uvy hinablot ang isang susi at halos hindi tumitingin sa
g nagtibay ang dalawang hula na siyang ipinilit sa ibang
nansin si Dondong // ano ba ang iyo naman binalingan ang
indi maggagalit-galitan si Mimi ay mahahalata ng kanyang
intay siya inip na kinakatok ng mga daliri ang ibabaw ng
s // kumuha ng mga 15 tableta at inilapag ang mga ito sa
ng masama sa pagpaparami na anak // ipaliliwanag niya sa
awang katayuan // tingnan mo 'yan Benigno // nang tayo'y
na anong munting pagkakasala // makaraan ang ilang araw
tuba patuloy sila sa paghalakhak habang dinadalirot ang
ya rito // at ang ngiti ng ginang ay parang sa isang may
kibit-balikat lamang ang salesclerk na hindi naniwala sa
/ inakbayan ako nang mahigpit ni Em // pakiusap ni Em sa
abutin mo diyan // ku e baka kamukat-mukat na lang natin
ayon ay 'yung usapan ng matatanda sa kabilang umpukan //
ulunan nito // mga mata na lamang ang pinapagtatanong sa
sang kahon ng tsokolate ang inilabas ipinatong sa mesang
serat // +Panagimpan // #3 // angnakikiusap na binata ay
ya at saka inilista sa isang card na ngayo'y nasa mesang
naghihintay sa kanya // naupo si Aida sa isang likmuang
naroon // pagka't hindi lingid sa kanila pala-sumpa ang
hit sino 'y makakalimot sa tumatakbong mga sandali kapag
t isalaysay ng sumulat ang ibig niyang sabihin na parang
ang kakurapkurap na nakamasid ang mangingisda habang ang
g pagtataka ni Armand // huminto ang bakla at tumitig sa
habang tila naman para-parang nawawalan ng loob ang mga
nt Robles iniisip na hindi pa binabalikan ng hinahon ang
on lamang nalubos ang pananalig ni Tentay na ang kanyang
a wala nang babaing makasayaw // ang putol ng isa sa mga
n Miss Gorospe // e bukas na lang kaya // kailangan ding
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kahit ang amerikana't pantalon ng baguntao'y nasabawan
ko // ano naman ang palagay mo sa akin // mahinahong sa
ko ang Obispo // ay nang makita ko ang Obispo na batamb
ko ay natunaw na parang asin // ang mandurukot ay bigla
ko lang ang Arnel na 'yon ay baka napatay ko // na-real
ko maitim makakapal ang palad mahaba ang buhok walang m
ko si Pedro nang hapong iyon gayong batid niyang ako'y
mga tatlo o apat na talampakan ang layo // sa ikalawa b
mo // anong gusto mo // iiling // kailangang maipakita
na dalawang hipag si Nita at ang kanyang ina // ngayon
na hapag // magalang na inabot ng Herente ang aklat at
na higante // ako ay nahahandang mamatay wika niya // p
na iniabot iyon // tinanggap naman ni Butch ang susi bi
na kamukha rin nilang nagsasayang ng araw // #185 // an
na mamimili // marahang lumapit si Dondong sa kahong ki
na mangiyak-ngiyak na siya // tulad kahapon and the day
na mesa sa bukas na pintuan nakatutok ang mga mata // n
na mesita // may pitsel at baso ng tubig dito // kung i
na mga ina at mga dalaga man // ang masama ay magpakara
na ng Papa hindi mo man lamang ako naalala // nagpakuha
na ng Sultan si Pilandok // hinatulan siyang makulong s
na talaba at aliging alimasag // gininaw ako sa darang
na talunan // o ganoon ang nakikita ni Elsa sapagkat an
na teen-ager // giit ni Galatea // hindi kumibo ang sal
naming tenyente // naawa yata ang tenyente isinama niya
natin 'yan at tinatapalan ka ng salapi para layuan mo s
ng Tatay ni Navy si Judge raw 'yung mataba na katabi ni
ng doktor nguni't sa di man nagbabagong kulay at anyo n
ng kanyang kinauupan // #81 // tinikman ni Tina ang tso
ni Aida sa upuan // sila'y nasa bulwagan ng isang mahar
ni Dr. Chan // #2 // sakit ba ng ulo // oo Dok // sakit
ni Nardo at inilagay sa ibabaw ng kalapit na mesita ang
nila // pikang sabi ng isang lalaki // kampi ang matand
niya ang anghel ng kanyang buhay // nakalimutan ko na m
niya ang kanyang sinusulatan // ang kanyang mga pananal
niyang napakalaking higante ay nagsa-usok at unti-untin
parang tinitingnan kung puwedeng magtago ito ng lihim /
sa gayong hindi akalaing biglang pagwawagi ng kanilang
sa kabilisan ng pangyayari at idinadaan sa pagsasawalan
sa konpesor ay siya ngang si Ventura na kanyang naging
sa unang nagsalita // sabi naman ng isa // ani Gil sa n
sa usapan natin si Armand e at may appointment pa 'ko s
3
2
2
2
2
6
hindi pa naman ako huli // usal niya sa sarili at parang
mi // ngayon ay malaya siyang makakasimangot hindi naman
// inis siya nguni't hindi niya magawang sumimangot pag
on nga e mapanukso si Ver at minsan tinutukso siya kahit
naman niya sinaway si Ver sa panunukso sa kanya // kahit
patuloy ng Guro na sinamantala ang hindi pag-imik ng mga
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
kaharap
si Daniel ay idinugtong // maaaring paratangan mo 'kong
si Larry // nguni't nagunita rin niyang itanong // mala
si Larry // sabi kasi ng Mama niya e unbecoming of a la
si Lola // makikita ng Ver na 'yon // pero teka nanunuk
si Lola nagtutuksuhan sila // hindi nila naisip pareho
upang tapusin ang ibig sabihin // #56 // ani Komandante
kaharapin
b
D
b
D
M
g
N
e
m
7
5
7
7
5
gon si Abbygale kinabukasan. // Alam niyang ang buhay na
plantsa. Napapailing siya sa malaking gastos na kanyang
tiyak ng mga ito. // At bago na namang buhay ang kanyang
tion. Batid niyang panibagong pakikisalamuha ang kanyang
Mga familiar faces na nagkakaintindihan na sa problemang
niyang matulog at kalimutan kahit saglit ang problemang
a ni Pio. Hindi malaman ni Carol kung paano dadalhin ang
sa ospital. Kundi sa pag-iintindi sa malaking gastos na
giti si Nenita. Isang bagong buhay ang ngayon ay kanyang
lamang ang tanging paraan upang malunasan ang suliraning
-aangat ng mukha ay muling hahagurin ng tanaw ang dakong
mga lumalalang suliranin sa pulitika at sa ekonomiya na
niya'y nararapat sundin upang malutas ang mga problemang
ga'y bago Oy // muling aayos sa pagkakaupo at tatanaw sa
kakaharapin ngayon ay hindi na tulad ng dati. Wala na siya sa s
kakaharapin. // Nang tunguhin niya ang banyo, nakita niya ang p
kakaharapin. // Parang kay bilis-bilis lahat ng pag-inog ng kan
kakaharapin. Kung sinu-sino ang kanyang makakasama. Kahit papaa
kinakaharap namin. Tumango-tango sila sa akin, mga tango in ful
kinakaharap nilang mag-anak. // <CHAPTERTWO> // "SAAN KA na nam
kinakaharap nilang problema ngayon. Kapag ang mga kapatid niya
kinakaharap niya. // "Bakit pumasok ka pa ngayon?" Puno nang pa
kinakaharap! // INABUTAN niya si Aling Rosa sa kusina na abalan
kinakaharap // malubha ang kanyang asawa // paulit-ulit na niya
kinakaharap // muling kukusutin ang mga paningin // bakit kaya
kinakaharap ng bansa sa kasalukuyan // ngunit ibig din naming i
kinakaharap ng bayan // sa kanyang paglilinaw sa masalimuot at
kinakaharap ng tanghalan // naidlip pala ako // nahulog ang sig
kaharian
s
q
s
s
s
W
q
q
q
s
s
q
s
s
o
q
o
o
s
g kaharian! // <3> // Mababait na Lamang-lupa sa Gintong
ng matatanda. // "Nariyan ang kambal kawayan. Diyan ang
nananalamin sa pilak na lawa na kinatatayuan ng gintong
a si Nini. // "Bakit, Nini, hindi ka ba natutuwa dito sa
pumunta, ha, Nini?" // "Gusto ko pong pumunta sa gintong
ofa si Jim sa tindi ng pagkalango. Pumapaimbulog siya sa
i Benjie, dinalaw niya ako. Pilit niya akong sinasama sa
daw ako ay bubulagin niya ako hanggang sa madala niya sa
ng balite. Doon siya minsan namamahay. Pero ang tunay na
sabi ni Yaya Soling!" // "Ay, talaga, Nini... sa gintong
ong itanong sa 'yo kung naging masaya ka dito sa gintong
/ "Anong kaharian?" tanong ni Aling Isa. // "Ang kanyang
in sa paglalakbay namin ni Lolo Ponso papunta sa gintong
atayo na sa gitna ng gintong bulwagan ng mismong gintong
n ng aking mahal. Nagkamali kayo sa pagtungtong sa aking
lalake na maglalakas ng loob na puntahan siya sa kanyang
pangahas na lalake na basta na lamang pumasok sa kanyang
w sa kabutihan ng lahat, ang pangangaral niya patungo sa
lo Ponso! // NAGPAHINGA SILA sa terasa na nakapalibot sa
kaharian // kaagad NAGSAGAWA ng auscultation sa pamamagitan ng
kaharian ng kapreng kaibigan ni Corazon," wika ni Mang Emilio k
kaharian ng mababait na pulang langgam at iba pang mga lamang-l
kaharian ng mga anghel at kerubin? Dito'y makakasama mo ang lah
kaharian ng mga gintong pulang langgam sa ilalim ng lupa. Magan
kaharian ng mga panaginip. Sa hihip ng hangin na nagmumula sa n
kaharian nila," pagtatapat ni Corazon. // "Huwag kang sasama sa
kaharian nila," umiiyak na wika ng dalaga. // Hindi mapaniwalaa
kaharian niya ay kawayanan, doon sa gubat ng Tiba-a," wika ng m
kaharian sa ilalim ng lupa'y walang kaparis ang saya. Duon ay t
kaharian sa loob ng Punso." // "Opo, Lolo Ponso!" // "Pero pagk
kaharian sa mag-asawang kawayan. Dito kasi sa loob ng bakuran '
kaharian! // <3> // Mababait na Lamang-lupa sa Gintong Kaharian
kaharian! // Halos malunod si Nini sa katuwaan nang bigla na la
kaharian!!!" Ang tinig nito ay nakakakilabot sa pandinig. // Lu
kaharian," wika ng albularyo. // "Anong kaharian?" tanong ni Al
kaharian. "Ito ang malaki nilang pagkakamali." Bulong nito, may
kaharian. // Ngunit nang matagpuang patay si Padre David sa lik
kaharian. Ang gintong palasyo pala, natuklasan ni Nini, ay naka
s
q
q
9
0
0
0
0
9
0
0
7
Z
0
0
7
0
7
0
0
7
8
0
8
0
7
0
8
Z
7
7
7
8
Z
0
0
Z
7
7
7
7
0
ggam, sa palibot ng bilog na gintong bulwagan ng gintong
siya sa kanyang kaharian," wika ng albularyo. // "Anong
Alam mo ba, nakakulong ngayon ang katipan mo sa kanyang
g pakikitungo sa kanya // kaisa-isa lamang siya sa aking
am-ang sa ina ang pagpapatawag sa lahat ng kababaihan ng
iskoyaw // ang lahat ay nagsikilos upang ipagtanggol ang
si Haring Madali at siya ay buong giliw na tinanggap sa
os maganap ang paghihiganti umuwi si Lam-ang sa kanilang
i pa ako gumagawa ng isang ganap na paglalakbay sa aking
katipan // naging maligaya ang pagbabalik ni Bantugan sa
long Mindanaw ay nagdulot-lungkot sa maraming baya't mga
I sa trono ng Espanya ang kalupitan ay muling umiral sa
r ang pinakamakisig at pinakamatapang na lalaki sa buong
may ng datu // bigo sila sa digmaan // nasa hangganan ng
tong pangyayari kung kaya't ipinasiya niyang lisanin ang
mga Kastila noong taong 1622 // nabawi niya ang kanyang
balitang ang mga kaaway ng kaharian ay nasa hangganan ng
asok sa look ng Maynila muli niyang sinunog ang kaniyang
sayahang iyon ay dumating ang balitang ang mga kaaway ng
uling pagkabuhay ni Bantugan nagdaos ng piging ang buong
// subali't ninais ng mga Kastila na sakupin ang kanyang
ndalo ni kabo Huwan dikit-dikit kung lumaban sa lusubing
g binuod ng nabanggit na epiko // noong unang panahon sa
kot sa Kawalaan // sabi ni Paracelsus kung papasok ka sa
sa inyo'y ipinagkaloob na matalastas ninyo ang hiwaga ng
a sasakuping bansa para sa kaluwalhatian at katatagan ng
ajah Soliman // si Rajah Soliman ay pinunong kinilala sa
ino ang ancient ruler na tumutugtog ng violin habang ang
nsan kaawaan ang mga sanggol at bata sapagkat kanila ang
rap ng Kastila o sinuman sapagkat paghihirap ang susi sa
Krus sa bundok na kinatitirikan ng simbahan ni Venus sa
ang kuwento sa Lakandula isang pook sa Maynila na dating
katuwang sa loob at labas ng isip // upang matagpuan ang
it na pulo // ibig ng sultan na ang kaharian niya at ang
mumuno ni Lakan Dula ang tiyuhin ni Rajah Soliman // ang
ugan // nang manumbalik ang katahimikan at kapayapaan sa
anak ng hari sa kalapit na pulo // ibig ng sultan na ang
watig na mahal niya si Celim kaya inihandog sa babae ang
amamagitan ng espada at krus // sinakop ni Goiti ang mga
di naisakatuparan ang pangarap ng Espanya na magtatag ng
g kasaysayan ng Pilipinas ay nagsimula pa sa matatandang
kmang aalis na siya upang di-umano ay babalik na muli sa
kaharian; nagsisiawit ng isang magandang kanta tungkol sa pagka
kaharian?" tanong ni Aling Isa. // "Ang kanyang kaharian sa mag
kaharian?" wika ng albularyo. // "H-ho?" takang bulalas ni Rudo
kaharian // #43 // hindi ko gustong hatulan ang sinuman ng kama
kaharian // ang bawat isa ay kinakailangang may handang gugo o
kaharian // hindi nangiming pumahimpapawid si Prinsipe Bantugan
kaharian // isang masaganang piging at pambansang pagdiriwang a
kaharian // malungkot na tinanggap ng ina ni Lam-ang ang tungko
kaharian // masyado na akong matanda // walang lugar dito para
kaharian // nagpamalas ng pakikipagkasundo si Haring Madali at
kaharian // si Indarapatra na haring mabait dakila't marangal a
kaharian // si Lamadrid ay isang sarhentong Pilipino sa taguan
kaharian // siya at si Rosa ay magkasintahan // ngunit hindi ni
kaharian ang malakas na puwersa ng kalaban // umaalingawngaw sa
kaharian at humanap ng kapalaran sa ibang lupain // sa kanyang
kaharian at napanatili niya ang kanilang pananampalataya // ang
kaharian at sila ay didigmain // ang kalaban ay nasa pamumuno n
kaharian at siya ay umalis // si Raha Lakandula ang Hari ng Ton
kaharian ay nasa hangganan ng kaharian at sila ay didigmain //
kaharian bilang pagdiriwang at pasasalamat // sa gitna ng kasay
kaharian kaya't si Raha Soliman ay nagtanggol // si Raha Solima
kaharian nalilinis ang daanan // lunas kung sa karamdaman hangi
kaharian ng Bumbaran ay may nakatirang dalawang maharlikang mag
kaharian ng Diyos pumasok ka muna sa iyong ina at saka mamatay
kaharian ng Diyos samantalang sa mga iba sa pamamagitan ng mga
kaharian ng Espanya // ang pagpapalaganap ng Kristiyanismo ay b
kaharian ng Maynilad sa timog baybayin ng Ilog Pasig // sa pagt
kaharian ng Roma'y nasusunog // si Hector po // si Hector ay is
kaharian ng langit // kalong niya ang bata isang sanggol kung s
kaharian ng langit // upang maging masunuring kolonyal ang mga
kaharian ng mga Moro // paaalisin ni Elena ang kalabang Moro at
kaharian ng mga datung lumaban sa Kastila // pinag-ugnay sa nob
kaharian ng panaginip bilangin ang mga puwang sa unibersong pan
kaharian ng prinsipe ay magkaisa upang lalo siyang maging makap
kaharian ni Rajah Soliman ay isang sentro ng pananampalatayang
kaharian nilibot ni Bantugan ang kanyang mga katipan // naging
kaharian niya at ang kaharian ng prinsipe ay magkaisa upang lal
kaharian para kay Celim bilang kapalit ng pag-ibig // kung siya
kaharian sa Gitnang Luson samantalang sinakop naman ni Salcedo
kaharian sa Silangan dahil halos lahat ng kanyang ipinadalang p
kaharian sa Timog Silangang Asya // ang kailangan ngayon ay isa
kaharian sa ilalim ng dagat // aalis na po ako at baka hinihint
0
0
7
7
7
0
0
0
0
0
0
9
0
9
8
8
0
ng ulo sagot ng ayaw pa ring maniwalang Sultan // walang
po ninyo // pagpapatunay ni Pilandok // talaga pong may
tnang Luson samantalang sinakop naman ni Salcedo ang mga
nangyari // muling itinayo ni Raha Soliman ang kaniyang
ng mga baranggay ay sinubukang agawing muli ang kaniyang
n // dahil dito walang nangahas ng lumusob at sumakop sa
matayan ay umabot sa kanya doon sa pintuan ng palasyo ng
ayon na lamang ang pagkamangha ng hari at ng Prinsesa ng
mga ninuno // at saka malalaman din nila ang tungkol sa
't ayaw rin niyang may iba pang makatuklas ng tungkol sa
l sa kahariang ito // sila rin ay magnanais makapunta sa
engkanto // nakakita na siya ng mga Gurkhas anak ng mga
paliwanag ni Pilandok // sino po ang mamamatay sa isang
/ sinong bata ang hindi naakit sa pangarap ng malalayong
ging katawang walang katawan at malulunod sa liwanag ang
g bibitag sa pating pawikan at hipon // ang ibig sabihin
mog baybayin ng Ilog Pasig // sa pagtawid ng ilog ay may
kaharian sa ilalim ng dagat at iyan ay alam ng lahat // kabulaa
kaharian sa ilalim ng dagat at upang makarating doon ang tangin
kaharian sa paligid ng Look na Laguna sa ngalan ng Hari ng Espa
kaharian subali't nang makita niya ang mga bapor ni Legaspi ay
kaharian subali't siya ay nabigo // #49 // namatay si Raha Soli
kahariang Bumbaran // malakas din ang pang-akit ni Bantugan sa
kahariang Lupaing-Nasa-Kalagitnaan-ng-Dalawang Dagat // #76 //
kahariang ito // hindi nila malaman kung sino ang napakakisig n
kahariang ito // sila rin ay magnanais makapunta sa kahariang i
kahariang iyon // nais niyang siya na lamang ang makarating doo
kahariang iyon // tumahimik na lang ang Sultan sapagka't ayaw r
kahariang iyon nagtitinda ng makikinis na batong misteryoso //
kahariang masagana sa lahat ng bagay // nasisiraan ka na siguro
kahariang nagmumukhang maliit sa paanan ng malalaki't malulungk
kahariang nasa uniberso ng katawan // #52 // ang lahat ng mga d
kahariang salat sa asin ay may basag na buwan // kalansag na ye
kahariang tinawag na Tondo // ito ay nasa ilalim naman ng pamum
kahawig
F
p
W
W
P
3
0
6
Z
3
6
2
6
6
4
la sa unang suweldo. // Pinagmamasdan ni May ang orasan, kahawig ito ng kay Anna, mas makinang lang at may kakaibang tun
anyang mga labi. Hindi si Gertrudes ang kanyang kaharap! kahawig ito ng lalaking nasa kabaong. Kapatid marahil ng namata
" walang anu-ano'y nagsalita si Aya. "Kasalanan ko ba... kahawig ko si Karla?" // Napailing si Jim. Mataas na ang lagnat
puso. Ngunit ang babaeng kaharap niya ay hindi si Karla, kahawig lamang ito ng kanyang nasirang asawa sa biglang tingin.
e nang dumating ang kanyang mama. May kasamang bisita na kahawig nito. Magkaakbay pa ang dalawa. // "Yas, baby, I'm home
ang lalaki // napatda si Menang // hindi iyon si Bert // kahawig lang ni Bert // wala iyong nunal sa may baba // malakin
'y larawan mo ito // kasi'y mahaba-haba rin ang buhok at kahawig mo // sino ba siya // hindi ko pa siya nakikita a // #2
a pala nahilo ang pamangkin mo ay nakakita ng gerilya na kahawig na kahawig ni Erlinda // sayang ang batang iyon // ang
kahulugan sa ating balarila // at walang ibang kaugnay o kahawig na pagkakagamit // sa gayon ay magiging mahirap na maun
// maayos din ang bahay na semi-bungalow nina Liling na kahawig ng bahay nina Johanna bagama't may kalumaan mahalaman a
ng taimtim niyang panalangin ay nagwakas sa mga salitang kahawig ng dinasal ni Hesus sa halamanan ng Getsemani // #257 /
gat ng himpilan ng pulisya // #43 // ano mang retrato na kahawig ng sketch ay binunot inihiwalay at sama-samang ipinakit
iyon // ang gerilya kong sinabi ay nasa lupa // talagang kahawig ni Erlinda // nais mo bang makita Amelia // oo paakyati
lo ang pamangkin mo ay nakakita ng gerilya na kahawig na kahawig ni Erlinda // sayang ang batang iyon // ang gerilya kon
g nila ang nalabing pagkain labis-labis // saad ng isang kahawig ni Tumas // kantiyaw ng isa // at ang kanilang lungkot
kahel
x
l
a
l
a
r
a
tatlong lalaking tanod. Bakit may nakauniporme ng kulay
ang ho ako, Mommy," aniyang iniaabot sa ina ang katas ng
is ang kirot, di ba? // Napagbalingan ko ang bayong. May
isan." // Kumuha siya sa repriheradora ng isang katas ng
ng aking boss. Unang hiniwa niya ang pusod at puwitan ng
Naroon din ang fruit tray na may lamang mansanas, ubas,
ang pagbalat niya. Tila ba mababahin ako sa halimuyak ng
kahel at ang iba nama'y kulay berde? Pero mga tao rin naman pal
kahel na nasa sisidlang karton. // Sumipsip ng ilang lagok ang
kahel sa bumukang supot sa loob. Dudukot sana ako ng isa ngunit
kahel sa sisidlang karton. Isinalin iyon sa isang baso. Lumagok
kahel saka hiniwa-hiwang pahaba ang balat, at tinanggal ang baw
kahel, dalanghita at malalaking saging na lakatan. Hindi niya m
kahel, na dati namang sarap na sarap ako, at noong dalaginding
s
a
s
H
9
4
9
9
y ibang kulay -- pula, puti, lunti, bughaw, dilaw, lila,
iya ang mga iyon sa sahig. Pati ang natirang mansanas at
ang aking anak at susubuan!" At binalatan na ni Eden ang
sumulpot at basta si Benjie na may dalang isang supot na
pana ng mga bituin ng Marso // ang masangsang na amoy ng
nat na mga balde ng petrolyo at binaklas na mga kahon ng
niyang lahat ang ibinibigay ko // gustung-gusto niya ang
gay na kalampag ng kadena ng balon kahalo ng mga amoy ng
kahel, rosas, peras, granate, o ang kumbi-kumbinasyon ng mga ku
kahel. Nanlilisik ang kanyang mga mata at nanginginig siya sa g
kahel. Pero nang sinusubuan na niya ng isang liha si Nini ay ay
kahel. Wala noon si Sonny sapagkat may aasikasuhin daw papeles;
kahel // kahalumigmigan katahimikan // amg lambak ng mga mangku
kahel at mansanas // ang sahig mga tablang may iba't ibang kapa
kahel na mandarina ubas na moskatel lahat ng madidilaw at mga m
kahel si Platero ay humahalinghing at masayang nakikipagkatuwaa
g
a
w
C
k
U
v
g
b
f
2
6
3
3
ng kunin niya ang suweldo niya sa kahera. Ang kuwarto ng
ya. // Narito na sina Tatay at Nanay. Si Zeny ang siyang
na kahit tinanggihan ni Soliman ay iniwan sa counter ng
Kako'y kaganda namang katulong nire. Iyun pala'y hindi.
ariling kayod ko. Self-supporting. Nagpa-part time akong
agahugas sila ng pinggan o kaya'y tagapunas ng mesa. May
will take care of the customers. Ako na rin ang magiging
Nakita kasi niya ito nang kunin niya ang suweldo niya sa
o. Wala na akong choice, e." // Sabay silang nagpunta sa
iyang kumuha ng mga chips at sumunod sa babae patungo sa
ay wala naman siyang problema // basta kumukuha siya sa
apat na ang nalalaman mong iyan // para sekretarya mo at
y wala akong ginawang masama na dapat ikahiya // at saka
ng anak // pero nang magkaedad inilipat siya sa pagiging
kahera ay nasa may hagdan paakyat sa ikalawang palapag. Natanaw
kahera ko rito sa restawran. Ang mga bata ay susunod na rin. Ki
kahera ng groserya. // Paubos na ang mga naroon at gusto nang m
kahera pala." // Nakapanhik na sa kwarto si Mike ay dinig pa ri
kahera sa restawran ng tiya ko sa Makati tuwing Sabado at Lingg
kahera silang pinagkakatiwalaan. Kapatid ito ni Tiya Ines. Ang
kahera, errand girl, and many others." // Ang masiglang usapan
kahera. Ang kuwarto ng kahera ay nasa may hagdan paakyat sa ika
kahera. Kita ang panginginig ng mga daliri ni Stephen habang bu
kahera. Para sa babae, tama na ang kanyang pagsusugal para sa g
kahera // at wala naman siyang naririnig na reklamo ni Butch //
kahera ay puwede ako datapwa't para maging manedyer sa isang op
kahera na lang ako sa naitklab na dati kong pinaglilingkuran //
kahera ng kanilang naitklab // nag-propose ng kasal si Gil at k
kahera
kahibangan
k
k
c
j
P
P
B
c
u
y
4
8
1
3
3
1
3
kin, nauunawaan mo ba?" // "Pero inuulit-ulit ko sa iyo, kahibangan 'yan." // "Hindi. Pag-ibig." // Umungol si Jenny. "P
a pagpapahalaga... at pag-ibig." // "Nahihibang ka." // "Kahibangan ang umibig?" // "Sa tulad ko'y oo," giit ni Jenny. "
ang makunsumi kung makita niyang magpapatuloy si Mark sa kahibangan kay Sha. // Hinila ni Irene ang kanyang roba sa pagk
a ganda mo," seryosong sagot ni Menard. // "Tapos na ang kahibangan ko, Menard. Hindi ako naparito para umasang madugtun
// "Simple lang ang hiling ko. Gusto kong maputol na ang kahibangan ng aking anak. Mas gusto pa niyang mamuhay bilang ma
ng ng kanyang tiya. // Awang-awa si Roy sa mama ni Maya. kahibangan nga para sa kanya ang paninindigan ng kaibigan. // "
ising ni Kiko, gagawin niya'ng lahat upang putulin na'ng kahibangan nito sa larangan ng pelikula. // <8> // ENTRESUWELO.
las magkasama sa labas!" // "Pinagbigyan ko lang ang mga kahibangan sa akin ni Sha, Irene!" // "Hindi mo na isinaalang-a
y simple lang para sa iba, nare-realize niya ang kanyang kahibangan. // Puwede kang maupo na lang sa marmol sa harap ng
asaan ngayon si Lisa Soriano? Ang puno't dulo ng kanyang kahibangan. Nasa kabilang panig ng mundo. Ni hindi siya kilala
king karangalan para sa akin // pero sa iyo anong laking kahibangan // pero marami ring salamat // kahit mo na 'ko binib
ng dangal // nguni't ang kapitan ay galit na noon at ang kahibangan ay lalong nag-ulol dalaga'y sinakal kaya't ang hinin
apat pag-aralan Daddy // ang nangyari ay isang hangal na kahibangan lang talaga // at inamin ko naman na may kasalanan d
'y ipagtapat // kaya naipasiya kong sumulat na lamang // kahibangan marahil Liza nguni't totoong natutuhan kitang mahali
paaralan // ang takot niya ay dinaig ng pananabik // mga kahibangan ng isang pusong naghihirap // gusto na niyang isuko
sto ko lang marinig sa bibig mo // ang nangyari ay isang kahibangan ng katawan // walang feeling na involved // kaya //
6B // siguro // pero sa sarili ipinasiya kong pigilin sa kahibangan si Corazon // imumulat ko siya tungkol sa tunay na p
kahigaan
m
q
p
B
I
B
q
B
I
b
G
S
napatingin sa paligid. Nakahiga siya sa kamang kanina ay
n ni Baldo. // Nahiga pa ang dalawa sa malapad na batong
ing paraang alam ko." May kinapa ito sa ilalim ng kamang
otoo. Hayan," saglit na itinuro ni Tata Ipe ang banig na
ito. // "S-sino 'yon?" tanong niya kay Toby paglapit sa
sehodang ilang tren pa ang magpayanig sa lupang sahig na
ya sa Inang natutulog. Bahagyang gumalaw ito. Kinapa ang
Pabiling-biling si Lerma. Tumagilid, dumapa, tumihaya sa
a 'ata nilalagyan ng cast?" // Umayos muna ng puwesto sa
o ngayon. // Painut-inot na tumayo si Abbygale sa kamang
// Sa dilim siya muling nagising. // Malamig ang kanyang
lawang mahihinang paswit. Napakislot si Vera sa papag na
D
b
o
W
b
M
O
X
0
1
1
2
imbahan. Kesyo, pati raw ang misa ay nade-delay dahil sa
dmon na may girlfriend nga pala siya. Na napanghal na sa
mali kaya ganoon ang kapatid. Alam niyang napanis ito sa
aso at ang paghahabulan ng pusa sa kapitbahay. Nainip ng
ali akong lilipat ka sa kuwarto ko pero napanghal ako sa
a ng pulis na medyo confused si Isabel. Medyo nabagot sa
te. Ang totoo niyan, napagod na siya. Tumigil na siya sa
a epekto ng paglalayas ni Claire. Nabubuwisit na siya sa
tanghali na baka kami mahuli // nainip na si Bella nang
// #78 // nangingimbita ng lunch // pero aamagin siya sa
g sandali // #125 // napuna ni Edmon ang pagkainip ko sa
indi nga siya sinipot ni Bing // namuti ang mata niya sa
kinahihigaan ng babae. Katabi ni Camilla si Aling Rosa na may h
kinahihigaan ng kapre. Prenteng-prente sila sa pagpapahinga. Hi
kinahihigaan nila. // Nanlaki ang mga mata niya nang makita ang
kinahihigaan nina Lerma at Boyet. "Hayan at nagsusumbong 'yang
kinahihigaan nitong patient's bed. // "Si Sgt. Leopoldo," sagot
kinahihigaan niya, kaya niyang ituloy ang bawat maudlot na pagt
kinahihigaan niya. Bigla itong nagising. // "Patay!" bulong ni
kinahihigaan niya. Nandon na tunghayan niya ang mga butas sa bu
kinahihigaan si Toby bago siya sinagot. // "Io-orthopraxy pa ra
kinahihigaan. // Ibig niyang matawang mainis sa sarili. First n
kinahihigaan. Hindi niya matiyak pero tila mga bato ang kinalal
kinahihigaan. Nakiramdam. Sumilip sa siwang ng maliit na bintan
kahihintay
kahihintay sa ikakasal. Samantalang meron daw silang pupuntahan
kahihintay sa kanya kaya't minabuting lumayo muna kahit na pans
kahihintay sa kanya. At marahil ay kakarating lang nito dahil n
kahihintay si Jim, subalit ang pagsara ng pinto at pagtigil ng
kahihintay, e, di mo naman ginawa." Nakakainis ang binitiwang n
kahihintay. "Siguruhin niyo ho, Misis." // "Blue. Blue na polokahihintay. Iyon ang dahilan kung bakit siya lumalayo. Naghahan
kahihintay. Naisasalin na niya ang init ng ulo sa opisina. At h
kahihintay kaya't ipinagbilin na lamang niya sa kanyang ina na
kahihintay ro'n // alam mo bang pag nag-artista ka hindi lang i
kahihintay sa iyo // noon nga sinabing hindi ka dadalo // haban
kahihintay sumakit ang binti niya sa katatayo // na-conscious n
kahihiyan
J
u
b
j
D
F
t
a
V
T
F
Y
t
mmy niya. // "Tumawag ka ng pulis para lalong malagay sa
ng itsura ng kanilang mga punda. Ayaw niyang dagdagan ng
usog na suhestiyon ni Edmon. // "At kakaladkarin n'yo sa
tiyakan. // Napaantanda ang ina ni Menard. "Napakalaking
ngi. Awang-awa siya sa sarili. Sa kanila ni Al. Malaking
o de vista ni Anna, makakalusot siya sa katakot-takot na
ikubli hindi ang katawang-laman kundi ang sinasagisag na
pang pasanin ng parents ko ang dinadala ko. Napakalaking
awa mo, Leila," sermon ni Mr. Regalado. // "Napakalaking
ko. Natsa-challenge tuloy siya. Hindi lamang ang kanyang
Sikreto iyon sa kanilang dalawa ng kanyang ina. Malaking
." // "Lintek! Dahil diyan sa labis na pag-ibig mo, pati
da ay nakabibilasa. Dalagang-dalaga naman siya. Malaking
kahihiyan
kahihiyan
kahihiyan
kahihiyan
kahihiyan
kahihiyan
kahihiyan
kahihiyan
kahihiyan
kahihiyan
kahihiyan
kahihiyan
kahihiyan
ang ating anak!" Matatag na hamon ng kanyang daddy. /
ang bahay. // Tumawa si Mando. Tandang-tanda niya ang
ang dangal ng aming angkan, gano'n? Kadalagitang tao
ang ibibigay mo kay Divine at sa kanyang mga magulang
ang idinulot nito sa partido ni Al. Ano na lang ang s
at hirap na maaari niya pang pagdaanan. Kung hindi na
at kasalanan. // "A-andres!" nagawang sabihin nito. "
daw ng aming pamilya." // "Ano ba'ng trabaho ng fathe
iyon!" dagdag pa ni Mrs. Regalado. // "Dadalawa lang
kay Tonton ang nakataya rito maging ang kahihiyan sa
kung may makakaalam pa. // Hindi naman pasmado si May
mo'y nilamon mo na! Baka dumating ang araw na magsisi
na rin iyon na dapat ay panagutan ni Luis. Naririnig
U
V
T
J
y
u
S
Q
t
b
S
F
W
t
H
V
K
t
F
u
f
Q
K
a
S
a
b
D
Z
6
6
9
5
8
8
8
1
1
4
6
1
3
ang kanilang mga labi. Parang gustong maiyak ni Liza sa
g kasal? Ang mga taong nakakaalam ng kanilang kasal? Ang
anyang kahihiyan kay Tonton ang nakataya rito maging ang
mga tao!" Sigaw ni Mary Ann. "Bigyan naman ninyo ako ng
ang iyong kaibigan. Kung may kaibahan man, pinili ko ang
n kung anong oras kami nag-check out. Bayaan mo na 'yong
pati na ang abuloy sa Tatay ko, ninakaw mo pa. Lahat ng
anak tapos ay siya rin pala ang magdudulot sa mga ito ng
a isang bagay na mangangahulugan ng pagkakabilad niya sa
a. // Gusto niyang himatayin. Hindi dahil sa takot. O sa
ot kay Dexter. Dahil ito, lumalaban nang sabayan. Walang
paalisin ay sila pang may ganang magdemanda't manira ng
sa pagbabalik ng kahinahunan ay sinagilahan ng malaking
ang masama kahit anuman dahil wala silang bait... walang
abas sa silid. // Naiwan siyang sakmal ng kapanglawan at
ito kay Myra. Sa mas masakit na paraan at mas mabigat na
Alicia naman ay unti-unting nanliliit dahil sa matinding
buntis pala at nais na ipalaglag iyon upang maikubli ang
elope. Habang iniisa-isa ni May ay nangingilabot siya sa
Tumawa si Tessa. "Nagkakamali ka. Dati na 'kong maraming
g saang bayan lumipat ang mag-ina matapos ang nangyaring
mali, Shiela. Ang tanong ko lang sa iyo, kaya mo ba ang
si Alicia. Hindi pa man ay nakikinita-kinita na niya ang
tis na walang ama ang anak ay itinakwil ninyo sa laki ng
agsasabi sa aking layuan kita, hindi ko dininig. Ang mga
ol sa iyo?" // "Pinalayas na ako kagabi dahil nga daw sa
Barreto. // Two piece swim suit ang suot nito. At walang
a ang respeto nito. Mababawi ba ng kanyang paliwanag ang
ta si Angge // kulang na lang ang ngatngatin ang kuko sa
biglang pakli ni Berta na kasabay ang pamumula dahil sa
i // hindi ko akalaing kilala ninyong mga tagabundok ang
himagsikan // ganyan ang mga kabataan ngayon // ano 'ng
ay mapapatingin kay Clarita halatang-halata ang malaking
agulat // halos nawalan ng mukha si Rina sa tinanggap na
o // ang nagmamarunong na walang alam ang natatamo'y mga
hatulan // parang sinisili ang lalaki dahil sa labis na
ba 'yan sa iba // nagkaroon ka man lang sana ng konting
// lakad na kami Ma // #69 // hindi ko kayo bibigyan ng
ka pa natodas // gayon din lang pala ang sasagapin mong
ang parang mga hayop lamang na walang damdamin at walang
anya // mahal ko si Daddy // ayoko sana siyang bigyan ng
ukuha mo pang pagtawanan ako matapos na ilagay mo 'ko sa
kahihiyan ng mapag-isip-isip ang ginawa. // "Sorry, Liza. Nabig
kahihiyan niya at ng kanyang pamilya? Dahil sa sama ng loob kay
kahihiyan sa kanyang sarili. Wala pang babaing naging mailap sa
kahihiyan!" // Napaupo siya sa sopa at saka nag-iiyak nang nagkahihiyan, kaysa tuluyang mawalan ng bait." // Ang emosyon nga
kahihiyan, matagal nang makapal ang mukha ko." Ngumiti na naman
kahihiyan, tinanggap ko. Dahil sa pag-aakala kong magbabago ka.
kahihiyan. // "Ano ba'ng nangyari?" hinagod siya sa likod ni Oc
kahihiyan. // "Sinabi ko na... 'yan ang huling s'weldo mo! Kung
kahihiyan. // Kung hindi dahil sa mala-adonis na kaguwapuhan ng
kahihiyan. Bale wala sa kanya ang iskandalo. Walang araw na di
kahihiyan. Hanggang sa may bubugbuging pari, minsan ay obispo p
kahihiyan. Hinalbot ang damit na kanina ay hinubad, sa isang ig
kahihiyan. Iba tayo, Ben. May isip naman tayo ... may puso. Hin
kahihiyan. Ikinalulungkot niya ang isiping lumalabas nang untikahihiyan. Kasama na ang kanyang pamilya. // ANG mga sumunod na
kahihiyan. Nagising siya na may katabi na pala siya, ang agam-a
kahihiyan. Ngunit may pumipigil. Ang isang sulat ng kasintahan
kahihiyan. Patindi ng patindi ang natutuklasan niyang mga litra
kahihiyan. Wala nang kuwentang madagdagan man ng isa pa. May na
kahihiyan..." // May inilabas na mga notes mula sa kanyang atta
kahihiyan?" // "Narito na 'to, 'Ma," sumigok-sigok si Shiela. "
kahihiyang aabutin niya. Nagtatakbo siyang paakyat patungo sa s
kahihiyang dala ko sa inyo? Ganyan ang pagkakasabi ninyo noong
kahihiyang ibinigay mo sa akin, pikitmata kong nilagok. Pero an
kahihiyang ipinanhik ko sa aming pamilya." // "Wala ka bang kam
kahihiyang nakikipaghabulang sa tubig kay Edmon kasabay ang nak
kahihiyang sinapit ng kanyang nobyo? Mapapawi ba ang nilikha ni
kahihiyan // #11 // sumunod siya kay Angge nang pumasok na ito
kahihiyan // #135 // ang mga laman ni Berta'y nanginginig sa pa
kahihiyan // #136 // oh kilala namin nang higit marahil sa pagk
kahihiyan // #189 // tumakbong palabas // tama nahihiya ako //
kahihiyan // Tiya Isyang siya // aakbayan si Clarita na nandidi
kahihiyan // ang mga Zobel ay itinuturing na dugong bughaw sa P
kahihiyan // hala sige nang sige hanggang buong tabi // kung an
kahihiyan // hindi ka tumupad sa iyong pangako tiyak na tatalan
kahihiyan // kababae mong tao // bumalik ka sa kumbento Sheila
kahihiyan // kung di nga lang good neighbors sina Aling Epang I
kahihiyan // ngayo'y pinagtatawanan ka ng lahat // #294 // ngay
kahihiyan // panahon nang dapat kilanling kapantay ng puhunan a
kahihiyan // pero nangyari na // na puwede namang gamutin // tu
kahihiyan // please Johanna birthday mo ngayon at ang kelangan
2
Z
5
1
8
3
1
1
Z
5
6
6
Z
7
5
3
1
9
2
1
0
3
Z
4
Z
Z
6
6
1
3
2
2
6
titig kay Jenny // pakiramdam ni Jenny matutunaw siya sa
naramdaman kong umakyat ang dugo sa aking mukha dahil sa
rap ko naman ang pari // di ko kayo binigyan ng lubos na
gusto mo ang iniintindi mo hindi mo na kami binigyan ng
kahit na isang batas // mahusay na mambabatas 'yan puro
s na siya'y dumating // pagigil niyang banta // kalaking
a mapapatawad ni Butch sa ginawa mo Juvy // napakalaking
ng ipinagmamalaki mo at ang lakas ng loob mong bigyan ng
ng mukha nakukuha pang lumitaw rito hindi na binigyan ng
magiging usap-usapan ng mga taga-rito magiging malaking
hindi na tumibok ang aking puso sa pag-ibig // dahil sa
a pagkakaparapa // iwaksi ang nakapagdudulot sa kanya ng
amang ang aking pagdaramdam na ako 'y isang kasangkot sa
nulungan ko si Burgess minsan kaya iniligtas niya ako sa
mo nagtunog ka sa Maynila at nagdulot ng isang malaking
ni Flora na makasal sa hindi niya iniibig // sa labis na
ko lang 'yong sinabi ko noon na pakakasal tayo dahil sa
y patuloy pa rin sa lihim na kilusan // nasaan ang aking
na niyang itinanong sa katabi // at para pagtakpan 'yong
tago // humihingi siya sa iyo ng pagkakataong mabura ang
ula sa umiirit sa malagong na tinig ay nagiging sanhi ng
ang paglapit lang daw niya sa akin ay isa nang malaking
mga taong nakakaisip na ang mga ito ay isang malalaking
ista na nakakilala sa iyo sa Konggreso hindi ba malaking
gunamgunam kong 'yon kailan ma'y hindi na magdudulot ng
a ng pagtanggi ni Pedro // at si Pedro dahil sa malaking
kahi't ang dibdib niya'y halos magsikip sa panibugho at
g paninibughong hindi niya mapigil halos mamatay siya sa
ang sabihin sa 'yo naglasing si Butch matapos matamo ang
indi ko magawa-gawa // para akong nalulusaw sa matinding
ang boy // pareho silang biglang napaigtad // namula sa
eng tanong ng lalaking reporter // mangiyak-ngiyak na sa
yang puso ng matamis na hiwaga // datapuwa't sa malaking
kahihiyan
kahihiyan
kahihiyan
kahihiyan
kahihiyan
kahihiyan
kahihiyan
kahihiyan
kahihiyan
kahihiyan
kahihiyan
kahihiyan
kahihiyan
kahihiyan
kahihiyan
kahihiyan
kahihiyan
kahihiyan
kahihiyan
kahihiyan
kahihiyan
kahihiyan
kahihiyan
kahihiyan
kahihiyan
kahihiyan
kahihiyan
kahihiyan
kahihiyan
kahihiyan
kahihiyan
kahihiyan
kahihiyan
// sa tagpong inabutan ibig palitawin ni Liza may rel
// wala akong maisagot // hindi ko maipagtapat na ang
// wala kang kasalanan Kuya // alam ko pero salamat d
// wala naman sa 'min 'yon kung umibig ka natural lan
ang ginawa // mahusay na mamababatas 'yan nagkakalat
ang ibinigay niya sa aking ito hindi lang sa aking ma
ang idinulot mo sa kanya // kaya mabuti pang manahimi
ang lalaking pinangarap ko // alam mo ba ha wala pa r
ang mga kamag-anak parang hinahabol na haplit ni Bole
ang pagdating dito ni Ate ngayong alam na nila ang na
at dahil sa ayokong mabunyag ang nangyari sa akin ni
at magpanggap na walang anumang nakahihiyang nangyari
at pagsisising ito // at kasama nito ang pagkapoot //
bilang pasasalamat // nagsinungaling ako dahil gusto
dito sa ating bayan // sulong // lumayas ka // inay m
ipinasiya ni Silver na lumayo // pansamantalang iniha
ko // sa galit ko kasi sa 'yo hindi ko pa maamin noon
kung ako ay susuko at maninilbihan sa kaaway // paano
ng pagiging walang pera niya idinugtong niya // sabi
niya sa mga kaibigan niya sa Zamboanga // #112 // han
para sa marami // maaaring tumagal ito ng maraming bu
pero talagang gipit daw ang katayuan niya at wala na
sa Lunsod na Makatao Makadiyos // masdan ang buhay ng
sa akin 'yon // Papa kung talagang mahal mo kami tulu
sa akin // hindi na magpakailan man // mga gunamgunam
sa mga kababayan at sa dahilang ayaw pumatay ay nagpa
sa mga kakilalang nakaalam na siya'y nangingibig sa i
sa sarili at sa kanyang anak // hindi niya napigil an
sa simbahan // bumangga ang kotse niya sa poste ng il
sa tuwing tatangkain kong ito'y ipagtapat // kaya nai
si Juvy // hantad na hantad pa ang kanyang dibdib //
si Sheila // hindi niya masagot ang tanong na iyon //
yata ni Narciso'y wala nang anumang nasabi at nagpatu
kahilingan
j
k
s
X
s
S
A
apagbigyan lang si Nulfo." // "Kunsabagay, napakaliit na
lit sa pagkakasarilinan nila ang kanyang damdamin at ang
rapan niya. // "Bilang pasasalamat sa pagpapaunlak mo sa
laire. // "Maluwag si Sister Alice. Pinaunlakan niya ang
ring umiyak? Kapag hindi ka na iiyak, pagbibigyan ko ang
sa Maynila. Iyon ang perang naitulong niya sa iyo. At sa
eyado. Pilit na tawanan. // "Kami mismo, nagtalu-talo sa
kahilingan
kahilingan
kahilingan
kahilingan
kahilingan
kahilingan
kahilingan
'yon para tanggihan mo. Tiyak na magiging parang pan
kay Jenny na sagutin na siya at huwag nilang pahirap
ko, kaibigang Tikbalang, ay tanggapin mo ang handog
kong sumubok sa bokasyong ito, pero nasa akin ang hu
mo! Ano'ng gusto mong gawin ko para sa 'yo para magi
na rin niya, ayaw niyang ipaalam sa iyo na sa kanya
ng Papa. Subalit nakita namin ang malalim na implika
P
y
X
s
b
Q
X
D
5
3
5
3
0
Z
7
0
0
7
9
Z
7
0
3
1
8
4
6
6
4
7
4
0
0
0
0
0
angang ideas ang naisip. // Immediate problem ni Roy ang
ng laya ng pagpapasiya. Gusto man daw niyang igalang ang
ang usapan. Munting dalangin ito ni Fidel at pansariling
, kung alam lang ni Eden na pareho sila ng dinaramdam at
mang nasagap ng tainga ni Edmon ang kanyang mataimtim na
sa kalbaryong ito." Tahimik niyang inusal dito ang ilang
tila dam ng tubig na bumuhos si Fidel sa isang simpleng
g iyon ganapin." // "O, ano, Suzette, may iba ka pa bang
ungkulin bilang doctor hindi ninyo tatanggihan ang aking
ko ang aming pagpapasalamat sa pagpapaunlak mo sa aming
utan ng hininga si Tandang Basyo nakagawa siya ng huling
is ang ngiti niya // salamat at napaunlakan mo ang aming
anggapan ni Kapitan Melchor // doon ka magharap ng iyong
uran mo Isabel ang sabi nila // tutupdin namin ang iyong
dor-heneral noon at siya naman ay pinagbigyan sa kanyang
matay wika niya // pagbigyan mo lamang sana ang isa kong
sehal ng bayan at pagkatapos pagpasiyahan ng Samahan ang
yam ukol sa katahimikan // hindi rin dininig ang kanyang
maykapangyarihan ang bawa't galaw ko // tinanggihan ang
nasa tabi ko // bakit ako babalik upang tumupad sa iyong
babago ang mga mahihirap subalit walang kahihinatnan ang
dang tagapayo ng hari at nagwika // kung iyan ang inyong
ong sagot ko // mabibitin ang aking kasal pero hindi ang
amaya ay makarating pa sa mga diyaryo at magasin ang mga
ahon // nakatirik na ang araw // ngayon ka na magsabi ng
iyang pakinggan // pero Mommy kayo naman ang nagharap ng
ang naging wakas ng salitaan // pinaunlakan ba ninyo ang
ng anak ni Aling Tinay // hindi nakaligtas si Erlinda sa
sakal na gerilyero // hindi nalauna'y kapwa iniharap ang
ng namuno sa paglalakbay patungong Cambodia // ito ay sa
hindi na Misis ang tawag niya kay Caridad sa mahigpit na
ngailangan ninyo ng patnubay ako'y naakit na magharap ng
// isang nagtapos sa mataas na paaralan ang nagharap ng
aralan // bumuo sila ng isang lupon na siyang sumulat ng
waing manwal // buweno gawin mo itong pormularyo para sa
i ka palang alam na wika // kukuha ng pormularyo para sa
kahilingan ng mama ni Maya. Mahirap para kay Roy ang magkunwari
kahilingan ng matandang namatay ay higit daw na mahalaga ang sa
kahilingan sa Sto. Nino ngayong Pasko. // "O, Jet-jet, bless ka
kahilingan sa pagkakataong iyon. Sana'y ako na lang, sana'y ako
kahilingan, iniangat nito ang paningin. // Nakasimangot na bini
kahilingan. // Payapa siyang muling ginampanan ang mga dating g
kahilingan. // Tuluyang nakalimutan ng dalawa kung kanino ang k
kahilingan?" // "'Nay, 'yon tungkol sa mga abay at trahe de bod
kahilingan // Padre Artem huwag ninyo akong pipilitin // umalis
kahilingan // aniya // nasabi na siguro ni Bening na ako ang na
kahilingan // iburol sa institusyon sa piling ng mga itinuturin
kahilingan // makahulugan ang ngiti ni Ben // patawang biro niy
kahilingan // marami pong salamat G. Racho // pagkagaling ni An
kahilingan // ngumiti ang dalaga // ang hiling ko 'y ito ang sa
kahilingan // pinadalhan pa siya ng gobernador ng sulat na pant
kahilingan // sabihin mo at matutupad // magtatanong lamang ako
kahilingan ay iniharap ng nasabing lupon sa mga kinauukulan //
kahilingan doon sapagka't ang ating Manghihimagsik na Pamahalaa
kahilingan ko para sa pasaporte // wala ng pag-asa ang balak ko
kahilingan kundi dahil sa laki ng pag-ibig ko sa iyo // naniniw
kahilingan kung mananatiling bingi ang mayayaman // ginawang ta
kahilingan mahal na pinuno ay masusunod sapagkat napagkaisahan
kahilingan mo // humalakhak si Bening // nang makapanhik na kam
kahilingan mo lulubha pa ang gulo // #48 // kumusta na ang laka
kahilingan mo mabuti ang panahon // kasalukuyang nagngingitngit
kahilingan na mapawalang-saysay ang inyong kasal hindi ba // oo
kahilingan ng inyong mga inquilinos // aaaa // huwag kayong mab
kahilingan ng lahat upang siya ay umawit // napilitan niyang aw
kahilingan ng mga magbubukid at ng mga obrero ukol sa pagpapabu
kahilingan ng mga taga-Cambodia na sila ay tulungan sa pakikipa
kahilingan nito // patuloy ni Junior // tawag-pansin ni Salvado
kahilingan paliwanag ni Leticia // #113 // anu-ano ba ang nalal
kahilingan para maging marino // pumunta siya sa tanggapan ni C
kahilingan para sa alkalde at sa mga konsehal ng bayan at pagka
kahilingan sa pagpasok ng marino // bukod dito kailangang magda
kahilingan sa trabaho // heto ang pormularyo // sagutin mong la
kahinaan
o a trabaho. Gaya nang pag-iigib sa posong bayan dahil may
h minsa'y natangay ako ng pansariling kahinaan." // "Hindi
w ng isang doktor na tumingin sa inyo ng mister mo ay may
C sa Diyos. Diyos daw ang patnubay lalo na sa mga oras ng
kahinaan
kahinaan
kahinaan
kahinaan
ang daloy ng kanilang tubig. At isa pa, siya kasi ang
ang ipaglaban ang damdamin mo. Ilang beses ko bang igi
ang semilya ng mister mo?" // "May kahinaan nga raw, R
at kawalang pag-asa. Tandang-tanda pa niya ang paborit
F
X
X
o
v
I
K
H
w
O
w
X
W
v
v
K
X
v
K
w
k
G
X
A
h
v
b
4
8
Z
5
2
4
7
5
3
8
Z
4
7
5
3
ang mapasubo na naman sila sa pagtatakip ng kanilang mga
panahong sambahin lamang siya. Tao rin 'yon, Fidel. May
atotohanan na siya ang dahilan, nagpapakita si Rachel ng
hindi na ito makabalik sa paghahanapbuhay. Bukod sa may
kakataong makausap -- si Tata Goryo. Ang matanda, na may
is para magdulot ng takot sa sinuman ay mababakas na ang
g iabot ni Bob ang bukas nang bote ng coke. // "Sa iyong
maipagtagumpay ni Don Rufino ang asunto dahil na rin sa
sulta para sa Kapatiran. Talagang sumusumpong pa rin ang
o salamat sa iyo. Marami akong natutunan sa kakayahan at
er mo ay may kahinaan ang semilya ng mister mo?" // "May
ni Fidel sa sagradong minutong nasa palad niya ang buong
" namumungay ang malalaking mga mata na alam ni Karla na
unawa naman si Fred. Ang kinatatakutan ni Rosella ay ang
ing na crimebuster. Pero sa loob pala naman ng bahay ang
ng isang ina." // Humikbi-hikbi si Alicia. Nasaling ang
ikta ng tao. Pinag-isa nina Rachel at Fidel ang likas na
angyari! Sinabi ko na sa iyo, natural lang sa tao na may
luwag ang iyong paghinga." // "Mahina ako?" // "Sa iyong
iyon. // "Pero ano, Gina? Ituloy mo." // "Kahit daw may
y ni Eric na parang hindi titigilang yanigin si Jenny sa
ang paglihiman. Isang maiintindihan pati ang kanyang mga
ilang pagmamahal. Hindi ako perpektong tao. Marami akong
stahan palagi ni Adan kay Eba. // Tampalasan. kabaliwan.
ot ng kaluluwa dahil minsa'y natangay ako ng pansariling
pinangangako kong hindi na mauulit ang ating.. ang ating
iya iiyak? // Para ipakitang lalo sa kaharap ang kanyang
t at kapit-kapit upang mandi'y magkaalalayan sa kanilang
pangkagubatan mahina'y lugami tuntungan ng lupit bawa't
hanggang ngayon isa pa rin akong bilanggo sa sarili kong
pa'y natangay tayo at nalason ng H.M.B. sa oras ng ating
siya napasigaw // natakot ba siya kay Greg o sa sariling
barungbarong na kapit-kapit sa pag-aalalayan sa kanilang
a teoryang Kanluranin ang mga katangiang ito ay tatak ng
sina // Teban // Teban // Teban // masunurin nguni't may
tayo ng pangungulila at pananabik upang muling gapiin ng
agkat uulitin na naman niya ang pagtuturo ng kanyang mga
gatibo ang laya ay lumilikha ng kataksilan nakahahawa ng
it-dikit sila kapit-kapit upang magkaalalayan sa kanilng
n ang hanay ng mga Modernista // ngunit hindi ito naging
ban sa sabungan upang pumusta sa manok na kalaban // may
g kabaliwan ni Maria Corazon at pilit akong humahanap ng
kahinaan at pagtatago ng tunay nilang pagkatao. // "Hahanapin k
kahinaan at tiyak na hindi perpekto. Dumilat ka nang husto." //
kahinaan bilang executive. Maling-mali. Dapat silang magtuwang
kahinaan na ang amang kinikilala ay dumadaing pa ito nang panla
kahinaan na ang pandinig, ang siyang tumatayo ngayong nuno ng a
kahinaan na dulot ng katandaan. // Si Chat. // "We'll be late,"
kahinaan naman, I feel strong," salo ni Bob. // Masarap pakingg
kahinaan ng ebidensya. Sakali mang malasin si Benjie, anang abu
kahinaan ng loob mo; tumatapang ka lang pag may ikinagagalit. K
kahinaan ng puso. Ngayon ko lang nalaman na may mga tao ngang n
kahinaan nga raw, Reverend, pero..." Halatang asiwang lalo ang
kahinaan ni Claire. // MAYNILA. Parteng Pasig at Makati ang bin
kahinaan ni Jim. // "Siguro... nagasgasan mo na naman ang kotse
kahinaan nila sa tukso. // "Ano ang maipaglilingkod ko, Rosella
kahinaan nito. // "I'm ready! Kunan mo na ako, Eric!" Nakasuot
kahinaan niya. Bumigay na rin siya. // "Ma, may kasalanan ako s
kahinaan sa kagustuhang makabuo ng isang matatag na relasyon, i
kahinaan! Ang importante'y hindi puro kawalanghiyaan ang isang
kahinaan, I feel strong." // "Masungit ang tiyahin ko. Moody iy
kahinaan, Reverend, maari rin daw makabuo. Kailangan lang daw m
kahinaan. "Ang pagkikilala natin ang pinakamagandang pangyayari
kahinaan. // "Salamat!" Bulong niya kalakip ang puso. // <WAKAS
kahinaan. At pinalalakas mo ang loob ko sa tiwalang ibinibigay
kahinaan. Kalakasan. Nakatutulirong isipin na lahat ng iyon ay
kahinaan." // "Hindi kahinaan ang ipaglaban ang damdamin mo. Il
kahinaan." // "What for, Fred? Bakit kailangan mo akong i-pleas
kahinaan? // Maya-maya'y bumalik ang nagbubusa pa ring binata.
kahinaan // ang mga haligi nila ay mga payat na binting nakasis
kahinaan // ang tila kawalang-bahala ng madla nagdulot kay Lant
kahinaan // dahil dito dahil dito // hindi na tayo magkasamang
kahinaan // may katwiran ka Pabling // at lalo na si Tiyo Pepe
kahinaan // mula noon ay laging mababaw na ang tulog ni Sheila
kahinaan // oras ng uwian punuan ang mga bus ang mga ilong ay p
kahinaan // sa mga akda ng mga naunang nobelista malinaw na ibi
kahinaan ang ulo // ano po iyon Aling Celing // kukuha ng liman
kahinaan at di-kamalam-alam ay susulatan na naman natin silang
kahinaan at kabutihan // inaano ka ng kaeskuwela mo // tinawag
kahinaan at madalas ang isang dating alipin na lumaya ang nagig
kahinaan at sa pagyayakap-yakap nila ay nakakita ng isang magan
kahinaan bagkus naging palihan para masubok ang mga dating pani
kahinaan din ang ulo // sa anong dahilan // puwes kung matalo a
kahinaan kay Marte para ibagsak siya // kinausap ko si Nana Kos
7
3
Z
Z
7
Z
6
2
7
9
7
3
7
2
7
0
8
Z
4
aban sa mga sundalong Hapon // nabatid nila ang kanilang
// baka sa mismong mga oras na iniibig niya pati ang mga
-hari ay may lakas po naman akong maaaring magtanggol sa
katyaw gaya rin ng tao ay talagang handang magtanggol sa
sulat ng mga nobelang naglalantad sa mga pagmamalabis at
ng dapat na dumulog sa katinuan ng isip kundi lalo na sa
tatatwa ang kadunguan ng Pilipino ay di na nagbubuhat sa
inakay ni Mimi si Larry // nanlalamig ito palatandaan ng
ensya nila sa 5 modelo halimbawa hindi nila makikita ang
gaya nito natin nababatid ang kapangyarihan ng Diyos at
akibat nitong dehumanisasyon ng tao // isang dahilan ang
-himas pa ni Tiyo Senyong sa braso ang asawa // iyon ang
mga aktwal na pinaggagamitan ng wika makikita kaagad ang
kinabig sa dibdib niya // damang-dama na naman niya ang
husayan nito at iwasan ang lumait sa katauhan o umasa sa
sa iyong pangpatid nang gutom at uhaw pangsapi sa iyong
anggol pa'y Europea nang lumaki'y Pilipina // sagisag ay
khak ako bilang sagot // dahil kagaya ko may isa ka ring
unan upang lumaya ang mga Pilipino // bunga ng atin ding
W
y
W
6
6
5
1
7
7
7
3
6
2
9
ing umungol si Jim, napaangat si Aya at sa pagbabalik ng
a ng kanyang kapighatian. // Matagal bago nanumbalik ang
ig. Pagkaraan ng hindi mabilang na sandali, nagbalik ang
samo ni Erlinda sa kapatid nang manumbalik sa kanya ang
Tasyo na batid niyang bihirang takasan ng katwiran at ng
ong // hindi naman patay ang kutain ko e // mawawala ang
agawa ito ni Barbara // sa wakas nang magbalik ang aking
ma ang palatandaan sa ating mga labi na inubliga tayo sa
a inubliga tayo sa kahinahunan at kagandahang asal // oo
ibliya // malinaw ang tema ng nobela kailangan ng tao ng
gan // nababahalang naitanong ni Letty nang magbalik ang
// sa mukha niyang hinalikan ng kamatayan ay naiwan ang
into sa wakas ay naibulalas ni Caridad nang magbalik ang
o na nang lubusan ang tungkol dito // datapuwa't saan //
kahinaan
kahinaan
kahinaan
kahinaan
kahinaan
kahinaan
kahinaan
kahinaan
kahinaan
kahinaan
kahinaan
kahinaan
kahinaan
kahinaan
kahinaan
kahinaan
kahinaan
kahinaan
kahinaan
laban sa mga Hapon kaya ipinasiya ni Heneral MacArthur
ng asawa niyang iyon ay kayakap ito ng ibang babae umi
ng inyong anak // may mga bisig po akong handang human
ng isang babae katulad ng katotohanang may mga isinila
ng kani-kanilang lipunan // #18 // hindi man nila nais
ng kanyang damdamin // #123 // Pilipinismo nasyonalism
ng kanyang loob na bunga ng masasamang aral na natutuh
ng katawan // lalong ginagap ng dalaga ang kamay ni La
ng modelong kanilang napili // halimbawa maaaring tang
ng tao // #141 // ang pag-alis namin sa Camp Hope ang
ng tradisyong realistiko sa ating panitikan // hindi p
ni Tiya Lily // ibinigay ang pera at si Tiyo Senyong s
nito // subuking baybayin sa pamamagitan ng modelong n
niya // hindi hindi nga yata niya basta-basta mapuputo
o kapansanan nito kaya // magandang panuntunan sa buha
pangpawi sa iyong kalumbayan pangliwanag sa iyong kari
puri ang kayamanan hinhin ang katangian at ganda ang p
takot kang lumapit sa babae // nanginginig ka 't di ma
tayo'y sinakop ng Amerika // kalahating siglong ipinil
kahinahunan
kahinahunan
kahinahunan
kahinahunan
kahinahunan
kahinahunan
kahinahunan
kahinahunan
kahinahunan
kahinahunan
kahinahunan
kahinahunan
kahinahunan
kahinahunan
kahinahunan
ay sinagilahan ng malaking kahihiyan. Hinalbot ang
kay Ric. Matagal bago niya napaniwala ang sarili na
ni Aya. Nananaganip si Jim, at si Karla ang inakala
// ang bayani sa kagitingan ang martir sa pagibig a
// ang paurut-urot na wika ni Basyo sa kumakatal na
// ibigay mo sa 'kin kung gayon // ako ang magtatap
ang una kong naisip ay ipagtutumba ang mga kasangka
at kagandahang asal // oo kahinahunan at kagandahan
at kagandahang asal inuulit ko upang tandaan ang id
at pagtatangkang unawain ang kalagayan ng kapwa-tao
at sila'y magkasiping sa pagkakaupo sa sopa // napa
katiwasayan at katahimikang hindi niya natagpuan sa
nakamata // sa Caloocan City Metro Manila mga 117 k
ng isip ang kailangan // at nagkaroon din ng paliwa
kahinatnan
m
D
u
w
T
n
yon ay mahihirapan siyang matuklasan ang dahilan. Walang
at batid niyang magiging maligaya sila at ayos lang ang
io. At ngayon pa lang ay rumeretrato na sa isip niya ang
atungo sa langit. Imbis na nalilito sila, kinakabahan sa
a hinuhuli lamang siya ng dalaga. // "Bad shot naman ang
ya tayo... nararamdaman... At maligaya siya sa magandang
kahihinatnan
kahihinatnan
kahihinatnan
kahihinatnan
kinahinatnan
kinahinatnan
kung patuloy niyang siyasatin ang kababalaghan sa
ng buhay nila. Hindi nga mayaman, pero masaya nama
ng kanyang asawa. Diyos ko, makukulong si Dencio.
nila sa kabilang buhay, at imbis na nalululong sil
nang panliligaw ko sa kanya." // Nabigla si Millet
ng lahat." // Iyon lang at lumapit ang dalawang ba
u
0
9
7
1
8
3
Z
9
2
6
4
7
6
on, sa loob ng sarili niya'y sinisi rin niya si Laura sa
// iniwaksi niyang dagli ang gayong balak pagka't walang
t kailangan nating mag-asal-bulag upang huwag makita ang
g humiling ng pagbabago ang mga mahihirap subalit walang
siya // kaya patahimikin mo na siya // tutal wala namang
atwid ang sa kanya // maaasahan mong iyan ang madalas na
am na ni Chanda na hindi ako binata ibig kong hulaan ang
oon ng pitong daang milyong mahihirap na mga bata // ang
m sorry pero alam kong hindi tayo liligaya // masama ang
iyang hiwaga // mahanga'y kung paano nangyari ito na may
ng El Club Granero // katatapos isalaysay ng usurero ang
awang Don Severo at Donya Leona sa harap ng malungkot na
enesis ay gayari // hindi koro at hindi rin diyalogo ang
nitiis at ang pangalawa'y dahil sa hindi ko pagkaalam sa
y
T
K
6
2
6
n niyang bold star, ito lamang si Isabel ang may angking
an nang pansin. // Nakita niya sa dalaga ang kayumian at
asampa na pala sa estribo ng jeep. // "Ops." // Dahil sa
ung nasaan si Narciso subalit pinigil siya ng katutubong
tili nitong sabi // talagang itong si Fe ay nawawala ang
hindi nila ipinaririnig sa iyo upang huwag magdamdam ang
kinahinatnan
kahihinatnan
kahihinatnan
kahihinatnan
kahihinatnan
kahihinatnan
kahihinatnan
kahihinatnan
kahihinatnan
kinahinatnan
kinahinatnan
kinahinatnan
kinahinatnan
kinahinatnan
ng mga pangyayari. Dito nanggaling iyong suhestiyo
// kailangang umisip siya ng ibang paraan noon din
// ngayon pa'y pinarurusahan na ang ama ng mga gan
ang kahilingan kung mananatiling bingi ang mayayam
ang relasyon n'yo // hindi kayo bagay // mahal ko
ng alinmang usap maaasahan mong ang lumang istorya
ng aming relasyon // at napag-isip-isip kong hawak
ng iyong imbestigasyon ay maaaring makapagbigay ng
noon // #80 // may ilang taga-nayon sa coffee shop
maging iyon ay sinadya o itinakda kung ito ay maba
ng ginawa niyang paghahandog ng pakikisandugo sa H
ng panayam nila at ng mga lider magsasaka // ipina
ng saknong na ito sa orihinal kundi isang maigsing
ni Pedro // nguni't sa pagnanasa kong bigyang hang
kahinhinan
kahinhinan
kahinhinan
kahinhinan
kahinhinan
kahinhinan
kahinhinan
at kakayahang umarte. Sa kanyang palagay ay malayo a
ng isang dalaga noong kanyang kapanahunan na hindi n
ni Alicia ay naunahan pa siya ng iba. Umandar ang sa
// nawala ang katapangan ni Erlinda // hindi niya na
basta excited // pero alam niya desedidung-desedido
mo // o huwag po ninyong paniwalaang lubos ang gayon
kahirapan
U
g
g
A
G
H
G
C
g
B
F
A
A
a
a
B
s
Q
N
ng college. May pangarap ako, Nep. Gusto kong maiahon sa
spetong inspirational niyon. At ang ikalawa ay dahil may
an ang pamumuhay ng pamilya ni Ronald. // Kung bakit ang
ang kinaiinisan ko sa 'yo, Alvin. Tinatanggap mo na ang
p na sukat ikagagalit sa kanya ni Aling Concha. Bukod sa
'yon? Handa ka bang mamuhay sa hirap?" // "Ang tunay na
ng maaaring masabi tungkol sa kanilang mag-anak. // "Ang
ng ibang prubinsyanang napariwara pagdating sa Maynila.
ircon pa ang silid mo." // "Anong magaang? Siyempre, may
y pa nito. "Umaasa pala'ng nanay mo na mahahango tayo sa
men siya sa U.S.T. at natanggap naman siya sa Fine Arts.
ng magdala ng pamilya, ikokompromiso ang asawa't anak sa
ce, at Lorraine. Kung tutuusin hindi naman maisisisi ang
anay ko. Matulis ang dila nito. Siguro'y nakita niya ang
o katulad ng ibang Pinay diyan na para makatakas lang sa
ndi siya unanong tulad ni Kiko. Siguro, dahil sa sobrang
ilang pasyente ko. At nauunawaan ko na ngayon ang naging
din sa mga kabulukan ng umiiral na sistema. Sa kabila ng
antasyang matagal na ipinagkait ng mga sakit na likha ng
kahirapan
kahirapan
kahirapan
kahirapan
kahirapan
kahirapan
kahirapan
kahirapan
kahirapan
kahirapan
kahirapan
kahirapan
kahirapan
kahirapan
kahirapan
kahirapan
kahirapan
kahirapan
kahirapan
ang mga parents ko. Please, unawain mo naman ako." //
ang pamumuhay ng pamilya ni Ronald. // Kung bakit ang
ay naging kapintasan na ng isang tao. Hindi rin niya
ay para sa 'yo, para sa 'tin! Mali 'yon. Ang taong hi
ay wala nang napakalaking kapintasang maaaring masabi
ay yaong namumuhay ka sa karangyaan subalit hungkag s
ba'y kapintasan?" Katanungang hindi, ang sagot ni Dea
din ang nagtulak sa kanya para gawin ang mapangahas n
din naman," ani Arlene. "Bihira na tayong magkasama n
kung gagawin niya 'yun." // "K-Kaya ho ba... lagi kay
lang, uulit siya ng first year dahil isa man sa mga p
masunod lang ang gusto niya. I think its selfishness
nang tulad niya sa mga tulad ng mga Regalado. // Mala
ng aming pamumuhay, kabaligtaran ng pagmamatigas ng a
ng buhay dito sa Filipinas ay magpapakasal na sa isan
ng buhay, hindi na nakuha pang lumaki ng kanyang kata
ng paggamot sa kanya. Pero gusto kong isipin ngayon n
sa buhay ng mga ito at kakapusan sa kaalaman, malinaw
sa buhay. // <4> // PAGDATNG ni Pio sa bahay ng Lola
s
A
L
F
N
A
d
B
A
l
A
B
N
B
A
A
8
Z
9
5
Z
3
2
7
6
8
3
9
9
0
3
3
8
5
7
3
0
3
9
3
Z
9
a ng elasticity o kakanyahang mabanat ng mga tissues, at
am ni Alvin, ang itinatalak ni Marissa'y limampung taong
ay katusuhan pa nga ang iba at nagagawang pagtawanan ang
indi mo agad mapapansin di kagaya diyan sa 'tin. Dala ng
ang kilusan sa mga tanong ni Pio. Mga tanong tungkol sa
at nanghina ako. Kung gaano kagaang niyakap ni Alvin ang
makbo ang katamaran kaya naaabutan at nalalampasan pa ng
a ang isipan pero hinog na ang kamalayan sa nagaganap na
race ang nagmulat sa 'kin na maling makipagpaligsahan sa
g giyera e dito ako nakaranas ng kung anu-anong klase ng
ging kontrabida sa buhay ni Alvin. Kapwa sila nilumpo ng
ng mga gusgusing bata ang inilalarawan ng nakapalibot na
ng ibang lugar sa Pilipinas. Mayroong kaguluhan dahil sa
sto niyang ipakita sa lahat na matatag siya, pinanday ng
wan si Alvin huwag lang tuluyang lumubog sa pampamilyang
an, sa kaibuturan ng kaluluwa ko, isinusuka ko ang aming
karalitaan // maikakaila ang kayamanan nguni't hindi ang
Mike // ito ang daigdig ni Marina // walang nabubuhay sa
ang katapusan // nasa huling sandali ng kanyang buhay si
indi nasanay ang tiyan ko // kung gayo'y tumakas tayo sa
alik sa lungsod // ba't ka nagpaiwan ditong nagtitiis sa
anap na malnutrisyon sa baryo // alam niya bunga iyon ng
ngalawang testigo // daang retrato ang pinagparis // may
mistikong pananaw lalo na sa paglalarawan ng problema ng
tna ng gayong makapal na dawag ay nakita ko ang tunay na
ay igagapang namin sa iyong pag-aaral sa kabila ng aming
pala ng isip ng babaing ito sa loob ko // nahango ko sa
na kami muling makikita sa bahay mo // kaya binuksan ni
niya ang kanyang katawan para sa mga uod pinag-isipan ni
lhin mong lahat iyan sa sultan at ikaw ay mabibihisan sa
aking pangarap ay si Liling na tulad ko'y galing din sa
timbang na katawan at ang kagandahang hindi mapakupas ng
aya ako // kasalanang malaki ang umutang ng buhay // ang
an ang inyong pagsasalita // alalahanin ninyong sa aking
unay na buhay tumuturol man ang mga ito sa pag-ibig o sa
na nga ni Johanna ang lahat ng kanyang kahapon pati ang
gi niyang idinaraing ang matindi sakit ng ulo // dala ng
inaharap ang mahihintay sa gayong uri ng pamumuhay kundi
walang katapusan sa Impiyerno // tumuloy sa Impiyerno si
aginhawahan at kasaganaan // iiwan niya ang kinamulatang
ng Dikoy at Garita ay nangangarap na sila 'y makaraos sa
ang itinadhanang katungkulan wala noong mga kayamanan ni
kahirapan sa paghinga. // Dalawa ang magiging gamit ng endotrac
kahirapan sa piling niya. // "Wala kang narinig sa 'kin mula't
kahirapan, bakit sila pumapayag? Kung ihahambing nga niya ang s
kahirapan, buking mo agad. // I'm okay here. Medyo nagkasakit l
kahirapan, kaugnay ng pagiging ulila sapul sa pagkabata. // Iba
kahirapan, sa kaibuturan ng kaluluwa ko, isinusuka ko ang aming
kahirapan. // <KABANATA8> // SOONER or later. Hindi nga nagtaga
kahirapan. // Walang anu-ano'y sumalungat ang patpating katawan
kahirapan. Iniiwasan ko siya, pero 'yun pala, hindi seguridad n
kahirapan. Kamalasan. Ang bayang 'to ang dahilan kung bakit maa
kahirapan. Kung naging sabay lamang sila sa pag-alma sa takbo n
kahirapan. Kung saan-saan naghambalang ang mga de tatong kalala
kahirapan. Naging palaban lang ang mga taga-Tondo nang simulan
kahirapan. Ngipin sa ngipin, pilit niyang nilabanan ang kalungk
kahirapan. Takda ng mundo. Hindi niya 'yon batas. Kahit halukay
kahirapan. Tiis. Nagkaanak ng isa. Tiis pa rin. Alam mo, Grace,
kahirapan // ang anumang gawang di dinali-dali malimit mangyari
kahirapan // ang makikita mo 'y mga ngiti // ang maririnig mo '
kahirapan // at panahon nang isauli ang kanyang inutang na buha
kahirapan // hindi lumaban // sumuko tayo // hindi // kung sumu
kahirapan // isang matabang na ngiti ang lumitaw sa mukha ni Ca
kahirapan // kulang ng maipambibili ng masustansiyang pagkain /
kahirapan // makunsumo sa oras // sa wakas nagbunga ang pagtiti
kahirapan // nakatulong ang masusing paggamit ng makabagong tek
kahirapan // nakilala ko na yaring kabuhayan ay balot ng madlan
kahirapan // si Domingo'y igagapang namin makasal lamang siya s
kahirapan ang aking mga magulang at ngayon panatag na sila // k
kahirapan ang lalagyan ng tabako at pinayagan silang umalis //
kahirapan ang susunod niyang gagawin // at dahil hindi naman si
kahirapan ang wika ng dambuhalang higante at biglang nawala sa
kahirapan at hindi naghangad nang hihigit sa maipagkakaloob ng
kahirapan at mabibigat na gawain // sa palagay mo Pare hindi pa
kahirapan ay hindi iginuhit ng tadhana // tigilan na ninyo ang
kahirapan ay ibig ko lamang maipagtapat ang katotohanan sa atin
kahirapan ay madaling nagagawan ng paraan // katulad sa maramin
kahirapan buhat nang siya'y mag-debut isang taon na ang nakarar
kahirapan di siya maitawag ng doktor sa bayan kaya si Mang Bert
kahirapan din // a iba si Johanna ang puntirya niya ay pataas a
kahirapan kumatok sa pintuan tulad ng pagpukpok niya sa kanyang
kahirapan laluna ang kanyang mga kababata at kamag-aaral sa kan
kahirapan makaahon sa kagipitan at mabuhay nang maginhawa // #1
kahirapan na nagpapalaki ng ulo o tumatakot sa kawawang mga tao
7
9
3
7
7
0
Z
0
6
Z
6
9
9
7
8
7
4
6
7
2
5
Z
7
ulugan ng pagtingin sa tatlong dimensiyon ng katotohanan
gang sa yariin na rin ang mga ito sa bakal // ngunit ang
dalawa // at maaaring nag-ibayo pa nga kung tutuusin ang
ubong wika ng kanyang estudyante mas mauunawaan niya ang
ukod ang katutubong kalikasan // upang pangatwiranan ang
a Wikang Pambansa na salig sa Tagalog upang maiwasan ang
g tunay na dahilan ng pagsabay ni Rose kay George ay ang
ake ba ni Ledesma nang personal ang ating pambato // ang
tin // ang malungkot na gunamgunam ni Narciso sa madlang
on // ilalapag ang folder sa harap ni Mr. De Leon // may
aan din // magaan ba ang pagkain sa Orani // #123 // may
niya // upang mabuhay ay kinailangang makibagay kami sa
tapos niyang sabihin ito ibinalibag niya ang pinto // si
lang pangkalahatang obserbasyon masasabi na talagang may
mga pagkukulang na lihim // #47 // kapag masasal na ang
ng nararanasan ng mga Pilipino sa pag-aaral ng Ingles //
antalahan // sa kabilang dako ang malubhang kagipitan at
indi ako makasasangayon // nais kong pagdamutan niya ang
gayang api // at hindi rin naliligtas ang tauhan mula sa
go sa paninirahan sa ibang bansa na kung saan sabi'y may
ung siya nga // samantalang lumalapit sa kama // aba may
hindi nga e // ano ba // gilting-guilty ka na ba sa mga
n ng pahambing na pagsusuri na ipaliwanag ang dahilan ng
kahirapan na rin at ang kaayusang piyudal na siyang ina ng kama
kahirapan naman ngayon ay ang pagdaplis ng mga gulong sa mga ri
kahirapan ng buhay sa walang katapusang pagtaas ng halaga ng la
kahirapan ng estudyante sa pagkatuto ng Pilipino // bilang pang
kahirapan ng kanilang mga mamamayan at ang paniniil ng kanilang
kahirapan ng pagbigkas sa pagtuturo at pagpapalaganap nito // a
kahirapan ng pagsakay sa mga pampublikong sasakyan sa lunsod //
kahirapan ni Atorni ang bukang-bibig niya // #210 // e ano kung
kahirapan ni Miguel sa bilangguang pinanggalingan niya nang hap
kahirapan pala itong kasong ibinigay ninyo sa akin // kung mada
kahirapan po // noong kami ay nasa hulo halos panay na kamote a
kahirapan sa kagubatan // inilipat ni Aqui ang lahat ng kanyang
kahirapan sa kanyang paniniwala na sa dalawang kasamaan kailang
kahirapan sa pagtuturo ng Pilipino sa mga rehyong di Tagalog da
kahirapan tandang malapit na ang kaginhawahan // ang pakikilaba
kahirapang dulot ng interperensya ng unang wika // maituturing
kahirapang ibinunga ng tatlong taong pagsakop ay nagsilbing pal
kahirapang itong dinaranas namin na siyang nag-aruga at nagkand
kahirapang kinalugmukan dahil may biglang susulpot na tagapagli
kahirapang kumuha ng domestic helpers // tuwang-tuwa si Larry s
kahirapang makilala ang taong ito ah // pero hindi siya si Sena
kahirapang nakikita mo // hindi naman natin kasalanan 'yan // h
kahirapang nararanasan ng mga Pilipino sa pag-aaral ng Ingles /
kahit
TOP 500
kahita
v
D
C
5
5
2
2
2
5
3
1
1
2
3
artment si Rosella nang iabot sa kanya ni Fred ang isang
ksan ni Al ang travelling bag. Kinuha niya ang maliit na
t iniabot ang regalo. At natiyak niyang pabango ang nasa
isang kahita // lalapit kay Aling Tayang // bubuksan ang
ulsa ng kanyang amerikana si Tomas at ilalabas ang isang
ng nakakapansin ay palihim na nadampot at naipamulsa ang
adamputin ang jacket natawag ang kanyang pansin ng isang
Verde nang magtindig ito // sabi at dinukot sa bulsa ang
mmy mukhang pasikat sa Nanay ha // aabutin kay Tomas ang
lahat // ang tuyot nang kuwintas na sampagitang laman ng
noong una pero nang magpaalam na tayo noon ko nakita ang
sa salarin // ni hindi ko rin napansin ang pagkawala ng
bi niya kangina nang iabot sa nobyo ang naka-giftwrap na
ng naupo sa harap ko // may hawak siyang isang maliit na
kahita. // "Ano ito, Fred?" // "Para sa iyo. Isang alaala." //
kahita. Iniabot ito sa kanyang nanay. // "'Nay, pasensiya ka na
kahita. Kaya pala tinatanong siya nito kung anong brand ang pab
kahita // Nanay narito ang aginaldo sa iyo ni Letty // kung anu
kahita // lalapit kay Aling Tayang // bubuksan ang kahita // Na
kahita // makabalik sa himpilan inilabas ni Sarhento Verde ang
kahita // saglit lamang ang pagkakatigil niya luminga sandali a
kahita // takang tanong ni Levi // naglabas ng isa ipinakita iy
kahita at anyong magugulat // 'ba ano ba 'to sinsing // sinsing
kahita ay iniaalay niya sa alaala ng isang kahapon // ang kuwin
kahita na puno ng palito ng posporo na nakapatong doon // patal
kahita ng palito sa bahay // marami kasi no'n sa bahay // bigay
kahita ng relo // sanay kumilatis ng alahas si Fred // nanlaki
kahitang may laso // akala ko'y ginising mo siya // tanong ko /
3
4
wala naman // sagot ko // bakit // ibinigay sa akin ang kahitang may laso // para sa 'yo iyan // aniya // at gusto ko b
binuksan kaagad ni Alma iyon at kinuha ang nakabalot na kahitang may laso pa // iniabot ito kay Victor // sabi ni Alma
kahiya-hiya
a
r
u
L
c
C
b
K
0
8
0
0
4
6
4
5
5
5
9
6
0
8
5
6
0
5
4
3
9
4
9
talaga. Noong palayasin nila ako ay tigas na giit nilang
hindi mabrodkas sa balita na nayari akong di-nakalaban.
ngkay ng ama. Wala na siyang mapamimilian kundi sumunod.
nasabing dugo pero hindi na siya nagtanong. Masyado nang
talaga. Naisip lang niya, magkakasama sila. Sila rin ang
on sa kanya? At paano kung nagkamali nga? Lalabas siyang
bas. Mamaya mo diyan, napasubsob pa ako patungo do'n, e,
an ang pagtatawanan at hindi ako. Sino ba ang lalabas na
ng papayagan naming mag-otel ang aming kaibigan kami ang
ila sa kapangahasang wika at kung hindi magawa ay lalong
// hindi kamukha ng iba diyan walang alam // eto e hindi
anak ko makituloy // mababait sila // talaga // hindi ba
// sa tatlong ya'y mas magaang ang magpalimos // ngunit
il-sakilan tayo upang mangapahiya // #7 // oh hindi kayo
do'n na lang kami mag-uusap ni Vic sa terasa // hindi ba
o ako sa susunod na sultada // pag hindi ako dumating ay
niinterbyu maraming punsiyong dinadaluhan at hindi naman
ko kapag ikinukuwento ko sa umpukan si Minio mo // aba'y
gdating at sadya akong umiwas sa mga tuksuhan tungkol sa
anghali rin ng araw na iyo'y idinating ni Don Nicanor //
n po // Mrs. Santos // naku huwag na kayong mag-abala //
ang ang niluto mo bulong ni Piko sa Mrs. // #161 // tila
tse at idadaan ko kayo sa kung saan man kayo paparoon //
ahil sa pagnanakaw // kay bigat na kasalanan nito at kay
na po kayong mag-abala // pamatid-uhaw lang po ito e //
// kailangang makabalik ako bago mag-alauna sa piyer //
mamatay na 'ko sa sakit // parang tinitiyak nila na nasa
kilalang couturier // sa gayak niyang iyon hindi na siya
maki ang pagtitiwala ko sa sarili kahit na ang alaala ng
konting naimpok // kung magbalik ako sa 'ting baya'y di
t sari-saring prutas // #119 // naramdaman ng opisyal na
kahiya-hiya ang ginawa ko. Ngayon naman ay wala palang pakialam
kahiya-hiya ito. Lalabas na ako'y tatanga-tanga't dekorasyon la
kahiya-hiya nang masyado na manatili pa siyang nakakulong sa ba
kahiya-hiya sa harapang iyon lalo na't puro babae pa naman ang
kahiya-hiya sa iba kung magkaroon sila ng gulo. Kaya, hindi na
kahiya-hiya. // Nang bigla, naisip niya si Kristina. Posibleng
kahiya-hiya." // "At bakit ka naman madadapa, e, kapit kita ng
kahiya-hiya? Di ikaw," sita ni Tom. // Walang masabi si Alicia.
kahiya-hiya // #128 // humihingi ng direksyon ang isang matanda
kahiya-hiya // ang galit mo sa ngayon bukas mo na ituloy // ang
kahiya-hiya // boto ako kay Oscar // e ang ninang // ikaw sino
kahiya-hiya // hindi talagang marami na kaming kaibigang nakitu
kahiya-hiya // kung yan ang sasabihin mo sa bokabularyo ng mara
kahiya-hiya // nariyan ang bayang sa isa ninyong tawag ay dumal
kahiya-hiya // nasusuya nga ako at sinundo pa 'ko sa ospital e
kahiya-hiya // titingnan ni Celing ang pagkabalisa ni Kulas at
kahiya-hiya ang suweldo // e bakit mo patitigilin // baka maubu
kahiya-hiya ba // hindi ba't taun-taon ay sinasabitan mo ng med
kahiya-hiya kong pakikipagsapalaran // pinag-ingatan kong maigi
kahiya-hiya na raw naman silang totoo at walang maigaganti sa g
kahiya-hiya naman sa inyo // sige na // inumin mo na iyan // ub
kahiya-hiya naman tayo // eh anong akin gagawin ay sa wala nama
kahiya-hiya naman yata sa inyo // hindi ho // tena kayo // sa A
kahiya-hiya pa // ang ganitong paghahaka niya'y ipinahiwatig sa
kahiya-hiya po naman sa inyo // para iyon lang po // sige ubusi
kahiya-hiya sa mga kasama kong nagpipiket // nagsusumamo // nak
kahiya-hiyang ayos ka halos gusto nilang hubarin pati dignidad
kahiya-hiyang maging misis ni Attorney Adello Medransa // napah
kahiya-hiyang pakikipagsapalaran na iyon ay nanatili pang sariw
kahiya-hiyang paris ng marami na walang ginawa rito kundi magin
kahiya-hiyang pinabayaan siya at nagpasiyang magpakita na lakas
kahon
r
t
Y
F
Y
Y
patos. Hawak iyon ay bumaba siya sa tinuntungan. // Nasa
may ibang kahulugan sa kanya. // Marahang kinuha niya sa
an ang sarili sa salamin. Ilang saglit pa kinuha niya sa
late at ipinasak sa sugat. Pagkuwa'y binalingan niya ang
Ilang oras lang ay tapos agad. Inilagay ito sa magandang
rk. Inilagay na ang mga ito ni Aling Julieta sa malaking
kahon
kahon
kahon
kahon
kahon
kahon
ang di-lisensiyadong treinta'y otsong paltik at ang pitak
ang matulis na gunting. Pinagmasdan niya sa kanyang palad
ang pinakakaingatang envelope na kinalalagyan ng mahalaga
at hiniwa ang strap. Plik! Itinarak ang itak sa pagitan n
at inihanda sa pagbabalik ni Gigi. // Gabi na nang lumaba
at itinago na. Naupo si Lenlen, at ibinalik sa alaala ang
S
F
F
n
y
F
Y
Y
Y
H
F
W
K
W
g
g
Q
Q
b
W
D
m
L
B
a
H
O
r
O
H
w
t
t
r
G
F
F
m
r
t
q
F
agtatrabaho pa ito sa Pier. Nabagsakan ng isang malaking
aka si Jun. // "Diyos ko!" napadasal ang ina. Sa loob ng
hiniwa ang strap. Plik! Itinarak ang itak sa pagitan ng
Nakita ko ang isang lumang kahon. Tandang-tanda kong ang
o pag-uwi." At inilabas niya mula sa drawer ang dalawang
gtulong ang dalawa niyang braso't kamay para maialis ang
sinungalingan mo!" binitawan si Mark, at agad kinuha ang
ina Aling Julieta at Mercy. Sumakay ng kotse na dala ang
on. Sunod pa rin sina Aling Julieta at Mercy na dala ang
'yan? Bakit ang dami-dami?" ani Sonny na inginunguso ang
Tuwang-tuwa si Jun sa binuksang regalo ng ina: (1) Isang
w. Bumagsak si Karla sa kanyang mga bisig. Tumilapon ang
katipan ay dahan-dahan niyang binuksan ang nakabalot na
Karla sa kinatatayuan ni Jim, may dalang isang malaking
Ronald. "Meryenda tayo," dagdag pa sabay lapag ng dalang
Inabot at binuksan ang bag niya. Inilabas ang maliit na
akunot ng noo niya. Pinagtagni-tagning mga lumang kahoy,
g-i-spray sa kanyang mga halaman nang may mapansin siya.
kanya habang malayo pa'y ipinagyayabang na ang hawak na
pos maibaba ang telepono, may kinuhang brown envelope sa
ng hinubad ang kanyang kasuotan. Hindi pa naiiligpit ang
abay na tumango ang dalawa. Tumayo si Amy para kunin ang
natin habang maaga." Yaya niya kay Tony. Kinuha niya sa
aylayan ng bitbit nitong bag. Bitbit ng kaliwa ang isang
pot ng mga tsokolate at nuts. Galing Australia, pati ang
t ni Sonny habang iniaabot sa kanya ang mainit-init pang
bi siya. Bata pa lang siya noon. Pinag-iipon siya ng mga
ng lagusan ang isang kamay hanggang matagpuan ang isang
anak daw ako, napakaliit ko daw. Ang unang duyan ko nga,
es habang magkatuwang nilang inilalagay sa isang basyong
ikbi pa rin si Rachel. Inilabas nito ang isang maliit na
Ang kanyang gunting na matulis at mahaba. Kinuha niya sa
ng na ito, lagi niyang nakikita tuwing bubuksan niya ang
iya sa ginagamit nilang silid-tulugan. Natagpuan niya sa
ang hakbang na tinungo ang aparador. Binuksan iyon. Nasa
tante ang laman," sabi ni Jun. // "Tingnan mo nama't may
siguro'y nalimutan ko na 'no." Iniabot ni Aling Tess ang
on. // "Lutas na ang problemang iyan." May itinuro itong
pat na lakas ng loob! // Kung minsan ay kinukuha niya sa
/ "Para ano naman ho 'yan, Mang Ben?" // "'Yong magiging
n. // Napansin nga ni Rudolfo na may hawak na tila isang
na nakapaloob sa kahong kabubukas lamang. Isang pahabang
kahon at paa ang nahagip. Mula noon, hindi na ito makalakad nan
kahon ay isang plastik ng abo. // "Ano'ng klaseng abo 'yan, Nay
kahon kung saan nagsugpungan ang patong-patong na masking tape.
kahon na iyon ang iniregalo ko sa kanya noong pasko. Si Papa an
kahon na kinababalutan ng lighter. "Kaya kayo lang ang may pasa
kahon na nakapaloob sa kahong kabubukas lamang. Isang pahabang
kahon ng Trahe de Boda at inihagis sa mukha ng lalake. // "Haya
kahon ng Trahe de Boda. // "Saan ba ang punta natin, Mark?" tan
kahon ng Trahe de Boda. // Naroon sa loob ng Beauty Salon si Gi
kahon ng Winston na kinalalagyan ng mga piguring hayop. // "Col
kahon ng brush na may iba't-ibang sukat. (2) Set ng oil paint.
kahon ng cake, kumalat ang laman at humalo sa tilamsik ng dugo
kahon ng cake. // "Ano ba ang ideya mo sa puso?" malambing na t
kahon ng cake. Nagmamalaki pa si Karla. "Your favorite... black
kahon ng dunkin donuts. // Hindi pa siya nakakakibo ay nakapagl
kahon ng facial tissue. // "Arlene..." ulit ni Ronald na ngayon
kahon ng gatas at plastik ang pinakakonstruktura. Ang bubong na
kahon ng gatas. Nakapatong sa may counter. Nakatali pa ng abaka
kahon ng imported chocolates. // "Oy, hi! Ano ba 'yang dala mo'
kahon ng kanyang mesa. Noon pa ay inihanda na niya ito para sa
kahon ng kanyang trahe de boda. Nakapatong pa rin ito sa gilid
kahon ng larong Millionaire's game sa may kabinet ng divider. N
kahon ng mesa ang baril at waring nahihiyang isinukbit iyon sa
kahon ng mumurahing pizza pie. // "H-Huwag na lang kaya tayo ma
kahon ng pabango. Gucci, oy! // "Maraming salamat," sabi ko. "O
kahon ng pizza pie. May katambal iyong malamig na Diet Coke in
kahon ng posporo na lalagyan ng marijuana. Noong dose anyos na
kahon ng sapatos. Hawak iyon ay bumaba siya sa tinuntungan. //
kahon ng sapatos. Madalas umiyak ang Itay kay Jongkoy. Isinusum
kahon ng sigarilyo ang maliliit na piguring elepante na koleksy
kahon ng tissue paper sa bag at suminga sa isa. Tapos ay kumuha
kahon ng tokador. Baka sakaling kailanganin niya. Kahit paano a
kahon ng tokador. Ngunit ngayo'y kung bakit may ibang kahulugan
kahon ng wardrobe ni Juanito ang pakay -- ang clutch bag na kin
kahon nito ang kanyang relong pambisig. // Tama. Mag-aalas tres
kahon pa rin sa loob," sundot ng ina bilang pakikiayon sa sinab
kahon sa anak. // "Para sa birthday mo." // Hindi maikukubli an
kahon sa backseat. "Dumaan ako kanina ng department store at ib
kahon sa wardrobe ni Juanito ang treinta'y otso nito. Parang ki
kahon saka 'yong takip. Pero didikitan natin n'yang mga nililih
kahon si Corazon. Hindi ito naka-gift wrapped. // "Wala naman a
kahon, yari sa ginto, ang gumulat sa mag-ina, pero wala itong k
F
v
F
T
V
F
F
F
A
F
X
r
Y
M
F
Q
F
M
F
Q
F
n
M
Q
n
V
q
F
t
v
t
2
4
0
2
3
2
3
0
0
3
4
n. Pagkaraa'y nagbalik si Aling Tess bitbit ang malaking
ang alaala." // Sabik na binuksan ni Rosella ang munting
muna diyan," sabi ni Jun na hindi na nakuhang kunin ang
wan ka pang iba." Sabi nito at ibinigay ang hawak nitong
la. Isinuot sa kanya ang singsing na kinuha sa maliit na
kalat na albums at pira-piraso ng mga litrato ni Jake sa
mabit sa kanyang hintuturo. Umagos ang dugo, nahimlay sa
sa scotch tape sa pinakapuwitan ng parihabang ginintuang
tayo?" paalala ni Marissa habang nag-aayos pa rin ng mga
o. Inilapit ng ina ang mga mata sa magkabilang pisngi ng
Binuksan ni Rachel ang bag at may inilabas na maliit na
ugar at ipinagtanong ito. // Ibinalik niya ang pitaka sa
pinulot nina Mercy at Aling Julieta. Muling inilagay sa
ti. Parang may showcase na ipinapakita. // Inabot ko ang
ang strap ay dumulas lamang ang talim ng itak pabaon sa
mata niya sa laman nito. // Paso... // Inilabas niya sa
bilang pakikiayon sa sinabi ng anak matapos mabuksan ang
san ko ang kahon. Singsing. Inilapit ko muli kay Pol ang
tukoy kay Jun. // Tinangkang kalasin ni Jun ang strap ng
Kumuha siya ng gunting at pinutol ang tali. Binuksan ang
g na baywang. Inilabas na niyang lahat ang damit mula sa
pero ako ang inutusan niyang magbigay... Binuksan ko ang
nge. Hindi naman kasya sa akin iyan." // Binuksan ko ang
iyo kaya hindi ko pinakikialaman." // Nilapitan niya ang
At sa pagmamasid kong iyon... Nakita ko ang isang lumang
umukot sa bulsa si Darwin. May inilabas na isang munting
nabubuksan e. Sandali," wika niya habang binubuksan ang
ng braso't kamay para maialis ang kahon na nakapaloob sa
ndalan. May kalat ng mga piraso ng papel at warat na mga
talahib. Umuungol itong nawalan ng malay. Napahagis ang
ng isang piraso ng sumobra sa plywood. // Binuo nila ang
ginagalaw // naipasiya niya na muling maghalughog sa mga
isipin ay hindi nabiling lahat ang nakatagong binilot sa
bay turo sa likod ng halamanan // tatakbo at kukunin ang
ailing-iling na sinulyapan uli ni Mr. Santos ang itim na
g kanyang ititindang sigarilyo sa nakabukas na bitbiting
batok at kapagkuwa'y dinampot ni Mr. Santos ang itim na
apamulagat si Isabel nang matambad sa kanya ang laman ng
t na dalawang ibon sa takip // namimilog ang mga mata //
apahirin ang pawis sa noo // saan kaya naman napunta ang
ang dumaan sa kanila si Merto // may dala itong malaking
lo ay lumapit kina Victor at Alma at inihandog ang isang
kahon. "Akala mo siguro'y nalimutan ko na 'no." Iniabot ni Alin
kahon. "Fred... para sa akin ito?" // "Para sa iyo..." // "Napa
kahon. "Sa isang linggo ko na ho bubuksan." // "Ngayon na, para
kahon. // "Ano ito?" Tanong ng binata. // "Wala. Bigay ko para
kahon. // "D-Darwin..." // "Katunayan ng pagmamahal ko sa iyo."
kahon. // "Doon ka muna sa kuwarto mo," sabi ni Anna. // Tumali
kahon. // "Pambihira namang bata ito. Hindi ka kasi nag-iingat
kahon. // Bigla'y humupa ang ulan. Ingay lamang ng mga kuliglig
kahon. // Mahabang argumento ang politika. Ngayon lang namalas
kahon. Binasa ang nakaukit na titik sa ginto. "J R M." May guma
kahon. Binuksan at nilapitan si Fidel at isinuot ang bracelet.
kahon. Dinampot ang naroong treinta'y otsong paltik. Pero nang
kahon. Inayos na mabuti. // Galit na rin si Mark. Pilit niyang
kahon. Inurong ni Pol. Tumawa siya, tawa ng bata na may tinutuk
kahon. Itinaas ni Jun ang itak, mapuwersa, pero sumabit sa kany
kahon. May kasama itong sulat. Binasa niya. // Dear miss magand
kahon. Nagtulong ang dalawa niyang braso't kamay para maialis a
kahon. Nahiya kasi ako. // "Huwag, Pol. Huwag ngayon." // "Kung
kahon. Nang hindi magkayari ay humugot ng kutsilyo sa kusina. S
kahon. Nanlaki ang mata niya sa laman nito. // Paso... // Inila
kahon. Oversized ang kamisedentro, polo-shirts, at lahat ng pan
kahon. Pinagmasdan ang mga bagay na nasa loob. Halos mga lumang
kahon. Singsing. Inilapit ko muli kay Pol ang kahon. Nahiya kas
kahon. Sinipat. Sarado dahil sa tali. // Kumuha siya ng gunting
kahon. Tandang-tanda kong ang kahon na iyon ang iniregalo ko sa
kahon. Tumayo at tumabi sa kinauupuan ni Leila. Isinuot sa kany
kahong hawak. // Nagulat siya nang makita ang laman nito. Iba't
kahong kabubukas lamang. Isang pahabang kahon, yari sa ginto, a
kahong karton. Isang bombilya sa itaas, nangangahulugang may li
kahong may mga manok. Ang mga sasabungin ay nangabulabog. // Da
kahong plywood at ang takip sa dikit ng glue. At habang hinihin
kahon // ang pangalawang paghahanap ay nawalan din ng saysay //
kahon // at dinunggol ni Nyora Tentay sa baba si Ingga // #86 /
kahon // ay salamat // narito nga // bubuksan // o bakit walang
kahon // bilang tindera'y sanay nang maglaro sa emosyon ng tao
kahon // hindi na niya nasuklay ang buhok na may dalawang tirin
kahon // isang kaswal na pagkikibit-balikat ang itinugon ni Mir
kahon // isang manika // at napakagandang manika // matagal na
kahon // iyong may pili at saka pulbos 'saka dahon // #122 // i
kahon // ku ewan ko nga ba // ibili na lang kaya natin ng iba s
kahon // kumusta Ading Isabel // masayang bati nito sa kanya //
kahon // maasikaso ang magbabalae sa isa't isa // napangiti na
4
9
2
2
8
5
6
3
0
5
5
0
Z
Z
5
6
9
3
2
3
5
8
5
0
0
3
5
3
Z
3
9
2
2
0
0
2
4
0
0
5
5
4
siya man ay hindi niya napapansin na wala nang laman ang
marunong tumingin ng tupa sa pagitan ng mga dingding ng
pinambabalot sa mansanas // #27 // itim din ang kulay ng
iyang ito agad ang napuna ng lalaki // ibinigay niya ang
iko't berdeng titik na gumigitaw sa iskrin ng mahiwagang
Nestor ng Pulis habang nahihirapan siya sa pagdadala ng
lahat ng taguan inisa-isa ang paghalughog sa iba't ibang
pasalubong mo // anito at itinaas ang hawak na bayong at
o ba o hindi // hintakot na tatanga lamang // nasaan ang
ag iyang marami kang sinasabi // mailalagay ni Nestor sa
tor ang mga paninda // habang pinupulot at inilalagay sa
mating ka Ricardo ka // siguro ikaw ang nagtago ng aking
sila // kunwa 'y kukuha ng ipis si Juan mula sa kanyang
rapin ang mga manonood // ibabalik ni Juan ang butiki sa
nilang mga dala sa mesa nguni't ititira ni Ben ang isang
na mahilig sa mga baril-barilan // nakatago ito sa isang
sino ang mga iyon // bumalik sa restauran // kinuha ang
kababata niya // masiglang ibinati ni Adel at ang dalang
g pinaghating kahon ng sapatos-panlalaki // ang laman ng
d ni Eddie ang dalaga sa puwesto at bubuksan na niya ang
inorder ko pa sa Amerika // aalisan ng balot ni Ben ang
alawang batong itim malayo ang nararating // dalawa kong
ng tanghalan ay nangakalatag ang ilang plataporma riser
na // ano 'yon // bakit ka tumatawa // ang dinadala mong
/ ang Inay naman // kararating ko lang eh // ano po bang
// salamat // ngumiti uli si Merto // ibinigay niya ang
narapa ho ako Mang Kintin // kung hindi ho napakatang sa
g pawi na sa isip ko 'ng nangyaring ito // at bitbit ang
a harap // mag-uumpisa siyang magmadyik buhat sa kanyang
g tumatakbo na ang sasakyan napansin ni Myrna ang puting
g Cruz // mabilis na humabol sa kanila na dala ang isang
isang pangmolde // ang figurine ay patayong nakalagay sa
na iyon sa silid // dinatnan niya itong bukas ang ilang
Inay // oy hindi na // may sentimental value sa akin ang
talo ninyo // tena Kardo't tulungan mo akong hanapin ang
di na alam ang ginagawa // pagkuwa'y kinuha ang baril sa
ng na inunat na mga balde ng petrolyo at binaklas na mga
eh // sabay kalabit sa Ina // bubuntunghininga // iyong
on // nasa kartamuneda ko // wala rito a // ah baka nasa
sa oras // darating si Nestor // buhat-buhat ang kanyang
pakabuti mong kaibigan ng aking mag-ina // bubuhatin ang
n ng suput-supot na semento // #4 // nakasalpak sa isang
kahon
kahon
kahon
kahon
kahon
kahon
kahon
kahon
kahon
kahon
kahon
kahon
kahon
kahon
kahon
kahon
kahon
kahon
kahon
kahon
kahon
kahon
kahon
kahon
kahon
kahon
kahon
kahon
kahon
kahon
kahon
kahon
kahon
kahon
kahon
kahon
kahon
kahon
kahon
kahon
kahon
kahon
// mabilis siyang tumindig at tinungo ang tindahan // sin
// marahil ako'y katulad din ng mga matatanda // kinakail
// minasdan niya nang ilang saglit ang figurine saka tina
// nang ayaw pang abutin ito ng lalaki maingat niyang ini
// nawika ko sa sarili nang buong paghanga anung talino n
// nguni't masasalubong nila si Nilda na akay ng isang ba
// nguni't sa paghahanap na iyon ay walang napala liban s
// pati kasi kami ay may pasalubong din sa kanya at ang b
Precy // eh naroon po // sabay turo sa likod ng halamanan
ang lahat ng kanyang pinulot at siya ay iiyak // kung may
ang mga sumabog niyang paninda // huwag na po ninyo akong
ano // kakamot sa ulo // ang Inay naman // kararating ko
at ipapakita ito sa mga bata // mala-seremonyang ilalapit
at kunwa 'y maglalabas ng daga // ito 'y pamime din // ip
at lalapit kay Aling Tayang // Nanay narito ang tangi nam
at sa labas ay may nakasulat na babala bawal ang makialam
at sumabay sa iba // ah maraming salamat // naiwan ninyo
ay iniabot sa dalaga // sori naatraso ang aking pagdating
ay isang itim ng Buddha figurine na yari sa eskayolang ma
ay sinansala siya // teka Eddie h'wag mo nang ituloy ang
bubuksan niya ito at ilalabas nang nakaladlad ang isang b
buksan ma'y walang ugong // hindi pa mailibing ang patay
divider balangkas at kung anu-ano pa na maipagsasama upan
hindi ba tsokolate na naman iyan para kay Rose // #175 //
iyon // ano pa di iyong lalagyan ko ng ikmo bunga at apog
kay Isabel // pag-iingatan mo Ading ha // bakit ano ba ta
ko ang mukha ko e baka pati mukha ko e nabasag // papagpa
mabilis na humakbang pauwi sa kanilang bahay // tatlong a
maglalabas siya ng kunwa 'y butiki // iwawagayway niya it
na hawak ko // ano 'yan Emma // ang tanong niya // #58G /
na naiwan sa mesa // umalis sa restauran // o kaya'y saka
na upang hindi kumalog ay pinaligiran ng papel na ipinamb
nagsabog ang mga damit sa sahig // waring kinalkal // tin
ng buyo // ginawang pasadya para sa akin iyon ng nasira m
ng buyo ni Inay // hahatakin ang asawa // sige na nga //
ng isang drawer dumampot ng unan isinuklob sa baril na pa
ng kahel at mansanas // ang sahig mga tablang may iba't i
ng lola mo Anak nawawala // iyon bang may nakaukit na dal
ng mesa ko // oo heto nga // #450 // magandang hapon po A
ng mga paninda // marumi ang kanyang dibdib sa alikabok a
ng mga paninda ni Nestor at aakayin si Nilda // tayo na N
ng pako si Mister Balajadia may plano sa kandungan may me
9
9
4
5
5
2
3
2
9
3
2
3
9
3
4
6
3
3
2
5
0
6
5
6
5
5
6
0
0
5
2
5
2
9
3
5
ka // o kaya'y ng mga kromo ng mga kahon ng tabako o mga
sa ganitong kadahilanan kung kaya't bumili ako ng isang
velyn at Anna Lissa // kipkip ni Anna Lissa ang malaking
tatadtarin ko siya nang pinung-pino isisilid ko siya sa
sa sa akin // oo // galit ako // at galit din ako sa mga
fe ang isang kuwadradong kahon ng sinlaki ng pinaghating
tlong araw nang matanaw niyang dumarating ito bitbit ang
compartment // kinuha niya sa safe ang isang kuwadradong
al na panghampas ng baka // o kaya'y ng mga kromo ng mga
nakatawang tanong // nagbukas ng isang kabinet at isang
niya nang ilang saglit ang figurine saka tinakpan na ang
'yan Emma // ang tanong niya // #58G // binuksan ko ang
aaarawan kadalasang bunton ng mga tubong nasa mababaw na
amamanahan ko nito // at magkatuwang nilang binitbit ang
nig na dinig niya // alam niyang tinitingnan ng bata ang
inoong maganda ang bihis at nakita kong may pasang isang
o ang aking tagumpay // tinig-babae // may natanaw akong
silid // binuksan niya ang aparador // inilabas niya ang
agdududa at nagtatakang saglit na minasdan ng lalaki ang
nasusuya nang tutoo sa mga abladas mo // buhatin mo ang
apit sa sopa at aangatin ang mga upuan // tinamaan ng na
ay may nakahandang suntok para sa sino mang magbukas ng
may bitbit na mga pang-aginaldong nasa nababalutang mga
ang isang manipis na agahang nakasilid sa isang malaking
// darating si Nestor // may dala siyang isang malaking
isip // tingnan mo ito // bubuksan ni Valentin ang isang
na ginagawang isang talaan ng halaga ng may labinlimang
/ mainit ang ulo ni Lola // kanina pa niya hinahanap ang
ng kaharap na mamimili // marahang lumapit si Dondong sa
m // oo karayom // iyong ipinananahi // ah // pupunta sa
lumapit kay Mr. Cesario Santos // dala niya ang itim na
abladas mo // buhatin mo ang kahong iyan // ituturo ang
litawin hangga't hindi naibibigay ang ransom money // de
kayamot para sa akin noon // tulad ng katahimikan ng mga
na mapabulalas ng iyak itiniklop ni Clarita ang malaking
ina tutulugan at lahat na // sa isang sulok ay may isang
kahon ng pasas o etiketa ng mga bote ng alak o mga gantimpala s
kahon ng pintura at mga lapis // napakahirap na para sa aking i
kahon ng regalo para kay Bingo // ayos na rin sa 'kin maski hin
kahon ng sapatos at ihahagis ko siya sa bintanang yan // natiti
kahon ng sapatos na 'yan // galit ako sa buong bodegang ito //
kahon ng sapatos-panlalaki // ang laman ng kahon ay isang itim
kahon ng sigarilyo // nang maihatid ni Eddie ang dalaga sa puwe
kahon ng sinlaki ng pinaghating kahon ng sapatos-panlalaki // a
kahon ng tabako o mga kahon ng pasas o etiketa ng mga bote ng a
kahon ng tsokolate ang inilabas ipinatong sa mesang kaharap ng
kahon nilagyan ng ribbon na pula at ipinatong sa isang study ta
kahon para ipakita ang tatlong malalaking rosas na pula // eto
kahon sa bubong ng bahay nakabaon sa kongkretong itim // madali
kahon sa iisang hawakan // +Marlon // #10 // siya ay isang hunc
kahon sa ilalim ng mustrador na kung hindi kabisado ang galawan
kahong gatas // sabi niya mas mabuti raw po na pakinabangan ng
kahong gift-wrapped sa cubicle mo // bertdey mo ano // tumawa s
kahong ipinatago ni Merto // binuksan niya ito // napamulagat s
kahong itim // maya-maya'y tila kinakabahang napangiti kay Miri
kahong iyan // ituturo ang kahong pinaglagyan ni Nestor ng kany
kahong iyan // saan kayang lupalop naroon // titingin-tingin //
kahong iyon kung siya ay walang pahintulot // hindi namalayan n
kahong karton at balutan // kapuwa sila hahalik ng kamay kay Al
kahong karton na dala na nila mula sa bayan // palibhasa'y kapi
kahong karton na puno ng mga panindang mga medyas ng bata mga k
kahong karton na puno ng papel de banco // iyong lahat iyan kun
kahong kayo na ipadadala sa Sebu ng araw na iyon // sa bayang p
kahong kinalalagyan ng apog ikmo at bunga // pakiramdam ni Lola
kahong kinalalagyan ng asin sa isang sulok ng maluwang na tinda
kahong kinalalagyan ng panahi ni Celing at kukuha ng isang kara
kahong may ribbon na pula at alam niyang ito agad ang napuna ng
kahong pinaglagyan ni Nestor ng kanyang mga paninda // at halik
kahong plano sabi pa niya // walang sabit // walang sablay // a
kahong salamin na nangangamoy doon sa aming klase ng Historia N
kahong sisidlan ng sigarilyo // saka na 'ko magtitinda kung paw
kahong walang laman ng mga de lata // nakapatong dito ang dalaw
L
l
o
o
alaga namang patse-patse na lang ng iba't-ibang sukat ng
ko, Barang," aniya nang makatayo na't sulyapan sa kamang
inatay ito. Di kaginsa-ginsa'y isang malukong na yari sa
anatiling nakatayo pa rin ang bahay. // Matitibay kasing
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
an ginamit para lang maidaos ang pangangailangan ng isang
ang anak na natutulog pa. "Gisingin mo si Nilda." // Sa m
ang buong kasabikang isinalok na lang ng lalake sa nakabi
ang ginamit ni Mang Andoy sa kanyang bahay. Wala naman pa
B
x
O
B
T
O
T
C
S
F
p
A
u
q
O
l
T
p
H
e
a
H
r
H
t
F
p
p
d
Q
R
B
O
x
F
l
e
V
Q
F
S
O
yung may sahig na tabla. Sabihin mang segunda manong mga
ng pagkalingat na iyon; ubos-lakas na pinalo ng putol na
ng "haunted house". // NAKATUNTONG sa malalaking posteng
isa at 'yung iba nama'y pudpod na lagare't pinagputulang
. Wala pa ring bakod. Pinalibutan lang ni Mang Reggie ng
ipad ng hangin ang apoy. May nagbubuldoser ng mga tuyong
iisang tako sa mga nakahanay na lalagyan nito na gawa sa
ng image?" Umupo si Elena sa upuang yari sa mga sanga ng
agtutulungan si Dexter ng apat. Agad siyang sumunggab ng
g." // "Ano bang pinagti-tripan mo diyan e puro patay na
pagkakaunat ni Jazmin sa kamay na nakatangan sa krus na
aligiran ng malalaking punongkahoy. Pinagsamang pawid at
a ayokong maging imortal. Iyong amoy-lupa na 'ko, parang
semento na. Hindi na rin sawali ang dingding nila kundi
a ni Mrs. Abalde na pumasok sa bahay. // Parang basa ang
makita ang ataul na kulay tingga. Buo pa. Giho kaya ang
ay pumasok siya sa loob ng bahay. Mayroon silang sofang
oonan. Salat sa laman ang nasabing kubo. Bukod sa upuang
aroon ng ligamgam ang dati'y damdamin niyang sinlamig ng
in sila sa Baryo Masagana. // Napatayo ang nagsisibak ng
tayo nakatayo? Sit down." Umupo siya sa sopa. Sa silyang
nang di-sinasadya'y mapatid ang lalaki sa isang stool na
aka-set sa low cool, wall clock, isang mahabang bangkong
an, ibig-ibig malula ni Agnes. Lahat ng bagay na yari sa
ang mga kahanggang bakuran ihinihiwalay ng mga tulos ng
malakas." // "Halika rito, iho. Umupo ka," sabay turo sa
loob ng kanyang bibig. // Dali-daling bumalik sa upuang
ahagi ng kurtina ay hindi kumapit ang apoy sa magapok na
igan niyon. Patraidor na hahambalusin siya ng kaputol na
ahampas sa lalaking inaaway niya. Wala sigurong nakuhang
bintana Parang minimemorya nito ang galaw ng mga punong
g damuhan. Kumakaway ang dahon ng mga naghilerang punong
gawa sa kapis. Maingat na inakyat ng dalawa ang hagdang
sarili. Hanggang sa masulyapan niya ang isang kapirasong
gpas ng Tatay mo kapag namumutol siya ng sanga ng punong
namatay sa pagsalpok sa nagtatayugang puno ng kawayan at
At napangiti siya nang turuan pa siya nitong gumamit ng
ang silid pa silang hindi napasok. May mga nakaharang na
ay ikinakunot ng noo niya. Pinagtagni-tagning mga lumang
ad sa kanya ang animo'y nagyuyukuang mga tuyot na punong
ni Dexter. // Tumawag ng pansin sa buong Looban ang mga
nag ni Audie ang isang malaki at lumang bahay na gawa sa
kahoy ang ginamit, sahig pa rin 'yun, mabuting proteksiyon sa l
kahoy ang kamay na may hawak na patalim. Nabitiwan ng salarin a
kahoy ang lumang bahay, ginapangan na ito ng mga halaman. Nakas
kahoy ang tangan. Nandon din si Kiko, hubad-baro't tumatagaktak
kahoy at alambre ang sakop ng kanilang lote. Nagtanim sila ng s
kahoy at maliliit na puno para pigilin ang paggapang ng apoy. N
kahoy at nakadikit sa dingding na bato ng billiard hall. // Kin
kahoy at nakapalibot sa malaking punong mangga. // "Magpapalit
kahoy at nakitulong na rin kay Dexter. Nagkakatuwaan ang mga ba
kahoy at tambakan ng basura 'yang nakabulaga sa 'yo diyan? Gust
kahoy ay dalawang kamay pa rin ang pagkakahawak niya rito. Tumi
kahoy gaya ng tipikal na bahay probinsya. Sa gitna ng bakurang
kahoy na 'ko sa katandaan, buhay pa 'ko." // "Siya, siya. Malam
kahoy na at hindi na rin pawid ang bubong nila kundi yero na. M
kahoy na dingding sa loob ng bahay. Baka sa lamig o ulan, naisi
kahoy na ginamit? // Sinalat niya ng kaliwang kamay ang ataul.
kahoy na inukit. Gumawa ang kanyang nanay ng mga throw pillows
kahoy na kinauupuan niya at isang maliit na lamesita sa gilid n
kahoy na mamad sa tubig-ulan. // "I'm sorry, Agnes. Natangay la
kahoy na may edad nang lalaki. Kinilala ang mga bisitang bagong
kahoy na may sulihiyang upuan sa harap ng mesa ako umupo. Hindi
kahoy na naging dahilan ng pagbaluktot ng tuhod nito, tumuloy s
kahoy na nakadikit sa dingding, nasasapnan ng kuwadra-kuwadrado
kahoy na nakita niya ay narra, walang hindi. Lumulubog ang mga
kahoy na nalilinyahan ng barbed wire. Masinsin ang tubo ng mga
kahoy na sofa ng Nanay ni Clarissa. "Mano'ng huwag mo nang tina
kahoy nang maramdamang pabalik na ang babae. Nakangiting lumapi
kahoy ng bahay. // Ibig nang tumakbo palabas si Jazmin nang tum
kahoy ni Rusty, nasangga niya. Kaya napinsala ang buto sa may k
kahoy o tubo. // "Bitiwan mo'ng amo ko!" sabay hataw ni Oca ng
kahoy sa bakuran nila. Gusto niya tuloy biruin ito na huwag mas
kahoy sa buong kapaligiran, lalo na yaong mga nasa gawing lawa
kahoy sa harap. Napapatigil sila tuwing lumalangitngit ito. Mab
kahoy sa ilalim ng isang tarima. Iniilagan ang wasiwas ng patal
kahoy sa likuran natin!" Nasasabik na si Aling Tess, hindi na m
kahoy sa may pampang ng ilog. Di rin iilan ang nasagasaan ng tr
kahoy sa pagluluto. // Ayos na ang kanilang tanghalian nang uma
kahoy sa pinto nito. Marami raw hukay sa loob dahil may mga tao
kahoy, kahon ng gatas at plastik ang pinakakonstruktura. Ang bu
kahoy, naglalakihan ngunit kalbo. // Narating rin ni May ang pi
kahoy, semento at lahat ng materyales na kakailanganin para sa
kahoy, walang ilaw. // "Diyan kami dati nakatira. Inalagaan pa
E
m
x
T
n
t
T
p
G
u
V
O
O
T
x
l
o
I
L
Q
x
Q
5
1
8
6
2
8
5
0
6
4
1
0
2
0
3
3
8
2
0
3
g lasa ng niluto sa uling ng bao ng niyog kaysa uling ng
ay na likha ng tray, ng ito ay ilapag ni Amy sa lamesang
kong iyon; mabilis na inapuhap pagkatapos ang kaputol na
inuha ni Mang Reggie ang mga bola ng bilyar sa lalagyang
g pinakatuktok. // Naupo sila sa pahabang upuang yari sa
lid ng pinto ay may siwang na likha ng kain ng bukbok sa
n ay nasa pinaka-mezzanine ng billiard hall. Gawa ito sa
g nakita. // Hinigpitan niya ang pagkakahawak sa krus na
pasigan. Lumapit sa tubig. Nakahagip ng tuyong sanga ng
to ang lumang black and white TV na nakapatong sa mesang
kabuuan ng sasakyang pantubig na iyon. Yari sa tabla at
ko na sa puyat. Inilabas na sa bakuran ang isang katreng
ang malaking paikot na kuwadra ang grandstand na gawa sa
bola sa ibabaw ng billiard table sa loob ng trianggulong
apaurong siya, muntik na niyang mabitiwan ang kaputol na
aawang na panara ng closet sa gilid ng de-kutsong kamang
atandang babae. Itinukod sa bintana ang isang kapirasong
ay malaki at mataas na jumping board na yari sa tabla at
o binarnisan ay pinalitaw muna ang natural na hilatsa ng
Oca sa puwesto nila ni Clyde. May hawak itong kapirasong
pumasok siya, at ewan kung bakit may hawak na kaputol na
tabi at maging ang bubong ay yari sa nilagareng balat ng
ang gatong at hinihipan ang apoy upang magdikit ang mga
saglit na mamahinga sa may puno ng binayuyo sa Mataas na
t di tuluyang tatagain // ang ningas ng apoy nasa uri ng
y isa pang maliit na gola na natatapos sa isang kurus na
a sa isang makahoy na lugar na kung tawagin ay Mataas na
g-aksaya ng gintong panahon ay halos katulad ng patay na
o mo // tutungo sa kalanan at dadampot ng isang pirasong
ang karaniwang bahay na ito na yari sa pawid kawayan at
tanong ng kababayan ni Leonor na sabay-taas sa hawak na
ba tayong manatiling tagasalok ng tubig at tagasibak ng
agpuan ito // sa isang lugar po di kalayuan sa Mataas na
// hindi kumibo // naragdagan ang tumpok ng kinaskas na
ulat sa bangkay ng isang babae na natagpuan sa Mataas ng
isang mahabang beranda na naliligid ng mga barandilyang
ng bahay ninyo // ayon sa iyong ina ay padala mo raw ang
ko nang mapansin ko si Marlon na may hawak na kapirasong
awa't mabili ko // alin sa mga ibon ang di nakadadapo sa
ang hindi sila nahambal sa nakitang tanawin sa Mataas na
ti ng dinding na sawali // ang mga upuan ay mga bangkong
g sa kabahayan na iyon ay ang lumang sala set na yari sa
kahoy," wika ng isang probinsiyanang kusinera na nagturo kay Ti
kahoy. // "Camilla?" Tawag ni Amy. // "Naririto lang ako sa ban
kahoy. // Hawak nang mahigpit ang nasumpungang sandata'y may la
kahoy. // Inayos niya ang labinglimang bola sa ibabaw ng billia
kahoy. // Mula roon, kitang-kita nila ang kabuuan ng napakagand
kahoy. // Sumilip siya at nakita niya. Dalawang hubad na katawa
kahoy. Dalawa ang silid tulugan dito. Ang isa ay para sa kanila
kahoy. Dilat na dilat ang kanyang mga mata, lalo na nang tuluya
kahoy. Isinawsaw iyon sa malinaw na batis. // Palibhasa'y malay
kahoy. Marmol ang lapag at nakabalumbon doon ang isang mangutim
kahoy. May dalawang bilog at mahabang kawayan sa magkabilang ta
kahoy. May ilang kalalakihang natutulog doon. Sa halip na gamit
kahoy. Nag-alala si Audie na baka bumigay ito sa dami ng nanono
kahoy. Nang kanya itong tanggalin ay humugis din nang trianggul
kahoy. Napahalakhak ang salarin. // "Takot ka, ano? Takot. E, i
kahoy. Noon lamang napansing may closet sa dinding na kadikit n
kahoy. Pawang may mga edad na ang nasa harapan ng bahay. Kakaib
kahoy. Putok ng baril ang pinakahudyat ng pagsisimula ng yugton
kahoy. Sumobra nga lang nang kaunti ang barnis, hindi tulad ng
kahoy. Sumulyap dito si Clyde. // "Okey lang kami rito, Oca," t
kahoy. Tensyonada kung wariin niya, gigil na gigil na kung paan
kahoy. Walang tao sa kasalukuyan kaya dire-diretso sa loob si R
kahoy // #201 // aalingawngaw ang mga yabag na papalapit // bab
kahoy // ako ang unang nakasilip sa bangkay sa kadawagan // #66
kahoy // ang kaningasan ng apoy ay nasa uri ng panggatong // an
kahoy // ang kurus na iyo'y di sasalang nakasaksi ng panahon sa
kahoy // ang lugar ay bihirang mapuntahan dahil sa kadawagan ng
kahoy // ang panahon ay may paraan upang iwaksi ang hapdi ng na
kahoy // ayaw mo ba // babalikan si Tina nang nakaamba ang pama
kahoy // di ba ito ang karaniwang tahanan sa lalawigan // bukod
kahoy // hadlang ni Artemio na inalihan na naman ng hilig sa pa
kahoy // hindi // hindi // kung gayo'y itaguyod natin nang pusp
kahoy // hindi ho ba sa lugar na iyon nakatagpo ng bangkay ng i
kahoy // iiling-iling na lumisan ang dalawang tumaranpok // bak
kahoy // lakip ang deskripsiyon na ang suot ay maong na pantalo
kahoy // makatawag-pansin ang kanyang tindig // timbang na timb
kahoy // malaki ang balangkas Rey maganda // isang bagay lang a
kahoy // marahil ay nakuha niya iyon sa sirang bakod // at nang
kahoy // may ulo walang tiyan may liig walang baywang // may ul
kahoy // naaagnas na ang bangkay bagama't mababakas pa rin ang
kahoy // nang unang taon ng kanilang pagtuturo ay may pitumpo a
kahoy // napatitig siya sa kanyang Ate Chedeng // maraming kata
8
0
8
0
Z
8
7
6
6
9
7
0
0
9
8
7
5
7
9
Z
8
9
8
8
9
8
7
2
8
2
7
9
8
8
7
8
8
8
7
6
4
8
ggang sa matagpuang ito ay natutulog sa ilalim ng punong
npok sumasalit sa bawat pagkaskas ng talim sa matigas na
itong long rice na ito // iyan po ang casava o kamoteng
ang unang tatlong baitang ay konkreto ang iba'y yari sa
ay titindi hanggang sa kanyang pagtindig at paghagis ng
ng kugon ang sawang anaki sa kalakha'y isang haligihing
alin ng pangungusap na ito sa Pilipino ay sinibak ko ang
tawa // ang masayang tawag at kinuha ang pinagtatalunang
pon at may nakita silang dalawang puntod na may kurus na
taga-rito ay pinagtiyagaan ang ilang hiwa-hiwalay na mga
tablado // sa gitna at likod ng entablado may nakatayong
i na matuwa // at iyong isiping nang nagdaang araw isang
kaniya // sagot ang binili ni Lina ay niyog // ginawang
kilang kahoy niyon // kinakailangang halos kasimbigat ng
panahon // kung lagi mong puputulin bawat usbong niyang
panaguri sa paksa // alalaong baga tinitiyak kung aling
at nagluluto // sinusubuan niya ng maliliit na pirasong
los ng pandiwa // sa pangungusap na ito ang paksa ay ang
tid na putol ng bakal // ngunit ngayon ang mga gulong na
gko niya // pagmamasdan niya si Mang Tino // sa ikatlong
/ bahay ni San Gabriel naliligid ng baril // ang puno ay
alinghing na mapanglaw // inilagay ko sa kaba-kabayuhang
awa // yaring pagtindig ko sa gitna ng buhay nalalantang
// isang manggagawang papauwi noon mabigat na bigkis ng
gan ni Basilio ang mahiwagang tao // sindihan mo ang mga
abi ay may nagkakanlong nguni't akala ko'y dahon lang ng
Ingles sa itaas ay maaaring tumbasan ng nagsibak ako ng
ailang saglit at tinatawid na ni Evelyn ang mga tulay na
ami sa aming tuyong bukas ipapako ka namin sa kapirasong
or decoration ng restawran // pinagsamang mga katutubong
ang kanilang mga gamit ay gawa sa pinong bato matigas na
sa tingin itong theory of human function ng tagasibak ng
ang kaningasan ng apoy ay nasa uri ng panggatong // ang
ang kahoy hangga't sariwa may dumadaloy na dagta // ang
hulugan // ngunit ang pangungusap na ito nagsibak ako ng
m habang wala pang kapareha at hindi pa nalalaban // ang
dalangin at misyon // at gayong nasa lupa ang kinamadang
at tumanda tuwirin mo't masisira // habang nakatayo ang
talang ang pariralang ang kahoy sa saling sinibak ko ang
ay maupo // nagtindig na muli ang dalaga // ang dagta ng
galing sa bukid na pumapaypay sa mga halaman at dahon ng
ling na di kawasa kaysa tuyong di makapa // kung ano ang
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
// nasiyan si Adan sa payo at sumilay sa mukha niya ang k
// paano na tayo nababahalang tanong ng unang tumaranpok
// pagka naubog niyan ano na // wala po kundi titingala s
// pagkapanhik ng hagdanan ay may isang mahabang beranda
// pagkatapos kaunting katahimikan // #41 // ikinalulungk
// sa loob ng yungib may lawi't agila may tupang lanahin
// sa pangungusap na I cut the wood ang simunong I ay siy
// si Basyo na mumula-mulagat sa nakitang pagkakainitan n
// si Erlinda ay dinalaw ng pangangamba // baka si Narcis
// tatlo ang nalunod nang gabing yaon // salamat sa Diyos
5x5 pulgada x10 piye na ikinukubli ng dalawang dahon ng s
akong malaga't malabay ngayon ang sanga ko'y kurus sa lib
ang balat nito kanin ang laman inumin ang tubig at ulam a
ang dadalhing bigat nito upang maging sapat ang tibay mak
ang halamang itatanim kailan ma'y di yayabong // ang hili
ang ibig sabihin // sa pangungusap na ito hindi tiyak ang
ang kalan // inaayos niya ang gatong at hinihipan ang apo
ang ko na siyang tagaganap ng kilos ng pandiwa ay bahagi
ang mabilis na napudpod hanggang sa yariin na rin ang mga
ang pagpukpok ni Mang Tino ay titindi hanggang sa kanyang
ang sanga ay sumpit ang bunga ay gatang buto ay perdigone
ang siya ang bokado at ang tali ng yumaong si Platero at
ang siyang kabagay ang nakatutuyo'y ang patak ng ulan nak
ang sunong sa sentri'y pagtapat maliksing yumukod kahoy a
at bayaan mong kami'y masunog hanggang sa maging abo // p
at di inakala na sinuman yaon // at ako ba Mutya hindi mo
at dito ang simunong ako ay tagaganap ng kilos ng pandiwa
at estero ng lugar nila // natanaw niya si Willy sa labas
at ihahagis sa dagat // #91 // pagmamasdan ka naming malu
at kawayan at mga metal // malalaki ang ilawang pinagtatl
at metal // kinalulugdan nilang palamutian ang katawan ng
at taga-igib ng tubig pero ito ang talagang essence ng de
ay di milagrong kung malabra'y maging santo // di himalan
ay di sa tubig yayabong kungdi sisikatan ng araw maghapon
ay hindi angkop na salin ng pangungusap na Ingles na tina
ay latok man nagmumukha ring mainam kapag napalamutihan /
ay may anyo siyang baluktot at hukot sa mas mabigat na mu
ay may dagtang dumadaloy // sa malayo'y mayabong kung lap
ay nagbibigay ng tiyak na kahulugan // ngunit ang pangung
ay pula at kulay dugo // kumuha siya ng dahong tuyo na na
ay pumaparam sa kaalinsanganan ng panahon // nahinto na a
ay siyang tatal // tumatanda ang kalabaw tumutulis ang su
8
Z
8
4
8
0
8
8
8
Z
1
1
6
8
8
7
8
Z
8
3
5
8
8
Z
9
2
8
7
6
7
0
Z
6
3
7
8
8
0
8
Z
9
9
kahoy ang sunong sa sentri'y pagtapat maliksing yumukod
d dayuhan ang tindig ng bansa tindig-kaalipnan mataas na
ko ang nagsaing saka nang maluto'y iba ang kumain // ang
g mga may puwesto sa malalapit // kutsilyo bote martilyo
alaking pintungang walang asin // kung saan ang hilig ng
pag wala kang tagong bait walang halagang gahanip // ang
inagmumulan din ng sirang malaki // habang may gubat may
na ang paghutok // kung ano ang kahoy siyang buna // ang
// walang matimtimang birhen sa mataos manalangin // ang
g pinag-aawayan ang kani-kanilang kinagawiang puwesto sa
g // saan n'yo nakita ang bangkay 'kanyo // sa Mataas na
g-uwi mula sa ilog napapadaan kami sa tapat ng Mataas na
skaho at semento sinangkapan ng bakal at ng matitigas na
di makakita sa liwanag // nakahapon hindi nakapatong //
ging tubig tubig na naging bato bato ng kinain ng tao //
naman sila upang makainom // dumaloy ang tubig hindi sa
umaas sa punong-kahoy yumakap nakinabang ng lakas // ang
g mga tao ang kalungkutan ni Kargon // walang halaga ang
n may matamis tiyak nasa taong may diyabetes // malaking
si // ang takot niya ay muling umali // ang mga hugis ng
/ mababanaagan sa tig-isang sulok ang dalawang anghel na
ahoy na walang ayos ay gumandang estatwa kung malilok //
ak // kapag nakabukas ang kaban natutukso kahit banal //
iwanan sa bibig ang sigarilyo aalisin ang isang mahabang
a tanging makinang de-singaw lamang ang ginamit // isang
mugs banga plorera mga tiles na naka-mount sa manipis na
n kung alin ang nasa-ilalim siyang pinagtutulungan // sa
ahay na makikita sa mga liblib na pook // ito ay yari sa
r // usig ng taga-Maynila na tinukoy ang isang pidpid na
ng mga maraming disenyo na ginamit sa mga palayok sa mga
ga binurdahang tela o damit bag mga kasangkapang yari sa
ng mga kahoy na nagmumula sa bundok ng Arayat // ang mga
nagkalat sa lupa // pinahid niya ang dagta at sa ugat ng
y ay naglalakihan at nagtataasan // ang mga mamumutol ng
// ang matatandang sombrerong Romano ay gawa sa lata at
ng matanda ay siya ring gapang ng alimangong bata // ang
y ang tumpak na oras // bunga na'y namumunga pa // aling
y lambong na luksa panakip sa aking namumutlang mukha //
g bukas na kaban palagay ko'y marami kang kalaban // ang
tagan ay malimit magtungo sa Kandaba upang mamili ng mga
mo ang aming bangkay sa ibabaw // kunin mo ang maraming
ilyang kulay asul // nakagapang ang mga 'yon sa bakod na
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
ay tumapon at biglang bumagsak sa ulo ng sentring nagkaro
ay walang kanlungan // sino po ba kayo tanong ng dumating
babad man sa tubig sa apoy ay huwag ilalapit kapag nadara
bato palakol tubo // mabilis na naglipat-lipat-bibig ang
doon ang buwal // baging akong kalatkat kaya ako tumaas s
habang malambot ay madaling mahuhubog kung lumaki at tuma
habang may parang may kugon // kahi't ka na anong talas m
hangga't sariwa may dumadaloy na dagta // ang kahoy ay di
hanggang mura'y maitutuwid mong parang kandila kung lumak
hanggang sa palagay ko 'y nalutas na nila ang kanilang pa
ho // saan 'yon // kung tatapatin sa Parang mga anim o pi
isang kadawagang bihirang daanan o sagiran ng tao // mara
kinubkob ng makapal na pader na may mga rehas na bakal mu
ko sa Lucena bulaklak ay baga bunga'y espada // binili ko
ko sa bundok hilaw ay sunog // dalawang magkapatid nag-uu
kundi sa bato // isinasalaysay rin ng Sagrada Familia ang
kung liko't baluktot hutukin hanggang malambot kung lumak
kung nasa bundok ang sabi ng mga tao // mabuti na ang put
maliit na ngayon epekto ng bonsai // ang araw bago sumika
mga punong saging at mga damo sa paligid ay waring nagkab
na animo'y nagtitinginan nag-uusap-usapan ang isa rito'y
na babad at basa at sa kalan nakahanda magaling na di kaw
na babad sa tubig sa apoy ay huwag ilapit kapag natuyo't
na bahagi ng bangkong kinauupuan niya // iinspeksyunin an
na bapor na may mga sagwan na ginawa sa Dover ang Curacao
na binalutan ng pelus at iba pang samutsaring produktong
na buwal lahat ay tumatatal // sundin mo ang sinasabi ko
na haligi o kawayan kawayang sahig ang dingding at bubung
na hawak ng kababayan ni Leonor // #40 // tanong ng kabab
na inuka tato at sa mga telang ginagawang damit // na noo
na inukit magagandang lamparang kapis at maraming-marami
na ito 'y siya nilang ginagamit sa paggawa ng bahay // sa
na iyon ay may kauukit na pangalan Erlinda // napalundag
na kinuha ng kanyang ninong ay karaniwang tagaroon na rin
na kung minsa'y may lilok pa // tsinelas na goma estilong
na liko't baluktot hutukin hanggang malambot kung lumaki
na mabulas ang buhat puno hanggang dulo'y bungang lahat /
na nabuwal sa pagkakahiga ni ibon ni tao'y hindi na matuw
na nagiging baga ay hindi na nagiging bago // iba ang dat
na nagmumula sa bundok ng Arayat // ang mga kahoy na ito
na nakabunton sa kabila ng batis at italaksan mo rito //
na nasa sulok ng patyo na pinaitim na ng panahon // iyan
7
7
8
Z
9
0
8
9
9
8
8
8
8
0
0
7
9
Z
9
7
Z
1
3
2
4
0
9
Z
8
3
0
8
7
Z
Z
7
7
8
Z
7
ing ang aklat ay maaaring nilimbag mula sa inukitang mga
ay itatali ang ulo ng Krus at ipapatong ito sa itaas ng
tirik sa tibag na burol // masinop nang nakatali ang mga
mga gamit sa pagluluto sa tindahan pinaghahakot siya ng
al // binubuo ang mga sinaunang tramo ng dalawang bigang
o buhat sa hinahawak mong dama hanggang sa di mayakap na
ainam kapag napalamutihan // #84 // hindi maihahapay ang
kumakagat sa iyong bibig // at ang biskuwit ay tulad ng
o ang mga temple bells ting ting ting // nakikita ko ang
di milagrong kung malabra'y maging santo // di himalang
yo'y mayabong kung lapita'y palumpong // #98 // malaking
ong mapanibughuin // ang mag-asawang walang bunga parang
d ma'y nasa gitna // ang mag-asawang walang bunga parang
rami pa rin silang ginagawa // may umiigib nagsisibak ng
on // si Lina ay inutusang bumili ng kanin ulam tubig at
og dahil sa walang-konsensiyang pagmimina at pagputol ng
kanilang mga makina // maaaring malansag ang barakilang
g nagkukumbulsyon na bata pakakagatin sa isang maliit na
sisipag sila mayayaman mang nagnenegosyo ng mga troso at
o tulis na bakal sa pagsulat sa dahon ng saging balat ng
gin sa pamilya ng dalaga gaya ng pag-iigib pagsisibak ng
/ saan n'yo dinala ang bangkay ni Armida // sa Mataas na
ng ipaalala // subali't kapag nadarang nang nadarang ang
o sa pinto // sa ibaba sa labas // umingit ang andamyong
ay mga bintanilyang ipinagtatanggol ng mga barandilyang
ung ano tinangay ng ibon nalaglag kung bakit sa sanga ng
pagitan ng mga ito // nang mapudpod na ang mga riles na
ng tubig at ito 'y dinilig // pagkatapos ay nagpanhik ng
likod ay babae // munting bundok hindi madampot // aling
dami mong // nagkalat ang suka niya sumampid sa bangkong
on sa paanyaya // #92 // isang tumpok na ang kinaskas na
ubok sila sa tangang palakol nagpapatulinang magbuwal ng
an ng pariralang ng kahoy samantalang ang pariralang ang
ng dulo parang naghahanap ng surot // ipupukpok niya ang
kabutihang naipakita nila // may nagbigay ng matibay na
ngusap na ito hindi tiyak ang kahulugan ng pariralang ng
anan ng mga pangalang Kastila // nagpatayo rin ng kutang
umaki at tumayog mahirap na ang paghutok // kung ano ang
// nalinang na ito at pinalilibutan mg maraming bungang
nang malapit na ang mga tao ay bumukas ang puno ng isang
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
kahoy
na nilagyan ng tinta // #2 // ang Doctrina Cristiana ay m
na pang-alalay at sa pagtutulungan ng taong humihila sa l
na panggatong at pampainit ng dampa // anupa't walang mab
na panggatong sa kusina pinagdidilig siya ng kinula at ku
na pinagtabi may isang dali ang puwang sa pagitan ng mga
na pinamumugaran ng ibon sa himpapawid // masdan mo't paw
na puputulin kung iyaamba ng iyaamba at di tuluyang tatag
na quebracho sa tuwing hinihiwa ng kutsilyo // at ang pin
na temple gate nakasarang mabuti may napakaliit na bintan
na walang ayos ay gumandang estatwa kung malilok // kahoy
na walang lilim malaking pintungang walang asin // kung s
na walang sanga // ang huning maya-kapra sa itaas ng mako
na walang sanga // kung di magbubunga ang pagmamahalan pa
nagbabalot ng mga damit nagluluto at iba pa // hinahabol
ng kapatid niya // siya ay binigyan ng sampung sentimo la
ng mga kapitalista // bumabaho pati dagat at namamatay an
niyon // kinakailangang halos kasimbigat ng kahoy ang dad
o instrumento // kakargahin ng mga atendant si Juan at ih
o may ari ng mga tindahang maliliit at sila ang pinanggag
o sa kawayan // isinusulat nila ang kanilang awitin tula
paggagawa ng bakod at iba pang mga gawain // sa panunuyo
sa Marikina // paano ma natuklasan ang lugar na iyon // n
sa apoy kahit na ito'y basa ito'y matutuyo at magdiringas
sa bigat ng mga paa nito // #42 // siya si Sandra ay anak
sa disenyong pinagmukha-mukha ng torno // ang bahay ay da
sa init at lamig himalang sumibol sa dagta ng iba'y lumag
sa kadadaan ng mabibigat na trak nilagyan niya ang ibabaw
sa kusina itinanong sa ina kung ano ang ipagagawa sa kany
sa loob ng gubat namumunga ay hindi namumulaklak // walan
sa mesita // may isang ligaw na asong naninimot ng mga la
sa paanan ni Udong subalit patuloy pa rin ang sagitsit ng
sa pukol ng bato sino ang lalo nang malayong pumukol magi
sa saling sinibak ko ang kahoy ay nagbibigay ng tiyak na
sa semento may ilan na lalabas // hahampasin niya ang mga
sa tao may nagsilbing silungan may naging tirahan ng ibon
samantalang ang pariralang ang kahoy sa saling sinibak ko
simbahan at kumbento isang palasyo para tirahan niya at i
siyang buna // ang kahoy hangga't sariwa may dumadaloy na
tulad ng lansones marang at duryan // #149 // sa tukso ng
upang sila'y itago at kalingain // nang itanong ng mga su
kahubaran
t
t
t
t
c
Q
t
k
X
t
t
t
c
ng caretaker! // Mabilis na itinakip ni Pilar sa kanyang
at ugoy ng mga sanga. // Balik sa magkasuyo sa kanilang
siya naniniwala na ang pagkakita ng caretaker sa kanyang
agmasdan niya ang larawan ng kanyang sarili. Ang kanyang
. Sorry, nakalimot ako..." // Hinila lamang ni Irene ang
pa ito nang makita ang ayos nila ni Red. Siya sa kanyang
ay. Ibinukas ang kanyang damit at dinama siya sa kanyang
na ni Jenny ang banyo, parang makabagong Eba na siya sa
akialam na nag-bending at stretching exercise sa kanyang
ng pagkakataong iyon na siya ay nabulaga nito sa kanyang
siya nabutadtad nang buo at nakitaan sa kanyang ganap na
akitaan siya ng caretaker nang halos ay sa kanyang buong
/ Nagtangkang magbangon si Tony. Balak ay damitan na ang
kahubaran ang hawak na pantulog. Sinundan niya ng pihit na paha
kahubaran at pagkakayakap sa damuhang nakakalatan ng mga laglag
kahubaran ay hindi gumising ng pagnanasa nito. // Hindi siya na
kahubaran liban sa kitid ng isang panloob. Marahang pababang ha
kahubaran pang iyon ni Tony. Ibinalik sa tabi. Niyakap, nagsubs
kahubaran sa itaas. Si Red sa ganoon ding ayos, at sa puwestong
kahubaran, nilikot sa kanyang mga kaselanan. Sinimsim ng bibig
kahubaran, walang anumang saplot sa katawan at handa nang mag-s
kahubaran. // PUSPOS ng sigla ang paglulutong ginagawa ni Fidel
kahubaran. Ang pagkatuklas na bagama't namaalam na siya sa ting
kahubaran. Nahipo at nalamas rin siya. Sa kanyang mga kaselanan
kahubaran. Ngunit higit na nakahihiya ang pagkakahuli sa kanya
kahubaran. Ngunit naramdaman ito ni Irene. Dumilat. Hinabol ang
kahuli-hulihan
h
y
C
w
W
C
V
N
p
w
f
s
7
5
6
6
Z
6
Z
inihatid siya ng tanaw ng ina hanggang marating niya ang
a tenga, sa balikat, sa mukha, habang inaalis ni Ric ang
ahig ang ibinalibag na basyong bote ng alak. 'Yun na ang
aya, napatitig siya kay Soliman, may bahagyang banaag ng
aging mabuti siyang asawa." May pait sa tinig ni Jim. Sa
g iyon: isang pobreng clerk na ipinakikipagsapalaran ang
a. Kadalasan naman ay siya ang naiiwan ni Darwin. // Ang
!" // Dinig ni Pio lahat ng sinabi ni Bebeth hanggang sa
ang tensiyong nararamdaman dahil hindi niya mabigkas ang
o tawag sa telepono." // Mabilis na naalis sa babae ang
what happened. Naaksidente ako. Palagay ko'y hanggang sa
pumasok sa ikalima, ikaanim, hanggang sa dulong silid ng
// lahat ng kanilang paglalakbay ay nagtagumpay liban sa
ubili si Celing // sige na Celing // total ito naman ang
p ang buo niyang pamumuhay sapul nang magkaisip // at sa
it // mamamatay ako Sochong nguni't sa iyo'y iniiwan ang
ak ng aking anak // papatayin ko sila muna kung 'yon ang
ksan mo ako Danding // Danding pinsan ko isang yakap ang
sabsabang ginawa niya para sa munting tupa sa sabsabang
kahuli-hulihang baitang ng hagdan. Kailangang magpakasigla siya
kahuli-hulihang balakid sa kanilang pagmamahalan. // Hindi pa a
kahuli-hulihang bote ng alak na nakaistak sa bahay. // "They're
kahuli-hulihang hibla ng pag-asa sa kanyang mukha. // "Pero bak
kahuli-hulihang pagkakataon, kailangang maibulalas niya ang nil
kahuli-hulihang pera sa bulsa para maipagpag ang dumi ng kahira
kahuli-hulihang pinuntahan nila ay ang museum. Naka-display doo
kahuli-hulihang salita. Kahit nanghihina siya at unti-unting pi
kahuli-hulihang salitang lating itinuro sa kanya ng pari. Sa ha
kahuli-hulihang saplot nito at pinigil nito ang udyok na tabing
kahuli-hulihang sentimo e pipigain n'yo ako, hindi ba." // Napa
kahuli-hulihang tiyanak na hindi madala ang ulo sa laki niyon.
kahuli-hulihan // hindi sila nagtagumpay sakupin ang pulo ng Te
kahuli-hulihan // o buweno heto // bibigyan ng dalawampung piso
kahuli-hulihan ay sumagunita niya ang pamumuhay ni Luciano ang
kahuli-hulihan kong alaala // bahid ma'y wala akong paglililo s
kahuli-hulihan kong gagawin // at kaya nga 't sumasang-ayon ako
kahuli-hulihan marahil // #241 // Beatriz // naaalaala ko pang
kahuli-hulihan niyang napag-ukulan ng lakas bilang isang anluwa
P
B
g
J
alang kailangan pang susian si Maya para kumilos. Walang
, tama ang ibinubulong ng kutob niya, may mas malalim na
ya. Ayaw din naman niyang maging subjective at bigyan ng
naaawa lang ako ke Emily e. Lagi mo namang binibigyan ng
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
ang
ang
ang
ang
gawa. Purely mechanic ang kanyang kilos. // Gisin
maganda nilang pagtitinginan. // UMAGA. Pagod, pu
mga ipinakikita nitong pag-aalala sa kanya. Sinas
pagtutulak ko ng silya niya e." // "Ako kasi ang
D
P
y
Y
Y
t
t
H
c
P
n
n
P
d
E
P
t
k
w
k
T
a
c
h
w
t
s
y
P
n
V
K
n
l
x
x
s
k
k
s
w
P
ang hinahanap mo." // Alam ni Suzette na may malalim na
sa mga problema ng mga dukha sa lipunan. Nakita niya ang
ent. Sa loob ng St. Stephen Cathedral ay nadama niya ang
ang kahulugan ay Lenlen at Mercy ay binago. Ngayon, ang
Shop ay patuloy pa rin. Ang signboard na "L & M" na ang
lagay ang Tatay mo." // Labis siyang nalungkot noon. Ang
alang pagbabago sa anyo at pagkakatingin. Mandi'y walang
g sabi sa kanya ni Benjie noon, dalawa lang ang tiyak na
naging pasiya ng Daddy niya. // <KABANATA7> // IISA ang
s malawak na konteksto. Makikita ang di lang pansariling
t bawat bagay na nakatakda, mayroong magandang dahilan o
t bawat bagay na nakatakda, mayroong magandang dahilan o
atag ng commitment nito. // Lunes hanggang Biyernes, may
anilang tanggapan ay nagtagpo sila roon. // "Alam ko ang
ang sa bahay. // Pareho silang naghahanap pa ng tunay na
na pilikmata. // Sa mukha ni Maya, nababakas ni Roy ang
n. Sinusuri niya. Hindi katakataka na bigyan ng masamang
o na naroon na nang lumabas siya. Maliwanag sa kanya ang
segundo, nang ganap nang maunawaan ng mga nakikinig ang
/ Nagkasukatang-titig sila. Nasa titig ni Eric ang buong
terrace set. // Tiningnan niya ang ama. Nakuha nito ang
anda na "mainit" ang buwan ng Agosto sa lahat na yata ng
kyan nila. Pambundok talaga. Saka naunawaan ni Irene ang
-ibig. // Ikaw ang lahat. Ngayong wala ka na, ano pa ang
sa pag-aaral sa doktrina. Sa pag-unawa at pagbasa sa mga
patitig doon. Umanyo sa bida ang pagkakaroon sa kanya ng
ng dugo, sa iniksyon ng mga gamot, at sa swero. Ano ang
mapalagay. Higit kailanman ay ngayon niya nauunawaan ang
cast. Nasa editorials at columns na ng mga pahayagan ang
hay ni Karina. Nadama pa niya dito kung ano ang tunay na
la sa kanyang buhay upang malaman ni Darwin ang talagang
licia. // Nagkatinginan ang grupo. At alam ni Alicia ang
bulong niya sa sarili habang iniisip mabuti kung ano ang
t pa rin sa nalilitong pag-iisip niyang baka iyon na ang
Laki ng problema. Nag-iisa na siya, nag-iisa sa totoong
l siya talaga nito. Patunayan mong lalaki ka, sa totoong
ng ulap? // "A, mahirap nang pag-isipan pa natin ang mga
ya si Eric, tinitiyak niya, kundi inibig siya. Gayon ang
rin sa pag-ibig ni Jenny. Gayon, sa pagkaalam niya, ang
alingap siya kay Lolo Ponso. Hindi niya maintindihan ang
ang makahahadlang sa mga bagay na iyon. Ganoon lang ang
niyang reports tungkol sa trial, binibigyan ng magandang
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
ang tinuran ng boss niya. Hindi lang sa aspeto ng tra
at ganda ng simpleng pamumuhay. // Tuwing bakasyon, u
at kataimtiman ng kasal. Isang malaking kasalanan kun
ay LENLEN at MARK. At sa display window, muling isinu
ay Lenlen at Mercy ay binago. Ngayon, ang kahulugan a
ay bihira na lang silang magkikita ng kanyang ama. Wa
dito ang kanyang sinabi. // Humakbang nang marahan pa
kapag ang isang tao'y ipinatawag sa villa ng mga Alme
kay Irene ng sinabi ng Daddy niya. Ilalayo muna siya
kundi pati ang panlipunang relevance. Wala na nga si
kung bakit NIYA pinahintulutan..." // "Ang ibig mong
kung bakit NIYA pinahintulutan..." // "Ang ibig mong
na naman ang buhay ni Maya. Kinukuha niya sa campus a
ng arte mong 'yan," sabi ni Teddy. "In love ka na nam
ng buhay. At sa lahat nang napag-usapan na nila, sa i
ng buhay. Walang pagkukunwari ang pakikitungo. Parang
ng caretaker at masira sa isip nito ang larawan niya
ng gayon. Inabangan siya ni Eric. At hindi siya tanga
ng isinigaw ng mga kataga. // Inakbayan ng ebanghelis
ng kanyang sinabi. Nasa titig din ni Jenny ang pakius
ng kanyang tingin. // Umiling ito, "Dinatnan ko na iy
ng katagang iyon. // Nabigla ako nang bumungad ako sa
ng mahigpit na pag-aanyaya ng mga Tiyo Carlos at Tiya
ng mga alaalang nalulunod sa dagat ng kasawian? // <C
ng mga batas at alituntunin at mga pangaral ng mga pr
ng mga puting bulaklak. // Flashback: // Paitaas na k
ng mga tubong ipinasok sa mga butas ng ilong nito? Ng
ng pag-iisa, at marahil, ng pag-ibig. At kung bakit n
ng pagbisita sa palasyo. // Di nagtagal at lumabas na
ng pagkakaibigan at pagmamahal. Nadama niya sa kaunang pagmamahal. Na ang pag-ibig ay hindi "passionate o
ng pagpapalitan nila ng tingin. Sa totoo lang ay hind
ng panaginip na iyon at kung bakit pamilyar sa kanya
ng panaginip ni Connie. // Isang premonisyon ng... ka
ng salita. Kalalaya lang ni Minerva. Sayang din. Halo
ng salita. Una'y nandyan 'yong dating ano mo, ano ba'
ng simbolo ng panaginip, o deliryo, o pantasya ni Nin
ng sinabi ni Eric na parang patay ang pakiramdam niya
ng sinabi sa kanya ni Jenny na saka na nila pag-usapa
ng sinasabi nito pero maganda iyon sa pandinig niya.
ng tama o mali sa kanila, hindi iyong mali o tama par
ng televiewers. // Sa simula ng trial, panay ang repo
c
f
P
l
g
f
n
g
i
E
n
G
o
c
k
t
E
E
y
w
F
t
w
E
c
Q
u
W
E
t
H
M
E
V
G
t
n
g
1
0
8
2
pagkabigla si Irene. Luminaw agad sa kamalayan niya ang
ibeth, Nelson naniniwala akong malalaman n'yo lamang ang
e of the people ang interest nito. Mahalaga kay Maya ang
tang 'to?" aniyang tila maiiyak. "Naiintindihan mo ba'ng
So?..." At hindi pa yata nasakyan ni Ronald kung ano ang
ang sinabi ni Amanda: "Ginawa ko ang lahat!" Malalim ang
INATION AT PREDESTINED LOVERS! Ngayon niya naunawaan ang
papasakit na ng ulo. Anuman ang nangyari, isa lamang ang
sil ni Mark sa isa niyang braso. // Nadama niya agad ang
sabi nito. Ngayon lamang nakita ni Vince nang husto ang
naging diretsong linya na lamang, kamatayan na pala ang
kakirihan. // Ngunit hindi naman niya alam kung ano ang
amdamin na sumibol sa kanya na hindi niya kayang bigyang
a, Mark. Nadidimlan ang isip mo. Alam mo ba ang magiging
bang namamasyal sila sa Luneta, nang sabihin niya na ang
ng kahon ng tokador. Ngunit ngayo'y kung bakit may ibang
urado, pero ang pakiramdam ni Vince, magkakaroon iyun ng
nawawalan ng kahulugan. Si Tina lamang ang nagbibigay ng
ang kulang kay Ric. Ang pag-ibig na magbibigay-sigla at
opeta, ni Yahweh, maging ni Hesukristo. Sa pagbibigay ng
g taxi ay iisa. Si May ang babaeng nagbigay ng magandang
kikita kitang lagi." // Natahimik uli sila. May higit na
yan na ang ibang nasusulat ay hindi na eksakto sa dating
ng buhay kahit hindi laging masaya ay may mas malalim na
la. Tinginang tila sila-sila rin lamang ang nakaunawa ng
layaw. Hindi angkop pero kung tutuusin ay may malalim na
g siya sa bawat salita nito. Lahat ay binibigyan niya ng
amilmil ni Aya upang hindi naman bigyan ni Mila ng ibang
alaga ang sex kung ito ay titingnan sa purong pisikal na
iya sa halip na isa at nabigyan agad nito iyon ng tamang
o si Sandro. Nagtagumpay kami. Ngunit tagumpay na walang
Nakakatawa ang mga salita, naisip ko; nagpapalit ng mga
ang kanyang mga pangarap ay saka naman ito nawawalan ng
pakumbaba na ni Leila. // Tinignan lang siya ni Tom, may
a na, e!" // Hindi direkta ang sagot. Ngunit malinaw ang
aman wala nga at ako na lang itong sobrang mapagbigay ng
an. Ngunit parang may kulang. Parang ang lahat ay walang
// "Sobra ka naman. Pati ba naman iyon e bibigyan mo ng
no mo napaamo si Daddy // napaamo // may negatibo yatang
at dahil sa kaibahan ng bigkas nito nagkakaroon ng ibang
isang talaga ay matakpan ng kahulugan at ng kahulugan ng
ro iba ang hawak ng lalaki sa katawan ni Elga // iba ang
kahulugan ng tinuran ni Mark sa tsuper ng taksi. Sa Paranaque s
kahulugan ng tunay na kaligayahan kapag naranasan n'yo ang pait
kahulugan ng tunay na paglilingkod sa tao. // Sumandal si Roy s
kahulugan nito?" // Dinampot ni Raffy ang pahayagan at tinungha
kahulugan niyon. // "So? At ano pa ba sa palagay mo ang implika
kahulugan niyon. Ano pa ang maaaring gawin ng isang ulilang tul
kahulugan niyon. Dahil siya at si Gerrard ay ang isang halimbaw
kahulugan niyon. Magkakatrabaho siya. Magkakaroon ng regular in
kahulugan niyon. Tahimik siyang pinasasalamatan nito. // Humiwa
kahulugan noon. // Hindi ito ang unang pagkakataon na inabot si
kahulugan noon. // Lumipas ang mga araw, laging nasa ospital si
kahulugan noon. Basta masama 'yon, alam niya. Kasi iyon din ang
kahulugan noon. Natatakot siya dahil ito'y kasalanan. Kasalanan
kahulugan sa akin ng ginagawa mong ito? Makakagalitan ako ng mg
kahulugan sa kanya ng paglubog ng araw ay pamamaalam, pagkawala
kahulugan sa kanya. // Marahang kinuha niya sa kahon ang matuli
kahulugan sa kanyang buhay sa hinaharap. // Isa si Tina sa maga
kahulugan sa kanyang buhay, at.... Hindi! Kailangang alisin na
kahulugan sa lahat ng kanyang ginagawa. Ang katawan ay madaling
kahulugan sa mga nasusulat sa Bibliya sa konteksto ng buhay sa
kahulugan sa pagtetelebabad niya. Binalak niyang sagutin pero h
kahulugan sa sinabi ng caretaker, sa wari ni Noemi. // "Mang Be
kahulugan, dahil sa pagsasalin-salin sa iba't ibang wika. // "K
kahulugan. // "Hindi talaga, Tito Vince. Kahit tumawa ka pa, hi
kahulugan. // "Sa nangyari sa aking ito," patuloy ni Irene, "sa
kahulugan. // Binanggit niya sa ama ang insidente kaninang umag
kahulugan. // Malungkot ang pakiramdam ni Mando. May takot ring
kahulugan. // Sinikap bumangon ni Aya. Masakit ang kanyang buon
kahulugan. Kung minsan ay nakakainis pa nga ito kapag ginagawa
kahulugan. Laman ng dalawang bag ang lahat ng gamit niya sa dor
kahulugan. Nailayo namin siya sa iyo, oo. Ngunit sa halip na ma
kahulugan. Noong isang araw, ito ang lektyur ko sa klase tungko
kahulugan. Si Tina lamang ang nagbibigay ng kahulugan sa kanyan
kahulugan. Sinalubong ni Leila ang mga tingin nito. Nagpakiramd
kahulugan. Wala na nga ang kanyang anak. // Hindi niya napigil
kahulugan." // <3> // ANG TISANG BUNGALOW ay may apat na kuwart
kahulugan..." Nagbanta ang luha sa mga mata ni Gerrard. "Someho
kahulugan?" // "Hindi. Talaga. Parang... ewan. Basta ang pakira
kahulugan 'yan a // I wouldn't say na pinaamo ko siya kinaibiga
kahulugan // ang mga ganitong salita ay tinatawag na minimal na
kahulugan // ang tunog ng iyong pangalan halimbawa habang ito'y
kahulugan // at kahit gaano ka ka-tanga ay mahahalata mo na sil
4
4
2
9
7
0
7
6
2
0
5
0
Z
2
5
6
7
7
6
Z
6
7
3
5
4
7
0
9
6
0
6
Z
7
6
6
Z
0
4
7
8
Z
7
igla ang PCO pinalitan lang pala ng PDA na pareho din ng
g tinig // sila'y mga pangalan lang na sa ngayo'y walang
ng lapit ng loob ni Lola kay Sandra no'ng araw ay walang
g manginginom // kahit papano ang kanyang trabaho ay may
nsemantika para sa pang-angkop sapagkat walang taglay na
itang magkatulad sa baybay nguni't magkaiba sa bigkas at
sa saling sinibak ko ang kahoy ay nagbibigay ng tiyak na
y Maestrong Tumas tinging mahirap halatain ang puspusang
akilala ng magkaibigan ng magkasintahan // magkakaiba ng
tingin ng kaniyang dating kalaro sa tabing-dagat ay may
ga ito naman // walang kabagay-bagay nabigyan na agad ng
litan ang d at r sa loob ng salita na hindi nag-iiba ang
ay kinagawiang anyo o hugis ng salita na may kinagawiang
iraso iyon // ano ang kahulugan ng isang halik na walang
bayaran // ginawa ko ang lahat dahil ibig kong bigyan ng
aiaalala niya // dapwa't kung sa akin ay walang magiging
inig ng pantig // sa bahaging ito ay mabibigyan natin ng
maliwanag pa sa araw ang pagnanais na mabigyan ng bagong
n sinagot kaya't si Nena'y nagsasapantahang may malaking
abing ugat // tumpak ba ang pagkakakabit at agpang ba sa
// saan ka pupunta // lalayo na ako rito // walang ibang
ubliko // #56 // ano ang isang balita // walang tiyak na
g dapat magpasalamat dahil sa wakas ay mabibigyan din ng
propesyon na // ako saan patungo // Ate // nawalan na ng
#290 // kailangan ang pagbabago kailangang magkaroon ng
ng luksang-parangal ni Hernandez // ngunit nagbibihis ng
syon ng salitang-ugat // karaniwang nagkakaroon ng ibang
umagot siya saka na at umalis // hindi namin binigyan ng
y siyang lumagot ng kaniyang buhay // #280 // nawalan ng
g dalawang magkaibang salita upang magkaroon ng ikatlong
lumikha ng isang landas na hindi mo kaagad matitiyak ang
t // ang mga kaisipan ay mahirap tarukin ng bumabasa ang
ang mga indibidwal na aksiyon na maaaring may malalim na
iyanga naman // dito'y walang kuwadrong di may taglay na
agsasabihan na ang mga pagkakaloob na iyo'y walang ibang
pinapansing bagay o kaisipan noong una ang magkaroon ng
amahang ito // hinuhubog kaming mga kabataan sa tunay na
mabuti ng mga kaisipang maaaring magkaroon ng masasamang
ta at e yaong binubuo ng dalawang salitang magkaibayo ng
ang mukha ng langit sila'y iisang talaga ay matakpan ng
kanilang kakanyahan ang mga iyon ay walang maibibigay na
ng isda // iba ito sa halimbawang dalagang-bukid na ang
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
// at kakabit ng galit ng bayan isinilang ang alyansa
// dahil iyon ang magpapalalim sa isip niya at huhubo
// dahil no'ng araw ay wala pa naman sa eksena si Eve
// kung iniilawan niya ang kalsada waring nagbibigay
// nagpapaganda lamang ito ng mga pariralang pinaggag
// narito ang sampu sa mga salitang iyan // #87 // ba
// ngunit ang pangungusap na ito nagsibak ako ng kaho
// ngunit ang tingin ni Maestrong Tumas ay putos ng k
// sa isang babae at isang lalaki narito ang mabuting
// sila'y mahirap lamang at di angkan ng dugong mahal
// talaga lang ugali ko na ito // ay naku // hindi na
// tulad ng madumi at marumi na nangangahulugan na pa
// wala nang iba pang paliwanag na kailangan // ang k
// wala rin // ito ang gustong paniwalaan ni Juvy //
ang aking buhay at ikaw Efren ikaw ang kahulugang iyo
ang ano man niyang ibigay at sa palagay ko'y buhol la
ang diin sa pamamagitan ng dalawang tuntunin // kapag
ang ensenanza superior sa konteksto ng pakikibaka ng
ang himutok na kaniyang narinig // ang malungkot na t
ang ibinungang tawag // ito ay mga katanungang dapat
ang inasal sa bahay ko kundi binabawi na ng maylupa a
ang isang balita // subalit masasabing ang isang bali
ang kapulpulan ko bilang makata // nagtawa siya uli /
ang lahat David // ang sinimulan nating magkakapatid
ang lupang ito hindi lang lupang sinilangan ng Mama o
ang mga iyon sa loob ng militanteng saloobin ng pahay
ang pagkukumbinasyon maiba man ay may kaugnayan ang k
ang pagpunta niya sa punong waiter // pagkatapos noon
ang saklolo ng mag-asawang Nena at Deogracias sa pagp
ang sawikain // #80 // mayroon tayong mga salitang ku
at ang tinutungo // #109 // he // sadyang hindi ipama
at ang tungkulin ng manunulat ay ang ilapit ang kahul
at bumubukal sa pagtutol sa kawalan ng katarungan ay
at halaga // sa mga taong walang nakikita sa buhay ku
at hindi dapat pag-aalahanin ni Nora Titay // mahigit
at kabuluhan // na siyang magsisilbing tulay sa kagus
at kahalagahan ng paggawa // ang mga gawain dito ay t
at lisya sa mabuting pag-aaral nagbibigay ng maling i
at may pagtitimbangan // #60 // sa uring ito ang dala
at ng kahulugan ng kahulugan // ang tunog ng iyong pa
at tiyak na larawan // ang isang tao ay maaaring isan
ay dalagang taga-bukid // #76 // may mga katangian o
2
0
0
7
Z
3
Z
9
8
2
7
3
2
7
Z
3
3
7
6
8
7
7
0
8
7
7
7
7
7
7
0
7
7
6
7
2
6
7
Z
7
8
7
n si Malvar // ngumiti si Greg Malvar // na kung ano ang
t panlapi dahil sa pagkakaroon nito ng kaniyang sariling
g mga salitang kumbinasyon ng dalawang salita ngunit ang
sa pamilang na kardinal at makabubuo ng pamilang na ang
g ipakita ang pagkakaiba ng mga salitang sa denotatibong
aiwas siya wala na si Minda // Vina prangkang usapan ang
itong parang nagayuma punung-puno ang isip ng mga walang
supplies sa Cambodia // ito ay binibigyan ng mahalagang
n // #46 // minamahalaga ko ang buwan at ang dati nitong
/ ito ang dapat // ngunit kung ang isang halik ay walang
tan // #3 // ang salitang bansa halimbawa ay mag-iiba ng
y na ang tag-araw // nguni't ang dapithapon ay may ibang
isang Greek god // ang babae at si Greg iisa lamang ang
angyarihang kinikilalang angkin ng bayan ay mawawalan ng
nag-uukulan nila ng kanilang buong isip ay may malubhang
g-asa // ayaw mo ba ng rosas na pula // romantiko pa ang
awa si Nestor makahulugan // hindi mo ba naisip Vina ang
lasyon din ng dalawang taong tinutukoy ang ibinibigay ng
hulugan ngunit ilan lamang muna ang aking sasabih // ang
yo ang luwalhati at katubusan magpakailan man // ano ang
makabago upang mapalalim ang pagkaunawa ng mambabasa sa
abubuo // halimbawa sa tambalang salitang bahay-kubo ang
ng mga Iskaut // kailangang malaman ng isang Iskaut ang
no mang gawa dapat isangguni muna kay Bathala // ano ang
maging sa panlasang kultural // ngunit ano ba talag ang
sang nag-aapoy na isyu sa panahong ito ng Liberation ang
a // halimbawa sa tambalang pangngalang dalagambukid ang
awang pangkat ng tambalang salita 1 yqong nananatili ang
tatawag na tambalang ganap // sa uring ito ang taglay na
at ang nobela sa pagpapalalim ng pag-unawa ng publiko sa
pamumuhay sa ilalim ng Bagong Lipunan // ngunit ano ang
ining // subalit para sa ating mga Pilipino ang tunay na
sa haka ng huwaran o modelo ni Kuhn at sinuri naman ang
ong taon // kung pakakasalan mo rin lamang siya ano pang
iksiyon // ngunit naging palasak naman at mas tumiim ang
er vase na nasa mesa // nagkapira-piraso iyon // ano ang
mag-ingat ng aking puso't siya ang magtatamo ng tunay na
a ay nararamdaman na ni Abadilla ang ganitong hungkag na
// sinumang batang higit sa pitong taon ay nakauunawa ng
alakip ng kasiyahan at kasiyahang lumalaktaw sa tunay na
ngit sila'y iisang talaga ay matakpan ng kahulugan at ng
diin niya ang kahalagahan ng demokrasya at ang tunay na
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
ay hindi matiyak ni Sheila // napalunok si Sheila //
ay nakalilikha ng ibang salitang may kaugnayan sa sal
ay nananatili at nakadaragdag sa kabuuan ng dalawang
ay pamamahagi nang patas // narito ang ilang halimbaw
ay waring magkakapareho // kailangan sa ganitong pagp
ba 'ng 'yong panlalamig ay nakakita ka na ng ibang ip
bagay at hangarin salat sa lakas at kahandaan sa pagl
dahil alam na si Sihanouk ay naghihinanakit sa mga Am
habang may bisikleta at tag-araw // sa aking romantik
hindi ibig sabihin na walang iiwanang impact sa iyo a
kapag inalis o pinalitan ang s bana small lake banta
kay Isabel // tuwing lulubog ang araw may nagbabangon
kay Sheila bilang pinto kagandahan at inspirasyon //
kung ang bayan ay pagkakaitan ng pagkakataong makisan
marahil sapagkat hindi napuna ni Tatang na ako 'y nam
matapat na pag-ibig // huwag na // salamat na lang //
n'yon // nagkunwa siyang tanga // ano // ibig sabihin
ng // mag-1 // narito ang mga mabubuong pangngalan //
ng EME ay Magsasakang masunurin masikhay matiyaga mas
ng Pilipinas kung walang Pilipino // ako'y Pilipinong
ng akda // panghuli nararapat lamang na ang nobela ay
ng bahay tirahan ng tao at ang kahulugan ng kubo mali
ng batas // kinakailangang maipakita niya sa pamamagi
ng buhay kung walang pananampalataya at pag-asa na an
ng class // mayroon nga ba nito // tulad ba ito ng ma
ng collaboration // higit ang panahong ibinuhos ni Ru
ng dalaga at bukid ay hindi na makikita sa buong sali
ng dalawang salitang pinagtatambal at 2 yaong nagkaka
ng dalawang salitang pinagtatambal ay hindi na nawawa
ng digmaan // kung bakit walang nobelang Tagalog na m
ng disiplina at anong uri ng disiplina ang ating kail
ng duwende ay walang iba kundi ang pagpapatibay sa bu
ng ganitong katawagang teknikal kaugnay ng bawat disi
ng gayong kay tagal na taning // nais ko po munang ip
ng imperyalismo piyudalismo burukratang kapitalismo r
ng isang halik na walang kahulugan // wala rin // ito
ng isang wagas at dalisay na pag-ibig // iibigin ko s
ng kabihasnan at kalayaang pampulitika // kahit nang
ng kabilaang tmabalan ng mga panlaping ka-...-an sa p
ng kadakilaang kaugnay ng mataimtim na paggunita // p
ng kahulugan // ang tunog ng iyong pangalan halimbawa
ng kalayaan // ipinaalaala niya sa mga tao ang mga su
7
9
3
7
7
7
3
1
6
Z
7
Z
7
0
4
7
2
3
7
7
3
2
0
7
7
0
Z
0
7
Z
9
7
7
7
6
0
7
9
4
6
5
2
po ni Pangulong Corazon C. Aquino damang-dama ang naging
kagawad ng Akademya at pababayaan ko ang ganyang uri ng
pag-uusap // noon pa'y pinapag-isip na siya kung ano ang
na nililikha ng mga suot na bakya // ganyan ka-payak ang
ng may himig pang-araw-araw at hindi taglay ang tindi ng
bahay-kubo ang kahulugan ng bahay tirahan ng tao at ang
mo Ading ha // bakit ano ba talaga ang laman nito // ang
mahaba ang eternidad // malalaman din natin kung ano ang
umiimik ngunit hindi natutulog // winawari ni Leonor ang
ahulugan at ang tungkulin ng manunulat ay ang ilapit ang
mga pagbabago // mapapansing sa mga tambalang ganap ang
ging mabisa kailangan niyang maipakita ang konotasyon ng
inagtatambal at 2 yaong nagkakaroon ng kahulugang iba sa
e at i at o at u ay hindi nakapagbibigay ng pagbabago ng
tapos maganap ang naganap sa silid ni Mister Fuertes ang
ino sa sumusunod na pahina // pagkatapos tatalakayin ang
bisado na niya // at kaya siya natilihan nga ay dahil sa
sa tagal ng aming di-pagkikita ay lumabo nang lumabo ang
i nagkakaisa na ang kahulugan ng pagiging maunlad at ang
at putik // at sa iyong pagdidilidili nagkakaisa na ang
para mabuksan ang isip ng nasa rural areas maunawaan ang
kanya // // // nalito si Juvy // // // hindi makuha ang
upa't kung nakikinig ay hindi nila mabatid // ngayon ang
ng ibig sabihin // sa pangungusap na ito hindi tiyak ang
ng na tampo o sumpong o init ng ulo // pangatlo kung ang
iba't ibang sagisag na nakapagbibigay ay pag-iiba-iba ng
pat siyang ipaliwanag // ang pagpapaliwanag sa tumpak na
sa loob ng isang salita ay nakapagbibigay ng kaibahan ng
g na may diin // ngunit hindi natin nilinaw ang tiyak na
akararaming bilang ng nakikinig // ang pagpapaliwanag sa
tagpo upang lumitaw na ang daang riles ayon sa tunay na
sinasabing makabuluhan ang isang tunog kapag nag-iba ang
yari sa mga karaniwang materyales at kapwa nananatili sa
ng makabagong kritisismo // kung bakit pinag-iiba ko ang
man ba'y hindi na kita matatawag maupo ka nga // ano ang
g // itinanong sa Kaniya ng mga alagad Niya kung ano ang
dito naipaloob ni Santiago ang ilang kaisipan hinggil sa
ranasan sa aming mga paglalakbay sa mga lalawigan at ang
y ang karatula // alinsunod sa mga tsismoso ang tunay na
a ngayon // ang tatak na iyan ay nagtataglay ng maraming
kabiyak ko // ipakikita ang estuche // at ano naman ang
magigising sa kaalamang siya ay isang babae sa tunay na
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
kahulugan
ng kalayaan sa peryodismo // muling dumatal ang lakas
ng kamarinas na napakahalaga // #208 // kaya ba hindi
ng kanyang nakikita sa dalawa // papatusin din kaya n
ng kasabihang bakya crowd noon // ngunit hindi nagtag
ng katumbas ng mga ito sa Pilipino na giliw irog at m
ng kubo maliit na bahay na yari sa mga karaniwang mat
ng lahat ng aking pagpupunyagi ngayon // basta itago
ng mabuhay nang ganoon katagal // Sally mahal kita bi
ng mga bagong salagimsim na namumugad sa kaniyang dib
ng mga iyon sa pang-unawa ng bumabasa sa ano mang par
ng mga pinagsamang salita ay nawawala // halimbawa sa
ng mga salitang ipinaliliwanag // kailangan ding guma
ng mga salitang pinagsasama // ang unang pangkat ay m
ng mga salitang taal na Tagalog // nguni't sa mga sal
ng mga tingin sa kanya ni Mister Fuertes // mararamda
ng modelong ito at ang ginagampanan ng bawat proseson
ng nasabing passage // saloob-loob ng binata // at ba
ng naturang uri ng pag-ibig // ang nararamdaman ko ay
ng pagiging dayuhan // biglang-bigla nagmumukhang had
ng pagiging maunlad at ang kahulugan ng pagiging dayu
ng pagpapasagana sa ani family planning // at kung pa
ng pangungusap ng kaharap // #23 // nayanig si Juvy /
ng parabula ay ito ang binhi ay ang wika ng Diyos //
ng pariralang ng kahoy samantalang ang pariralang ang
ng realismo ay ang tungkulin ng mapanuring pananaw ng
ng salita ang tinatawag na ponema // ang bawa't tangi
ng salita ay ginagawa rin upang ipakita ang pagkakaib
ng salita na makikitang mabuti sa mga salitang minima
ng salitang diin // hindi natin nilinaw kung ang diin
ng salitang ginagamit ay karaniwang ginagawa lalo na
ng salitang ito // naghihintay ang mga kalakal na mad
ng salitang kinasasamahan nito sa sandaling ito'y ali
ng salitang nabubuo // may iba't ibang uri ng ganiton
ng salitang panunuri sa salitang kritisismo ay mamaya
ng sinabi mong mabuti't napapansin ko // mayroon baga
ng talinghagang ito // sumagot sa kanila nang ganito
ng tunay na kagandahan at ng sining // malinaw ang te
ng una naming insidente sa Canton ay naging maliwanag
ng unang P parmasya ay patawirin at ang ikalawang P p
ngunit ilan lamang muna ang aking sasabih // ang kahu
nito // bakit tayo mayroon nitong singsing na ito na
nito // isang mahiwaga mahirap ipaliwanag na maluwalh
2
8
3
7
4
0
6
1
2
3
3
Z
6
3
3
3
3
Z
7
7
0
8
0
7
2
Z
3
0
3
3
3
3
3
2
9
0
3
7
7
7
0
9
sabihin ng pag-uugnay // sa relasyon ng tao malawak ang
g niyog at saging sa kanyang mukha ay umaawit // ano ang
i mo iyan sapagka't bago sa iyo ang pag-ibig sa tunay na
astilang duen de casa o panginoon ng bahay // sa taal ng
k ko na ang kalayaan nga pala sa higit na pangmalawakang
kautusan na dapat sundin ng nag-aaral o tagasunod // ang
ang Maynila ay isang bukas na lunsod o Open City // ang
natuan City nanggaling ang sulat // isang bagay lang ang
a dito ay pag-ibig nasa isip ni Armida // ano pa nga ang
ang ganyan ang buhay // hindi mo makikilala ang tunay na
kin lalo na nga kung magkasama kami ni Eliza // iisa ang
makalito sa nakikinig // nararapat ding maipaliwanag ang
abala bawal ang makialam dito // alam ng mga kapatid ang
o lang siya ng pag-ibig kung may karera na ako // at ang
ni Gil ang palad ng dalaga sa dalawang kamay niya // ang
ang rosas na dilaw doon // bakit dilaw // alam mo ba ang
ito sa kanya // makahulugang mga sulyap // maliwanag ang
wang katyaw ay nagkaroon siya ng pagkakataong isipin ang
dalawang salitang pinagtatambal ay nakabubuo ng ikatlong
mga wikang katutubo at magkakatulad ang anyo o baybay at
g mga pangngalan // ang mga pangngalan ay mauuri ayon sa
y bubuntis sa papel // maaaring malimutan o masapawan ng
matalinghaga ito at kung iisiping mabuti may nakatagong
y // dahil nga sa ang balarilang tradisyunal ay batay sa
ito sapagka't hindi lamang maganda ang awiting iyon may
sok tayo ng bagong hulaping -iti sa ating wika na walang
sa mayayaman at disenteng pamilyang tulad nila iisa ang
59 // #59 // ang salitang-ugat at panlapi na may tanging
anilang naitatabi sa banko // nguni't iyon ay nawalan ng
masyal // ang lahat ng bagay ay nagkakaroon ng halaga at
isang Lizang pinagkakaabalahan ngayon ay isa lamang ang
Tingloy // kaarawan din iyon ni Marina kaya may tanging
akaroon ng halaga at kahulugan sa kanya // may magandang
awala ng direksiyon ang kanyang buhay // bigla nawala ng
-sining na ang kanilang mga sining ay dapat magkaroon ng
g ponema sa isang salita ay nakapagdudulot ng panibagong
ing dibdib // at tulad ng isang tula hindi maglalaho ang
sang salitang-ugat ay nagkakaroon ng iba't ibang anyo at
a bahagi ng panaguri na bumubuo o nagbibigay ng ganap na
igit pang panlapi // ang salitang ugat ang nagbibigay ng
ugan ang pagkukumbinasyon maiba man ay may kaugnayan ang
ipo-pronounce ang pangalan niya sa paraang maiiwasan ang
kahulugan nito // mahabang ipaliwanag // pag-uugnay ng magkakil
kahulugan nito // sa pagitan ng tubig at ng ulap ang isdang may
kahulugan nito Lydia // aangkinin kita kung kasal na tayo // ka
kahulugan nito ang duwende ay isang espiritung nasa loob ng bah
kahulugan nito ay hindi nahihingi kundi ipinakikipaglaban // hi
kahulugan nito ay pagpipigil sa mga pansariling hangarin kaisip
kahulugan nito ay wala nang hukbo ngayon sa Maynila at inalis n
kahulugan nito inililigaw tayong talaga ng kriminal // #55 // m
kahulugan nito kundi pag-ibig // pero ganito ba talaga ang pagkahulugan nito kung walang pait // kailangang masugatan tayo pa
kahulugan nito sa akin ang magandang kinabukasan ni Eliza ang p
kahulugan nito sa publiko // ang mga numero ang maituturing na
kahulugan nito sapagkat si Martin ay may nakahandang suntok par
kahulugan nito'y mahigit na limang taong paghihintay // kung an
kahulugan niyan Celia ay hindi lang engagement ring hinihingi k
kahulugan niyon // kawalang-pag-asa // ayaw mo ba ng rosas na p
kahulugan niyon may crush din sa kanya ang kumag // kaya isang
kahulugan niyon sa buhay ng tao // #194 // naisip niyang sa hay
kahulugan o kahulugang iba kaysa isinasaad ng mga salitang pina
kahulugan o kaya magkakahawig // sa pamamagitan ng paggamit sa
kahulugan o kayarian ng mga ito bilang isang salita // ang unan
kahulugan o mawalan ng kapangyarihan ang unang bugso ng salita
kahulugan o may ibig sabihin itong di-tiyak na pangaral o paala
kahulugan o semantika ang kausapan ay itinuturing na isa sa mga
kahulugan pang pakiwari niya'y ipinaaabot sa kanya ng dalaga //
kahulugan sa ating balarila // at walang ibang kaugnay o kahawi
kahulugan sa kanila ng salitang hostess mababa ang lipad na bab
kahulugan sa kaniyang sarili ang tinatawag na morpema // ang ku
kahulugan sa kanya // #26K // problema niya si Marte // bakit p
kahulugan sa kanya // may magandang kahulugan sa kanya ang magkahulugan sa kanya // split na sila // at huwag ipakain sa kany
kahulugan sa kanya // wala namang malaking paghahanda ang baryo
kahulugan sa kanya ang mag-asawang masuyo ang pagtitinginan na
kahulugan sa kanya ang paligid // miss na miss na niya ang ama
kahulugan sa mga tao kaya't ang mga bagong drama at opera ay da
kahulugan sa naturang salita // #16 // ang mga transkripsiyon n
kahulugan sa pagdaan ng panahon bagkus ay tumatamis // tinitiga
kahulugan sa pamamagitan ng iba't ibang panlapi // mayroon tayo
kahulugan sa pandiwa at magagawang paksa ng pangungusap kung ba
kahulugan sa pandiwa samantalang ang panlapi naman ang nagpapah
kahulugan sa salitang-ugat // #76 // sa ganitong kombinasyon in
kahulugang Intsik // pero sa salita sa South sasabihin 'yun sa
Z
7
7
7
7
7
7
7
7
7
7
7
7
7
7
7
7
5
7
8
7
7
7
7
7
7
6
7
Z
7
7
7
7
sa kanya ang taguring Ama ng maikling kathang Tagalog sa
anan ng pangngalang hiwa // ang ikalawa ay nagbibigay ng
ng kilos na nasa pandiwa // nasa pokus sa ganapan // may
itang-ugat ang paksa // nasa pokus na direksyunal // may
os na nasa pandiwa // #135 // nasa pokus sa layon // may
g unang pantig ng pamilang at sa gayon ay nagkakaroon ng
a pag-uulit ng mga pamilang na patakaran at nagsasaad ng
t ng pamilang na patakaran at sa gayon ay nagkakaroon ng
itang pinagtatambal ay nakabubuo ng ikatlong kahulugan o
alawang salitang pinagtatambal at 2 yaong nagkakaroon ng
ay iba't ibang uri ng ganitong tambalang salita batay sa
an na rin ng pinag-uukulan // ang halimbawang ito ay may
kilos ng pandiwa // unlaping nasa pokus sa layon // may
unit lamang ng halaga at ang tig- na maaaring gamitin sa
a pamilang na ito // ang unang pamilang ay nagbibigay ng
s // sa unang pangungusap ang pamilang na isa-isa ay may
kaalaman sa mga tuntunin sa paggamit ng wika // batay sa
gyan ng kahulugan ang aking buhay at ikaw Efren ikaw ang
talang ang lang ay impormal // ang lamang at lang ay may
templo siya na rin ang napreso // labimpitong saksak may
pokus at kasingkahulugan ng mag- lamang ay may dagdag na
ng pinagtatambal ay hindi na nawawala // walang ikatlong
bubuti o may katindihan // nasa pokus direksyunal // may
na kahulugang pakikiusap // kasimpokus ng ipaki- // may
ilos sa paksa ng pandiwa // nasa pokus sa ganapan at may
ng ang dami // at 5 sa paggamit ng panlaping tig- na may
mpo // paano ang halos pagsumpa ko kay Neneng sa may mga
pokus at kasingkahulugan ng ipa- lamang ay may dagdag na
ta ng susi ay matutuhan ng mga bata sa kanilang tiyak na
gamit na palagyo ng pangngalan o panghalip // #165 // sa
ng lugar o sa isang tao // nasa pokus na direksyunal may
a mga pangngalang mag-anak at mag-aaral at nagbibigay ng
tinatawag na subject sa mga pangungusap na Ingles ay may
kahulugang
kahulugang
kahulugang
kahulugang
kahulugang
kahulugang
kahulugang
kahulugang
kahulugang
kahulugang
kahulugang
kahulugang
kahulugang
kahulugang
kahulugang
kahulugang
kahulugang
kahulugang
kahulugang
kahulugang
kahulugang
kahulugang
kahulugang
kahulugang
kahulugang
kahulugang
kahulugang
kahulugang
kahulugang
kahulugang
kahulugang
kahulugang
kahulugang
ang maikling katha ay isa nang sining na tiyak sa ka
dalawahan ang kailanan ng pangngalang singsing // an
gawin ang bagay o kilos sa paksa ng pandiwa // nasa
gawin sa paksa ang kilos na nasa pandiwa // #135 //
gawin sa paksa o ipagawa sa paksa ang kilos na nasa
gayon lamang ang dami // 4 sa pamamagitan ng magkasa
gayong dami sa isang pangkat // narito ang ilang hal
gayung-gayon lamang ang dami // at 5 sa paggamit ng
iba kaysa isinasaad ng mga salitang pinagsasama // a
iba sa kahulugan ng mga salitang pinagsasama // ang
idinadagdag ng ikalawang salita a yaongng ang ikalaw
ikaw ay binabati ko ng magandang umaga o sumaiyo san
ilagay sa kalagayang nasa salitang-ugat ang paksa //
isa o higit pang yunit ng halaga // #151 // gamitin
isahan ang kailanan ng pangngalang hiwa // ang ikala
isang trak na pagkain at lumang damit ang ibinibigay
ito nagmungkahi sila ng isang teorya ng kakayahang p
iyon // ngayong alam mo na kung ano ako huwag mo ako
kilos na kagaganap kapag kasunod ng pandiwang bangha
lahat // ako'y may kaibigan kasama ko saanman mapatu
maramihang pagganap // maramihang anyo ng mang- // m
nabubuo // halimbawa sa tambalang salitang bahay-kub
nakikiusap na gawin sa paksa ang kilos sa salitang-u
nakikiusap na ipagawa sa iba ang kilos ng pandiwa //
pagawin ang isang tao ng kilos na isinasaad ng salit
paghahati nang magsindami // #145 // ang mga ganiton
pagpapayo at tunay na pagmamalasakit sa akin na di i
pakikiusap // kasimpokus ng ipaki- // may kahulugang
pang-agham // hindi rin kailangan na maunawaan nila
pansemantika masasabing ang mga pantukoy ay kataga o
payagan o utusan ang tinutukoy sa paksa na gawin ang
relasyong bunga ng diwang isinasaad ng salitang-ugat
tagaganap ng kilos na isinasaad sa pandiwa // ang pa
kahungkagan
h
v
h
9
3
2
8
/ "Ako?" // Tumawa siya, ngunit maging siya'y nadama ang
Pero ang tugon ni Fred ay parang walang laman, dama ang
t heto siyang naiwan sa isang di-matingkalang lungkot at
ak na nagbabanta ng isang oras na pagtigil sa trabaho at
g ama // may nadarama rin siyang pagmamalaki nguni't may
ama siyang kahungkagan sa sikmura ngunit mas matindi ang
ay susulpot ang parabulang hapag-kainan nagniningning sa
kahungkagan niyon. // Yumuko siya. // Lumapit si Pete sa kanya.
kahungkagan. // "Ang nangyari sa mga anak mo at asawa mo, huwag
kahungkagan. Wala si Buddy. Wala si Pete. // O tama lamang bang
kahungkagan // #68 // isinusumpa na nga niya ang mga gabi // na
kahungkagan // ang ipinalit niya sa pitong taong ipinag-aral ay
kahungkagan at kirot na nadarama niya sa dibdib // hindi niya n
kahungkagan at sa ibabaw nito hubad na hihiga ka nanginginig ma
7
7
7
2
a sa Dilim Mutyang Dilim kung ikukumpara sa di-maarok na
ilipino nadagdagan lamang kundi ma'y nanatili ang gayong
wan ng naggagandahang krus at puntod ng nangaghihiyawang
hapunan si Jenny nang gabing iyon // may nadarama siyang
kahungkagan
kahungkagan
kahungkagan
kahungkagan
gouffre ni Baudelaire sa Le Voyage at kabaugan nama
ng buhay sa lipunan // sa halip na sumangkot sa ini
ng mga kabataan ng nakabubulahaw na kampanyang pamp
sa sikmura ngunit mas matindi ang kahungkagan at ki
kaiba
w
w
w
w
l
Q
w
o
K
G
w
y
y
k
j
5
7
5
6
1
9
7
8
7
Z
7
7
2
9
9
9
3
9
7
7
7
ang pagsasakripisyo para kahabagan Niya. // "Pero... may
a nagtulak sa kanya para pasukin ang opisina ni Soliman.
/ "Kapatiran sa Pananampalataya. Ano, iniisip ninyo, ang
mula ng isang uri ng kalipunan ng mga nananampalataya na
t. Sa halip, ang naramdaman nila'y isang uri ng ginaw na
th." // Ngumiti ang dalawang bata. Kimi. Napansin niyang
uwis, at mayroon pang tungkol sa negosyo at pagbabangko.
ay hindi naman naghihinala ang mga taga-baryo. // Ngunit
// "Oo nga. Para bang talagang husto ang huwisyo ni Bob.
damin ang mga palihim nitong sulyap. Ang labi ng lalaki.
ang mga naroon. Bakas sa mga mukha nila ang paghanga sa
ay puwede bang umakyat ka sa opisina ko ngayon din," may
n ni Ric ng kanyang mga kasuotan. Ngunit nadama niya ang
/ Napakamot sa batok si Eric. Hindi siya kinapansinan ng
kibo si Divine. May bumundol na takot sa kanyang dibdib.
a half-half kapag walang pera // kaiba si Efren Julie //
ika ay likas sa isang tao // subalit dito sa ating bayan
ngalan mo 'yon sa akin noon ko nalamang mahal kita // at
in sa mga bagay na pakikinabangan // datapuwa't tunay na
'y mag-aasawa ang pipiliin ko ay iyong me edad na // aba
kailanganin natin ang bawat isa // para sa akin magiging
ito ang tunay at malayang pag-iisip kayat itinuturing na
nakilala paglaban ng hayop nagtatanggol lamang ang tao'y
Romano ang ginagamit sa palabaybayang Pilipino // ngunit
bahagya ng suot kong sombrero ang aking mukha // ngunit
at iyon ay isang gawain ng pagtatala o pagrerekord hindi
ng masasalimuot na pangyayari sa kani-kanilang buhay //
kinabahan si Bing // mukha yatang may masamang balita //
bo // ngunit ginawa ko siyang kaibigan at ngayon siya ay
ko na ako ay mayaman sa pagkakaroon ng isang bulaklak na
/ at masusing nagmasid ang munting prinsipe sa usbong na
gabi ring iyon nasa tindahan uli siya ni Olet // nguni't
a rosas // mauunawaan mo ngayon na ang iyong bulaklak ay
undi si Kristo at magandang kalooban ng mga tagabukid na
konomiya // sa kasalukuyan ang mga peryodiko sa Pilipino
mamayani ng gitnang uri bourgeois phenomenon // gayunman
kaiba akong nararamdaman sa personalidad mo... na tuloy ay para
kaiba kina Valdez at Warren, hindi nilagyan ng electronic lock
kaiba roon, maliban sa pangalan? Malaki. Lahat ng ibang grupo o
kaiba sa Lipunan ng mga Pinagpala o alinpamang grupo o sekta. I
kaiba sa dulot ng hanging Oktubre. // Huuuunnnnngggggg! // May
kaiba sa karaniwang mga batang squatter, malinis ang dalawa. Mu
kaiba sa lahat ng pangunahing mga tauhan ng Lipunan, napansin n
kaiba sa lahat si Pedring. Nag-iwan ng malaking katanungan sa i
kaiba sa mga kabataan ngayon," hangang-hanga si Tiya Thelma. //
kaiba sa mga labing nakatagpo na ng sa kanya. Larawan iyon ng k
kaibang Ideya at sa katapatan ng sistemang inilahad ni Soliman.
kaibang himig ang boses ni Dante. Parang may gustong ipahiwatig
kaibang init ng hubad na katawan nito nang siya'y muling yakapi
kaibang interes kahit nang marinig na sinabi ni Alan sa recepti
kaibang takot. Hindi makatingin nang tuwid sa kanya ang ina ni
kaiba // maganda ka // masaya // ang ibig mong sabihin iniibig
kaiba ang nangyayari // hindi lamang tumututol ang maraming int
kaiba ang pagmamahal na 'yon // at ako lamang ang nakaaalam kun
kaiba ang sagisag ng pag-ibig // sa ganang ami'y matatawag nama
kaiba ka // ano naman ang dahilan mo aber // simple lang // dah
kaiba ka sa lahat ng bagay sa buong mundo // nagsisimula ko nan
kaiba o abnormal o pilosopo ang mapag-isip at may matalisik na
kaiba pinapatay kahi't ang di lumalaban // ang ita't baluga'y a
kaiba sa Ingles konsistent ang paraan ng pagbaybay sa Pilipino
kaiba sa aking paniwala may mga mapag-usisang mga matang nagmam
kaiba sa buong paglalarawang pasulat ng isang tanawing publiko
kaiba sa kanyang mga kakontemporaryo nagtangka si Santiago na s
kaiba sa karaniwang library hindi mga libro ang nakahilera sa m
kaiba sa lahat ng bagay sa mundo // at ang mga rosas ay labis n
kaiba sa lahat ng bulaklak sa buong mundo iyon pala'y isang pan
kaiba sa lahat ng mga mumunting usbong sa planeta // #32 // ngu
kaiba sa lahat ng pagtungo niya roon humingi siya ng pahintulot
kaiba sa lahat sa buong mundo // pagkatapos ay bumalik ka at ma
kaiba sa mabisyo at mapagsamantalang tagalunsod // ang realismo
kaiba sa mga peryodikong Inggles ay tumatalakay sa agrikultura
kaiba sa pag-unlad ng nobela sa Kanluran na kakabit ng pag-unla
4
5
6
5
3
6
6
r ng tingin ang palanas ng kaanyuan ng Canal de la Reina
aga sa katulad nating mga half-half kapag walang pera //
/ ang mabanayad na tugon ng Heneral // pakli ni Anita sa
bae // ngayon ay itatanghal namin sa inyo ang isa niyang
// maraming salamat // naumid si Clarita // talagang may
a magulang at kung anu-ano pa // datapwat ako ako na may
makahihingi sa akin ng anuman sa bakuran // #244 // tila
kaiba sa tanawing namasid niya sa unang pagkakataon nang magtun
kaiba si Efren Julie // kaiba // maganda ka // masaya // ang ib
kaibang himig // salo kaagad ni Salvador // ang nakangiting wik
kaibang larawan at sana'y maging isang huwaran // isang araw sa
kaibang nadama siya sa tuwing ngingiti sa kanya ang poging lala
kaibang paningin at pang-unawa ay may nasisilip namang isang ma
kaibang sulat ito // mapapanganib mandin ang aking panginoon ku
v
y
w
w
A
w
v
j
h
n
0
Z
8
8
0
3
2
1
9
0
0
4
1
8
Z
2
Z
1
1
7
. Hawak na niya ang matalim na itak at ang martilyo. Ang
ka, ngunit... ngunit mahina ang iyong kaibigan. Kung may
. Malakas masyado ang udyok na alamin niya ang layunin o
Masasabing nag-usyoso nga ako. Tapos, humanga rin ako sa
ng dalawa ni Leo. Ilang beses na tayong nagsimula, anong
ang balak ni Nel ngayon, sa pagsosolo? Ano ang magiging
Clint Eastwood at Charlie Sheen, parang ganoon sila. Ang
a subdibisyon na dini-develop ng Arco, pero ang malaking
manipis na mapula ang mga labi gayundin ang pisngi. Ang
higa sa kulay berdeng damuhan. At muli niyang napuna ang
bawa't titik lalo na sa mga binibigkas nang may kaunting
pinakamalakas kong narinig // ngunit ang kay Tatang may
ang pintuan // pero kagabi iba na ang nangyari // anong
an // #32 // Salapi'y Ingles Hapon Pilipino Negro walang
m kong tama ang sinasabi ng aking ama at ina // iyan ang
a sa 'kin // mabait nga siya oo // pero walang masyadong
ni Eric na nakapulang t-shirt at itim na pantalon // ang
n tayo paris ng laro natin noong mga bata pa tayo // ang
ng para sa akin // sa isang sulyap lamang ay alam ko ang
mga binibigkas nang may kaunting kaibahan // at dahil sa
't ang haba sa loob ng isang salita ay nakapagbibigay ng
a pananamit nilang lahat waring natuklasan ni Victor ang
session // pero babae ang model namin // tell me ano ang
ko nga ho kaya sinubukan ko lamang kung totoo // ano ang
ipis daga at butiki // kung hindi bakit si Juan // anong
eila // at masaya rito // maraming empleyado // malaking
g manggagagad // tayo ang magpapasya ng mga kabaguhan at
di ang pressures sa mga taong sikat // wala ka na kasing
ang pelikula tatangkilikin ka nila // wala na rin akong
upad itong bahagi ng bilingual policy // masasabi na may
kaibahan
kaibahan
kaibahan
kaibahan
kaibahan
kaibahan
kaibahan
kaibahan
kaibahan
kaibahan
kaibahan
kaibahan
kaibahan
kaibahan
kaibahan
kaibahan
kaibahan
kaibahan
kaibahan
kaibahan
kaibahan
kaibahan
kaibahan
kaibahan
kaibahan
kaibahan
kaibahan
kaibahan
kaibahan
kaibahan
kaibahan
ay wala siyang nakahandang dahon ng bayabas. At iba ri
man, pinili ko ang kahihiyan, kaysa tuluyang mawalan n
ng itinatag ni Soliman sa Lipunan na iniwan nito. Baka
ng kanyang itinatag na ministeryo. Gayunpaman, dito pa
ng pagsisimula uli?" // kabaligtaran sa sigaw ng buong
ng sinisimulan nito kumpara sa Lipunan ng mga Pinagpal
nga lang, itong si Sarhento Pascual ay matabang may bi
ngayon ay kapantay na ito halos ni Nulfo pagkat isa na
nito kay Pete ay ang may kapayatan nitong kabuuan. Wik
niyon. Sa halip na mangati siya'y tila nakaginhawahan
// at dahil sa kaibahan ng bigkas nito nagkakaroon ng
// iyon ang kanyang katutubong tinig // #10 // kailan
// sa bintana na dumaan ang pobreng babae // sala-sala
ang kulay ng balat kung pera ang sumasayaw sa nightclu
ko sa aking mga kaklaseng tin-edyer // may pan-uunawaa
kung gaano kabait din siya kay Dory // at ang mga para
lamang ay medyo nakintab ang suot niyang jeans maluwan
lang magtatago tayo nang magkakapareha // ang pinakahu
ng Tsina sa Arisona // kung ang isang tao ay mawawala
ng bigkas nito nagkakaroon ng ibang kahulugan // ang m
ng kahulugan ng salita na makikitang mabuti sa mga sal
ng kanyang daigdig sa daigdig ni Alma // #179 // naala
ng katawang-babae sa katawang-lalaki sa isang pintor n
ng langgam sa elepante // ang elepante pag namatay pwe
ni Juan sa ibang mga batang nasa kalagayan niya // at
sa dati niyang trabaho na si Greg lamang ang boss at s
sa halip nang tayo ang manghihinging lagi ng pahintulo
sa isang superstar sa pelikula // ano na naman ang pin
sa mga gahamang producer ng field ninyo komo ba kinalo
sa mga prosesong mental sa pagkatuto ng pagbasa sa una
kaibhan
F ng banda ng musiko at mga naggagandahang majorettes. Ang kaibhan lang ay kakaunti ang nakadadalo sa pista ng Marinduque
C agtulak sa kanya para gawin ang mapangahas na bagay. Ang kaibhan nga lamang niya'y alam niya kung anong panganib ang nag
h
Z
4
1
8
1
3
5
7
2
2
0
3
7
1
9
3
5
7
7
ino. Kaya nang may dumating na iba, nakita mo kaaga ang
anong Hapon na nagkamit ng Gantimpalang Nobel // ano ang
makaharap // para ke pa // sayang lang // mangyari'y mi
ang mais sa lupang may tubig at mamamatay rin // walang
ero // ang iyong Pagkabuhay at aking Kamatayan // walang
g posporong strike everywhere // sabihin n'yo ngayon may
may lihim ding paghanga sa magandang koed // nguni't ang
andeha ng cake // hindi na sila darating Oy // Oy // ang
ng isang taon naming pangungulila sa kanya // ngunit may
kailanman // nakasakay siya ng kotse at nakita niya ang
haba ang pasensiya // at sa gabi tinitimbang ni Bing ang
ag-aralan ang sumusunod na mga halimbawa at pansinin ang
ter heater sa isang anibersaryo // at lalong alam ko ang
ni Whitman o Paterson ni Williams // madarama naman ang
loob // e bakit ba sa loob pa ang gusto mo // ano ba 'ng
pidisyon sa mga pulo at mga barkong pambasag ng yelo ang
an na ikinait niya kay Nanay // babae ako // alam ko ang
sa mga nanood sa black and white halos hindi makita ang
ayan na sapagkat karaniwan ay karaniwang mahirap din ang
ungusap ay simuno-panaguri // mapapansing isa ito sa mga
kaibhan. Na iba ang pagmamahal na natangay ng awa kaysa pagmama
kaibhan // #21 // dito sa Pilipinas ang bata sa mababang paaral
kaibhan ang kanilang asunto // ang mga kasama'y siyang mi petis
kaibhan ang tao // d ka siguro sa maling lupa Sheipa Sheila //
kaibhan ang ulap sa banyuhay // ngayon tila mukhang higit na ma
kaibhan ba ito sa palito na nakuha sa silid ni Abigail o sa mga
kaibhan lamang ay alam niya na nagbibilang ng boyfriend ang dal
kaibhan lang ngayon wala silang napagbilinan wala silang napaki
kaibhan naman iyon // siya ay tinawag ng tungkulin sa bayan gin
kaibhan ng andar ng kotse at andar ng dyip // nakasakay siya ng
kaibhan ng dalawang babaing masasabing nakilala at nakasama sa
kaibhan ng gamit ng dalawang salitang ito // may aklat akong ba
kaibhan ng ikadalampung taon ng kasal sa ikadalawampung araw la
kaibhan ng kanyang pansariling pangungulila sa Dilim Mutyang Di
kaibhan ng loob at labas // at least sa loob cozy // a just you
kaibhan ng nasa unahan nilang lumulutang na nabuong pira-piraso
kaibhan ng regalong charm bracelet at water heater sa isang ani
kaibhan ng suot // si Flash ay may maiksing buhok si Kid ay isa
kaibhan nila sa mga taong kabilang sa uring nakaaangat o superkaibhan sa kayarian ng mga pangungusap na Tagalog sa Ingles //
kaibigan
TOP 500
kaibiganin
q
F
u
u
A
j
P
K
9
7
1
i Aling Isa sa matandang albularyo. // "Kailangan nating
riend kong nasa States e." // "O, ano? Gusto mo ba 'kong
ing paghula sa isipin at damdamin ng isa sa isa. Gustong
. Dalawang paraan lang para makatikim siya ng pera nito:
by instinct, alam niyang maaaring maging daan iyon para
Arco ay may lihim na gusto kay Menard. Pero lahat sila'y
syo. // Nang ang defense na ang nagprisinta ng mga saksi
ko ang cameraman na may hawak ng film. Nakipaghuntahan.
ungan ko silang mag-solve ng problems // pilit din akong
// alam niyang mahirap makipaglaban sa mga Kastila kaya
ng kahulugan 'yan a // I wouldn't say na pinaamo ko siya
kaibiganin ang kapre. Dahil kung hindi, baka tuluyang kunin ang
kaibiganin din?" // "Hindi ako puwede e kasi..." Pinindutan siy
kaibiganin ni Josie si Tessa at ni Tessa si Josie, pero mula pa
kaibiganin niya si Gadong o ligawan niya si Tessa. Hindi nakiki
kaibiganin si Juliet. // "Sige. Ipili mo 'ko ng babagay sa 'kin
kinaibigan lang ni Menard," seryosong paliwanag ni Nulfo. // Ma
kinaibigan ni Roy ang defense attorney. Madali itong nagtiwala
kinaibigan. Tiyempong sobra ang interviews nila kung kaya't nak
kinaibigan ni Ani pero kunwari hindi ko siya pansin // sa pag-u
kinaibigan niya ang mga ito // pinamahalaan ni Legaspi ang Mayn
kinaibigan yes // kaibigan lang at gusto nang ipagbili sa iyo n
kaibuturan
a
s
W
A
D
kasama sa isang maliit na dasalan ko. Matining sa aking
ihang liwanag na iyon na para bang tumatagos hanggang sa
// "Tatawagan ko si Uncle. Pasasalamatan ko siya mula sa
o. Kung gaano kagaang niyakap ni Alvin ang kahirapan, sa
yang nobyo. Ipokrita naman siya kung sasabihin niyang sa
kaibuturan
kaibuturan
kaibuturan
kaibuturan
kaibuturan
ang mga katagang iyon. // Lord, make me an instrumen
n'ya at sinusuob pati kanyang kaluluwa. At sa pagkak
ng aking puso." // "Anong sasabihin ko kay Aya?" //
ng kaluluwa ko, isinusuka ko ang aming kahirapan. Ti
ng kanyang pagkababae ay hindi siya nagkakainteres n
H
P
l
T
D
o
w
G
s
c
Q
3
3
Z
3
9
4
0
6
1
awan ni Sonny. Sakit na habang tumatagal ay sumisigid sa
ignan ni Roy ang mukha ni Maya, parang nakikita niya ang
bawat ulos niyon, inanyayahang makitunggali hanggang sa
lyaran ay hindi niya sinapit ang bagay na ito. Ngunit sa
. Iba ang nobyo niya. Mahirap humanap ng tulad ni Al. Sa
uwestiyon niya sa sarili. Hindi lang sa sarili, kundi sa
umakad-lakad sa harap ng babae, parang nagkokonsentra sa
tatag upang ipakipaglaban. // NAROON pa rin ang takot sa
ng bundok na buhangin, ay parang kay laki't kay lalim ng
g ibabang labi kaninang lurukin nang tuluyan ni Tony ang
ti. Nakikiusap. At ang mga titig ay tumatagos sa kanyang
hindi niya alam at nararamdaman niya umuusok ang kanyang
uhaw sapagka't ang nauuhaw ay isang obsesyon sa kanyang
kas ibinubuga at hinuhugot ko ang aking hininga buhat sa
akong sumulat ng mga tula // mga tula ng pag-ibig na sa
pag-awit at ang malungkot na tinig ay naglagos mandin sa
arili sa ligayang parang sasabog sa kanyang dibdib // sa
g na himig ng mga tugtugin // #140 // waring nanunuot sa
iya na lamang sa isang buntong-hiningang pinapagbuhat sa
ggap // suhol // hindi naman Cedi iha // ito'y galing sa
kaibuturan ng kanyang pagkababae. Pinakiramdaman niyang mabuti
kaibuturan ng kanyang pagkatao. Dito niya nakikita ang tunay na
kaibuturan ng kanyang pandama. Hanggang sa mamalayan niyang ang
kaibuturan ng kanyang puso ay gusto rin niyang laging nasa tabi
kaibuturan ng kanyang puso, batid niyang liligaya siya sa pilin
kaibuturan ng puso. // "Alam na kaya niya ang tungkol sa pagkat
kaibuturan ng sariling kamalayan. // Tapos, habang nakatuon pa
kaibuturan ni Dea. Ngunit sapat ang pagnanais niyang lumigaya s
kaibuturan nito na patuloy na humihigop sa kanyang pabulusok? P
kaibuturan niya. // Ang sensasyon ay may kakambal na kirot. Luw
kaibuturan. // Ang nakapagtataka, ayaw niyang mawala ang bonsai
kaibuturan // hinanap ng mga mata niya ang waitress na nagsisil
kaibuturan // sa nakapuwang na bintana ay tinanaw niya ang daig
kaibuturan ng aking dibdib // akala ko 'y mapipigtas sa katawan
kaibuturan ng aking puso ay iniaalay ko sa isang babaing nilala
kaibuturan ng kanyang pusong bato // itigil mo na ang awit na i
kaibuturan ng ligayang iyon ay naroon si Victor // anyayang mab
kaibuturan ng puso ang dumaraing na mga bagting ng kudyapi na m
kaibuturan ng puso at sa isang himutok ng kaluluwa niyang nagda
kaibuturan ng puso ko // may kailangan ho ba kayo // alam mo ih
k
k
D
k
X
A
k
I
p
p
d
O
q
I
O
I
8
7
9
1
ng bulang naglaho. // Sa pagkabigong makita si Jenny,
kaya nga lalo siyang naging masigasig sa pagligaw. //
a tayong magpakasal." // "Oo nga pala 'no. Kasi dahil
pasyalan ng mga nag-iibigan. // Napuyat tuloy si Eric
t ni Claire sa mundo niya, baka masiraan siya ng bait
yoko nang urungan. Sayang ang oras na ipagsisintir ko
iyang nabigo na makitang umiistambay doon si Eric. //
siya nag-iisip -- at inabot na siya ng madaling araw
gitim na ang gilid at nanlalalim. Siguro napupuyat ka
Ako rin naman ay ganoon din. Kita mo, namayat din ako
nag-umigting nang biglang tapakan ni Edsel ang break.
n siya tatamaan. Pagkatapos, pag pagod na ang utak ko
o na lang isipin kaysa naman sumakit pa ang ulo natin
san ng atensyong paris ni Toby -- baka naloka na siya
ndi naman ito kasama sa trabaho niya. // Napagod siya
ang unang nakatagpo kay Cocoy -- Hesus patawarin! //
sakit na naman ang ulo ko // huwag mong sabihin dahil
agamit si Saussure ng salita napilitan siyang tumigil
uya // iniisip ko ang aking dalawang kabayo // #53 //
ra ang gusto mo sige na lang // kasi napapagod na 'ko
kaiisip at pagkabalisa, napagtimbang-timbang ni Eric ang mga pa
kaiisip ay naalala tuloy ni Eric ang nangyaring pagkakabiglaan
kaiisip ko sa iyo, nawawala ako sa sarili. So, ano ang last dec
kaiisip kung bakit nagyayayang magsimba at mamasyal si Jenny. M
kaiisip ng kalagayan nito. Hindi siya magpapakagago para magpas
kaiisip ng mga posibilidad kung sinunod ko ang sarili imbis na
kaiisip pa rin ng paraan upang makatiyak sa hinala ay naalala n
kaiisip pero hindi talaga niya malubos maisip na tulad sa isang
kaiisip sa akin." Halatang nagbibiro ang binata. // Natatawang
kaiisip sa iyo. Lagi kitang iniisip, baka akala mo. Kita mo, na
kaiisip tungkol kay Libay ay nawala sa isip ng binata ang pagma
kaiisip, iiyak na ako buong magdamag. Parang sira ulo. Ilang ta
kaiisip," sagot naman nito sa asawa. // "Hindi 'yon ang gusto k
kaiisip. Baka nauna pa siyang lumapit para makipa-reconcile kay
kaiisip. Para tuluyan na siyang makatulog ay kinuha niya ang wa
kaiisip. Sa kaiikot sa loob ng bahay na parang kinakating pusa,
kaiisip // hindi tungkol ba sa ibinigay kong blow-out noong isa
kaiisip dahil ang hangganan ng pag-iisip ay ang wika // parang
kaiisip ko ng mga luha sa kanyang maliit at masayang mukha luma
kaiisip kung pa'no tayo // araw-araw tinatanong ko sa sarili ko
kaiisip
sa
Sa
sa
sa
sa
sa
Sa
sa
sa
sa
Sa
sa
sa
sa
sa
Sa
sa
ng
sa
ng
7 oodson // 'yon ang sagot // halos pawisan si Richards sa kaiisip kung paano niya iniligtas ang buhay ni Goodson // sariT sa binata, dahil boyfriend na nga niya si, Tonton. // SA kaiisip ni Jo-Ann tungkol sa dalawang binata ay napanaginipan n
1 ggap ng relong iyan // #45 // pag di mo pa tinigilan ang kaiisip sa presyo ng relong 'yan iisipin kong napakamateryoso m
kaiiyak
b
h
p
w
B
w
q
T
y
3
4
2
6
a kung bakit umaarte ng ganoon si Abbygale. // Sige nang
, wala na siyang iluluha. Tila pagod na pagod na siya sa
t na napaupo sa gilid ng kanyang higaan. Nang mapagod sa
eryoso, Sarhento? Nakikita mong halos hindi makahinga sa
mat po, Ninang... salamat." // "Heh! Tigilan mo na 'yang
g nasermunan ang bisita at pulang-pula ang mata niyon sa
tanong ni Aling Isa na mugtong-mugto na ang mga mata sa
. // "Bakit?" Bagong gising si Millet. Nakatulog siya sa
hapon. Huwag kang mawalan ng pag-asa. At tigilan mo ang
gyari ito // halos mapugto ang hininga ng Tiya Concha sa
nyan ka // ano ka ba // uubusin mo na ba ang buhay mo sa
tion siya kung sa pampasaherong jeepney sasakay // at sa
ling // nang gabing iyon ay hindi ako nakatulog dahil sa
kaiiyak ang dalagita. Ang bilis namugto ang mga mata nito. Ang
kaiiyak at ngayong nasa ultimate point siya ng kasawian, naubos
kaiiyak ay nahiga sa kama. Nakatitig na naman sa kisame ng kany
kaiiyak habang sinasabi sa iyo ang mga nangyari." Kahit humahag
kaiiyak mo't baka mamaya mo diyan, sisihin na naman ako ng tara
kaiiyak paglabas, masyadong mapapahiya sa makakakita. // Sa loo
kaiiyak. // "Magsilabas na muna kayo. Dadasalan ko na muna si C
kaiiyak. Hawak pa nito ang envelope. Handa sa paghaharap nila n
kaiiyak. kailanman ay hindi makatutulong sa iyo ang pag-iyak."
kaiiyak // lahat kami'y nakaitim // nagluluksa // namumugto ang
kaiiyak // nayaya ako ng inuman // natututo ka na ring uminom /
kaiiyak hindi niya namalayang napalayo ng daan ang taksi // bah
kaiiyak ng bata hindi ko malaman ang ipasususo sa kanya at ako'
kaila
e
K
d
X
S
3
2
2
3
4
1
5
0
3
6
3
g lagi na'y kalmadong paggalaw at pagsasalita. Hindi rin
s ang kutob ninyo. Masisira kayo sa akin sa hula ninyo,"
isa ni Lerma kay Teddy. Ang 'yon ay si Edsel. // "Ewan,"
one-at-a-time problem solving. De-kahon ang buhay ko, di
. Dinaramdam ko na nagtaas din ako ng boses. Hindi naman
// usisa pa ng ina // ngumiti si Pura // ku e 'ala ho //
n kung pa'no nahulaan ito ni Evelyn // sabi ni Evelyn //
ang tungkol kay Cherry // usisa ni Evelyn // patuloy na
ya // usisa pa ni Edith // ku e isang dating kakilala //
ata // sige ka mawili ka ngunit huwag kang magsisi // di
ice // basta huwag masyadong malamig // #30 // Connie di
aysayan baka akalain niyo // tutal hindi na naman siguro
unghininga itong nagwika // mahal kong nasasakupan hindi
pero sa ating mga magulang it's a great problem // hindi
ang kagagawan ng mga kawal ng kapanahunang iyon ay hindi
ay Miriam // #14 // at inakbayan niya si Daniel // hindi
kaila
kaila
kaila
kaila
kaila
kaila
kaila
kaila
kaila
kaila
kaila
kaila
kaila
kaila
kaila
kaila
kay Monique ang malungkot na mata ng binata. // May bumun
ni Alicia. // "Ow? Kung hindi totoo, bakit hindi ka makat
ni Teddy. // "Ow...?" Hindi naniniwala si Lerma. "Maaari
sa 'yo 'yun. Inasahan ko lang na ang tipo ni Rachel ang m
sa inyo ang namagitan sa amin... niya. At alam din n'yo a
// para sa kanya kalokohan lang ang naisip niyang iyon //
ni Bing // at nagpalusot na siya // at dito'y ikinuwento
ni Bing // mapilit na usisa ni Evelyn // #60 // kumaba na
ni Menang // ngumiti si Edith nanunukso // baka dating bo
sa 'kin ang ginagawa mo sa bahay n'eto // hangga ngayo'y
sa 'yong sa amin lumaki si Raffy // #31 // personal kong
sa inyo and mga dahi-dahilan diyan kung bakit nagho-hoste
sa inyong lahat na ako'y matanda na't mahina // sa palaga
sa iyo ang kalupitan ni Itay at ang pagtutol ng iyong Pap
sa kaninuman // ang sagot ng bata na ibig nang umiyak //
sa kanya na si Daniel katulad niya ay may lihim ding pagh
kailaliman
O
S
h
l
9
g mga Muslim: matatalim na kulay ng apoy, ginto, gabi
ang paghingang ginawa ni Aling Tasing. Parang hinugot
Naroon, nakapinta ang isang kalungkutang nanggagaling
l sa mahalagang impormasyang naimprenta yata hanggang
/ siya ay paliit nang paliit na parang kinakayas mula
at
sa
sa
sa
sa
kailaliman
kailaliman
kailaliman
kailaliman
kailaliman
ng
ng
ng
ng
//
dagat. Pumagitna ang isa sa kanila at sinimulan a
dibdib. Narinig 'yon ni Ablet. Alam niya, magsasa
kanyang pagkatao. // Iniayos niya ang composure b
utak niya. // Mahigit sandaang libong piso! Ang i
tinitigan ko ang paglayag niya sa nakaaantok na p
0 ng madla // #35 // ang tubig ng dagat ay tila hinigop sa kailaliman at muling lumitaw ang lawak ng lupang pawang kapatag
8 naging kabuuan ang datihang wala mandin ay nanggaling sa kailaliman ng matabang lupa at dagling nag-angkin ng kalulwa't
kailan
TOP 500
kailanan
7
7
7
7
7
7
0
0
7
7
0
7
7
7
7
7
7
7
7
7
7
0
7
7
7
7
7
7
7
0
a't ibang anyo sa iba't ibang panauhan at sa iba't ibang
aklat na ito tatlo lamang ang kakanyahan ng pangngalan 1
K. Santos apat ang kakanyahan ng pangngalan 1 kausapan 2
atawan sa pinag-uusapan ay nasa ikatlong panauhan // ang
ng dalawahan ang kailanan ng pangngalang singsing // ang
g ang mga pantukoy ay kataga o mga katagang lumilinaw sa
ta ang papuri ng isang nanood sa palatuntunan // ano ang
anghalip na panao ay may tatlong kaukulan // may tatlong
iba pa tayong uri ng pamilang na magagamit na pananda ng
mga mabubuong pangngalan // at tulad ng nabanggit na sa
pantangi at laging nagsisimula sa malaking titik // ang
ng unang pamilang ay nagbibigay ng kahulugang isahan ang
// ang ikalawa ay nagbibigay ng kahulugang dalawahan ang
usapan // gayundin pinapangkat ang mga panghalip ayon sa
ay pananda ng kailanang isahan ang susunod ay pananda ng
ayon sa kailanan o bilang ng tinutukoy kailanang isahan
aad ng salitang-ugat // nakabubuo ito ng pangngalang may
ukoy sa bilang ng taong kinakatawan ng panghalip // nasa
at pangngalang pantanging ngalan ng pook o bagay // nasa
g bahagi // masasabi samakatwid na ang una ay pananda ng
ang mga panghalip ayon sa kailanan o bilang ng tinutukoy
y nangagsiawit // sa unang pangungusap ang simuno ay may
angungusap ang mga pariralang nasa itaas // ang mga nasa
igay o pagluluwas // ang unang pamilang ay nagbibigay ng
pook o bagay // nasa kailanang isahan ang si at ang nasa
pananda ng kailanang dalawahan at ang huli ay pananda ng
ang ng tinutukoy kailanang isahan kailanang dalawahan at
pangngalang aklat ito ay palatandaang ang aklat ay nasa
/ at tulad ng nabanggit na sa kailanan ng pangngalan ang
alawa at ikatlong pangungusap ang simuno ay nagsasaad ng
kailanan // tulad ng nabanggit na ang pag-iiba-iba ng anyo ng p
kailanan 2 kasarian at 3 kaukulan // mapapansing hindi isinama
kailanan 3 kasarian at 4 kaukulan // sa aklat na ito tatlo lama
kailanan naman ay tumutukoy sa bilang ng taong kinakatawan ng p
kailanan naman ng pangngalang tiklis sa huling pangungusap ay m
kailanan ng kasamang pangngalan o panghalip at kung ito ay tumu
kailanan ng mga katagang nakalimbag nang pahilig // bakit // bi
kailanan ng panauhan din ang mga panghalip na panao gaya ng sum
kailanan ng pangngalan // ang mga ito ay ang mga pamilang na pa
kailanan ng pangngalan ang kailanang maramihan ng mga pangngala
kailanan ng pangngalan ay naipakikilala sa tulong ng pantukoy p
kailanan ng pangngalang hiwa // ang ikalawa ay nagbibigay ng ka
kailanan ng pangngalang singsing // ang kailanan naman ng pangn
kailanan o bilang ng tinutukoy kailanang isahan kailanang dalaw
kailanang dalawahan at ang huli ay pananda ng kailanang maramih
kailanang dalawahan at kailanang maramihan // ipinakikita sa ts
kailanang dalawahan na ang dalawang tao hayop o bagay na tinutu
kailanang isahan ang panghalip na panao kung tumutukoy sa isang
kailanang isahan ang si at ang nasa kailanang maramahin ang sin
kailanang isahan ang susunod ay pananda ng kailanang dalawahan
kailanang isahan kailanang dalawahan at kailanang maramihan //
kailanang isahan kaya ang ginamit na pandiwa ay isahan din // s
kailanang isahan na lamang ang ating gamitin // ipaliwanag nati
kailanang isahan sa pangngalang binibigyang-turing // ang ikala
kailanang maramahin ang sina at ang mga // #183 // sa nakaraang
kailanang maramihan // gamitin natin sa pangungusap ang mga pam
kailanang maramihan // ipinakikita sa tsart ang mga panghalip n
kailanang maramihan // may iba pa tayong uri ng pamilang na mag
kailanang maramihan ng mga pangngalang may panlaping mag- ay na
kailanang pangmarami kaya ang ginamit na pandiwa'y pangmarami r
kailanman
h
b
F
B
yan ni Pete. Ang lalaking kanyang pinagkasalahan, ngunit
ang baliw kong pusong naghahangad ng isang pagmamahal na
akataon. Uuwi siya sa Maynila, isasama ang anak. At baka
nsa sa gitna ng lawa, isinumpa niya sa kanyang sarili na
kailanma’y
kailanma’y
kailanma’y
kailanma’y
di natutong magdamdam, ni manumbat. // Kinalimutan n
hindi magiging akin." // Naligo lang si Edmon at gum
hindi na muling magbalik. Magsasama-sama rin silang
hindi na siya muli pang sasama kay Kiko upang makaki
B
B
B
u
p
h
v
j
V
s
o
y
V
w
y
V
E
p
E
y
y
g
q
y
y
y
j
o
V
H
p
V
y
U
E
E
E
f
A
V
y
y
na uli 'yung beinte." // Dali-daling tumalikod si Lerma.
ming mag-ina dito sa isang tabi." // kinabahan si Lerma.
// Sa tuwing may natutuwang manukso sa kanilang dalawa,
aalala na niya ngayon na tuwing mapag-uusapan si Gadong,
sumpa. Umalis ka na dito. Lisanin mo ang lugar na ito at
siya. Nais niyang patangay sa isang hungkag na ligayang
a uuwi, Rosella?" // "Baka bukas din, Fred. Ngayon higit
at ng magiging anak namin." // "Kung hindi pa nangyayari
a na ring naramdaman ng isa. Kaya hindi niya mapapatawad
aswang o demonyo, Nini. Hindi pwedeng magkaroon ng anak
a. // "Ngayon, ikaw, Gerar, ang makikipaghamok sa kanya.
dali ay nakahandang pumutok. // "Salamat, Isabel. Ngunit
ong iba ka." // "Talagang iba ako. Dahil ako ang babaeng
. // "Alam mo, Gina, hindi naman ako isang Hesukristo...
no si Daddy, gusto niya si Joe? At nangako ako sa kanya.
ng bakla at isang bahagi ng tula na ginawa nito. Na siya
pa rin siya sa katayuan sa buhay ng babae, naisip niyang
ng lahat. Isipin mong hindi ito totoo dahil ang kasamaan
butas ng kukote mo." // Nagkibit-balikat lang si Vince.
uwag kang mawalan ng pag-asa. At tigilan mo ang kaiiyak.
amang sa kanya. Dahil ang gusto mo ay pasayahin siya, na
lene... ang mga anak ko. 'Eto ako, inutil, walang silbi.
silid naman ay tuwang-tuwa ang dalawa. Alam kasi nila na
akita siya, masigla sa mga sandaling iniisip ko siya, at
apaniwala ang sarili na tapat si Isabel sa kanyang alok.
ay hindi presko. Isa lamang siyang malayang kaluluwa na
an mong hindi naman pala frivolous itong napangasawa mo.
apat na ang karanasan nila sa pakikibaka sa kadiliman at
nila ang lahat. Iiwanan niya si Darwin ng isang tatak na
ndado maski minsan. Nagsama sila ni Sonny, totoo. Ngunit
di siya maaring magkamali. Kilala niya ang mukha nito at
asal na siya... sa lalaking ipinangako niya sa sarili na
mga palad ay ginising na sa kanya ang damdamin-babae na
ng ni Nep. // "Kilala mo si Liza. Matalino siya. Mabait.
reno kundi talagang dark. Taglay nito ang mga katangiang
sa diyaryo...." // Natigilan si Tina. Hindi ito umimik.
ng masisisi dahil lubos ang pagtitiwala niya kay Tina at
lan kang pangalagaan ang magandang pangalan ng kumpanya.
g anuman ang mangyari sa akin. Pero hindi kita sinisisi.
iit niya sa sarili na nakikipaglaro lamang siya dito. At
ng sa kanyang flat ay hindi pa rin siya mapalagay. Higit
go ang isip nito ngayong patay na ang kanyang ama. Higit
kailanma’y hindi pa niya nagawang suwayin ang bawat ipag-utos n
kailanma’y hindi pa tumanggi itong kanyang ina sa pera. At ngay
kailanma’y hindi siya pinabayaan ni Kiko. Sabihin pang gumugulo
kailanma’y hindi sumasali si Andy kundi nananatili itong tahimi
kailanma’y huwag nang babalikan. Isipin mong ito'y isang masama
kailanma’y wala nang aabutang bukas. // Ngayong gabi na lamang.
kailanman ako kailangan ng nanay ko." // Pero babalik ka pa rit
kailanman ang ganyan... well, then, hayaan mong ako ang magpaus
kailanman ang ginawa ni Darwin. Hindi niya maparurusahan sa leg
kailanman ang mga aswang, halimaw at demonyo. Lahat ng bata'y n
kailanman ay di magwawagi ang kasamaan sa kabutihan, ang kadili
kailanman ay hindi ako tumatanggap ng utang na pera, at lalong
kailanman ay hindi iibig sa iyo," muli niyang sabi sa sarili. /
kailanman ay hindi ko itinulad ang sarili ko sa Kanya, alam mo
kailanman ay hindi ko naipadama sa kanya na mahal ko siya. Kail
kailanman ay hindi liligaya sa pag-ibig dahil gusto na ang lala
kailanman ay hindi maaaring mawala ang katotohanan na mayaman i
kailanman ay hindi magkakatotoo sa puso at isipan ng taong matu
kailanman ay hindi maiintindihan ng kaibigan niya na ang gusto
kailanman ay hindi makatutulong sa iyo ang pag-iyak." Hindi nag
kailanman ay hindi mo talaga inibig si Joe. Na mayroon kang iba
kailanman ay hindi na ako magiging epektibo bilang isang asawa
kailanman ay hindi na sila gagambalain ng kapre. // "Malapit na
kailanman ay hindi nabagot sa kanyang mga kuwento." // Sa kabil
kailanman ay hindi nag-isip si Isabel na siya'y insultuhin. Hig
kailanman ay hindi naghangad ng masama sa kapwa. Isa pa, siya'y
kailanman ay hindi naging priority ng aking pamilya ang pera, l
kailanman ay hindi nila hahayaang mamayani pa itong muli. // Wa
kailanman ay hindi nito malilimutan. // <KABANATAVI> // LINGGO.
kailanman ay hindi niya ito naging kabiyak kung paanong siya ri
kailanman ay hindi niya makakalimutan. // Nagngangalit ang baga
kailanman ay hindi niya mamahalin. Isang kasal na hanggang plan
kailanman ay hindi niya naramdaman kay Joe. Nang magtabi sila s
kailanman ay hindi niya ninais na masira ang kanyang record sa
kailanman ay hindi niya pinansin noong nasa kolehiyo pa siya. H
kailanman ay hindi pa nangyari ang gayon. Buhay ni Vince ang pa
kailanman ay hindi pa siya nito binigo sa kanyang mga expectati
kailanman ay hindi tayo nasangkot sa ano mang kaaliwaswasan, to
kailanman ay hindi. Ako, ang lalaki at ako ang nagkulang. Wala
kailanman ay hinding-hindi mai-in-loved. // Nakipagrelasyon siy
kailanman ay ngayon niya nauunawaan ang kahulugan ng pag-iisa,
kailanman ay pinagsisisihan ni Joe ang pagkakapatay sa bibiyena
s
w
A
f
F
y
b
j
p
y
U
n
U
F
M
V
M
G
H
w
T
w
t
D
S
y
S
h
S
S
f
B
B
X
h
y
k
H
p
9
5
6
ede laluna kung sa 'yo nagmumula ang desisyon. Hindi ito kailanman dapat itakda ng iba sa 'yo -- ang mamatay ka para sa
Warren, hindi nilagyan ng electronic lock iyon at hindi kailanman ginamit si Soliman ang karaniwang kandado sa pinto up
kita. Nasa Diyos ang kapatawaran at pang-unawa. Hindi ko kailanman idudulog sa 'yo ang ikaaabsuwelto ng kaluluwa ko dahi
iringan sa panig ng dalawa. // "Hindi pa ako naging ahas kailanman kaya makakaasa ka, ma'am, na katulong mo ako sa lahat
kanya galing Saudi. Uuwi na ang mister niya. At hindi na kailanman lilisan pa. // <8> // NAGPUPUYOS ang hangin noon. Uma
iisa. Maaga niyang natanggap ang katotohanang hindi niya kailanman maaasahan ang kanyang ama. // Ang mahirap nito, sa ka
t na kilabot siya. Matay man niyang isipin ay hindi niya kailanman magagawa ang pinaggagagawa ng mga ito. // Napapitlag
ine ay kanya lamang bilang mabait na kaibigan pero hindi kailanman magiging kanya bilang asawa. // Okay lang naman. Ako,
iyo nang dahil sa ginawa mo ay nagkakamali ka. Hindi ako kailanman makikisama sa iyo. Ito ang sisiguraduhin ko sa iyo, m
ilanman ay hindi ko naipadama sa kanya na mahal ko siya. kailanman man ay hindi ako nabigyan ng pagkakataong mahalin siy
angyari man sa kanya'y kasalanan niya. Hindi niya inisipC na maaaring humantong sa malubhang pangyayari ang kan
in. // "Huwag mo namang maliitin ang sarili mo, hindi ka kailanman naging marumi sa paningin ko." // Baliw! Ako? Lolokoh
"Tantiya ko nama'y kayang-kaya mong gawin iyon. Hindi mo kailanman naging problema iyan mula noong grade one ka. Sigurad
o marahil ang tinatawag ng ibang "namamahay." Pero hindi kailanman namahay si May. Kung ito man ang dinadahilan niya sa
ma iyong past, na para bang sa buong buhay ko, hindi ako kailanman napadako sa Mindanao. Kung may nabanggit man ako tung
iramdam niya sa pagkakakilala nila ni Sheena, hindi niya kailanman naramdaman sa ibang babae. // DALAWANG araw nang bina
buhay. Ang hindi ko nasabi kay Ted, sa isip ko, hindi ko kailanman natanggap na patay na nga si Raul. // At ikinwento ko
p. // Walang paliwanag na sinabi si Sha-Sha ngunit higit kailanman ngayon naunawaan ni Deang kinasusuklaman ng kababata
ot sa mga artista. Ngunit iba si Benjie. Hindi siya nito kailanman pinagtaasan ng boses o sinisi sa anumang aberyang kin
na inilihim ang mamahaling kotseng hindi nito ginagamit kailanman sa anumang pagkakataong kaugnay ng Lipunan ng mga Pin
sin. Ayaw niyang mapagbintangang mang-aagaw ng nobyo. // kailanman sa buhay niya ay hindi pa siya nagkakaroon ng kagalit
g na ang magkakapatid na Fonacier. // "Hindi kami dumalo kailanman sa mga prayer meeting ni Valdez," ang nakababatang la
ilit ni Vera, ayaw tumanggap ng bayad. // Hindi nag-isip kailanman si Vera na maaaring nagkagusto sa kanya si Luis. Si R
ng bitbit na plastic bag ng pinamili. Hinding-hindi siya kailanman sinabihan ng kanyang nanay na magbigay ng panggastos
ha. // Napaiyak si Aling Tasing. Si Ablet. Ngayon, higit kailanman, alam nila, tapos na ang unos sa buhay ng dalawa. Na
nsan pang sumagi si Isabel sa isip ni Ric. Ngayon, higit kailanman, ay nauunawaan na niya ito. Sayang lamang at ang liwa
/ "Dahil kay Vera. Mahal ko pa rin siya. Ngayon at higit kailanman, dama ko ang laki ng kasalanan ko sa kanya. Kung maaa
s mabuti nang maging duwag kaysa humakbang ng mali." // “kailanman, hindi kamalian ang ipaglaban ang pag-ibig." // "Mata
"Totoo ho 'yon... dahil ibig ko lang siyang makita. Pero kailanman, hindi ko siya ginulo. Hindi ko nga ho siya nilalapit
w na umibig sa isang demonyo. At ang puso, ang pag-ibig, kailanman, hindi matuturuan. Ang puso, kapag sinanggahan mo, ka
sa bar. Basta't iisa lamang ang sinumpaan niya sa Don -- kailanman, hinding-hindi niya kakataluhin ang nag-iisang anak n
damin nito sa tinahi-tahi niyang pangarap. Ngayon, higit kailanman, lalong kailangan nilang doblehin ang pagsisikap upan
iko sa umpukan. // Naudlot sa paghakbang si Lerma. Higit kailanman, ngayon niya lalong hindi dapat iwanan si Kiko. Sa si
gkakatigil sa bahay ng nag-imbita, tiniis niya. // Higit kailanman, ngayon siya kailangan ni Claire. // <KABANATA2> // "
Hindi ako makalimot. At marahil ay hindi na makalilimot kailanman. // Tulad niya. Matatagalan din siyang lumimot. O maa
?" // "Sapagkat sa pakiwari ko'y hindi na ako mag-aasawa kailanman." // "Galit ka sa mga babae?" // "Mali. Mahal na maha
kin ang mundo. Palagay ko ay mabubuhay ako nang maligaya kailanman." // "Naku, ha!" Muling umirap si Jenny. "Naging maka
nila ang mga pangarap ko, pero ako, hindi nila masisira kailanman." // "That's my girl," nakangiting sambit ng binata.
. // "Hindi ayoko hindi kita mahal. Hindi kita mamahalin kailanman." // Nawala ang ngiti sa mga mata ng lalaki. Bumalik
ng palagay tungkol sa kanila ay hindi pa rin nababago // kailanma’t ako'y makatagpo ng isa sa kanila na sa aking palagay
pala ang iyong napag-aralan // ang isang diwa o simulain kailanma’t maganda at kapuri-puri ay mananatiling buhay // ngun
mo rin sanang hindi masisira ang bawa't iutos mo sa akin kailanma’t makakaya // sapagka't mula nang kita'y makilala ay n
6
8
6
Z
Z
5
6
6
8
6
1
6
9
4
9
5
1
6
8
6
6
6
Z
Z
8
6
8
3
5
6
6
5
2
4
3
4
1
5
5
5
2
6
angako // si Miguel ay minahal ko't dapat kong patawarin
ala ligaya ng tao sa balat ng lupa // ang ano mang bagay
t-kamay na iyon na diwa'y isinasaulo ng dalaga sapagka't
mahay ng nanay meme na aking bulilit magaling at mabait
ng lumapit sa babae // nanginginig ka 't di mapalagay //
iyan kung ako sana'y sumumpa sa bandila ng Hapon nguni't
n // mananauli sa dati ang aming matamis na pagsasama at
n nila // bagay na nagpapasakit sa kaniyang loob pagka't
g Pilipino ang kanyang karangalan // #41 // sadya yatang
#126 // baka po naman iyan ay pagtuya na // hindi Berta
kung sa lalaki man tiyak na iyon ay sa kanyang asawa //
g pagkakilala sa kabaitan at pagkamatimtiman ni Berta na
on ako ng panahong magdili-dili tungkol sa mga Ingles na
a kamay malilikot na isip at balisang tiyan // after all
nito sa pamamagitan ng magaling na pintura // subukan mo
anginginig // wala man siyang tiwala sa sariling kapatid
ro iyon ay ginagawa lamang niya kung ordinaryong araw //
ko naman kung doon // hindi na makaliligtas // #81 // o
lumulubog upang makiniig sa buwan // ang buwan na higit
ngayon sa piling mo // salamat // ito'y di mo utang Nena
magpapakalayu-layo sa kaniya // minamahal ko siya oo at
g pagtingin sa kaniya // oh si Deogracias ay mahal ko at
mga salitang mula sa Tagalog at ibang wikain sa Kapuluan
ay maaaring tuwirang hiramin mula sa mga wikang banyaga
ling Dorang ay nagpikit ng mata upang huwag nang dumilat
ang tayo magsasama at huwag mo na akong dadaanan sa amin
ya ng Maykapal lahat sana'y akbay-akbay handang tumulong
indi ka niya uusigin // at hindi na rin kita gagambalain
ling // ipinangangako ko sa iyo hindi na ako magsasabong
ba // sa pilit ng aking ama // nguni't hindi kita inibig
n // ang tunay at dalisay na pag-ibig ay hindi namamatay
napakasama ng aking suwerte // hindi na ako magsasabong
atili iyong palaisipan na walang kasagutan ni hiwatig //
na sulit // at si Setsuko ay hindi na niya makakalimutan
Ed // ang nanay ko di naibili ni Tatay ng kapritso lang
ng this nation will be great again // ay hindi nakatupad
manahimik ka na lang // huwag ka nang magpakita sa kanya
tumulong sa kanila laban sa aking Bayan // a hindi hindi
ilipino // ibig ninyong daanin kami sa palo hindi maaari
hayan ang labas mo tatanda ka'y paurong at walang asenso
inggo nangyari kay Evelyn ang hindi pa nangyari sa kanya
ya ako makaasa sa ibang araw // maghihintay ako hanggang
kailanma’t nagsisisi sa kaniyang mga sala // masama siya oo at
kailanma’t pangit sa tao't sa Diyos ay nakabubuwisit nguni't sa
kailanma’t wala siyang ginagawa // o kaya'y may munting dalamha
kailanma’y di ka ipagpapalit // #55 // umarya na naman itong ma
kailanma’y di kita nakitang kusang lumalapit at nakikipag-usap
kailanma’y di ko gagawin ang bagay na iyan // mag-isip-isip ka
kailanma’y di na siya maglililo // laking palad // oh kung magk
kailanma’y di pa nangyayari ang ganitong pagpapabaya // umuwi s
kailanma’y ganito ang walang kaya // laruan ng ipu-ipo't ang mg
kailanma’y hindi ko ginawa sa kaninuman iyang sinabi mo // sa i
kailanma’y hindi ko maiisip na gagawin ni Armida ang pagkikipag
kailanma’y hindi ko pinagnasaan // aking napuna sa pag-uusap na
kailanma’y hindi lumalakad nang walang payong at hindi nawawala
kailanma’y hindi mag-o-organizational work ang mga makina tiyak
kailanma’y hindi mo na gugustuhing humawak ng ibang bagay kasam
kailanma’y hindi niya maipagmamalaking nilapitan ko siya tungko
kailanma’y hindi siya nagpupunta sa Tanza pag nagtatapos ang li
kailanma’y kasama ng kataksilan ang karuwagan // #82 // kauntin
kailanma’y maalamat na kaibigan ang papatnubay sa iyo sa pagkil
kailanma’y mahalaga ka sa akin // tunay nguni't katuwaan ko na
kailanma’y mamahalin datapuwa't di na matamis na pakikisama //
kailanma’y pakakamahalin sa buo kong buhay // siya ang mag-inga
kailanman 't may matatagpuan // halimbawa ang pulutong ng mga t
kailanman 't wala tayong katapat sa sariling wika // ang mga ta
kailanman // #152 // nagpupusa sa kanilang puno ang bagong paso
kailanman // #5 // si Aling Neneng ay waring nagdadalang-poot s
kailanman // #61 // kaya matibay ang walis ay sapagka't nabibig
kailanman // at tinalikuran ko siya nagpupuyos ang dibdib // in
kailanman // buweno magpalamig ka muna ng ulo // pupunta lang k
kailanman // datapwa't bakit mo pinayagang mapalaot ako // ikaw
kailanman // gaya ng hindi pagkamatay kailanman ng inyong pag-i
kailanman // ha // ano kamo // talagang buwisit ang sabong // i
kailanman // hindi ordinaryo pero hindi rin naman masyadong dig
kailanman // kinaumagahan nang dumating siya sa otel may mensah
kailanman // kung regaluhan niya ang nanay ko water heater brea
kailanman // lalong humihirap ang buhay ng dukha // nawawalan n
kailanman // mabait siya pero masamang magalit // baka mapatay
kailanman // maingay na mga yabag // darating // dumarating ang
kailanman // mamatay na muna kami // ibig na ninyong mamatay //
kailanman // mangyari'y nag-asawa agad // akala mo'y mauubusan
kailanman // nakasakay siya ng kotse at nakita niya ang kaibhan
kailanman // paasahin mo lamang ako kahit bahagya // mahabag ka
Z
8
6
3
9
6
5
9
5
0
0
6
7
6
1
5
0
4
2
4
4
8
9
8
8
4
5
Z
5
9
9
9
4
6
9
2
9
3
7
9
4
6
// pagkatapos may sinabi siyang hindi ko na malilimutan
gkaiba ng ugali // araw-gabi'y humihiyaw hindi napapagod
a // huwag maupo ka muna at di na ako maghihinala sa iyo
lungkot // in fact wala pa akong isip // hindi ko nakita
ng sinabi ni Boon Teik // pero hindi nagkabisa sa kanya
at kung hindi mo pa sasabihin ay huwag na tayong magbati
/ nalalaman kong kayo'y makapagpapatawad sa akin nguni't
sang kubo malapit sa Muntinlupa upang makadalaw kay Tito
sa inyo // bakit ninyo ipinasunog ang siyudad ng Sebu //
ansang ito'y maaaring malupig masalanta maalipin nguni't
agbinata rin naman ako ang sabi ni G. Miraflor // ngunit
san ng isang pangit na hinala ang puri ng batang iyan na
g taginting ng tula ni Hernandez ay tunay isang bagay na
isang dukhang tagabukid ang kanyang iirugin // datapwa't
ami ng desisyon bago gawin ang isang mahalagang bagay //
igawan sa sabungan nguni't makikita sa kilos ni Kulas na
alig at kayamana't lugod ng buhay ay kanilang iniinis at
sipan ang naging pakikitungo sa kanya ni Nyora Tentay //
aaaring siya ang hindi matanggap sa lugar na ito // kaya
g ay isang sanggol na kalong ko at ipinaghehele // higit
ang ama't ina niya // naglagi sa bahay si Gani at higit
siya'y minsan pa ring naniwala na ang tunay na pag-ibig
ay ni Amorsolo tinakpan nito ang dumi at uling na parang
g direktor // hindi malululon nang buo ang taong iyon //
ang aking kukunin kung tayo'y mayaman ang bawa't hilahil
kanya bilang malakas at matatag na tao // hindi hindi ko
ayaw ng asawa ko // bakit daw // hindi ako uuwi sa kanya
ay maaari ang ganyang maligoy na parirala nguni't hindi
n ng isang angkan ay isang mahalagang kayamanan na hindi
nagmamahal din sa munting prinsipe at para sa akin di na
in mo sa kanilang ikaw ay may bagong kaibigan hindi sila
ng planeta // ngayon ay nag-aalala ako // hindi niya ito
ko sa kanya nang gano'n // mabait ako at masuyo at hindi
natin sa lawak ng pagmamahalan // oh hindi ko napagkuro
anay na sa iyong mga pagbibiro // hindi mo dapat sabihin
a niya kontrolado ang kanyang utak // hindi niya ginusto
g katulad ninyo na masyadong mahal ang bulaklak ay hindi
y binihisan rug drapes stereo // mga bagay na hindi kami
ito mahirap ipaliwanag // ang dahilan ay sapagkat hindi
saan ay oo nga kaya kinain ng isang tupa na hindi natin
sa labas kumalansing nang mahina ang key chain na hindi
ay hindi namamatay kailanman // gaya ng hindi pagkamatay
kailanman
kailanman
kailanman
kailanman
kailanman
kailanman
kailanman
kailanman
kailanman
kailanman
kailanman
kailanman
kailanman
kailanman
kailanman
kailanman
kailanman
kailanman
kailanman
kailanman
kailanman
kailanman
kailanman
kailanman
kailanman
kailanman
kailanman
kailanman
kailanman
kailanman
kailanman
kailanman
kailanman
kailanman
kailanman
kailanman
kailanman
kailanman
kailanman
kailanman
kailanman
kailanman
// tiningnan niya akong buong tapang na pinipigil ang
// totoo nga't kinain ko ikamamatay kung hinipo ko //
// tunay // oo tunay maupo ka // #147 // si Nena // #
ang Mommy ko maliban sa mga litrato // nalaglag ang t
ang ganoong uri ng opinyon // gaya ng pagkapuna ng il
at ako nama'y uuwi na sa Maynila // dapat ka ngang ma
at mahanga'y hanggang sa oras ng aking kamatayan ay h
at siya ay pahihintulutan // ngunit hindi siya makati
ay di ko ipinag-utos na gawin ang bagay na iyan // an
ay di mapapalis sa ibabaw ng lupa // katulad ng araw
ay hindi ko ginawa ang mga ginagawa niya // dadalo sa
ay hindi ko nabati nang may kahalong biro man lamang
ay hindi maangkin ng tula ni Villa // #81 // palistah
ay hindi mangyayaring ako'y maging kanya sa sawing pa
ay hindi mapupunta sa ibang kamay ang otel na ito //
ay hindi na siya magsasabong // +Kapangyarihan // #18
ay hindi nagbubunga ang mga binhing nahulog sa gitna
ay hindi siya itinuturing na tao ng matanda // #228 /
ay hindi siya naging panatag dito // kay-ganda ng mga
ay ngayon ko nadarama ang mga trahedya ng maging ina
ay ngayon siya masuyo kay Evelyn // gusto ring magbag
ay sariwa // mahusay ang pagsasama kinakalingang maga
ay wala ang mga iyon doon // bilang isang mapagkumbab
hindi nakakaabot ang taong iyan sarado na ang isipan
inang ay di-sasaatin // sa atin ay hindi dadalaw ang
itinago sa kanya kahit ang masasakit na katotohanan /
kapag tinikis niya ako // Belen // naku Belen // ang
maaaring ituro ang agham kung walang mga tumpak na ka
maaaring mapantayan ng kahit anong laking halaga ng S
magiging tulad ng dati ang sangkatauhan // kung sa is
magtatanong tungkol sa pangunahing bagay // hindi nil
maitatali sa tupa // nang iginuhit ko ang busal para
mapang-away ng asawa // hindi ko ugali ang mangulit h
na ang pag-ibig ko'y walang katapat kundi ang kapigha
na gusto mo ng babae // #176 // ang mahigpit na alitu
na si Greg ang maging laman ng kanya Îng isip // isan
nag-iisip na magbili niyan // aba opo tama lang magan
nagkaroon // bahay na noong mga panahong nagti-tinedy
nagkaroon ng pangangailangan sa paggamit ng Pilipino
nakita ang isang rosas // narito ang malaking mistery
nawala sa bulsa ni Ding at nag-tik ang umikot na kand
ng inyong pag-ibig kay Maring hindi ba // tunay // hi
5
6
3
2
2
9
7
2
6
9
9
7
ang-palad sino mang emperador ay di nakapagbigay sa amin
// aaaa // huwag kayong mabahala // hindi ako pagmumulan
// gano'ng ang nanay ko ay di nadala ni Tatay sa Baguio
a bang iyon na ang huli nilang pagkikita // #63 // higit
'n nga pala katindi ang feeling niya kay Evelyn // higit
apaano turuan mapasunod sa isang utos ang isang tropilla
g ang pag-angkin at pagmamalaki nila sa samahan kayat di
nabukasan ng umaga sa Cebu City upang huwag nang sumilip
g kilala ni Narciso nguni't di niya napangahasang batiin
namulang muli ang munting prinsipe // hindi siya sumagot
mga lambat at sa may kalayuan ay mga ibon at Amerika //
ang patayin kung hindi susunod sa iniuutos sa kanila //
kailanman
kailanman
kailanman
kailanman
kailanman
kailanman
kailanman
kailanman
kailanman
kailanman
kailanman
kailanman
ng liwanag malamig man ito o mainit // buweno lumipat
ng mga hakbang na makapipinsala sa kapakanan ng sino
ngayon ay ibinabalita niya sa 'kin // aakyat kami sa
ngayon napapatunayan ni Evelyn na mahirap ang maging
ngayon niya nasusukat ang tindi ng nadarama niya rito
o saan mo man gusto // #93 // ang pag-ikot at pagpapa
pinalabas ng Tikay ang samahang ito sa ibang lugar ba
sa Maynila at mapasimulan niyang mabuhay na para sa k
sa malaking pangingimi // kung ano't ibang-iba ang na
sa mga tanong ngunit kung namumula ang isang tao hind
sa tanang buhay namin ay hindi pa kami nakakita ng ga
si Rizal ay di-nagtaksil sa kanyang bayan // nagsagaw
kailangan
TOP 500
kailanganin
G
r
d
w
t
W
R
S
R
W
n
W
F
E
w
H
D
A
H
F
F
n
D
S
S
ay sarap ng kape lalo na't matapang. Saka madalas niyang
nga bigyan na siya ng buddy ng kanilang chief." // "Baka
y. // Maagap si Teddy. "Ilista mo'ng pangalan niya. Baka
ulang na relihiyong Hudyo; naging "Brother" na lang nang
t mahaba. Kinuha niya sa kahon ng tokador. Baka sakaling
a-kanyang papeles bawat folder at envelope. Sakaling may
g. Valle. Hindi rin naman maisip ni Mara kung bakit niya
n muna ng dugo si Dexter. // Ipinagpauna na ng Duktor na
dalawang yan," ani Aling Mila. // "Ayos na ho kami. Mas
muna kita. Feel at home, I'll be in the office, kung may
boses na nagsabi sa akin na darating ka. Darating ka at
ako ng Uncle Elpidio, sinabi niya na malaki ang halagang
dadala na ho namin sa inyo ang insurance at iba pang mga
s beautiful relationship. Ayaw kong dumating ang araw na
na sana'y makatulong sa pambili mo ng gamot at anupamang
ema 'yon. May direct access ka naman sa akin. Anuman ang
yang ang i-withdraw sa bangko ay ang eksaktong halaga na
nggang katapusan nitong Abril ay maiaayos ko po lahat ng
ra, pati na ng production staff. Dagdag na bayad rin ang
kanila. Doo'y areglado na ang mantel at mga kubyertos na
asikaso na niya ang kanyang mommy para sa mga papeles na
pasyente. Pinaalala niya ang mga iba't ibang theraphy na
la na siyang pera sa bangko. Nasaid na ang savings niya.
a ka na, Vera at ako nama'y bibili ng dugo sa labas kung
Looban ang mga kahoy, semento at lahat ng materyales na
kailanganin iyon. Pag naglalamay siya sa tahiang pinapasukan. P
kailanganin mo na kami sa magiging lakad mo, Jun." // "Baka. Ma
kailanganin n'yo rin... in the future." // Tumayo si Libay, nag
kailanganin ni Valdez ang isang katulong at karelyebo na dapat
kailanganin niya. Kahit paano ay may pananggol siya sa sarili.
kailanganin si Jim, madali niyang matutukoy ito kahit wala siya
kakailanganin ang depensa ganung hindi naman siya inaatake ng m
kakailanganin ang malaking halaga at kung kailangan, magdeposit
kakailanganin ho ninyo dito si Chinggay. Kailangan ho malinis a
kakailanganin ka." // "Salamat uli," ngumiti si Aya. Lumabas an
kakailanganin mo ang isang kaibigan..." // Napangiti siya sa ha
kakailanganin mo sa pagpapagamot ng iyong ina at matutulungan k
kakailanganin n'yo sa..." Nabitiwan na ni Aling Tess ang telepo
kakailanganin nating mamili. Relasyon o ambisyon. Mga tao laman
kakailanganin ng iyong anak. // "Salamat po, Reverend Valdez."
kakailanganin ng produksyon ay madali mong maipaaabot sa aking
kakailanganin ni Al, para hindi na siya magpabalik-balik sa ban
kakailanganin ni Kuya Nestor. Kayang-kaya ho nina Nida at Josie
kakailanganin nila para sa mga equipment na nirerentahan. Gayun
kakailanganin nila, sa salad, steak, at hanggang desserts. Pagkakailanganin nito. // Nagdamdam ang mommy ni May sa kapusukan
kakailanganin nito. // Nang matapos ay muli niyang pinagmasdan
kakailanganin niya ang tulong ng kanyang ama at ina. Batid niya
kakailanganin pa." // Napasunod si Vera kay Ablet. Kinausap ang
kakailanganin para sa itatayong bahay na ang pinakasilong, isan
F
y
A
A
X
M
A
H
H
X
A
H
X
f
X
d
e
m
p
n
D
n
n
m
C
H
t
e
e
s
m
O
C
B
D
H
j
F
E
m
D
V
y klase kinabukasan. Sisiguraduhing aregladong lahat ang
o sa iyo ang karapatang kumuha ng mga personnel na iyong
min. Siya ang magpapaliwanag sa 'yo ng procedure, ng mga
ong magsarili muna. Hindi ko ito naranasan kahit minsan.
a ay malimit na hindi nakakamit. // "Ayokong magpanggap.
i lang dahil gusto kong mag-aral ng Master's sa Maynila.
loko niya sa 'kin. E kaanu-ano n'yo ba yon?" // Hindi na
ng sa lalaki'y kasama na ring naalis. // <Kabanata11> //
la na. Ang pintig sa kanyang sinapupunan, tumigil na. //
sa Custom ay dumaan sa butas ng karayom ang negosasyon.
a lalo na sa papuri. // Ngayong nasa probinsya si Grace,
araw bago iyon ay sinumpong ng alta presyon ang matanda.
an niya sa pagtayo at nang siya'y nasa puno ng hagdanan,
sa isang bahagi ng laging abala niyang isipan lalo na at
a binitiwan ni Claire bago umalis sa kanyang opisina. //
in ng kahit sino, kaipala’y maging ng kanyang sarili, na
ang pagkabigo sa inialay na pag-ibig sa minamahal. Kundi
palad. Kahit na nga nakita mo nang lahat ang pruweba ay
abae na may edad na pitumpo marahil. Samantalang siya ay
t buhay ang kaibigan, but then again, nalulungkot siya't
a nagkaroon ng kaganapan. Talagang masalimuot ang buhay.
katabi sa upuan. Noong una, hindi pa sila nagpapansinan.
atalino si Karina. Ngunit gaya niya, mahirap lamang ito.
"Hi! Bati ng lalake. // Maski ang boses nito ay malamig.
hay na nito sila mananghalian. Hindi agad siya nakakibo.
anya at nakadama siya ng kaunting pagkapahiya sa sarili.
Ang kanyang kamay na may sandata. Nakuha sa kanya. Hindi
lamang at Linggo kinabukasan. Napuyat man ay hindi niya
eryoso. // Matagal sila sa ganoong sitwasyon. Si Carla'y
ritikal ang lagay ni Nini, alam nila. Kung hindi'y bakit
iya. Tila mga boses. Mahina ang mga iyon at putul-putol.
insan na kamuntik nang mawalan ng balanse ang isa kaya't
nat ang kamay, hawak ang kopitang walang laman. // HINDI
id, alam niya, umaga na, biyaheng Bikol na ang dumaan at
iya hahayaang makialam ito sa pribado niyang buhay. Kung
nilang pagdausan ng kanilang mga business meeting kapag
a. At home lang ito sa kanyang opisina at sa field, kung
sahin ko, very urgent at napakahalaga." // Isang susi na
g mga kasama nilang sundalo. Nakahanda ring kumilos kung
ng ihiwalay ang kanyang labi sa babae at lalong higit na
abayad niya para sa ikaapat na buwan. Matagal pa iyon at
yang isip ang nakaraan. // Nagpaalam siya noon kay Myra.
kakailanganin para sa kasunod na linggo. // Gayundin ang kanyan
kakailanganin. Ang opisina sa Second Floor ang iyong uukupahan.
kakailanganin. Nasa kanya rin ang application form." Nag-ring a
kinailangan ko ng makakapitan at inakala kong ikaw 'yon. May pa
kinailangan ko si Rachel sa panahong hindi ko maabot ang idinad
kinailangan kong umalis. Kasi'y nagkakahulihan noon sa grupo na
kinailangan ng guwardiya ng sagot sa pananahimik ni Marissa. Na
kinailangan ni Agnes na maglabas ng pera mula sa sariling naiip
kinailangan ni Agnes na manatili ng ilang araw sa ospital para
kinailangan ni Fidel na siya mismo ang makipag-deal sa mga sugo
kinailangan ni Marissa na mag-assist sa kanilang Big Boss. // K
kinailangan nitong ma-confine nang matagal sa pagamutan. // "Ba
kinailangan niyang bumalik at tunguhin ang banyo. // Itinuloy n
kinailangan niyang magtungo ng Amerika para sa malakihang prawn
kinailangan niyang paupuin ang bagong pasok na staff assistant
kinailangan niyang puspusan pang kumilos upang mapagwagihan ang
kinailangan niyang sumugod sa ospital nang gabing iyon. // Umii
kinailangan pagkitang dalhin sa probinsiya namin at ipakita ang
kinailangan pang gumamit ng mas malaking lens para makita ito n
kinailangan pang humantong ang lahat sa ganoong sitwasyon. // N
kinailangan pang mabigo siya sa pag-ibig para lamang siya mapas
kinailangan pang magkaroon sila ng isang mahirap na exam sa "Ge
kinailangan pang magtrabaho ito bilang isang waitress para lang
kinailangan pang sandaling ipilig ni Camilla ang kanyang ulo up
kinailangan pang ulitin ng lalaki ang paanyaya bago niya nagawa
kinailangan siyang pakasalan ni Sonny hindi dahil sa basta nagm
kinailangang agawin. Sa bahagyang paglaban, sapat ang bahagyang
kinailangang gumising nang maaga para pumasok. // At ang linggo
kinailangang humingi ng tubig sa kanyang katulong dahil pakiram
kinailangang isugod nila ito sa ospital pagkaraang tsek-apin sa
kinailangang mag-consentrate siya ng husto upang kahit paano ay
kinailangang maghawak-kamay sila at mag-alalayan. // Maliit lan
kinakailangan ang isang propeta para mahulaan ang magiging dulo
kinakailangan na niyang bumangon upang hindi na siya pabangunin
kinakailangan na siya'y maging aloof ay gagawin niya para hindi
kinakailangan ng kanilang TV series. Naroroon na't payapang umi
kinakailangan ni Menard na personal na mag-inspeksiyon sa mga s
kinakailangan nilang hanapin ang akala nila'y nawawala, 'yun pa
kinakailangan nilang iwanan ang lugar. Walang matinong sundalo
kinakailangan niyang magpigil upang lumayo dito at humakbang pa
kinakailangan niyang magtipid. // Buti na lang at hindi siya na
kinakailangan niyang umuwi ng Bacolod dahil sa family business
e
q
F
H
E
E
u
U
W
F
H
F
x
r
x
F
m
g
g
B
E
e
H
t
F
F
w
p
Q
D
E
H
G
H
B
B
6
2
7
4
Z
1
ad na green na pala ang traffic light sa kanyang unahan.
a siyang napangiti. Nasabi niya sa sarili. Bakit nga ba,
at siya na mabitiwan ang mga koleksyong kristal ni Jake.
gugulong ng panahon, Sonny. Minsan, mahabang panahon ang
g dalawa sa lahat ng oras maliban na lamang kung may mga
ating sa bahay kaysa dito. Si Tina ay naniniwala na kung
siyang magpakita ng takot sa mga pulis, magmakaawa kung
a muna kayong umalis. Tatawagin na lang namin kayo, kung
, mahirap patigilin ng bahay. Ikulong mo sa kuwarto kung
an. At higit sa lahat, magsasanay na siyang mag-isa kung
ma siya sa production, magbibigay ng dagdag na pera kung
ni May. // Anak ko, // Bakit mo ginawa 'yon? Hindi naman
siya, di isang tin-edyer. Kaya niyang lampasan ito, kung
igurong tanggalin. Kaya na niyang magtungo sa banyo kung
ya niyang lampasan ito, kung kinakailangan. Ilaban, kung
kung ano'ng gamit ang unang ipupundar, kung alin ang mga
gsisimula nang magpainit sa kanyang katawan. // Subalit,
s pa at hindi na natin pag-uusapan pagkatapos." // "Kung
silang tatlo gaya ng mga sibilisadong tao. That is, kung
ang abusuhin lamang ng kanyang ina. Naisaloob niya. Kung
duction assistants upang alamin kung ano ang problema na
i nito alam kung ano ang unang gagawin noon. Siya pa ang
taas na mataas na ang boses niya. Para siyang artista na
'y hindi pa. Gaya nitong nakalipas na tag-araw na sabi'y
lakad sina May at Samson sa daan. Ganito sa Oxford Lane.
kong wala rin akong magagawa sa iyong pasya. Pero bakit
g ng malakas na ingit ng sasakyang mabilis ang dating at
. Pero ang ating mga kaluluwa ay para sa isa't isa. Kaya
akong humabol sa biyaheng Bicol, maniniguro na ako. Kung
ng sa kanya basta ang importante ay magkapiling sila. //
nitong magsulat. Kung makakapagsulat siya ng hindi niya
paulit-ulit ang pagkababae? // Hindi siya papayag! Kung
Nakangisi niyang sabi. // Pinanlalamigan man ng pawis ay
inop na PM. // <Kabanata2> // NATAPOS nina Agnes ang mga
a gilid ng umaalingasaw na estero. Kapag may kasalubong,
a sa mga biro ni Kiko't paminsan-minsa'y nakikitawa kung
at paglipas ng mga araw hanggang sa ang bata'y hindi na
adong si Dante Venturina // ang katwiran anumang oras na
atires // itinanong ko kung paano siya hahanapin sakalit
ara sa ating mga karapatan bilang tao hindi siguro namin
ako kung ang alkalinity ay tapatan ng kaalkahan hindi na
abagok ang ulo niya sa gilid ng mesita // sabi ng doktor
kinakailangan pa niyang magulat sa malakas na pagbusina mula sa
kinakailangan pang pahirapan si Rudolfo, ganoong mahal naman ni
kinakailangan pang tanggalin ni May ang sapatos para makakilos
kinakailangan para marating ang hangganan ng proseso." // "Ang
kinakailangan silang gawin. // "Teka, teka. Hindi ko yata naiin
kinakailangan, ang babae ay dapat manatili na lamang sa bahay.
kinakailangan, pero hindi sa harap ng asawa niya. Walang lalaki
kinakailangan," ani Mrs. Burdeos. // "Salamat po, lalakad na po
kinakailangan," payo pa ng matanda. // "Thanks for the advice,
kinakailangan. // Bum! // Ikinagitla ni May ang dagundong. // B
kinakailangan. Aalis agad ito ngunit sa tuwina'y binabalikan si
kinakailangan. Ang sabi mo sa aki'y susubok ka lamang ng iyong
kinakailangan. Ilaban, kung kinakailangan. Samantala, hindi siy
kinakailangan. Inutusan niya si Pagcaliwagan para pindutin ang
kinakailangan. Samantala, hindi siya gagawa ng unang hakbang. S
kinakailangang bilhin at ipagawa sa lalo't madaling panahon. //
kinakailangang gamitin niya ang lahat ng kanyang lakas upang ih
kinakailangang ipangako ko sa iyo sa harap ni Lord, mabuti yata
kinakailangang kaharap siya ng dalawa. // Ngunit bago nakapagsa
kinakailangang kayanin niya, gagawin niya ang lahat. // "Papa'n
kinakailangang lutasin bago isagawa ang taping ng susunod na ep
kinakailangang mag-utos sa lalaki kung ano ang gagawin. Kung hi
kinakailangang mag-voice projection upang marinig ng lahat ang
kinakailangang magdagdag ng biyahe dahil sa dami ng mga bakasyu
kinakailangang maglakad ng milya-milya dahil hindi uubrang ipas
kinakailangang magpakasal ka sa isang foreigner na hindi mo lub
kinakailangang magpreno nang todo. Napatingin siya sa labas ng
kinakailangang makaalpas na tayo sa maramot na katawang lupang
kinakailangang mamikot ako, gagawin ko." // "Pilya. Ayaw mo tal
kinakailangang mamili siya ng mga pangunahing gamit sa bahay. P
kinakailangang pagdusahan ang mga dinaranas niya ngayon ay hind
kinakailangang pumagitna siya sa marahas na digmaan ng karapata
kinakailangang pumilit ng mga ngiti si Dea. Kailangan niyang ma
kinakailangang sequence kinabukasan dahil sumipot na ang artist
kinakailangang tumagilid ang bawat isa upang magkabigayan ng da
kinakailangang tumawa. Sa ganoong paraan man lamang ay nais niy
kailanganin ang sumuso // maaari ko na siyang pakanin ng linuga
kailanganin ito walang liwag na maipiprisinta sa husgado pagka'
kailanganin namin siya sa anumang kadahilanan // siya pala ay n
kakailanganin ang lumakad sa mga kalye // kaming mga wala pang
kakailanganin ang maraming paliwanag sa pagtuturo nito // sinum
kakailanganin ang operasyon // saang ospital siya naroon // hah
1
0
6
3
6
6
5
9
0
1
Z
1
Z
9
2
1
9
0
2
6
4
3
3
9
7
4
2
4
9
9
9
9
7
Z
1
Z
2
2
0
Z
9
2
on nga palang birth certificate ko Ma // sabi ni Larry e
gay nga ako sa pulis // at isa pa marami akong binili na
ndis ka na ngayong magin asawa ni Nardo ay para ano pa't
on // napangiti siya nang makapa ang malamig na bagay //
ndin mo ang hikayat ko sa iyo na tumahimik ka at kung sa
dapat pagsikapang dito na makuha ang lahat ng sangkap na
on // at saka nakakuha ako ng ilan pang mga katibayan na
libu-libong mga lobo // ngunit kung ako ay iyong mapaamo
na tayo'y may purok na pinangangalagaan at pinauunlad //
i pa rin ako nag-aalmusal // ikaw // #39 // palagay ko'y
ksa at masanay sa paggamit ng mga lansakang katawagan na
ag-uusisa ng makakakita niyan // ano 'yong sinasabi mong
otohanang ito sa isang pahayag na pangangatuwiran lalong
lumulutang at parang madadala siya ng agos sa malayo at
i ang bakas na maiiwan ng nilikhang karahasan ni ERic //
nganin ng papa ko // pero bakit // #40 // ayon sa doktor
isang mahusay na gaucho na kumpleto sa lahat ng kanyang
3 // kanina ay inihanda namin ni Pareng Danding ang mga
g Leah na nagpapakaiwas-iwas sa kanya noon eto ngayon at
ang masusunod at sa inyo rin naman ako umaasa ng anumang
il // bawal na maghangad ng kalayaan ang isang alipin //
mapasok sa trabaho at nang mamatay ang aking ina // pero
laking napakasal sa iba // gumuho noon ang aking daigdig
gpadanak ng dugo ng isang kalaro ay kalagim-lagim ngunit
yo ng Balagtas Bulacan // ito rin ang dahilan kung bakit
i Tatong Bamban Pilo at marami pang iba // maaga pa kasi
a niya nang personal ang Gabriel Cornejo na iyon // pero
on na // sabi ni Julio // #77 // nasakay rin sila ngunit
apor na may mga sagwan na ginawa sa Dover ang Curacao //
'y nangangatal at pinagpawisan sa matinding pagkapoot //
mapanghalinang sumapit ang tagsibol sa taong ito ngunit
nasa labas ng kuwarto niya'y para-parang hindi totoo //
taon // tunay na kataka-taka na ang Musikang Pilipino ay
l sa mga panahon ng aklatang bayan at ilaw at panitik ay
amagandang babae sa mundo kukumpitensiyahin ka niya kung
ngatuwiran at nobela isang bahaging naroon kailan man at
kaliwang kamay ang kanang pulso para patatagin iyon kung
// at mapipilitan na siyang pakitaan ito ng mabuti kung
ada // batid nila na hindi sila dapat gumugol nang hindi
ating ng nagsasalita ang tamang lakas o hina ng boses na
a tayo ng utos sa paghuli sa Ministro ng Katarungan kung
ugaling magsinungaling pero marunong din pala siya kung
kakailanganin daw 'yon // okey na ang transfer ko sa Australia
kakailanganin ko sa eskuwela // at ngayon ay umaasa akong magpa
kakailanganin mo ang testamentong iyong ipinagagawa // kahapon
kakailanganin mo iyon kung sakali // sabi sa kanya ng isang kap
kakailanganin mo'y hindi ka kukulangin // narito ang limampung
kakailanganin natin // bakit hindi natin subuking gumawa ng pam
kakailanganin natin // mga katibayan // oo // uulitin ko sa iyo
kakailanganin natin ang bawat isa // para sa akin magiging kaib
kakailanganin natin ang mga pagpupulong para balangkasin ang mg
kakailanganin ng Daddy mo ng // ano 'yon // ako ang may gawa ni
kakailanganin ng lahat ng tagapagturo maging anuman ang kanyang
kakailanganin ng papa ko // pero bakit // #40 // ayon sa doktor
kakailanganin ng sumusulat ang pagunawa sa kanyang mga mambabas
kakailanganin niyang mag-give up at balik ang bangka niya sa la
kakailanganin niyang magsuot ng mahabang manggas sa mga susunod
kakailanganin niyang mamahinga ng ilang araw // di dapat magpap
kakailanganin pati na ang isang nagmamahal na Chinita na nagdad
kakailanganin sa pamamalakaya sa laot // ang lambat ay aking in
kakailanganin siya // ani Roger na medyo nginig ang boses sa em
kakailanganin yamang kayo ang nakilala naming tunay na magulang
kinailangan ang isang Bonifacio at ang kanyang Katipunan upang
kinailangan kong patulong sa limang boteng serbesa bago naangki
kinailangan kong umalis para huwag masiraan ng bait // umiling
kinailangan naming harapin ang katotohanan // ang tapang baboy
kinailangan naming makipanuluyan ngayon kina Ka Rody at Ka Flor
kinailangan nang maghanapbuhay sila // maraming dahilan kung ba
kinailangan ngang apurahin niya ang kanyang term paper kaya hin
kinailangan nilang lumaban ng balyahan // ang bus ay nanuwid sa
kinailangan nito ang isang buwan upang mabagtas ang mula sa Rot
kinailangan niyang kagatin ang isang kamay na nakatutop sa bibi
kinailangan niyang muling ikubli ang kanyang malamyos na kahubd
kinailangan niyang pilitin ang sarili para makabangon // sa alm
kinailangan pang maghintay nang mahabang panahon bago naihantad
kinailangan upang mabigyan ng nararapat na diin ang paksang-kas
kinakailangan // #78 // pero kahit ganoon si Butch palagay ko'y
kinakailangan // ang isang tunay na mabisang paglalarawan ay hi
kinakailangan // ang unang putok na umalingawngaw ay mula sa sh
kinakailangan // dahil nga the customer is always right // pero
kinakailangan // matipid din sila sa kanilang mga baon // hindi
kinakailangan // narito ang kanyang mga mungkahi // huminga ng
kinakailangan // pabayaan natin siyang magpaliwanag kung bakit
kinakailangan // tanong ng ina na kay Greg nakatingin // akala
Z
5
9
0
Z
Z
Z
7
1
8
0
1
Z
Z
9
1
9
Z
7
0
9
7
0
Z
Z
0
Z
9
0
0
9
0
5
9
9
0
Z
Z
Z
0
9
0
amang ang gamitin // lagyan ng asukal upang tumamis kung
at gawin halimbawa't ibigay niya ang kanyang sarili kung
ng isang malungkot na bilanggo ay ang kanyang abugado //
alo kailangang maibuslo ang bola sa goal // sa paglalaro
carbohydrates protina taba bitamina mineral at tubig //
maagang magdala sa tao sa kaniyang libingan // kaya nga
g mga iyon sa pang-unawa ng bumabasa sa ano mang paraang
umailanlang at maparam // gumawa ako ng lahat ng gawaing
ang pag di ka kumilos ay iaakyat kita sa kuwarto at kung
// aba hindi ari ang pulong na ganito pahayag ng Leon //
g Pambansang Awit bandila wika at mga dakilang bayani ay
akakalimutan ko lang ang mga memoryadong dasal pero kung
iwang ginagamit sa pagluluto ngayon di-gaya noong una //
alis ang kulay // ang kawaling bakal ay matibay subali't
nong numero // iyan ang kagalingan sa kakaibang poker //
panay ang iling // nakamata walang buhay ang mga mata //
g lalamunan // bibilhin ko na ang mga sapi // pagkatapos
kinakatawan ng babae mundo at ng pag-ibig // #12 // ang
l ang akmang paggamit ng mga salita ay kailangan // kung
g mga anak na dapat silang mabuhay para sa bayan at kung
yo // ngunit sa iyong maliit na planeta munting prinsipe
ng makatang-bundok at maharap ang daigdig ng kinabukasan
mplainants pinangakuan sila ng trabaho sa abroad subalit
g kaisipan upang iyon ay magkapuwang sa isip ng bumabasa
bit sa wikang ginagamit sa tahanan sa araw-araw // hindi
para hanapin si Ligaya Paraiso ang kanyang kasintahan //
mabasa na sa sandali pa lamang ng pagsulat ng pahayag ay
// maghintay // para ano // para sa paglubog ng araw //
ri ng tao // ito'y ilan lamang sa mga dahilan kung bakit
ng buhay // ang mga ito at iba pa ang dahilan kung bakit
ng mga klerk tekniko at mga gumagawa sa kamay na lalong
gusap na patanong // may nawawala kay Susana kung kaya't
asarili // #283 // palibhasa'y di pa kami lubusang handa
lubi // hindi ko pa siya nakitang nagalit nang ganoon //
g kahon // marahil ako'y katulad din ng mga matatanda //
uni ang kanyang binabalak // ano kaya ang mga katangiang
ng sustansiya na nakukuha ng unti-unti sa mga pagkain at
gaano karaming harina ang dapat gamitin at ang panahong
ng pangangailangan sa ating ikabubuhay // ang pagkain ay
a kabila niyang mapanglaw na ulap // kung dugo ang iyong
r // iniisip nilang mahalaga sila tulad ng mga baobab //
y sa pakikisama'y may puri at dangal matapang kung ito'y
kinakailangan
kinakailangan
kinakailangan
kinakailangan
kinakailangan
kinakailangan
kinakailangan
kinakailangan
kinakailangan
kinakailangan
kinakailangan
kinakailangan
kinakailangan
kinakailangan
kinakailangan
kinakailangan
kinakailangan
kinakailangan
kinakailangan
kinakailangan
kinakailangan
kinakailangan
kinakailangan
kinakailangan
kinakailangan
kinakailangan
kinakailangan
kinakailangan
kinakailangan
kinakailangan
kinakailangan
kinakailangan
kinakailangan
kinakailangan
kinakailangan
kinakailangan
kinakailangan
kinakailangan
kinakailangan
kinakailangan
kinakailangan
kinakailangan
// tunawin sa tubig ang mga pulbos // idagdag ang
// walang tatanggi sa kanya // magaling // mapapa
akong maging masaya dahil nagkaroon ako ng isang
ang dalawang koponan ay may tiglilimang manlalaro
ang kaunting kaalaman sa bawa't isa nito kung kak
ang tumpak na uri ng pagkain at hustong dami ng b
at inaakala niyang mabisa // upang matupad ito ma
at makalilibang din naman sa akin magbasa sumulat
ay ako ang magbibihis sa iyo // #112 // hindi ko
ay may audience participation // sa isang iglap s
din // tungkulin nating paunlarin pagyamanin at p
gagawa ako ng sarili kong dasal // ako siguro ang
itong ingatang mabuti para huwag magkaroon ng bas
itong timplahin o kung hindi ito ay kakalawangin
kang gumawa ng mabilis na pagpapasiya // #21 // d
ko pang yugyugin siya sa magkabilang balikat bago
kong pumirma sa mga ilang mga papeles nguni't nan
lamang tandaan ay ang katotohanang ang paglalaraw
maaaring gumamit ng mga salitang ang hanggahan ng
mamatay para sa bayan // #30 // malawak ang gagam
mo lamang iurong ang iyong silya nang ilang hakba
mong magsuot ng mga bagong mata at pandama // #17
muna diumanong magbayad sila ng P7000 bawat isa u
munang matiyak na yaon ay may larawang ikinikinta
na ang mga bata ay makaunawa ng mahihiwagang sali
namang gumanda ang pelikula si Hilda Koronel yata
nang lansagin ng manunulat // ang kanyang gagawin
nating maghintay hanggang sa tamang panahon // #2
nating tuparin ang ating mga sumusunod na tungkul
nating tuparin nang buong puso ang mga sumusunod
ng umuunlad na bansa // ang bagong lupaing ito'y
niyang mag-usisa // nagwawakas sa bantas na patan
pa rin namin ang tulong ng aming butihing gurong
pa siyang awatin ni Ding Barrameda na kasama niya
pang ako ay tumanda // #17 // habang lumilipas an
para matanggap na patnubay ng turista tanong ni L
para sa tangi at mahahalagang gawain sa iba't-iba
para umalsa ang masa magiging handa na kayo para
sa ating ikalulusog at ikabubuti ng ating katawan
sa ikadidilag ng iyong pagsilang dugo ko'y ibubo'
silang payuhan kung gayon na gumawa ng kanilang s
upang ipagtanggol ang puri ko't buhay // #27 // a
0
Z
Z
Z
7
9
0
0
Z
0
0
9
9
9
9
9
9
0
9
0
0
9
0
5
3
6
0
0
0
Z
Z
9
9
Z
indi po hindi ko po alam // ano po ba ang mga katangiang
g kapag nilangkapan ng katuwiran // kundi bukod sa lahat
sang pang-ensalada na nais ninyo // alisin ang mga hindi
nan na nararapat na pamalagiin // ang isang manunulat ay
tipikong pagsusuri at paggamit ng mga angkop na salitang
akina // maaaring malansag ang barakilang kahoy niyon //
umipigil nang pagkabulok // ang hangin at iba't-iba pang
g mga kuwento na tunay na orihinal at ating-atin // kung
natin kara-karaka madadala ito nang walang evidencia //
gpapaunlad ng demokrasya // nakapagbibigay ito sa tao ng
a // pero nag-aalala ako // baka hindi ko maabot ang mga
gkaraan ng isang minuto // sa palagay ko nama'y lahat ng
g kamahalan ay nagnanais na masunod kaagad ang sabi niya
ung ang bagay na natagpuan niya ay isang malaking bundok
bansa ng munting babae ng hatinggabi at ang sabi sa akin
sto mong magdala ng mga magasin dir ang mungkahi ko kung
han ba niya iyon // hindi iyan ay napakahirap // nguni't
angang malaman ng isang Iskaut ang kahulugan ng batas //
gdig sasabihin ko sa iyo na bago natuklasan ang kuryente
n ang transkripsyon na ponemika // dahil sa layuning ito
g sa lahat ng kababaihan ng kaharian // ang bawat isa ay
ng mga elepante ay nakapagpatawa sa munting prinsipe //
ing isang marino kung maaari // natupad ko na po ang mga
'y iba sa hingi ng marunong na kinatawan ng pag-uusig //
ng bagay na maganda at ang anumang bagay ng may buhay ay
// #299 // kay rami palang luha kay raming pagkasawi na
atungong kalayaan // #102 // kung ikaw ay pamamanahan at
y may isang natatanging kaugalian kung may ikinakasal //
alian sa kailukuhan na pagkatapos ng kasal ang lalaki ay
mang // #19 // kaya nga dapat pagsikapan na ang lahat ng
sustansiya ni ang mumurahing pagkain ay laging kulang sa
// at idinagdag niya // ngunit ang mga mata ay bulag //
ano ang nagdudulot sa akin kung gayon ng kalungkutan //
nan ang pansarili ay dapat na iwaglit // at sa tuwina ay
kinakailangan upang maging isang marino // ikaw ba ay tapos ng
kinakailangang ang pahayag ay maglayong magpapaniwala sa isang
kinakailangang bahagi sa bulaklak ng katuray // buhusan ng tubi
kinakailangang bukod sa nagmamahal sa katotohanan ay nararapat
kinakailangang gamitin // kaya't sa editoryal na Moral Values a
kinakailangang halos kasimbigat ng kahoy ang dadalhing bigat ni
kinakailangang ilaga at ikabuhay hanggang sa dumating ang talag
kinakailangang ipahayag ito ng ating diwa mapipilitan nating il
kinakailangang kahit paano 'y magkaroon tayo ng maihaharap na k
kinakailangang kaisipang sunud-sunuran at ng pagpapaubayang sal
kinakailangang katangian // ano kaya wika ni Leticia // #111 //
kinakailangang kundisyo'y umiiral // nang hindi sumagot ang har
kinakailangang mabigyan ninyo ako ng isang makatuwirang utos //
kinakailangang magdala siya ng malaking bato // biglang napukas
kinakailangang maghintay ako hanggang umaga para makita ko siya
kinakailangang maghintay ka // lahat ay nangyari ayon sa plano
kinakailangang magpakita ng katibayan ang mangangalugad // hali
kinakailangang maipakita niya sa pamamagitan ng gawa ng kanyang
kinakailangang mapanatili sa buong anim na kontinente ang hukbo
kinakailangang matutuhan ang ponema ng wikang Pilipino pagkatap
kinakailangang may handang gugo o lihiya upang ipanlinis ng kan
kinakailangang pagpatung-patungin sila ang sabi niya // #18 //
kinakailangang pagsasanay pagsusuring medikal at pisikal saka n
kinakailangang pahiin ninyo sa diwa ninyo ang anumang iniwan do
kinakailangang panatilihing malaya // sabi niya kay Dario sa su
kinakailangang puhunanin // kung ganyan ang araw na iyong sinas
kinakailangang pumili alin sa dalawang bagay ang nais mong pama
kinakailangang sumisid ang lalaki sa ilog upang humuli ng isda
kinakailangang sumisid sa ilog upang humuli ng rarang isda // s
kinakailangang sustansiya ay nasa pagkain // sa pagpapanukala n
kinakailangang sustansiya ng tumpak na pagkain // #20 // halimb
kinakailangang tumingin sa pamamagitan ng puso // nainom ko na
kinakailangang tuparin mo ang iyong pangako ang marahang wika n
kinakailangang yakapin ang katotohanan na nararapat na pamalagi
kaimito
T
l
q
l
O
t
g lote. Nagtanim sila ng saging, kamias, bayabas, duhat,
Halos kalahati ng buong bloke. Natatamnan ng sinegwelas,
g mga prutas tulad ng saging, mangga, durian, bayabas at
wi niya ang roba. Nasapol ng kanang kamay niya ang isang
ilip ang unang liwanag. Ang langit ay kakulay ng loob ng
abitin sa dalawang malalaki, magkalayong sanga ng punong
kaimito at iba pa sa likod bahay na magsisilbi ring parang bako
kaimito at mangga. Kapag sinisilip nila ang bakurang nalalataga
kaimito. // Biglang kinabahan si Aling Isa. kabang hindi niya m
kaimito. At nang kapain niya ng bibig ang sentro niyon, parang
kaimito. Itinuro ni Melanie ang manggahan sa dulo ng pastulan.
kaymito sa harap ng bahay. Nakasubo sa bibig niya ang pambura n
c
t
t
t
t
t
ukuyan ang pamumunga, gayon din ang mga puno ng abokado,
maga. // Nakahimlay si Noemi sa duyang abaka sa lilim ng
uis ang duyang abaka na nakabitin sa mga sanga ng punong
Luis na walang nakakikita. Saka niya inakyat ang punong
raw. // Natanaw niya ang duyang abaka sa lilim ng punong
sa delantera. Natanaw niya ang duyan sa lilim ng punong
kaymito,
kaymito,
kaymito.
kaymito.
kaymito.
kaymito.
duhat at sinigwelas. May hayupan doon ang mga Tiyo Car
nag-aaral ng leksiyon. Dumating at bumusina sa labas n
At sumaisip niya iyon. // Tiniyak muna ni Luis na wala
Ginatgatan niya ng kutsilyo ang paligid ng buhol ng lu
Paboritong pahingahan niya at himlayan kapag nag-aaral
Wala rin doon. // Sinakmal ng panibagong takot si Pila
kain
o
p
h
l
d
d
X
U
d
A
X
K
U
t
q
y
t
f
C
B
B
L
W
d
a
U
U
3
1
8
8
Z
0
0
tuwang-tuwa pa si Jeciel. // Napansin naman siya nito. “Kain ,Gerar," alok nito sa kanya. // Tumanggi naman siya, hindi
ndi nga siya pumasok sa paaralan nang araw na iyon. Puro kain at tulog lang ang kanyang ginawa sa maghapon. // ALAS-SAIS
At nakabalik na agad siya sa sala. // "Heto na 'ko." // “Kain ka muna. May oras pa naman." // "Halika. Sabay na tayo." /
pasalubong?" // "'Ala. Maski ho ano, 'Tay." // "Sige na, kain ka na't pagkaubos nireng kape ko e lalakad na 'ko." // Kum
mutok ni Edsel, magiging mabuting Misis siya. // "Huling kain ko ito," badya ni Don Arcadio. // Nagtaka si Libay. "Bakit
i ka pakainin." // Sinubuan pa ni Libay ang ama. "Huling kain mo ba talaga ito, Papa?" // Nangilid ang luha ni Don Arcad
tong harapin ang mundo? // "Kuya, nakahanda na ang mesa, kain na kayo," putol ni Yaya sa paglalakbay-diwa niya. // TOTOO
ibu-kibo habang inilalabas ang kanilang mga baon. // "O, kain na tayo. Halina kayo. Romy, dito ka sa tabi ko." Anyaya ni
gya nang magpasalamat sa naghahandog ng pakikiramay. // “Kain na, Libay," anang isang babae na kumakain ng sandwich. //
na ang binata namin. Pupunas 'yan ni Papa mamaya. Sige, kain na," alo ni Alvin sa bata. Pinigilan niya ang sariling pag
jo sa buhay ng babae. Tinimpi ni Fidel ang sarili. // "O kain na. Kumusta ang pakiramdam mo? Kailangan makabawi ka ng la
si Betina ng tindero ng Quick Bit na parang sinasabing “Kain na." Pero suki ng Shanghai Dimsun House si Betina. Kunwa'y
g marami itong mga babaing ito." Ani Archie. "O, Mylene, kain nang kain." Aniya rito, sabay abot ng isang malaki't matab
Alam niya na sa gilid ng pinto ay may siwang na likha ng kain ng bukbok sa kahoy. // Sumilip siya at nakita niya. Dalawa
lakbay pauwi ang mag-anak. Si Corazon naman ay panay ang kain ng mga sitseryang pinamili nila. Parang hindi naman nakaka
aling kanya si Ric. Kanyang-kanya lamang. // Masarap ang kain ni Ric ng almusal. Isa sa mga bihirang pangyayari na wala
ag-usap na tayo." // Walang reaksiyon si Luis. Tuloy ang kain nito. // "Ben... hindi naman ako galit, e." // Wala pa rin
// Hindi namamalayan ng grupo na napaparami ang kanilang kain pano nga'y lingid sa kaalaman nila, ang catering service a
an eat your food." // Kawag ang buntot na paspas agad ng kain si Pooh-Pooh. He's really gutom poor dog, sa loob-loob ni
ige ang indayog ng katawan sa kaiilag. // "Takbo, Boyet! Kain! Kain!" naghuhumiyaw naman sa galak na turo ni Kiko. // Ba
g indayog ng katawan sa kaiilag. // "Takbo, Boyet! Kain! Kain!" naghuhumiyaw naman sa galak na turo ni Kiko. // Bagay na
ng sa tingin niya'y nararapat lang. // Napasarap siya ng kain, masarap kasing kumbinasyon iyong sinangag at ininit na si
sa mga kabataan ang pagpapapayat. Kaunting maparami ang kain, nag-eerobics pa!" // "Ako, wala akong problema sa bagay n
Don Arcadio. // May nadamang lungkot si Edsel. // Huling kain. Huling pagkausap na rin iyon ni Libay sa ama. // Nang tis
ha? Next time it'll be perfect!" // Nadamihan ko yata ng kain. Malakas ang aking dighay. Nagligpit si Allan, saka ako ip
ng supot na alkaseltzer. "Heto o... kaya, sige lang nang kain." // "Pagkatapos nating kumain, mamasyal tayo sa paligid.
tong mga babaing ito." Ani Archie. "O, Mylene, kain nang kain." Aniya rito, sabay abot ng isang malaki't matabang alimas
o sen'yo'y pakakanin mo rin kami hindi ba // oho // sige kain // ano nga pala 'ng pangalan mo // Berto ho // nagsimulang
in ko lang 'yong matagal ako bago nagpasiya // kain nang kain // habang nag-uusap tayo // e tungkol ho ba sa negosyo Lol
pader // masamang magalit iyang taong iyan lumalakas ang kain // mag-ingat ka sa taong iyan siya ang tinaguriang tahimik
ka ang handa sa kanyang kasal // #228 // mayroon pa bang kain at Abel sa panahong ito // mayroon si Pedro ang pumatay sa
asawa // ewan // ayon sa doktor kapag sumobra ang ating kain at di tayo natunawan binabangungot tayo // ngunit di ako n
o // oo huwag kang mag-alala // heto nga at kain na nang kain e // pakipasa mo nga Berta ang litson // at pakilagay mo s
// ano pa ang hahanapin namin // sige // basta kain nang kain ha // o Berta tikman mo naman ang lumpia ko // oo huwag ka
7
0
4
8
1
5
0
0
1
0
Z
5
Z
4
2
5
8
1
8
4
6
ng kaguluhang nangyayari sa paligid ay tatak ng sumpa ni
na slim // nagdidiyeta ka ba // hindi nga e // panay ang
ka sa kiring 'yo'y mi malulunod dito // mas masarap ang
k natin // panay bungang-araw ka na naman panay kasi ang
ck kami // ayaw pa kasing sabihin doon ni Mr. Velasco //
ong si Huse // namutla si Kastila // naku hiyang-hiya //
ang lumpia ko // oo huwag kang mag-alala // heto nga at
kanina // hiwa ni Susie ang dahon at 'saka pili kunwari
nagsisisihin ko lang 'yong matagal ako bago nagpasiya //
t matamis // ano pa ang hahanapin namin // sige // basta
/ nang siya 'y papaitaas na 'y namataan niya ang uwak na
siguradong gagaan ang loob mo lalo na't sasabayan mo ng
a 'y papaitaas na 'y namataan niya ang uwak na kain nang
ito // nakasaing na n'yan sina Imo // di na 'ko aabot sa
almost a year na // isang taong kulang siya sa tulog sa
a tayo hope na maging tunay na lalaki // nang patayin ni
ldal kung halalan walang ginagawa kung mahalal // malami
yan // hindi bale ang mahal-mahal naman kita e // #94 //
isang kasamahan natin // anong masama noon talagang para
n tayo ng mga pangarap // kuwentuhan tayo biruan tayo //
no ba ang nangyari // apat na araw apat na gabing walang
kain
kain
kain
kain
kain
kain
kain
kain
kain
kain
kain
kain
kain
kain
kain
kain
kain
kain
kain
kain
kain
kaya't ang panalangin ni Baylen para sa sangkatauhan // sa
ko // e bakit para kang modelo // siguro sa kunsumisyon //
ko ngayon kesa nu'ng gabi ng handaan // di kasi // makakak
mo ng mangga // #153 // hindi kaagad nakasagot si Juan par
na // sir puwede kayong makausap sandali // saan tayo magna Lolo // lalabas ang attendant // hindi magkandatuto sa
na nang kain e // pakipasa mo nga Berta ang litson // at p
namin // ang buyo ko // mapapaupo // hanyo't ibibili ko na
nang kain // habang nag-uusap tayo // e tungkol ho ba sa n
nang kain ha // o Berta tikman mo naman ang lumpia ko // o
nang kain ng mga lamang kati // ibig niyang manaog na muli
ng ginatan o arroz caldo // #359 // subalit mama // hindi
ng mga lamang kati // ibig niyang manaog na muli at tawagi
nila // sige // babanat din ako // goto 'ng sa 'kin // ika
sa enjoyment // natural lang na mangayayat siya // isang u
si Abel ganito na tayo // nakarating na sa buwan ang tao g
tao wala moto // ang bilangguan ay hindi lamang sa taong m
tayo // #96 // mabuti pa 'ata maghiwalay na tayo // bakit
tayo ayon sa utos ng Diyos // tama po // pero bakit ba tin
tayo ng bibingka inom tayo ng coke // punta tayo do'n sa m
walang tulog // nakatambak kami sa loob ng paaralan // may
kainan
R
v
T
T
N
U
K
X
p
A
S
T
S
k
K
B
B
L
T
ita. Sumunod agad ang dalawang bata. Sabagay basta naman kainan
ga ito sina Meggie at Lola at Totong. Ang mga panggabing kainan
plants na pandagdag sa dekorasyon. Kanugnog ng sala ang kainan
ang kainan at kusina. Naroroon ang kanilang lumang hapag kainan
kita ang bag bago siya bumaba. Pumasok siya sa maliit na kainan
ang kumuha ng refreshment nila ni Liza. // Pagkatapos ng kainan
a. // Kundi pa inungkat ni Tiya Thelma sa harap ng hapag kainan
kabibiglang pagsang-ayon ng kanyang boss. // Ang oras ng kainan
baka makaalis na ang hinahabol na nobya. // Paglabas ng kainan
ap ng walang refrigerator. Ang paghahanap ng yelo tuwing kainan
ing at Ablet sa labasan ng Looban. Pumasok sila sa isang kainan
Nagngingitngit itong pumasok sa loob. Sa ibabaw ng hapag kainan
gkol kay Dexter. Lumalago ang karenderia ni Vera. Naging kainan
na ang kumakain. Gusto niya ay sa mga meryendahan lang o kainan
akiramdam kung na-offend niya ang dalawa. // Natapos ang kainan
/ Napalunok si Kiko. // Hindi makapaniwala si Lerma. // "Kainan
si Kiko. // Hindi makapaniwala si Lerma. // "Kainan na! kainan
na malapit lang sa kanto ng kalyeng iyon. // "Di ba may kainan
pa ng isang sofa set sa sasakyan. Siya ang nagdeliber ng kainan
ang pag-uusapan hindi mahirap kausapin ang mga bata. //
at disco club sa paligid roon ay inisa-isa rin nilang pi
at kusina. Naroroon ang kanilang lumang hapag kainan at
at mga silya, ganoon din ang mga gamit sa kusina. Wala n
at nakita niya sa bandang kaliwang sulok si Bebeth na na
at paligsahan ay nagsalita ang emcee sa mikropono. Pinat
ay hindi pa malalaman ni Alicia na si Bob ang sawimpalad
ay naging matagal at matrabaho para sa mga alalay na kin
ay nanlalambot na napabuntong-hininga si Noel. Wala na n
ay parusa sa kanya. Kahit coke na five hundred, wala. Na
doon at nag-usap nang masinsinan. // "Alam ko na ho ang
ibinuhos nito ang lahat ng sama ng loob. // "Ang walangh
na ito ng mga tsuper ng jeep, taksi at traysikel. Nang m
na mga kapwa nila estudyante ang mga nakakahalubilo nila
na walang gaanong nalaman si Tom tungkol kay Alicia. Lum
na! kainan na!" paulit-ulit na inihihimig ni Boyet. // "
na!" paulit-ulit na inihihimig ni Boyet. // "Pero..." gu
naman do'n sa loob?" tanong ni Miguel kay Tony na nakati
natin at garden set." // Lalong nagugulumihanan si Jo-An
d
Y
a
N
d
S
B
T
d
B
r
B
D
v
p
G
o
d
p
A
l
T
m
d
m
T
D
D
T
o
A
A
R
l
G
e
q
Y
F
o
1
Z
ng gabing iyon, ang nag-aanyaya sa dalaga. // Dinner. Sa
enlen. Tinungo ang restawrang madalas nilang puntahan at
sa mga parokyano niya bilang may-ari ng isang maliit na
. Natiyak ko sa sarili ko 'yan nang puntahan kita sa may
Edsel. // Gabi ang salu-salo. Dinner. Sa isang sikat na
a mata. Tahimik na tahimik ito. Hindi gumawa ng gulo. Sa
n magkakandakuba pang mamaluktot sa maliit nilang mesang
a niyang sabi, Nagbalik na siya sa lugar ng lumang hapag
ong binale-wala. Tila ako patay-gutom na ibig ipuwera sa
ng kanyang ina. // Pasuray-suray itong lumapit sa mesang
o ay pumasok sa silid. // Pagkatapos ligpitin ang mesang
g basang trapo ni Lerma ang lumang mantel sa mesa nilang
pos agad ang kainan." // "Hindi lang iyon. Pagkatapos ng
Fred ay tinungo na ng mag-ama ang kalapit na panggabing
nata nang harangin ito ng isang weyter bago nakalabas ng
ain ay sinulyapan niya ang sarili sa salaming dinding ng
dati ang mga unan at saka bumaba upang dumulog sa hapag
pang gaanong tao sa kantina palibhasa'y hindi pa oras ng
g tumingala at sinilip ang langit na tanaw sa bintana ng
o ng pagiging prangka ng mga Regalado. Naging masaya ang
kanyang paghakbang nang makaagwat sa pintong salamin ng
g pumasok ng banyo si Jo-Ann bago siya humarap sa mesang
pagkakatuwaan nina Julie at Tony sa may dulo ng lamesang
si Libay, aalis na ang binata. // Nagtuloy sila sa isang
SKO na ang kanyang pakiramdam nang dumulog siya sa hapag
ang mata at gulo ang buhok ni Millet. Umupo ito sa hapag
na tubig. // Wala siyang upuan, kamang tulugan at mesang
tin gawin?" // Tumango-tango si Al. "Para tapos agad ang
po ninyong problemahin iyan. Mabuti nga may bago tayong
n. Umibis ang grupo at sabay-sabay na pumasok sa loob ng
oy. Hindi man ibig, naalala ni Marissa ang mga sosyal na
yon, nasasagwaan siya sa kakulangan nito ng kapinuhan sa
paggising nila ng napakaaga. Pagkaligpit ni Mara ng mga
lang narinig din iyon ng lalaking nasa likuran ng mesang
long sa kanya ng kababayan. // Kaya matapos maligpit ang
nuokupa ni Rouel. Nililigpit na ng serbidora ang kanyang
umain ang mag-anak. Matapos kumain ay inayos na niya ang
'yo, ha?" // "Sige, ingat lang!" // "Ikot mo ang platong
ing kulisap ang nakapasok sa sala. Dumapo ito sa platong
. // Nang bigla na lamang may tumapat sa harap ng mesang
ka-appointment ko dapat lang na yayain ko sa mamahaling
ayong magdudulot ng napakaraming uri ng pagkain sa isang
kainan ng isang five-star hotel. // Ipinahatid ni Don Arcadio s
kainan ni Mark. Dito siya nag-istambay. Makailang ulit na umord
kainan sa Australia. Ngunit sa mga sandaling ito, hindi magkand
kainan sa Balara. Hindi na 'ko mag-aaksaya ng panahon kung pagh
kainan sa Makati. // Sariwang-sariwa ang anyo ni Libay, parang
kainan sa karenderia, napansin din ni Ablet, nasa di kalayuan s
kainan sa tuwing bumubuhos ang ulan at umaagos ang tubig sa kan
kainan upang simulan ang gagawin. // "Kaya nga itinago kong mab
kainan!" // Hindi sumambot si Lerma, maging si Teddy. // "Ikala
kainan, halos mabuwal sa kinauupuan. "Iha, shandali, mag-usap t
kainan, inayos niya ang salas. Ang Scotch, wala nang kalahati a
kainan, iniiwasan ang mga parteng may punit, iniiwasang lalo pa
kainan, wala na tayong iintindihin. Kasi, kung sa bahay pa tayo
kainan. // "Kakain na rin muna ho ako, Mang Fred," sabi ng bina
kainan. // "Sir, hindi pa ho bayad ang kinain ninyo." Malumanay
kainan. // Hindi siya mukhang mumurahing babae. Bagay sa kanya
kainan. // Inabutan na niyang naghihintay ang tatlo sa mesa. Ta
kainan. // Nagkatabi (sinadya ni Marlen) sa pagkakaupo ang dala
kainan. Alam niyang kahit saan man naroroon ang kaibigan nilang
kainan. Ang araw ng pahinga ay naging overtime picnic. // UNANG
kainan. Ang nakatuping dyaryo sa panlikod na bulsa ng pantalon
kainan. Habang kumakain ay bumalik sa kanyang alaala ang mga pa
kainan. Kinalabit niya ang asawa at itinuro ang dalawa. // "Muk
kainan. Malamlam ang liwanag na tumatanglaw roon. Sa isang mesa
kainan. Medyo naligaw pa nga siya nang lumabas siya ng kuwarto
kainan. Naisip ni Dina na marahil ginutom din kaya bumaba. Ngun
kainan. Nasapo niya ang kanyang noo. Nangangamba siyang maubos
kainan." // "Hindi lang iyon. Pagkatapos ng kainan, wala na tay
kainan." sabat ni Jopet. Gumagawa sila ng homework ni Jingjing.
kainang 'yon. // Wala naman pagsidlan ng tuwa si Jeciel. Kaunakainang natikman niya kina Grace at Melvin sa anim at kalahatin
kainang publiko. Lumala ang hatol niya sa kagaspangan ni Alvin
kinainan nila ay hihikab-hikab na si Nico. // "Inaantok na ba a
kinainan nila." // Napatingin si Mr. Bartolo sa anak. Kahit tin
kinainan, sinamsam niya ang mga maruruming damit ni Sha-Sha. Hi
kinainan. // Binitiwan ni Monique ang kubyertos sa magkabilang
kinainan. Tulad ng kinagawian, si Mang Emilio ay nagbilot naman
kinakainan mo para malayo ako sa panganib," sabi ni Lenlen. //
kinakainan ni Jun. Bubugawin na ni Jun ng tsinelas nang pigilan
kinakainan nilang dalawa. Nauntol ang pagtatalo ng dalawa. // "
kainan // alam mo iyan ang hindi ko kayang intindihin sa tinata
kainan // ang kanin dalawang gulay at isang ulam na protina sak
3
8
6
1
8
2
3
3
0
6
9
5
3
6
Z
0
2
4
1
Z
2
6
6
0
9
4
8
4
Z
Z
1
2
5
5
3
5
5
2
y naiwan sa lumang bahay mga aparador upuang nara mesang
akawagan ng buntot // siguro dahil palagi kaming salo ng
ng // kay-laki ng pagbabagong napuna ni Cora sa hapag ng
k kaya madali mong makikita // ang itaas at ibaba no'n e
a estudyante ito section 30 // OK 'yang taong iyan OK sa
ag-anak // nagkakatuwaan sila-tawanan kuwentuhan sayawan
// kahog sa paghahanda ang kanyang ina't mga kapatid //
iit na gas range sa puting kitchenette na nakatunghay sa
nuno samantalang ang lahat ay nagugulo sa pagbabatian at
sa itaas ang anak na bunso na natutulog // nasa silid ng
siyang ibang matitingnan nakapuwesto sa apat na sulok ng
abandonadong matanda // sa kanan ibaba may isang mesang
a kanyang ipakikilala pagdating nito // nakatapos na ang
sa aking buhay // ang mga hindi namin makain sa hapag ng
tay noon // lahat halos ng tao sa nayon ay nagsidalo ang
ng paligid // maraming kuwarto sa itaas // ang kusina at
sagot ni Jenny // paismid na tanong niya // paglabas ng
gay // walang patumanggang inuman ng alak walang awat na
ta mo // kung ako nga na kayang kumain sa mga mamahaling
an // tumuloy kami sa isang entresuwelong silbing higaan
tuan kangina // reklamo ni Irma // pumasok sila sa isang
sa utos ng kanyang Tiya // masayang-masaya ang kanilang
nting bulwagang ito at ng silid-tulugan ay ang kumidor o
amo at nagsisipaglakihang isda // sa gitna ng ginayakang
agkaraan ng pamamangka sa isang lawa kami'y nagtulong sa
a Tatong Bamban Paeng Gasti at Pilo ay sa isang kilalang
ng sariwa at basa // mga bukid tulay ang groto sa Bamban
/ nakapaligo na si Imo // nakapaikot sa hapag na playwud
kaliit ang mga bahay nila // diyan lahat ang lutuan ang
siya 'y tatayo at uupong kasama namin sa sahig na aming
ko'y may maliliit na bahay sa likod parang mga damara na
a niya si Eric halos nahuhulaan na niya ang mga lugar na
pa niya uli ang sa lupa // #89 // tatayo magliligpit ng
auntol na paglalaro // inililigpit ni Amada ang kanilang
nagluluto siya // hindi rin siya nahihiyang magsinop ng
ommie // uuwi naman ako nang maaga // magliligpit din ng
ong susi ha Frankie // lalabas din ako // magliligpit ng
// matapos kumain marahil ay kasalukuyang nagliligpit ng
kainan // ang tanging hiningi ni Tatay ay ang mga pang-okasyong
kainan // ano 'ng pangalan ng aso ninyo // ewan ko ba kanina ko
kainan // dati-rati ay tigib na tigib iyon sa mga ulam at sarikainan // masarap naman ang pagkain // puwede ka ro'n Misis //
kainan // masyadong tahimik ang mga estudyante ko // tulog laha
kainan // si Mimi lang ang hindi nag-e-enjoy // ang kanyang fir
kainan // siya ang usapan ng lahat // napakaganda raw ng kanyan
kainan // stateside ang TV mo // pansin niya // padala ng Mommy
kainan // walang anu-ano'y may biglang sumigaw // kung bago ang
kainan ang mga panauhin // isa sa kanila ang nagbukas ng aparad
kainan ang mga waiter // kinuha ni Kwang Meng ang menu at sinim
kainan at apat na silya // kupas at nagsisimula nang mabakbak a
kainan at nagpapahinga lamang ang mga panauhin bago ipagpatuloy
kainan ay inililikas namin sa silid na tulugan // alam mo Cora
kainan ay nagsimula sa umaga at natapos sa hapon at pagkatapos
kainan ay nasa silong // malaki ang mesa sa kusina at sa ibabaw
kainan ay sumaglit sila sa parking lot kung saan nakahimpil ang
kainan hangga't may pagsisidlan // walang patlang na tugtog ng
kainan lalo na siguro ikaw na galing pa sa mayamang angkan // k
kainan lutuan at pamin-minsa'y tanggapan ng panauhin // kasama
kainan na ang espesyalidad ay hamburger at shakes // umorder si
kainan na di-umano ay parangal sa nakalayang si Dr. Bermudez //
kainan na sa gawing kanlurang natatapat sa puno ng hagdan ay ma
kainan nakaupo nang buong rangya si Haring Pulpolan na katabi s
kainan nang hindi kasama ang mga interprete // dumating ang isa
kainan sa Dewey Boulevard sila magpunta // tanggi ni Victor //
kainan sa Vilmar at iba pang lunang malimit pasyalan noon pag d
kainan sila // hindi nakuhang makaaso nang husto lanos ang kani
kainan tulugan at sala // kukunin mo pa ba sa kanila 'yon // hi
kinakainan // #30 // kumuha ako ng isa // kaysarap at kay-init
kinakainan ng magta-tricycle isang roadside ponda // ang daan a
kinakainan nito // tingnan lang niya kundi ito mapahiya // bati
kinanan // mapapalayo na sila lalo // tuloy na 'ng paglipat nil
kinanan at iba pang kasangkapan // mapapansin sa kanyang kilos
kinanan at maghugas ng pinggan kahit hanggang ngayon ay tinutuk
kinanan at magsisipilyo ng ngipin sa lababo // mabuti naman //
kinanan niya // naku ang hirap nitong walang katulong // laging
kinanan paliwanag kung bakit may mga plato percolator na nakaba
kainin
s g-iisang subo. // Prutas lang ang napagtitiyagaan n'yang kainin -- tigkokonti. Ilang butil ng ubas. Ilang kagat ng mansa
q g ni Mang Emilio kay Corazon. // "Sige. Anong gusto mong kainin anak?" // "Gusto ko ng sorbetes. Ng cake saka lobo sa ka
l
R
R
b
i
l
D
R
K
U
R
l
b
R
R
d
J
g
C
H
D
Y
N
G
J
R
p
s
s
l
s
D
l
O
A
b
l
T
J
R
Y
j
an ay may isa ngang nalabi. // Siya. // Natutuhan nilang
an ako inuuto mo pa. Kung di ko pa alam gusto mo lang na
ampak din si Rob sa sahig sa tapat ni Mara at sinimulang
ng mapatay. // "Okey ka lang ba diyan? Bakit hindi mo na
ako," sabi nito. "Masarap 'tong kape. Puwedeng di ko na
- iniluwal ang mas tamang sabihin -- ay napilitan silang
nayaran ni Suzette sa counter. Iyon lang ang kaya niyang
nyo ang mga leksyon ninyo. Sa merienda pa ninyo puwedeng
kokak ka? Loko mo, napupukaw mo na ang interes ko. Baka
l-sipol ka pa kung dumarating ng bahay. Magbihis ka na't
talaga nitong mangga. Kahit siguro limang buo kaya kong
ong kemikal. // Nang makarating sila sa utak ni Luisa at
atang makapanlait ang taong ito. Para bang kayang-kayang
siya na katabi ang mga mangga. // "Teka mamaya na ninyo
ga o bagoong ang mga kobre kama. O ayan, simulan mo nang
i Libay at ang parehang kasama niya kung ano ang gustong
kain sa plato niya na wala naman siyang nagawa kundi ang
agay. "Sige na, magpahinga ka na muna. May gusto ka bang
ly gutom poor dog, sa loob-loob ni Kristina. Wala sanang
mabatid ang ibig mangyari ng pangkat ni Donna. "Bakit ko
Dalawang klase ng ulam. Kanin at may kasamang prutas ang
!" mariing wika ni Lenlen. // "Pagkatapos mong magbihis,
g sulat. Kahit ako'y nabigla. Biro mong pagbayarin ka ng
go mananghali'y nariyan na uli ako. Ako na ang bahala sa
at sa kanyang sarili? Hanggang sa pagkita na lang ba ng
gawa nila sa mga trabaho nila dahil doon nakasalalay ang
munod na nangyari. // "Alam mo, hinabol niya ako. Parang
mawang ang malaking-malaking bibig nito -- isusubo s'ya,
king bibig nito -- isusubo s'ya, kakainin s'ya ng kapre,
ginoon ko... diyos kong Pagkakataon, bigyan mo po ako ng
-- paborito n'ya dati ang noodles -- pero hindi n'ya rin
ing niya sa trabaho ay saka pa lamang siya mamalengke ng
-San Gabriel. // Kaparis ng ginawa nila sa kanilang ina,
angin na parang mga itim na karayom. Biniyak nila ito at
masasabi. // Hindi ito kumibo. Tinungga ang beer sa mug.
n siyang nauunawaan pa sa palabas. Ang nangyari tuloy ay
ilang kamuwangan sa tagal o ikli ng oras. Patuloy nilang
Cris. Tinusok ng tinidor ang hotdog at isinubo sa bibig.
// "Talaga lang busog pa ako, Tita. Napakarami kasi ang
iglang reklamo nito. // "Masuwerte ka nga hinog lang ang
da. // "O, bakit? Huwag mong sabihin na nabusog ka na sa
na anyo pero bulok pala ang laman, malalason ka pa kapag
kainin ang isa't isa sapagkat nang sila'y iniitlog -- iniluwal
kainin ang lahat na mangga na ito," wise na wise kunyari ang mu
kainin ang mga hinog na mangga. // "Mukhang tuwang-tuwa ang mga
kainin ang popcorn mo?" Kay lambing ng bulong ng binatilyo. //
kainin ang sandwich? Kasi'y busog pa 'ko, Irene." // Tumango si
kainin ang sariling ina na di nakawala sa malapot na bitaminang
kainin dahil iyon lang ang kasya sa badyet niya. // Samantalang
kainin ito," ani Mara. // Mabuti rin para kay Mara 'yung may gi
kainin ko ang sinabi ko noon. Konti pa... konti pa at baka may
kainin mo na 'yang pagkaing natatakpan sa mesa. Alas-otso na ng
kainin ng tuluy-tuloy." // "Uy baka ka magkaroon ng bungang-ara
kainin nila ang kulay abong selyula niyon, ang dalaga'y nahiban
kainin sila nang buong-buo. // "One more thing... habang nandit
kainin yan. Maglangoy muna tayo. Habang naglalangoy tayo, ilala
kainin," alok ni Mara. // Sumalampak din si Rob sa sahig sa tap
kainin. // Dinampot ni Edsel ang naroroong baso ng malamig na t
kainin. // Matapos kumain ay nagtungo sila sa hardin malapit sa
kainin?" // Nagtiim lamang ang mga bagang ni Edwin. Umiling ito
kakainin ang alaga kundi siya naghalungkat sa kusina ng mga kat
kakainin ang nasabi ko na?" // Dahil doon, parang apoy na lalon
kakainin mo bawat meal." // "Ineng, masarap akong magluto. Magu
kakainin mo itong iniluto kong tsampurado at piniritong tuyo! O
kakainin mo sa bahay n'yo. At saka biglang-bigla. Pero unawain
kakainin natin." // Nakapirma si Sha-Sha. Ang sulat ay para sa
kakainin nila at gagastusin sa pangangailangan sa araw-araw? Hi
kakainin nila at ng mga pamilya nila. Ibang usapan sa pagpapala
kakainin niya ako sa galit. At ang mga mata niya ay nanlilisik.
kakainin s'ya ng kapre, kakainin s'ya! // Muntik lang siya tumi
kakainin s'ya! // Muntik lang siya tumilampon sa malayo nang bi
kakainin sa araw-araw... // Pinadalhan siya ng bathalang Pagkak
kakainin. // Ano ba'ng talaga ang gusto mo, ha, Nini? Cake? Ice
kakainin. Masyado namang parusa sa sarili kung ganoon ang magig
kinain -- sinipsip niya ang dugo ng kanyang Kristo! // <CHAPTER
kinain ang dilaw na taba sa loob. // "Masarap?" tanong ni Nonne
kinain ang isang slice ng pizza. Napakatagal na pagnguya ang gi
kinain ang kanilang oras sa pamamagitan lamang ng pakiramdaman.
kinain ang naaagnas na katawan ni Luisa, at nang kalansay na la
kinain din nito ang tinapay. // "Kala ko ba busog ka na pinakab
kinain ko kaninang meryenda e." // "May problema ba kayo ng mom
kinain ko. Kung 'yung hilaw di nagkabagoong ka pa," salubong na
kinain mo! Kahapon lamang ay ikaw ang nakaubos sa limang pisong
kinain mo. Oh, there are handsome guys and rich too, pero 'yong
M
Y
h
O
l
N
l
K
Y
l
l
g
R
U
p
T
L
f
Y
V
J
L
O
f
L
y
B
v
U
U
R
b
i
R
O
E
E
p
K
E
R
o
nding na understanding. Para bang busog na busog siya sa
ot ni Lenlen. // "Ano bang busog, e, sandwich lamang ang
'y naroon ang matinding panghihinayang sa kapital niyang
nang mag-red alert ang mga forest ranger. Malaki na ang
ng kalansay at ang labi ng isang kulay abo nang damit na
kasabay nilang nag-almusal ang madre. Kaunti lamang ang
nina. Inanod iyon ng agos at nang masampit sa pampang ay
ag sa mga eardrum nila. Tinitilian nila ang katotohanang
po ang dalawa at mag-aalmusal. Isang pandesal lamang ang
sila ay namatay sa gutom. Nang wala nang ibang makain ay
coffin flies. Nang wala na nga silang iba pang makain ay
ng pera gayong obvious naman na nabayaran na ni Ems ang
"Asus! Buti kung gutom kayo. E hindi pa natutunaw 'yang
. Kumain po kami ni Rose sa Nayong Pilipino." // "Ano'ng
bago nakalabas ng kainan. // "Sir, hindi pa ho bayad ang
ng bahay. Sumunod sa kanya si Cris. // Kaunti lamang ang
ing mamaga ang mata. // Siya na ang nagbayad ng kanilang
ang tsokolate saka isinawsaw doon ang isang biscuit bago
a ng katulong na hapunan sa ibabaw ng mesa ay hindi niya
five hundred bilang bayad sa inorder nila na hindi naman
tdrinks lang naman ang ininom niya at isang sandwich ang
aga, mayroon pa siyang kalahating oras para pababain ang
inagabiha'y dinalhan siya ng hapunan pero hindi niya ito
nabasa. Manaka-naka, sinisimsim nito ang orange juice at
od niya ang anak ni Gloria na tila gutom na gutom habang
ng sumunod na mga sandali. Dumako ang usapan sa kanilang
a waring sabik na sabik ang mukha nitong si Boyet habang
umin mo itong mainit na sabaw, Fred. Kagabi ka pa walang
mo." Panunukso ni Archie. // "Loko mo, kahit ganito ang
sa mangga't bagoong. Sa labas nga ng school, iyan na ang
upo sa kanyang dating puwesto sa mesa. "Paano po ngayon?
nin ko na sa 'yo, nagmumura na ang aking tiyan sa gutom.
o siya. Gumawa rin kasi siya ng ilang ham sandwiches. At
akain ninyo?" nagkunwari pa si Mara na shock na shock sa
maraming mata?", tanong ng mommy ni Nonnette. // "Iyong
. // "Wala. Naisip ko lang si Vince, siguro dahon na ang
amang dahil sa maliit ang kinikita kundi dahil na rin sa
abasa mo na ba ang news ngayon?" tanong ni Victor habang
s tycoons at celebrities ang iba." // "Bakit, ano ba ang
g may nangyari ng masama kay Vince. // ASIN at kanin ang
na tinambakan ng saging at mangga. // "Sus! Ano ba 'yang
. // Tumanggi naman siya, hindi niya gusto ang lasa nang
kinain na libreng lunch kaya good mood na good mood. "Don't wor
kinain natin sa bus." // "Basta pagkatapos nating mag-usap ibokinain ng apoy na ilang araw ding naghasik ng takot at pangamba
kinain ng apoy. Wala na silang panahon para hanapin si Jongkoy.
kinain ng bukbok. // Inilihis niya sa butas ng nitso ang ataul.
kinain ng dalawa. Nagpaalam si Pio sa madre na tatawag sa telep
kinain ng mga langgam. // GUTOM pa ang halimaw. Mag-iikawalo na
kinain ni Alicia ang kanyang salita. // Kina Betina na rin nala
kinain ni Lenlen, at pagkatapos ay tatayo na siya na muling ipa
kinain nila ang isa't isa, hanggang sa ang matira ay isa na lam
kinain nila ang isa't isa. Naganap ang batas ng kagubatan. Umir
kinain nila. Nagkatawanan na lamang sila. // Mapilit sana si Em
kinain ninyo pinupuno na naman ninyo 'yang mga tiyan ninyo. Dal
kinain ninyo, puro sitsirya at soft drinks?" // "'Yon nga po an
kinain ninyo." Malumanay na sabi nito. Napakamot ng batok ang b
kinain niya. Parang ayaw niyang papaghintayin ng matagal si Cri
kinain sa matandang nakaupo sa harap ng istante ng pagkain. Ini
kinain. // "Ready for pick-up ang isang toneladang first class
kinain. // Sa kuwarto, matapos makapagpalit ng damit, nahiga sa
kinain. Malakas ang tawa ni Riza. Larawan ng pagkapanalo. // Ma
kinain. May pansit pa at spaghetting handa ang may birthday per
kinain. Naisip niyang tamang-tama ang pagkakataong iyon para ka
kinain. Sumilip siya mula sa tent at natanaw ang iba na gumawa
kinakain ang mga biscuit na nasa plato. Para makaiwas sa dalawa
kinakain ang tinapay na ipinadala niya sa mekaniko. Mula sa opi
kinakain hanggang sa sila'y makatapos. Si Ric ang unang tumaga.
kinakain kahapon ang dala nilang pasalubong. Natuwa pa nga siya
kinakain kahit ano. Mahirap kung magkakasakit ka pa." // "Lahat
kinakain ko, mabango pa rin ako." Sagot ni Mylene. // "Paamoy n
kinakain mo. Hanggang dito ba naman iyan pa rin ang dala-dala m
kinakain na natin ang mga mushrooms? Saan na sila uupo?" // Nap
kinakain na ng big intestines ko ang aking small intestines." /
kinakain na niya ang isa. // "Busog din ako," aniya. "Kung pang
kinakain ng mga bata. // Natawa naman si Robin at Nico. Ipinagm
kinakain ng mga bata." // Tiningnan nila ang talampakan ni Nonn
kinakain ng mga iyon ngayon." // Biglang naglaho ang pag-aalala
kinakain ng trabaho ko ang napakalaking oras na dapat ay nagugu
kinakain nila ang ang dala nitong pizza. // May kung anong kaba
kinakain nila? Ano ba ang tulo ng pawis nila? Ano ba ang amoy n
kinakain nina Vince ng mga oras na iyon. Sumama si Vince at ang
kinakain ninyo?" nagkunwari pa si Mara na shock na shock sa kin
kinakain nito. Hanggang ngayon talaga ay hindi pa rin naawat an
g
l
K
d
r
F
8
1
Z
8
9
8
Z
Z
0
5
8
9
Z
8
8
Z
8
Z
Z
8
9
1
5
4
3
9
8
9
Z
5
8
6
1
5
8
8
kundi ang asikasuhin ang asawa at anak." // Pero ngayon,
taglay sa mga baka, kabayo, kalabaw at iba pang hayop na
Alicia. // "May LBM ka, ano? Kung anu-ano kasi ang iyong
i ni Don Arcadio. // Nahihirapan si Edsel sa paglunok ng
inatamis, ice cream, tid bits, junk food na gusto niyang
kaagad na kinausap ang mister. Ipinagpatuloy ni Jun ang
ariling multo na may ngiping lagare // ang pormula kunin
ng gagawin pag wala kami pareho ng daddy mo // ang hirap
laki ay nadatnan nilang papatyain na ng mga aswang upang
ng basta masahe // eh anong gusto // gusto pati tulya ay
mdam ako ng pamumuo sa aking lalamunan nang simulan kong
indi na siya nagalit // #242 // wala siyang magawa kundi
ang pagkasaing ni Nanay ng kanin kagabi at masarap pang
y gagawa ng masarap na suman at iyon kasama ang iba pang
t ang reseta kay Gng. Santos // ano po ang maaari niyang
ng isinilbe ni Pete sa kanila // o bakit tumahimik ka //
pag-ibig namin sa isa't isa // #11 // upang maging diyos
/ iyan ay tunay na totoo ang sabi ko // bakit kailangang
pagkain ang siyang makapagpapasiya kung ito ay maaaring
patos pa ang irerekado namin d'yan // ano ang dapat mong
sa gandang pambansa sa bukas na busilak // kunin ito at
da mo // kung hindi maubos ang paninda iyon ang kanilang
ng laman // hindi nakabubusog ang tinapay kung hindi mo
ha // hati tayo // bubuksan ang tsokolate // hahatiin at
igerator ng hindi hihigit sa 24 na oras // huwag ninyong
sundin mo // ito ang kondisyon // tama ang bayad at kung
sarili nasa banda roon ang aking bulaklak // ngunit kung
on // #63 // baka maimpatso ako // tiyak na marami akong
naman e // magbibilang na lang si Gusting ng pambayad sa
siya'y makipagtalo tungkol sa hidwang halaga ng kanilang
/ muli bumaling sa waitress iniabot ang bayad sa kanyang
Ipo ngunit kumakas pa sa pagtakbo at ngayon ay maraming
na baga // itinapon ko ang itinanim ang pinagtaniman ang
nang anim na buwang kailangan upang matunaw ang kanilang
a mata ang sabi ng ahas // nakinig ang dalawa sa ahas //
sumambuga ang laway at kung di ko apo ay hindi ko siguro
ituka kung lumakad ay maydala // ngumanga si aling Takya
o // itinanong ba kung sino ang nagpadala // hindi ho //
dali ano // #12 // ni hindi pa tayo natutunawan ng ating
ong natulog kagabi at ang akala ko'y hindi natunaw iyong
usutan // takot ako sa isa nguni't matapang sa dalawa //
abi'y humihiyaw hindi napapagod kailanman // totoo nga't
kinakain niyang lahat ang mga sinabi niya. // Ang hindi pa rin
kinakain, inaalila at pinagmamalupitan ng tao! // Nang madaling
kinakain, sirain pa naman ang tiyan mo. Hala, uminom ka ng diat
kinakain. Habag na habag siya sa mag-ama. // Oo, nakakahabag ka
kinakain. Mga taong gusto niyang kasama. // "Darating ang panah
kinakain. Pero nakamata sa ina, nakikinig sa usapan.. // "Mabut
kainin // ito ang aking katawan // #14 // tubusin ang Salita //
kainin // magkamay tayo // kasama ho 'yan sa bawat order compli
kainin // nang makita ng mga aswang ang mga tao sila ay tumakas
kainin // sundin mo // ito ang kondisyon // tama ang bayad at k
kainin ang pansit sa pamamagitan ng sipit // dala ng malaking s
kainin ang sariling salita // intindihin mo ang sasabihin niya
kainin ang tutong kaya naubos pati tutong // bakit ayaw mo ba a
kainin ay dadalhin nila isang gabi sa bahay ng babae // #67 //
kainin doktor // maaari po siya pakanin ng nilugawang manok o b
kainin mo 'yan // kakain nang walang gana // pagkatapos nito Fr
kainin muna ang sarili // ito ang tunay na aral ng Banal na Tip
kainin ng tupa ang mumunting baobab // #22 // ang leksiyon na m
kainin o hindi // sang-ayon sa iyong iniisip ang pagpapanukala
kainin para maging fluent ka sa Ingles // ano ang madalas marin
kainin sabi niya habang sinisipat ang kaaway sa ilong ng baril
kakainin // si Nana Tesang na talagang walang muwang sa paghaha
kakainin // walang anak na pangit sa inang pangit // ang taong
kakainin ang kabiyak // o ayaw mo // stateside 'yan at mahal pa
kakainin ang kalamay na wala sa refrigerator ng higit sa 12 ora
kakainin chopstick ang gagamitin utos ng Madam // kausap ni Oli
kakainin ng tupa ang bulaklak sa isang saglit lamang ang lahat
kakainin sa sarap ng mga pagkaing ito // kukunan kita Larry //
kinain // alam ko na may perya diyan sa tabi ng munisipyo // ma
kinain // baka pa masabing silang mga probinsiyano'y hindi maru
kinain // hindi mo ba kami sasaluhan // bumakas sa mukha ni Fre
kinain // nakapagtataka mukhang wala nang sakit sabi ni Aqui //
kinain // narito na si Ingkong dala'y nag-babagang dupong // he
kinain // pinag-ukulan ko ng pansin simula noon ang mga bagay t
kinain ang bungangkahoy // nagalit ang bathalang lumikha sa kan
kinain ang diyasking kit na iyon // sandaling dudukdok at pag-a
kinain ang sapa napaso si Mang Carlos tiyan ang napaltos // bum
kinain ba // hindi ho // wala bang itinanong na ano man // wala
kinain kama na agad ang iniisip mo // kunwari pa 'to // at ikaw
kinain ko // talaga bang mabigat ang katawan mo // oho Inay //
kinain ko ang isa itinapon ko ang dalawa // iisa-isa na kinuha
kinain ko ikamamatay kung hinipo ko // dalawang urang nag-uunah
8
5
8
5
2
8
8
8
6
8
8
8
0
8
8
9
8
8
0
0
8
9
8
9
Z
9
5
8
8
Z
8
6
3
4
Z
2
0
8
5
Z
3
8
// eh bakit parang nag-ra-rapid fire // yong mga sago na
igla sa mesa // ang akala ko kasi Inay ilalabas ko iyong
ling bagay sa mundo ang inilalakad ay ulo // kinain nang
g aking tiyan // masakit ang aking sikmura // ano ba ang
er ng leche plan sa isang aluminyong platito // anito //
l kosa kaya akel // kung saan masikip doon nagpipilit //
a naging O // isang bakol na kamatis iisa ang makinis //
mo hindi ko kasi alam na nakawala // walang anoman iyon
// kung gayon ay ipagpalagay mong pinakabayad ng kaning
a ripot // aling bagay sa mundo ang inilalakad ay ulo //
o ng batang iyan kaya tatlong taon sa gredwan // biglang
kinain ng apoy kagabi // lahat ng kanilang ari-arian ay
wala kaming suwerte // halos lahat ng aming kagamitan ay
o sa pagka-mangwawalis sa daan // ang malaking gusali ay
ng sabungero // #199 // isang bola ng sinulid lamang ang
ung sa isang pook di natin alam kung saan ay oo nga kaya
n ay wala na // ano ang nangyari sa taong iyon // parang
lahat ng kanilang ari-arian ay kinain ng apoy // #37 //
t walang ingay silang tumakbo patungo sa gubat na parang
abog nahulog sa tabi ng daan ang ilan at napagyapakan at
#90 // puno na naging tubig tubig na naging bato bato ng
indi // minsan ay sinasabi ko sa aking sarili // marahil
hat ay bumabalik sa OM kaya si Jesus kahit Diyos nagutom
iyon // lalo silang nahilig makinig kasi puro gulay ang
't walang laman ang ating tiyan dahil halos wala tayong
ulot ay nagmistulang buhok na linen ng lumang manyika na
i Rachel ang lason // ngingiti // batang iyon bakit niya
-taon ay nakakain // walang binhing pananim taun-taon ay
sa akin at tatlong taon na ring puro masasarap ang aking
umpak na uri ng pagkain at hustong dami ng bawa't uri ng
rin pong kumakain ng white rice // ang karamihan ano ang
ay nasa hulo halos panay na kamote at nilugaw ang aming
ing kinabukasan ng ating anak // nalulon na ni Eddie ang
l sa mesa at hinihinging ibigay na sa kanya ang kanilang
a ito ang takaw // pati itong mayana gamot pa naman sana
i Larry ay pinipilit niyang gustuhin din // #8 // habang
napakahaba kasi ng liig // tingnan mo lang tingnan mo //
kanyang mga salita // mahirap kang kausapin // lagi mong
pumutol siya ng mga bubot na dahon tapos sinubo niya //
i Saling at sinabi na ayaw ng kaibigan niyang aswang ang
linis sa kusina si Presidente Ford // nangangalahati ang
it daho'y giray-giray bunga'y berde't dilaw // haba mong
kinain ko kahapon parang perdigones kung sumirit // nagising an
kinain ko kanina // hah // bakit hindi ka ba natunawan // ewan
kinain kung bilangin ay husto rin // ako'y nagbakod ng hiya iti
kinain mo // d'yan kayo at tatawagin ko ang doktor sa kabilang
kinain na rin ni Jenny ang leche plan // #53 // biro ni Eric //
kinain na't naubos nabuo pa ring lubos // #51 // urung-sulong l
kinain na't naubos nabuo pa ring lubos // kabiyak na niyog aali
kinain naman ng aso ko iyong tinali mo // di patas na ho tayo /
kinain namin sapagka't ako'y bihirang makatikim ng kanin mula n
kinain nang kinain kung bilangin ay husto rin // ako'y nagbakod
kinain ng abo ang ipinundar niya buhat sa masamang gawain // na
kinain ng apoy // #37 // kinain ng laho ang iyong kaibigan // k
kinain ng apoy at ang iba naman ay ninakaw // sana may awa iyon
kinain ng apoy kagabi // lahat ng kanilang ari-arian ay kinain
kinain ng damit niya // isang ikid lamang ng bulak ang kailanga
kinain ng isang tupa na hindi natin kailanman nakita ang isang
kinain ng laho // kinukulili na ang tainga ko sa iyo't iyon din
kinain ng laho ang iyong kaibigan // kangi-kangina lamang ay na
kinain ng laho sapagka't parang anino silang nangawalang bigla
kinain ng mga ibon sa himpapawid // nahulog naman sa kabatuhan
kinain ng tao // kahoy ko sa bundok hilaw ay sunog // dalawang
kinain ng tupa ang bulaklak // ano ang nangyari sa kanyang plan
kinain ni Hermes Trismegistus ang tutong ng sunog na bituin //
kinain nila noong hapon // maghapong wala silang tawanan // nan
kinain sa hapunan e bakit ako binangungot // maniniwala pa ako
kinain ug uod at nalalagas kapag hinipo // sa tahimik na kwadra
kinain yon // wala na ba siyang makain // naroon siya sa ospita
kinakain // #27 // sa ibabaw ay araruhan sa ilalim ay batuhan a
kinakain // Boss kung gayon ho pala'y tatlong taon n'yo na akon
kinakain // ang binubuo ng pagkain ay maaaring hatiin sa anim n
kinakain // ang kinakain po nila'y long rice // namangha ang Co
kinakain // dito man ay halos walang mabili // ang mga pagkaing
kinakain // mabuti kung pumayag ang parents mo // saka baka may
kinakain // may dala siyang supot na tigib na ng napagpalimusan
kinakain // saan ba tayo ngayon mamamastol Diyak tanong ni Diya
kinakain ang inihanda niyang snack ay nag-uusisa si Larry // at
kinakain ang mga dahon ng puno // kayang-kaya kasing abutin //
kinakain ang salita kung ikaw ay nakikipag-usap // nagpaalam na
kinakain ba iya sabi ko pinatikim niya sa akin // asim sabi ko
kinakain ko pagka't may bawang // nang mag-iikasampu na ay duma
kinakain kong cereals nang matapos siyang magbihis // magandang
kinakain lalo kang gugutumin // #74 // matanda na ang nuno hind
0
9
8
0
0
4
5
Z
9
4
3
8
9
2
6
8
0
8
9
9
Z
8
9
Z
8
4
6
0
Z
8
8
8
Z
3
8
8
8
0
Z
3
3
Z
ng bibinka't butse // at iniinom mo iyong salabat habang
gang kamo'y mamatay ang tanghaling-tapat na pagbisita //
u atrasado pala kayo tuya ni Kiri // di ba ninyo alam na
ang mahuli'y agad nilalapang at ang laman nito'y kanyang
raw ang bigas ay hindi kilala rito sa ating bayan // ang
para sa mga anak ng mga pamilyang esklusibo // dalawa sa
esor Kangkong // sa sarili // mukha ngang puro gulay ang
a ha // sira ka ba ha // baka akala ng mga puti 'yan ang
milyong taon // sa kabila nito ay patuloy pa rin silang
taon gayong kasing-edad siya ni Bingo // kamote lang ang
ahon // huwag nang tuusin ang gastos sa araw-araw // ang
elahang munti // bayabas na oregano dayap na walang buto
ag-aalala totoo hindi ba na ang mga mumunting halaman ay
alita ay tinatakpan ni Larry ang bibig // habang daan ay
tong baon // kaya pala kayo tumaba roon ay masasarap ang
nta kami sa Reno upang pagmasdan ang slot machine habang
// hindi pa marahil sanay sa ating klima // ano kaya ang
a // wala akong naintindihan sa kanyang sinabi sapagka't
ulit siyang nakikihati kayat labing-tatlong kalahati ang
di ko alam kung anong katatawanan ang kanyang iniisip //
raw ang bigas ay hindi kilala rito sa ating bayan // ang
n ng white rice // ang karamihan ano ang kinakain // ang
iba't ibang kagamitan sa pangangaso at sa paghahanap ng
// pati si Neneng ay kumayod na rin // nagtitinda ito ng
ang batas-tao manggagaling sa tunay mong pawis ang iyong
// sino 'ng lulukuhin n'ya ako // naku marami pa s'yang
t ng habilin ng manggagamot at sa paghahanda ng lahat ng
Pilipinas sa oras ng break kumakain ako sa kapeterya ng
pinagsama-samang giniling na mais at iba pa hanggang ang
// mapa-langit mapa-lupa ang daho'y nananariwa // aling
ahan ay ang makulit mangutang // pag hindi ka nagpautang
nod ni Eba kay Adan bunga ng mansanan huwag kani't bawal
sama // magiging pangit ang kanyang tinig // wala siyang
i tulad ng dating bibiruin siya ng mga tauhan // ano 'ng
i Isko ang kamisetang kulay balat // marahil ay hindi na
padapuan ng langaw ang kaisa-isang anak ni Emma // hindi
sa kanya // #58 // hubarin mo na ang baro mo at hindi na
ng madalian unahang nagbalot ang bawat isa ng tinapay na
ay at Tuglibung // binigyan sila ng bungangkahoy // kung
iyon ay ibinigay sa akin // kayo ang magluluto ng inyong
ot niya na galing sa kusina // ang picnic lunch namin na
akanin ay maaaring kipilin na gaya ng bola // hatiin ang
kinakain mo ang bibingka ano // masasarap George e // masasarap
kinakain na lang namin ang panghimagas nang tumunog ang timbre
kinakain na ng tao ating laman leeg palong adidas bituka balonb
kinakain na walang anuman // ang ikatlo'y si Pah na ibong malak
kinakain ng ating mga ninuno ay mga bungangkahoy gulay isda ibo
kinakain ng lahat ng Pilipino ay ang bigas at asukal // nguni't
kinakain ng mamang ito // alam ninyo Mrs. ang panghuhula ko ay
kinakain ng mga Pilipino // nakakahiya ka // ano ka ba ha // ha
kinakain ng mga tupa // at hindi mahalagang bagay na pagsikapan
kinakain ng pamilya niya at minsan lang isang araw kung kumain
kinakain ng pitong sikmura ang dinaramit ng pitong katawan // k
kinakain ng tao // #50 // bahay ni Kiko walang bintana walang p
kinakain ng tupa // oo iyon ay totoo // ah // ako'y natutuwa //
kinakain ni Larry ang salad na inihanda na ni Mimi sa isang pla
kinakain ninyo // aba doon ay salat na sa pagkain // marami na
kinakain nito ang aming suwerte // lagi kaming natatalo // ang
kinakain niya // kapareho kaya ng mga hayop dito sa atin tulad
kinakain niya ang kanyang mga salita // mahirap kang kausapin /
kinakain niya para sa kanya lamang // #154 // tingnan mo kung p
kinakain niyang lahat ang ibinibigay ko // gustung-gusto niya a
kinakain noon ng ating mga ninuno ay mga bungangkahoy gulay isd
kinakain po nila'y long rice // namangha ang Congressman // ano
kakanin // #4 // nagsimula siyang magtapyas ng mga bato upang m
kakanin // gagawin nila ni Ato babaguhin ang hiwang iginuhit ng
kakanin // hindi ibig sabihin ay makakukuha ka na ng konsesyon
kakanin // sabi nga ho pala ni Imo kung papayag daw kayo hahali
kakanin at mga kailangan sa tulong ng madlang kaibigan at kapit
kakanin at tsaa at kape kaya // minsan lugaw at goto pa nga //
kakanin ay maaaring kipilin na gaya ng bola // hatiin ang kakan
kakanin dito sa mundo ang di pinagsasawaan ng tao // lalabas pa
kakanin ka ng langgam // #104 // mamulubi'y di mahapdi di paris
kakanin ko na po masunod ka lamang // subali't ang taong maawai
kakanin kundi ang bulok na lamang kati // kamumuhian siya ng mg
kakanin mo Ka Dino // bati sa kanya ni Baby na lumabas mula sa
kakanin ng apoy ang damit na iyon // pustura si Joaquin ngayon
kakanin ng apoy ang kapitbahay nila // hindi kakapitan ng alika
kakanin ng apoy iyan // isang buwan nang suot ni Isko ang kamis
kakanin nila sa daan patungo sa paaralan // samantala'y patuloy
kakanin ninyo ang bungangkahoy na ito ay mabubuksan ang inyong
kakanin para makatipid at buwan-buwan ay tatanggapin n'yo ang p
kakanin sa daan kung saan kami abutan ng tanghalian ay kanin fr
kakanin sa dalawang bahagi // sa isang malapad na tabla na binu
8 // #32 // aso kong si Turko nakalabas ang buto // aling
5 nay kulang pa sa amin ang kinikita niya sa pagtitinda ng
8 na ang kasipagan ay inihabilin sinabi ng Diyos ang iyong
6 nakayuko't wari'y aliping taga-Aprika na naghahandog ng
kakanin
kakanin
kakanin
kakanin
sa
sa
sa
sa
mundo ang nakalabas ang buto // bungang tumubo sa sa
palengke // mabuti na lamang at meron akong isang Ti
pawis ng iyong mukha manggagaling // kung diyan haha
tunay na panginoon // #179 // na buhat kay Bertang n
kainitan
t
l
F
X
F
F
4
9
Z
6
7
4
Z
4
9
9
indi lumabas si Noemi nang umagang iyon. Katanghalian at
hit sunog na kayumanggi dahil siguro sa kapapasada kahit
na tandaan. Kriiing. Simula na naman ng pambibiktima sa
rease at ito'y binigyan ng katiyakan ng matanda. // Nasa
kanilang sinasakyang bus pagdating sa Tulo. Palibhasa'y
tawa ang magkaibigan, halos magkandaihi sa ligaya. Nasa
ng pupuntahan // ang aga naman yata sa gabi ang party //
inaamoy ang mga basurahang punung-puno sa nakaririnding
mati sa loob ng 15 hanggang 25 minuto // huwag masyadong
pinto sa daan at kapwa tila nagmamadali ng pagtatago sa
a ang kanyang buong pagtula // inabutan ng giyerang nasa
ereo // for once hindi rin kumikibo si Mrs. Adriatico //
private place to talk sa bahay na rin sila nagpupunta //
id sa kanyang libing // mula umaga hanggang gabi // mula
i lumilingon dahil hindi ko matandaan kung paano 'yon sa
susuot ng gloves // nakikita niya ito dito sa umuusok na
kainitan
kainitan
kainitan
kainitan
kainitan
kainitan
kainitan
kainitan
kainitan
kainitan
kainitan
kainitan
kainitan
kainitan
kainitan
kainitan
ng araw nang makita niya ito. Patungo sa duyang abaka,
ng araw, napopogian siya sa binata. Mabait naman at sa
ng hapon ng Mayong iyon. // NAKAMASID si May sa durung
ng kasiyahan ang lahat nang biglang pinaakyat ng matan
ng tanghali kaya't nag-aalburoto ang mga tiyan ng driv
sila ng laughing trip nang may pumunit na sigaw mula s
// akala ko graduation na ninyo // malapit na pala ang
// bumalik siya sa upisina pagkaraan // pagkatapos ng
// ilagay ang mainit na kanin sa isang minantekilyahan
// narinig niya na ang orasan sa katapat na bahay ay t
ang krusada nina Abadilla at mga Panitikero // sandali
na ang parti // nag-iinuman na ang mga bisita ni Em na
na ng Guy-Pip fever when Inday moved over to another s
ng araw hanggang sa bumuhos na ang ulan // Ninoy hindi
ng araw sa sandali ng siyesta kung Agosto o sa bagyong
ng tropiko babae't lalaki nakasuot ng gloves habang na
kainuman
A
d
l
N
8
6
6
ng. Ito'y balita ni Grace mula kay Lorraine, ang kanyang
URANTE, binata, magandang lalaki, matalino. Kausap niya,
sap sa sala. Naglabas ng alak si Mang Ernesto. // Naging
a pa nagrerekorida rito," bida ni Mang Totoy sa dalawang
madaling mahalata kung lasing na iyan pinagbababaril ang
lamang // ang himok ng notario // nguni't ang isa nilang
yang panahon nilang iaalis ay nagsilabas nang niyaya ang
kainuman sa Remedios Circle. // Ang trabaho ay kuwentuhan, ang
kainuman sa beerhouse na iyon ang kanyang kaibigang si TEDDY. /
kainuman si Raffy nina Chief Ben, ng pulis at ng ama ng nobya.
kainuman. // Mabilis na dumayal si Pio. Pagsagot sa kabilang li
kainuman // madaling malaman kung lasing na 'yan ginagawang pul
kainuman ay siyang di nakatiis at nagsasagot sa mga Amerikano /
kainuman sa pag-aalaalang baka pa lalong basag-uluhin ng mga Am
l
d
l
d
d
l
d
d
d
q
ng kakayahang makamtan ang balang naisin. Nasa dugo niya
beerhouse na iyon nang isa o dalawang oras upang pawiin
a, lumikha pa siya para sa sarili. // Sapat nang sabihin
ya sa kanyang sarili at kapwa, sa kahit na sino pa. Kaya
g si Libay. Marunong siyang tumugtog ng piano sa paraang
slang. // Iyon ang sinabi ng kanyang ama kay Raffy upang
ming relasyon." // May ininguso si Edsel. Isang lalaking
angang hindi halatain. Ayaw niyang isipin ng kahit sino,
tarangkahan si Don Arcadio. Nakita niya sa gulang nitong
lan ng Saint Joseph ngunit wala ang dalawang goons doon.
kaipala ang abentura. At ang paglilimayon dahilan na rin sa kaw
kaipala ang tensiyon na nasagap niya, natipon sa kanyang utak b
kaipala na ang kanyang katawan -- o bawat selyula niyon -- ay n
kaipala nasabi ni Edsel na ang mga mata ni Libay ay parang sala
kaipala’y hulog ng langit. Wido. Pinag-aral ni Don Arcadio ng p
kaipala’y iparamdam ang di-kasiyahan. // Gayunman, ang dalawang
kaipala’y kasing gulang nila at mukhang binata rin. Ang lalaki'
kaipala’y maging ng kanyang sarili, na kinailangan niyang puspu
kaipala’y mahigit nang animnapung taon ay matikas pa itong tumi
kaipala’y nakikipaghabulan pala ito sa mga pulis. // "Tarantado
kaipala
d
Q
Q
d
H
y
l
l
7
3
Z
Z
Z
0
3
4
6
5
4
7
6
3
4
3
6
6
4
4
6
6
eddy ay nakamasid lamang. Kung naging babae lamang siya,
sa kalawang ay napapatungan ng mga lumang gulong ng trak
pan ang nakabuyangyang niyang dibdib. // Pumikit si Red.
ni Edsel. Dinampot ng binata ang baso ng tubig. Uminom,
ukan ng kanyang pananampalataya. Ang mga desisyon niyang
na tataglayin ng mapalad na nilalang hanggang kamatayan.
g nagpalaya sa kanya sa bilangguang nitso. // Si Mackie,
g panahon at pananaw. Marami silang ipinagkaiba ni Luisa
ng dalisay na pagmamahal sa iisang Inang Wika // #160 //
atagan ng pinatigas na lupang may halong batong maliliit
na katuturan sa isip ng ganitong uri ng paglalarawan //
to ay nakapagpapalinaw sa ibig sabihin ng nagsasalita na
t ng wika ay nagbabago ayon sa kontekstong sosyal at ito
pitagang anyo // sa tulong ng pamahalaan at dahil na rin
pagkakangiti nangulimlim ang maayang mukha sa pagkaisip
duwal kanilang sinamantala upang pakinabangan nang higit
na pagmasdan pa ang mukha ng Madreng nagkukumpisal dahil
8 // tiyakin // hindi hindi naman siya ang Presidente //
g araw sa umaga // laging nakasara ang mga bintana upang
ilipino ang mga naturang konsepto at katawagan // ngunit
u-buko // #42 // natira sa ganitong mga akala si Nena at
lita sa 'yo // pinanabikan niya ang pagdating ni Adel //
matalim kung tumingin // medyo kayumanggi ang mukha niya
pait // ang dami ngang nanligaw sa kanya noon // nguni't
ng bating hello Mister Hanzen // na tinutugon naman nito
#21 // hindi nga kaya sila umuuwi // marahil ay hindi //
// mga titser daw sa Torres // ang ganda // sino 'yon //
dato // may caucus sa Looban // #313 // isang daigdig na
lang // umiibig ka Leonor // marahil ay hindi Tansing //
uso // putos na lagi ng dusa ng sakit ng mga pagsubok //
kaipala’y napahagulgol na rin. // Nangibabaw ang damdaming pili
kaipala’y para huwag malipad ng hangin. Ano kaya ang nasa loob
kaipala’y upang huwag makita ang kaselanan ni Shiela. // Maya-m
kaipala’y upang patayin ang nahuhulaan niyang paghihinala ng ka
kaipala’y walang basbas sa itaas kaya napalungi. Ang mga pasya
kaipala’y yumao man ang katawa'y nandoroon pa rin ang nagtutumi
kaipala, ay isang instrumento lamang. O ang kanyang Manunubos?
kaipala. Spoiled brat daw si Luisa kahit may pagkamakaluma. Siy
kaipala ang kaso na lamang ng Wikang Pambansa kung sakali ang t
kaipala ay dating tambakan ng basura // umaaligid pa rin ang lu
kaipala ay higit na magiging mabisa ang mga iyon sa larawang ik
kaipala ay hindi magagawa sa napakapayak at walang kintal na pa
kaipala ay nangyari rin sa paggamit ng Pilipino // sa mahigit n
kaipala sa angking talino sipag at dedikasyon sa gawain napili
kaipala sa kanyang kalagayan // ano raw kayang kinabukasan ang
kaipala sa mga sari-sariling napala sa pagwawagi ng Magkakaanib
kaipala sa wala siyang malasakit // simula ng maysakit // #45 /
kaipala’y isa lamang siya sa mga kasamahan kaya kangina'y isini
kaipala’y makita ang mamahaling kurtina na buhat pa sa Hongkong
kaipala’y napapanahon nang ang peryodismo sa Pilipino ay magtag
kaipala’y pag-uusapan nila ni Neneng ang sulat na ito // hintay
kaipala’y pahiwatig na ang sinabi nito bago umalis sa inaasam n
kaipala’y sinalab ng init ng araw sa mga panahon ng kampanya sa
kaipala’y walang tumama sa gusto niya o siya'y masyadong nalulo
kaypala sa loob-loob man lamang ng // #164 // anupa nga't sa pa
kaypala’y iniuukol niya ang panahon ng pamamahinga sa paghahana
kaypala’y lalong tumibay ang aking paniwala // at talagang gano
kaypala’y may sariling langit na biyaya ng pag-ibig // at pagka
kaypala’y nahahabag lamang ako // maraming landas ang pag-ibig
kaypala’y talagang ganito lamang ang buhay // may kadakilaan sa
kaisa-isa
N
N
G
g
Y
f
G
H
d
H
blema 'yan. Ako, ang ama mo, ay nasa military at ikaw na
kanila." // "Huwag kang mag-alala. Hindi ko sasaktan ang
akit?! Ganoon na kaya kalupit ang Diyos, na sisirain ang
aputol ng dalawang kamay nito mula sa pulso. Pati na ang
ng ito para makapagbayad sa utang ni Magdalena kundi ang
ita ang Don. Malakas na ang boses ng dati'y nag-aakalang
Saka ang Ate Aurora niya'y nagkapag-asa. Tumaba-taba ang
dos Unidos ang mga magulang ni Benjie. Ito na lamang ang
an na ang lahat ng pananagutan niya sa buhay. Maging ang
ibdib na nakalingon sa kadarating na lalaki. Si Sonny ay
kaisa-isa kong anak ay isang lider-aktibista. Ipinarinig pa nga
kaisa-isa kong anak. Ibig ko lang pag-usapan nating mabuti ang
kaisa-isa mong pag-asang makapagbago?!" // "Dadayain ko si Norm
kaisa-isa nilang bangka ay nawasak. Himala namang nakaligtas an
kaisa-isa nitong anak na si Mark." // "Paano hong makapagbabaya
kaisa-isa niyang anak. At ayaw na niyang dagdagan ang anumang s
kaisa-isa niyang kapatid. Pati ang kanyang mga pamangkin, kahit
kaisa-isa sa angkan ng mga Martinez na nananatili sa Pilipinas.
kaisa-isang anak na si Libay. // Lumabas ang doktor buhat sa IC
kaisa-isang anak ng multimilyonaryong producer ng Nostalgia at
d
y
C
t
O
E
H
U
Q
H
G
H
5
Z
9
5
Z
8
5
3
5
9
2
2
8
8
8
Z
2
2
6
9
Z
8
Z
8
5
2
5
8
3
Z
likwad na ito ng mga pangyayari? Sino na ang daramay sa
gayong ayon kay Mark ay engaged to be married si Joe sa
na matanda, gaano kalaking kayamanan ang iniwan nito sa
karinyo at kapritso niya, hindi makatanggi. Palibhasa'y
father ko -- noong araw na sinaktan niya ako sa harap ng
paano? Ni hindi niya nalalaman kung saan matatagpuan ang
ingin ng dalawa. Sino nga ba naman ang mag-aakala na ang
a ng takdang-aralin." // Tumayo si Nep upang tawagin ang
// "Upo muna kayo, ma'am. Pasensya na kayo rito sa aming
t ang pagbati sa kanila ng mga staff. Si Benjie lang ang
ni Dea. Ngunit bumabalong ang kanyang luha. Wala na ang
apipilan ang matanda. // Ang sumunod na nagsalita ay ang
erte mo // Mommie // hindi ako papayag na mapangasawa ng
g maging bodegero ka na // anong bodegero // ayan at ang
arapat na banay-banay lamang ang pakikitungo sa kanya //
an ay cry lang nang cry mahal kasi ako ng nanay ko dahil
g mabait na bata na siyang nagpapastol at nagpapakain sa
s mo // bakit nagsara ang library // kasi may humiran ng
kapakanan alang-alang sa ikaliligtas ng buhay ng kanyang
mulang pagkabata si Buwi ay matatakutin na // dangkasi'y
rest ko ngayon dahil kumikita na nang malaki ang kanyang
ma si Amado // siya ay naparito upang dumalaw sa kanyang
kung isinasaalana-alang daw nito ang kaligtasan ng isang
iyon sa Dasmarinas Village // nagdaramdam pa siguro ang
ataga ang dumalo sa sayawan // di-padapuan ng langaw ang
pansin ng lahat na ibig ni Jesus na magpako ng tingin sa
asan ang anak na lalaki ni G. Alejandro // lalabasan ang
// ano kaya ang mararamdaman ninyo Mr. de Leon kung ang
a Filipina na si Mrs. Ruval nee Isabel de Dios SLN // at
apos walang kibong lumakad si Barbara paalis kasunod ang
p ang susian ng ilaw-dagitab at tinikwas // nag-ilaw ang
ngunit bumalik na masama ang loob dahil walang laman ang
mamalayan kung ang mga kasama ko 'y tumatakbo rin // ang
nilang katandaan ang kanilang mga anak // si Alberto ang
bulto nito upang maipatimbang sa mga suki // sa likod ng
// ang aking po lamang hinahabol sa asawa niya ay yoong
ang nababakanteng posisyon sa amin // mahihinto // 'yong
mga kapatid ng Daddy niya ay mga pari // madre naman ang
Flor ang larawan at unti-unti itong lulukutin // Flor //
g kustomer // nagkagulo sa massage clinic // #397 // ang
g nakatapos ng haiskul sa kanilang nayon // siya rin ang
y pangangailangan at karapatan // ang maralita ay tao //
kaisa-isang anak ni Don Arcadio? // Lumakad nang palayo ang man
kaisa-isang anak ni Don Felix Soriano. Sabagay, si Don Soriano
kaisa-isang apo? // <6> // Lingid sa kaalaman nilang dalawa, mu
kaisa-isang babae siya sa kanilang tatlong magkakapatid, at bun
kaisa-isang babaeng minahal ko. Fourteen lang ako noon. Paano k
kaisa-isang babaing pinag-ukulan niya nang sukdulang pagmamahal
kaisa-isang heredero sa imperyo ng mga Almendras ay wala pang h
kaisa-isang kapatid. // PAGKATAPOS ng isang buwan ay natapos di
kaisa-isang muwebles." // Naupo si Shiela. Madalas niyang sinus
kaisa-isang nagpakita ng hayag na lamig nang kamayan siya nito
kaisa-isang pinangarap niya. Parang wala na rin ang bukas. // M
kaisa-isang saksi ng matandang Almendras, ang tsuper nito. Anit
kaisa-isa kong anak ang isang anak ng squatter // Mommie // kun
kaisa-isa kong kariton ay kinuha pa // pasigaw // angkinin na n
kaisa-isa lamang siya sa aking kaharian // #43 // hindi ko gust
kaisa-isa nila akong anak // lumuha rin ako ng isang La Mesa Da
kaisa-isa nilang kalabaw na toro // pumaroon siya sa sulok mala
kaisa-isa nilang magandang librarian // paano mo mapag-aaway-aw
kaisa-isang anak // mga kaibigan sa linggong ito ay naririto an
kaisa-isang anak // siya lamang ang batang hindi nakalasap ng l
kaisa-isang anak na // hindi lalaki e hindi rin babae // naaawa
kaisa-isang anak na babae si Bachy na naninirahang kasama namin
kaisa-isang anak na dalaga na kailangang ipakita muna ang sulat
kaisa-isang anak ng kanyang amo saloob-loob ng security guard k
kaisa-isang anak ni Emma // hindi kakanin ng apoy ang kapitbaha
kaisa-isang anak ni Mang Berong // mabuti pa'y huwag ka nang ma
kaisa-isang anak nina Aling Julia // malaki ang pag-asa ng magkaisa-isang anak ninyo 'y sungi duling o komang // ipapaperyodi
kaisa-isang anak si Galatea kaya hindi mo siya masisisi kung lu
kaisa-isang binatilyong anak sa unang asawa ni Deogracias na si
kaisa-isang bombilyang lampas-tao na nakabitin sa gitna ng kuwa
kaisa-isang bunga ng kanilang kalabasa sa buong bukid // galit
kaisa-isang diwa sa aking kaisipan ay ang magpakalayu-layo sa k
kaisa-isang gabay ng kanyang magulang ay sumakabilang-buhay noo
kaisa-isang hanay ng mga niyog sa bandang kaliwa nakalatag ang
kaisa-isang instrumento // si Mang Tulyo ay nagkaasunto // dapa
kaisa-isang kakilala ni Elvira roon na paminsan-minsa'y medyo i
kaisa-isang kapatid ng Mommy niya // paiwas ang sagot ng ina //
kaisa-isang litrato mo sa akin 'yan a // ayokong pabaunan ka ng
kaisa-isang mansanas // ano sabad ni Tato // kasi kayong mga ba
kaisa-isang may mamanahing lupa sa kanyang ama at ina // #25 //
kaisa-isang tuyo hindi ipagkakait sa iyo // nagsasalabid si Jua
kaisipan
d
b
D
D
D
X
X
X
A
A
G
D
y
d
d
I
E
d
d
U
X
U
E
g
D
0
7
Z
Z
7
7
8
0
7
0
Z
7
7
3
7
g-kailangan ng anak ko ng tagapagtanggol," magkatulad na
n. Nakapaknit pa rin sa kanyang puso, sa kanyang diwa at
g-balisa si Suzette sa kanyang pagkakahiga. Samut-saring
// Habang sakay ng bus patungo sa istudyo ay samutsaring
uzette subalit hindi siya dalawin ng antok. Samut-saring
kong ipangako mo, Fidel, na pagbubuhusan mo ng matamang
iuusog niya ang pag-aalala kay Claire sa dulo ng kanyang
. Dapat siyang maging bukas sa mga bagong tauhan, bagong
ito. Parang nakakahiyang hindi pakawalan ang mga ganoong
inukunan ng biyaya. Nauwi sa inis sa sarili ang sumaging
. // "Mataas din naman ang pride ni Nardo," nagpangiting
ng usap-usapan. Masyadong nililibang ng mga pulitiko ang
a tunay na nangyari. Nanatiling haka-haka at pambusog sa
sikasuhin kundi siya at ang mga bata. // Kung magmana sa
t hindi, giit ni Edsel sa sarili, hindi gayon kahina ang
ing magkakapatid, e, hinuhubog na ni daddy ang aming mga
ilang inspirational books. Ang pagod ay bunga lamang ng
agkasalungat na katangian ng pisikal na anyo niyon at ng
ay lalabas na kahabag-habag kung kay Libay magmamana ng
ang ipaliwanag... hindi kayang unawain ng kanyang murang
ASABIHAN na ang punong tiyan ay nakatutulong sa matinong
za, Gayunpaman, hindi siya nawawala sa sariling matinong
una-unahang pagkakataon ay tinalo ng emosyon ang kanyang
Ayaw niya. Dahil ayaw niyang mag-alaga ng mga negatibong
nito ang kaalaman ng sinumang maghahangad na umunlad ang
ta o lipon ng mga salita na nagpapahayag ng buong diwa o
lang little brown Americans walang sarili at orihinal na
natin ang mga kapaligirang nakapalibot sa ating buhay at
ng damdamin hinggil sa mga tao pook pangyayari at maging
na tumutula at namamahayag ng mga pulitikal at sosyal na
ang puwersang kasing-makamandag ng banyagang paniniil ng
sa usapang iyan // siya ang bukalan ng matatalinghagang
// ang titik B ay lipon ng mga salitang may buong diwa o
agdadala ng paksa ay higit ng dumudulog sa emosyon kaysa
a ang pagkatula // ito rin ay may mga larawan aksiyon at
mga tiyak na pangyayari na magpapalinaw sa mga naturang
itong iwaksi ang anumang pagkaalipin ng ating pambansang
in at tayo ay binahaginan ng bago at kapakipakinabang na
inagsuspetsahan ko ng di maganda ay may gayon katayog na
ay ay magkaroon ng diwang hitik na hitik sa matatayog na
kaisipan ang gumuhit sa diwa ng dalawang lalaki. // "Hindi nama
kaisipan ang isang napakalalim na pagkalito at pagtanggi sa isa
kaisipan ang naghahari sa kanyang balintataw. Tiyak na sa mga s
kaisipan ang naglalaro sa kanyang kamalayan. Naroroong makita n
kaisipan ang namamayani sa kanyang balintataw. Nakikini-kinita
kaisipan ang sitwasyon n'yo ni Rachel. Malulungkot ako nang hus
kaisipan at nababawasan ang sakit ng hindi nila pagkikita. Pero
kaisipan at pananaw. // Pagkapahinga, naligo sina Fidel, Bek-be
kaisipan dahil sagrado ang kapaligiran at humihingi ng malinis
kaisipan kay Marissa lalo na't natagalan siyang sumakay. // <6>
kaisipan kay Rael. "Kung ako sa kanya, makikitira na lang ako s
kaisipan ng sambayanan at nakakalimutan na nila ang kanilang tu
kaisipan ng tsismosong publiko ang laman ng kanilang kuwento. /
kaisipan ni Libay ang mga bata? // Napuna ni Don Arcadio ang ma
kaisipan ni Libay. Hindi ito ang tipo ng babaing ni sa panagini
kaisipan para raw pagdating namin sa hustong gulang, e, malawak
kaisipan. "Mas mabilis mapagod ang isang tao na hindi interesad
kaisipan. // Si Marlen... A, matalino iyon. Kamag-aral ni Edsel
kaisipan. // Tumunog ang telepono. Narinig ni Edsel ang tinig n
kaisipan. Ang tanging alam niya'y maligayang-maligaya siya kapa
kaisipan. At ito ang malimit na daan para mapalapit ang isang l
kaisipan. Maagap naman siya sa pagkontrol sa emosyong hatid niy
kaisipan. Maiintindihan iyon ni Vince. Totoo, lubha niya itong
kaisipan. May mga anak siyang dapat na isaalang-alang. Huwag na
kaisipan." // Na-impress si Suzette sa tinuran ni Mr. Melendez.
kaisipan // #3 // ipinanganak si Antonio Luna noong ika-29 ng O
kaisipan // #355 // ang totoo sa harap ng salamin ay hindi na n
kaisipan // ang ating pinag-aralan ang katayuang panlipunan ang
kaisipan // ang pagninilay sa mga iyon pagtitimbang-timbang at
kaisipan // ang tradisyong ito sa peryodismo ay ipinagpatuloy s
kaisipan // at yaon ay ang katutubo o indihenong pagsasamantala
kaisipan // buhulan mo na lamang para matapos na ang mga iniisi
kaisipan // higit itong nauunawaan at nakapagbibigay ng tiyak a
kaisipan // ito ang dahilan kung bakit higit itong madaling tan
kaisipan // kadalasan nauukol ito sa kalikasan hayop at kagamit
kaisipan // kundi ay magiging malabo ang kalahatan ng kaisipan
kaisipan // ngunit makabuluhan din ang ilang implikasyong etika
kaisipan // noong 1869 si Gobernador-heneral Carlos Maria dela
kaisipan // pero matagal na rin akong tumigil // sabi // noon s
kaisipan // si del Mundo bilang kritiko nang panahong yao'y dap
0
Z
Z
0
9
0
7
7
7
7
7
Z
Z
Z
0
7
7
Z
0
7
7
7
Z
Z
0
Z
7
7
7
0
8
7
3
3
9
Z
Z
0
Z
7
7
9
ang titik A ay lipin ng mga salitang walang buong diwa o
inadalisay na pagpapahalaga sa mga iyo'y mapapanatili sa
sa isipan ng kanyang mga tauhan // ipinahahayag niya ang
kahulugan nito ay pagpipigil sa mga pansariling hangarin
a na siya sa pagitan ng dalawang bundok na iyon // isang
agsasarili // isa itong tanda ng pagkakaroon ng ganap na
ra at wikang Pilipino lamang // ang higit na pagyaman ng
ng nagiging hibo ng wika ng dati nating mga mananakop sa
ntas ang sinumang tagakanluran na dapat tularan sa bawat
hagi ng paksang mga katutubong pamamaraan sa paghubog ng
n sa tulang Pilipino na kalangkap ito ng wika sa kanyang
ama ko 'y tumatakbo rin // ang kaisa-isang diwa sa aking
ng anekdota na bubuhay ng mga pangyayari upang ang isang
m na kaisipang tinatalakay ng isang manunulat // ang mga
tabi ng durungawan may isang alaalang sumasagi sa aking
ng salaysay subalit dito naipaloob ni Santiago ang ilang
Maynila sa Panahon ng mga Hapon // nahinog at lumaya ang
nhi ng isang dakilang kahapon // bakit lahi itong maging
kalagayan ng iyong mga anak // magiging payapa ang iyong
na tiyak makatuturan makabuluhan ay makapagpapayaman sa
ito dapat makagambala sa matino't maayos na daloy ng mga
iba pang hanapbuhay at nakilala natin ang mapagbigay na
ang tiyak na larawan ng kanyang ibibihis sa mga basal na
saya pa rin siya ng isang maya // sumilid tuloy sa aking
an ng palaisipan // mababakas din natin dito ang diwa at
tuwirang panghihiram ay likas na ginagawa ng sama-samang
ng kolonyalismong Hapones // isang tunay na pag-unlad ng
ang kanluranin // ay lalo lamang tumindi ang kolonyal na
Alatas ay naglarawan ng kanyang tinatawag na binihag na
-iba na sila ngayon // kasalukuyang nagbabago na rin ang
iyang sisira // tayo ay may tungkulin na pangalagaan ang
od at pakikisama sa maylupa at sa kapwa magsasaka // ang
ang pagkakamali ni hindi kami nagkakagalit // ang gayong
sa urbanidad // hindi naman siya konserbatibo at ang mga
Emily // tila ayaw niyon na humango siya sa balon ng mga
ating paningin at maraming mga hindi pinapansing bagay o
banyaga kaya 't madali siyang paglakuan ng anumang bagay
// nailalarawan sa pamamagitan ng bugtong ang pag-uugali
// ang ikalawang uri ay yaong tawag term sa mga simulain
unang taon dito ng mga Amerikano nag-aral at nahubog ang
ahon ng mga Amerikano // nagkaroon ng sapat na gulang at
946 // subali't ang aking isip na hindi magkasiya sa mga
kaisipan
kaisipan
kaisipan
kaisipan
kaisipan
kaisipan
kaisipan
kaisipan
kaisipan
kaisipan
kaisipan
kaisipan
kaisipan
kaisipan
kaisipan
kaisipan
kaisipan
kaisipan
kaisipan
kaisipan
kaisipan
kaisipan
kaisipan
kaisipan
kaisipan
kaisipan
kaisipan
kaisipan
kaisipan
kaisipan
kaisipan
kaisipan
kaisipan
kaisipan
kaisipan
kaisipan
kaisipan
kaisipan
kaisipan
kaisipan
kaisipan
kaisipan
// tinatawag itong mga parirala // ang titik B ay lipo
at buhay ng mga nilikhang kanyang pinagpapahayagan //
at damdamin ng kanyang tauhan sa pamamagitan ng mga sa
at gawa upang ang lakas ay magamit sa pagkamtan ng mit
at hindi tao ang naglaho at walang anu-ano napatid ang
at kakayahan na makapagpasiya kung ano ang mga dapat n
at kalinangang Pilipino ay mapananaig kapag ang mga ka
at katauhan ng ating mga kalahi // sa pagdaraan ng mga
at lunggati // panitikan siyempre ang pinakamarilag na
at pagkatao // na bahagi naman ng pangkalahatang paksa
at sa kanyang himig // pinatunayan ng Isang Dipang Lan
ay ang magpakalayu-layo sa katakut-takot na impiyernon
ay magkaroon ng linaw at larawan sa isip // ang isang
ay mahirap tarukin ng bumabasa ang kahulugan at ang tu
habang ako'y nakikinig sa mga nanghaharana // at minam
hinggil sa kahulugan ng tunay na kagandahan at ng sini
kaalinsabay ng pagluwal na muli ng Republika at ng pan
kilos anyo gawi at huwad dayuhan ang tindig ng bansa t
kung mauunawaan mo ang pagbabagong nangyayari sa kanil
makapagpapasagana sa bisa ng katha // kaya anuman ang
manapa'y dapat itong makapagyaman at sa ganoon makapag
na galing sa Amerika at Europa sa pamamagitan ng mga p
na kinakatawan ng babae mundo at ng pag-ibig // #12 //
na talaga ngang siya 'y maaaring maging isang mabuting
ng ating mga ninuno // sa kasalukuyan tulad ng bugtong
ng buong bayan // halimbawa nang ang hayop na caballo
ng kolonyal na Pilipino ang sinapol sa nobelang ito na
ng maraming Pilipino lalo na ng mga nakatataas sa lipu
ng maraming lipunan sa Ikatlong Daigdig // si Benito L
ng mga batang iyan // pabagu-bago ang kanilang mga dam
ng mga kabataan // #53 // nang si ama'y nabubuhay pa a
ngayon ng masa sa Sinakulo ay may dalawang dimensiyon
ni Edith nang tuklasin ko ay nalaman ko ang dahilan lu
niya sa ilang pag-uusap namin ay malawak // malayo ang
niyon // magagawa kaya ni Emily ang maging tapat // at
noong una ang magkaroon ng kahulugan at kabuluhan // n
o bilihing yari o likha sa ibang bansa // siya ay sagu
pang-araw-araw na buhay at katutubong paligid ng Pilip
pangyayari pamamaraan lakas ng kalikasan aral at iba p
sa Panahon ng mga Amerikano // nagkaroon ng sapat na g
sa gitna ng dahas gutom panganib poot at takot sa mga
sa hurisprudensiya ay nagpaimbulog pa sa imahinasyon /
7
4
7
Z
0
Z
7
7
Z
7
4
9
7
7
7
4
7
7
7
7
2
7
7
0
Z
8
Z
Z
Z
manunulat ang hindi nagnanais na makapaghatid ng kanyang
os // maging isang tunay tayong malaya ganap na bansa sa
gmamahal ng tagalunsod // maaaring nagbukal ang ganitong
ng kaisipan // kundi ay magiging malabo ang kalahatan ng
bangang sagutan na nagpapahayag ng mga hilig ng damdamin
ro-kuro o damdamin // hindi sapat na banggitin ang isang
a guniguning Pilipino ay binihisan at binigyan ng bagong
itong pagkaabalahan ng manunulat // upang mapatindi ang
g mga salitang tao babae mundo pag-ibig at iba pa ay mga
ang Guinto // #133 // ang pinagyayamang rebolusyunaryong
ap nito sa inyo ko natutuhan ang magsuring mabuti ng mga
aging masaya dahil nagkaroon ako ng isang napakatalinong
/ samantala damang-dama natin ang alab ng mga kilusan at
uring na instrumento ng pagpapahayag ng mga kuru-kuro at
al sa bumabasa // maaaring iyon ay makapagpalinaw ng mga
iya ang mga nagsusumbong na tukuyin ang tinatawag niyang
nobelista malinaw na ibinatay ang kasiningan ng akda sa
gsasaad na naipahayag na ng nagsasalita ang isang diwa o
Amerika sa isang kaso ang kalayaang ito ay nabubuhay sa
ain na ako // lahat ng pandiwang palikas ay mayroon ding
manga sa katatagan ng loob nito sa ginawang pag-uulat sa
taong sunod ay dalawang pangunahing akdang nalahiran ng
kalayaang ito ay nabubuhay sa kaisipang nakikiisa at sa
emokrasya // nakapagbibigay ito sa tao ng kinakailangang
ayag sa kani-kanilang mga simbahan // sa mga panlahat na
ndi ko naiisip ang hirap at sakit ng puso // puno ako ng
ang pahayag upang mapagaan ang mahihirap at malalalim na
pambungad na pangyayari na pampagaan sa mga malalalim na
maluwag sa kanyang loob ang pagtangkilik sa mga bagay at
kaisipan
kaisipan
kaisipan
kaisipan
kaisipan
kaisipan
kaisipan
kaisipang
kaisipang
kaisipang
kaisipang
kaisipang
kaisipang
kaisipang
kaisipang
kaisipang
kaisipang
kaisipang
kaisipang
kaisipang
kaisipang
kaisipang
kaisipang
kaisipang
kaisipang
kaisipang
kaisipang
kaisipang
kaisipang
sa iba // sa ganito unang iisipin ng sumusulat ang kan
sa kabuhayan sa katotohanan // wala na tayong tali kay
sa naunang kalipunan ng ating panitikan ang baryo ay b
sa pang-unawa ng mga bumabasa o nakikinig // #47 // ti
talino at yaman ng haraya ng bawa't barangay o liping
upang iyon ay magkapuwang sa isip ng bumabasa kinakail
wari ng mga sumusunod na henerasyon ng mga manunulat b
bagamat magkaibang kategorya ang nobela at realidad m
basal at kung uusigin ang isip sa kanilang kakanyahan
ikakalat at palalaganapin sa buong kapuluan ay inihal
maaaring magkaroon ng masasamang kahulugan at lisya s
madaling matawag kung kailangan para sa aking pagtata
makabayan na naghuhumiyaw sa ating kapaligiran // #69
makatutulong sa mambabasa // bahagi ang ganitong kons
malabo makapagturo ng katotohanan makabanghay ng pani
mapanganib at gawing labag sa kaayusan at kapanatagan
nagpapahalaga sa mabulaklak na pananalita hayagang pa
nais niyang ipaabot sa kausap // #184 // ang unang ha
nakikiisa at sa kaisipang sumasalungat // ayon naman
nauunawaan na // walang sinumang nagsasabi ng umuulan
sibiko nito // mabibilang sa daliri ang mga taong ibi
sosyalista ang lumitaw at nagpatatag sa tradisyon ng
sumasalungat // ayon naman kay Voltaire sa isang klas
sunud-sunuran at ng pagpapaubayang saloobin sa mga ku
taglay ng mga aral ni Hesukristo kailangan ang mga ti
tila di akin ngunit nagbabaga // ako ba'y mabubuhay n
tinataglay ng bawat bahagi // ito ay karaniwang ginag
tinatalakay ng isang manunulat // ang mga kaisipan ay
yari at likha sa kanyang bayan // siya ay tunay na ka
kakabit
L
E
X
u
L
f
1
7
4
4
4
lang siguro talaga ang kalakaran sa negosyo ng trucking,
batang pinangakuan na isasama sa pamamasyal. Laging may
// Pagkapahinga, naligo sina Fidel, Bek-bek, Jet-jet sa
, sabihin mang nambabae ito (isang bisyong siyempre pa'y
i iyong kabit na nga lang e, miserable pa rin ang buhay.
Basag na ang boses ni Amanda. Wala ang poot na kanina'y
n hindi nga puwede 'yong malayo sa akin ang mister ko //
pandaigdigang pag-unlad // sa pananaw na ito may laging
an dito upang magmina sa kabundukan // kung magkaroon ng
a sa pila ng sampu-dalawampung libong tao sa mga kalyeng
alitan lang pala ng PDA na pareho din ng kahulugan // at
kakabit
kakabit
kakabit
kakabit
kakabit
kakabit
kakabit
kakabit
kakabit
kakabit
kakabit
ang "pakikisama". // Noong una ay talagang gulat na gul
na "Tito" ang tawag ni Tina sa lahat halos ng lalaking
na artipisyal na ilog ng compound. Nakabantay si Yaya.
na ng pag-asenso ng lalaki), basta ang tungkulin ng bab
na rin lang, bakit hindi pa sa mapera? // Parang narini
ng bawat salita. // "Pumayag ako dahil sa pag-aaral. At
ako talaga maski saan magpunta // mantakin mo tulad ng
na interes ang tao so mga proyekto sa siyensiya agrikul
na isang Bikolanang pumayag na iwan ang pagiging manana
ng Sto. Domingo church na pinagbuburulan sa dating sena
ng galit ng bayan isinilang ang alyansa ng mga bagong m
8 habang sa mahirap makapal na kristal ang nakasasangga //
5 t na subdivision o housing project sa 2 soda fountain na
2 lihim na pag-iyak ni Evelyn // halu-halong damdamin ang
7 // gayunman kaiba sa pag-unlad ng nobela sa Kanluran na
7 alaan // isinusulat sa kapital ang republika kung ito ay
kakabit
kakabit
kakabit
kakabit
kakabit
ng
ng
ng
ng
ng
ina'y isang batang musmos sapatos na bago ang iniuun
isang maliit na botica // at 3 sa harap ng barong-ba
pag-iyak niya lungkot pagkaulila pagrerebelde // #54
pag-unlad ng gitnang uri ang nobela sa Pilipinas ay
pangalan ng bansa // ginagawang kapital ang mga titu
kakaiba
n
m
l
l
F
m
e
o
o
W
o
M
X
H
y
B
p
g
E
f
m
o
K
X
e
G
F
o
X
g
m
p
x
Y
m
, parang nang makita kita kanina, mayroon akong nadamang
na niya tungkol sa human sexuality ay may nararamdamang
pag-aalalang pinapatindi ng nararamdamang pagkainip. //
ng kaliitan, mistulang galaxy ang katawan ng tao. Ngunit
a ang nakasalubong niya, may dalang balikbayan box, pero
katulong! Lagpas-lagpasan ang tingin sa katawan nito. At
otoo pala ang sabi sa kanya ni Carla noon. Talaga palang
abae at dalaga pa ang nagkasakit nang malubha. At naging
mangilan-ngilan. Mahahaba ang kuko. Busalsal ang labi at
sang bituing kumuti-kutitap. Sa puso ni Jim, batid niya,
kahoy. Pawang may mga edad na ang nasa harapan ng bahay.
cuits. // Nagsimula ang interview: // "Bakit mo nasabing
naw, aaminin ni Fidel na magaling ang babae. Mga bago at
ay madalas naman silang nagkakaroon ng meeting, subalit
dito naman ay titriplehin niya ang kanyang kasipagan. //
mahabang mesa'y walang pakundangang dinambahan, sadyang
ang paningin ang isang maliit na kubo sa ibaba ng burol.
Ronald. // Ilang araw na iyon na hindi niya napapansing
rangers at special forces ng Philippine Army na talagang
aw pa rin ito at parang nananalangin. // Alam ni Nelson,
ng pagdating ng kasukdulan, ngunit may naramdaman siyang
sto na niyang yayain ang asawa na bumalik na sa Maynila.
on ay isinentro ni Alicia ang mata sa may gawing Luneta.
lawa ang pagsasayaw sa loob ng condominium ni Rachel. //
ama't dati na niyang pinaghahandaan ay magiging higit na
o'y hindi niya ginamit sa harapan kahit minsan. Bukod sa
got ng bata. // Manghang-mangha ang mag-iina sa tanawin.
an itong nag-iisip... sadyang marami na ang nangyayaring
t ang kanilang American boss ang bumunot ng grand prize.
yenan niya. Pinakiramdaman niya si Edwin. Normal. Walang
mag-asawa. Simula pa kanina ay may napapansin na siyang
a na, Edith. Ipinagamit ko sa iyo 'yon." // "Wala namang
g naliligo. Masaya naman s'ya, wala naman akong napunang
adala ng mga bulaklak na 'yon. Muli siyang nakaramdam ng
kiramdaman niya ang sarili ngunit wala siyang malaman na
kakaiba
kakaiba
kakaiba
kakaiba
kakaiba
kakaiba
kakaiba
kakaiba
kakaiba
kakaiba
kakaiba
kakaiba
kakaiba
kakaiba
kakaiba
kakaiba
kakaiba
kakaiba
kakaiba
kakaiba
kakaiba
kakaiba
kakaiba
kakaiba
kakaiba
kakaiba
kakaiba
kakaiba
kakaiba
kakaiba
kakaiba
kakaiba
kakaiba
kakaiba
kakaiba
agad sa aking dibdib. Na... Na para bang..." // "... Pa
ang babae matapos itong makipagniig. Ngunit pakiramdam
ang dapyo ng hangin. // At aywan niya kung dinadaya ng
ang galaxy na iyon, ang katawang iyon. Kakaibang-kakaib
ang hugis. Mas manipis at mas pahaba ng kaunti, at 'di
ang itsura nito, ang mukha ay mabalasik! Nanlilisik ang
ang karanasang iyon. Ibang-iba. Walang makapagtuturo. H
ang kilos nito. Naging boses lalake ito at nagkaroon ng
ang kulay berde na balat. Larawan ng isang kampon ng ka
ang lamig na sumasaklot doon. Sapagkat sa araw at oras
ang mga anyo nito. Ngunit dahil sa dilim ay hindi na na
ang mga panaginip mo ngayon?" tanong ni Isabel, handang
ang mga suhestiyon na naririnig niya at kahit ayaw niya
ang pulong na kailangan nilang idaos ngayon. En banc. I
ang sigla niya sa pupuntahang appointment ngayong tangh
ang sobrang kasiglahan, pinag-aagawan ang mga promosyon
ang tingin niya sa kubong iyon ngunit hindi naman niya
ang tingin sa kanya ng mga nakakasalubong niya, ng mga
ang training na pinagdadaanan bago maging regular, ay a
ang umagang iyon. Bukod sa kanya, payapang nakaupo sa r
habang inaangkin ang kanyang asawa, hindi makapaniwala
kasi ang nararamdaman niya sa lugar na 'yun. Hindi nga
naman ang parehang nakikita niya sa may bandang bungad
nga lang ang ginagawa nilang paglalaro. Kasabay ng tugt
ngayon. Alam niyang siya ang main attraction mamaya sa
nitong tingin noong abutin nito ang kamay ni Dea nang m
rito ang hangin, payapa. Kay lapit lang pero hindi nila
sa balat ng lupa. Ang paglaganap ng maraming sekta ng r
sa dati, game na game si Fidel makipagbiruan at makisal
sa ikinikilos at ipinakikita ng dalawa sa kanya. Nagpaa
sa ikinikilos ng lalaki. Para bang sanay na sanay itong
sa kamera mo. Napansin kong iba iyon sa ginagamit mo pe
sa kanya. 'Yon nga lang, parang sobra s'yang makuwento
sa kanyang dibdib. Bumilis ang pintig ng puso. Waring k
sa kanyang katawan. Sabi sa mga librong nabasa na niya
A
A
o
B
R
F
B
B
R
v
o
Q
F
F
o
x
A
K
A
H
n
o
p
I
I
l
A
s
K
N
o
o
o
o
J
T
B
f
o
F
u
m
g rush hour ay isang mala-uod na biyahe ng mga sasakyan. kakaiba sa karamihan, walang pagkainip si Marissa dahil sa pagl
yang hangaring baguhin iyon kung ayaw ng may katawan. // kakaiba sa kaso ni Marissa. Gusto niyang makawala sa lugar na p
ito at sa paligid ay kulay berde sa halip na kulay puti, kakaiba sa mata ng pangkaraniwang tao. // Lalong humanda ang da
ng ganitong damdamin sa harap nilang dalawa ni Lerma ay kakaiba sa nakagawian ni Kiko na kilos ng kapitalista. // "Nina
bin. May alam pala talaga ang bata. // "Basta po, Mommy. kakaiba si Lola Gloria. Weird di ba?" ani Robin. // "Sssh masam
an ang Mills & Boon maski papano. Sa punto ng "kakaiba." kakaiba talaga ito sa lahat ng naranasan niya, gayong sanay rin
anganta. Na kung mayroon mang katangian ito upang maging kakaiba, iyun ay sa kadahilanang ang lahat ng mga nagsisilbi do
sa produksiyon na kulayan ng berde si Kiko upang maging kakaiba, kulayan ng pinturang madaling hugasan sa tubig. Ang pr
ang tingin sa buong kuwarto. Wala naman siyang makitang kakaiba. // "Ano'ng problema?" tanong ni Rob. // "Kasi natatako
a kami babalik sa Amerika." // Napapailing ang matanda. "Kakaiba. Ang mga narine sa Pilipinas, handang ibenta ang kalaba
mamahala sa lantsang iyon. Wala naman silang napansin na kakaiba. Kaya inalis na nilang mag-anak ang kabang dulot ng pag
ling reflection sa salamin. May kinang sa mga mata niya. kakaiba. Napangiti siya. "Gaga!" // <KABANATA4> // NAGHIHINTAY
ma nga naman ang Mills & Boon maski papano. Sa punto ng "kakaiba." kakaiba talaga ito sa lahat ng naranasan niya, gayong
n sa loob ni May ang pagkainis dahil nag-e-enjoy siya sa kakaibang ambience ng lugar. // "Wala ba niyan sa Manila?" tano
ang nakasarado. // Pagbungad pa lang nila sa loob ay may kakaibang amoy ang sumalubong sa kanila. At ang mga naroong tao
ng boses. Pero bwakang-ina, wala, wala siyang masilip na kakaibang anuman. // Pwede kayang wala sa mga ito ang salarin?
ugis ng mga hanay ng kabahayan at sa biglang tingin, may kakaibang anyo na masisilip sa nangyayaring katahimikan. // Nap
pasok pa lamang sila sa gate ay langhap na ni Alicia ang kakaibang atmosphere. // "Tiya, puro pala mestisa ang nag-aaral
pagdating sa appointed interview kay Grace. Nagkaroon ng kakaibang aura ang lalaki. // Naroon na ang aplikante pagdating
// Aywan ni Agnes kung ang husay ng programa nila o ang kakaibang aura ng kanyang personalidad ang nagpaoo sa mga taong
y muli niyang pinagmasdan ang pasyente. Nakadama siya ng kakaibang awa dito bagamat sa mahaba-haba na rin niyang pagtatr
asawa ay nilulukuban ng kakaibang halina sa pakikinig ng kakaibang awit na papuri sa Pinapanginoon ng mga taong nakapali
a mo. Napansin kong iba iyon sa ginagamit mo pero walang kakaibang bagay na puwede kong pagtakhan doon. Can afford naman
ay pilit na darating ang pagkakataong magpapakita ito ng kakaibang bangis lalo pa nga't ganoon na isang mahal nito sa bu
laklak ay kasalukuyan nang namumukadkad at nagsasabog ng kakaibang bango ang kanyang talulot -- pero hindi pa pala siya
aminang iyon na nagtataglay ng mahigit na sampung libong kakaibang binhi ng lamok, ang mga organismo ay waring iniluwal
ang nalaman niya tungkol sa pinagkakautangan ng trabaho. kakaibang buhay yata ang nasadlakan ni Grace. Walang bahid pagd
bata, habang ang kalawakan ay waring nabubuksan sa isang kakaibang daigdig na yari sa ulap at napapalamutian ng mga bitu
a siyang inidentified object na nangangambang maligaw sa kakaibang daigdig. Pero kailangan niyang mag-survive. Kumilos.
alo sa kanya ng pulis. Patuloy pa rin ang pagtakbo nila. kakaibang damdamin ang tumama sa kanya habang tumatakbo sila. M
too magmula nang magdalaga siya ay nakaramdam na siya ng kakaibang damdamin kay Gerar, damdamin na hindi niya matukoy. P
nararamdaman niya ngayon. // Noon pa man ay iyon na ang kakaibang damdamin na sumibol sa kanya na hindi niya kayang big
angyayari sa kanya. Ah, hindi niya kayang ipaliwanag ang kakaibang damdamin nasa sa puso niya. // Nagpursiging maghanap
mga nilalang sa patag. At ngayon ay nakasumpong siya ng kakaibang damdamin para sa babaeng nasa patag. Si Jeciel... mah
// Wala siyang malamang sabihin. Naisip na lang niya ang kakaibang damdaming saglit niyang nadama nang magkasalubong ang
ayos ni Millet. // Kangina sa parlor ay nakita niya ang kakaibang ekspresyon sa mukha ni Millet habang tinitingnan nito
nda n'yo?" // "Wala naman e. Wala naman akong nakikitang kakaibang galaw sa lugar natin. Wala namang ibang taong nagagaw
li ang makapal at malinamnam na tangguingue steak na may kakaibang gravy sauce. Ang kanilang pananghalian ay may kasaman
ang nakaambang panganib. Ang mag-asawa ay nilulukuban ng kakaibang halina sa pakikinig ng kakaibang awit na papuri sa Pi
aglapat ang likod ni May sa pagtulog. Binabalisa siya ng kakaibang hangin. Ito marahil ang tinatawag ng ibang "namamahay
'yong nakakita ng pangyayari; wala sen'yong nakarinig ng kakaibang ingay kagabi? // Sige, tapos na 'yan. Madala sa morge
ahanda na sila sa pag-uwi nang kapwa sila matigilan. May kakaibang ingay silang narinig. Musika! Malambing at kahali-hal
n
x
W
f
p
o
o
O
g
q
X
n
I
A
B
f
o
O
n
n
m
R
n
o
K
n
C
o
o
o
X
d
m
f
K
e
s
R
p
p
p
p
la ba tinatabingan nito ang mga bagay na pinagmumulan ng
ya ang gusto niyang ipadama, naturuan niyang maghanap ng
mga labi sa naghihintay na labi ni Karla. Unti-unti, may
ig ng tubig ay hindi nakahadlang sa biglang pagsingaw ng
nasa leeg niya. Makintab at mukhang bagung-bago ang may
ndan ang mga magulang sa probinsiya ay sakmal na siya ng
pa rin naaalis sa kanyang isip ang balitang nabasa. May
ng ulo doon na parang unan. Napapikit si Melanie. // May
san. Malulutong na halakhak na naghatid agad sa kanya ng
// Hindi makakibo si Mang Emilio. Siya man ay nagulat sa
na iwasan ang babae. Natitiyak niyang simula na iyon ng
gang sa unti-unting maglaho ang pakiramdam at manaig ang
nin niya sa kanyang sarili, na nagdulot iyon sa kanya ng
elo, bago tayo makalipat sa kung saang impiyerno." // Sa
sa pinaglilingkurang Karaoke Bar, napuna na ni Lerma ang
aysay. // Sinimulan niyon sa kabataan ni Don Ruperto, sa
makagamot siya ng isang taga-baryo Duero na sinapian ng
ng babae, mas malilinaw ang guhit at hugis ng mukha. //
a tuwing magkikita kami sa panaginip." // May gumuhit na
sible! Boses lalake ang kanyang narinig. // Gumapang ang
milla." // "Kung ganoon ay paano mo ipapaliwanag ang mga
wentuhan ni Gloria kaya halos nalimot na ni Mara ang mga
. Matangos ang ilong, manipis ang mga labi at may dalang
y galing sa ibang lupain," habang nagsasalita ito ay may
hinampo. // ILANG araw pa ang lumipas ay kapuna-puna ang
ktor. At halos hindi siya makapaniwala nang makitang may
long ni Kristina sa sarili. At muli, naramdaman niya ang
sto lang niya sa abante ay ang mga balita tungkol sa mga
a siyang makita iyon ngunit sa pagkakataon ngayon ay may
ang kilos nito. Naging boses lalake ito at nagkaroon ng
araming batang katutubong halatang malnourished dahil sa
intay. // Daiti nga lamang... ngunit nadama ni Edsel ang
aiiyak. // Napadilat ang dalaga nang maramdaman nito ang
ke sa Metro Manila at karatig, dumagsa na ang order. Ang
k, bata ka pa," pag-aalo ng kanyang mama nang makita ang
akadama siya ng bahagyang kirot na agad namang napawi ng
ang mata, na nasa gitna ng noo. Iisang matang lumuluha.
kayong pareho ni Robin kay Susanne kaya naisip ko na may
pagkakapansin ng mga kaeskuwela sa kamera at maging ang
aalalang tanong ng ina. // Gustong sabihin ng dalaga ang
ng pagkakataon ang sarili na makapag-isip ng tungkol sa
ho nang mapasakanya ang kamera ay kung anu-ano na ho ang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
ingay. // Mabilis siyang lumakad. Tinungo ang lugar n
init na dulot ng katawan ng isang babae. Ngalngal nga
init na gumagapang sa kanyang katawan. Humilig si Kar
init. Hindi na alam ni Nelson kung sino ang unang yum
istilong kamerang iyon. Ang uri ay hindi pa niya naki
kaba at takot. At ito nga marahil ang nag-udyok sa ka
kaba na bigla na lamang bumangon sa kanyang dibdib. /
kaba na naramdaman si Audie. Gusto niyang tanungin pa
kaba nang makasakay na siya sa tricycle. // Nasa loob
kagandahan ng anak niya. // Isa pala sa mga naroon na
kalbaryo sa kanyang pangalawang mundo -- ang kanyang
kaligayahan sa pagkakarinig ng pangalang ang tagal ni
kaligayahan. Kaligayahang sapul sa kanyang pagkabata
katahimikan ng kanilang mga kalapit-kuwarto, natitiya
katamlayan ng asawa. Parang hindi mapakali, parang ma
katapatan nito sa anumang tungkulin hanggang sa isang
katauhan. // Babae at dalaga pa ang nagkasakit nang m
kayumanggi ang kutis nito. Ang unang pumasok sa isip
kilabot sa buong katawan ni Phil. Pamilyar sa kanya a
kilabot sa kanyang katawan. // Gumuhit ang pagtataka.
kilos at pag-iisip ko?" // Ang pagdating ng iba pang
kilos nito nung huli itong dumalaw bago pa sila ikasa
kislap ang bilugan at malalaki niyang mga mata na mai
kislap na mapapansin sa mga mata nito. // "A, e isasa
kislap sa mata ni Alicia. // "Iba talaga kapag in lov
kislap sa mga mata ni Nieza. // Sa natatandaan niyang
kislot na 'yun sa loob ng dibdib, may tila bumubundol
krimen o kaso na minsan ay wala sa iba. Ganoon pa man
kuryosidad siyang naramdaman. Ang kagustuhan niyang m
lakas. Ngunit nang dahil kay Russo ay gumaling ito. I
laki ng tiyan. Ang mga matatanda ay may mga sakit sa
lambot ng bibig ni Libay. Nalanghap niya ang nakakaak
lamig ng hangin sa kanyang balat. Tumingala siya at n
lasa at sarap ng bihon ang naging susi ng unang tagum
lungkot sa kanyang mata. "Marami pang pag-ibig na dar
luwalhati. // "Mahal kita, Monique," paulit-ulit na b
mukha. // "Tahan na, tahan na. Me kasama ka na, narit
nangyari sa inyo. Tapos ilang beses na 'kong binabala
nangyari sa kanyang sarili. Ang pagkaka-tonguetied ni
nangyayari sa kanya pero parang wala siyang kakayahan
nangyayari sa kanya. Pero para namang napakalayo at n
nangyayari sa kanya." // Bahagyang nag-iba ang mukha
O
O
p
q
o
s
m
A
t
N
p
W
n
m
X
A
n
J
J
o
o
e
N
F
G
K
K
v
A
n
T
r
b
I
n
U
F
q
I
W
e
F
ang linalakaran nila. Tumayo ang mga balahibo nila. May
ing rehearsal iyon ng mga magsasayaw mamayang umaga. May
ngiti nito sa labi. Ang hindi napansin ng dalaga ay ang
arili. // Buong bangis na nakipaghamok si Rudolfo sa mga
a Jeciel at ng kanyang magulang. Si Jeciel ay nabihag ng
ndong kinabibilangan n'ya." // At nagkaisa sila sa isang
san si Camilla, tapos na sa kanila ang lahat, ngunit ang
ntay. Dito pinatunayan ng mag-asawang Luisa at Mauro ang
iktima ng krimeng iyon, kay Vera Melendrez, nagpakita ng
// Mabilis na lumakad palayo sa HQ sina Pio at Mike. May
na lumiligalig sa kanya nang matagpuan na naman niya ang
kagalang-galang na anyo, gayon din ang pagkamasayahin at
arahan. // "Ako naman si... si Karina." // "Hum, Karina.
ihan ang koneksyon ng kurso mong psychology diyan sa mga
hanggang langit niyang pagmumura sa ngalan ni Claire. //
gumento ang politika. Ngayon lang namalas ni Marissa ang
a na walang kapatawaran..." // Nakita niyang gumuhit ang
ya ng reaksiyon sa mukha ng tiyahin, pero walang anumang
agay na ang loob niya dahil wala naman siyang nakikitang
mang espiritu na kanya namang napapagaling. Maraming may
alulugod ng ating Panginoon. Ang mga taong naghahasik ng
a mapait ang tinig. // Siya man ay biglang nakaramdam ng
ito. Lahat ng naiisip ni Pio ay nagdulot sa puso niya ng
y. Isa-isa niya itong pinapapak ng kamay, ninanamnam ang
ang tiyan ng una. Bawat pagsipa ng bata'y nagdudulot ng
aman ay wala siyang nararamdaman. Gayong may nanunuot na
g gabing iyon sa silid niya. Umuukilkil sa isip niya ang
// Napangiti si Fred. Dala pa rin ng kanyang tiyuhin ang
y-probinsya kaya mataba si Leo at si Alvin. Nagkaroon ng
" Ang nananabik niyang tanong. Tila ba nagkaroon siya ng
let at Chona sa kanyang buhay ay tila nakadarama siya ng
uhit iyon sa kanyang lalamunan. Pagkatapos ay parang may
ng sa una pa lamang pagtatama ng kanilang mga mata'y may
na nagliliyab sa dibdib nito. // Nakadama siya ng takot.
isang tao man lamang. // Nagsimula na siyang makadama ng
p kahit sa "firing squad." Nagsilbing hamon sa kanya ang
pabalik sa kanyang pagkakahiga. // Napatingin si Jun sa
in ay ENKANTASYA. Laking gulat niya nang mapagmasdan ang
zar. Sa katauhan ng anak, nasalamin ni Mrs. Baltazar ang
free country!" // "I know," hindi napupuna ni Robert ang
niyang sabi ng babae matapos niyang magtapat. Kasabay ng
rasan, kahawig ito ng kay Anna, mas makinang lang at may
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
nangyayari sa paligid. Parang biglang naging pasko at
naramdaman ang dalawa habang pinanonood ito sa madili
ngiti sa labi nito habang sinusundan ng tingin ang ba
nilalang. Halos hindi siya humihinga sa pakikipagtung
paghanga para sa lalake, parang wala na ito sa kanyan
pagtitipong sorpresang pasalubong kay Nini sa pag-uwi
pagtugon ng babae sa kanyang halik ay nagpapahina sa
pakikipagkapwa. Nagpaluwal sila ng pera sa gamot, tum
pakikitungo. Madalas magregalo kay Vera ng mga halama
pakiramdam ang nanunuot sa katawan ni Pio. Bumibilis
pakiramdam. Malakas ang kaba ng kanyang dibdib at ang
pang-akit sa mga kababaihan. Pati ang pananamit ay na
pangalan, pero maganda." // Ngumiti lang siya pero hi
pangyayari na iimbestigahan ninyo?" // Naupo sa tabi
PARTY ang pinag-isipang ibigay ni Rachel sa Tiyo Gall
personalidad ng asawa pagdating sa ganoong bagay. Nat
poot sa mukha ni Gerrard bago nito binitiwan ang ibin
reaksiyon na rumehistro doon. Nanatili lang na pormal
reaksiyon sa kanyang tita. // "Sasabihin mo na ba sa
sakit ang napapagaling niya, ayon sa marami. Isang ba
sakit at dusa sa kapwa tao ay makakabilang sa lipi ni
sakit. Hindi niya malaman kung saan iyon nagmumula. B
sarap ng pakiramdam. // Ngunit nainis na naman si Pio
sarap. Nang magsawa ay sumagi sa isipan niya si Jun p
saya sa huli. Nang lumao'y tila mas excited pa si Sha
sensasyon sa kanyang mga laman. Ang pag-awang-awang n
sensasyong nadama sa halik ni Bob kanina sa park. Ang
sense of humor, naisip niya. // "Ikaw ang kumusta na,
sigla ang lalaki kaya naging maayos ang hitsura di tu
sigla na muling harapin ang buhay. // "Bakit ka naman
sigla. // Parang gustong gusto niyang magbabad kina J
siglang nagpagaan sa kanyang katawan. Hindi niya mati
silakbo ang kanyang dugo? Sumipa ang kanyang dibdib?
takot. // Ang ama ay ama. Gaano man ito kabait -- gaa
takot. Pero somehow, hindi niya nadaramang tumitibok
tama ng pag-ibig sa kanyang puso na ngayon lamang niy
tamlay ng ina. Pagkasara ng pinto ay kitang-kita niya
tanawin doon. Ang mga bulaklak ay puro malalaki pati
tibay ng loob at katapangang hindi taglay ng ibang an
tono ng pagsasalita ni Jim. "Kaya lang, kumbaga, ikaw
tono ng salita'y tumayo ang babae sa pagkakaupo. // "
tunog. At saka kinausap. "Hindi ka ba napapagod?" War
l
p
9
9
1
5
Z
2
9
Z
0
2
3
9
2
9
0
1
8
Z
9
0
8
9
1
2
9
9
3
2
8
7
Z
2
8
3
5
2
3
1
2
2
on ay wala pang ika-20 bahagi nila ang nabuhay at naging
ga mata ng dalaga. Ang kanyang mga katabi ang nagtaka sa
igla mong nalamang may isa pa palang daigdig na lubos na
pa man nasabi niya sa sarili // marahil ang taong ito ay
uwi wala ba kayong napansing anuman sa kilos ni Misis na
okong maging maging lalaki // nung bata pa ako alam kong
-pansin sa marami gaya rin ng katotohanang may mga taong
wa sa niyugan // o baka naman dahil nga roon kaya naging
iga siya sa gabi nangangarap isang maningning na siyudad
g natutulog na si Ruben bigla siyang nagising sa amoy na
nod na kulungan // tingnan mo Lina ang mga hayop dito //
Zamboanga City High School nguni't ang mga sumusunod ay
sirain ang kanyang kasiglahan pero nagulumihanan siya sa
karaniwan ngunit sa sandaling yaon ay nagbabago nagiging
indig-tindig palakad-lakad habang nagpapaliwanag pagka't
serschmitt ang nagpapahusay ng isang sistema ng rotor na
tumaba ako nang tumaba // natawa nang malakas si Gina //
ag-aaral // naiibang buddha 'yon di ba // #84 // itim //
kawan pahingahan pahanginan padaluyan ng Kuwan // bayang
m // naroon din si Ina // may napansin akong ningning na
t at siya ay hindi na bumalik // ang mga lalaki naman ay
pook na ito na mahalaga ang pagkakaroon ng edukasyon //
ya sa akin // napansin ko ang ningning ng kanyang mata'y
pa rin siya ng pagkapahiya nang sinundang gabi // naging
ko sa may pasilyo ng restorang ito ay may napansin akong
/ ang totoo nga'y hinahanap-hanap yata ng ilong niya ang
naging ganap na mahirap pigilan ang kalagayan nguni't sa
ang siyudad // ang bughaw na dagat lamang ang nag-iisang
nang gabing iyon ng induction ball noon ako nakadama ng
nyang taynga // anas ni Eric // muli nadama ni Jenny ang
g ningning ng kanyang mata'y kakaiba tila umiibig // may
isang pagkataong maaaring may pantawag-pansin // may mga
ninirahan malapit sa bakuran ng paaralan ay nakarinig ng
ika ng kausap niya sa telepono // may nahiwatigan siyang
ay parang itak sa hasa ay tumatalas // ang dila ng tao'y
ng damit isang araw // siguro iniisip mo ako ano // may
ak // mga kaibigan sa linggong ito ay naririto ang isang
y Eric sa ospital kinabukasan // di nakaila sa kanya ang
hangad bakit di ko negosyuhin 'to // nahindik ba ako //
kilala ko sa iyo // at nakita ko sa kanyang mga mata ang
kaya ito sa kanya // narinig uli niya si Galatea at may
kausap kangina ng dalaga ay ang English tutor nito at sa
kakaibang uri ng lamok. Kung bubuksan noon ang nitso ni Luisa,
kakaibang uri ng pagkakatinginan nila ng lalaki. Lalo na nang n
kakaiba // kapag namasdan mo pala ito sa malapit mawawasak ang
kakaiba // ngunit hindi siya katulad ng hari ng taong mapagmaga
kakaiba // worried halimbawa // natitigilan o nawawalan ng kibo
kakaiba ako sa iba // lagi akong tinutukso pero natiis ko 'yon
kakaiba ang kilos sa kanyang kapwa-tao // magbuhat sa pinakamat
kakaiba ang sigla ni Galatea // naisaloob ni Israel // baka ang
kakaiba at kumikinang sa gabi kumikislap sa liwanag na hindi na
kakaiba at parang malansa // nakarinig siya ng kaluskos sa kuwa
kakaiba ito sa ibang mga hayop // tinatawag itong giraffe // is
kakaiba kaysa mga nakaraan // mahaba pa ang kanyang idinugtong
kakaiba kong ikinikilos // seryoso ang kanyang tanong // bahagy
kakaiba masalagimsim nagiging dakila // wari bang sa anumang sa
kakaiba na ang nararamdaman niya sa halos walang kurap na pagka
kakaiba na inimbento ng isang inhenyerong Austriako si Hans Der
kakaiba na rin ang tinig ko ang nasabi niya sa sarili // parang
kakaiba nga // may hinahanap ako sa mesa mo nang makita ko iyon
kakaiba sa buong Mundo sa tugatog may nitsong ang bantayog ay d
kakaiba sa kanyang paningin // idinantay ni Ina ang kanyang kam
kakaiba sa mga babae // sila ay pulu-pulutong maiingay at masis
kakaiba sa mga kabataan sa ibang lugar masisipag ang mga kabata
kakaiba tila umiibig // may kakaibang damdaming nililikha ang t
kakaiba wari ang himig ng kanyang pang-araw-araw na buhay // na
kakaibang babae // putimputing babae // parang albina // albina
kakaibang bango sa loob // sa labas ng sasakyan ay medyo madili
kakaibang dahilan // unti-unting nagkahilig sa mga mamahaling p
kakaibang daigdig sa kanya // at doon walang kakaibang maningni
kakaibang damdamin // iyon bang katulad ng nararamdaman ko noon
kakaibang damdamin nang una siyang halikan ni Eric // nanghihin
kakaibang damdaming nililikha ang taginting ng kanyang tinig //
kakaibang hibo ang personalidad ng isang kolumnista isang katan
kakaibang ingay ng mga lumilipad na pakpak at ang huni sa tik-t
kakaibang intonasyon nito at kung di dahil sa matatas na panana
kakaibang itak habang ginagamit lalong tumatalas // iba ang may
kakaibang karisma si Cherry // kaya niyang magnakaw ng pansin n
kakaibang kasaysayang tapos kasaysayang tiyak na aantig sa inyo
kakaibang kasiglahan ng ama // maging sa pagkain ay magana ito
kakaibang katwiran // isipin mo naghihirap kami at kailangan na
kakaibang kislap ang ningning // kislap at ningning ng mata ng
kakaibang kislap sa mga mata nito // bahagyang napatawa ang bin
kakaibang kislap sa mga mata nito nawala ang kanyang pagtataka
2
3
9
4
Z
Z
9
7
9
9
9
2
2
9
2
9
3
2
Z
9
siya nagdalawang-isip sa pagpayag na sumama dito // may
ing sa Denmark // talagang masasarap ang mga iyon at may
nag-iisang kakaibang daigdig sa kanya // at doon walang
ng siya sa piling ng mag-anak ngunit nakadama na siya ng
// may nanunuyo na laging nag-aalaala ng ano mang uri ng
aba na katabi ni Konsehal at ng batambatang Professor //
ang nasa malayo hindi posibleng mangyari kakaibang wika
liongco at Renato Constantino sa Manila Chronicle // may
analo // kahit na anong numero // iyan ang kagalingan sa
gad iyon pero sinabi ko rin sa kanya na ang kasiyahan sa
asorpresa nga ako at hindi mo ginawa iyon // pero ito ay
abaho ang mga iyon // kasi nga'y hindi nila nahalata ang
t kahit gaano ka ka-tanga ay mahahalata mo na sila'y may
// magandang umaga ang sabi ng munting prinsipe // isang
ni Eric sa isa't isa // kung gayon bakit nadama niya ang
ng mangyari kakaibang wika kakaibang paligid ningning ng
tanim ng bakuran nila sa Tingloy naisip nga niya // may
niya na pinakakalma ang sarili at iniwasang magkaroon ng
a sa aktong pagbati sa isa't-isa // may maririnig tayong
ring magkatotoo ang nasa malayo hindi posibleng mangyari
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
kakaibang
ligayang pumupuno sa dibdib ni Jenny kung ganito ang
linamnam // mag-iikatatlo ng hapon nang dumating kami
maningning na tao // pumasok sa alaala niya ang isang
pagtingin ng mga ito sa kanya // at pinatunayan ni In
pagtingin sa pamilya ng dalaga gaya ng pag-iigib pags
paksa ang kanilang usapan // sabi ni Prof. may econom
paligid ningning ng kakaibang siyudad // ang bughaw n
personalidad ang mga kolum nina Teodoro Valencia o ni
poker // kinakailangan kang gumawa ng mabilis na pagp
poker ay nasa patakaran ni Newton at naniniwala ako n
poker kaibigan // alinman sa dalawa marunong kang mag
reaksiyon ni Leah kangina // siya lamang ang nakahala
relasyon // nang magbayad siya sa counter nakasabay p
sambalilo ang iyong suot // #47 // ang sumunod na pla
sensasyong iyon sa minsang paghalik nito gayong inis
siyudad // ang bughaw na dagat lamang ang nag-iisang
tatag ang punong niyog // gayon din sa iba pang bakur
tono ang kanyang tinig // anang kausap niya sa telepo
tunog na naghuhudyat ng simula ng ikalawang flashback
wika kakaibang paligid ningning ng kakaibang siyudad
I
D
v
v
1
8
6
4
warto at pansamantala'y nagpapahinga ng katawan at isip.
aka sagana sa prutas doon. Mura lang. Nagsawa nga ako sa
nggles." // "Ay, oo nga po pala." // "At dagdagan mo ang
, okay, Lola?" // "Bawasan ang kai-Inggles, dagdagan ang
ag // nasa bahay ako // bandang alas-dose ng tanghali //
ng kamay walang mangyayari sa buhay // maikli ang paa mo
Corazon // nagsawa din ang dormitoryana sa kapipitas at
o ng Misericordia // tanong ni Imo // Linggo ng tanghali
kakakain lang niya noon ng konting hapunan dahil wala nga siyan
kakakain ng mansanas at ubas." // Binuksan ni Al ang travelling
kakakain, okay, Lola?" // "Bawasan ang kai-Inggles, dagdagan an
kakakain, okey iyon, Dad, a!" Si Meggie ang napapangiti sa usap
kakakain ko pa lang ng tanghalian // buo ang tinig parang pinal
kakakain lamang namin // maikli ang pisi kaya hindi namin kayan
kakakain ng bayabas // isinuot ang dala niyang pambasa at lumus
kakakain pa lamang nila at sila'y parehong nakahilata sa latag
kakakain
kakambal
X
c
H
y
O
W
A
h
2
1
1
iging tanong ni Jet-Jet kung nasaan ka na. Makaama 'tong
yan ni Tony ang kaibuturan niya. // Ang sensasyon ay may
oob. // A, ang pag-ibig pala sa unang pagkakataon ay may
y masayahing tao, bagamat ang pagiging seryoso ay naging
ang lugar. Nasa maliliit na tao iyon. Kumbaga, iyong mga
ng damdamin ang naghahari kay Aya. Naroon ang pangingimi
may kuwarto ring kinuha roon si Grace para makasama ang
siya ng isang madilim na espasyo kung saan ang peligro'y
a mawari // seryoso ang tingin sa kanya ni Butch // pero
ibang sakit bale-wala na ngayon // bale wala kung walang
ko ano // ipagbili n'yo na lang // malay mo baka nga may
kakambal
kakambal
kakambal
kakambal
kakambal
kakambal
kakambal
kakambal
kakambal
kakambal
kakambal
mo. Kung nauna siguro 'ko, ni hindi nito mararamdaman.
na kirot. Luwalhating kirot na natiis niya sa mga labi
na kirot. Ngunit kirot na dagling napaglulubag ng ruma
na ng kanyang posisyon sa lipunan. Sa ilang minuto ng
na ng lupa. Dapat, maramdaman iyon. Dapat, pag-alis ko
ng bahagyang takot dahilan sa kawalang malay, kaalinsa
ni Julio Diaz. // Lahat ng nitty-gritty ng seminar mul
nila sa unti-unting kakapusan ng hangin. // Napabalita
ang pag-aalala // #43 // sarkastikong-poot niyang sago
na problemang wala nang solusyon // may problema bang
na sumpa ang relong 'yon // talaga bang ginto // ipina
7 // #123 // taliwas sa tuntuning ito ang -an -han na may kakambal na unlaping ma- // kapag ang pandiwa ay banghay sa kab
4 kanya sumaisip uli ni Alma // ang matimyas na damdaming kakambal ng kanyang paghanga'y muling bumalot sa kanyang puso u
8 tik ng paa // hinahamon kitang sa aki'y ituro ang yamang kakambal ng linis ng puso yaong walang batik ng pangungulimbat
kakampi
j
P
j
S
w
A
j
q
P
P
A
w
w
N
X
j
n
P
y
R
n
K
X
P
P
y
K
u
S
U
7
4
8
2
ningin ni Menard. Idiniin niya sa kanyang isip: hindi ko kakampi ang lalaking ito. // At dahil nga hindi kakampi ang tur
pangamba ni Roy. // "Anuman ang mangyari, sa ratings din kakampi ang management hanggang kaya nito," patuloy ni Tess. //
hindi ko kakampi ang lalaking ito. // At dahil nga hindi kakampi ang turing niya kay Menard, ipinalagay niyang mali ang
asabi n'yong pinagsanlaan ko ng lupa? Ngayon alam ko na. kakampi kayo ni Dexter. Ito pa ba ang mapapala ko sa ginawa kon
ka. Napakagulang mo sa anumang labanan. Buti na lang at kakampi kita, Warren." // "Wala naman ako ng galing mong tumang
o nga sa Mama gusto mo dito tulog si Papa, sige na anak. kakampi kita, di ba?" patuloy ni Alvin. // Nagwala si Marissa.
o na naman siguro na nag-iisa lang ako sa buhay. Ang mga kakampi ko lang ay mga katulong at driver ko sa bahay. I love t
ni Corazon kay Rudolfo. // "May Diyos naman ako. Ito ang kakampi ko," sagot naman niya. // Nagyakap ang dalawa. Pilit ni
terview sa iba. Karamihan ay may latest larawan lang. // kakampi na nila ni Tess ang director at video editor. Madali na
," tukso ng mga kasama nito pag lumalapit na si Roy. // “Kakampi na ninyo si Roy ngayon," sabi ni Jun, "bati na naman ka
sa kanya si Brillo. Unang araw niya sa trabaho'y naging kakampi na niya ang guwardya. Masugid siyang tagapakinig sa ipi
ausap nina Rachel at Soliman kahapon. At kahit pa maging kakampi natin ang mga iyon, hindi nila maaaring hindi ilabas an
halimbawa: laging sinasabing ang Diyos, o si Yahweh, ay kakampi ng Israel, pero nagpaparusa rin sa Israel kapag nagkaka
Pio. Nakaramdam siya ng lungkot. Pati si Carol ay waring kakampi ng mga tiyahin niya. Kasalanan ba niyang naging makabay
e, e pinapatay na nila? // Nakapangyari ang boses ng mga kakampi ni Fidel. Kahit si Fidel ay nawawalan ng pag-asa na mat
a ang anyo'y punung-puno ng pagmamahal sa dalawang taong kakampi niya ngayon. // SA isang halos birhen pang beach sa Dav
kapatid na ang hindi kaanu-anong iyon ang tanging naging kakampi niya sa mundo. Ang tanging nagmahal, nagtiwala at naniw
na gagamitin. // Hawak naman ni Tess at Roy ang pagbasa. kakampi pa ng dalawa ang director at cameraman. // Pagbasa ni R
indi nga siya nagkamali. Bukod sa pagkampi ng panahon ay kakampi pa niya ang ama ng dalaga. Kung bakit nang malapit na s
umingin sandali si Nico kay Mara na tipong naghahanap ng kakampi pero ngumiti lang si Mara. "Sige na anak masarap itong
'yo 'yon, Karina. Dahil ikaw na lamang ang nag-iisa kong kakampi sa mundo, e di 'pag nawala ka, para ko na ring sinaktan
lalaking humahabol sa kanya. Parang batang nakahanap ng kakampi si Alicia. // "Bob, ang labo niya. Nobya na niya ako, t
wa ni Claire. // Tigas na salungat ng partido ni Claire. kakampi si Yaya at si Fidel. Paano nga kung buhay pa si Claire,
a itapon pa nga siya sa business at sports news. // Kung kakampi siya kay Tess, baka maalis siya di lang sa newscasting
ailangang mamili siya at isugal ang kanyang baraha. Kung kakampi siya kay Tony, madali na niyang makukuha ang pangarap n
abilang na pangamba. At inalis niya sa landas ang dating kakampi, ang mahinang matanda na sa huling sandali ay maaaring
ia sa dibdib ng kanyang mama. Parang batang humahanap ng kakampi. // "Mag-aral kang mabuti. Malay mo, kapag nurse ka na,
ano lang ang laban. Hindi iyong ganitong kumpleto ito sa kakampi. // Tiningnan niya nang tuwid si Mando. Gusto niyang ip
wa. At ngayon, naiipit sa kanila. Hindi alam kung kanino kakampi. Kung kanino magagalit. Noon, kampi siya kay Vera, dahi
member ng isang frat, sikat ka sa paaralan. Marami kang kakampi. Pag may problema ka, may tutulong sa iyo. Pag wala kan
yag din ang digmaan ng Amerika sa Italya at Alemanya mga kakampi ng Hapon // maraming bayan sa Pilipinas noon ang nagdir
ipino // ano 'ng gusto mong sabihin // mi mga Pilipinong kakampi ng Hapon pagka't umano'y maka-Pilipino sila at mi mga P
ng kasamaan ang matong iyan // hindi mo siya maaasahang kakampi sa iyo sapagkat tunay siyang alagad ng katarungan // na
/ at gusto niyang isiping may nakikiiyak sa kanya // may kakampi siya ang madidilim na ulap sa itaas // kung unwanted ka
kakanyahan
r g lalaking kinakatulong sa "pagpatay" kay Juanito. Isang kakanyahang dapat na mayroon ito ay kulot na buhok. Tulad ni Di
s a selula ng hangin sa baga, na may kasamang pagkawala ng kakanyahang mabanat ng mga tissue. Nahihirapan rin ito sa paghi
s
Z
7
Z
7
7
7
2
7
7
7
7
7
7
7
7
7
7
7
7
Z
n ng mga baga, na may kasamang pagkawala ng elasticity o
uri ng pahayag kaysa bilang mga pahayag na may sariling
ng makapangyarihang hibo ng Kanluran sa ating katutubong
mga kaisipang basal at kung uusigin ang isip sa kanilang
gan ay dalagang taga-bukid // #76 // may mga katangian o
an sa pamahalaan nang magkamal ng salapi // may sapat na
akbay tungo sa higit na malalim na pagkakaunawa sa ating
isip ni Abigail ang pagmamahal ng asawa // may sariling
sabi natin na ang paglinang sa intelektwalisasyon bilang
t pagpapalaganap ng sariling wika at sa pagpapadakila sa
andard lalo na kung ito'y ang wikang pambansa // ang mga
// #287 // ipahintulog ninyong talakayin ko muna ang mga
ay nito ang pangangailangang pahalagahan ang pansariling
kayarian ng wika at sa gamit nito ay isa sa natatanging
an o semantika ang kausapan ay itinuturing na isa sa mga
sarian at 4 kaukulan // sa aklat na ito tatlo lamang ang
bagong pananaw // sa Balarila ni Lope K. Santos apat ang
egorya ng mga bahagi ng panalita // sa pagtalakay ng mga
Pilipino // kung ang pag-uusapan naman ay ang ikalawang
ng // #1 // maaaring suriin ang nobelang Tagalog ayon sa
an sa kuwento ay nagagamit din ito kung ang awtor ay may
kakanyahang mabanat ng mga tissues, at kahirapan sa paghinga. /
kakanyahan // ang dalawang ito ay higit na mabisa sa mga kasays
kakanyahan // dahil sa ating naging kapalaran ay naging mapangg
kakanyahan ang mga iyon ay walang maibibigay na kahulugan at ti
kakanyahan ang pangngalan na ikinaiiba nito sa iba pang subkate
kakanyahan ang tauhan at kapani-paniwala ang kanyang mga karana
kakanyahan bilang bahagi ng isang partikular na komunidad sa ik
kakanyahan ito // napakabait ni Philip // gagawin nito ang laha
kakanyahan ng Pilipino ay ngayon lamang mga huling araw totohan
kakanyahan ng bansang Pilipino // ang mga bakas na kanyang naiw
kakanyahan ng isang wikang istandard ay 1 flexible stability o
kakanyahan ng isang wikang istandard lalo na kung ito'y ang wik
kakanyahan ng nobela bilang likhang-sining // ang ganitong pana
kakanyahan ng pamaraang komunikatibo // sa pamaraang ito nakatu
kakanyahan ng pangngalan // ang kausapan ng pangngalan ay natut
kakanyahan ng pangngalan 1 kailanan 2 kasarian at 3 kaukulan //
kakanyahan ng pangngalan 1 kausapan 2 kailanan 3 kasarian at 4
kakanyahan ng pangngalan ay banggitin natin ang magkaibang pana
kakanyahan ng wikang istandard ang tungkol sa intelektwalisasyo
kakanyahan nito bilang anyong pampanitikan na may sariling mga
kakanyahan o personalidad // at sa gayo'y may kakayahang maglar
kakapalan
R
j
k
2
9
9
ulog ka na," malamig ang sagot ni Rob. // Pero dahil may
anggihan." // Nakumbinse naman agad si Divine. "O, sige.
sila ng pamantasan. Hindi siya nagmadali sa pagsunod sa
kahabaan ng daan nguni't nabigo sila // naglaho iyon sa
g punong pino para sa kalan siya'y hindi halos makita sa
iyang llamado at ang pula'y siyang dejado // sa gitna ng
kakapalan
kakapalan
kakapalan
kakapalan
kakapalan
kakapalan
ang mukha ni Mara hindi siya naapektuhan ng pang-iisn
ko na nang konti ang mukha ko. Magpaparinig na ako sa
ng mga kapwa estudyante. Pagkalabas sa pintuan nila s
ng kakahuyan na tinutumbok ng daan // #45 // sumunod
ng luntiang karga niya // #84 // ay // ang ningas sa
ng tao ay kasalamuha ang mga sibil na bukod sa nagtat
kakapusan
H
h
l
Q
8
6
7
7
4
aglabas ng pera mula sa sariling naiipon upang punan ang
syo kung saan ang peligro'y kakambal nila sa unti-unting
kantina ng pamantasan. Di na rin niya nabanggit iyon sa
a sistema. Sa kabila ng kahirapan sa buhay ng mga ito at
ng ligaya'y mabuhay lang // tubig ay eliksir sa hirap ng
batang-loob ay ganyan na nga // kung minsan at dahil sa
ak // #95 // kapag tayo'y nagpapaliwanag inaabot tayo ng
ing pinapaksa // ngunit nagagawang matakpan ang ganitong
kamtin subalit hindi nakamit // at iyo'y hindi dahil sa
kakapusan
kakapusan
kakapusan
kakapusan
kakapusan
kakapusan
kakapusan
kakapusan
kakapusan
ng budget para sa kanilang taping. Kagyat ang pangang
ng hangin. // Napabalita sa Mendiola Building ang pag
ng oras kahit gusto niyang maikuwento iyon kay Raffy
sa kaalaman, malinaw na natitiyak nitong ang dahilan
bendisyon sa patay at bagong-silang pagkain din ng da
ng isip ay nag-aakalang kapanganiban ang gumawa ng is
ng sasabihin kung hindi tayo lubusang handa sa ating
sa pamamagitan ng pagtakbo sa mga di-tiyak na panghal
sa salapi // iyo'y dahil sa walang kumakalinga sa kan
kakatwa
o g Andoy. // Kinilabutan naman ang mag-ina sa narinig. // kakatwa ang ikinikilos ng lalake. Mapagkakamalan itong nasisira
t
t
u
t
q
v
m
x
u
u
u
u
t
r
t
X
t
K
K
l
H
H
m
C
j
Q
d
C
r
r
m
o
H
C
K
r
W
1
1
1
1
9
g papel. // "Para sa iyo," sabi kasabay ng pag-aabot. //
tig kasabay ng pagtayo nito. Lalong nahiwagaan si Noemi.
i Gadong; importante ba siya sa 'yo? // Pero wala namang
ng baliw! // Baliw? // Biglang sumaisip ni Noemi ang mga
pakikipagtunggali. Nakakatakot ang mga anyo ng mga ito.
lang rookie. Hindi niya ibig sabihing may naaamoy siyang
wala na rin siyang mahihiling pa. // "Hindi ba magiging
wan na namang walang nangyayari. At wala siyang napunang
natahimik si Dencio. Tumitig na naman siya sa kisame. //
siya laban kay Dencio bago nila ito sampahan ng kaso. //
la nagbabanggitang dalawa, alam nilang pareho ang totoo.
na iyong buo ang pamilya mo sa mga ganitong pagkakataon.
gkakaidlip. Maaaring dahil na rin sa pagkaramdam niya ng
abo. Hindi p'wedeng kahit munti ay wala kang mapapansing
ang kasal. May nasalamin si Ruel sa mga mata ng suspect.
ng pagalitan si Bek-bek kung naibuko siya kay Claire. //
t na nakahihiya ang pagkakahuli sa kanya sa isang aktong
an," anas ni Carina habang isinesenyas sa mga kasama ang
Alicia sa may bandang English room ay makikita niya ang
naisipan niyang bumaba. Natawag ang pansin niya sa isang
Partner?" tanong niya. Ipinagtataka niya nang labis ang
gyayari sa kanilang produksyon, bagaman mga positibo, ay
juice si Camilla ngunit ang isipan niya ay nananatili sa
e. I should start from where I am," sabi niya sa sarili.
g si Nulfo. Nakikita sa anyo nito ang kasiyahan. // Pero
ting maluwag na pagkakayakap niya kay Shiela'y humigpit.
t hindi totoong inis si Teddy. Manapa'y natatawa siya sa
sarili. // At iba ang pakiramdam niya habang naglalakad.
usudlungan sa mga baraha. Maisusumpa niyang may anino ng
pintuan. // Inirelaks niya ang sarili sa pagkakaupo. May
pagdating doon kaya't nagtaka si Harry nang mapansin ang
pag-iisip. // Maraming beses pang nasubukan ni Gerar ang
a College of Engineering, parehong BSCE ang karera nila.
upin ng kanyang kariktan. Ngunit anong gandang kariktan!
indi siya in. Mula sa pagiging galawgaw, pagbitiw ng mga
na sumulyap sa kanya pero sapat para makabanaag siya ng
loob niya na mataman siyang pinagmamasdan ni Jim. // May
mo sa 'kin kagabi // iyon // kayo ay eccentric parang //
ong mundo kayo'y mga kakatwang tao // kung maganda bakit
g tagalog // kaydaling gamitin kaysarap pang bigkasin //
napakasimple naman // #61 // minsan ang pinakasimple ay
na 'yan ngayon pagkatapos // ano // ano // bigla naging
kakatwa ang pagkakatitig sa kanya ni Luis. Ngunit talaga namang
kakatwa maging ang pagkakatitig sa kanya ni Luis! // Tinungo ni
kakatwa na gustuhin ni Josie na magpunta sa burol ng isang pata
kakatwa na noon pa niya napupuna sa caretaker, tulad noong hali
kakatwa na tila mga hayop na iisa ang mga mata, may mahahabang
kakatwa sa ikinilos ng bagong pulis. Buo ang paniwala niyang si
kakatwa sa mata ng ibang tao ang muli mong pagpapakasal sa akin
kakatwa sa nagdaang dalawang buwang iyon. O abala lang siya sa
kakatwa, maluwag na ngayon ang pakiramdam niya. Andoon pa rin a
kakatwa, naiisip ni Chairman. Napakainteresado naman ang mga pu
kakatwa, naisip ni Mando, na sa mata ng lahat ay matalik silang
kakatwa, wala namang kasilbi-silbi si Gadong, pero ngayong nama
kakatwa. Hinanap niya ang sanhi at nabanang niya sa dilim. Ang
kakatwa. Kahit ang pinakamatalinong taong may ginagawang palso
kakatwa. Nahiwagaan noon si Ruel. Ngunit matapos na maganap ang
kakatwa. Naipagpag niya ang puson kay Rachel at nakaraos ang is
kakatwa. Pinagmamasdan niya sa harap ng salamin ang kanyang sar
kakatwang arte ni Alicia. // "Hayaan n'yo na. Umiibig kasi," sa
kakatwang ayos ni Bob. Kumakaway sa kanya at lihim na lumuluha.
kakatwang bagay sa silong ng kawayanang nag-uumpisa sa gilid ng
kakatwang bigat ng loob ng binata sa nakaambang proyekto na kar
kakatwang humahalukay sa tinggalan niya ng pag-aalala. Ikinatut
kakatwang ikinilos ni Tony noong makita siya. Bakit parang tako
kakatwang lagi niyang naiisip si Mike at ang huling sinabi nito
kakatwang may nakikita ring kalungkutan si Menard sa mga mata n
kakatwang nang higpitan niya'y ganoon din ang ginawa ni Shiela.
kakatwang nangyayari ngayon sa kanyang kaibigan. "Mahirap palan
kakatwang ngayon lang siya nakatapak sa kalsadang 'yun gayung b
kakatwang ngiti sa mga labi nito. // "Babalik na 'ko sa serbisy
kakatwang ngiting naglalaro sa kanyang mga labi. // <16> // MAI
kakatwang pagkilos nito, parang noon lamang ito makararanas ibi
kakatwang pangyayari kay Jeciel. Gaya na lamang minsan ay naabu
kakatwang sa halip na ang konstruksyon ng mga tulay, gusali at
kakatwang sa pusikit na karimla'y doon makasusumpong ng liwanag
kakatwang salita at pagtalbog ng mga beywang sa paglakad ay hin
kakatwang siglang pinilit nitong itago. // Nagpalit siya ng dam
kakatwang ugali si Aya kapag ito ay may pinagkakaabalahan, tula
kakatwa // Miriam hindi ba talaga kayo nahihiya niyan sa mundo
kakatwa // e kasi nitso lang pala 'yon // libingan // pero pina
kakatwa // kayo ay mga kakatwang tao // pero sinabi mong ang In
kakatwa // pero kaya namin naihahambing sa lotus ang India gano
kakatwa ang lahat mahiwaga halos // ang mga taong abala sa daan
2
9
9
8
1
2
1
8
6
9
9
9
9
5
9
4
3
9
6
1
1
6
itatwa ang damdaming iyon ay tumatanggi ang puso niya //
gang mawala pati katinuan nila // matindi kakila-kilabot
amumuti halos ang kamao nito sa matinding paghahangad //
umalaw ako sa 'yong ina at inaabutan ng dilim sa daan //
a labas kakain manonood ng sine // wala ka bang napunang
agmamahal ng isang amang maagang kinuha dito ng Diyos //
sang babaing natutulog sa kotse // #93 // naisip ko kasi
ng nahalungkat sa lumang drower o bulsa ng gunita // may
yang balisa // nililimi naman ni Tansing ang ugat ng mga
baybayin ng Estados Unidos subalit mayroon pa ring isang
bumaling sila sa mga globo ng mainit na hangin dahil sa
ig nila isinasara ang ibang bintana ng kanilang buhay //
ng buong binti // may isang nagpatubo ng bagong sipit na
kin isang manghuhula // biyenan // biyenang babae // ang
aliwanag bukas o sa ibang araw // alam ni Kwang Meng ang
Pol sa barberya sa kabila ng daan nahuli ito ni Julio sa
g pangamba // ang pangungulila ay multo at ang pananabik
e // sino ka sino ka sino ka ang sagot ng alingawngaw //
milap ang tingin // sang-ayon ng pangulo at hinagisan ng
l doon tama nga lang na isipin ng buong mundo kayo'y mga
gamitin kaysarap pang bigkasin // kakatwa // kayo ay mga
ni Don Macario Ballesteros // pakli ni Don Hugo Lopez sa
kakatwa kung kailan pa niya nalaman ang tunay na damdamin ng bi
kakatwa nahuhumaling sa sariling daigdig nila isinasara ang iba
kakatwa naisip ni Kwang Meng samantalang pinag-aaralan ang dati
kakatwa nga anak pati ang panahon umulang ganito sa pamamanhika
kakatwa niyang kilos iyong hindi pangkaraniwan na kapansin-pans
kakatwa wala siya ngayong madamang panibugho sa pagkakaroon ng
kakatwa yatang kasasakay lang ay natutulog na // sino ang nakit
kakatwang himig ng may lamat at agiwing gitara kasaliw ang sipo
kakatwang hinagap na bumabagabag sa kaniya at nagiging dahilan
kakatwang isipan laban dito // nang imungkahi ni Fulton noong 1
kakatwang maling akala na usok na may koryente ang kanilang gin
kakatwang mga ganap na nilikha sila subalit mga nilikhang walan
kakatwang napakaliit katabi ng paris nito // pinagmamasdan ko a
kakatwang nilikhang ito ay kilala ninyong lahat // marami na ka
kakatwang pagdadalawang-loob na ito ang pagdadalawang-isip na i
kakatwang pagkakatingin sa kanya // nakahiga si Pol sa upuan ng
kakatwang pananabik ay buhay // nagpasumala ako ako kina Zardin
kakatwang planeta naisip niya // ito ay napakatuyo napakatulis
kakatwang sulyap ang mamasid-masid na Kilabot // hindi na kumib
kakatwang tao // kung maganda bakit kakatwa // e kasi nitso lan
kakatwang tao // pero sinabi mong ang India ay para lang bulakl
kakatwang tinig // ang maagap na hadlang ni Don Mateo Contreras
kakaunti
E
F
e
G
U
o
o
E
T
O
O
y
G
G
A
f
C
J
kit walang gaanong nagpapalit ng puwesto sa mga sundalo. kakaunti ang bilang ng mga NPA na sumalakay. Wala pang sampu an
ko at mga naggagandahang majorettes. Ang kaibhan lang ay kakaunti ang nakadadalo sa pista ng Marinduque dahil sa bukod s
tarya, pero sabi niya'y sa ibang pagkakataon na lang. // kakaunti ang tao sa canteen ng kanilang opisina nang tanghaling
Itinumpok iyon sa tabi ng gripo at sumahod ng tubig. // “Kakaunti daw ito," natatawang bulong ni Dea sa sarili habang bi
g bato na paliku-liko sa swimming pool. Napuna ni Nep na kakaunti lamang ang lumalangoy sa swimming pool samantalang sa
ndang lalake si Russo! May isang bagay pa akong naalala, kakaunti lang ang dumalo sa huling misa ni Padre David bago siy
. Hinanap agad nila ang daungan ng lantsa. Nakita nilang kakaunti lang ang mga pasahero. At magiliw silang pinatuloy ng
/ Sa loob ay nagtimpla si Tina ng dalawang tasa ng kape. kakaunti lang ang nainom nila sa Tropical Bar subalit nakaugali
g alam na admirer. Lahat ng lalaking co-teachers niya na kakaunti lang naman ay pawang may mga asawa na. Sa unibersidad
Lahat sila, walang pangalan. // Lumalalim na ang hapon. kakaunti na ang tao sa deck. Kanina, nandito sila lahat at pina
ng hangin sa deck at napunta sa dagat. // Papadilim na, kakaunti na lang ang tao sa deck. Dumating na ang mga muslim pa
ar na istarlet ng pelikulang Hubad na Langit. Bagaman at kakaunti pa ang naobserbahan niyang bold star, ito lamang si Is
naman. Saka luto na ang pagkain. 'Yung labahin naman ay kakaunti pa. Pupuwede pa 'yung makapaghintay sa isang araw na p
n. // "Gising ka pa pala!" Mahinang sabi ni Dea. // "Pag kokonti ang nainom ko'y nahihirapan akong makatulog!" May pagsi
-dignified ng suot ng mga magulang nito at suot ni Kito. kokonti ang nakadalo mula sa Manilenan Jaycees at sa ahensya. /
ng one week hanggang two weeks para ma-accomodate sila. kokonti ang quota natin mula sa ibang bansa at hindi natin kaya
yadong ginagawa sa tindahan, lalo na kung simpleng araw, kokonti ang utaw sa beach." // Napakunut-noo si Mike. "Utaw?" /
g malalaking hamburger sandwich. Noon nila natuklasan na kokonti na ang dala nilang pera. // "Naku, akala ko'y nadala ko
J
4
7
0
9
5
0
8
9
7
8
6
9
7
9
5
4
9
1
2
5
Z
7
9
2
8
7
6
3
6
6
6
6
4
4
2
1
1
a kanya. Napabilis ang mga hakbang niya palapit dito. //
g lahat // maraming matatandang pumayag turuan // siguro
// ang pamayanan ay pangkat ng mga tao maaaring marami o
ang maidudulot sa inyo ng pagpaplano ng pamilya // kung
nagniningning at walang hanggan // sa taong ito Platero
kot ka // may may parte rin ako sa lupa Amparing bagaman
lala sila ng mahalaga at hindi mahalaga pero // hindi //
y hindi // walang namatay sa ato // ang maraming inaakom
g Meng matapos ang pag-aaral sa paghahanap ng trabaho //
at pinatay ng Hapon // dumami ang perang Hapon subali't
ad // parang pari naman ang doktor ng pamilya ninyo kaya
gpuputol sa mga durog na buto ng binti o kamay // naging
ospera sa lupa o sa tubig ilog o lawa ang init na ito na
les dahil maraming materyales na pagpipilian samantalang
at // sasamahan kita ngayong Linggo // pero ser ako kami
marami ang maiipon ko magandang damit o sapatos // kung
ba // oo // aalis na ako mamayang alas-4:00 ng hapon //
alala sapagkat malinaw na malaki ang sira ng eroplano //
ala at dahil din alam kong gusto mo rito // pero ngayong
hat ng mga kawani ng Ermite Electrical Sales Corporation
agawan siya ng suki // makaaagaw ba naman tayo ng suki e
bing natatanging wika // sa simula ng palagawaang ito ay
n nang patungo ang Pilipino sa pagtatamo nito // sadyang
tangi-tanging alamat // sinasabing nang mga unang dakong
ro siya ng isang theosophical society sa Maynila // pero
38 // lolong sumuso sa anak anak na sumuso sa apo // ang
yan // at ang katotohanang ibinunyag nito'y masaklap ang
kung siya'y minamahal ko // nagkulang siya sa akin at di
ng heneral na hindi malaman ang gagawin kung paanong ang
araramdaman na silang nagkakasuungan at naggugugol ng di
sa iyo at kay Rojalde // Titay Titay ang 30000 ay hindi
t na tabang // sapul nang magsimula ang digmaan ay hindi
ala na ng mga pumapangko // nang dumating sa nayon ay di
utol at umaglahi // ang karamiha'y dayuhan nguni't hindi
maging Amerikano kailan man // maging sa Pilipinas hindi
aabutin 'yon // maliwanag na pera // kuwarta // at hindi
raming kumakain do'n sa tanghali pero bandang alas-dos e
/ pinagbibigyan ko lang siya dahil matanda na siya at at
kokonti na ang tao sa Kindergarten Cop. Ilang araw na kasing pa
kakaunti // hindi ko naman mabibigla ang mga tao // at kung sin
kakaunti ang bilang na nakatira sa isang tiyak na pook kumikila
kakaunti ang inyong anak hindi gaanong suliranin para sa inyo a
kakaunti ang mga asnong nagdatingan na may dalang ubas // doon
kakaunti ang naiambag ko sa kapital mo // hindi mo kailangang i
kakaunti ang nakakakilala puro salapi salapi ang nasa isip // n
kakaunti ang nalalagom // #34 // habang lumalaki ang saklaw ng
kakaunti ang pangangailangan sa mga white collar worker sa pana
kakaunti ang paninda // maraming magsasaka ang di-nagtanim kaya
kakaunti ang pasyente niya // parang parol ang mata ni Ana // a
kakaunti ang sampung manggagamot at labing-dalawang nars na tum
kakaunti kung taglamig ang pinatatalab sa isang likidong napaka
kakaunti lamang ang materyales sa Pilipino // 4 walang supporti
kakaunti lang kaming mga kabataan // huwag kang mag-alaala Sant
kakaunti lang ribbon para sa buhok mo // biglang lulungkot // b
kakaunti na ang aking panahon // nandiyan na ako // #215 // ako
kakaunti na lamang ang natitirang tubig at natatakot ako sa maa
kakaunti na lang ang buhay ko ibig ko namang matikman ang saril
kakaunti na silang hindi nakapangungutang sa ginang // nagpapau
kakaunti naman ang ating tinda // alam mo na ang hayop na iyan
kakaunti nga ang kanyang makakausap liban sa kanyang mga guro a
kakaunti pa ang datos tungkol sa intelektwalisasyon ng Pilipino
kakaunti pa ang nagsisitahan doon at ang mga maiilap na hayop a
kakaunti silang nag-aaral ng theosophy sa Pilipinas at ang mga
kakaunting binabawasan ang marami ang dinaragdagan // aling Ina
kakaunting gumagamit ng bagong sagisag ang nakapanaig sa nakara
kakaunting hirap ang tiniis ko dahil doon datapuwa't ngayo'y ki
kakaunting kawal ay isasagupa sa napakaraming kalaban // isang
kakaunting salapi ay may isang pangatlong walang katiga-tigatig
kakaunting salapi na dapat limutin at sukat // maano na ngang m
kakaunting taga-Maynila ang tumakbo't nagtago sa Mabaino at sa
kakaunting tao ang nagsidalo nang mabalita ang sakuna // sampu
kokonti ang Pilipino sa balat // nakahihiyang sabihin mga Pilip
kokonti ang kababayan nating sa akala nila'y puwede at mabuti a
kokonti kundi kayamanan // sasama ang loob niya pag hindi sa ka
kokonti na lalo na sa itaas // magkakausap tayong mabuti // puw
kokonti na lang ang buhay niya // mauubos ang buhay natin sa pa
kakayahan
O la, pare, pero salamat sa iyo. Marami akong natutunan sa kakayahan at kahinaan ng puso. Ngayon ko lang nalaman na may mg
N mga feministang tulad ng mga aktibista ang pagmababa sa kakayahan at katapangan ng mga babae. // Ugali ni Pio ang lagin
y
L
n
e
i
D
W
m
f
p
P
f
g
d
l
L
O
T
y
R
w
D
x
R
x
H
y
s
g
m
D
d
r
X
D
P
f
g
H
J
J
g
pa rin si Lisa, ngunit may kasama na itong panunukat sa
i Miguel sa loob ng kanilang opisina. Sa abot ng kanyang
bakit naman ito biglang luluha at magkakaroon ng ganoong
yo sa kanya ni Miss Diaz ay hindi niya nabalitaan na may
nito. "Yahooo! Sa wakas... may naka-recognize na rin sa
"Natuwa pa nga siya dahil panibago raw itong paghamon sa
tinotoo. Baka naman nag-aalinlangan lang si Attorney sa
a katulong, kawalan mo ng sobrang pagpapahalaga sa pera,
i ko kaya, Don Ambrosio?" // "Nagtitiwala ako sa iyo, sa
ng kakaibang nangyayari sa kanya pero parang wala siyang
g glamour ni Tess Perez. // Siya si Roy na may talino at
nang linggo ng kanyang pamamahala. At tiwala sa sariling
anggapin ko siya. Gusto kong makatulong sa kanya. At may
g reaksiyon. Logical, sabi nga, mag-isip. Saan dahop ang
pangkaraniwang krimen lang na ang pagsugpo'y depende sa
, sabi nga ng mga tagaroon kapag naglolokohan tungkol sa
ag-ibig na kulang man sa talino ay hindi matatawaran ang
nilang relasyon ni Millet. Hindi sa tinatawaran niya ang
iyong talino." // Hindi nagbibiro si Ric. Alam niya ang
na para bang hindi siya nagtataka at pinagdududahan ang
ma sa telebisyon. Hindi mahalaga kung karaniwan lang ang
nalulungkot. Natutuwa dahil isang challenge ito para sa
nga ang kasong ito. Hinahamon talaga siya. Hinahamon ang
siya pagkakatiwalaan ni Rob kung hindi ito naniniwala sa
sigurong tutukan na niyang mabuti. Parang hinahamon ang
siyang luha. Iginupo ng sakit sa napilas niyang labi ang
kasalukuyan niyang posisyon ay dala ng kanyang sariling
nito. Lagi na'y ipinagkakaloob niya ang lahat ng kanyang
i ang kaligayahan mo. Wala akong pagkakataon. Wala akong
na matanda na siya ay hindi pa naman naalis ang kanyang
syo. Maraming pagbabago. Mas matsa-challenge ang kanyang
kasi akong ibang ginagawa, e." // May iba pa pala namang
t iilang saglit lang nakita. Kamera lang ang may ganoong
yon, may sumasaging pag-aalinlangan si Fidel sa sariling
awa niyang lahat ang kanyang magagawa sa abot ng kanyang
s, di agrabiyado si Roy dito. Magagamit nito ang kanyang
g hindi ko kaya pero alam n'yo ba ang hangganan ng aking
agagawa ang lalaki, halimbawa, kung ang lalaki ay walang
sa Villa Almendras. Tulad niya'y para itong pinanawan ng
inaalok naming tulong. Bata pa ang daddy mo at wala pang
ng nagpahamak sa kanila. // Ikatlo'y ang kawalan nila ng
nggap ni Edwin na siya ay halos inutil na ngayon. Walang
kakayahan at katauhan ng binata. // Si Lisa ang nagmaneho. Wala
kakayahan at sa budget na hawak ay naipaayos na niya nang kaunt
kakayahan gayong wala na naman itong nadarama sa paligid. COMAT
kakayahan itong manghula. // Kung anu-ano na ang aking naiisip!
kakayahan ko, Irene. I can't believe it. Thanks a lot, sweethea
kakayahan ko." // "Anak, ituro mo nga sa Nanay mo, 'yong numero
kakayahan ko?" // Nilapitan ni Aya si Jim. "Please Atty. Hindi
kakayahan mo sa pagluluto, pagkahilig sa mga rosas at pagpapaha
kakayahan mo. Ikaw ba'y walang tiwala munti man sa iyong sarili
kakayahan na gawin iyon. // "It's Noel, right?" // Gusto nang s
kakayahan na ginagamit para sa ibang tao. Tumitibay ang kanyang
kakayahan na ipinagpatuloy nito ang ginagawa. // Kita ni Maribe
kakayahan naman akong magbigay ng tulong, bakit ko siya pagkaka
kakayahan ng isip ni Libay? // "Hindi ba dapat na maupo tayo?"
kakayahan ng mga alagad ng batas. Kailangan ang kooperasyon nil
kakayahan ng mga kapitbahay sa punto ng pagkain. Naging maayos
kakayahan ng puso. Isinauli niya kay Melanie ang notebook. "Ita
kakayahan ng takbo ng utak ng nobya ngunit alam niyang mapurol
kakayahan ni Isabel. // Pagkatapos ng palabas sa Metropolitan a
kakayahan ni Mara. // "Ikaw ha, wala kang bilib sa 'kin," nagta
kakayahan ni Rachel sa pagkanta; ang mahalaga ay masarap sa mat
kakayahan ni Suzette pero nalulungkot naman siya dahil mababawa
kakayahan niya sa trabaho. At sa isang banda'y ang totoo niyang
kakayahan niya. // KINABUKASAN pagkaalis ni Rob at ng mga bata,
kakayahan niya. Tingnan niya. Walang anumang lead na pwedeng pa
kakayahan niyang umiyak. // "Mahusay ka palang artista, Agnes.
kakayahan o bunga lamang ng pagtanaw ng utang na loob ni Dante.
kakayahan para sa isang mahusay na pakikihamok laban kay Kamata
kakayahan sa bagay na iyan. Kaya bibigyan ko siya ng pagkakatao
kakayahan sa paghanga sa magagandang binti. At ang amo niyang b
kakayahan sa radyo dahil naiiba ang daigdig niya rito. Ang isan
kakayahan si Libay, naisip ni Edsel. // "Kukuha 'ko ng cake...
kakayahan. // Ang Alex Valenzuelang iyon ay dinampot lang dahil
kakayahan. Kayang-kayang patakbuhin nina Dexter at Rachel ang p
kakayahan. Malaki ang paghahangad niyang maging radio announcer
kakayahan. Sisiguruhin nito ang development ng kanyang potentia
kakayahan?" // Walang nagawa ang matanda. Alam niyang mawawala
kakayahang bumuhay ng pamilya..." // Napasulyap si Arlene kay E
kakayahang dumamdam. Nakatingin lang ito nang mataman sa mukha
kakayahang gampanan ang tungkulin niya bilang isang ama, kaya n
kakayahang ipagtanggol ang kanilang mga sarili. Nasaan na kaya
kakayahang itaguyod ang pamilya niya, gayong iyon ang malimit n
i
f
l
l
X
I
t
l
d
g
n
m
y
C
4
2
9
Z
0
5
0
7
7
Z
0
1
1
1
2
7
8
0
2
Z
5
9
8
7
7
4
4
4
on sa mga compositions mo, pare. Binigyan ka ng Diyos ng kakayahang kumanta. Bakit sasayangin mo lang? Ngayon pang nakap
in ang pakikipagkamay niyon, waring ang mga palad ay may kakayahang kumilala sa pagkatao ng kinakamayan. // Ang sigaw ni
ng namanang katangian sila sa kanilang ninuno. Una'y ang kakayahang lumipad. Pangalawa'y ang taal na pagkauhaw o pagkagu
ng hepe. "Wala ba naman akong sentido-kumon at dapat na kakayahang mag-imbestiga rito?" // "Saan ho galing 'yong huni n
at ang hindi matumba ang panalo. // Humanga si Fidel sa kakayahang mag-improvise ng mga katutubo sa paglalaro gayun din
o sa ibabaw ng mundo. Dahil ang hayup... Walang sapat na kakayahang mag-isip na gaya ng tao." // "Kung gayo'y bakit maru
a kanya sa mga pagkakataong hindi niya inaasahan. At ang kakayahang makahanap ng katwirang makapunta kung saan ito'y kan
ng ano ang nais talagang mangyari sa buhay sa kawalan ng kakayahang makamtan ang balang naisin. Nasa dugo niya kaipala a
anak, ngunit hindi matutututo iyon. // Ang kakulangan ng kakayahang matuto ni Libay ay pinunan ng aginaldong talento ng
kay Edwin. At lalong hindi "iyon" para mawalan na ito ng kakayahang sipingan siya. // Pero maaari niyang aminin kahit na
awag itong mama. Pero 'yun ang gusto ng papa, wala akong kakayahang suwayin ang iniuutos niya".... "Okey naman si Agnes,
a lugar na ito, Nenita, at mas alam kong gamitin ang mga kakayahang taglay ng isang kaluluwa!" Tinig ni Camilla. // Pagk
star, ito lamang si Isabel ang may angking kahinhinan at kakayahang umarte. Sa kanyang palagay ay malayo ang maaabot nit
agkakaintindihan? O baka naman siya ang may diprensya sa kakayahang umintindi? Baka naman talagang nagbago na ang Tagalo
a inyo ang aming malaking pagkilala sa kanyang dangal at kakayahan // na kung siya'y hindi yumao nang ganitong kaaga siy
ay pagmamalaki siyang naramdaman // kanya ito // kanyang kakayahan at karangalan // lumungkot ang mukha ni Greg // hindi
apan at mga sandata // upang magkaroon ng higit na lakas kakayahan at ng maaabot pang saklaw ng kanilang sariling kamay
ng lahing ito // karapatan masikap na paggawa karangalan kakayahan at pagkahabag // sa pagkakaunawang ito ipagkaloob Mo
ito ay isang bukod-tanging monumento ng diwa katalinuhan kakayahan at puspusang paggawa ng mga Pilipino // #64 // talaga
hindi tayo mabilanggo // malaki ang tiwala ko sa kanyang kakayahan at sa kaniyang lakas // ang iniisip ko ngayon ay kung
Luna at pareho nilang ipinamalas ito sa paraang abot ng kakayahan at talino ng bawat isa sa kanila // #4 // ang kabayan
ismo ng mga gawaing kultural // may mga kolumnistang ang kakayahan ay nasa mga bagay na kaugnay ng mga suliraning pampam
na palawakin ni Chomsky ang kanyang pagpapakahulugan sa kakayahan competence // upang maisama hindi lamang ang kakayaha
pero sanay kami sa gutom at bugbugan kaya siguro 'y may kakayahan din kaming magpasiya kung paano dapat ang buhay balan
wa // may kakayahan tayong maging taong mahabagin // may kakayahan din tayo upang maging dakila sapagkat mayroon nito an
assignment na ito nakasalalay ang complete trust niya sa kakayahan ko // #19 // mapapatalsik ka ba sa trabaho // no nama
ng palampasin ang ginawa niya // napakalaking insulto sa kakayahan ko iyon // #103 // akala ko ba'y may guts ka // bakit
your interests // nakakatawa ano // noon hinamak mo ang kakayahan kong magpatakbo ng otel // ngayon ikaw pa ang nag-aal
sinang ito titingnan ka sa tagal ng serbisyo mo hindi sa kakayahan mo // kaya kahit mas mahusay na artist si Sheila magt
unang hadlang ang maabala ng pangitaing tinatawaran ang kakayahan mo // makatutulong sa isang pagmamatuwid na manangan
at magpunta // nagpresinta si Juan sa Emperador // anong kakayahan mo tanong ng Emperador // kaya ko pong pabiling-bilin
/ isa itong tanda ng pagkakaroon ng ganap na kaisipan at kakayahan na makapagpasiya kung ano ang mga dapat niyang sarili
o pasimulang pakita sa napipintong tagisan ng talino at kakayahan na mamamagitan sa panig ng taga-usig at tagapagtanggo
agaya ng larangan ng edukasyon // ang wikang iyon ay may kakayahan na tugunin ang isang pambansang pangangailangan // da
// baka ayaw ni Teddy na daanin ito sa palakasan // may kakayahan naman siya // kung di ko aalalayan mabubulok na lang
apuntahan // kami ay halos nasa kuko na ng kaaway // ang kakayahan namin sa pagsasagawa ng aming huling pagtakas ay buun
malaking tinig ng atin at ibang daigdig // gumagalang sa kakayahan ng Indibidwal at sa kapangyarihan ng Bigkis // malaya
ang paraang ito ng code-switching ay nakapagpapalawak sa kakayahan ng Pilipino // tingnan natin ang sumusunod na ilang h
ri ng editoryal ang naghahain ng pinakamalaking hamon sa kakayahan ng isang manunulat-editoryal // dapat na siya ay magk
waring ipinahihiwatig nila na para niyang tinawaran ang kakayahan ng kanilang naging panauhing nagbigay ng panayam // i
lbing palihan na dumalisay sa kaluluwa // at pumanday sa kakayahan ng mga piling mamamayan buhat na bunton ng karaniwang
kalayaan // at 'yon ang totoo no'n // #132 // ano ba 'ng kakayahan ng presidente n'yo 'ng 'yan // kindi ko kilala 'yan /
4
3
2
7
7
7
Z
1
0
Z
0
0
7
3
7
9
7
7
7
0
7
3
3
9
2
9
3
1
7
0
7
Z
7
0
9
7
7
Z
7
7
7
7
d you people vote for people na hindi n'yo alam kung may
guni't wala namang P.R. // umaasa lang pala siya noon sa
gipit niyang kalagayan ngayon baka pagdudahan niyon ang
o ng Agham ang paglinang at paggamit ng sumusunod na mga
aniniwalang ang maraming kolumnista ay may kaduda-dudang
ing sistema ihahasa natin nang buong talas ang ating mga
ang mga maikling kuwento // hinahangaan mo ako sa aking
teng bagay // hindi na sa tulad ko na may limitasyon ang
in natin ang ating sarili bilang tao sa pagbabago ng mga
la sa mga eksklusibong paaralan // na mula sa kawalan ng
on sa iyo // mabuti naman iyon at matatalos ko ang aking
sa pagbabago ng mga kakayahan sa tunay na paggawa // may
sa ikapapanuto ng pagtuturo naririto ang ilang batayang
i hanggang sa matuklasan niyang si Marte ay may sariling
an sa mabigat na tungkulin // kung talagang ibabatay ang
g bayan dahil magaling siya sa paghawak ng patalim isang
hango rin sa ma- nasa pokus na tagaganap at nagsasaad ng
hango rin sa ma- nasa pokus na tagaganap at nagsasaad ng
go pa rin sa ma- nasa pokus na tagaganap at nagsasaad ng
sa agham militar // ngunit ang kanyang kapatid ay walang
igno Aquino Jr. // na noon ay inaakalang siya lamang may
Marte ay saka ko natuklasan ang katotohanang wala siyang
lad siya sa kanyang Ate Chedeng na sinisisi ang kawalang
akagawa ng kahit anong laki nito kayat may hangganan ang
ya // at natangay si Juvy // para siyang dahon na walang
isang pinakamagaling na katangian ng isip ng tao ay ang
naman sa babasa ng libro ng sayaw // hindi lahat ay may
o ng naturalesa // naging mga mapuputing tao sila na may
hango rin sa ma- nasa pokus na tagaganap at nagsasaad ng
umataas sila // nararagdagan ang kanilang lakas bilis at
an napatunayan ng nobelang Tagalog na ito ay may angking
tor ay may kakanyahan o personalidad // at sa gayo'y may
nga sa kalinangan ang iyong bayan tiyak na salat din sa
angalawa kailangang magkaroon ng mabuting pagpapasiya at
it niya ang anak na lalaki sapagkat higit pa sa roon ang
a kakayahan competence // upang maisama hindi lamang ang
wain // ay tumutukoy sa pagkakaugnayan at interaksyon ng
gkap na ito sa edukasyon ay lilikha ng sambayanan na may
at sociological na mahalaga sa paglinang ng tinatawag na
lad nga ng sabi ni Hymes // #170 // sa kabilang dako ang
ay sa kahulugang ito nagmungkahi sila ng isang teorya ng
ang lagumin sa puntong ito ang mga kasanayang bumubuo sa
kakayahan nga o wala // ikaw sinabi mo si Mrs. Ganito ka ang an
kakayahan ni Marte na humanap ng koneksiyon // kaya heto ang na
kakayahan niyang maging mahusay na maybahay // si Merlie ang pi
kakayahan sa Pagbasa // #191 // ang pagbasang pangmatematika ay
kakayahan sa mabigat na tungkulin // kung talagang ibabatay ang
kakayahan sa pagsisiyasat // #19 // ang taga-Singapore na si Sy
kakayahan sa pagsulat ng maikling kuwento na pinadadala ko pami
kakayahan sa pangungumbinsi ng tao // saan ka ba galing niyan /
kakayahan sa tunay na paggawa // may kakayahan tayong maging ta
kakayahan sa wika ay nagtapos na may mataas na kaalaman sa pagg
kakayahan sabi ni Leticia // diyan natapos ang pag-uusap ng dal
kakayahan tayong maging taong mahabagin // may kakayahan din ta
kakayahan ukol sa mabisang pagbasa para sa pagkakatuto // #190
kakayahan upang kumita ng ikabubuhay // unti-unti nakapagpundar
kakayahan upang maging kolumnista na kung siya muna ay naging a
kakayahang di niya nakaliligtaang ipasikat sa tuwing may pagkak
kakayahang gawin ang kilos na nasa salitang-ugat // hango rin s
kakayahang gawin ang kilos sa salitang-ugat // hango rin sa makakayahang gawin ang kilos sa salitang-ugat // may dagdag na ul
kakayahang gayon // gayunman dalubhasang pintor naman si Juan L
kakayahang humarap kay Marcos upang ang huli ay maalis sa kapan
kakayahang kumita ng ikabubuhay // totoo nga't wala akong masab
kakayahang kumita ng kanyang Kuya Santi // +Malungkot // #11 //
kakayahang lakas at nakita ni Parsons na panahon na ng pagtatay
kakayahang lumaban sa agos // nagpahinga ang kanyang isip // na
kakayahang lumimot // sa katunayan hindi naman masamang tingnan
kakayahang mag-interpret // napatangos ko ang ilong niya // nak
kakayahang mag-vibrate sa ano mang frequency na ibigin nila //
kakayahang magawa sa isang tao o sa isang bagay ang kilos o diw
kakayahang magbata ng pagod // ang nagbibinata at nagdadalaga a
kakayahang maglaman ng mga karanasang hinango sa mga realidad n
kakayahang maglarawan ng tagpong bago at naiiba tagpo o paksang
kakayahang makapagbigay ng sapat na karunungan // kaya kalimita
kakayahang makihalubilo o makisama paliwanag ni Elsa // oo nga
kakayahang nararapat ipakita ng isang anak na lalaki // sapagka
kakayahang panggramatika kundi pati na ang mga dimensiyong sosy
kakayahang panggramatika o kaalaman sa mga tuntunin ng gramatik
kakayahang pangkatalinuhan may moral na paninindigan at pangkal
kakayahang pangkomunikatibo // sina Hymes at Campbell at Wales
kakayahang pangkomunikatibo ayon kay Canale at Swain // ay tumu
kakayahang pangkomunikatibo na binubuo ng limang lawak ng kasan
kakayahang pangkomunikatibo ng isang tagapagsalita ng isang wik
3
7
7
8
4
tay sa dalawang panginoon // pagka't ang tao pala ay may
ggramatika o kaalaman sa mga tuntunin ng gramatika at sa
n na ang pamahalaan sa kapangyarihan nito ang siyang may
utak // ayon sa patalastas di mababawasan ang talino at
igayahan sa loob ng kumbento pagkat ako'y may pusong may
kakayahang
kakayahang
kakayahang
kakayahang
kakayahang
patupok sa apoy at maligayahan sa init ng lagablab n
sosyo-linggwistika o ang kaalaman sa mga tuntunin sa
sumupil sa kalayaan ng tao sa pagpapahayag // #46 //
sumuri may larong pamutat // nakumbinsi ako bago mag
umibig at lumasap ng lahat ng kaligayahang dulot ng
kakibu-kibo
v
U
I
A
p
S
n
G
T
S
rinig sa akin. Okey lang, gusto mo iyan, e..." //
tabi-tabi." Sagot ni Nep na sumulyap kay Liza na
ing tipak na bato sa loob ng ochidarium si Cocoy.
iya'y hindi niya maibigay sa manok ng pamilya. //
kaklase. Habang daan pabalik sa kanilang bahay ay
a. Nakaalis na at hindi nila alam ang pinuntahan.
si Karina. Nanatili itong nakaharap sa salamin at
// Nakaupo ang kanyang kabiyak sa gilid ng kama.
anyang mga magulang at hanggang sa umalis ay wala
nto. // Masama ang loob ni Vera. Nagluto na siya.
Walang
walang
Walang
Walang
walang
Walang
walang
Walang
siyang
Walang
kakibu-kibo ang dating pulis. // "Tapos, napag-alaman ko na mas
kakibu-kibo habang inilalabas ang kanilang mga baon. // "O, kai
kakibu-kibo kahit nang makita siya. Tahimik lang. Yuko ang ulo.
kakibu-kibo si Grace. // Pag-alis ng mag-aama, walang nakapagtr
kakibu-kibo si Jazmin. Sa minsang pagsandal ng ulo sa malambot
kakibu-kibo si Vera. Bakas sa mukha ang pagkainis. Maging ang m
kakibu-kibo. // "Karina..." marahang lumapit si Nieza sa kanya.
kakibu-kibo. Nakatungo. // Siya ba'y naghihintay na lamang ng h
kakibu-kibo. Si Cris ang nagsasalita. // "Hindi ka pa yata kuma
kakibu-kibo. Sinabayan ng linis ng bahay. Nang makaluto, pinaka
kakilala
x
b
M
h
T
x
w
W
C
h
C
q
b
A
N
x
l
r
d
C
a
d
o
V
ip ni Roque ang kasong ipinasok ng kaharap. // "Ga'no mo
silang kibuan ni Edmon. Tila ba mga estrangherong hindi
y. Bago pa lang kasi siyang nagfu-full-time. Isa pa, may
i 'yon at nakabandera na nga kasi sa mga kaibigan niya't
sasaka at tauhan nila sa asyenda. Architect naman sa mga
teng pakikinabangan ang nahagilap niyang mga kaibigan at
Rachel na matapos ngumiti at tumango sa ilang malapit na
ubuti kay Jim ang muling makihalubilo sa mga dati niyang
mula sa Hong Kong. // Kinabukasan, tumawag siya sa isang
dy at Mommy niya, sa mga kapatid niya't kaibigan. Sa mga
d niya. At bigla, naisip niya, kung sa isang taong hindi
man kasi ng Ama niya na nakikipaglaro siya sa hindi nila
Baka tinatandaan ng drayber na ito ang itsura niya. Baka
Ate sa dagdag na batang alagain sa poder niya. Baka may
indi ba nagiging dogmatiko tayo niyan? Una, ikaw ang may
go. Siguradong dalaw. Pero sino kaya? Sinong kaibigan at
uro." // "Hindi ho. Pero ang mismong amo niya sa shop na
indi, Sir. Hindi pa n'yo ako kilala. Ang totoo, Sir, ang
bay na 'yon." // "Para ano?" sabi ni Edsel. "Ordinaryong
anay, pati siya'y nakihalo. Wala pa ho akong kasintahan.
// "Okay lang, Kuya." // "Kung gayon, puntahan mo 'yong
gusto ko." // "Sinong model? Artista?" // "Hindi! Bagong
natin ng dibisyon. Hamo at ipapaayos ko kaagad bukas sa
ikano. Tinanggap ni Leila ang lalake hindi bilang bagong
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
'yong re-rape sana sa'yo?" // Huli niyang medyo na-sho
ang isa't isa. // Palihim, sinusulyapan niya ang gawi
ang tiyuhin niya sa military sa Davao." // Nasundan ni
ang tungkol sa kasal n'yo ni Pete. Lilipas din ang sam
at Mr. de la Cuesta sa ilan. // May opisina siya sa Es
at dating kasamahan nito sa opisina. // Sino, sino ang
at kaibigan ay pumunta na sa likod ng kapilya at di na
at kaibigang tulad ninyo ni Vergel," patuloy pa ni Mil
at nagpahanap ng buyer. Sinabi niyang hindi siya ang m
at nakaaalam ng kanilang kasaysayan. Ngunit higit sa l
ay nakapagbigay ng ganoong halaga ang namatay na matan
ay tiyak na papagalitan siya nito. Pinayagan siya kina
ito ng nanay o ng tatay niya. Baka me plano itong isum
ka, i-refer mo sa 'kin," tarantang pag-aayos niya ng m
kay Inday. Pangalawa, hindi magandang tignan kung dala
kaya ang bigla na lang nakaisip bumisita sa kanya? //
ko ang nagsabing tagarito siya. At kilala pala ng Momm
ko ay ang inyong kapatid." // "A, kaibigan ka ng kapat
ko lang naman si Libay." // “Kakilalalang?" Nagkasali
ko lang si Miss Abrille. Ni hindi ko nga ho masasabing
ko sa Department of Social Welfare and Development at
ko. 'Yong naparito kahapon. Si Edsel." // Napamaang an
kong karpentero. Okey na ba sa 'yo ang medyo maliit na
kundi kapalit ni Darwin sa buhay ng kapatid. Isang bag
a
d
h
r
A
d
V
n
w
Q
w
A
P
V
p
u
R
L
J
c
k
E
X
i
y
J
r
k
P
N
h
M
w
X
G
d
o
D
H
C
n
u
io Echanez. Palangiti't palabiro, ngunit iba ngayon. // “Kakilala lang," sagot ko, na siyang totoo. "Kaibigan ni Kuya Ge
dsel. "Ordinaryong kakilala ko lang naman si Libay." // “Kakilala lang?" Nagkasaliw sa pagtataka sina Lerma at Teddy. //
awin ko. Aba, ano pa bang mukha ang ihaharap niya sa mga kakilala matapos na mapahiya siya?" inis na tugon ni Mr. Anchet
kinapupuwestuhan niya. // "Ginoo, hindi ako ang babaing kakilala mo. Naka-iistorbo ka sa matahimik kong pagkain kaya ku
. // "Uy, Marissa, kumusta ka na?" biglang bati ng isang kakilala mula sa Karuhatan. Si Luisa. // "O, hi Lou, kumusta?"
ika ni Edsel. At humabi siya ng kuwento tungkol sa isang kakilala na dumanas din ng gayon, na ngayo'y malakas at malusog
th certificate. Nakapagpagawa siya ng fake nito sa isang kakilala na marunong gumawa ng huwad na dokumento. Pati na rin
yon ni Nieza sa librong nahiram sa isang nurse na naging kakilala na matapos sabihin sa kanya ng doktor ang naging kundi
hil ipinagmalaki na nila sa mga kamag-anak, kaibigan, at kakilala na may anak silang magiging pari. Nakakatawa, ano? Sal
kailangan ni Red ang chance. Kahit pansamantala. May mga kakilala naman siyang puwede pang lapitan in case na magpakita
tol na mapunta kay Valdez ang isang milyon. Napakaraming kakilala namin ang nagalit sa amin noon, nang kontrahin namin a
t transportation allowance. Mas gusto kasi naming sa mga kakilala nang trabahador kami mag-umpisang palakarin itong kamp
g mga kalakaran sa hotel. Dumalang ang mga dumarating na kakilala ng kanyang mama na galing sa Negros. Dahil sa gulo sa
yang kahalubilo sa usapan nila Darwin at mga kaibigan at kakilala ng nobyo. // Hindi na napigil ng lalake na hindi lapit
ang sabi nito. // "Hindi ko yata alam na may gusto ka sa kakilala ni Jobelle. Taga-saan ba iyong napangasawa niya?" // "
Magkaibigang karnal kasi ang dalawang 'yan at nagkataong kakilala ni Mando ang abugadong nagnotaryo sa deed of sale ng p
a?" tanong ni Robin. // "Iba 'yun. 'Yung may-ari ng Noli kakilala ni Rizal sa Madrid. Yung pinatay ng Kastila, sinvergue
bili siya ng isang segunda manong trenta'y otso sa isang kakilala ni Vic. Lagi niya iyong nililinis pagdating niya sa ba
seng iyon, sa isip-isip niya. Wala naman siyang kilalang kakilala nila na may kotse. Hindi naman siguro kay Tito Andrew
nahihiya si Irene na may makakita sa kanila roon sa mga kakilala nila o kaklase. // "Tony, please," hinarap ni Irene an
rin sa mga mesa sa paligid nila sa pagbabakasakaling may kakilala nila o may mga nakikinig sa kanila na maidadahilan niy
portante rin silang bisita na more or less ay kalinya ng kakilala nila sa trabaho. // "Teka, teka..." parang mabubulunan
anung-tanong siya sa mga maaaring pinuntahang kaibigan o kakilala nito na maaaring tinuluyan. Pero una muna'y titiyakin
sa mga restaurant na may entertainers, na kadalasa'y mga kakilala nito. // Naging kaibigan na rin ni Irene si Jack Nikol
i Joe. Sabagay, hindi lang siya ang nahihirapan. Ang mga kakilala niya at mga kamag-anakan ni Lisa ay hindi rin malaman
rty ni Emily sa gabing iyon. Tinanong pa nga siya ng mga kakilala niya doon kung talagang tiyak na hindi siya dadalo. Si
ngalap ng balita, binibigyan ng PRESS I.D." // Iyon ding kakilala niyang iyon, matapos niyang pag-isnakin sa Jollibee, a
roon. Hindi rin naman niya sinasabi kahit sa kanyang mga kakilala o kaklase kung saan siya nangangasera. Kung may masiga
g guests. Nangungumusta at nakikinig sa kwento ng dating kakilala o puri o puna sa pagkain, alak o serbisyo. // Heavy an
lambing si Pio. Maaari kaagad pagkatiwalaan kahit bagong kakilala pa lamang. Hindi naman nagyayabang si Pio para hangaan
ang lalaking pinaghihinalaan nilang gagawa ng masama ay kakilala pala ng kanilang amo. // "Ikakasal ka na pala." // "Na
." // Si Vic ang nag-brief sa akin. Hindi ko siya ganoon kakilala pero nag-meet na rin kami sa ilang mga pagtitipon ng m
ng dumalo. Si Rachel naman ay binati at inusisa ng ilang kakilala sa Lipunan. // "Dito ka na ba, Rachel? Paano ang... an
suhan. Inuman. Bastusan. Ang pinakabibo sa grupo ang may kakilala sa lugar na 'yon. Ito rin ang lakas-loob na nagpatawag
osible!" Si Sha-Sha uli. // Kuwento ni Dea'y wala siyang kakilala sa otel na iyon. Tiniyak pa niya sa babae kung ginamit
cadio. // Si Teddy ay nasok sa isang tanggapan doon. May kakilala si Teddy roon na makakainuman at makakakuwentuhan haba
Andoy ang mga mukha ng pasahero. Nagbabaka-sakaling may kakilala siya sa mga iyon. Ngunit wala siyang kakilala. // Nila
anumang suliranin. // Ang pagkakaroon niya ng mga bagong kakilala’t kaibigan ay mabisang solusyon sa kanyang kalagayan.
sosyo ng matandang namayapa sa negosyo. Gayundin ang mga kakilala’t kaibigan ng pamilya nito. // Habang ginagawa ng pari
ng du'n. Utang, kaliwa't kanan." // Iniwasan siya ng mga kakilala’t kaibigang ayaw mautangan ng salaping walang katiyaka
aalala ko na lamang ay ang aking sarili at ang aking mga kakilala’t kamag-anak." // At bigla naman niyang naalala si Nie
nang malayo. Tinitiyak nilang ligtas sila sa mata ng mga kakilala’t kapitbahay. Alam nilang mapanganib ang ginagawa nila
x
M
H
n
A
J
g
r
K
A
G
G
l
o
v
p
p
y
T
C
r
J
v
C
M
Q
j
V
P
4
9
8
3
6
2
4
0
3
4
9
3
1
na nang magpakilala siya. Nakausap na rin niya ang ilang kakilala’t naging kaibigan nito pero hindi niya nakuha ang kung
eryoso na ang sagot ko sa kanya. "Hindi mo pa ako ganoon kakilala, Pol." // "Ano'ng ibig mong sabihin? May misteryo ba s
ga ito na nanliligaw sa kanya si Sonny? // "Gaano mo ako kakilala, Sonny?" sa wakas ay naapuhap sabihin ng dalaga. // "S
din nagsisimula ang gabi, nakita na niya ang mga dating kakilala, mga customers at lumang kaibigan. // Kahit na papaano
nggo siyang nagbibilang ng poste, nagdidilehensya sa mga kakilala, para kahit paano'y may maiuwing kabuhayan. Ang sabi n
Kung matatagalan pala sila sa isang lugar na wala silang kakilala, tiyak na gugutumin sila dahil wala silang dalang pera
in sa kanya. // "Di nag-alok ng mga panindang ito sa mga kakilala," sagot niya at ibinagsak ang dalang plastic bag na la
D. kang PRESS, may passes ka sa presinto," sabi ng isang kakilala. "Se-ser-ren ka pa ng mga pulis doon. Mabubuklat mo an
i siya sa kalye ng kung sinong lalaking hindi naman niya kakilala. // "Hi," paulit na sabi nito. // Makulit talaga. Ayaw
indi siya sanay na nagkukuwento ng basta-basta sa bagong kakilala. // "Sorry, hindi ko gustong manghimasok. Just for con
ing napakahirap kay Dea ang pagpapasya tungkol sa bagong kakilala. // <Kabanata12> // UMAGA. Mabuti pa'y hindi na siya n
dahilan ng pagiging iwas nito sa kanyang mga kaibigan at kakilala. // <Kabanata15> // NAPAHINTO si Dea nang matanaw ang
abubugnutang makaharap ng nabalo sa piling ng mga dating kakilala. // Nang masabi kay Mrs. Bartolo na kailangan ito sa b
kaling may kakilala siya sa mga iyon. Ngunit wala siyang kakilala. // Nilakad na lang nila ang daan patungo sa Baryo Hag
ng kanang palad, tandang gusto niyang kamayan ang bagong kakilala. // Pero tipid na ngiti lang ang itinugon nito at hind
// "Naubos ang lahi niya, maging ang mga kaibigan niya't kakilala. Ang ari-arian niya at maging ang katahimikan niya. Da
. Pero hindi ka pa rin dapat magtiwala sa isang hindi mo kakilala. Hindi mo ba alam na ang nilalapitan ng tukso ay iyong
ang kalungkutang sumapupo sa masayahing mukha ng bagong kakilala. Hindi naiwasang magdagdag pa ito sa sariling lungkot
man niyang ugali ang makipagngitian kaagad sa mga bagong kakilala. Hindi naman antipatiko ang dating sa kanya ni Millet
// Unang nangawala ang mga barkada't kaibigan. Pati mga kakilala. Isa-isa. Mula nang mabalita ang masaklap na kapalaran
lis, ordinaryong mamamayan, kamag-anak, kaibigan, at mga kakilala. May mga taong nakatoka sa pag-aabot ng softdrinks at
ayo. Habang tumatagal, marami pa kayong mami-meet na mga kakilala. Sa mga mami-meet mong iyon, may magiging crush ka na
abataan. // "Malamang, e napasabit lang ho iyon sa isang kakilala. Siguro ay nagkayayaang mamasyal pa kaya hayan, ginabi
g artista at ngayo'y iniiwasan ng mga dating kaibigan at kakilala. Wala nang nagtitiwalang magpautang sa kanya. // Alase. Hindi ako nagpapahalik sa mga taong hindi ko gaanong kakilala." Pagkasabi ko nito, umurong ako, parang umiiwas sa ka
sabihin sa mga magulang? // Paano pa siya haharap sa mga kakilala? // Sari-saring mga katanungan... // MABIBIGAT ang mga
at pag-usapan si Menard. Magkukunwari rin siya na walang kakilalang Menard sa harapan ni Divine. // Buhos ang panahon ni
to. May pagmamalaking ipinakikilala siya ng nobyo sa mga kakilalang bisita sa party. May kasama na ring pangungumbida sa
enda. Pagkatapos ng heavy dinner. // Kung may kaibigan o kakilalang may party sa ballroom kasama ang kanyang mama sa rec
ol // wala akong natatandaang kakilala natin do'n // may kakilala 'ko ro'n Mom kaibigan ko // sinong kaibigan // sa'n mo
ag ng banggitin pa ang buhat sa napakaraming kaibigan at kakilala // #11 // at sa opisina // kung sa bagay naisip naming
sa tahanan ay abala sa pagtanggap ng maraming kaibiga't kakilala // #246 // nakuha pang ipagyabang ng makatang katalo k
makita kundi ang aming bayan ang dating mga kababata at kakilala // #26A // konting tiis na lang maipagkakaloob na nami
gkabigo ang naging palad sa pinamanhikang isang mayamang kakilala // ang mayamang ito'y nakakapitbahay pa nila ng mga pa
na si Mimi sa ganyang bati ng kanyang mga classmates at kakilala // ang pangangayayat din niya ang madalas inina-nag ng
a isang Fuertes ay // iha ano ang sasabihin ng ating mga kakilala // ano ang ibig mong gawin ko Daddy // bakit ka pa ba
eho din ng Smith // ganoon ba // hindi ko sila masyadong kakilala // hindi sila nangangapitbahay // nahihiya siguro // #
/ sino ba siya // usisa pa ni Edith // ku e isang dating kakilala // kaila ni Menang // ngumiti si Edith nanunukso // ba
palagay na palagay na ang loob // waring dati na nilang kakilala // lalong nagngitngit nang lihim si Caridad // nang ma
mang na nakabalot sa isang bahay kung saan wala man lang kakilala // may katwiran 'yong kasabihan kung saan ako umaayaw
mga kasama niya ng mga hitch-hikers o nakiangkas na mga kakilala // mula ngayon wala nang angkas-angkas // galit na sab
// hindi ako ang pakakasalan ni Tommy kundi isang bagong kakilala // nakita ko kayo noon nakaakbay siya sa iyo at nakahi
Z
6
9
3
0
5
8
1
0
Z
8
3
5
3
1
3
4
6
6
3
1
1
3
3
3
1
4
Z
2
1
4
5
3
3
1
4
4
9
5
3
4
5
ng magtawa kung hindi lang sana nakahihiya sa mga bagong
malaking pagkahilig ng kaniyang loob sa binatang naging
uli sa akto ay kabilang sa pangkat ng iyong malalapit na
mi ang kamag-anak niya kumapal ang kaibigan naglaksa ang
g ikinaiiba nila // tayo hindi basta babati lalo na't di
n nila ng mag-aalaga kay Junior // imbes na kumuha ng di
// sabi nila na ang kape ay nagpapagising ng tao // may
kaalam nito kundi tayong dalawa lamang // ni hindi ninyo
ersity // bakasyon ho namin kaya nagpapasyal kami // may
Duenas isang barrio sa Iloilo // dahil sa mayroon siyang
oy Buldog pamagat niya gusto mo bang magkaroon ng bagong
tayan ng bus // at kahit maluwag ang bus kapag medyo may
puwede pa tayong maghanap-hanap kung gusto mo // may mga
kina Zarding matapos makipaghunta-hunta sa ilang dating
// wala // basta iimbitahin ko lang ang mga kaibigan at
Menang sa nakatungangang lalaki // 'kala ko'y kayo 'yong
babae // bitiwan mo siya // ano ang pakialam mo // Ricky
ako'y mayroon ay di kayo magdadalawang-salita // sa mga
-ano mo ba ineng ang ginoong ito // wala po isang naging
inoo // at di ko naiwasang ikumpara siya sa mga binatang
si Mang Serapin // tanungin mo // si Beltran lamang ang
conference ng mga theosophist // a okey okey // baka nga
abi sa diyep na magandang babaing naka-mini // ang ilang
n siya hanggang ngayon // sagot ni Samuel // ayon sa mga
niiwasan siya nito lalayo na ito at makikigrupo sa ibang
arunong akong makisama // sa mga kapitbahay maski sa mga
hindi makapanaog // nasunog // bakit ano ba n'yo sila //
parito nag-uulat o inuulatan // ang karamiha'y di ko mga
ulat sa kanya address o telephone number ng isang bagong
g papa ay patuloy pa rin nating niloloko // pero ang mga
y makagambala ako // akala ko'y sinagasaan na 'ko n'yong
pahulugang damit // kaibigan mo sila // ha e ewan ko //
a ang suwelo at lilinisin ang banyo // nakakahiya sa mga
si Ina // hindi sa amin galing ang balita kundi sa isang
ami // iginalang ko ang gusto niya // bukod dito may mga
// Bicol // aano ka sa Bicol // wala akong natatandaang
n 'yong palabas ang sasadyain mo iha // pakita ka sa mga
para sumunod lang sa hinihingi ng okasyon // kaibigan at
na patalastasan ang mga kamag-anak // kung mayroon man o
pinapasukan ko bilang piyon // dumulog ako sa aking mga
ahan kita // huwag na // baka may makakita pa sa 'tin na
nteng posisyon sa amin // mahihinto // 'yong kaisa-isang
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
kakilala
// sa pagpipilit nitong magmukhang maganda naging para
// samantalang lumalakad sa patutunguhan ang sulat ni
// siguradong magugustuhan mo ito // #154 // kung ano
// sino ang maniniwal na siya siyang halos sumala sa o
// talaga namang masyado tayong mahiyain e // hangga't
ako na lang daw para makapagbakasyon pa // ikaw ang ba
akong tao na parating gising tuwing umaga // siya'y na
ang taong mamamatay // ang ibig kong sabihi'y malamang
ba kayo dito // wala nga ho // may reservations ho kam
doon na ang pangalan ay Sario doon siya nakituloy // S
galing sa South tanong ni Payo sa kanyang kaibigan //
hindi sasakay // e kung itanong kung bakit ako nagbubu
ka // mayroon pero hindi ko masisigurong makakapagpala
kanayon // mabisa ngang maghilom ng sugat ang panahon
ko // gawa ko naman talaga ito noon pa // parang treat
ko // lumakad na ang lalaki // pumasok sa tindahan si
ko ang iyong ama // ako si Congressman Talavera // par
ko ay wala akong maituturo sa inyo isa man // sila'y p
ko dahil sa pagtitinda // ilan ang gaya mo // itago mo
ko mga presko malilikot mahaharot at may kilos na tila
ko sa mga taga-roon // #89 // naku Constancia // ano b
ko siya // sige ho tuloy na 'ko // #32 // Mang Cesar n
kong dalaga na maganda makinis sexy malambing matamis
kong dumalaw sa akin sa piitan polio raw ang sakit niy
kung makita siya // hindi rin niya masabayan sa pag-uu
lang // wala akong makitang dahilan para ako'y may mak
lang ho // 'ala kasi si Perla nang mangyari 'yon // na
mga bago naming kasama // ako 'y basta 't nakihalo na
mga detalye ng usapan nila ni ganito at ganoon pangala
mo // okey lang // tutal may iba nang nakakaalam ng to
mo // yon // baka hindi rito ang talagang sadya mo //
mo lamang sila // kasamahan sa trabaho // tulad ko //
mong damags na bumibisita sa iyo // ang katwiran niya
na nakasalubong sa karsada // hindi ko alam kami ni Re
na naringgan ko na si Abigail ay isang flirt playgirl
natin do'n // may kakilala 'ko ro'n Mom kaibigan ko //
natin sa iyong mga kaibigan // baka sabihing nahuhuli
ng lahat ng tao sa mga lugar sa paligid ng Bhuket si T
ng namatay // ngunit bago tuluyang malagutan ng hining
nguni't hindi nila ako pinansin // kaya naisipan ko an
ni Ah Tek // basta lakasan mo 'ng lo'b mo ha // para s
ni Elvira roon na paminsan-minsa'y medyo inaapuso ko s
4
3
3
1
Z
7
9
1
6
1
1
6
0
0
2
3
4
2
3
8
1
2
1
3
3
4
5
6
6
n sa mga kamay abut-abot hanggang sa makarating sa isang
lyap-sulyap kay Miriam // nang dumaan ang isang binatang
sakayan ng bus // tumigil ang sa-daraang kotse ng isang
'yon // may special gift pa raw si Armand sa kaibigan ng
mayroon naman akong hipag na nagmungkahi ng arbolaryo na
sa larawan at sa litrato ay nakilala siya ng ibang taong
a si Anne ngunit wala ito // wala pa rin siyang makitang
sa darating na lang // kilala mo ba ang mga kaibigan at
a doon siya hinihintay // nguni't nang ipagtanong sa mga
mamamatay // ang ibig kong sabihi'y malamang na di n'yo
hala sa diyaryo // inilathala nila ito sa paniwalang may
aibigang iyon // ang ali ni Luis ay dumulog sa ibang mga
an ka magbabakasyon // sa Baguio sana // pero wala akong
a // taga-Maynila ka ba // oho // siguro maraming kayong
ang pasiya // ang buddha ay iiwan niya sa pinto ng isang
atagu-tago sa likod-bahay ang daan para maiwasan ang mga
yo ang kanilang pagtitinginan nang magkaroon sila ng mga
// kilala sa palayaw na Mids ng matatalik na kaibigan at
may kasamang isang lalaki // #5 // Vi siya 'ng bago kong
das sa kanilang samahan // paano magkakaroon ng maraming
/ maaaring may pinapagdala lang dito // isang kaibigan o
p na uli ang trabaho // hindi niya talaga matandaang may
ovie producer at // sino sa inyo ang may kaibigan na may
n matapos maisuot ang evening gown na ipinasadya niya sa
ang mga lalaking nag-uumpok sa tindahan sa kanto ang mga
la raw ang pakialamerong si Bandong ang lumapit sa isang
ung hindi sa iyo at sa kanya at saka pala sa ilan nating
b niya'y halos magsikip sa panibugho at kahihiyan sa mga
tid nang matuturan // #216 // wala na po ba kayong ibang
kakilala ni Em na siya ring nagbigay sa kanya // at saglit na n
kakilala ni Miriam at anyayahan sa kotse ay nagpaalam muna ang
kakilala ni Miriam at inaanyayahang sumakay ito na gaya nang da
kakilala ni Miss Gorospe dahil iyon daw kaya nakaabot sa produc
kakilala niya // marami na raw iyong napagaling // ayoko nga //
kakilala niya // nabanggit ito ng mga iyon sa kanya sa maraming
kakilala niya // para bang napunta siya sa maling party // a ma
kakilala niya sa negosyo // iyong iba // iyong mga sinasabi lan
kakilala niyang dating nakakaalam ng kanilang pagkakasundo ay w
kakilala o kaibigan o kamag-anak // at mahina lang naman ang kl
kakilala o kamag-anak na makakakilala sa kanya // #65 // hinihi
kakilala rin sa pananakaling baka makatagpo ng isang makasasagi
kakilala roon // baka ako maligaw // kung ibig mo doon ka na sa
kakilala sa Maynila // noong araw pero ngayon wala na siguro si
kakilala sa bahay halimbawa ng isa sa mga kasamahang nag-aaral
kakilala sa kalsadang kamino // ang mga lalaking nag-uumpok sa
kakilala sa mga mag-aaral sa kalapit nilang pamantasan ng pamah
kakilala si Armida ay masayahin at matatawanin sa umpisang pagk
kakilala si Nestor // pagpapakilala ni Minda // nagkamay ang da
kakilala si Tulio ahas-bahay iyan // ahas na sawa pala ang lagi
kakilala siguro // o kaya ang nagpadala nito ay ang mismong sum
kakilala siyang ganoon ang pangalan // miyembro siya ng isang t
kakilalang Gorospe Lilian Gorospe // sino 'yon // may special g
kakilalang couturier // sa gayak niyang iyon hindi na siya kahi
kakilalang makakasakay sa bus // isang umaga nagbalik siya puti
kakilalang manananggol // ang naging reaksiyon ni Don Severo at
kakilalang manunulat ay malamang na nasa kadiliman pa rin ako h
kakilalang nakaalam na siya'y nangingibig sa isang babaing kung
kakilalang sukat makasagip sa amin // naku minamahirap ko na po
kakisigan
F
S
S
j
S
j
J
V
S
y
o
made it to this job." // Na-impress ang store manager sa
ni Vera na titig na titig kay Dexter, naroon pa rin ang
uwentang tao. Kung bakit naman biniyayaan pa ng Diyos ng
a kay Menard ang dalawang dalaga. Patay na patay sila sa
aghahangad man dito, iyon ang mga babaing may interes sa
aminin ni Nulfo sa sarili na may konti siyang inggit sa
ry ni Boboy. Sa edad kuwarenta ay kitang-kita pa rin ang
sarili na malakas ang atraksiyon sa kanya ng lalake, ng
nata. Hindi na tulad noon na ang ipinagmamalaki, tanging
ral na sekretarya. Hindi nito pansin ang kanyang angking
seryoso. Ngunit sa pangangatawan ay kakikitaan na ito ng
kakisigan at mga hataw ni Jun. "Please report tomorrow. Be here
kakisigan na minsan ay kinabaliwan niya. // At di nakatiis si V
kakisigan na wala sa iba. Kakisigang, bumaliw nga kay Vera. //
kakisigan ng binata at higit ang paghanga sa karakter at talino
kakisigan ng binata. // Si Dexter, hindi niya mabigyan ng katuw
kakisigan ni Menard. Matangkad, tamang-tama ang pangangatawan,
kakisigan nito. Hindi halos sila nagkakalayo ng itsura ni Boboy
kakisigan nito... iyon din marahil ang ginamit kay Myra kaya na
kakisigan niya. // <KABANATA11> // ILANG araw ding nagbantay si
kakisigan. // "I have a standing appointment, I suppose so, by
kakisigan. // "O ang Inay ninyo, hindi pa ba tapos magbihis?" T
S ahal niya si Dexter. Si Dexter na walang katangian kundi
1 huli ng canvas ay ang kagandahan ng katawan mo hindi ang
5 ang biyudo mga apatnapung taong gulang taglay pa rin ang
1 hubad // ilang linggo rin yatang naka-expose sa iyo ang
kakisigan. Na kung ikaw ay normal na babae at ginagamit mo ang
kakisigan // sinabi mo 'yan ha // maganda ang katawan ko // for
kakisigan ng isang bagong-tao // Aling Isyang tiya ni Alberto m
kakisigan ni Greg Malvar // bakit n'yo pa kasi pinatuloy // o t
kakitaan
o
o
o
q
H
m
O
f
B
r
i
D
p
y
7
Z
7
7
6
1
0
6
0
0
2
3
g-uugali. Tahimik at seryoso. Ngunit sa pangangatawan ay
ang ngayon ay isip musmos pa talaga ang kapatid. Bagamat
napag-aralan ng husto ang kaanyuan nito. Ang noo nito ay
rawan na madalas na makita sa palengke. Mataong lugar na
isang himaymay ng pagkatao ng babaeng Almendras ay hindi
ng tanda nito sa kanya at sa gulang na treinta'y sais ay
na karsunsilyo na hanggang tuhod. Makulay ang disenyo na
atabi ang sekretarya nitong si Rose. Ni hindi man lamang
lalang laging mabagsik ang anyo at ni minsa'y hindi niya
ik. Pero nang itutok iyon kay Lucila, hindi man lang ito
De Lara isang umagang sila'y nag-aalmusal, hindi na rin
na iyon. Sa ganap na alas-seis ng gabi ang flight niya.
karaniwan. At ang babaeng iyon." Turo niya sa direksyong
an at si Ric ang nagparami ng kanilang kliyente ay hindi
-iibigan // higit na nakaaaliw ang Wakas ng Pagtitiis na
ng kanyang pistola // ang kanyang matipunong katawan ay
ng tauhan // katulad ng iba pang nobela ang trilohiya ay
t nakasisiya // kung ang mga nobela ni Teodoro Virrey ay
a na lamang sa pag-aabang sa mga dakong labas ng kubo na
ko pa lang kailangang narito na kayo // pasasama kami sa
sa Pamantasan ng Sto Tomas noong 1880 // bata pa siya ay
ukid sa pagkilala sa kaayaayang pagtuturing sa kanila ay
o ang naganap nang lumipas ang taong 1972 // pagbabagong
doon tayo magsisimula ng paghuhukay // hindi man lamang
na Hugo at Levi // handa sa ano mang mangyayari // hindi
a sa damit ko nang tanggapin nila ako pero hindi ko siya
kakikitaan
kakikitaan
kakikitaan
kakikitaan
kakikitaan
kakikitaan
kakikitaan
kinakitaan
kinakitaan
kinakitaan
kinakitaan
kinakitaan
kinakitaan
kinakitaan
kakikitaan
kakikitaan
kakikitaan
kakikitaan
kakikitaan
kinakitaan
kinakitaan
kinakitaan
kinakitaan
kinakitaan
kinakitaan
kinakitaan
J
b
P
J
i
i
o
k
T
agsinungaling siya sa mommy niya. Ang totoo'y hindi niya
ndi namin alam na..." // Hindi na naituloy ng isa niyang
to ang dalawang coed. Puro tsismis tungkol sa dating mga
y na magtulak ng wheelchair dahil nga maganda ang bagong
di kita pinaorder ng hamburger diyan." Inirapan niya ang
ang masabi rito na naikuwento na niya ito sa kanyang mga
olve ang problem sa blackboard ay mapapahiya siya sa mga
tulad niya ang naranasan. Hanggang sa siya ay may naging
ito. Ayaw din niyang matali ng maaga. // Sa kanyang mga
kaklase
kaklase
kaklase
kaklase
kaklase
kaklase
kaklase
kaklase
kaklase
na ito ng kakisigan. // "O ang Inay ninyo, hindi pa
na ito ng pagiging dalaga sa pangangatawan ay kabali
na nang ilang linya o gatla. Ang kulay ng buhok, bag
na yata ng lahat ng uri ng mamamayan. // "Mga suki,
ng anumang hibo ng ispiritwalismo. // Ipinagpasalama
ng maraming puting buhok ang lalaki. // "Ang nangyar
ng tiyaga sa pagtatahi, ng maliliit na triangle patt
ng pagkabahala ang dalaga. // Lumapit si Shawie at k
ng pagkatakot, pangamba at ngayo'y lungkot. Maaaring
ng pagkatigatig. // "Ang baril din sigurong 'yan ang
ng pagtataka ang mga ito. // "Kahit nga doon sa ista
niya ng matinding kalungkutan ang nanay niya. Tinang
sa babae. "Ay isang mahiwagang babae." Malakas ang b
si Joe ng panghihinayang sa pag-alis ng pambatong ma
ng madudulang tagpo at higit na malinaw na paglalara
ng malaman niyang dibdib at maskuladong hita // humi
ng maraming tauhan na matapos ipakilala at sandaling
ng matimpi at kung minsa'y masiglang paraan ng pagsa
nila kay Ninay kung ito'y namimilmit halimbawa o nam
n'yo sa bangkay // babalik kami tenyente // pantalon
na siya ng pagiging makatarungan at isa siya sa kuma
naman ng panunuyong higit pa sa rati // nagkaroon ng
natin ng malaking paga-asa at pag-unlas ng ating bay
ng pagsuko ang matandang Propesor // napanganga ang
ng pagtutol o pagpapabulaan si Deogracias bagama't a
ng pangingilag at pagkakait ng tulong sa akin // tao
kaklase
ang may birthday na dinaluhan niya. kaklase ito ng boyf
ang sasabihin. // Ang kanyang mga guro'y hindi na nagbu
ang usapan. // Nang lumabas ang tiya upang tawagin ang
at agad itong nagka-crush doon? // kinabahan na siya at
at co-staffer sa The Sebastinian. "Ang sabi ko pa nga,
at kabarkada. // What are you doing to me, Mark? naitan
at kaibigan. Iyon ang ayaw niyang mangyari na masira an
at kaibigang attendant sa sauna bath. // "Siya ang kumu
ay napagtuunan niya ng pansin at naging girlfriend si C
J
K
J
J
K
U
U
U
A
U
U
J
J
J
k
J
o
J
P
J
J
U
P
P
A
i
m
I
J
o
U
J
J
J
J
J
J
J
J
J
J
o
iya sa ina. Halimbawa'y makituloy muna sa bahay ng isang kaklase
andiyan po ba?" // "Bakit, sino ka ba?" // "Si Bob ho... kaklase
y hindi niya kaklase ang may birthday na dinaluhan niya. kaklase
dents na sa ilalim ng aroma tree nang dumating siya. Mga kaklase
ano?" // "Hindi ho." // "Nagmamaang-maangan ka pa." // “Kaklase
a tapat. // "Si Sofia 'yon. Anak ni Engineer Pangilinan. kaklase
n? Tila ngayon ko lang narinig ang pangalan." // "Naging kaklase
ang nangyayari rito?" Bungad ng. kanyang mommy. // "Mga kaklase
ib si Marissa sa bilis magpalit ng anyo ng kaibigan. // “Kaklase
ease naman, huwag ka namang ganyan sa paghusga kay Liza. kaklase
Nakita ko kayong dalawa ni Rose. Kilala ko siya. Naging kaklase
akit, wala bang mga bata pa na nag-aasawa na? 'Yun ngang kaklase
namin e. Saka diyan lang naman sa Purok II ang bahay ng kaklase
o'ng mga kasama mo sa birthday na iyon? Sino?" // "M-mga kaklase
rin naman niya sinasabi kahit sa kanyang mga kakilala o kaklase
gsabi nang totoo!" // "May mga lalaki nga roon, pero mga kaklase
/ "Huss... porke't hindi mo lang nakasabay ang malanding kaklase
gawa ko kung ayaw pumayag. Di ikaw na lang ang umattend. kaklase
a sa hapunan bago bumalik si Maya sa boarding house. // “Kaklase
"Nang gumabi na wala ka pa, nagtanung-tanong ako sa mga kaklase
a atin." // "Wala akong pakialam kahit saan nakatira ang kaklase
"Dalanghita po iyan, para kay Rose." Sagot ng isa niyang kaklase
puso. // First year pa lang napansin na agad ni Maya ang kaklase
niya'y may sasama na agad. // First year pa lang sila'y kaklase
ss ng Quiapo at ito ang nagpabago sa utak ni Marissa. Sa kaklase
gis ang kaklase niya. "Ang dami mo yatang inisnab na mga kaklase
o ba?" Tanong ni Julie. // "Ang alin?" // "Lahat yata ng kaklase
ahil sa maiinit na pagbati at pagsalubong na iyon ng mga kaklase
Gusto na rin niyang makita kung ano ang itsura ng bagong kaklase
Lalo na at alam niyang nabigyan niya ng konsumisyon ang kaklase
s mong kumain. Istimahin mo ang mga bisita mo. 'Yung mga kaklase
/ Nang magtungo siya sa aroma tree ay usap-usapan ng mga kaklase
kulan. Sinalubong siya ni Grace. Sa lahat ng mga babaing kaklase
sa pinto. Hindi naman talaga siya ganoon ka-close sa mga kaklase
ng sa blackboard upang makaiwas sa pangangantiyaw ng mga kaklase
rin doon ang wheelchair ni Emily. Ang naroroo'y ang mga kaklase
palagi ring nakatambay doon. // Nakita agad siya ng mga kaklase
rin niya ang masasayang kantiyawan at ang pagpito ng mga kaklase
mag-recess sa umaga'y natanaw niyang nagbababaan ang mga kaklase
y. // Umugong ang kantiyawan mula sa dalawa pang babaing kaklase
i Boboy at hangang-hanga sa kanya ang mga babaing dating kaklase
. // Ngunit hindi naman sinagot ni Jeciel ang pagbati ng kaklase
hanggang sa sunduin siya doon ng ina. Ma-realized man l
ho niya." // "Hmmm... sandali lang..." // Halos lumukso
ito ng boyfriend niyang si Boboy. Third year si Boboy a
ito ni Boboy. Napansin agad niyang nagsitahimik ang mga
ko ho siya dati sa Araullo." // "Pwes, ano'ng ginagawa
ko iyan sa Meycauayan College. Fourth year high school
ko po iyon," kaswal na sagot ni Nep, habang nagsusuklay
ko po sila, Mommy. Dinadalaw nila ako." mahinang sagot
ko sila sa MBA. Casual barkada. Sandali't tatawagan ko
ko siya at kaibigan ko pang matalik. Marahil, may dahil
ko siya sa mababang paaralan. Sigurado akong si Rose de
ko, nang gumraduate kami ng elementary, nagtanan na e.
ko. Malapit lang dito sa atin." // "Wala akong pakialam
kong babae lang po," pagsisinungaling niya. // Hinawaka
kung saan siya nangangasera. Kung may masigasig na nagt
lang namin. W-walang iba." // Lalong nanlisik ang mga m
mo ay ako naman ang pinagdidiskitahan mo." Nakalabing s
mo naman siya, e!" // "Sabi ko naman sa iyong hindi ako
mo pala ang aking pamangkin na si Roy Vistan," sabi ng
mo. Nang wala akong malaman tungkol sa iyo, minabuti ko
mong iyon! Hindi kita pinapayagang makipagharutan sa ka
na hindi na niya matandaan ang pangalan. // "Nagpaalam
na nakaupo sa kanyang likuran. Mahilig itong magtaas ng
na niya si Maya. Nasa honors section sila sa English, S
nakaamoy ng bagong pag-asa ang kanyang nagdidilim na pa
nating guwapo sa SSC. 'Tapos, heto ang isang Mark Toled
nating lalaki ay nagkagusto sa iyo!" // "Julie, bukod s
ng binatilyo. // "Back to school, ha?" // "'Kala talaga
ng boyfriend. // Panay ang usal niya ng dasal na sana a
ng kanyang kapatid. // Walang kibong iniwan ni Milet an
ni Alex ay kanina pa." // Naglabas ng pagkain si Mrs Ve
ni Boboy ang party ni Emily sa gabing iyon. Tinanong pa
ni Boboy ay si Grace ang pinakamalapit sa kanya, althou
ni Boboy kahit na nga girlfriend siya ng binatilyo. Isa
ni Boboy kung sakaling magtitinginan ito sa kanya. Dini
ni Boboy na palagi ring nakatambay doon. // Nakita agad
ni Boboy nang lumapit siya. Umugong ang tuksuhan na siy
ni Boboy. // Parang maiiyak siya sa sama ng loob. Bakit
ni Boboy. Bumaba na rin siya at nagtuloy sa canteen. Ti
ni Boboy. Si Mary Ann ang kinakantiyawan nila. // Namul
ni Emily. Kung naroon sana siya'y siya ang buong pagmam
ni Gerar. Naiinis siya dito dahil alam niyang matagal n
J
U
i
I
I
J
J
J
J
I
J
p
U
q
J
Q
o
i
b
J
J
U
i
p
p
U
i
i
P
U
o
P
P
K
f
i
A
J
u
I
I
J
o alam, aber?" // "Ayokong sabihin!" Umirap pa ang unang kaklase
dyat ng bell ang kanyang first period na klase. // Hindi kaklase
ae ang di nakaaalam ng tono ng Beautiful Reason. Ang mga kaklase
t ngiti. // "Brod," tuwang-tuwang sabi ng ilang lalaking kaklase
a lamang ang tao sa morgue. Kanina pa nag-alisan ang mga kaklase
anga naman, Mary Ann!" Singit ng isa sa dalawang babaeng kaklase
mo, Emily. Gagawin ko ang lahat." Pangako niya sa bagong kaklase
ang masyadong concerned e. Pati na rin ang lahat ng mga kaklase
sa ilalim ng aroma tree magpupunta si Boboy at ibang mga kaklase
atilyo. Gimbal at parang ipinako sa kinatatayuan ang mga kaklase
sa bintanang salamin at nakita niya si Boboy at ang mga kaklase
lang propesora kung hindi maging sa pagdating ni Noel na kaklase
g nire-recruit ito ng isang tanyag na fraternity. Naging kaklase
nya. // Nilabas naman niya ang naghihintay na si Dexter. kaklase
a sa unang subject nang dumating siya. Hindi alam ng mga kaklase
r classmates niya. Especially noong high school. Ang mga kaklase
aya nga magkasama sila ni Leroy. Si Leroy na kaibigan at kaklase
imutan ko na kung ano'ng ipinagbilin ni April. Peks." // kaklase
as at puno ng buhay ang tinig na iyon. // Si Sonny iyon. kaklase
ate lang sa pagpasok ito. Kanya-kanya nang grupo ang mga kaklase
rd year. Totoo namang napakapogi nito. Sabi nga ng ibang kaklase
ed sa charity ward. Medyo natawa pa nga sa kanya ang mga kaklase
"Para kang mas excited pa sa 'kin." // Bumungisngis ang kaklase
Ang uri ay hindi pa niya nakikita sa kahit kanino sa mga kaklase
og na hawak-hawak. Na sinasabayan naman ng isang baklang kaklase
aya hindi ko na pinansin. Ngayon, may nakasalubong akong kaklase
ng nobyo. "Darating na 'yon. Siguro'y nasa bahay lang ng kaklase
k // Sa kanilang paaralan, napansin ni Irene na bihirang kaklase
Sa unang araw pa lang sa college, nalito na siya sa mga kaklase
ak diyan. Tumahan ka riyan at baka may masalubong tayong kaklase
akit nga ba hindi e, nakalalamang na siya sa kanyang mga kaklase
kababata raw ng kanyang tiya ang amigang tinutukoy nito. kaklase
Maria Yasmin Santos, bistado na kita," bulong ni Roy sa kaklase
anumang sandaling iyon ay handang manlapa sa kanya. // “Kaklase
ou out your mind?" Si Lucy, ang best friend ni Amanda na kaklase
sa tingin ni Irene ay nakakahawig ng isa niyang guwapong kaklase
ad mabago ang mundo ni Marissa. Natalisod niya ang isang kaklase
-masaya si Emily habang ipinakikilala sa mga dati niyang kaklase
niya. Maaabala daw pati ikaw." // Parti. Sinundo ng mga kaklase
a at ilong habang pinagtutulung-tulungang buhatin ng mga kaklase
na uli sila. Utay-utay na pag-akyat. Inaalalayan ng mga kaklase
am mo na ba ang latest?" Pagsisimula ng una. "May bagong kaklase
ni Mary Ann. // "Ako rin!" Pabirong sambot naman ng ika
ni Neptali ang mga kabarkada niyang ito. Iba't iba ang
ni Ruben, kapag nagtatambayan sa isang kantong di kalay
ni Toby nang makita ang binatilyo sa entrance door ng b
ni Toby. Siya? Ayaw niyang umalis. Ayaw pa niyang iwan
nina Boboy. // "Naku, huwag na! Lalo lang magagalit iyo
nina Boboy. // Nag-ring ang bell. // "Mary Ann, mauna k
nito. // Ang huling subject niya sa hapon ay Homemaking
nito. // Nagmamadali siyang pumunta sa aroma tree. Nais
nito. Hindik namang napatili si Jessalyn. // Kitang-kit
nitong babae at lalaki na nakapaligid sa bagong estudya
niya at nobyo pa. // "E bakit pati naman si Noel mo ay
niya ito. Ito ang pinakamaganda sa kanilang seksyon. Ka
niya ito. Matagal na ring nanliligaw ito sa kanya mula
niya kung absent o late lang sa pagpasok ito. Kanya-kan
niya noong college naman ay hindi niya gaanong ka-close
niya noong nasa High School pa. Malakas kasi ang padrin
niya sa San Sebastian College si April, ka-staffer sa k
niya sa Science. At isang avid admirer. Ngayo'y palapit
niya sa pagkukuwentuhan. Iyon ang laging nangyayari kap
niya'y puwede na raw maging member ng That's Entertainm
niya, nang makitang umiiyak siya. // Iyon ang una niyan
niya. "Ang dami mo yatang inisnab na mga kaklase nating
niya. Maging sa gamit ng professor nila. Naisip niya, p
niya. Nakaupo sa bandang bintana ng sasakyan. // "Gaano
niya. Nakita raw niyang nag-uusap kayo sa may bleacher.
niya." // Medyo dumilim ang mukha ng binata. "Huwag mo
niyang babae ang di nakaaalam ng tono ng Beautiful Reas
niyang magaganda. Ang mga iyon na ang lumalapit sa kany
o kaibigan kaya at magsumbong pa sa nanay mo o sa mommy
o sa iba pang babae sa paaralang iyon. Maputi at makini
pa mula grade school hanggang college. Namamahala ito s
pag-upo niya sa tabi nito. Wala pa ang teacher. // "So?
pala, ha? Sino'ng lolokohin mo e sa eksklusibong eskuwe
rin niya sa college. Pinifill-up-an niya ang applicatio
sa San Sebastian College. // Tumingin si Jack kay Irene
sa may underpass ng Quiapo at ito ang nagpabago sa utak
si Boboy. Siguro'y liyad na liyad ang dibdib ni Emily n
si Guia at may dala na silang sasakyan. Kilala naman ni
si Toby. // Sa ikalawang pagkakataon ay isinugod sa pag
si Toby. Dapat sana'y hihiwalay na sa mga ito si Jessal
sina Boboy. Babae." // Hindi niya ikinagulat ang balita
J
y
i
l
J
J
J
U
U
J
U
K
c
o
J
i
o
J
J
o
U
J
A
J
i
J
P
p
U
p
I
p
P
P
J
J
A
p
J
J
o
J
unot ang noo. // "Ano 'yon?" // "E, 'yun kasing isa kong
utan. Sa pamamasyal, kuntento na siyang kasama ang isang
asa school canteen sila ni April at ng iba pa niyang mga
yon bago mag-uwian. Di sa ayaw niyang makipaglaro sa mga
oom nila." // Nakatawang ngumisi si Mary Ann sa dalawang
ung ano 'yon," nakatawang humarap kay Mary Ann ang unang
nyo?" // "You mean, hindi ka nagseselos?" Usisa ng unang
?" Tanong ni Nep na excited din namang makita ang dating
hindi maalis ang titig sa napakagandang mukha ng dating
Boboy sa harap ni Emily. Nakangiti sa kanila ang bagong
-miss na po namin siya, eh." Sabi naman ng isa pa nilang
etalye ang pangyayari para makuntento ang mga curious na
ne na may makakita sa kanila roon sa mga kakilala nila o
pagsabi ng natin. Na ibig sabihin ay sasamahan niya ang
da nito si Emily. Lahat ay nagpapakitang-gilas sa bagong
buhay, mistulang timbulan na naging malapit sa kanya ang
sa dalawa ang pagsimangot. // "Upo ka." Alok ni Gerar sa
loob niya sa ipinakitang concern ng boyfriend sa bagong
g puso niya dahil sa nakitang concern ni Boboy sa bagong
ong magsalita. // "Bakit daw?" Takang tanong ni Gerar sa
o ang nagsumbong sa kuya ko. Nalaman po niya sa isa kong
dahil so young pa nga, ay naloko kung kani-kaninong mga
g palda't blusang suot ni Marissa pagdalaw sa opisina ng
// Hindi balewala kay Mary Ann ang ibinalita ng dalawang
bao. // Nang hapong ito, si Ruben ay nasa bahay ng isang
napilitan siyang umoo dahil sa pambubuyo sa kanya ng mga
it nagpapanggap na mahirap ang anak-milyonaryang gaya ng
g silid. // Inalalayan siya ng nobyo at nagpaalam sa mga
i. Nagpalakpakan at nagsigawan ang lahat ng kanilang mga
umuwi siya buhat sa pakikipaglamay sa mga naaksidenteng
e na nakuha niya -- napatingin sa kanya ang lahat niyang
of Santo Tomas. Natatawang pinanonood ni Jazmin ang mga
// Napatanga si Roy. Di malaman kung ano ang isasagot sa
ya ang deal nito sa ina. // Humanga nang husto si Roy sa
magtanghalian ay kumain siya sa canteen kasabay ang mga
heelchair ng bagong kaklase. Pero maganda raw ang bagong
nga sa partition kung saan niya nauulinigan ang boses ng
guro. // Tumingin sa direksyong tinitingnan niya ang mga
a sa selos sa nakikitang concern ni Boboy para sa bagong
p niya si Emily. Totoo ang sabi ng madadaldal niyang mga
to kay Nath. Alam pa naman niyang madadaldal ang kanyang
boy, sila ang bumuhat sa wheelchair ni... ng bago nilang
kaklase,
kaklase,
kaklase,
kaklase,
kaklase.
kaklase.
kaklase.
kaklase.
kaklase.
kaklase.
kaklase.
kaklase.
kaklase.
kaklase.
kaklase.
kaklase.
kaklase.
kaklase.
kaklase.
kaklase.
kaklase.
kaklase.
kaklase.
kaklase.
kaklase.
kaklase.
kaklase.
kaklase.
kaklase.
kaklase.
kaklase.
kaklase.
kaklase.
kaklase.
kaklase.
kaklase.
kaklase.
kaklase.
kaklase.
kaklase.
kaklase.
kaklase.
birthday bukas." // "O?" // "E, nag-iimbita sa kanila.
lulan ng kanilang modelong Mercedes Benz at unipormado
naikuwento na niya sa mga ito ang tungkol kay Mark. At
pero lagi siyang tampulan ng panunukso. // "Anak ng se
"Iyon lang ba ang ibabalita ninyo?" // "You mean, hind
"Sige na nga, sasabihin ko na. Kaninang papanhik na si
// "At bakit naman, 'no! E, ano ba naman ang masama ku
// "Dito na lang sa Harrison Plaza mismo. Doon ba sa p
// "Fourth year na tayo sa pasukan, eh. Hindi na sigur
// "Mary Ann, si Emily. Emily, si Mary Ann," pagpapaki
// "Opo nga po," sabay-sabay nilang sagot. // Doon nat
// "See, dahil lang sa buwisit na Tom na iyon, pati sa
// "Tony, please," hinarap ni Irene ang pinanggagalait
// Hindi na nakatiis si Jeciel sumabat na ito sa usapa
// Kung sabagay ay kinawayan na siya ni Boboy nang mag
// Naging madalas ang pagyayaya nito sa canteen. // Mi
// Nainis si Jeciel sa kapatid. Walang imik na iniligp
// Nakasakay siya ng sasakyan nang hindi lumalabas ng
// Pero bago pa siya nakakilos ay nalapitan na siya ni
Alam niyang wala silang klase ngayon kay Miss Alonzo.
Ang balak nga po niya ay ipahanting sa kanyang mga kab
Ang nangyari, lagi silang nag-aaway ng mommy mo hangga
Ang pinakatatagong singkwenta pesos sa may mantel ng k
Ang totoo'y nakadama siya ng pagseselos sa nalamang gi
At natitiyak ni Irene na nakikipaglaro lang ng family
Baka raw kung hindi niya sasamahan si Boboy ay humanap
Bakit nakatira ito sa bulok na boarding house sa labas
Habang daan pabalik sa kanilang bahay ay walang kakibu
Hanggang sa mag-uwian nang lahat ang mga nag-party ay
Kung paano at bakit ipinaalam sa kanya at ipinalasap a
Lahat ay parang hindi makapaniwala. Ano nga nama't siy
Lalo na si Jobelle na panay ang silip sa maliit na sal
Maaari siyang magsinungaling. Kung di niya aaminin, di
Maganda at matalino na, principled pa. Kailangang magi
Makakain ay nag-stay na siya sa library. // Nang mag-r
Mestisa. Hindi kaya nagprisinta si Boboy na magtulak n
Nagiging eksperto na siya sa pagtitig sa kawalan. // N
Nagtawanan. // "Oo nga, ano? A, malamang ay iba ang ka
Naisip niyang umalis na at huwag nang magpakita pa rit
Napakaganda ni Emily. Makinis na makinis ang kutis nit
Napangiti siya matapos ma-solve ang problem sa blackbo
Pagdating sa third floor, si Boboy ang nagtulak ng whe
J
I
P
J
J
m
p
I
J
p
J
J
J
J
J
J
J
J
i
J
o
J
J
J
2
0
0
0
0
4
2
2
4
8
4
2
0
0
2
3
7
0
nila ni Boboy. Lagi pa ring nakadikit si Boboy sa bagong
naroon ang hindi maipagkakailang paghanga ng mga ito sa
Maya Santos. // Pinangatawanan na ni Roy ang pangako sa
ng ang pagtulong nitong magtulak ng wheelchair ng bagong
kanya. // "Ano 'yon? // "Bukas nga pala, may bago kaming
aitan at katalinuhan niya ay ilag pa rin ang kanyang mga
. // Mahinang tawa ang napawalan ng dalaga sa tinuran ng
tong manuod o di kaya'y makipaglaro ng basketball sa mga
. // "M-mommy, umattend lang ako sa birthday ng isa kong
kaming apat para may souvenier ka ng mga guwapo mong mga
oncern lang ba talaga 'yon para sa isang may kapansanang
si Boboy man ang magtulak ng wheelchalr nung bago nilang
g ganitong absent o wala pa ang titser nila. // Dalawang
niya ang pamilyar na tanawing iyon. Si Boboy at dalawang
pa siya nakahakbang paalis ay namataan na siya ng isang
kaganda! Mestisa at mukhang mayaman," susog ng ikalawang
aboritong tambayan ng mga ito. Tuwina'y may mga kasamang
loob niya'y nadagdagan pa sa kantiyawan sa kanya ng mga
apin ni Irene ang lahat. Nakatulong sa kanya ang kanyang
si Emily. Ang wheelchair naman nito'y si Boboy at isang
Raon. Buti nga ay may mangilan-ngilan na bukas." Wika ng
ang nagbuhat sa wheel chair ni Emily. Saka siguro isang
arahan itong tumango. Kumaway muna kay Emily at sa ilang
ngunit hindi niya ito nakita. Lumabas daw, sabi ng ilang
p na ginawa ni Mimi sumama siya sa outing ng kanyang mga
sara // ipabigkas ding isa-isa ang mga ito sa inyong mga
ng Iskaut // matapat siya sa kanyang mga kaibigan at mga
y // mahilig din siya sa magaganda chicks na kanyang mga
na rin siyang tumingin-tingin sa mga dalagita niyang mga
to ng kasunod // hinarap ni Maya't tinampal ang kamay ng
lik ang hopelessness ng salubong na balita ng isa niyang
ng bibig // next day inulan siya ng tukso ng kanyang mga
ga pangalan na lamang // hiyang-hiya siya sa kanyang mga
na napagkakatiwalaan // galit kay Manuel ang kanyang mga
i Victor kinaaawaan siyang pinagtatawanan ng kanyang mga
p ni Mimi // parang pinaiiyak siya talaga ng kanyang mga
o ng labasan sa iskwela // nagrebyu po kami ng aking mga
na rin namin ang mabuting pakikipagkaibigan sa aming mga
wasan niya iyon // dahil kahit kasama ng nagsasayang mga
// isang hapon si Minda ang nakatuwaang biruin ng ilang
sa mga pangngalang hango sa panlaping ka tulad ng kasama
Manuel pala ang pangalan niya // kasi'y hindi natin siya
kaklase. Pakiramdam tuloy niya'y balewala na siya kay Boboy. //
kaklase. Para sa mga ito, si Toby ay isang maganda at matibay n
kaklase. Parang walang anuman ang nangyari para kay Maya. Malug
kaklase. Pero maganda raw ang bagong kaklase. Mestisa. Hindi ka
kaklase. Transfer daw sa amin." // "Transfer? Saang eskwela daw
kaklase. Tuwina ay nahihiya ang mga itong makasama siya lalo na
kaklase. Wala sa loob na napalingon sa unahang bahagi ng sasaky
kaklase. Wala talaga si Toby. // Tuloy, lalong lumakas ang paki
kaklase." // Agad na sumisid sa tagiliran niya ang isang kamay
kaklase." Nakangiting sabi ng isa. // "Huh! kunwari ka pa, ayaw
kaklase? // Nang mag-recess sa umaga'y natanaw niyang nagbababa
kaklase? E, alam ko namang gusto lang nilang makatulong doon da
kaklaseng babae ang agad na sumalubong sa kanya nang makita siy
kaklaseng babae kasama si Emily na nasa wheelchair si Boboy at
kaklaseng babae ni Boboy. Tinawag siya ng babae. Sabay-sabay na
kaklaseng babae. // Niyaya niya ang dalawa na umupo. Nagsisunod
kaklaseng babae. Inakala nga niya noong una na girlfriend na ng
kaklaseng babae. Palibhasa'y open naman sa mga ito ang relasyon
kaklaseng kamukha ni Jack Nikolas, si Richard Concepcion. // No
kaklaseng lalake ang may buhat. // Kahapo'y si Boboy din daw an
kaklaseng lalake ni Gerar. // "Oo nga, muntik na tayong hindi m
kaklaseng lalake. Bakit laging si Boboy? Kung totoong concerned
kaklaseng naroon bago nagpauna nang lumakad patungo sa pinaggag
kaklaseng natanong niya. Nagbilin siya sa mga ito na kung darat
kaklase // dati'y iniiwasan niya iyon // dahil kahit kasama ng
kaklase // gamitin sa sariling pangungusap ang bawa't salita o
kaklase // matapat siya sa kanyang mga magulang guro at Iskaut
kaklase // napaka-old fashioned ang tatay ko ang minsan nasabi
kaklase // napansin rin ni Ginang Reyes na ipinagmamalaki pa ni
kaklase // pinandilatan sila ni Mrs. Macasaya // martsa papasok
kaklase // sa simula'y pinilit ni Mimi na magwalambahala // si
kaklase // sabi pa ng isa // agaw naman ng isa pa // #15 // nak
kaklase // siya man hindi niya akalaing magkakaroon pa ng ibang
kaklase // siya raw ang binabata ng mga guro dahil sa siya'y an
kaklase // waring ipinahihiwatig nila na para niyang tinawaran
kaklase a // nakahinga nang maluwag si Mimi nang magsimulang ma
kaklase ang sagot ni Rene sa mahinang tinig // nagrebyu ang mul
kaklase at ibang kamag-aral ang wika pa niya // samantala nag-u
kaklase ay nagbu-brood siya // gulat ang mga kaklase ni Mimi //
kaklase habang namamahinga sa tabi ng fountain sa kampus // nag
kaklase kadugo kabalat atb. // sa mga ganitong halimbawa relasy
kaklase kaya di ko alam ang pangalan // ngayon ko rin lamang na
4
4
4
0
4
3
0
3
3
3
3
1
8
1
4
8
2
4
0
0
2
2
4
3
Z
4
0
patis // s'wertihin lang akong matanggap do'n ayos na //
kung sinu-sino na 'ng dumating // napahiya tuloy ang mga
ndi naman ako makatanggi // Mang Siyano ito ho si Victor
Mama // bakit anong sasabihin ko // e baka // si Bert ay
igyan ng sorpresa // talagang nagulat ako // para sa mga
masok si Alex at dalawa pang kasama // si Alex na naging
bahay niya si Lisa // Inay ito ho si Lisa // siya 'yong
nandoon sina Moneth Ditas Pepito Alex at iba pang naging
kailangan kong putulin para walang maisumbat si Rene //
ya n'yo ng isang delivery boy // tinitigan ko si Tony //
kilala ni Dory // kamag-anak namin // siya naman si Ning
/ puwede bakit hindi // #19 // malayo pa ba ang bahay ng
kapwa mo // bakuran mo na iyan tutuksihin ka na naman ng
i kita kaibigan baka maniwala ako sa naririnig ko sa mga
kakatawa sa patay lalo na kung suicide // nanay ng isang
g maestra // kasi ho pinipilit niyang ang kanyang Ina ay
asayang mga kaklase ay nagbu-brood siya // gulat ang mga
i pa'y naglabasan na ang lahat // ang ingay-ingay ng mga
g kanyang mga mata // naroroon na si Oliva at kasama ang
akahiya e // sino ba ang nandoon // sina Aida at ang mga
eight nila ni Larry // maraming bisitang dumating // mga
ya // nasaan si Larry // bakit wala pa si Larry // isang
ang nang tango naisip ni Victor // napansin niya ang mga
/ may kanipisan ang pangangatawan // mahaba ang buhok //
nang makipamista sa Ususan Taguig Rizal kasama ng isang
i sa kural // pinaalalahanan uli ni Alma ang kanyang mga
at bumanggit lamang tungkol sa paksa // tumingin sa mga
kaklase
kaklase
kaklase
kaklase
kaklase
kaklase
kaklase
kaklase
kaklase
kaklase
kaklase
kaklase
kaklase
kaklase
kaklase
kaklase
kaklase
kaklase
kaklase
kaklase
kaklase
kaklase
kaklase
kaklase
kaklase
kaklase
kaklase
ko 'yong isang account executive nila // pag nag-uusap
ko // nag-uwian na tuloy // pasensiya ka na pinsan // i
ko // nahan ho sina Minnie // hahanapin daw po kayo sen
ko lang // pumarito siya para igawa niya ako ng mga dra
ko lang ang party // kami-kami lamang 'tapos kung sinuko na mula pa sa elementari ay kinahalataan ko na ng li
ko na taga-Maynila // nagbabakasyon siya sa mga tiya ni
ko sa elementari // wala pa ang guro kaya't hindi magka
ko si Elisa sa isang asignatura at ang paglalapit namin
ko siya sa iba kong asignatura // nagtatrabaho siya kun
ko't kaibigang matalik // matagal kong tiningnan si Man
mo // malapit na // kakaliwa na lang tayo sa susunod na
mo lalo ng kung tumatawa ka // talagang bahaan ang suli
nating lalaki // bakit ano 'ng sabi nila // suplada ka
ng anak mong babae // and to think na kamamatay lang ng
ni Alma Moreno eh ke pangit-pangit sumbong ni Ricky //
ni Mimi // na tinutugon niya ng ngiti lang // very scen
nila palibhasa'y babae ang karamihan // napuno ang pasi
nitong si Luz // sinulyapan lamang siya ni Oliva at hin
niya // talagang nakakapagpakulo ng dugo e // sama ka s
niya kaibigan kapitbahay mga kamag-anak // nagkakatuwaa
niyang babae ang lumapit sa kanya // walang siglang nag
niyang sumusulyap muna sa kanya bago magbulungan // tan
pala natin si Bernardo Carpio // dinig kong sabi ng isa
si Aurora // maganda nga pero suplada naman // maraming
tungkol sa party sa kanila sa darating na Sabado // sa
upang matiyak kung ang mga ito'y nakikinig at nasisiyah
kako
h
B
b
H
h
b
X
h
h
u
i
r
p
naman masyado na akong maging kawawa sa iyong paningin. ‘Kako ay baka isipin mong tila ako isang sira na matapos ipamig
han sa mukha nito nang mabungarang nand'on si Boyet. // "‘Kako na nga ba't dito ka naglalagi pagka wala ka d'on sa labas
nga lagi na lang nagkakasitahan ang magkapatid na 'yan. ‘Kako naman, teen-ager pa kasi si Stephen. Bukod sa nagtatakaw
sa mga plano mo ang pakikipagnobyo sa mga panahong ito. ‘Kako naman, there's no harm in trying. Baka sakaling maisingit
a ka ng paraan para marating ako ng sulat mo no'ng huli. ‘Kako nga, kung alam ko lang na sasagot ka kung wala akong ilal
pala, a!" // "Kaya nga pinasok na kita dito sa silid mo. ‘Kako’y aalamin ko kung papasok ka ba ngayon sa opisina." // Pi
Tahimik pa rin si Claire. // "Naka-leave ako sa opisina. ‘Kako’y baka may gusto kang puntahan ngayon, masasamahan kita.
al nang may nagkukuwento sa 'kin pero di 'ko pinapansin. ‘Kako’y di magagawa sa akin ng kuya mo 'yon. Kaso'y nakita ko s
ko lumipad patungong Mindanao pero nagdalawang-isip ako. ‘Kako’y hindi na naman siguro mahalaga sa iyo kung malaman mo m
abas sa tamang moralidad ang mga pinaggagagawa nito. // "'Kako, Tessa, hindi mo ba aasikasuhing makuha ang bangkay ng as
ang hinihingi ko." // "At ano naman ang sinabi mo?" // "'Kako, it's just a way to discourage them." // "Mark..." // "Hm
pala ang kinaroroonan ng nakatatandang kapatid. // "Saan kako ang safehouse n'yo?" ulit na tanong. // "Safehouse?" // "O
nong kita." // Nagulat pa siya sa boses ng katabi. "Saan kako ang school ng kapatid mo?" // "S-sa Don Bosco." // Lalo pa
y
M
G
r
p
R
p
A
A
e
r
C
X
A
b
j
B
R
H
c
v
g
h
B
N
c
c
v
h
C
N
1
8
1
1
3
1
3
1
1
4
5
o ibinigay ko sa kanya 'yong mga dolar kong natira. 'Yon kako ang tunay na galing sa Amerika. Maalala ko, itong si Jun T
Raul? Raul? Raul? Gusto sana kitang gisingin dahil baka kako binabangungot ka. Pero natakot ako. Kasi, nakita ko, may l
nin ba sa isang bagong hanapbuhay! Kaya komo hindi naman kako kakasya, nakatuwaan kong ipag-shopping. // Malapit ka na k
," sabi ni Lucila nang makilala ang kanyang boses. "Baka kako kasi mamaya ka pa uuwi. Isa pa'y matagal na 'kong di nakad
ndi namin alam kung bakit bigla ka na lang nagwala. Baka kako kung ano na ang nangyayari sa iyo kaya pinigilan ka namin.
n. May mga magkatipan na kung anu-ano ang ginagawa. Baka kako mainggit ka pa e kung ano pa'ng maisipan mong gawin," biro
pinanggalingan. "Nakita kong kumaway siya sa akin. Baka kako may kailangan siya." // Tumango ang babaeng nakalapit at n
a si Luisa. // "Pasensya ka na, Lo. Matindi ang sumpong. kako nga'y magpatingin at baka bonbon," at iminuwestra pa ni Al
a ng kasal. Tuliro nga ako. Para akong teenager sa saya. kako nga, kahit hindi 'yon matuloy, masarap alalahanin na may n
"Monique na lang ang itinawag ko sa iyo. Wala naman kasi kako tayo sa opisina. Okey lang ba sa iyo 'yun?" // Naunahan ng
di namalayan. "Ano kamo?" ang pabiglang tanong niya. // "Kako'y baka may kailangan ka sa akin" // Umibis siya sa kama. B
" // "Ako'y nagulat nga nu'ng makita ko kina Mrs. Reyes. Kako'y kaganda namang katulong nire. Iyun pala'y hindi. Kahera
nakaraan ni Jojo na ngayon lang nagkalakas-loob lumitaw. Kako'y kapag nagkaganoon, manghihina ako. Gusto ko kasing ibaon
lakas ng kutob ko. Tapos, nag-iiyak. Pinagalitan ko nga. Kako'y napaka-paranoid naman niya. Sabi ko'y bakit hindi niya t
/ "Ha?!" Tila ba naaalimpungatang sagot ng tinanong. // "Kako, ano ang gusto mong panoorin? Mamili ka na riyan, o!" // P
sa sitwasyong ito. Nagduda ako sa sarili kong karakter. Kako, hindi kaya naging mapagsamantala ako? Nag-take advantage
ko, kung ikahihiya kita, sana, noon pa!" // "Hindi, baka kako, ikaw ang napipilitan. Kasi, di ba, ang pangarap mong mapa
humarap. Lalo namang hindi kami puwede ng Tatay mo. Kaya ‘Kako baka puwedeng si Rob na lang ang makipag-usap sa kanila."
tig. // "Kaya ako nagpunta rito, me ibabalita akong baka ‘Kako intresado ka. Sakali lang naman," anang binata. // "Ano '
sabihin?" asik niya. // "Nawala ang pag-aalala ko. Baka ‘Kako kasi kung saan ka na dinala ni Mark kahapon." // Hindi si
lo. Mas maraming matitinong sundalo, alam ko." // "Bakit ‘Kako mahusay kang bumaril? Kanina mo lang nahawakan iyang airg
a na. Pero talagang hinahanap kita kanina, e. Para naman ‘Kako makasimba tayo nang magkakasama ng mga bata." // "Simba?
ukha. // "A-ano'ng may iba?" tanong niya. // "Wala. Baka ‘Kako may pinagkukumparahan ka na sa akin." // "Sino naman ang
leading man namin, tumakas lang ako sa set. Ba-baka kasi ‘Kako naiinip ka na nga." // Walang anu-ano'y may naulinigan si
// Nakabawi na sa sarili si Pio. "Nagulat lang ako. Baka ‘Kako napagkamalan akong akyat-bahay." // Nabuksan na ang pinto
kibo nang malaman mo ang paghahanap sa iyo ni Mark. Baka ‘Kako natatakot ka. Naisip ko, sana, hindi na lang kita iniwan
nganib nang magkaroon sila ng takot. // "Ang sweet-sweet ‘Kako ninyo noon ni Sha. Ibig ko pa ngang mainggit sa love life
. "Naaalala ko lagi ang aking mag-iina." // "Saan ka nga ‘Kako tutuloy?" // "Bahala na. Hindi ko pa rin tiyak, Kuya." //
in. Although, I felt then that I like him more. However, ‘Kako’y baka naman hindi ako nakaranas magkaroon ng affair sa i
malapit na sa isa't-isa ang dalawang babae. // "Kumusta 'kako, ano ba ka?" // "Hindi ka na napapasyal sa eskwelahan," p
umabad si Mike. "Celso, ang sabi ko'y kamukha. Baka lang 'kako." // "Hindi ako 'yon. Pero mahirap mangatwiran sa kanila
gintong relo sa halagang singkuwenta pesos lang // baka kako ang relong iyon ay cursed // puwede nga rin iyon // e di i
wala naman akong ginagawa a // alam ko iho // pero baka kako gusto mong malaman kung ilang oras ka pa mayroon para guma
isang babae noong isang araw lang // doon nga // baka ho kako me kinalaman ang duguang patalim na 'yan kaya hindi ako na
daw naman niya // sabi ko'y hindi maaari // negosyo muna ‘Kako // dahil ano 'ng gagastusan sa handa tuwing me birthday s
agkapanganak daw niya'y aalis na siya // #26D // at bata ‘Kako // kahit daw ibigay niya sa ampunan // nguni't ang huling
Miss Gorospe ang fee ni Gabby // #73 // hundred thousand ‘Kako Miss Gorospe // okey na 'yon Miss Gorospe basta sa castin
ag ko sa kanya ang katayuan ko nag-iisa ako sa bahay ano ‘Kako ang sasabihin sa kanya ng tao // sa akin // nguni't nagma
lang ako kay Mr. Quiambao // kay Roger // bakit // baka ‘Kako ano mo boyfriend // sus mukha ba // wala ka pang boyfrien
ng man mo // nagkabulutong // o sige nagkurso // at kaya ‘Kako blessing in disguise dahil eto // bago kong krieysiyon pa
pababayaan ko lang // baka makabuti sa iyo 'yon // tutal ‘Kako e hindi naman siguro kayo magkakamatayan // kilala ko si
/ este ano na nga 'yung sinasabi mo // pag nagkagayon po ‘Kako e sa sine naman dadagsa ang magnonobyo // kung ako pa rin
1
Z
5
Z
1
1
3
4
3
4
Z
5
1
3
8
1
3
5
5
1
3
1
1
4
1
4
4
3
1
i e meron akong isang kliyente sa advertising ba at baka
g mga taong walang magawa kundi maghanap ng basag-ulo //
a sa iyo // at kaninang wala ka pa'y natakot ako // baka
ya ako kung ano raw ang iniisip ko tungkol sa pangulo //
asaksakan mong mabuti ang Nolascong 'yon ha // para lang
iisip kong gawin laban sa asawa ko't sa asawa mo // baka
/ baka raw pinsalain siya // idemanda // kung gagawin ko
ro tubo // limang linggo ho siyang palyo // tama // baka
wala na siyang mapamimilian // nagpaliwanag ako // baka
dito // #9 // ewan // meron din siguro // di ko alam //
#91 // kantiyaw ko sa kanya noo'y magnobena siya // baka
por at magdidiskarga raw pagka't aalis din bukas // baka
wala kita // kaya nga kita ni-recall mula sa Negros para
yan at binawalan ko na siyang maggagawa sa bahay // baka
Roy // bakit sasama // di naman ako hypertensive // baka
ng si Mr. Singh // parang may ikinakaila sa 'kin // baka
ayaw maniwala // takang-taka // paano mo raw napatubo //
o sa Metro Manila appear ako sa Sampaguita Pictures baka
parang puwit ng manok // e bakit ka naligaw dito // baka
isusuot ko // #28 // Leah ano // si Gabby Guerrero baka
niya tatanggapin // na hindi ko pinaniwalaan // inilagay
ang laki-laki ng katawan niya at matsung-matso nga e de
o ke Mommy nabili ko lang sa isang subastahan 'yan // at
ilala n'ya // naik'wento ko na s'ya sa 'yo // s'ya 'yong
niniwala lang silang kaya ko // okey lang pumayag ako //
nang mabuntis uli ako sa ikaapat na bertdey ni Jason //
// ang dalas ko ro'n // kangina lang naro'n ako // baka
s na lipunan kaya kailangang magtago sila // bakit hindi
asabi kasi ni Bella na model rin si Miss Nolasco at baka
‘Kako
‘Kako
‘Kako
‘Kako
‘Kako
‘Kako
‘Kako
‘Kako
‘Kako
‘Kako
‘Kako
‘Kako
‘Kako
‘Kako
‘Kako
‘Kako
‘Kako
‘Kako
‘Kako
‘Kako
‘Kako
‘Kako
‘Kako
‘Kako
‘Kako
‘Kako
‘Kako
‘Kako
‘Kako
gusto mong magkaroon kahit konting sideline // ha // kaya
hilig nga namin iyon // pero pag nakakita na kami pinapan
hindi ka na baka hindi ka darating // Al bakit mo ako pin
hindi ko 'to iniisip // nagtawanan ang mga alaskador sa k
hindi na mahirapan sa paghahanap si Miss Gorospe // #74 /
iniisip mong magdemanda // #37 // idemanda sila ng pakiki
iyo'y ginawa na sana // paalisin ko raw // sinabi kong hi
kinukumbida ka nang do'n matulog sa kanila kung 'ala si A
kung ano ang isipin ni Silver pag nalamang tinangkilik ko
kung me kamag-anak ka rito maski pa'no nama'y kakain ka /
maawa ang Diyos padalhan siya ng isang santo para siya li
makadilhensiya tayo e // alam po ninyo Nanay si Manding a
makapahinga ka naman // naaawa na ako sa iyo dahil pinipi
makapinsala iyon sa kanyang dinadala // pati paghahatid n
matulad ka sa kumare mong Vicky // na daldal bulalas ni T
matutulungan mo 'ko // ang gusto ko nga lang malaman e ku
naga pag-aalaga // kung di lang nagmamadali gustong dumaa
naghahanap sila ng isa pang Nora Aunor // nawalan ng ulir
naiwan ko rito // ayan // eto // eto nga ang pahamak na n
nga ibig mong ikaw ang mag-interview magka-byline ka nama
niya ako sa gipit na katayuan // kaya raw naman nagmamaka
pakinabangan ko nang husto // iyon bagang tipong Rey dela
palilitawin kong pamana ng Daddy // #5O // nagulat ako sa
sa 'yo'y sin'werting mapasok sa opisina // baka naman bin
sa sarili ko 'yon man lang dami ng kasalanang nagawa ko t
sa sarili ko malay ko // baka sa kung anong milagro'y mak
sakaling dumungaw sa bintana si Ligaya at makita ko // #5
siya pumili ng isa sa mga iyon na pakasalan niya // wala
walang sasakyan // bakit Leah // plano n'yo 'to ni Manang
kakulangan
X
s
C
v
d
y
X
y
H
H
A
pangakong maganda ang bukas. Silang dalawa ay kapuwa may
ress ay mauwi sa cardiorespiratory depression o malaking
nito sinabi kung bakit umalis sa seminaryo. Siguro'y sa
Na hindi naman nakasuhan ang may-edad na lalaki dahil sa
ng piano ang anak, ngunit hindi matutututo iyon. // Ang
ang aspirin na pansamantalang nagpapalimot sa natural na
eyado. // Nabinbin pa ang kanyang paglabas ng ospital sa
Claire. // "'Insan, kung nagbitak man ang iyong puso sa
Agnes ang mga sequence na hindi nila makukunan dahil sa
es ang mga ito sapagkat alam niyang malaki na talaga ang
sa mesa ang asawa. Subali't ngayon, nasasagwaan siya sa
kakulangan
kakulangan
kakulangan
kakulangan
kakulangan
kakulangan
kakulangan
kakulangan
kakulangan
kakulangan
kakulangan
at sa pag-iisa lamang makapagbubuo ng isang buhay na
na ng pumapasok na oxygen sa loob ng katawan; madidi
na rin nito ng kaalaman sa salitang Ingles ... na si
ng ebidensiya. Ang binata namang huling napatay ay t
ng kakayahang matuto ni Libay ay pinunan ng aginaldo
ng malusog niyang pagkababae. Hindi rin niya napagtu
ng mga pirma at papeles. Ito ang malabis na ikinaiin
ng pagmamahal ng magulang bakit hindi mo ito lunurin
ng tao. // "No use crying over spilt milk," malumana
nila. kakulangang hindi naman niya makakayang tuguna
nito ng kapinuhan sa kainang publiko. Lumala ang hat
A
s
A
A
q
b
G
k
H
g
H
d
2
Z
6
2
0
6
9
0
8
8
6
3
0
3
kaysa sa kanila. Bumalik siya sa pagkainis kay Alvin. Sa
ression at panganib ng coma o depresyon sa utak sanhi ng
. Ayoko na noon." // Lumilinaw kay Alvin na ang isa pang
Binubuhos niya sa nobena ang paghingi ng tawad sa naging
ganoon palang paraan ay malalaman nila ang kanilang mga
ho. // Ilang ulit na siyang muntik na makabangga gawa ng
l Hospital sa kanilang bayan. Marami na itong rekord. Sa
tinanggap na bago umibig kay Jenny ay iba siya. May mga
may ng kanyang pagtitimpi sa tuwing may masisilip siyang
nakalimot na siya. Akala niya ay mapupunuan ni Edwin ang
pagkat alam niyang malaki na talaga ang kakulangan nila.
uhat sa itaas. // Ang kanyang suliranin -- si Libay. Ang
punan ng mga ebidensiya at testigong ipinirisinta maging
ng malunggay na inubusan na ng dahon ng may-ari dahil sa
wang katibayang iyan // na ang Apat na Angaw na magiging
hil sila'y mga taong mahihina ang ulo mga kabisote na sa
aghahalaman // nakita ng mag-asawang Manuel at Anita ang
ng pagtitiyaga ay siyang una sa lahat ng kabaitan // ang
a ng kahit na gaanong laki // ayokong maging sagabal ang
rin ng pagkakaroon ng suliranin tulad ng brain-drain //
tinapay sa magkakaibigan // ang kamalian ng hatol ay sa
g lahat Siya ang nagdulot // ang kamalian ng hatol ay sa
ng kapagalan at pagkaabala // marahil ay hindi sapat ang
niyang apartment // maayos na ito bagama't malaki pa ang
nig sa ating paligid at ito raw ang makasasagot sa ating
an ang masama sa paghahangad niyang mapunan ang lahat ng
kakulangan nito ng pinag-aralan kaya may kakitiran ang utak. Hi
kakulangan nito sa oxygen. // Mayroon pa ba siyang hindi nagawa
kakulangan niya sa asawa ay ang kawalan ng takot nito sa kanya.
kakulangan sa asawa. Takot siyang dalawin ito dahil mangangahul
kakulangan sa isa't-isa. // Sa kuweba naman ng mga maligno ng s
kakulangan sa konsentrasyon. Galit na galit siya sa kanyang sar
kakulangan yata ng pondo'y saksakan na nang daming inilalabas d
kakulangan. // "Bago tayo nagkakilala," napapabuntunghiningang
kakulangan. // Minsa'y isang artista nilang lalaki ang nahuli n
kakulangang hinahanap niya. Akala niya ay isang kahapong hindi
kakulangang hindi naman niya makakayang tugunan. Ilang panahon
kakulangang nadarama niya -- si Libay pa rin. // Si Libay. Si L
kakulangan kaya iyon para makondena ang akusado // tanging nasa
kakulangan ng gulay // sa harapan pa rin sa bandang timug-kanlu
kakulangan ng inyong Korporasyon ay hahatiin ninyo sa dalawang
kakulangan ng isip ay basta na lamang nang-akusa na walang mati
kakulangan ng kalinisan ng Sampalukan lalo na ang nauukol sa pa
kakulangan ng mga pagkakilalang ito ay siyang pinagmumulan ng p
kakulangan ng mga pangangailangan // kinabukasan nang umalis an
kakulangan ng sapat na manggagawa sa sarili nating bayan at ang
kakulangan ng tutol // lumalaon bumubuti sumasama sa rati // ku
kakulangan ng tutol // walang masama na magtutuwid sa isang mas
kakulangan po'y maging utang na loob ko na sa iyo na kikilalani
kakulangan sa mga kasangkapan at palamuti // nakararamdam siya
kakulangan sa pagkain // ang proyektong ito'y inilunsad ng Unan
kakulangan sa sinisikap niyang maging magandang buhay // faultf
M
I
W
O
t
y
O
c
7
9
9
sagisag sa lahat ng traidor na Pilipino. Samantala, sina
Pumunta siya roon. Binuksan niya ang maliit na pintuang
nit na araw ay nagmalarosas ang mga pisngi ni Aya. Halos
. Nag-iihaw ang mga iyon ng matitinik na maritangtang na
hurium. Ang balong ng dugo sa lalim ng sugat sa likod ay
pagkuwa'y niyakap niya ang inosenteng kulay-kahel. Halos
g pastulan nang sumilip ang unang liwanag. Ang langit ay
y at pulang T-shirt na may kuwelyo. At sapatos na balat,
plantsa kakalanan kawali at palayok subalit ang pondo'y
o niyang kumuha ng isang paint brush at pintahan iyon ng
kabilang sangay ng ilog kaagapay ng malalakas na alon na
kakulay
kakulay
kakulay
kakulay
kakulay
kakulay
kakulay
kakulay
kakulay
kakulay
kakulay
kakulay
at Kauri ang mga kaibigang katulong ni Tanggulan sa kan
at aakalain ng sinumang hindi nakakaalam na bahagi lama
lamang ng mga labing pinahiran lang niya kanina ng baha
ng buhok ng mga dumagat. Meron ding pana-pana na marami
ng kalat ng mga bulaklak na hugis-puso. Hindik na hindi
ng kanyang manipis na pantulog. Matagal, hanggang sa ma
ng loob ng kaimito. Itinuro ni Melanie ang manggahan sa
ng pantalon. Binatang-binata tuloy ang tingin niya kay
ng barakong ginagatasan // sa kalunus-lunos na anyo ng
ng iba pang bahagi nito // at para namang naramdaman an
ng langit ng kanluran // #181 // hindi ko malilimot kai
kakurap-kurap
o ti nang mapadako sa kinaroroonan nina Jeciel. Wala naman kakurap-kurap ang dalaga sa lalaking nakaharap. Namamalikmata.
o lita ang labis na nagpatigil sa kanyang paghinga. Walang kakurap-kurap ang mga mata at itinuloy niya ang pagbabasa. Sa h
o
p
l
K
o
W
K
G
K
T
X
H
s
g namayani sa kanyang dibdib ng mga oras na iyon.
ama ang paningin nila ni Jazmin. Diretso naman at
ro nanatiling nakaawang ang bibig ni Mr. Pagunto.
oers. Paulit-ulit ang paglilipat niya ng channel.
atanda ang babae sa tabi ng nagsasalitang lalake.
pinunasan niya ng pawis ang buong katawan ni Aya.
angan mo?" Nanunukat ang tanong ni Tiya Thelma na
Halos patakbo niyang tinawid ang kabilang linya.
si Alicia ay isang mataba at tsinitang mukha ang
itong mga libro. // Hindi natagalan ni Jo-Ann ang
arandilya ng bintana. // Na-conscious si Fidel sa
am mo bang may feelings ako sa iyo?" ani Sonny na
ak ko?" // Hindi matagalan ni Marco ng tingin ang
Walang
walang
Walang
Walang
Walang
Walang
walang
Walang
walang
walang
walang
walang
walang
kakurap-kurap ang mga mata habang panay ang sayaw ng kurtina. /
kakurap-kurap ang mga mata ng dalaga. Ang kanyang mga katabi an
kakurap-kurap ang mga mata ng lalaki maging nang ang mga iyo'y
kakurap-kurap ang tingin. Hindi pa siya nakuntento at binuksan
kakurap-kurap ito. // Naging mahaba ang oras na nagdaan na hind
kakurap-kurap na binihisan ni Jim ang may sakit habang ginigiti
kakurap-kurap na nakamata sa taong pumindot ng doorbell. // "Ma
kakurap-kurap na nakapokus ang mga mata sa isang kotseng kulay
kakurap-kurap na nakatitig sa kanya. Pag-aari iyon ng kaeskuwel
kakurap-kurap na pagkakatitig sa kanya ng binata. Siya ang unan
kakurap-kurap na pagkatitig sa kaniya ni Claire. // "Walang nag
kakurap-kurap sa pagkakatitig sa kanya anaki'y isang debotong n
kakurap-kurap, makirot na mga mata ni Eden. Inuusig din siya ng
o
o
h
f
N
y
o
Q
X
A
Q
P
r
o
p
l
u
E
c
o
J
q
h
O
w
u
l
Ganoon na lamang ang gulat uli ni Andoy. Hindi ininda ng kalaban
na bato sa kanyang paanan. Dinampot niya ito. Lumapit sa kalaban
wa, kahit na mga yaring lokal ang mga paninda niya't ang kalaban
tropical fish na nakukuha sa dagat ng Quezon at Bicol at kalaban
ika, lumakad-lakad muna tayo. Tutal, wala naman sigurong kalaban
ta makaaayaw kahit mayamang-mayaman ka na. Hangga at may kalaban
akikitang paghihirap ng kumpare. // Wari'y nainis na ang kalaban
noong bagay ay pinaghihirapan, hindi basta iniisip." // "Kalaban
at nang makita ka nang malapitan para sa ego ko. Na ang kalaban
inabol ko ang mga yabag, 'yun pala sarili kong anino ang kalaban
Nagulat pa ito nang magsalita siya. // "Wala na ang mga kalaban
white ang kanilang batayan. Basta may salitang taliwas, kalaban
daan mo, never make an overkill. Huwag mong sasaktan ang kalaban
alasan mo ang mga mata mo. Hindi basta-bastang tao itong kalaban
el. // "Noel, natatakot ako. Remember may sa halimaw ang kalaban
bakuna ang epekto. Sustansiyang galing din sa bayrus na kalaban
ban. // Pagbaba ng mga baraha, naka-grand slam ang isang kalaban
balik na ang unang grupo ng mga sundalo na bumira sa mga kalaban
anyang buhok. Pag nakita niyang umuungos sila ni Mark sa kalaban
si Pedring. Tinusok niya ng hawak na gulok sa likod ang kalaban
yak. Pakiramdam niya'y aping-api siya. Pakiramdam niya'y kalaban
ions mo," alala ni Candy. // "Puwede ba 'yon? Di ako ang kalaban
i sa tinda niya. Paano nga'y bukod sa mas mura kaysa mga kalaban
ng sa kung saan-saang lupalop ng bansa ang dumagsa doon. kalaban
natin talaga, puwera sa pagkuha kay Soliman na magiging kalaban
ako nga siya, baka noon pa! Tama 'yon, patayin niya ang kalaban
ika." // Nilingon ng hepe ang kaibigan. "Mawawalan ka ng kalaban
kalaban
ang kanyang ginawa. // Nanatiling hawak-hawak naman ng
at ubod lakas na ibinayo sa ulo ng lalake. Bahagyang na
ay galing pa sa Hong Kong at sa States, hindi pahuhuli
din sa importasyon ng mani at bawang mula Taiwan ng kaw
dito." Nakangiting kumapit si Bebeth sa braso ni Pio. /
ka, sige ka sa pagpapayaman. Sa tunay na buhay, ganito
kay Andoy kaya binigwasan ito ng hampas ng kamay. Tumil
ko kasi ang panahon. Kailangang pumantay agad ako sa pu
ko kay Fidel ay tao rin. Puwede kong makapantay sa laha
ko. Ang nangyari kay Grace ang nagmulat sa 'kin na mali
mo!" // Nakahinga nang maluwag ang lalaki. Matipid na n
na ng palasyo. Subversive, red, communist, radical, Mar
nang higit sa kailangan." // "May sinusunod bang rules
natin. Siya ang salot na matagal ng bumibiktima sa mga
natin?" // Saglit na natigilan ang binata. "Si Father F
ng katawan. Ginagamit ang iba-ibang sustansiya para mak
ng lalaki. Nasisi ng marami ang mananaya sa harapan ni
nila sa gawing kanan ngunit wala pa iyong mga pumunta s
nilang sina Tony at Sha, kinakawayan niya ang dalawa, s
nito. Ganoon na lamang ang gulat uli ni Andoy. Hindi in
niya ang mundo. Pakiramdam niya'y talunan siya. // Nari
niya!" sagot naman ni Ingrid sa dalaga. // Niyakap siya
niyang store ay may quality pa. Subliminally, nai-endor
pa nila ang mga intsik at iba pang foreigners. Napilita
pala natin, ay ang ginawa mo kay Rachel. Kung hindi mo
para lumuwag ang loob niya. Hindi 'yong parati na lang
sa chess, 'oy. At saka... ayokong iwan ang putangnang b
o
P
X
o
E
w
w
O
l
c
y
G
o
r
E
o
o
E
N
E
o
N
f
o
o
o
o
o
o
o
O
E
o
o
o
I
u
8
5
5
8
8
lamang namasdan ng dalawang lalake ang anyo ng kanilang
si Jun. // SNAP ELECTION ang sagot ng presidente sa mga
Napakahirap ng ganuon, kung alam lang ni Claire. Walang
n ang kanyang ginawa. // Nanatiling hawak-hawak naman ng
intelligence gathering kaugnay ng ikinikilos ng kanilang
e at reputasyon ni Valdez. Iyon ang pinakamabigat nating
ng Mercedes mo, na ang totoo ay kasali na ang Customs sa
ril-barilan sa pastulan, kapag nahuli ni Jongkoy ang mga
a boxing, may scoring din. Pero kapag na-knockout mo ang
onda ng Espana. Bilang pangangantyaw ni Mark sa kanilang
oom?" mungkahi ni Ric. Gusto pang ingudngod ang sumukong
lang uli ding nagkuwento sa kanyang nagpa-salvage daw ng
kalaban. Nagpambuno sila. // Ngunit sadyang malakas ang
yang tinale. Wala man lang itong nagawa nang isiyapol ng
dating ng takdang oras ay mas lalong humina ang kanilang
k niyang sibat. Bahagyang bumaon ito sa tapat ng puso ng
pag ang bangkay ng kaibigan. Hinanap niya sa paligid ang
g hirap na dinaranas ng mga tropa sa bundok kapag walang
a harap at sa ibabaw upang hindi tamaan ng palaso ng mga
ubig ang mga sundalo dahil ina-ambush ang mga ito ng mga
/ Nagalak naman ang lalake dahil nasentrohan ang puso ng
ng magiging emosyonal naman tayo ay matatalo tayo ng mga
At 'yon ang inabutan sa kanya ni Nelson, ang abugado ng
it ng matalik na kaibigan. Nang bigla niyang maalala ang
agdugo ang pisngi nito na tinamaan ng matalas na kuko ng
ang ginawa niyang pagtaga. Nagbabasakaling manghina ang
lakas na ibinayo sa ulo ng lalake. Bahagyang nayanig ang
olo. Bumaon sa leeg nito ang matalas at mahabang kuko ng
g kaya napasabay rin siya sa sibat. At nahawakan siya ng
sulo. // Dinuru-duro ni Pedring nang hawak na sibat ang
iit na mata, sabi ni Audie sa sarili, o kaya panlason sa
ebeldeng komunista upang lalong mapagod ang kanilang mga
g kamay na may tangan na gulok. Itinaga niya sa mukha ng
ndoy naman ay abala sa pag-unday rin ng itak sa likod ng
niya ito. // Yy-yaaaaaa...!!!" At paragasang tinakbo ang
g mga kuya kong iyon. Lalo na pag hindi marunong ang mga
k eye sa mata. Pero ano'ng silbi ng masuntok mo lang ang
inatatalo ng sino't alin man ay ang guni-guning takot sa
y lumundag agad ang manok ko at pinalo nang pailalim ang
ng mga ito parang pinag-aralan ang kilos ng bawa't isang
siyang pera nguni't pinakabit lamang siya ng kanyang mga
mabatid na wala na silang laban sa makabagong sandata ng
kalaban sa malapitan. Mapupula ang bilog ng mata nito at sa pal
kalaban sa politika. Gusto rin nitong ipakilala sa mundo at Ame
kalaban si Claire sa pagkamatay ni Jojo. Tadhana ang nagtakda.
kalaban si Pedring. Marahas na sinakal ito sa leeg. Kakawag-kaw
kalaban upang makapaghanda ng magandang ambush positions. Malak
kalaban, Rachel. Iyon ang kailangang sagupain natin." // Maga p
kalaban, dahil nagkabulgaran na. Ang malaking sabit o mali nati
kalaban, ikinukulong niya sa kulungan ng manok. Minsan naman, i
kalaban, lamang man siya sa puntos ay panalo ka pa rin." // "Ka
kalaban, umikot pa sila ng tatlong ikot sa circle bago sila tum
kalaban. // "No need, Ric, thanks. And good night!" // Pagkaali
kalaban. // Dahan-dahang ibinaba ni Dea ang telepono. Tumingin
kalaban. // Dahil sa nakita, mabilis naman na umatake si Andoy
kalaban. // Inilibot niyang muli ang mga mata sa salas. Parang
kalaban. // Matalino ang mga rebelde. Ang mga sundalo na laging
kalaban. // Nagalak naman ang lalake dahil nasentrohan ang puso
kalaban. Alam niyang napuruhan ito. Ngunit hindi na rin siya ma
kalaban. Ang sobrang lamig sa gabi, tindi ng init ng araw sa ta
kalaban. Bale wala ang mga pambabato ng demonstrador. // Ang me
kalaban. Dalawa na ang napapatay na sundalo na umiigib lamang n
kalaban. Inaabangan nila ang panghihina nito. Ngunit laking gul
kalaban. Ipahinga mo na lang ang sarili mo at marami tayong gag
kalaban. Kasunod niyon si Joker Berroya, seryosong kausap ang k
kalaban. Kaya marahan muna niyang inilapag ang bangkay ng kaibi
kalaban. Mahapdi ang sugat sa mukha ngunit hindi alintana iyon
kalaban. Malakas ang tahip ng kanyang dibdib dahil sa nakikitan
kalaban. Nabitawan nito ang leeg ni Pedring. At muling inihampa
kalaban. Nagdudugo na ang leeg nito. Kahit nangangapos na ang h
kalaban. Nagpambuno sila. // Ngunit sadyang malakas ang kalaban
kalaban. Ngunit nanatiling hindi ito umiilag. // Hanggang sa ha
kalaban. Pagkaraan ng ilang minuto ay dinampot ng mga bata ang
kalaban. Pinanatili nang ganoong paraan ang alert level ng mga
kalaban. Tinamaan ito sa pisngi malapit sa kanang mata. Nauka l
kalaban. Ubod lakas ang ginawa niyang pagtaga. Nagbabasakaling
kalaban. Ubod-lakas na ibinaon ang sandata sa katawan nito. //
kalaban." // Sabay na napakamot sa batok sina Toby at Cocoy. //
kalaban? Tuloy ang asunto at alam n'yo na ang nangyari. // "Per
kalaban // #102 // sa kinatatapyas ang nayari'y tatal // sa pan
kalaban // #166 // ang kalaban ay yumuko nguni't nakudlitan din
kalaban // #183 // end of round one mga kaibigan // makikitang
kalaban // #185 // huwag kang makipag-usap sa taong iyan at sir
kalaban // #257 // pigilin mo ang dila mo lalo sa pakikipag-usa
5
8
8
Z
Z
0
4
Z
6
5
9
3
8
0
5
5
8
5
8
8
5
9
Z
0
8
5
5
8
0
9
3
Z
5
2
2
6
4
5
5
0
9
0
pero kung tutuluyan mo ang babaeng iyan ako na ang iyong
hok // todos los santos sabay bunot sa lahat ng buhok ng
oob // sa laging bukas na kaban palagay ko'y marami kang
sina Pip at Guy // Ate Luds bulong ni Nora kay Inday //
oy siyang sumugod hanggang mahawakan ang leeg ng kanyang
ay lulusob sa sona ng kalaban at sisikaping makabihag ng
ya pagkatapos // mabilis niyang binigwasan ng suntok ang
// Ate Luds bulong ni Nora kay Inday // kalaban // anong
ayan ng isang walang armas sapagkat walang hinihintay na
// taong ito pumupusta ako hindi sa aking manok kundi sa
pinagsuspetsahan nila ang asawa ko na nag-espiya para sa
aanong ang kakaunting kawal ay isasagupa sa napakaraming
pang mga kawal panakbuhan na ang madla't makapal nilang
si Bulik e // isang lipad isang saksak tumatakbo na ang
ne din // huwag ninyong bigyan ng tagumpay ang aking mga
ong ama // madali ka Teban // ipusta mo iyon sa manok na
at saka madalas ilala ng tapang ay guniguning takot ang
upusta ko si Teban sa sabungan upang pumusta sa manok na
n ko ang magnanakaw sa bayan // sa aling dulo salabat ng
ng guro // nakasilip ng butas ang manananggol sa kanyang
inali upang seguradong matalo at pumusta ako sa manok na
Japen at tumulong sa mga Amerikano sa paghahanap sa mga
sa sa mga iyon at mula ngayon ikaw 'y ituturing na isang
ayo sa kanilang panig ng parihaba at haharap sa kanilang
igla na lamang nahampas ni Alkalde ng kanyang baston ang
ngan ilaban ang manok na iyan at pumusta nang palihim sa
uni't alam mo kung saan lumagpak // o saan // sa tari ng
n ang kailangan // maka isang linggo sumagot ang kanyang
// nasa hangganan ng kaharian ang malakas na puwersa ng
mga sundalong Hapon bilang isang giya // tinanggihan ng
ika // kinumbatan ni Nestor ang mga kasama // mahirap na
n na sila sa kotse to help the girls // hindi naman pala
di ko ipinag-utos na gawin ang bagay na iyan // ang mga
sa eskinita ang tsuper ng taksi // ni hindi nakasugat ng
ni Ver // sabi ni Bing // alam ni Bing na sa oras na ito
bayi sa basag-ulo ng karamihang Pilipino lalo't puti ang
anyang mga ginawa at ginagawa kaya nagkaroon siya ng mga
kabibitiw pa lamang ay tumakbo na ang diyasking manok na
o // #180 // ha // oo sapagka't pumusta siya sa manok na
paghudyat ng reperi bawa't koponan ay lulusob sa sona ng
a ng South Australia // ang petsa Disyembre 5 6 7 // ang
bihag ng kalaban // bawa't manlalarong madala sa sona ng
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
// Mommie // kukuliling ang telefono at ito'y sasagutin
// P300 buwan-buwan ang ibinabayad ni Tomas sa kuwarton
// ang kahoy na nagiging baga ay hindi na nagiging bago
// anong kalaban // e hindi naman ako ang gusto ng mga
// at hindi niya ito binitawan // sunod kong nakita ang
// bawa't manlalarong madala sa sona ng kalaban ay biha
// bumagsak sa tubig ang tumuhod sa kanya // hinarap ka
// e hindi naman ako ang gusto ng mga chicks na iyan //
// eh ano ang balak mo // susunduin ko ang mga Inang at
// eh kung magkataong ang manok mo ang manalo // hindi
// isang araw nasorpresa ang isang grupo ng mga sundalo
// isang umaga akala ko'y bukas ang radyo dating radyo
// kaibigan ng maybahay kaaway ng mga sukal // sundalo
// mabuhay si Bulik // mabuhay // magbobloaut ka ba //
// magpakatibay kayo // kay Rizal // huwag mo kaming al
// magugulat sa dami ng salapi // dalawampung piso ito
// marami ang matapang sa bilang sa buo ang loob ay iil
// may kahinaan din ang ulo // sa anong dahilan // puwe
// may miting sa isang malayong lugar // nagkataong dum
// nakatuntong na sa guhit ang maysakit nang aming datn
// nguni't kabibitiw pa lamang ay tumakbo na ang diyask
// noong 1945 nang ang mga Hapon ay mapalayas na sina P
// o kung ikaw 'y nakikiisa sa amin dumaan sa mesang 'y
// paghudyat ng reperi bawa't koponan ay lulusob sa son
// palibhasa ay listo naman ang kalaban nahawakan niya
// siya nga pala // magaling na paraan // nakita mo na
// talagang ayaw ko na ng sabong // bakit naman // wala
// tungkol sa ipinakita ng Gobernador na diumano ay ret
// umaalingawngaw sa pandinig ni Udong ang ganitong pah
ang kanyang alok ngunit ipinaguhit sa kanya kung paano
ang luha tena mga adres // at ang apat ay sabay-sabay n
ang mga chicks // sila pala ay fans ni Nora // kita mo
ang siyang may gawa ng kabuhungang iyan upang silang mg
ang tatlo // hindi nila inakala na magiging marahas ang
ang tingin ng dalawang pinsan niya kay Lola // #28 // d
at di kinukusa'y isang mahabang talumpati ang kanyang g
at itinakwil siya ng mga pinuno ng pagtuturo // sinabi
at nanalo ang aking manok // a gusto mong maniyope // i
at natalo ang manok na iyon // at nanalo ang manok mo /
at sisikaping makabihag ng kalaban // bawa't manlalaron
ay ang mga Amerikano // Vic Seixas at Herbie Flam sa si
ay bihag doon // magpapatuloy ang laro hanggang sa ang
0
0
5
8
5
8
4
8
8
8
9
4
9
5
3
8
7
8
1
1
4
4
5
7
9
8
5
5
5
7
7
8
5
Z
1
Z
0
4
0
4
0
9
y nasa hangganan ng kaharian at sila ay didigmain // ang
ing Petra ay bumili ng isang paang hamon // ang hamon ng
ok ko at pinalo nang pailalim ang kalaban // #166 // ang
iyan // ay di po ba kayo rin ang may utos na mahalin ang
ng ako man ay natalo sa pinustahan sapagka't sa manok na
has na habang ang Hapon ay siyang kaaway na una sa lahat
anay pahaba // kayo'y mga preso // kinulong kayo pagka't
ss napuna mo ba noong fourth round kabadong-kabado iyong
tanong // #182 // sayang po iyong pera ninyo // bakit sa
nga lamang at hindi nagkasabay ng dating // ayan na ang
'y limang piso na lamang // ganoon nga // hinabol ko ang
53 // h'wag n'yong sisihin si Rene // pag hawak ka na ng
t naghinagpis siya sa pagpapatayan ng mga tao kaibigan o
k // sabay naman ng salita ni Mang Damian // ok bata ang
kay Clarita ay hindi mo magagawa ang kaululan mo ako 'ng
ahina at huling dumating sapagka't di ako tulad ng aking
i magagawa ng isang nagmamatwid na gumalang sa talino ng
nyang baston ang kalaban // palibhasa ay listo naman ang
iyo to the letter // #37 // tusong matalino lumagay ang
o ba si Dante Venturina // #1O4 // tiyak na tututulan ng
tupa at lobo // mi pangkat ng gerilyang nagpapanggap na
/ hindi pa man nalulungkot na 'ko e // balita kasi 'yong
ing stable Mr. Lee // isipin mong ka-stable ni Flash ang
ancy at si Goodson naman ay hindi na nag-asawa at naging
sa kanilang harapan at saka sumisigaw ng eto ang limampu
ang munting bayan na ang tanging nasa'y buhay na tahimik
nig ng mga nanunuod at mapapansin na ang mga naroroon ay
ng pailalim // hindi Kulas pumupusta lamang si Celing sa
ku at lalong nag-black-out // kay Kulas // pumusta ka sa
ga Pilipino ay ang panig na kinakatigan ng mga puwersang
yon obrero // instrumento din sila sa pagliligpit sa mga
makahahabol // #16 // at hindi madalang ang pagkapasubo
alo dini ang ginawa ng aking manok // madalas tamaan ang
// gusto ni Diyak Arsenio na siya ang tumumba sa kanyang
hiram ko ba daw sa kanya // e 'ika nga ni Hustu-Husto na
nya niya ay si Maceda at kumanta pa ng jingle for Enrile
ndok upang parusahan ang isang pangkat ng mga Igorote na
aaninag ni Victor ang pagdaluhong sa kanya ng isa sa mga
at ang kanyang mga kalaro // kakopon ni Rita si Flora //
Plaza Miranda at halos lahat ng naro'n ay namatay dahil
/ ano ang hindi inilagay ni Adela // ang bintana // saan
ggap sa inyong pagbibitiw ng tungkulin sapagka't ngayong
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
kalaban
ay nasa pamumuno ni Haring Miskoyaw // ang lahat ay nag
ay ulitin ang laro // ang magbubukid ay nakakita ng saw
ay yumuko nguni't nakudlitan din siya sa likod // nagbu
dagdag pa ng lasing // ay sa itong lambanog ang kaaway
din ako pumusta // naku at lalong nag-black-out // kay
din ngayon anoma'y sinomang sa baya'y pahirap // #116 /
kayo ng gobyerno // #330 // pero maski kayo masasamang
ko ano // oo nga eh kabadong-kabado siya dahil baka map
ko ba iyon boboto // hindi ho sagot ng tsuper // pag an
ko pahayag ng nauunang dumating na noon ay kasabay ng m
kong balbon at hindi naman nag-atubiling ipahayag sa ak
mahirap din talagang magpakatatag // maski ako no'ng ha
man // salitan kami sa pagsasalita at sa isang pagkakat
mo // impressive ang record // wala pang talo sa 14 na
mo at uusig sa 'yo // kasinungalingan ang pinagsasabi m
na basta't may pagkain ay nagkakangdarapa patamang sali
na hindi naman niya tatapatan ng kanyang talino kung hi
nahawakan niya ang dulo ng baston // ayan mga ginoo pah
natin // palagay ko'y mapanganib siya // hindi siya hum
natin me precedent na mga kaso dito // walang masama ku
ng Hapon nguni't ang totoo'y sila ang lalong mahigpit n
ng Mama malakas // e pinagagalaw pa ang kanyang pera //
ng bata mo // magka'no Mr. Lee // #168 // singko mil pa
ng buong mundo // pagkamatay ni Nancy kumalat sa bayan
ng dalawampu sa puti // #226 // Ginoo nalimot na kaya n
ng digma'y magiging larangan ng madlang panganib // at
ng lahat ni Rizal // malungkot na titingnan ni Rizal si
ng manok mo // kay Celing // ah at ako pala'y kinakalab
ng manok mo // oo alam mo'y pinilayan ko ang aking tina
ng mga Sobyet // ang panig ng mga Ruso kaugnay ng nagaw
ng mga makapangyarihang pulitiko sa panununog at sa iba
ng pangkat na taga-malayo karaniwang laba'y sukatan ng
nguni't hindi namortalan // sige ang batalya nila sa ha
ngunit hindi niya nakayanan // nang nakapanimbang nang
ni Dyobani at paboritong birahin ni Banung at kumare ni
ni Salonga // #111 // may labas nga ho ako sa probinsiy
nila // nang isilang si Lam-ang apat na hilot ang nagtu
nila ni Lukas // sinalubong niya ito // 't hinaltak at
nila sa paglukso sina Adela at Nora // itong dalawang h
nila sa politika ano 'ng ginawa ng gobyerno // batang '
nina Rita sina Adela // sa paglalaro // ang mga salitan
ninyo ang mga sibil at tila hindi nararapat // ang puno
5
8
8
4
0
0
8
5
5
8
7
3
8
8
5
7
2
8
2
0
0
4
8
7
4
8
magkabilang panig ay makikita sina Flash Gonzaga at ang
// pinilit ni David na hagisan ng tuwalya ang higanteng
maayaw sa labu-labu ang maton na 'yan kung mga unano ang
abilang gabay ng tulay // pinasat ni Victor sa bibig ang
yarihan // hindi ko magagawa iyon // mabuti pa ay maging
g lahat ng mga manlalaro ng isang sona ay mabihag ng mga
bayan // hindi naging lingid sa kaalaman ng dumating na
huwag kang magalit Kulas // ako'y pumupusta sa manok na
la sa hangin at umaso ang balahibo // unang lumagpak ang
ng dulot namin ay kabuwisitan // anong sinasabi ng aking
// ang nagsusuot nito ay isang mandirigmang nakapatay ng
a kanya kundi pagkainis // siya ang naging mahigpit kong
alakpakan // nasalubong ng Alkalde ang kanyang mortal na
di nakakakilala ng hiya // hindi siya umurong sa kanyang
ito // hindi ba't noong nagbabalak siyang bumago sa goma
Venus sa kaharian ng mga Moro // paaalisin ni Elena ang
oner sa propesyon // matapang // nandadarag ng testigo o
agkaron ng bukol // nguni't marami rin sa nangapipiit ay
pang-tapangan siya kahit sa loob ay naigugupo na siya ng
biglang nagdilim gayon maaga pa at kanyang matantong ang
mamagitan ng pambihirang lakas ni Baltog ang dambuhalang
minsa'y hinihiwa nila ang laman sa hita o braso ng isang
ay niya // hayun napatay ang maton dahil kumursunada ang
kandidato ay maaaring maging dahilan upang magkaroon ng
mili na rin ako // malaki-laki rin naman ang ibinayad ng
at nila ng salapi nagpasyang isuko ang salaping hawak sa
kalaban nitong si Joe Bikol // kapwa may mga alalay ang magkabi
kalaban niya // #50 // sina Bartolome at Marina ay haharap sa d
kalaban niya // matapang ang taong 'yan kapag marami sila // ma
kalaban niya // nawarak ang kanyang damit nang sumubsob at huma
kalaban niya ako kaysa pumailalim sa kanya // ikinulong niya ak
kalaban o kaya'y hanggang sa ipatigil ng reperi ang laro // ang
kalaban pagka't naihimatong kapagdaka // tama ako'y mahina at h
kalaban para kahit ikaw ay manalo o matalo ay hindi tayo mawawa
kalaban patihaya // lundag nang lundag at akala ko'y todas na /
kalaban sa halalang ito na ako raw ay walang sa Panginoong Diyo
kalaban sa isang pakikihamok o sa labanan // ang damit ng nuno
kalaban sa klase // halos magkapareho kami ng marka sa lahata n
kalaban sa pulitika minsang umagang kasama niya ang mga reporte
kalaban sapagka't siya'y hindi nakakakilala ng takot // karamih
kalaban tayong lahat // pag-iisipan daw niya ang mga punto nati
kalabang Moro at ipatitibag ang bundok hanggang sa lumipad ang
kalabang abogado // may golpe de gulat // bagama't may anim na
kalabang hayag ng mga Hapones kapagkaraka na'y siyang pasimuno
kalabang hindi niya mawari // seryoso ang tingin sa kanya ni Bu
kalabang ibon ay dumarating na // siya ay lumundag at kanyang t
kalabang ito ay nakuha niyang patayin at lurayin // subali't hi
kalabang kapwa Pilipino iniihaw sa baga at ipinakakain sa mayka
kalabang pangkat // sa wakas dumama rin ang inaaping kapatid //
kalabang partido // nagpupulong ang magkapartido at pumipili ng
kalabang pulitiko ni Paking // at mayroon na palang mga kasangk
kalabang puti // tinutulan niya't kanyang hinadlangan ang ating
l
S
S
l
R
X
p
S
S
h
w
N
P
S
in o darakpin." // Humalakhak si Mang Ernesto. "Paano mo kakalabanin ang isang haka-haka, Raffy?" // "Paris ho ng isang
ako at si Inay, sasaksi, tetestigo para kay Dexter." // "Kakalabanin mo ba ako, Ablet?" // "Hindi ikaw, Vera, kundi ang
ba ako, Ablet?" // "Hindi ikaw, Vera, kundi ang mali ang kakalabanin namin. Tinanggap na lahat ni Dexter ang katalunan.
"At?" // "At... malalaman na ho natin kung papaano iyon kakalabanin o darakpin." // Humalakhak si Mang Ernesto. "Paano
lay ko na hindi mo kinakausap ang mga tauhan ng Tatay mo kalabanin ako?" ani Rob. // "Hindi ko itatanggi," patuloy ni Ro
inadambana niya. Ngayon, napagtanto ni Rachel na mahirap kalabanin ang isang tila-diyosa sa kabuuan. // May mas maganda
ya nito. Napasiksik siya sa dibdib ng katipan. Pinipilit kalabanin ang kabang nagsisimulang umusbong sa kanyang dibdib.
yo. Ngayon, ikaw ang kaibigan ko, pero mapipilitan akong kalabanin ka, dahil ikaw ngayon ang mali." // "Magagawa mo sa a
ng buhok ko, Vera. Iitim pa ba ang puti kong buhok kung kalabanin kita at magsabi ng kasinungalingan?" // "Vera," si Ab
ot ba kita? // Mahal pa rin kita inspite... // Ang hirap kalabanin ng damdamin. Nasasaktan na'y patuloy pa ring haling.
ting pamantayan, ginagawa lang nila iyon para hindi sila kalabanin ng iba at hadlangan ang talagang gusto nila. Kapag na
miwas si Pio. // "Bakit mo ginawa 'yon? Kung gusto 'kong kalabanin ng mga kapatid mo, sana, sila na lang!" Galit na gali
ang mag-aral uli kahit sa ibang bansa. Kung kaya ni Tess kalabanin si Tony, kaya rin niya. Alam ng lahat na may dalawang
a mo na si Idel. Una kong naging kaibigan si Dexter pero kinalaban ko rin siya sa mga pagkakamali niya sa iyo. Ngayon, i
kalabanin
y
V
8
4
5
9
1
5
9
5
5
2
9
ti sa akin? Mula nang tanggalin ko siya sa opisina ko ay
ang larong ginawa niya ay sarili niya mismo ang kanyang
/ ang mga maliit saan man bumaling ay may malaking sukat
// dahil sila'y mga babae at imposible para sa babae na
angha // ano ang ibig mong sabihin // makahulugan // ang
od kaya't kayo'y nangangailangan ng lakas // sa halip na
// napakaimpertinente mo // ano ba // hindi mo puwedeng
pa e di ang mga bastos na party-line // ang dami ninyong
daang kasulatan // #79 // magmula noon ay hindi na namin
sa kalaban ng manok mo // kay Celing // ah at ako pala'y
sa lumaban sa leon isang dragong maraming ulo ang iyong
kula nito ang reaction niya pagkakita kay Gabby // pilit
n ng lakas // sa halip na kalabanin ninyo ang kapitan ay
kinalaban na niya ako. Akala ko'y titigil na nang makuha niya a
kinalaban. At siya rin ang natalo. Kung nakaganti man siya ng l
kalabanin // ang maraming munti ang laging pagkain ng ilang mal
kalabanin ang lalaki // narinig ko na 'yan // pansinin mo na ma
kalabanin ang mga fraile sa Pilipinas ay mahigit sa lumaban sa
kalabanin ninyo ang kapitan ay kinalaban ninyo sana ang nagmama
kalabanin si Sheva Mirasol // lalo na sa pag-ibig // in love ka
kinakalaban // kung hindi ang mga squatters sa looban o ang mga
kinakalaban ang mga pasiya ni Inday // na maglaba tuwing Linggo
kinakalaban mo pa ha // huwag kang magalit Kulas // ako'y pumup
kinalaban // #282 // tatangu-tango // alam mo Juan kasi Valient
kinalaban ni Leah ang biglang hangad na tumindig aat umalis ngu
kinalaban ninyo sana ang nagmamalabis sa katungkulan at ang nan
H
n
b
j
e
E
K
R
Z
2
4
6
si ang loob ko, Agnes. Lalo pa't nakikita long wala nang
n sagabal sa plano natin!" // "Hayaan mo na, wala siyang
itang "Shh." // "Hayan, magugulpi tayo niyan nang walang
ri. Ngayon ay natatakot siya. Malulunod siya nang walang
anyang boss. // At masakit iyon, natatalo siya ng walang
ang "nabubukulan" ay nalalagasan ng mga tauhan ng walang
na lumitaw sa isang modernong kabihasnan. Ni wala siyang
mo na mahirap kausapin, ano pa ang mga anak ko na walang
a mga mapagsamantalang puwersa ng lipunan siya ay walang
masundan nang masundan ito // malulugi sila nang walang
a 'yon // ke asawa ke ano pa s'ya no'ng Intsik wala kang
n ang balat niya // ngunit // talaga bang wala na tayong
kalaban-laban ang katunggali ko." // "Nasa iyo naman 'yan, e,"
kalaban-laban sa sitwasyon niyang iyon." // "Ano ngayon ang pla
kalaban-laban, e. Basta't kumapit ka lang mabuti sa braso ko. T
kalaban-laban. // Alas-diyes na nang matapos sila sa kuwentuhan
kalaban-laban. // Wari'y lalong nadagdagan ang sakit na nararam
kalaban-laban. Malimit ay nangyayari iyon sa mga ambush. Iyon a
kalaban-laban. Para siyang naipit sa umpugan ng mga balakang at
kalaban-laban? Kung nakapagtiis ka nga sa poder ng mga magulang
kalaban-laban // #87 // ospital // oras ng pananghalian // Mike
kalaban-laban // hindi naman niya masisi ang mga tauhan dahil a
kalaban-laban // kung mak'warta ka p'wede // Intsik 'yon // tiy
kalaban-laban Don Mateo kung mauwi ang salitaan sa isang usapin
q
q
v
l
R
c
q
q
R
o
v
q
H
R
tikim ng de-latang gatas. Mas madalas ay gatas ng baka o
yo nga ang paluwas ng bayan. Madalas kanggang may hilang
kakaiba. Ang mga narine sa Pilipinas, handang ibenta ang
kamtam ng aso, kalupitang ipataglay sa mga baka, kabayo,
a kay Mang Pilo at medyo tinapik-tapik pa ang katawan ng
buyan. Manukan. Mga alagang kambing at tatlong inahin ng
pag ikaw ay naglakad. Mabuti na lamang at mayroon silang
wika ni Mang Emilio. // Dinaanan din nila ang hinabiling
n ng kariton na masasakyan. Mabuti na lang at mabait ang
ang itim na bag. // Saglit naman itinali ni Pedring ang
at. Sumagap ka ng sariwang hangin. Uminom ka ng gatas ng
mo," wika ni Aling Isa sa kanya. // Matapos maitali ang
saan ang asawa ko?" // "Hindi ako tanungan ng nawawalang
mga ito at nagsisigaw ng, "Sige po! Sige! Gusto namin sa
kalabaw ang naiinom nila. Mahal kasi ang gatas na de-lata. Mahi
kalabaw ang sinasakyan nila patungo dito. Subalit sa mga tagaba
kalabaw at bukid makarating lang sa lupaing banyaga. Ikaw naman
kalabaw at iba pang hayop na kinakain, inaalila at pinagmamalup
kalabaw bago tuluyang pumunta sa ilalim ng isang punong mangga
kalabaw na gatasan. Sa kapatagan naman ng libis naroon ang mala
kalabaw na may hila-hilang kangga. Dito sila sumasakay kaya isa
kalabaw na may hilang kangga sa kumpare nilang si Silvestre sa
kalabaw ni Mang Pilo na hindi naaapektuhan ng ingay ng mga bata
kalabaw nito sa isang puno ng niyog. // "Ako nga pala si Ruso S
kalabaw para manumbalik ang dati mong pangangatawan, Fred." //
kalabaw sa likod bahay at maiakyat ang mga pinamili pa nilang m
kalabaw! Pumunta ka kay Inday Badiday, sa kanya mo itanong!" //
kalabaw!" // Halos magkauntog-untog at magkandarapa ang dalawa
kalaban-laban
kalabaw
l
R
R
o
G
R
R
R
Q
O
a
R
1
8
4
0
9
9
0
0
9
9
8
3
6
0
8
8
Z
9
7
9
4
9
Z
7
Z
3
9
3
3
3
g nabuhay sa kanila. // Mahigit na sampung baka, anim na kalabaw, di mabilang na mga manok at itik, kambing, aso, tatlon
n na hila ng kalabaw?" // Nang mabanggit ang pagsakay sa kalabaw, parang nabuhay ang dalawang batang noong una'y nahihiy
ik ang mga bata. Pagkuwa'y nagsalita si Nico. // "Mamang kalabaw, pasakay ha?" paalam ni Nico sa kalabaw. // Para namang
ay dito?" Tanong ng bagong dating na lalaking may hilang kalabaw. // "E, ano ho ba ang pakay ninyo sa kanya?" // "Ako ho
yon. Gulay at saka siguro'y may apat na pirasong karneng kalabaw. // Matabang ang ngiti ni Sha-Sha. "Simot na tayo, ano?
Nico. // "Mamang kalabaw, pasakay ha?" paalam ni Nico sa kalabaw. // Para namang nakaintindi na umunga ang kalabaw. Laki
t Nico na paniwalang-paniwala na naiintindihan sila nung kalabaw. // Sandali lang silang sumakay sa kariton at narating
ico sa kalabaw. // Para namang nakaintindi na umunga ang kalabaw. Laking tuwa ni Robin at Nico na paniwalang-paniwala na
na nakabuka ang mga palad. // "Huwag. Malakas pa 'ko sa kalabaw. Puwede kong kitain 'yan," tanggi nito. // "Pansamantal
gabi ay tulog na ang mga alagang tupa, baka, kambing at kalabaw. Sa di kalayuan ay matatanaw na ang paanan ng bundok. M
lin ng anak na buhayin ang mga magulang na malakas pa sa kalabaw. You have your own life to live... and your child's. Th
pagkain. Gusto ba ninyong sumakay sa kariton na hila ng kalabaw?" // Nang mabanggit ang pagsakay sa kalabaw, parang nab
Greg // manghahalik na nga ang lintek kaya malakas pa sa kalabaw 'yan he he // pero masama ang tiyempo namin ano // Mr.
o kung sino ka na // wala ka nang maituturo sa matandang kalabaw // Ingles kalabaw naman ang alam ko // sa gabi'y naglip
malayo lalo na sa prubinsiya para sa mga nagpapastol ng kalabaw // ang iba naman matanda nang kuluban ay nasa iskuwela
yaman ko na sana ang kapirasong lupang ito // lalapit sa kalabaw // ano ba tayo na't malawak pa ang ating bubungkalin //
ikod at umupong parang isang ipinanganak na sumasakay sa kalabaw // at ngayon ang pihit ko kay Samson tayo'y maglilibot
tag-ulan kaya ay matigas at makapal na gaya ng balat ng kalabaw // bilang gwardiyang panggabi madalas na hindi siya nat
kapareho kaya ng mga hayop dito sa atin tulad ng baka o kalabaw // binibigyan siya ng pagkain ng tagapag-alaga sa mga h
g Pedro // tagpo sa bukid bago mananghaling-tapat // hoy kalabaw // dahan-dahan ka naman ng paghila sa araro mo at baka
g Juan ang aming inumin ay galing sa sapa na lubluban ng kalabaw // dala ng di kasanayan sa ganitong tubig ay nagsakitan
-kubo punong niyog at isang lalaking may ararong hila ng kalabaw // gustung-gusto niya ang regalong iyon bigay sa kanya
ng kendi // #120 // naghuhukay ng balon ang panginoon ng kalabaw // hooo // alis ka nga diyan kalabaw ka sigaw ng Pangin
siya sa pangkaraniwan at bantog na pikador sa karera ng kalabaw // isang hapon ay nabigla siya sa sinabi ni Dede habang
ng langaw na dumapo sa sungay ng kalabaw ay malaki pa sa kalabaw // mahigit pa mandin sa kaniyang panginoon si Andres na
/ marami ngang hayop na namatay pati ang aming kabayo at kalabaw // mahirap ang mamalengke noon // buong linggo isdang t
aaa // sabay dampot ng isang kipil na lupa at ibinato sa kalabaw // matalino ang hayop na ito ah nakangiting bulong niya
ga diyan kalabaw ka sigaw ng Panginoon // maaaa ungal ng kalabaw // minsan-minsan lamang kitang mataasan ay galit ka na
an ang natirang tubig sa bibig at saka sinisingkawan ang kalabaw // mula sa pagtaas ng araw si Iping ay masipag na nagbu
na parang wala ng pag-asa // anim na titik // alam ko na kalabaw // nagsimulang sumulat ang matabang batang lalaki subal
nadarama nalalanghap at naririnig mula sa likod ng aking kalabaw // nang lumaon sa isang panahong ang paaralang kinaroro
lalaki subali't biglang huminto // may pitong titik ang kalabaw // nawalan ng sigla at nanghihinang napaupo ang lahat a
aw akong pautangin ng pambili ng kapalit ng namatay kong kalabaw // pano ko bubungkalin ang bukid // bungkalin mo ang ku
ro niya sa akin kung papaano ang pagsakay at pagtrato sa kalabaw // para sa pagpakaskas ang inirekomenda niya ay arya hu
ng panustos ay nakalulan sa isang kariton na hinihila ng kalabaw // sa ganoong paraan napapaniwala nila ang mga Kastila
isang pigi ay nakahero ang pangalan ng dating may-ari sa kalabaw // sa kabilang pigi ay nakahero naman ang pangalan ng s
hit-tagpuan // nakita kong dumarating si Tatang dala ang kalabaw // sa tabi niya 'y may isang mama // aba si Ka Polonio
bata ni Buwi // kailan lamang ay nasangkot sa nakawan ng kalabaw // si Atong naman ay nahuling naninilong sa tahanan nin
-rok // iyan ang tawag na gustung-gustong marinig ng mga kalabaw // sumusunod kaagad sila // hoy Samson // rok-rok-rok /
gagalang ang mga taga-baryo // umiinom ka ba ng gatas ng kalabaw // tanong sa akin ni Mando // basta ba ikaw ang magbibi
ino ang matanda // at nagtawa ang babae // ang matanda'y kalabaw // tena // nakakahiya // sabi ni Dino // saan nakakahiy
boses ni Ama kaya halos paluksong inabot ko ang tali ng kalabaw // tumuloy na kayo sa kubo // kangina ko pa isinalang a
8
8
0
9
0
Z
Z
0
8
Z
3
8
8
4
6
8
Z
Z
Z
3
0
Z
Z
9
Z
Z
8
7
7
8
7
0
Z
8
8
3
8
3
Z
8
Z
8
ag // #138 // para ka namang langaw natuntong ka lang sa kalabaw akala mo kung sino ka na // wala ka nang maituturo sa m
may audience participation // sa isang iglap sinuwag ng kalabaw ang baka kinarate ng kambing ang baboy at umungal ang t
Pable // mabuti pa kayo // marami kayong baboy manok at kalabaw ani Lito // kami wala // wala ka bang manok Lito tanong
ng isang sigaw ni Manang Pute // hayop lumayo ka nga // kalabaw aso makasalanan ang galit na galit na wika ni Hermana P
ong elepante pagkalaki-laki // oo nga // malaki pa kaysa kalabaw at ang lapad ng tainga // tingnan mo hinihipo ko siya /
hinga lamang siya upang mananghali at upang painumin ang kalabaw at bayaang maglublob ito sandali sa putik // mula ikala
d ang tainga // ang ginawa nila ay nagsunog ng sungay ng kalabaw at ipinaamoy sa baboy // umalis ang baboy at noon pa la
i talagang mahirap // mabuti sana kung hindi namatay ang kalabaw at kabayo namin // #107 // tuloy ho kayo // salamat //
may kalalima'y naglulublob at naliligo kasama ang ilang kalabaw at pastol na kalaro // kapag tag-init at gapas na ang m
os ang kanyang kalagayan na halos ay lumaki sa ibabaw ng kalabaw at sa pagtikin sa kanilang lamo sa ilog // si Marcos ay
siyapaw // sukat bang isang umagang nagsisingkaw ako ng kalabaw at si Carling ay tumutulong sa paggagatas ng aking inah
ri ng hayop na pinagkukunan ng sariwang gatas // kambing kalabaw at tatlong baka // #56 // anong klase ng manok ang may
matandang kalabaw murang damo ang bagay // ang matandang kalabaw ay humahanap ng murang damo // nagpapanibagong koles na
na ang isang nagpapastol lamang o nagtitinda ng gatas ng kalabaw ay makarating sa malayong Amerika // maipangutang ng mg
nating mga tagalog na ang langaw na dumapo sa sungay ng kalabaw ay malaki pa sa kalabaw // mahigit pa mandin sa kaniyan
hampas sa kalabaw sa kabayo ang latay // #85 // kung ang kalabaw ay nahuhuli sa lubid ang isda naman ay sa bibig // ang
nilang tapat // kasabay ng pagsibad ng sinasakyan nilang kalabaw ay sumambulat naman sa kanyang guniguni ang binubuo niy
kasi iyong koral // ayaw rin niyang makihalubilo sa mga kalabaw baboy sa dumi nito sa dayami // ayaw rin niya sa may si
ga ang mga bansot na magaw na dinurog at kinutkot ng mga kalabaw baka at kambing // ang mga nanilaw at higit na bansot n
pa ako ng pagkain // at meron pa 'kong rasyong gatas ng kalabaw bukas // kulang pa ba 'yon // tumango si Dory // pero k
salitang ginamit // #36 // mga tauhan mga hayop tulad ng kalabaw bulate baka magsasaka o Mang Pedro // tagpo sa bukid ba
y interesanteng kaso roon isang teen-ager na sumaksak ng kalabaw dahil daw sa gusto niyang malaman kung matigas talaga a
// pinagmamadali pa naman ako ni Tatay na pabusugin ang kalabaw dahil kakaromatahan daw ito ngayon ng saku-sakung niyog
re ang sagot ko propesyonal ako // hindi bale // ang mga kalabaw dito ay maamo // katulad ng isang iyon // agad-agad ay
// paano ako mag-aararo // sa pamamagitan ng pagsunod sa kalabaw habang nakahawak sa araro na hihilahin nito // nababali
uti sa lupa ang katulong ay isang hapung-hapong mahinang kalabaw inararo at binungkal ang tigang na lupa // at pagkatapo
on ang panginoon ng kalabaw // hooo // alis ka nga diyan kalabaw ka sigaw ng Panginoon // maaaa ungal ng kalabaw // mins
Rosita at mga bagay-bagay na kilala nila tulad ng mangga kalabaw karomata niyog abaka kasko at pagbabayo ng palay // gay
ong ang paaralang kinaroronan ko'y hindi na ang likod ng kalabaw kundi yaong natindig sa isang kagubatan ng mga batong w
an ninyo'y masarap pakinggan hampas sa kabayo'y latay sa kalabaw kung ang magbubukid ay tunay ngang mayrong gulaya't hay
aw // sa pagpapatuloy ng pangitain magtataka rin ang mga kalabaw kung bakit wala na silang singkaw at tatahimik ang mga
g dapat katakutan sa kagubatan // at sa lakas para itong kalabaw kung humila ng mga punong malalaking natutumba na hindi
i na makagulapay sa kapaguran nagpapaligo ng kanyang mga kalabaw kung siya 'y wala 't ginagabi sa sabungan // nagsusulsi
man ang kalabaw tutubog din sa lamuan // ingatan man ang kalabaw lulublob din sa putikan // sa matandang kalabaw murang
man ang kalabaw lulublob din sa putikan // sa matandang kalabaw murang damo ang bagay // ang matandang kalabaw ay humah
g ipalilibing mo // hulong // harumbahin mo 'ng batugang kalabaw na 'yan nang mabilis-bilis // malakas ang halinghing ng
#85 // tangnan mo ang buntot ko at sisisid ako // isang kalabaw na bibilug-bilog araw-gabi ay lumulublob // binaba bago
Mando // paggising kinabukasa'y nakahain na ang gatas ng kalabaw na ipinangako ni Mando // mukhang masama yata ang tama
// gusto rin // tsk tsk tsk // hii // por bida naman ang kalabaw na ito ang takaw // pati itong mayana gamot pa naman sa
o ba siya ng sipang kabaya eh di tulog siya // trabahong kalabaw na kami pero hindi pa rin umasenso ang buhay namin // h
n // nagbanta pa naman si Simon na kakaladkarin niya ang kalabaw na kanyang maabutan sa kamagayan at dadalhin sa tenyent
o subalit ang tao ay walang pera // nakakita ka na ba ng kalabaw na kulay asul walang sungay at buntot na nagtatago sa k
8
8
8
7
8
9
Z
1
0
9
5
5
5
5
Z
Z
Z
8
8
Z
5
0
9
Z
0
4
8
8
Z
Z
0
Z
Z
4
8
5
8
8
8
8
w ay nahuhuli sa lubid ang isda naman ay sa bibig // ang
is at sumunod sa may-putik mapuputikan ding pilit // ang
alat ay kuwero // tinaga ko sa puno sa dulo nagdurugo //
g daigdig // ngunit para sa akin ang naaalala ko'y isang
baw walang ngiping pang-ibabaw // #86 // ang sumasama sa
laki ng tunay samantalang sa ibaba ay mga kambing at mga
ong nanginig sa takot si Torino // parang may mga torong
yaang lumabas ng bukid at maglimas // sa mga lubluban ng
ni Dondong // kasalukuyan niyang pinakakain ang tatlong
gar na pinagmumulan ng sunud-sunod na karuwaheng hila ng
naginip ako // napanaginip kong ako'y hinahabol ng isang
kasigla-sigla // ano ba Kulas tila hindi ka inabutan ng
ula at nadisgrasya na naman ang walong piso at ngayon ay
naginip kong ako'y hinahabol ng isang kalabaw na puti //
na siyang nagpapastol at nagpapakain sa kaisa-isa nilang
matagal nang naninirahan doon nakabili si Iping ng isang
ng itik at pabo at isang biik // pinapastol ni Iping ang
ng sa lugal na diumano // ay pinagkakitaan sa nawawalang
// wala ka nang maituturo sa matandang kalabaw // Ingles
tsamporado // inayos na ni Diyak Arsenio ang pagsakay sa
hahanapin ang itay // sige tayo na lang ang mag-ahon ng
im na gulay a ani Nena // at saka may mga manok baboy at
ang ang kanyang tanong // bakit hindi ka kumuha ng isang
sahig // ang mga manok nagkakagulong humahapon na // ang
alis na lang ako rito // nagtatrabaho ka na ngang parang
ng mga kuko ng buwaya // ang ginagawa sa 'yo'y hampas sa
tumatanda ang kalabaw tumutulis ang sungay // hampas sa
pa niya nakuha // #53 // ang mga sinabi niya'y hampas sa
akalingon sa akin pakawalan na lang kaya natin ang ating
ting iniwan ang karitong panggatong // isiningkaw ko ang
ay mga pasyente ba siya // oo marami ang mga masasakting
ako 'y namimintanang walang ginagawa // itinali niya ang
n ko po // una 'y bumaba ako 't kinalag ang pagkatali ng
gisang manok sa hapunan ang nagtitilaok at ang buntot ng
patay at bagong-silang pagkain din ng damong pagkain ng
iyong tatay mo // Tiya Paula // pag naahon na natin ang
ulay o tuhog ng daing // #4 // ilan sa kanila'y sakay ng
a // kung ano ang kahoy ay siyang tatal // tumatanda ang
a sa manggigiba ay manggigiba na pati // mahalin man ang
anibagong koles nagmumurang kamatis // ang matanda'y ang
kalabaw
kalabaw
kalabaw
kalabaw
kalabaw
kalabaw
kalabaw
kalabaw
kalabaw
kalabaw
kalabaw
kalabaw
kalabaw
kalabaw
kalabaw
kalabaw
kalabaw
kalabaw
kalabaw
kalabaw
kalabaw
kalabaw
kalabaw
kalabaw
kalabaw
kalabaw
kalabaw
kalabaw
kalabaw
kalabaw
kalabaw
kalabaw
kalabaw
kalabaw
kalabaw
kalabaw
kalabaw
kalabaw
kalabaw
kalabaw
na malinis at sumunod sa may-putik mapuputikan ding pil
na masama sa manggigiba ay manggigiba na pati // mahali
na matanda sa likod natakla // may batalan may sibe sa
na may hero sa magkabilang pigi // sa isang pigi ay nak
na may putik ay mapuputikan din // lumalakad ang kalaba
na mga ilang piye ang sukat // may isang magsasakang ma
na nagsusungay sa ilalim ng kanyang dibdib // ipagtapat
na naiwan ng tubig-ulan sa mga paligi at saluysoy // sa
na nakatali sa puno ng kamatsili nang marinig niya ang
na papuntang Shan States nawawala na ang ulap // kaya n
na puti // kalabaw na puti Celing // #159 // eh ano kun
na puti // mainit ang ulo // huwag mo ngang banggitin i
na puti // oo nga nguni't ang batayan ko ngayon ay hind
na puti Celing // #159 // eh ano kung puti // ang pilak
na toro // pumaroon siya sa sulok malapit sa hinihigaan
na toro at murang lupa sa tabi ng bagong-gawang daang p
na toro sa makapal na damuhan sa tabi ng kanilang bagon
nakita mo ba ang hayup na pinaguusapan dito // #262 //
naman ang alam ko // sa gabi'y naglipana ang mga kalapa
nang tinunton na namin ang makitid at mabatong daan //
ninyo sa ilog // baka bahain pa iyan // uh uh saan kaya
pa kami // malaking trabaho rin iyon ani Tiyo Pable //
para mayroon kang masakyan sa paglibot mo // Pare ang s
pasinghut-singhot tila pagod at yamot // #147 // natagp
pero marami ka pa ring maririnig na masasakit na salita
sa 'min ang latay // ang ulos sa 'yo'y saksak sa mga ma
sa kabayo ang latay // #85 // kung ang kalabaw ay nahuh
sa kabayo ang latay // ang dinaranas nila ngayon ay ham
sa kamagayan nina Simon at Amon // mabuti doon at maram
sa kariton // #43 // pagkatapos ako 'y umakyat sa aming
sa probinsya // bakit ka tumatawa // betmed e // mabuti
sa punong-bayabas at mataimtim na humakbang paakyat sa
sa punungkahoy at dinala ko ang hayop sa harap ng kubo
sa silungan ay lumalagitik na manaka-naka sa pagbugaw n
sabaw sa lugaw pawis sa mukha // titik sa mata kung sin
subukan nga nating umakyat doon sa burol // baka nandod
tigib ang araro ng pinangdamuhan ang iba'y sa bangka na
tumutulis ang sungay // hampas sa kalabaw sa kabayo ang
tutubog din sa lamuan // ingatan man ang kalabaw lulubl
walang ngiping pang-ibabaw // #86 // ang sumasama sa ka
kalabisan
k
g
w
7
9
6
7
5
4
7
4
6
7
4
7
maging abogado." // Ang kalihim ang unang nakahalata na
o na lang ang bahala sa meryenda natin," aniya naman. //
at kuwaho; ang ama naman sa paglalasing at pagsasabong.
akita ang mga tuntuning namumuo sa salita at nasa ay may
glaw ng buwan lango sa mga bituin romantiko mahiwaga may
a kaniya ka paroon huwag sa akin // at kung gayon pala'y
g dayap ang sugat upang manatiling gising // hindi isang
// minamahal kita Loida ito'y alam mo // at dahil dito'y
nga ako // sabi ko na't pagkaraan ng beinte kuwatro oras
inilahad sa Babaeng Uliran ni Maximo B. Sevilla ang mga
s ang inyong buhay puwera na lang kung kayo'y tatanan //
g ko sa iyo ipalagay na napulot mo na lamang sa daan ang
nggwistiks ay kaugnay ng mga realidad na sosayetal hindi
sasagpang // mawawala na rin ang buwaya sa bayang ito //
paglalim ng kamalayang panlipunan ng nobelista // hindi
kalabisan na sila roon. kinalabit ang tsuper at niyayang lumaba
kalabisan nang sabihin na nawili sila sa panonood ng sine. O si
kalabisan nang sabihing hindi siya napapasok sa simbahan noong
kalabisan // kinapopootan namin ang pagsiklab tulad nang aming
kalabisan // sa mga sandaling ito mula sa dagat dahan-dahang ki
kalabisan na ako sa harap mo ngayon // hindi at kulang na kulan
kalabisan na gamitin ngayon ang sakripisyo sa lilim ng Piedras
kalabisan na marahil na sabihin kong nahahanda akong hamakin an
kalabisan na sa 'yo'y 'tong pobreng chaperon // nainip ba kayo
kalabisan naman ng ilang magulang // sa tradisyon ng didaktisis
kalabisan nang ipaalala ko na ang bala'y mas matulin kesa inyon
kalabisan sa iyong turing // aba huwag po naman // kung hindi m
kalabisang humanap ng kalutasan sa layuning pamalagian o pansam
kalabisang isulat kung marangal ang milupa ngunit para lang nas
kalabisang sabihin na higit na masaklaw ang nobelang ito kaysa
kalabit
L
E
S
B
B
F
b
g
b
r
3
6
6
6
4
0
5
0
2
atakpan ang mumurahing itsura. Iyon bang tipong sa isang
ina kay Vince. Inalis ito sa kanyang line of sight sabay
g punerarya sa serbisyo nito at umalis na. // "Idel, ang
sa katabi nito. // "Sitenta!" // "I-Inay..." alanganing
wang umiling ang tindera. // "Kiko..." halos pabulong na
sila ng juice. // "Felisa, akala ko ba magbubuko tayo?"
ligtaran ng siyang-siyang binatilyo. // "Sa'n mo gusto?"
a sa harapan nila ni Vivian si Ems. At panay na pala ang
Baka me plano itong isumbong sila. // "Me pera ka yata,"
kamay. "Wala akong kasalanan sa 'yo, Kabo!" // Dalawang
ko ang kanyang pinsan // turuan mo nga akong mag-bike //
g kalabit na palihim ang humadlang sa pagsasalita ni Pio
y na bulong ng mga nag-uusap // ang sabi ni Pio // isang
wang-isip // dapwa't bukod sa kinalabit ni Barrientos ng
// #228 // umiling si Junior // naramdaman ni Junior ang
nag-uusapan ng mga Itay mo // 'no hanap sabi eh // sabay
sis ko naman kasi kahit ako'y naghihilik na panay pa ang
ang mag-asawa // papasok si Precy // 'Nay bakit // sabay
ang pagkabanggit sa pangalan ng hipag panay ang ginawang
kalabit
kalabit
kalabit
kalabit
kalabit
kalabit
kalabit
kalabit
kalabit
kalabit
kalabit
kalabit
kalabit
kalabit
kalabit
kalabit
kalabit
kalabit
kalabit
mo lang ay nagmamadali pang sasama sa iyo, iyon bang mg
ng limang ulit sa kanyang sandata. Bumulagta ang rebeld
ni Ablet sa kamay ng binata. "Nag-iisa na lang si Vera
ni Lerma. Lihim na iniaabot ang beinte pesos sa kamay n
ni Lerma." Ba't ba kailangan pang bumili, puwede namang
ni May. // "A, oo. Gusto mo ba ng murang buko, 'yung ma
ni Stephen sa kanyang balikat. // "Ha?!" Tila ba naaali
ni Vivian sa kanya pero parang hindi niya naramdaman. T
niya kay Stephen na tila ba kay layu-layo ng nililipad
pa sa gatilyo. Sapol ito sa mukha. Wala na itong nasabi
ko kay Mando isang gabing namamasyal kami sa may plasa
na ang sanhi'y ang paglapit ni Tinong sa mga nag-uusap
na palihim ang humadlang sa pagsasalita ni Pio kalabit
natatakot at waring humihimok na huwag nang kumibo ay n
ni Leni sa kanyang hita at bigla siyang naudlot sa pags
sa Ina // bubuntunghininga // iyong kahon ng lola mo An
sa aking gabi-gabi // sa umaga tuloy ang hirap bumangon
sa ina // wala Anak may hinahanap lang kami // sige doo
sa nakatalikod na asawa // tuluyan nang bumalikwas si P
kalabitin
W
K
n
M
r
ahagyang lipstick. // Kasalukuyang naiidlip si Mila nang
utang na loob pa nga si Alicia kay Betina nang minsan ay
ap na exam sa "Geometry" para pansinin niya si Karina at
man siya sa mga top executives ng mga kumpanyang ito. //
nisikap nitong pumihit paharap sa kanya pero muli niyang
kalabitin siya ni Maita. // "Ate, telepono." // "Hello? Jim! Pa
kalabitin siya nito sa mismong kalagitnaan ng pagle-lecture ng
kalabitin. "Pakopya naman o!" Iyon na iyon ang salitang binitiw
kinalabit ako ni Isabel. "Paabot ng kanin." // In full regalia
kinalabit ang gatilyo. Natagpuan ng ikalawang punlo ang kaliwan
V
k
d
d
r
g
V
O
V
x
N
m
h
r
N
U
d
r
r
Z
1
Z
1
Z
1
5
3
8
8
6
4
3
Z
3
g baril na hawak. Sablay ang bala sa target. Muli niyang
kalihim ang unang nakahalata na kalabisan na sila roon.
nimo pinahiran ng grasa. Nakatayo siya sa tabi ni Edsel,
aligayahan. // Ang kanilang tsuper ang naharap ni Libay.
Naiputok ko nang di-sinasadya ang aking service firearm.
mdaman lamang siya. // Pero hindi na nakatiis si Vivian.
ang target. Nakapamaywang na inirapan siya ni Leila. //
an ng leeg at mukha. Halos lumuwa na ang mata ng isa. //
along kumikiliti sa kanya ang balahibuhing hita nito. //
aba, 'baba mo 'yan, Floserfida!" // Sumugod ang salarin;
dumaan ang dyip ng dalawang pulis. Nakita 'yon ni Mike.
uwaan nina Julie at Tony sa may dulo ng lamesang kainan.
atungkol sa kanya. // Hindi siya papayag na maunahan. //
ba siya. Naroon din ang sampayan at kulahan ng damit. //
ya si Carol. Kung mga pulis naman, hindi na ito kakatok.
tingin ko? Good boy naman ako, di ba?" Sabi ni Nep saka
ling to..." Hindi naituloy ni Marlen ang pagpapaliwanag.
g tinamaan." Itinutok niya ang baril sa ulo ni Lucila at
t uli ang chamber. Itinutok uli niya sa ulo ni Lucila at
le ale ampunin mo na ako // ikaw na lang ang nanay ko //
in na lang kita // joke lang 'yon ha // hindi naman kita
y hinihintay // ale ale // tatalikod ang ale kay Juan //
sa tabi ko my dear // para kung may ipagagawa ako sa 'yo
tulog ang andar ng bus // naalimpungatan lamang ako nang
s iisipin mo na nga na ako na ang babaing pinakamadaling
a // wala // siguro hindi nagising ang iyong mister nang
init yata ngayon // sabi ko // mukhang masarap maligo //
i mo kapatid // aling Santo ang dala ng mga Amerikano //
g sabay sa lakas ng pagkasuntok // ano ang Kristiyano //
y munti nang di makapagdalawang-isip // dapwa't bukod sa
ta ang iba pang mga delegasyon ng isang general photo ay
pindot ay para sa sino man sa limang babae // Tiyang //
pagitan ng kalingkingan ng kanyang paa // pagkatapos ay
n // ipakilala mo naman ako sa kanya // sabi ni Marte at
kinalabit ang gatilyo. Sablay na naman. Tinawanan siya ni Darwi
kinalabit ang tsuper at niyayang lumabas. // "'Yong kotseng nab
kinalabit iyon, ginugulat. Pagka't magkalapat ang mga labi nina
kinalabit iyon. "Akala ko, tuturuan mo akong magmaneho," sabi.
kinalabit ko dahil akala ko'y naka-lock pero iyon pala'y hindi,
kinalabit na nito ang braso niya, "Hoy..." anito. // "H-ha? A e
kinalabit ni Darwin ang gatilyo. Sapul ang target. Bullseye. Na
kinalabit ni Kenneth si Audie. "Alam mo ba kung gaano kalakas k
kinalabit ni Leila ang trigger ng baril na hawak. Sablay ang ba
kinalabit ni Roque ang gatilyo pero nag-jam iyon. Bwakang-ina,
kinalabit nito si Pio. // "'Yun. 'Yun 'yong dalawang pulis na n
kinalabit niya ang asawa at itinuro ang dalawa. // "Mukha yatan
kinalabit niya ang gatilyo ng dalang baril. // Kumislap ang til
kinalabit niya ang switch na nasa tabi ng pinto at kagyat ay na
kinalabit niya si Carol. // "Magbihis ka na. May kumakatok." //
kinalabit pa si Liza. // "Good boy ka nga sa maliwanag. E sa di
kinalabit siya ni Libay. // "Excuse me," sabi nito, "todo ang k
kinalabit. Hindi iyon pumutok. "Suwerte ka," aniya, habang pina
kinalabit. Hindi uli pumutok. // Pero nakita niyang maputla ang
kakalabitin // mahalin mo na ako // haharapin si Juan // ano ba
kakalabitin // masagwa 'yon // palagay ko Greg dito ako dapat u
kakalabitin ang ale // ale ale ampunin mo na ako // ale ale ika
kakalabitin na lang kita // joke lang 'yon ha // hindi naman ki
kalabitin ako ng kundoktor // Central Market sabi ko // saka ak
kalabitin at yayain sa kama // pero mas kilala ko ang aking sar
kalabitin mo siya kagabi ano // ano ba // #356 // ang mga babae
kinalabit ko si Dory // ano yayain natin ang san-pit mong magla
kinalabit ko si Islaw si Pepito ang sumigaw // hinila ko ang ba
kinalabit ng bata ang inang nagdarasal // inay sagutin mo na ng
kinalabit ni Barrientos ng kalabit natatakot at waring humihimo
kinalabit ni Benigno ang Embahador // hindi kumibo ang Embahado
kinalabit ni Bert ang switch sa dinding at nagliwanag sa silid
kinalabit niya ito // isang napakalakas na sigaw ang lumabas //
kinalabit pa ako // kaibigan ko ho si Ben // dugtong // na pins
kalabog
C
y
l
0
3
3
ng 'yan?" Pinanunuyuan ng laway ang matanda, matindi ang
kakaisang hakbang pa lang si Mark ay narinig na niya ang
la na ang tuka. May narinig siyang pagaspas ng pakpak at
t narinig na lamang ni Aling Bestra ang isang malakas na
// palong walang mulat ang kanyang ginawa // lagutok at
g punong saging // buwal ang saging // kulkol uli // ang
kalabog
kalabog
kalabog
kalabog
kalabog
kalabog
ng dibdib. Kilala niya ang apo. Kaya nitong gawin ang p
ng katawang gumulong sa matarik na hagdanan. Maagap niy
sa bubong, sa tapat ng kuwarto. // Dinala niya sa kama
// sa kabilang dako dali-daling nagbihis ang limang ana
ang sumalit sa huni ng kamamarong sa damuhan // nang ga
ng kanyang mga paa sa lupa ay lalong nakapagpatindi sa
9 pangusap // nawala ang alingawngaw at ito'y napalitan ng kalabog ng katawan ni Crispin sa baitang ng hagdanan // narinig
kalabuan
o
t
t
L
7
3
4
sa Baryo Hagna, kung saan nandoon ang bahay nila. // May
kanyang mahabang buhok, ang suot na salamin ay tanda ng
ghahangad? // Nabigla at napamulagat si Pilar. Kahit may
nin sa room boy ang ipinabili niyang condom. Bagamat may
at pribadong layunin ay nagdulot ng iba't ibang antas ng
damit ng nasirang amang mo at ipasuot mo sa kanya // may
damdamin ng pagkalito ng isang tin-edyer // bagama't may
kalabuan ang mata ni Mang Andoy kaya inalalayan siya ng kanyang
kalabuan ng mga mata. Sa ganitong ayos ay mukhang mas matanda s
kalabuan sa malayo ang kanyang tingin, nakita niya nang malinaw
kalabuan, naaaninag pa rin niya sa salaming pinto ng banyo ang
kalabuan // para sa madlang namihasa sa lumang paksain at kasan
kalabuan na ang mga mata ni Inang // sumunod ako ikinuha ko ng
kalabuan pa ang pagkakaayus-ayos ng mga eksena niya matagumpay
kalagayan
o
F
I
U
H
w
I
A
I
c
U
a
e
n
I
a
p
e
Q
m
U
T
p
h
H
I
n
u
a
n
m
agad siya sa mga ito para makita niya kung nasa mabuting
gdikit na sa sahig. Ibinalik niya sa dating matiwasay na
ng maralita na nasanay na ang mga mata sa pangmahirap na
kaming pareho sa aming pag-aaral at matatag na ang aming
niya ang binata. Nagkasundo na lang muna sila sa gayong
na, ibig daw niyang maging kasangkot sa pangkasalukuyang
gawa ni Cocoy ang ganoon kay Toby? Si Toby na sa ganoong
inipilipit ko ang kamay ng Diyos para mapabuti ang ating
bantayan at maalagaan niya nang husto si Toby. Sa naging
ng ospital si Mark. Baka mas malubha sa kanya ang naging
l kung palagi kaming magkasama. Inaalala raw po niya ang
agulang ko kayo. May pamilyang tao si Emil. Ang magiging
"Ang gusto kong ipaintindi sa iyo'y ang kalagayan mo at
atapos ang lahat. Sa kabiguan. // "Maunawaan mo sana ang
Mommy niya nang kumakain na sila. // "Kung kayo ang nasa
ng lamang kape. // "Wala," sabi ko. "Naiisip ko lang ang
pagbabantay sa boyfriend, e ako, excuse pa rin dahil sa
s ni Monique. // "Ang gusto kong ipaintindi sa iyo'y ang
sa iyo, noong una pa mang makita kita at malaman ko ang
tan tayo dito ng paglubog ng araw at baka madulas ka. Sa
ating ang iyong Mommy bukas. Gusto raw niyang makita ang
t na inggit kay Millet. "Alam mo, kung ako lang ang nasa
ong sina Edith at Victor. // "Paano ay iniisip namin ang
na galit sa aking sarili dahil hindi ko muna inalam ang
awa mo. Hindi ka niya dapat pinahihirapan nang ganoon sa
g grabe ang kalagayan." // "Hindi ka pa nagragrabehan sa
a for six months. Papaano kang makakakilala ng lalake sa
wid ay iyong huli na lang ang puwede niyang gawin. // Sa
ibigan, ngunit alam kong hindi ako ang papanigan niya sa
asaksihang kinahantungan ng lahat. // Nasa ganoon silang
yang makita o marinig na anupaman. // Nasa ganoon siyang
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
ang mga ito. // Nanghihinayang lang siya na hindi pa
ang mga silya't sofa. Pinihit pasara ang gripo. Nagpa
at kapaligiran, sasabihing napakaganda na rin ng baha
at natuklasan naming mahal pa rin namin ang isa't isa
at pagtitinginan sa mga darating na araw. Habang nili
at problema ng mga tao. Dito sa atin, karamihan ng na
ay hindi kayang protektahan ang sarili? Hindi ba nais
dito sa Maynila? Dahil narito lahat ang rangya at pan
kasi ni Toby -- na kung tutuusi'y hindi naman kritika
kaya ayaw ng mga ito na makita niya. O, inilalayo siy
ko dahil candidate for valedictorian daw po ako, kaya
ko nito ay kerida... kulasisi... number two. Naiintin
ko! Hindi mo ba alam kung sino ka at sino ako?!" // L
ko, Karina." // "Oh, sure, I understand." // Nasa loo
ko, Mommy... ano'ng isasagot n'yo sa ganoong tanong?"
ko. Wala dito ang family ko. Wala dito ang tinamaan n
ko." // Tumango siya. Nang may maalala siya. "Alam mo
mo at kalagayan ko! Hindi mo ba alam kung sino ka at
mo na naitulak ka lang ng mga pagkakataon -- gusto ko
mo ngayon ay kailangan ang lubos na pag-iingat." // I
mo rito." Anang Tiya Ines. "Kaya ka pala pinagbakasyo
mo, pipikutin ko na iyan. Biro mo, ikaw ang magmamaymo. At saka sabi ng Mommy mo ay bawal pa raw sa iyo a
mo. Kung bakit sumubo na ako sa pag-aasawa? It will t
mo." // "'Yung trabaho sa bahay, Benjie, siguro'y mad
mong 'yan?" // "Nakakakilos pa naman ako, e. Ang hind
mong iyon?!" // Natahimik siya, Oo, tama si Nieza. Pa
naman ni Tessa, malaking bagay sa kanya ang pansin ng
namin ni Emil. Siyempre, mangunguna pa rin sa kanya a
nang biglang dumating si Nieza. Masaya itong tumawa n
nang muli kung saan ay may maulinigan siya. Tila mga
a
A
B
e
d
e
w
w
X
N
H
o
u
P
F
R
d
n
n
n
n
H
a
c
V
c
s
b
p
s
r
r
w
I
l
u
C
o
A
o
o
r
lahat at walang sisihan. Kayo, Nanay? Gusto mo na itong
. Kung... kung nalaman ko lang agad na namumuhi ka na sa
'ko..." // "Dudang papa'no?" // "Pinakikiramdaman niyang
lumapit kay Rouel. Dinig niya'y kinukumusta ni Jess ang
kakain, Papa?" Hindi nahihigingan ni Libay ang tunay na
sa intensive care unit. Inumaga na siya sa pag-aalala sa
ng makikinabang kayo at ang marami pang tao alinsunod sa
na, mayroon namang himig ng pagkagimbal at pagkahabag sa
aring tinuluyan. Pero una muna'y titiyakin na mabuti ang
ito. Walang sinumang nakakaimpluwensya sa 'kin kundi ang
ng banta ng nakalulunod na daluyong. Si Benjie, batay sa
ni Gerar na isatinig ang daing ng kanyang puso dahil sa
kay ng kotse ang patay. Isa na roon si Guia. Malubha ang
kay Maya ang malawak nitong kaalaman. Inuunawa nito ang
g silid. Bago siya nagpunta sa banyo ay sinilip muna ang
ng nakakalipas mula ng maaksidente ay malubha pa rin ang
alaga ito, maiwan niya nang nag-iisa sa buhay. Ngunit sa
ganoong sitwasyon. // Nang makita ni Nieza ang itsura at
d naglaho nang dahil sa pag-aalalang nadarama tungkol sa
ukhang ipinakita sa kanya, naniniwala siyang malubha ang
lumabas ang doktor upang makausap niya at makumpirma ang
idad ng panimdim ni Agnes. Iyon ay dahilan sa lumalalang
y makitid na pag-iisip at hindi makaunawa sa kaawa-awang
mga magulang niya, kung may nabanggit ang mga doktor sa
ra?... Paano na si Myra? Siya ba ang magpapalala lalo sa
niya. Nagkalayo sila ni Mark nang hindi niya natiyak ang
Nagpakuha si Dra. Juco ng bronchoscope upang masuri ang
g matagal ko nang gustong sabihin sa 'yo. Unawain mo ang
kanilang gagawin oras na malaman ng dalaga ang tunay na
// Pero wala pa ring nangyaring positibong pagbabago sa
a estatistika ng dapat ay maging pag-unlad. Ang takbo ng
. Maaaring bigla ay eto na siya dahil hindi bumubuti ang
a akin. Parang inosenteng pagtatanong lang... tungkol sa
"Si Toby na naman? Sabagay... Kahit sino siguro ang nasa
ising na anak. Pero hindi nabahala ang ginang sa ganoong
i Gadong, at kaya siya narito ngayon ay para tiyakin ang
g kalagayan sa buhay ng dalawang babae. // Maayos na ang
ampon. Ano kaya ang gagawin niya sakaling siya ang nasa
tindihan niyang hiwalay tayo." // Sumagi kay Marissa ang
nito na siya ang may gawa. At kung kakamustahin niya ang
sa iyo." Nakikipag-usap si Gerar na akala mo ay okey ang
galo ang mga ito ng kung sinu-sinong pulis na sumilip sa
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
natin sa piling ni Emil?" // "Hindi nga sana, pero an
natin, baka nuon pa'y nag-iba na tayo ng plano. Napak
natin. Siguro, hindi na rin tayo matiis..." // Nangis
ng ama ni Rouel. // "Naka-schedule na ang operation n
ng ama. // "Hindi ko naitanong," sabi ni Don Arcadio.
ng ama. Iniisip din niya ang gagastusin nila sa ospit
ng ating panahon. // "Sa susunod na linggo, magkakaro
ng babaing nasa entablado. // "Alam ninyong napakalii
ng bata at Yaya nito. Nasa garahe pa naman ang sasaky
ng bayan natin." May kaunting inis sa tinig ni Bebeth
ng binata sa buhay, ay karaniwang batis lamang na bag
ng dalaga. Alam niyang hindi naman iyon maiintindihan
ng dalawang iba pa, na buwan ang itinagal sa ospital
ng iba. Hinahanap ang motivation ng decisions at acti
ng ina. // Wala ito sa kama. Hindi rin ginalaw ang pa
ng inay niya. Malubha na rin ang lagay ng negosyo nil
ng isip ni Libay, baka luha sa halip na kaligayahan a
ng kaibigan, halos mapaluha siya sa awa. // Tamang-ta
ng kaibigan. // "K-kumusta na po ang kaibigan ko, d-d
ng kaibigan. // Mula kanina, palakad-lakad na siya sa
ng kaibigan. Ayon sa nurse na nakausap niya kanina, w
ng kalusugan ni Don Rufino. // Ang huling balitang na
ng kanilang dalagang anak. // Sinasabi ko sa aking sa
ng kanyang mga mata. Ngunit hindi niya mausisa iyon.
ng kapatid? // Hindi niya malaman kung ano ang tamang
ng kasintahan, at iyon ang nagpapabigat na lalo ngayo
ng magkasangang lagusan ng hangin -- windpipe o lalag
ng mga batang 'yan. Nagkasubuan na kasi. Tulungan nat
ng nobyo. // Ikalimang araw sa pagamutan nang malaman
ng paghinga ni Nini. // Wala nang duda, si Nini Reyno
ng pasyente ay nababasa sa chart. Ang estadistikang t
ng pasyente batay sa estatistika ng dapat ay maging p
ng pondo natin, sa nakokolekta natin -- ilang porsiye
ni Cocoy ay hindi talaga maiiwasang hindi magselos at
ni Connie. // Dati nang naglalakad sa pagtulog ang da
ni Dencio. Hindi niya naiwasang itanong sa sarili kun
ni Elena, natitiyak ni Mike. Hindi ito pababayaan ni
ni Gerar? Maglayas kaya siya. "Of course hindi, 'no?"
ni Grace. Lalo na ang maselang parte tungkol sa asawa
ni Jeciel ay isasagot naman ng matanda, walang pagbab
ni Jeciel. Alam naman niya kahit paano ay makakatulon
ni Juanito kahapon. Nang iabot sa kanya ay kung saan
n
A
c
e
e
V
V
h
S
X
Q
H
G
X
s
K
w
j
j
Q
X
m
Q
w
C
T
T
X
G
k
C
w
w
Q
A
C
H
Q
D
C
l
h
At lumipas nga ang isang buwan. Halos walang nagbago sa
ar phone. // Lalong naging maigting ang layo ng agwat ng
i Irene kung maaari niyang pagtapatan si Tony tungkol sa
Nasa mukha niya ang labis na pag-aalala nang makita ang
g maghilom ang ganoong klaseng karamdaman. // Lalo na sa
kadagan sa kanyang dibdib. Paano sila ni Darwin kung ang
. Gusto niyang matulog, ngunit mulat ang kanyang diwa sa
mmy." // "Sarili mo muna ang isipin mo bago ang magiging
er. Pinakikiramdaman niya ang mga kilos nito. Iba na ang
, hindi siya gaanong maaapektuhan ng mga bagong hamon sa
Tulog na tulog si Red. Tinalo ng antok sa pag-aabang sa
bagay. // Galanteng manliligaw si Sonny dahil na rin sa
ngayon naunawaan ni Deang kinasusuklaman ng kababata ang
sa mundo niya, baka masiraan siya ng bait sa kaiisip ng
Eden sa anak na si Nini. Sinusuri ng tingin ang tunay na
ge ni Bob. Sa intro pa lamang ay para bang aping-api ang
g makukumbinsi at makokontrol ang dalaga. // Sa gipit na
ng pinahihirapan nang ganito! Ikaw na lang sana ang nasa
Nulfo. Ni katiting ay hindi tumutol ang mga ito. // "Sa
nag-ipon ng lakas ng loob para ipagtapat sa mga ito ang
n. Para daw po makakilos ako ng husto lalo't sa magiging
at maiwang mag-isa si Nenita ay naisip na naman niya ang
e niyang hanapin muli si Red. Makiusap dito. Sabihin ang
aaapi, nagugutom at walang pag-asa sa kasalukuyan nilang
oob ni Mike. Tulad din ni Elena, magkaiba nga lamang ang
nggap siya ng mga magulang ni Cris sa kabila ng kanilang
abaeng tinutukoy. // "Alam mong hindi kami tumitingin sa
l na kapatid. Ang mga pangyayari sa eskwelahan nito, ang
g naganap sa buhay ni Dea. // MAHIRAP iwanan sa ganitong
ula ng pag-uusap nila, nang matiyak niyang nasa mabuting
iyudad. Hindi niya piniling magpakasama. Pero sa kanyang
ksi o nakabalita sa mga trahedya ng mga katulad nila ang
atawag na gout. Masakit iyon. Pero kapag papabuti na ang
lilim sa mga naiinitan sa sikat ng araw. Mas maganda ang
ngayon ay inuulit nina Marissa at Alvin? // Sa ganitong
bukas din, susulat siya at sasabihing nasa mabuti siyang
a delihensya. Nag-leak sa cast ang kanilang bangkaroteng
ayaman ako. Pagpikit ko at pagdilat nasa ganoon na akong
ya para hindi makalkal ng karatig-pinto ang tunay niyang
asa mabuti siyang kalagayan, nasa mabuting-mabuti siyang
o. // Matagal siyang dumanas ng wari'y parusa sa ganoong
ng tingin ng pinagpapalimusan. Sadyang kahabag-habag na
kalagayan ni Karina. Ganoon pa rin ito gaya ng dati. Halos ang
kalagayan ni Marissa sa lifestyle ng mga bagong kaibigan. // Mi
kalagayan ni Mark. Kaninang nag-uusap sila ni Vernie, napatingi
kalagayan ni Maureen. // "Bakit ha?!" // "Nadulas yata, Pare!"
kalagayan ni Monique. Ngayo'y malakas ng kumilos ang nasa kanya
kalagayan ni Myra ang palagi niyang iisipin? Kung ang relasyon
kalagayan ni Myra, at higit sa lahat ang pinaplano niya kay Dar
kalagayan ni Pete." // "Naihanda na niya ang lahat. Wedding pla
kalagayan ni Vera. May asawa na ito. Si Vera naman, kahit na sa
kalagayan nila ni Rachel. // Malalim na buntunghininga. Nakakat
kalagayan nila ni Shiela. // Pinakiramdaman ni Shiela ang saril
kalagayan nito sa buhay. Walang araw na hindi nakakatanggap ng
kalagayan nito. // Pero kinabukasa'y nagisnan na ni Deang umaaw
kalagayan nito. Hindi siya magpapakagago para magpasilo sa bita
kalagayan nito. Pinagmamasdan ang pag-angat-pagbaba, pagbaba-pa
kalagayan nito. Sinundan pa ng pamosong linyang La Belle Dame S
kalagayan niya nakasalalay ang pagpapatuloy ng paghakot niya at
kalagayan niya ngayon! Ikaw na lang sana!" Madalas itong sabihi
kalagayan niya ngayon, anak, ay talagang kailangan niya kahit k
kalagayan niya. // Nang sa wakas ay magkatinig siya... // "B-bu
kalagayan niya. Hindi ko naurirat kung ano'ng ibig sabihin noon
kalagayan niya. Maghapon niyang pinag-isipan ang gagawin niya.
kalagayan niya. Tiyak, pananagutan naman siya ni Red. // Pero n
kalagayan sa balat ng lupa? // "Maaaring ikaw na nananalig, sa
kalagayan sa buhay ng dalawang babae. // Maayos na ang kalagaya
kalagayan sa buhay, hindi niya kinabakasan ng pagtutol ang mga
kalagayan sa buhay. Higit na mahalaga sa amin ang iyong kaligay
kalagayan sa probinsya nila. "Bilib na 'ko sa Kuya, parehong ma
kalagayan si Dea. Maaaring hindi niya maamin sa kaibigan pero i
kalagayan si Eric at wala siyang dapat ikabahala, ay parang apo
kalagayan, ano ang mapagpipilian niya? Isa pa'y totoong malakas
kalagayan, ay dalawa lang ang pagpipilian: takasan ang kanilang
kalagayan, makukuha ng malakas na painkiller ang sakit para mag
kalagayan, mas may silbi kaysa isang bonsai na pandekorasyon la
kalagayan, naging mabilis ang pinagbuklod ng mahabang panahong
kalagayan, nasa mabuting-mabuti siyang kalagayan. // <8> // SA
kalagayan, patunay ang mangilan-ngilang matiyagang sponsor at b
kalagayan," kumalas ito sa pagkayakap sa puno. // "Malabo naman
kalagayan. // "A, si Al... ano na kaya ang nangyayari sa kanya?
kalagayan. // <8> // SA HALIP mapagbago, lalo lamang tumigas an
kalagayan. // Di siya makakilos. Kaya napuwersa siya ng pangang
kalagayan. // Na hindi na niya uulitin. Dahil ayaw niyang kaawa
o
D
W
Q
A
H
A
N
P
n
D
T
Q
H
E
g
k
L
s
I
n
D
Q
n
n
G
G
6
4
7
4
6
Z
5
7
4
3
1
Z
5
9
6
ya sa dalangin na sana manauli na si Jeciel sa normal na
ngayon pa lang ay mabatid na ng mga ito ang tunay niyang
rta, pati na kay Bella na lubhang naliligalig sa kanyang
Hindi niya dinetalye. Sinabi lang niya rito ang kanyang
asama nila si Melvin. Unang kita niya sa amo sa ganitong
manliligaw. // Unti-unti niyang natutuhang tanggapin ang
ip ang limos na limang daan, naawa ako ng lubos sa aking
ngan ng mga babae. // Ugali ni Pio ang laging suriin ang
apat na buwan, kailangang suriin na ni Maya ang kanyang
Mabuti..." // "Alam mong hindi kita maiiwanan sa ganyang
gong kakilala’t kaibigan ay mabisang solusyon sa kanyang
kong bago natin sila iwan ay maayos na rin ang kanilang
kuwarto si Oca na awa naman ng Diyos ay nasa maayos nang
hindi niya alam. Tunay namang nakalilito ang bago niyang
ia. Hindi rin niya kayang iwanan ang kaibigan sa ganoong
sa iyong hindi kayo lumalampas sa guhit na dapat ninyong
ga ang nangyari sa kanila ni Eric. Nagkabaligtad sila ng
anak. Sa batang hindi na rin alam ni Miguel kung ano ang
. Hanggang sa mga panahon ng panganib at peligrosong mga
tanong niya rito. // "Ginagawa mo 'kong parang grabe ang
, siya pa rin ang kuya na madalas na nag-aalala sa iyong
ay sa opisina ko dinala. Sana'y maunawaan n'yo ang aking
aupo na sila, wala na. Balik na ulit tayo sa miserableng
uti at natitiis mong masdan ang iyong kapatid sa ganyang
upang matapos na ang paghihirap ng iyong kuya sa kanyang
kaya ang sasabihin ni Sha-Sha kapag nalaman ang kanyang
o kaya ang kanyang sasabihin kung malaman niya ang aking
o ang binanggit kong isang pagpapaalaala sa iyo ng aking
n ang pinakamabuting maaaring mangyari sa 'yo sa gano'ng
ng insidental na bahagi ng eksena sa kanyang ordinaryong
ting bansa // now pag martial law may pagka-abnormal ang
yan ang ipinarito ko // ano ang kapamahalaan mo sa aking
a silang makitang paraan na makaahon pa sa mapait nilang
ahilan sa akin ay tiyak na malalagay ka sa mapanganib na
ang mga ito'y hindi nakaligtas sa paniniil ng umiiral na
kundi ang makita kayong mga anak namin na nasa mabuting
limlim ang maayang mukha sa pagkaisip kaipala sa kanyang
umarating si Larry puwes ibig niyang puntahan alamin ang
yo // hindi ko ipagpapalit ang aking kalagayan sa inyong
unta sa amin e makikita ninyo ang aking ina at ang aming
apon // doon kami nagbabasa o nag-uusap tungkol sa aming
hat ng katamisang idinudulot sa kanya ng buhay sa gayong
kalagayan. // Nahihirapan na rin siya. Hindi hirap dahil sa nag
kalagayan. // Pareho silang nasa job site ni Roland, nang usisa
kalagayan. // Sa dakong huli, napilitan na rin siyang magpaalam
kalagayan. // Tumangu-tango lang si Oca. Siguro'y nahinuha nito
kalagayan. Awang-awa siya sa kaibigan. // "Grace, di ba limang
kalagayan. Bagaman hindi pa niya lubos na nakakalimutan ang din
kalagayan. Bakit ganito? Anong mabigat na kasalanan ang nagawa
kalagayan. Hindi siya sumasabak sa isang sitwasyon na talo siya
kalagayan. Kailangang maunawaan niya ang kanyang mama. Sa ganit
kalagayan. Kaya kung ako sa iyo, susunod na lang ako sa makakab
kalagayan. Mali pala ang kanyang ginagawang pagmumukmok. Kailan
kalagayan. May kinausap na akong mga tao at darating sila sa is
kalagayan. Naroon din ang ama't ina niya. // Nasa kulungan na r
kalagayan. Para siyang barya na isang mukha lang ang pinahahala
kalagayan. Pareho silang hindi nakatulog nang gabing iyon sa ka
kalagayan. Pero iisang tao lamang ang naiisip kong tinutukoy na
kalagayan. Sa panahong tinitingnan niya nang may paghusga ang b
kalagayan. Sinagad niya ang tapak sa silinyador, hindi niya tin
kalagayan. Walang makasariling langgam, Nini! // "Kung kailanga
kalagayan." // "Hindi ka pa nagragrabehan sa kalagayan mong 'ya
kalagayan." // "Hindi! Hindi totoo 'yan!" Ang lumuluha nang wik
kalagayan." // Tumango-tango ang boss niya. Inakbayan siya nito
kalagayan." Tumingin ito sa kanya. // Naisip ni Shiela na kahit
kalagayan..." // "Ano ang ibig mong sabihin?" // "Ayokong masam
kalagayan..." // "Mercy killing..." // "The word is too negativ
kalagayan? Laitin din kaya siya nito? // Hindi siguro. // Hindi
kalagayan?" Pabulong na sabi sa sarili. // Laitin din kaya siya
kalagayan // #14 // napupusuan pa naman ni Mang Gorio itong dal
kalagayan // #147 // hindi makakasibat 'yan // hindi makakasaks
kalagayan // #55 // kung ang kalagayang kinaroroonan niya ay ma
kalagayan // abnormal 'yong ni walang student council sa mga es
kalagayan // ako ba'y pababayaan mo sa ganito // pabayaan ka'y
kalagayan // ang Bathala ay hinubog lamang ng imahinasyon ng mg
kalagayan // ang ating gagawin ay maaaring maging sanhi ng atin
kalagayan // ang kanyang ama ay naging biktima ng kalupitan ng
kalagayan // ano ba ang nakain ni Conrado // mukhang masayang-m
kalagayan // ano raw kayang kinabukasan ang naghihintay sa kany
kalagayan // at di nga naman siya makakaparo'n nang lumpo // ma
kalagayan // at narito pa ang isang malaking katotohanan Nyor h
kalagayan // buweno // wala akong pakialam sa buhay-buhay mo //
kalagayan // dahil mahalumigmig kami ay nagsisiga at ito naman
kalagayan // dahil sa isang kaluluwang kapilas ng kanyang kalul
3
6
6
5
Z
6
0
0
4
3
Z
Z
6
4
9
4
3
6
6
3
5
6
9
5
7
6
Z
7
Z
5
9
9
6
9
6
7
7
Z
8
8
6
6
wag mahalata ng mga kasamahan mo sa dormitoryo ang iyong
sang dukhang mag-aampaw kundi kagaya niya at higit pa sa
arahil ay babanggitin na sa akin ang hinggil sa kanitang
na'y datnan kayo ng sulat kong ito na nasa mabuti kayong
magpakita ng hugis o hitsura o magpapamalas ng tiyak na
y nagsisipaghintay nguni't tayahin naman ninyo ang aking
Gng. Miraflor // kailangan namang unawain mo ang kanyang
// sumama ka sa amin Udong // takasan natin ang ganitong
id at ng mga obrero ukol sa pagpapabuti sa kani-kanilang
ong ang pagiging lubhang tahimik niya ay dala ng kanyang
ng kanyang luha at pawis // hinayaan ko siya sa ganoong
na akong alalahanin Carl // sanay naman tayo sa ganitong
a akin gayong nababatid na ang di-dapat mahamak na aking
indi tatanggap ng kabiguan hindi magpipitagan sa kanyang
si Eva kay Benny at silang mag-ina ay mahusay naman ang
makarating s'enyong puso at maramdaman n'yo ang bigat ng
edad kuwarenta // siguro'y dahil alanganin ang kanilang
kundi dahil sa iginalang ko't kinamamanghaan ang kanyang
at marahil hindi na niya iisiping maghangad pa ng ibang
naman pala // mabuti at sa tingin ko'y nasa mabuti kang
sumakamay ninyo ang liham kong ito na nasa mabuti kayong
ggali na dili iba't ang taglay na kapahatan // sa gayong
ong ang mga dayuhang nagmamasid hindi ba't nasa gipit na
o // anong nangyari sa kapatid mo Raul // nasa malubhang
mga anakpawis ay lalong pinamimihasnan // at sa ganitong
mupulas sa labi // #276 // cancer sa atay // malubha ang
haba mula sa 6 hanggang 10 papel-makinilya halimbawa ang
bumalik sa Maynila // ngunit waring walang pagbabago sa
ng pangungusap na naglalayong magpakita ng hugis kulay o
manirahan muna sa Hapon hanggang sa maging payapa na ang
alisin ang mga prayle kundi upang mapagbigyan ang bagong
kagagambala sa aming katahimikan // nauunawaan namin ang
ang lahat ng aking ginawa hanggang sa umabot sa ganitong
g na ito sa pagtitinda ng diyario sa araw na iyon // ang
mangyayari // dangan nga lamang at kilala kong ang aking
ambabasa // may mga palaaral na nagsasabing ang ganitong
ang dilaw na kotseng sagisag ng kanyang bagong-unlad na
g gawin alin ang nararapat // at kung nagkapalit kami ng
ng palad ng taong iyon // sinabi ng isang matandang ang
karang di masupil // ang dalagang nagpopormal sa kanyang
ang paglingap mo sa iyong Sinay // hindi mo ba alam ang
nong mo pa kung ano ako mayroon // hindi mo ba tanto ang
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
// dalangan mo ang pag-uwi sa probinsiya upang hindi
// gayunman ang bibig niya'y hindi maibuka upang guma
// huag kang mag-alaala masusunod ang iyong pithaya /
// kumusta ba ang tiyo kong pogi at mabait // kumusta
// kundi iyon ay isang uri ng pamamaraan ng sumusulat
// kung ibig ninyo at nang huwag namang masabi na nag
// nagbinata rin naman ako ang sabi ni G. Miraflor //
// nagkibit lamang ng balikat si Udong // hindi kumib
// nagpamulagat ang mga asendero ang mga komersiyante
// nahihiya siyang makipagkaibigan // kaya sa aking d
// nang mahimasmasan siya pinangko ko siya sa itaas /
// ngunit nahirapan siyang umupo sa sahig dahil sa ka
// pagkatalastas ng aking asawa ng inyong sulat ay na
// palibhasa'y nahubdan na nga yata ng kalupkop ng pa
// paminsan-minsan si Dr. Darby at si Miss Wilk ay tu
// pangahas kayong magsalita Ginoong Plaridel // ang
// sabad ng kanyang ama // tingnan mo ang guro e hind
// sinapantaha mo bang kung kaya ako nagpapadala ng p
// subalit Ingkong Pinong sila'y nagkakaibigan at ang
// tapos na siguro ang mga kapatid mo ano // sana nam
// tulad ng payo ninyo nag-aaral ako sa summer classe
ako'y napalugmok na lamang at waring inaantay na ang
ang US // ang Holland ay kasama niya sa NATO at wala
ang ate inay // narito ang pangalan niya kasama sa di
ang mga magsasaka'y nagkaipun-ipon nagkabigkis-bigkis
at Diyos lamang ang nakaaalam kung siya ay makatatawi
at ang suliranin ay kailangang maipakilala agad sa un
at buhay ng mga tao ang dukha'y dati pa ring dukha at
at ipinauubaya na lamang sa mga bumabasa ang pagbaban
at magbalik sa Pilipinas at hawakan ang anumang katun
at pangangailangan // Elias iisa ang uri ng pag-ibig
at pinasasalamatan namin ang inyong pagpapayo ngunit
ay dahil sa aking anak na siya mo ring anak si Ninay
ay hindi naman kasing lubha ng sinasabi ng ulat wika
ay hindi nararapat paglingkuran ni maglingkod man lam
ay nagbubunga ng mga insular at parokyal na pagtingin
ay nawasak // dito nagsimula ang pagbabalikwas ni Ant
baka itapon ko sa mukha niya ang pera na balak kong i
daw ng isang tao sa daigdig na ito'y naaayon sa guhit
hindi pagpapahamakan ninumang walang pitagan // ang b
ko // #6 // papaano itong bulaklak ng ating pag-ibig
ko // oo batid ko nguni't ang kalagayang iyan ay dapa
Z
5
1
3
5
6
6
3
3
3
5
3
Z
0
Z
9
8
8
6
9
1
1
Z
9
5
Z
5
1
Z
0
7
9
7
6
6
8
0
4
4
5
7
7
nausap niya ito // Kaibigang Hangin tingnan mo nga itong
suliranin tayo // suliranin // ano Lucila // tungkol sa
akasal na tayo // a oo // hoy ayokong maging hadlang ang
kab niyang wika at nakiramdam sa ikikilos ni Luisa // sa
aka at mga palapalagay sa kanilang paligid // sa ganyang
inga ng tanang Kapatid saanman sila makita at sa anomang
apupurihan // danga't hindi niya magawa dahil sa kanyang
yatang makipag-usap sa akin // kasi kuwan e // dahil sa
ya ang pagpapatakbo sa diyepni // Luisa sa nakikita kong
sabihin // huwag Marlon // huwag mong gawing dahilan ang
ay // ipagdarasal ko na lang na sana'y maging mabuti ang
ko // alalahanin mo lang Claring kung ga'no ang agwat ng
g pag-ibig sa kanya // #91 // alam ni Marcos ang kanyang
kamatayan // nalungkot ang buong tribo // masama na ang
ng tula dula at nobela ang maikling katha ngayon ay nasa
maupo ang mga prayle o kaya'y mausisa ang kani-kanilang
t ilalabas naman sa kabila // hindi ninyo nauunawaan ang
t di ko matanto kung paano makatutulong ang mga babae sa
oong mayagit at bagay lamang sa siga // upang mabago ang
yan ang mga matatanda // gayon pa man upang mapabuti ang
uli kita // ang tanging masasabi ko sa iyo maayos na ang
/ nang sabihin mong pakakasal ka sa akin dahil lamang sa
kalikasan upang pagkaitan ang iba // ang magkatunggaling
w magsabi ng tunay niya niloloob // ang kahabag-habag na
agka-ama // ipakita mong ikaw lamang ang makakaligtas sa
tanong mga kapatid // handa na ba kayo // opo // ano ang
ndi ba lalong mabuting maunawaan niya hanggang maaga ang
er bago ho ako umalis dito nakita ko kung ano talaga ang
andaan ng panahon at ang liwanag sa pagbatid sa tunay na
gpapakita ng pagmamahal sa bayan at ang kalunos-lunos na
mayama'y lalo namang yumayaman // makikita ang ganitong
ronomo optiko tungkol sa larawan ng sistema solar at ang
// ngunit ang hindi niya matakasan ay ang katotohanan ng
n sa mga huling sandaling ilalagi ko rito na limutin ang
la mo ba ang sabi ng isang manunulat higit na mabuti ang
agamutan // abot-dili ang kanyang lagay // abot-dili ang
ina // ngayon higit na kailangan ang iyong pang-unawa sa
aki'y may eight to five job // nagkikita sila depende sa
ng bayong // 'yon ang maaaring maging tulay sa nakaraang
at mo // sayang nga lamang at huli na Pareng Vener // sa
angan ng tao ng kahinahunan at pagtatangkang unawain ang
g na duwende ang tao // ipinagugunita nito ang naglahong
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
ko // para akong aliping itinali ni Tandang Teban sa
ko ngayon // o bakit // hindi mo ba iniinom ang binig
ko sa mga balak ninyo // kung gusto ninyong pakasal k
lang niya ngayon na halos sumala na kayo sa oras e pa
magiging napakahirap na gawain sa mga magsisihukom ka
matagpuan // napakahaba na ng panahong ipinagtiis nat
minabuti na niya ang magtiis alang-alang sa ililigaya
mo // ako na ang nagdugtong sa nais niyang sabihin //
mo ay may karapatan ka namang guminhawa // malumanay
mo sa pakikipaglapit sa iyong kapwa // lahat tayo'y n
n'yo // hindi ka na ba magpapa-alam sa inay // kahapo
n'yong dalawa at itanong mo sa sarili kung ang klase
na halos ay lumaki sa ibabaw ng kalabaw at sa pagtiki
na matanda nilang pinuno // tatlong araw na silang na
na ng katatagang pangkaisipan // upang walang-kagatul
na nilakipan pa sana ng ilang papuri // si Pari Damas
naming mga babae // at kayo namang mga babae lahat ng
naming yon habang pinagmamasdan ko ang walang katapus
natin sa pamamayan ay nangailangan tayo ng paghihimag
ng Asteryo B-612 isang diktador ng Turkiya ang gumawa
ng Daddy mo // malusog siya // hindi siya nagkakasaki
ng Papa // ngunit palagay ko'y noon pa kita mahal //
ng Silangan at Kanluran ay inilarawan ng sumulat sa k
ng aking ina at ang tinitiis na paghihirap ng aking a
ng anak mo // kumilos ka Berio // huh // ikaw ang dap
ng ating bayan noong unang panahon // malaya // ano a
ng ating buhay // susundan ng tingin si Tina na lumay
ng ating kumbento // tutal malaki naman ang sinasahod
ng bansa // ito na ang lundo na tayo 'y di na makabab
ng bansa // sinulat ni Marcelo ang Caiingat Cayo kaii
ng buhay sa mga sumusunod na saknong // ang pagiging
ng daigdig sa sistemang iyon // maidudulot rin sa ati
ng ina // #132 // mahihinuha sa kuwento na ang lipuna
ng isa't isa sa atin at muli kong kausapin ang dati k
ng isang walang armas sapagkat walang hinihintay na k
ng iyang ama // magmadali ka't baka hindi mo siya dat
ng iyong mga anak // magiging payapa ang iyong kaisip
ng kanilang trabaho at seguridad ng isang lugar nagta
ng kanyang isip noon at sa kalagayan ngayon // kapag
ng kapatid ko hindi na siya karapat-dapat sa 'yo kaya
ng kapwa-tao // wala sa madugong pagbalikwas ang solu
ng kawalang-muwang pagkukusang-loob at pagkakapatiran
5
4
6
6
7
4
7
9
0
7
7
5
Z
7
9
9
6
7
2
3
6
4
Z
2
7
9
3
3
3
2
2
Z
6
7
3
7
7
3
3
6
0
3
nan din ng lahat ng mga manggagawa nais naming itaas ang
r // kinumusta ko // ano raw // mahirap-hirap ang naging
imang manggagamot ay nag-uusap-usap at pinag-aaralan ang
ing naman ang manggagamot at pagkatapos na siyasatin ang
an na lamang umiral ang mga patakarang ito at bubuti ang
a siyang tabakera // kanyang inilarawan ang malungkot na
para kay Cristobal ang tanging paraan upang humusay ang
ng mga laban sa Hapon at kasabay nito upang pahinain ang
an ang munting mapa ng ating bayan // diyan makikita ang
awain // dapat nating harapin ang tunay na masalimuot na
rin ang sinasandigan niya sa pagsisikhay na mapabuti ang
/ bakit hindi // hindi mo ba alam na higit na mabuti ang
isang manunulat ay basta na lamang maglalarawan ng isang
ila ang dimaiiwasang pagbabalik ng mga Pilipino sa isang
samantala sa ibang panig ay pumapasok na sa maunlad nang
alang pang-aninag na radar mga kasangkapang pang-ulat ng
iit na pulutong na nangalilibang sa pag-uusap tungkol sa
halimbawa ay madali niyang nabuo ang kanyang larawan ng
ot sanhi ng di matiwasay na pagtulog // pag-aalala // sa
k nilang pagpapakasal ni Gil // hindi kami tumitingin sa
in ng tagibang at kabilaning pag-uuri-uri sa katayuan at
tulay sa nakaraang kalagayan ng kanyang isip noon at sa
ng ating bayan noong unang panahon // malaya // ano ang
rawan ng nobyo // kapag nalaman ni Fred ang gipit niyang
anap na kabuuan // nagpapahintulog ng gayong pamimili ng
n // sa bandang huli naging ganap na mahirap pigilan ang
t ang nadarama ko // nababalisa akong hindi ko mawari sa
lunan namin ni Rene kung dapat akong umuwi at alamin ang
tuksu-tuksuhin ng kapwa niya bata // alam ko ang naging
g sa tingin nito // ang tanging mahalaga kay Eric ay ang
nless na wala siya rito sa Pilipinas at di niya alam ang
ahimik // kung minsan tuloy naiisip kong mas mabuti pang
ng maghihinala na iba ang sanhi kung makikita ang gayong
g kinamumuhian // nang bumalik si Felis nabatid niya ang
t sa aking dibdib // at muli nabaghan ako sa kaawa-awang
tayong magyabang ni magkunwaring nakahihigit sa tunay na
syonal na opisyal ang PIL ito'y tumibay nang higit pa sa
nilang hinahamak sa Marlon // nakikita na nila ang abang
it na argolyang nakakabit sa poste // pero sa mabuway na
-hulihan ay sumagunita niya ang pamumuhay ni Luciano ang
ay maaaring nasa unahan gitna o hulihan ng salita // ang
makagawa ng mga pagkakamali // kaya unawain mo sana ang
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
kalagayan
ng maliliit // kaya nga ba madalas na magkaroon ng gu
ng matanda // nabigla siya e at hindi niya makaya ang
ng maysakit // #102 // tiniyak ng mga nagsasabi na an
ng maysakit napapailing at lihim na ibinulong sa Madr
ng mga Negro sa Amerika // sapagkat ang prinsipyo ng
ng mga anakpawis na umaasa sa industriya ng tabako //
ng mga dukha ay nag-uugat sa pagbabagong-loob ng maya
ng mga gerilya na may mga himpilan sa bundok // lahat
ng mga lalawigan mga bundok mga bulkan at iba't ibang
ng mga likas na penomena sapagkat ang siyentipikong i
ng mga magsasaka // ang binhi ng malalim na kamalayan
ng mga manggagawa ngayon kaysa sa manggagawa noong ar
ng nayon ng maraming mga pangangailangang kailangan n
ng pag-iisip na nababagay sa silanganing kapaligiran
ng paggamit ng mga kasangkapang tanso at bakal // ngu
ng panahon // at kadalasan mga radyong tagahatid pagb
ng panahon sa pagtatagayan ng masasarap na alak sa pa
ng panunuri sa unang bahagi ng ikadalawampung dantaon
ng papa niya // o sa negosyo // may puwersang nagtutu
ng tao iha // matapat na wika ng matandang lalaki mat
ng tao sa buhay // ang Kapatirang Magbubukid sa Putin
ngayon // kapag nakita ang bayong baka magbalik ang k
ngayon // walang katarungan // pinagmamalupitan // ma
ngayon baka pagdudahan niyon ang kakayahan niyang mag
ngayon ng mga agham panlipunan sa palagay na halos sa
nguni't sa kakaibang dahilan // unti-unting nagkahili
ni Adora // hindi talagang pagkabalisa iyon manapa'y
ni Ama // balisang-balisa ako // gusto mo bang makaga
ni Dario at naaawa ako sa kanya // at natitiyak ko na
ni Don Manolo // kaya handa itong patali habambuhay s
ni Larry // ayaw namang magkuwento ng kanyang Mama //
ni Lina 'yung lukarit na hahara-hara sa kanto na wala
ni Lucia sa pagkakasandig kay Luciano // #54 // ang s
ni Mameng na hindi na sinisipot ng asawa // nang tang
ni Samuel // impos na katawan malalalim na mga mata /
ni mag-ambisyon sa di natin kayang abutin // sa madal
nito bago sinulat ang tadhanang pangwika sa bagong SB
nito dapat pa ba namang ipagsigawan 'yon na parang na
nito nanganganib na mabuwal at malinsad ang kagagalin
nito sa mataas na lipunang kinaroroonan // kanyang na
nito'y maaaring nasa unahan o hulihan ng patinig lama
niya // ang mga katulad niya'y lalong magiging masama
Z
1
3
1
3
6
6
Z
7
9
4
9
6
2
Z
Z
7
Z
7
7
6
9
0
7
4
3
9
2
Z
6
7
7
Z
7
7
6
4
6
7
7
6
1
Juan // anong kaibahan ni Juan sa ibang mga batang nasa
alakad lang niya // kaya niyang maglakad nang matagal sa
sulat // nagsisimula sa maikling pagbabalita tungkol sa
uri ng mga kasayahang dinadaluhan mo di ba // lalo na sa
iya hindi na natigil sa paggawa // sino man daw ang nasa
lamuting ginagamit ng tao upang matakban nang kaunti ang
at // wala hindi ko mabibili ng halagang isang beles ang
araang yaon ay isa lamang basal na paglalarawan ng isang
ayang kinaroroonan niya ay mapalitan ng isang mahalay na
ng pasiglahin ang katawan // mas lalong mabuti ang aming
mga kasama ay wala rin doon si Mang Tumas // sa kanilang
tagal dito sa lungsod // matagal naming pinag-aralan ang
siya'y nabubuhay pa maging anuman ang kanyang inabot na
ay isang porma ng paglalakbay sa ibang pagkatao sa ibang
ungan // pinagmamalupitan // madilim // ano ang magiging
ako 'y naaawa sa inyo // hindi ko ipagpapalit ang aking
n ni Brigido Batungbakal na naglalarawan sa maligalig na
pagpapakilala o pagpapasok ng suliranin at paglalatag ng
y sa Kapuluan // naging isang sagisag o status symbol ng
n na ng marami // panahon na lamang ang kailangan at ang
n man ang inyong kaligayahan at katahimikan at maayos na
hong ito // ang panahon bago napatala ang kasaysayan ang
ao ay isang pagbabago // ito ay ang panahong pagbabagong
ang ang ating bansa ay magtamo ng isang karapat-dapat na
// kasiya-siyang nailarawan ng dalawa ang nakababahalang
sumasamo // pagtitiisan mo pa ba ang kahabag-habag mong
awat salita ng salmo ay naglalarawan ng aming mabuway na
l man lamang sa paghakbang papalabas // kahit sa ganoong
go sa kalutasan ng suliraning nagwawakas sa katha // ang
t bukod sa rito'y humahadlang sa kanila ang kanikanilang
ng ika-4 ng Hulyo 1946 na tinatawag na Kasunduan ukol sa
etisasyon ng paniniwalang hindi nababago ng pag-ibig ang
tan ng maagang paglalagay sa pangunahing tauhan sa isang
gian ng isang akda kundi ang pagkatao ng maykatha // ang
augnay ng pulitika ekonomiya lipunan kultura at iba pang
akit ka gagawa ng gayon // ano ang ibig mong gawin ko sa
malaki rin ang improvement // kung mapananatili niya ang
parang binurok na dalawang pisngi // #143 // anupa't sa
in ang bungkos ng katinig na salita ayon sa bigkas // sa
Tagalog ang batayan ng WP noong Disyembre 31 1939 // ang
mo ba tanto ang kalagayan ko // oo batid ko nguni't ang
gravity // e ano naman ang disadvantage n'yo kumpara sa
kalagayan niya // at kung oo aba 'y kailangang kumilos tayo aga
kalagayan niya // basta gustong gawin ni Senyorito Louie kaya n
kalagayan niya at ang bukid at magwawakas sa kapirasong pangara
kalagayan niya ngayon // susunduin kita // akala ko ba'y lalaba
kalagayan niya'y gayundin ang gagawin // at napalis ang kanyang
kalagayan niyang busabos pa rin hangga ngayon // napatindig si
kalagayan niyang si Tinong // sapagka't iyang maupan ang iyong
kalagayan o ng isang payak na pangyayari sa nayon // ngunit kap
kalagayan para sa isang ordinaryong taong may makatwirang sensi
kalagayan para sa pagtitipon // mabagal kaming nagpatakbo nagsi
kalagayan pati saglit na pagkatayo sa paningin ay nagdudulot ng
kalagayan pinaghambing namin ang kabutihan ng paninirahan sa lu
kalagayan sa buhay hindi niya matitiis na hindi ka balikan // i
kalagayan sa buhay isang porma ng eskapismo // nata-touched siy
kalagayan sa hinaharap // malaya // pagka't babawiin ang kalaya
kalagayan sa inyong kalagayan // at narito pa ang isang malakin
kalagayan sa kanayunan pagkalipas ng digmaan // ilang detalye n
kalagayan sa katha ay kailangang maagang maisagawa // sa isang
kalagayan sa lipunan ang bagong wika mismo hindi malalagay sa p
kalagayan sa lipunan at kabuhayan ng Negro sa Amerika ay tataas
kalagayan sa loob ng lipunan // at upang ito'y magawa ko at mag
kalagayan sa pag-aaral sa pag-unlad ng Tao hanggang sa panahong
kalagayan sa pagitan ng pagkabata at pagsapit ng ganap na gulan
kalagayan sa piling ng mga kapwa bansa sa buong daigdig // maaa
kalagayan sa purok ng pagsasaka // nakapukaw sa ngitngit ng mar
kalagayan samantalang ako'y nandito at nag-aalay sa 'yo ng pagm
kalagayan sapagkat tunay na kami ay tulad sa mga ibong nakawala
kalagayan si Greg ay nakaalis pa rin na hindi man lang nabawasa
kalagayan situation ay magagawa niyang kanais-nais kung magagaw
kalagayan upang payagang masunod ang mga itinitibok ng kanilang
kalagayang Panlahat // mayroon ding Kasunduang Tagapagpaganap n
kalagayang api // at hindi rin naliligtas ang tauhan mula sa ka
kalagayang di-karaniwan maselan at gipit // maaari ring ipakila
kalagayang gaya niyan ay dumagison hanggang mga 1930 bagaman na
kalagayang iniluluwal ng mga pangyayari // karaniwang ang isang
kalagayang ito // magtiis pa // o magbata pa'y hindi ko na maga
kalagayang ito marahil ay makaliligtas siya // salamat sa Diyos
kalagayang ito'y anghel na mistula ang katulad ni Neneng na ana
kalagayang ito'y may dalawang anyo ang baybay na mapagpipilian
kalagayang ito'y naligalig nang maratipikahan ang Saligang-Bata
kalagayang iyan ay dapat mong pagtiisan sapagka't ikaw ang may
kalagayang kaparis ng ordinaryong tao // #122 // puwede kong ga
6
7
4
5
4
9
7
9
7
7
4
ng kanyang pagkakapag-aral ay naglagay sa kanya sa isang
sena sa kanyang ordinaryong kalagayan // #55 // kung ang
ayan sa kontrol ng mga dayuhan // patuloy pa rin ang mga
hit ang karamihan ng mga taong bayan ay namumuhay sa mga
2 // alam mo Chona // noong araw tuwing ako'y nasa isang
n nawawalan ng pag-asa ang mga kosmologong naniniwala sa
unlaping nasa pokus sa layon // may kahulugang ilagay sa
an Student Church nang ganito // mukhang masama yata ang
an ng kawalang-muwang pagkukusang-loob at pagkakapatiran
dib ay kailangang ayon sa kinagisnan ang lalake naman sa
mamamayan sa humigit-kumulang sa tatlong antas at uri ng
kalagayang
kalagayang
kalagayang
kalagayang
kalagayang
kalagayang
kalagayang
kalagayang
kalagayang
kalagayang
kalagayang
kauri at kapantay na ng marami nating kababaihan sa
kinaroroonan niya ay mapalitan ng isang mahalay na k
kolonyal // hindi pa rin natin natatamo ang tunay na
mababa kaysa karaniwan // sa wakas ay ibig kong hili
masikip at mahirap ako'y dito tumutungo upang huming
matatag na pinangungunahan ni Propesor Fred Hoyle //
nasa salitang-ugat ang paksa // nasa pokus na direks
pandaigdig sa palagay mo kaya ay darating ang digmaa
pinalis ng kabihasnan at ng lipunan ngayo'y maaninag
sosyal at dapat na mapagtiis din // lubos na mapagti
umiiral nang bago magkadigma // sa harap ng paghihik
kalagitnaan
H
O
N
K
O
H
O
T
E
m
K
E
J
E
E
r
N
N
9
9
Z
Z
2
9
4
Z
9
Z
3
at katu-katulong sa pag-istima sa mga panauhin. // Nasa
d. Umakyat na lang siya sa isang mataas na puno. // Nasa
ilang lahat." // Kumilos ang isang matandang pulis. Nasa
katingin sa kanila ay saka sila lumabas ng library. Nasa
a langit." // <8> // INIWAN nila ang mga alitaptap. Nasa
m na restoran sa Roxas Boulevard para sa reception. Nasa
Audie si Kenneth sa kabilang kalsada. Tumawid siya. Nasa
ay kilala niyang naglalaro sa kanilang bilyaran. // Nasa
ano ng Philippine Air Force. // Subalit nang sumapit ang
sadya ay naibulong niya ang pangalang "CAMILLA". // NASA
kay Betina nang minsan ay kalabitin siya nito sa mismong
re going to be married for at least forty five years. Sa
nt. Iniisip marahil ang iniwang graded recitation. // Sa
lugar sa pusod ng Marag. May nagaganap na labanan doon.
oms ng isa sa mga sinehan siya naglinis ng katawan. Nasa
na limang talampakan at apat na pulgada, huhulaang nasa
na starter o 'yung bumibira agad. Siya 'yung bumibira sa
k ng katawan niya para hindi masaktan si Bebeth. // Nasa
ng pulis na umaabot sana sa renda subalit huminto ito sa
gangailangan ang mga kalsada sa paglago ng industriya sa
kanyang lalamunan ang isang sigaw na biglang naputol sa
ga gurong nagtuturo ng wikang Ingles // sapagka't sa mga
g isang matino at matured na babae ang magpaulan lalo sa
walang hanggan // isang ligaw na bituin ang bumagtas sa
Lea ang nakahanda nang kamera isinentro sa anak na nasa
inakamatanda nilang anak na babae // sila ay nakatira sa
gin kung tag-init // inudyok ng krisis sa enerhiya noong
+Tamban // #3 // biglang magbubukas ang ilaw sa
ng bali ang mga pakpak ng ibon unti-unting bumabagsak sa
kalagitnaan
kalagitnaan
kalagitnaan
kalagitnaan
kalagitnaan
kalagitnaan
kalagitnaan
kalagitnaan
kalagitnaan
kalagitnaan
kalagitnaan
kalagitnaan
kalagitnaan
kalagitnaan
kalagitnaan
kalagitnaan
kalagitnaan
kalagitnaan
kalagitnaan
kalagitnaan
kalagitnaan
kalagitnaan
kalagitnaan
kalagitnaan
kalagitnaan
kalagitnaan
kalagitnaan
kalagitnaan
kalagitnaan
na ang pagbaha ng mga pagkain at inumin nang ipahay
na ang rodeo. Inoorasan ang dalawang lalaki na magk
na ito ng singkuwenta anyos. Hinaltak nang walang s
na sila ng aisle nang bumigay si Carina. Sa mahina
na sila ng pastulan nang sumilip ang unang liwanag.
na sila ng salu-salo nang magtanong ang ninong nila
na siya nang may lumapit sa kanyang isang lalaki. I
na siya ng pagkain nang sumungaw sina Cris at Tonto
ng ikalawang linggo ay wala nang dumarating na repo
ng isang business meeting si Harry nang biglang bum
ng pagle-lecture ng English III teacher. // "Gising
ng panahong iyon ay nakatapos na sa pag-aaral ang a
ng panonood nila'y saglit silang nakalimot. Niyakap
noon ng ikalawang linggo ng operasyon. Ang "Huey" a
pa ang screening ng pelikulang palabas doon kaya ha
pa lang siya ng beinte at dalagang-dalaga pa. Malan
pero siyang nagtatapos ng laban na sila ang panalo.
silang muli ng pagtiyak ng pagmamahalan nila sa isa
// huwag ka nang mag-abala sabi ni Don Segundo // m
at hilaga ng Inglatera // pagkakataon na iyon ni Me
nang maramdaman niya ang pagtama sa kanyang ulo ng
ng Hulyo ng taong 1971 dapat simulan ang himagsik a
ng gabing napakalamig // ang matured na babae ay iy
ng langit at pumaloob sa bughaw na ulap sa ibabaw n
ng linya // saglit na huminto sa pagmamartsa si May
ng lupa // si Tuglay at si Mona ang gumawa ng lahat
ng mga taong sitenta ang mga bansa ng buong daigdig
ng Quiapo Biyernes ng hapon // may ilang miyembro ng
ng paglipad // sa unang pagkakataon sa matagal na p
4
4
7
0
2
sa suot nilang toga // hindi na yata nakatiis ang isa sa
alala niya ang bahay sa dulo na pinasok ng magnanakaw sa
iglang itataas-ibaba ng Ka Beto ang telong pambuwisit sa
am-ang upang pagsadyain ang lupain ng mga Igorot // nasa
kyan ay medyo madilim na dahil alas-sais na yata // nasa
kalagitnaan
kalagitnaan
kalagitnaan
kalagitnaan
kalagitnaan
ng pila'y hinalbot ang toga niya at ginawang pamayp
ng tanghaling-tapat // naaalala niya ang babaing gi
o kasarapan ng eksena upang matakaw ang tao // #143
pa lamang siya ng kanyang paglalakbay nang siya'y d
siya ng pagrerebolusyon sa makina nang lumitaw sa h
kalaguyo
l
x
r
r
R
R
W
W
A
r
2
4
3
Mr. Bartolo na ang coed na natagpuan sa ilog, kasama ng
amang madala na ang asawa. Pag-iitakin ba naman niya ang
siya nang biglang magsalita si Juanito. "Naaalala mo ang
ang siguro masabi sa kanya ng kasamahang sarhento na ang
. Malay ba naman ng pulis! // Ano nga ba ang pangalan ng
ang nanghula na si Rob nga ang pumatay kay Susanne at sa
o ang kanyang daigdig ng mga ilang buwan. Dito ay naging
ng-huli ko sa akto na nagtataksil ang aking asawa at ang
1992, paghihintay ng eleksyon, ng kuryente, ng asawa, ng
ipigain siguro siya para malaman ang pangalan ng kanyang
malao't madali pasasakandungan na naman siya ng kanyang
o // halos lahat ng lalaki naiisip ko kung anong klaseng
ngayon // nasalubong ko siya sa Abenida Rizal kasama ang
kalaguyo ay kamag-aral ni Connie sa high school. Nakita niyang
kalaguyo minsang mahuli niya sa may sabana. Luwa halos ang bitu
kalaguyo mo, ano? Pag patay ka na, di ka pa nabubulok ay nakaha
kalaguyo ni Lucila ang nagtangkang pumatay sa kanya. // Isang e
kalaguyo ni Susanne? Ned Baker ba? Ned!!! Ano nga ba ang pangal
kalaguyo nito. Malay ba naman ng pulis! // Ano nga ba ang panga
kalaguyo niya ang tinig ni Jim, ang halimuyak ng pinaghalong am
kalaguyo niya. Pinatay ko silang dalawa. Iilang buwan ka pa lan
kalaguyo, ng suwerte. Waring pati sa kamatayan ay paghihintay p
kalaguyo. Maniniwala ba ito kung sasabihin niyang hindi niya al
kalaguyo // maya-maya'y nagtindig si Abigail lumakad patungo sa
kalaguyo kaya // sa maniwala ka o hindi ang nakakaligtas lang s
kalaguyo niya // nakita niya ako nguni't hindi ako pinansin //
L
r
A
X
f
D
y
f
f
M
l
K
O
W
l
l
W
A
y
l
W
iyang maabutang tricycle. // Binawasan pa ni Miguel nang
ang kainan, inayos niya ang salas. Ang Scotch, wala nang
uwing kabuhayan. Ang sabi ng diyaryo'y apat na milyon at
Kinandong siya ni Fidel at sinubuan ng pagkain. Wala sa
na kinakanta ni Lea. Hanggang matapos ang isang oras at
sand pesos ay kailangang maibigay mo na kaagad. At iyong
to sa buhay. // "Sa tantiya ko, kung mga isang milyon at
malaking halaga kaysa ibinibigay nina Don Ruperto. Halos
pahayagan. May pitsel ng orange juice sa harap niyon na
" buong pagtataka ng lalaking nakabatik. // Pupusta ako,
kasing bigat ng inaasahan. Itinodo niya ang paghila. //
mi namang babae? // "Sige, sasagutin kita. Pero... pero,
n na gustong takasan ni Audie ang Maynila, isang oras at
w niya matutulog na ang Mama at si Aya. Dalawang oras at
o at nagkaroon ng koryente noong 1975. // Mag-iikapito't
ganoon naman ang kanyang nadarama. // May isang buwan at
mag-alala, eroplano naman ang sasakyan ko, isang oras at
babalik sa 'tin at magpapa-place ng trabaho." // "Kahit
er. Isang milyon bawat pelikula. Tinanggap ko na rin ang
ng nasa likod ng kongkretong bahay ng mga Bartolo. Halos
paniningkad ng kulay ng mga pisngi. // Ikalabing-isa at
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
ang laman ng bote, iyong hindi na nakakahiyang iwan ku
ang laman, ay ibinalik niya sa taguan. At naisip niyan
ang mga Pilipinong walang trabaho. Pampalubag loob na
ang salad ay malayo na ang tinatawid ng mga labi at ka
at magtayuan ang mga manonood na nagbigay ng standing
ay kapag nakatakda ka nang umalis. Kasi, kailangan nam
ay kikita ang pelikula ni Isabel. Kaya't tama lamang n
ay nangakong sa kanya magbibenta. // Nabigla pa siya n
halos ang mga tipak na yelo. May platito rin ng cracke
kaming nasa loob ng kwartong iyon ang hindi malaman ku
lang ng ataul ang nailabas niya matapos ang pag-ingit
lang ng oo. At saka ang isang o ay sa Miyerkules na. P
lang, nasa Anilao, Batangas na siya. Kasama ng ilang w
na ang nakaraan, isang oras pa bago tayo makarating do
na. Talagang nagpahintay siya kay Cesar kanina dahil m
nang dinadalaw-dalaw niya si Elvie. Alam iyon ni Mang
nasa bahay na ako." // "Teka," at nag-isip si Mila. "A
ng ating attendance ang mapaalis natin within this yea
ng bayad." Tiningnan niya si Ric na parang nag-aapuhap
ng buong bloke. Natatamnan ng sinegwelas, kaimito at m
ng gabi nang pumarada ang sinasakyang taksi ni Jim sa
W
s
X
H
B
R
R
t
R
R
R
R
R
i
f
y
X
O
j
y
w
o
w
P
P
S
v
f
u
u
y
R
q
L
G
H
H
A
H
D
t
H
og kami nang mahimbing ni Marta." // GANAP na ikalima at
bas si Lolo Ponso sa ilalim ng gintong salakot na parang
aneho ang Tandang Sora. Natapos at natapos ang miting na
ng halos dalawang linggong pananatili roon. Patay na ang
antad ang isang maliit na taong nababalutan ng benda ang
ng kunin siyang partner. Ibig sabihin magiging kanya ang
la." // "Ano ho ang problema doon? Tutal kanya naman ang
inulot niya ang libro. Binayaan niya ang sitsirya na ang
magulang mo. Pag namatay ako bigla, mapupunta sa 'yo ang
. Dalawa lang ang kundisyon ko. Dapat ay maging akin ang
mayag pakasal sa 'yo hindi mo na itutuloy ang pagbili sa
ni Mara. // "Aba'y matalino ang taong iyan. Kanya na ang
baka hindi pumayag ang tatay niya na mapunta kay Rob ang
sa kapatid. "Pero pagkatapos mong magsaing, hiwain mo'ng
Lalong maaabala ang buhay ko. Would you believe na halos
inuto. Nasa harap ni Ric si Mark sa ganap na ikasampu at
pagpasok sa opisina kinalunisan. // Habang nagtatrabaho,
bata." // Tiningnan nila ang talampakan ni Nonnette. Ang
diya, halatang natuwa sa natanggap. "Makakarating ho ang
g na pag-ibig. // Naglabas ng bote ng Cutty Sark si Ric.
bago nagbuhos rin ng juice sa sariling basong may halos
mga dalang notebook. // Sinipat ang relos sa kamay. May
ol, na kailangan natin talagang iukol ang kahit man lang
mga tapes ng dalawang news programs. // Dalawang oras at
ga kuro ang aabot hanggang tanghali. // Dalawang oras at
tan ni Vera." // "Ano sa palagay mo?" // "Sa palagay ko,
ang dal'wang manok na first class! Bale magda-down ka ng
i Amanda. // "Twenty five steps na ito e wala pa yata sa
g bote ng Remy Martin. Nagsalin siya sa baso nang lagpas
itsura niya ang ipinagod niya sa nakaraang isang oras at
a unang basurahan na kanyang nadaanan. // Ang natitirang
ra bilang pampalubag-loob sa mga bata. // <KABANATA9> //
sawa ang nangyaring pagkawala ni Corazon nang mahigit na
an ang mga 'yon? Nagsoli lang ng container, inabot na ng
katunganga. // Naka-dalawa't kaputol na saging si Andak.
Alang-alang din sa kanilang magiging supling. // APAT at
g hahamon sa kanilang pag-iibigan. // <Kabanata6> // MAY
na kainang natikman niya kina Grace at Melvin sa anim at
ala sa isip ko kaya naisipan kong pumarito." // Sa halos
Al ang weyter. Humingi ito ng panibagong order ng beer.
sasabi ng ganito: // MOLINA ORCHIDS GARDEN // Mahigit na
binata na may dalang isang pumpon ng mapupulang roses at
kalahati ng hapon, naroon na si Robert. Humanga rin si Aya sa t
kalahati ng isang maliit na maliit na kalabasa. Ang puting balb
kalahati ng isipan niya'y sa binitiwan ni Claire bago umalis sa
kalahati ng katawan ng matandang Almendras, mula sa baywang pab
kalahati ng katawan, mula ulo hanggang baywang. Nagpupumiglas,
kalahati ng kumpanya. At siya ang mamamahala ng negosyo hanggan
kalahati ng kumpanya. Di sila ho ng Tatay ang mag-usap. O baka
kalahati ng laman ay sumabog sa lupa. Pinagpagan niya ng dumi a
kalahati ng mga propitad ko," nagbiro pa si Rob. // "Pangatlo,
kalahati ng negosyo at..." sandaling huminto si Robert kaya sum
kalahati ng negosyo namin?" kinakabahang tanong ni Mara. // "Hi
kalahati ng negosyo, kanya pa ang magiging heredera -- di kanya
kalahati ng negosyo. At si Rob pa ang namamahala habang may sak
kalahati ng repolyo na nasa ref. Ano'ng sinabi ni April?" // "E
kalahati ng tumatawag sa akin, halimbawa ay nakaaaksaya lamang
kalahati ng umaga. Matapos magkumustahan ay naunang nagsalita s
kalahati ng utak ni Fidel ay na kay Claire. Maling-mali ang des
kalahati nito pataas hanggang sa mga daliri ay puno ng maiitim
kalahati nito sa aking kasama, boss. Thank you din ho." // Dahi
kalahati pa ang laman nito. Tahimik na sinalinan ang dalawang m
kalahati pang laman. Kapwa nila sinikap na pakalmantehin ang mg
kalahati pang oras na natitira sa kanyang vacant period. Kaya k
kalahati para may maipakita tayo sa mga miyembro, itong manggag
kalahati sa umaga ang panunuod ng six o'clock news tapes. Pagpa
kalahati uli sa hapon para sa ten o'clock news tapes. Pag-uusap
kalahati, Dexter. Depende sa paglapit mo uli. At depende sa dat
kalahati, payag ka?" // Pumayag si Fred. Noon din ay nagbayad n
kalahati," reklamo na naman ni Rose. Abut-abot na ang hingal ni
kalahati. Ni hindi siya nag-abalang lagyan iyon ng yelo. Pikitm
kalahati. Pupunta siya sa imprenta. Walang saysay na maghintay
kalahating araw ay pinilit ni Ric na ibuhos sa pagtatrabaho sa
kalahating araw lang sila doon sa bukid pero pakiramdam ni Mara
kalahating araw. Wala naman siyang lakas ng loob na sabihin ito
kalahating araw?" // "Puwede," hinawi nito ang kurtina, sumilip
kalahating basong tubig ang nainom nito. At pagkaraang pumiraso
kalahating buwan na ang dinadala ni Agnes nang pormal na sabihi
kalahating buwan na silang magkasintahan ni Sonny, nang lingid
kalahating buwan niyang pagtatrabaho sa Pacific Placement Servi
kalahating dipa lang na pagitan nila ng binata'y langhap na lan
kalahating dosena ang sinabi nito sa weyter. // "Pare, marami k
kalahating ektarya ang sukat ng lote. Magiging lubhang magastos
kalahating galon ng sorbetes. // "What a combination! Sorbetes
O
l
l
l
f
y
j
y
q
y
w
l
w
N
v
H
j
L
l
H
o
p
a
R
f
H
I
L
x
D
O
W
Y
D
W
D
X
9
9
9
9
9
ong na ito, ang una ay yellow green. Maraming gasgas ang kalahating ibaba ng pinto. Parang marka ng mga asong kumakatok
on. Nakabalatay sa palayan ang kahabaan ng kalsadang may kalahating kilometro mula sa highway patungo sa Baranggay Hulo.
a ng hapong yaon. Ang mga insidente'y naganap sa loob ng kalahating kilometrong sirkumperensiya, palibot sa burol. // Na
, CB radio at kahit sa simpleng walkie-talkie sa loob ng kalahating kilometrong sirkumperensiya. // Pero hindi ang katan
wang burol na ang dulo'y nasa kalaliman na ng dagat. May kalahating metro ang haba ng nakakubling bahaging iyon ng karag
ag-usapan. Nalilito siya. Sinusuhulan si Dante ni Joe ng kalahating milyon huwag lamang siyang mag-submit ng advertising
ipon sa bangko. At kung kulang pa, kukunin muna niya ang kalahating milyon niya na naka-time deposit. // "Magtatampo kam
na ng lahat ng kanilang kayamanan. Isa pa, ano na ba ang kalahating milyon sa 25 milyon na taunang budget ng Soriano & S
// "Magkano naman po ang presyo?" tanong ni Rudolfo. // "Kalahating milyon. Nabayaran ko na nga noong isang linggo pa. B
g kanyang tanong. // "Natatandaan mo ba ang suhol niyang kalahating milyon? May kasabay na tseke ang kanyang alok upang
t ipinatong ang isa pang kamay sa itaas ng noo nito. May kalahating minutong nanatili ito sa ganoong ayos, tapos ay para
n siya laging mag-iimadyin na lang? // May isang oras at kalahating naghintay si Mackie. Bakasakaling hindi makasapat an
nit na nagkaroon ng umaalimpuyong paglaya roon wala pang kalahating oras ang nakalilipas. Buti na lang hindi napansin ni
aalalang nasa teritoryo sila ng ama nito. // Lumipas ang kalahating oras at wala pa rin si Colonel Santillan. Tumayo si
na. // Para naman siya kinasihan ng langit. Makaraan ang kalahating oras ay nag-iisa na ngang tatawid ang manggagamot. /
k na ng progreso ang mga ideya nila't suhestyon. Mula sa kalahating oras ay naging isang oras na ang Nostalgia. Nalipat
u din ho." // Dahil wala nang traffic sa daan, wala pang kalahating oras ay nasa bahay na si Menard. // Sinalubong kaaga
sa kanyang dibdib. Minadali niya ang pag-inom. Wala pang kalahating oras ay ubos na niya ang tatlong bote. Sinadya niya
malis na sa boardinghouse. Baka maghintay pa siya ng may kalahating oras habang tinatahi ng sapatero ang sapatos. // Mal
series. // Nang magsimula sila ni Benjie sa Nostalgia ay kalahating oras lamang ang air time nila. At ang telecast nila'
Kaya iniwan niya ang inuupuan at saka tinungo ang poso. kalahating oras lang ay marami na rin siyang naigib na tubig, p
ahil nakita niya sa panaginip ang sinapit ng mga ito. // kalahating oras mula nang umalis ang mga kaibigan ay naging pan
. Ika ko, nariyan na iyan at wala na akong magagawa." // kalahating oras na nakinig ako sa kanya. // "Ngunit tama na san
bing na ang tulog ni Nico nang mapansin ni Mara na halos kalahating oras nang wala si Robin. Luminga-linga si Mara sa pa
a na, ano?" // "Sino'ng pagod?" // "Sino'ng matanda?" // kalahating oras pa bago inamin ni Nelson na pagod na siya. // "
sa isang bahagi ng Studio One. Four thirty na. May isa't kalahating oras pa bago mag-alas sais. Makakausap pa niya nang
nalitan ni Cocoy ang sumabog na goma ng kanyang bike. // kalahating oras pagkaraan, umalingawngaw na ang isang boses mul
ng tumayo, alas sais pa lang ng umaga, mayroon pa siyang kalahating oras para pababain ang kinain. Naisip niyang tamangli'y saka naman siya nasiraan. Dapat kanina pa siya. May kalahating oras rin siyang naghintay ng taxi. At tyempong open
an na ang pang-alas-nuwebeng misa. Tutal e mahigit na sa kalahating oras silang naghihintay. Ilang saglit pa ang lumipas
Tabios tower. Diyan ko huling nakita si Jongkoy." // Mga kalahating oras silang umakyat sa madulas na mountain trail mul
o. Ipinikit niya ang mga pagod na mata. Pagkaraan ng mga kalahating oras, magbibihis siya upang mag-jogging. // MAAGANG
ang tingin niya sa labas. Makalipas ang kulang-kulang na kalahating oras, natanawan ang hinihintay. Mabilis na kumilos.
ng minamahal niya. // Hangad niyang siya'y maidlip kahit kalahating oras, subalit hindi siya makatulog. Anyo ni Al ang n
. "Didiktahan muna kita." Tumalima si Aya. Pagkalipas ng kalahating oras, tumayo na si Jim. "Makinilyahin mo na iyan nga
ang naririnig. Mabilis na lumipas ang mga minuto. Naging kalahating oras. Patuloy sa pagpapatawa ang barkada. Hindi mapa
ang nagmamaneho dahil nakakalalaki na ang isang buwan at kalahating pagkawala ni Claire. Nakakapikon na. Sa buong panaho
n sa aking kandungan ang bagong ama at bubulong tatlo at kalahati // #3 // tatlo at kalahati // ang gago // ano kaya ang
gong ama at bubulong tatlo at kalahati // #3 // tatlo at kalahati // ang gago // ano kaya ang kahalagahan kung ilan ang
ka pa lamang magpapahayag isang babae // tatlong kilo at kalahati // kasunod nito'y mapapatalon sa aking kandungan ang b
mati sa akin ako'y nabighani // narito ang isang babaing kalahati Dutch at kalahati Indones na nagsasalita ng Ingles na
nabighani // narito ang isang babaing kalahati Dutch at kalahati Indones na nagsasalita ng Ingles na walang puntong Dut
Z
9
4
6
1
1
9
5
1
5
8
9
9
Z
Z
6
6
5
4
5
9
2
4
Z
4
7
9
Z
1
2
7
Z
Z
4
7
3
1
3
5
2
1
9
ung bahagdan na sumasampa sa mataas na paaralan ay halos
// maraming ulit siyang nakikihati kayat labing-tatlong
abi ko // hindi ba 'yong hikaw na kinuha mo e wala pa sa
kumain na tayo // inilagay mo bang lahat // itira mo ang
s like this akin na ang kalahati ng otel na ito pero ang
ting kumbento // tutal malaki naman ang sinasahod ko ang
g bahaw na tinig ng sakristan-mayor minumultahan kita ng
iipon natin // magkano 'ng naibigay ko // mga isanlibo't
dya ko // may ibibigay ho sana ako sa inyo // ano ito //
arilyo sa bulsa at hahatiin ang sigarilyo sisindihan ang
a dito sa kasama ko // matanda na ho iyan no puwede hong
ng lahat ng gastusin at pagkatapos papagbayarin siya ng
g amo ang tungkol sa akin at imumungkahi na isama ako na
si Rose kundi aminin na iyon ang tutuo // ngunit iyon ay
at hayaan sa mahinang apoy hanggang sa kumati at maging
yo kay Hanzen ng isang komite upang makiusap na payagang
laga at binata sa ilalim ng puno ng santol // ika-isa at
g tatlo // magtatawanan sila at mapapaisip // alam ni'yo
na // sobra na ang sikip do'n e // sabi nga ng inhinyero
n at siya pa rin sa kuryente't tubig // kay Amelia halos
ecilia sa Ong Mansion sa Tanglin // kung saan naroon ang
ya sa otel // kalahati ng otel ay kay Butch na nga // at
ng mambabatas // patuloy ng miron // nang ikalabin-isa't
baw ng malutong na letsugas // ibabad ang mga sangkap sa
n ng isang paris ko // isang taong walang bayan // halos
os na sumasakop ng 46089400 metro kuwadrado o mahigit sa
ng sibil mula sa ibang bayan ay dumating nang ikapito at
ang mantika // tadtarin ng pino ang gluten // itabi ang
kumuha kayo ng malaking pera kay Butch na katumbas na ng
al siyang tumugon sa pagkakataong ito ay nagbalik na ang
ducation // #288 // siyam na magulang lamang o wala pang
ang lansa ng amoy // nakita kong naglilibot ang itaas ng
kanyang mukha // pagkatapos unti-unting natatanggal ang
ni Julio kay Pol // ibinigay ni Julio sa ina ni Pol ang
Gorio na isang pusakal na sugarol // nang maparalisa ang
nakahahalatang si Nestor ay sinita siya // sinabi mo 'ng
iisip ko tuloy na ano kaya't ibigay ko na sa kanya kahit
kakatalungko ay nakataas ang palda ni Luisa at litaw ang
gosyo niya // hindi pera ang problema niya ngayon Ate //
tch na kaya niyang hawakan ang karapatan niya sa otel //
ing business partner Butch // it's like this akin na ang
g isang malaking ulo ng balita na ako ay nagmamay-ari ng
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
kalahati
ang hindi natatapos // samakatwid ay halos 90 bahagdan
ang kinakain niya para sa kanya lamang // #154 // ting
ang naitutulak mo // at 'yong sinunog mong kubrekama k
at para bukas naman // ang pagtitipid ay kailangan nga
ay natira pa rin sa kanya // kaya whether I like it or
ay tamang-tama lang sa pangangailangan ko // ang peran
dahil sa hindi sunud-sunod na pagkatugtog mo ng kampan
hindi masama // ano 'ng sabi ni David // sasaglit siya
ho ng suweldo ko // buwan-buwan ho dito ko dadalhin an
ibabalik ang kalahati sa bulsa // pauusukan ang tinali
iyan // masdan mong mabuti nakangising giit ng Amo //
kaya ang tugon ni Libby o sige Bebot ganito ang gagawi
lamang ang sahod // subalit maniwala kang napakahirap
lamang ng katotohanan // maaaring ang tunay na dahilan
na lamang // ilagay ang lutong gisantes at mga dulo ng
na lamang ng mga halagang sinasagutan natin ang ating
na nang hapon nang mapasimulan ang masaganang panangha
na ng eskuwelahan ang nayayari // bibisitahin ko nga b
na ng ilog ang nawawala // at 'yan pala tuwing uulan n
na ng kinikita niya ang inaawas natin // kung minsan s
naisip ni Kwang Meng // alam talaga nila kung paano ma
naman ng pagkatao ni Juvy kanya na rin // nangangapa n
nang mahigit sa malaking orasan ng Senado ay umakyat a
ng French dressing ng ilang minuto at kung maaari ay p
ng buhay ko ang ginugol sa Haway at Estados Unidos kay
ng buong sakop ng bayang ito // marami sa mga baryo ng
ng gabi at noon lamang nagkaroon ng kaliwanagan ang ba
ng gluten para sa palamuti // ihalo ang natitirang glu
ng halaga ng otel na ito // kaya tuloy nagkaroon siya
ng hinahon niya // #75 // ngisi na naman si Greg // pa
ng isang porsyento at isang guro ang nag-akalang mahus
ng kanyang katawan sa kanyang kuwarto // tumakbo ako d
ng kanyang katawan sa may baywang at saka ang lansa ng
ng kanyang kinita // pagkaraan ay ibig na naman niyang
ng katawan ng matanda naisip niyang gamiting pantubogng katotohanan pero hindi pa 'ko humahanap ng kapalit
ng mana niya // ho // parang pagsubok ano ha // malala
ng mapuputi at bilugang mga hita // saglit na pinagsaw
ng mga manggagawa niya lumilipat sa gomahan ng mga Hap
ng otel ay kay Butch na nga // at kalahati naman ng pa
ng otel na ito pero ang kalahati ay natira pa rin sa k
ng pinakamalaking planta sa bansa ng pagawaan ng balde
1
8
6
5
1
2
Z
2
Z
2
1
1
5
2
1
6
Z
Z
9
6
6
4
9
9
4
Z
2
3
5
1
9
2
1
9
2
1
2
2
4
Z
2
1
apasunod sa mga hinihingi niya // malaking talent fee at
kantiyaw ni Juan // ibibigay ko sa sino mang lalaki ang
luwat gawin // alam mong hindi ako mayaman datapwa't ang
abas sina Celing at Sioning // sisindihan ang natitirang
ho ng suweldo ko // buwan-buwan ho dito ko dadalhin ang
iya // oo nga bakit nga hindi // kapag nagkatrabaho siya
sa sibuyas dinurog na tinapay gatas at itlog ilagay ang
si Sheila sa kumbento // nasa bag niya ang P1500.00 ang
tika // pagsamahin ang gatas tubig vanilla at ibuhos ang
kulang na kulang sa kanila ang kanyang suweldo // halos
nghihinayang ako sa tatlong libong pisong suweldo // ang
anim na buwan pa lang kami // ibig sabihin isang taon at
atiin ang sigarilyo sisindihan ang kalahati ibabalik ang
paalaman // iiyak siyang tiyak // at alam niya na halos
g linggo ho ng darating na Oktubre // may isang buwan at
g-uusap kundi pumasok si Vicente na namumuwalan dahil sa
ayang ang dumaang mga sandali // para kay Dikoy higit sa
ilya kasama ng 3-4 na tasang pulang asukal // ipahid ang
agpipilian mula sa tuhugan isang bahagi ng murang baka o
hating bandang silangan ay ang isang silid-tulugan at sa
g pinakmukha ng kabahayan // kanugnog ng salas na ito sa
g lumakad nang tuwid sa kanyang mga paa at sa katunaya'y
larawan sa may kulay na papel // pagkaraan ng mahigit na
paraan ng paglilimbag ng tulad ng kay Gutenberg tatlo't
oon din ay inutusan niya ang kanyang tsuper na bumili ng
sa anak // #23 // hindi na kumibo si Pinang // kumuha ng
/ ano ba itong sinapit niya // nawalan ng ama nawalan ng
anlalawigang lansangan // mula rito ang lalakarin ay may
a Mahal ko // ang tubig // nagpapasalok kami sa poso mga
kaya makukuha mo nang biglaan ang mana mo // inisyal na
ang Mindanao ay 36000 // ang populasyon ay kulang-kulang
higit na malaki siyang dapat pag-isipan si Evelyn at ang
o // ano hong kundisyon // lumayo ka sa looban // #23 //
// sila'y mga agrikulturista mangangalakal namumukulang
loob si Bing // sumigla na ang loob ni Bing // na lagpas
hay na 'to // pero may pasubali rin ako // alam mo 'yong
ng namomroblema na siya // ang kalahating milyong cash e
// di ba ngayon pa nga lang namomroblema na siya // ang
t madlang bagay-bagay // gayon ma'y patuloy na kubkob ng
ng cauliflower bayaan sa loob ng refrigerator sa loob ng
ygen sa paghinga // #37 // sabi ni Eric pagkaraan ng may
alam ang patungo rito // ayokong maistorbo sa susunod na
kalahati ng profit para sa mga nagugutom sa Negros // sabi ko n
kalahati ng reyno na makatutuklas ng isang templa ng gamot na t
kalahati ng salapi ko'y sapat na upang makarating ako sa malayo
kalahati ng sigarilyo hihitit at pagkatapos ay ihahagis sa sahi
kalahati ng suweldo ko // para sa inyo 'yon // Mother bago ho a
kalahati ng suweldo niya ay ido-donate niya sa kumbento // at p
kalahati ng timplang ito sa isang lutuang panghurno may pahid n
kalahati ng unang suweldo niya // sabik na sabik siyang makita
kalahati nito sa tuyong tinimpla // batihin ng 2 minuto ng pang
kalahati niyon ay mapupunta sa anak niyang binata kay Renando /
kalahati no'n ay idino-donate ko sa kumbento // ang ibig mong s
kalahati pa ang itatagal namin doon // talagang nahihirapan ako
kalahati sa bulsa // pauusukan ang tinali titingnan at hahangaa
kalahati sa luhang ito ay dahil sa guilt // dahil sa hiya sa sa
kalahati tayo para magprepara di ba // #49 // pa-birthday ho sa
kalahating ampaw na nasa bibig // ang tanong ni Luciano nang ma
kalahating araw ang nasayang // nais sana niyang manghuli ng mg
kalahating bahagi ng krema sa masa bago lulunin // ipahid ang n
kalahating baka o isang buong tupang tumutulo sa taba // ang ta
kalahating bandang kanluran naman ay may isang munting bulwagan
kalahating bandang silangan ay ang isang silid-tulugan at sa ka
kalahating dangkal ang taas ng mga takong ng kanyang botas // h
kalahating dantaon ginawang makabago ng pisikong Aleman na si A
kalahating dantaon pagkamatay niya // pinagsama-sama nang kamay
kalahating dosenang kamiseta at gayon ding karaming kalsonsilyo
kalahating gatang na bigas sa gusi inilagay sa palayok hinugasa
kalahating karapatan sa otel at nawalan pa ng respeto sa sarili
kalahating kilometro bago marating ang baryo // at ito'y parang
kalahating kilometro lamang mula rito // noong ako'y hindi nalu
kalahating milyon 'yong dibidendo mo sa kompanya // ikatlong ba
kalahating milyon // ang mga tindahan otel restoran tindahan ng
kalahating milyon // at ang dibidendo niya sa kompanya at ang i
kalahating milyon // at taon-taon magkano kaya 'ng aabutin ng d
kalahating milyon // sila'y mga agrikulturista mangangalakal na
kalahating milyon din mabilis na kalkula ng isip ni Bing // bal
kalahating milyon eh hindi mo pa pera // 'ika nga pag ginusto k
kalahating milyong cash // at 'yong hindi cash magkano rin aabu
kalahating milyong cash e kalahating milyong cash // at 'yong h
kalahating milyong riple at bayoneta ng kaaway ang 20 milyong m
kalahating oras // lagyan ng keso banayad na haluing mabuti //
kalahating oras // parang di makapaniwala si Jenny // madyo paa
kalahating oras Miss Nunez // ano 'ng gusto mong inumin // #83
9
9
1
9
9
5
9
2
2
4
1
2
2
2
2
1
9
9
7
6
8
4
4
4
Z
// kahit na // o sige // sasagutin kita mamayang gabi //
inanggap ito nang buong alinlangan paano naman wala pang
bakit // kung iisa-isahin ko ang mga dahilan mauubos ang
pagkatapos noon ay hindi na siya lumitaw // pagkaraan ng
Sabado kasama ako ng mga mangangaso // sa loob lamang ng
sa paghihintay // pag hindi pa sila dumating sa loob ng
uhan // sila'y nagkakilala sa pamamagitan ng kaibigan at
tty. Ruval at mga hatinggabi na raw siya makauuwi // mga
s-otso lumabas sila ng sinehan // karkula ni Jenny kahit
wa'y pinatay na ni Pol ang ilaw // nahiga siya // sa may
g pulis // ala-una beinte pa lang ho ngayon // wala pang
g magasin // sinulyapan niya ang relo // mag-aala-una //
alaki // pinag-aralang mabuti ang bawat kuwadro // halos
Jenny // di niya namalayang nakatulog siya sa natitirang
para sa namamatay nitong puso // sabi niya // wala pang
wede bang malaman kung bakit // hindi pa accomplished //
ang kanyang nasabi sa gitna ng pagngingitngit // #137 //
ga usa o ang mga misyonaryong pari // nagpahinga kami ng
andang nakabuntot sa prusisyon // pagkaraan ng kulang sa
kanyang silid kung silid na matatawag ang may sandipa't
pa ngayong albularyo mamag-i-mag-isa doon nang may halos
ngulong-tudling n'eto nguni't ngayon ko lang mababasa //
iran yata si Martin // matagal nang panahon mahigit nang
bunga ng atin ding kahinaan tayo'y sinakop ng Amerika //
ta na lamang nila ang isang lalaking patay na may isa 't
kalahating
kalahating
kalahating
kalahating
kalahating
kalahating
kalahating
kalahating
kalahating
kalahating
kalahating
kalahating
kalahating
kalahating
kalahating
kalahating
kalahating
kalahating
kalahating
kalahating
kalahating
kalahating
kalahating
kalahating
kalahating
oras ang lumipas sinenyasan ako ni Valerio mula sa p
oras ang nakaraan mula nang maiharap na kandidato si
oras at hindi pa rin ako tapos // aba'y sayang // bu
oras ay umalis ang mga humahabol sapagka't napansin
oras dalawampung usa ang nabaril namin // kahit na m
oras e malaking hirap ng kanilang katad pagnagkataon
oras lamang na pag-uusap ay napagkilala na ng babae
oras lamang sa swimming pool si Galatea at umakyat n
oras lang ang paghahatid niya kay Irma sa Boni maaga
oras na nagdaan ay wala silang imikan // sabi ni Pol
oras na nakaaalis sila // #117 // Fred lumapit ako s
oras na sa silid-tistisan si Don Manolo // sa paglak
oras na'y hindi pa rin ito nagsasalita // #100 // na
oras ng paglalakbay // ginising siya ng marahang pag
oras niyang minaneho ang patungo kay Tommy // sabi n
oras pa ang dapat kong palipasin // 'yong hindi ko p
oras pa rin siyang nagpatuloy ng pangangaral // mahi
oras pagkapananghalian at saka uli lumakad // nagdaa
oras papasok na sa patyo ng simbahan ang dalawang pr
parisukat na walang pinag-ibhan sa yungib // at nasa
siglo // #118 // dali-daling siya ay ipinatawag sa l
siglo na ito nguni't ang mga pangyayaring dinadaliri
siglo o baka isang siglo na // a dito inihagis yon k
siglong ipinilit ang amerikanisasyon sa bansang ito
yarda ang haba ng mga paa sabog ang kilay at may tat
kalahatian
b
l
f
t
t
t
t
9
Z
4
apareha nitong bidang lalaki ay wala na yatang ginawa sa
a nang lingunin si Barang. Napahakbang ito at tumigil sa
!" // Halos sabay na napatingala ang dalawa. At halos sa
ingat ng isang may batang-isip pa. Nakalilis hanggang sa
bay ng paglalaho ng misteryo ng tuwa. // Dumilat siya sa
glalampaso sa komedor si Doring nang bumaba si Noemi. Sa
g kanyang ina, nasaan? // Sumaisip niyang pumanhik. Nasa
g mga bahay paarawan solar houses // #117 // noong unang
ako roon // ibig kong magtago // ngunit hayun na siya sa
napakuluan // sumalok ng tubig sina Atong at Julio // sa
kalahatian
kalahatian
kalahatian
kalahatian
kalahatian
kalahatian
kalahatian
kalahatian
kalahatian
kalahatian
na halos ng palabas kundi ang magkaroon ng kissing s
ng hagdan. Parang may gustong sabihin. Parang sa tin
ng mataas na hagdang bato, nakatayo si Rose at patul
ng mga hita ang laylayan ng kanyang damit, at magkal
ng paglinaw ng kanyang katinuan. Saka lang niya nama
pa lang ng hagdan ay nagsalita na siya. // "Doring,
siya ng hagdan nang maulinig niya iyon. Parang ungol
ng Edad Media halos walang bagong daang ginawa sa ka
ng hagdan at inaabot na ang kamay ni Lolang hahagkan
ng kanilang pag-iigib ay saglit na namahinga sila up
kalahi
6 n ng Luzon Express Ltd. laban sa isa nilang kababayan at kalahi // #217 // talagang mahalaga at mabisa ang reseta ni Dr.
6
4
7
7
6
6
6
6
6
1
7
8
6
7
sumaglit sila sandali ni Maestrong Tumas sa tanggapan ng
sa talagang kasamaan // mi mga ulupong din sa 'ting mga
ating mga mananakop sa kaisipan at katauhan ng ating mga
an // si Heneral Atanacio Maglangkay ang nagpapalakad ng
masalubong niya ang isang tsuper at ilang manggagawa ng
ing araw ito ng pag-aagaw-buhay kung baga sa maysakit ng
umat pa // nanaog siyang madali at nagtungo sa gusali ng
n ding yaon ay sinimulan na ang pagsasaayos ng gusali ng
a loob ng mahigit na dalawang taong pangangasiwa niya sa
o sa kanya sabi ko e huwag ka lang papatol sa iba diyang
iyong mga tula // at kung hindi ka masakyan ng iyong mga
ng ara'y malaong naglaho // hinagkis ni Lantay ang ibang
ming isipin // nalalaman naming patuloy na nagagahis ang
ungkulin nga ng mga manunulat ang humila sa kanilang mga
kalahi
kalahi
kalahi
kalahi
kalahi
kalahi
kalahi
kalahi
kalahi
kalahi
kalahi
kalahi
kalahi
kalahi
// at siya // wala rin ba // nasaan siya Binyang // e an
// mahalay mapanganib at magugol sa buhay ang nangyayari
// sa pagdaraan ng mga taon hindi natin namamalayan ay n
Transit Company ang anak niyang si Binyang at ang anak-a
Transportation Inc. // dahil sa kariinan ng titig na ipi
Transportation Inc. // tahimik sa loob ng tanggapan ng H
Transportation Inc. sa hangad na makita at makausap agad
Transportation Ins. // tinaasan ito at nilakhang di-pala
Transportation mula nang humiwalay ang Papa sa Samahang
ko at naku // agahan mo // maski sa umaga // #23 // mas
napapabuntong-hininga ka sa tindi ng pagmamalasakit // m
sa diwang aliping nakaaaglahi kanyang itinampok yaong ka
sa pakikipaglaban sa Philippine Transit at maaaring naka
tungo sa mga bagong karanasan tungo sa mga bagong bintan
x
x
x
x
x
0
0
9
7
na sila sa pag-eensayo'y hindi pa rin maperpekto ng mga
. Natoka sila sa bilang na fashion modelling; at ang mga
ouse. Kantahan, sayawan, drama, musical skit. At ang mga
ipakikita nila. Dahil hindi naman talaga modelo ang mga
gil na niya ang rehearsal. Nagsimulang mag-uwian ang mga
ng malaking pananabik ng mga tao // kinakabahan ang mga
ama po iyan // sila ang magandang huwaran ng mag-anak na
sa // #172 // bukod sa mga mangangalakal ng alak ang mga
't isa sa lipunan sa halip na bigyang diin ang mga taong
kalahok ang kilos at galaw. At kung iisiping ang dalas nilang m
kalahok ay mula sa iba-ibang dormitoryo. // Hirap din talaga, l
kalahok dito'y internasyunal gaya nga ng tawag nila rito sa loo
kalahok, hirap niyang sanayin ang mga ito sa tamang pagtindig,
kalahok, pati ang ibang presang pinahintulutang manood ng ensay
kalahok // ngunit higit na kinakabahan ang mga magulang ng mgak
kalahok sa Luntiang Rebolusyon // #20 // ngayon lamang nagkita
kalahok sa isang paligsahan ng golp ay nagpahatid ng telegrama
kalahok sa pagtutunguhang ito // sa ganitong dahilan higit na t
6
5
7
6
6
6
6
4
6
7
6
6
6
9
6
6
aherong nagmumula sa Angat o Garay na nagsisipagluwas ng
amasa ng kaginhawahan sa buhay at may hawak ng ating mga
ng interes // may mga kolum sa konsumerismo ekonomiya at
lipin sa aking panginoon // #57 // sa lahat nga naman ng
g sa pagpapalaganap at pagpapalakas ng benta rito ng mga
an // aba // may subersiyon diyan // bakit pupunahin ang
ng naglalako walang hangad kundi ang makaubos ng kanyang
ang malalaking banko mayayamang minahan mga industriya't
n sa mga lansangan ang mga babalang nag-aanunsiyo ng mga
kalooban at isipan ng mga Pilipino sa pagtanggap ng mga
ng ng tatlong taon ay babaan ang singil ng Aduana sa mga
// yamang ito ang hinihingi ng mga kailangan ng kanyang
pagandahin ibig pa pala ninyong maging mataas ang uri ng
unay na kahulugan ng salitang ito // naghihintay ang mga
an ka ba sa Malabon // wala po Miss Pamintuan // ang mga
-awa si Mr. Kilsberg kung makapagdagdag sa halaga ng mga
kalakal
kalakal
kalakal
kalakal
kalakal
kalakal
kalakal
kalakal
kalakal
kalakal
kalakal
kalakal
kalakal
kalakal
kalakal
kalakal
kalahok
kalakal
// at lahat sila sa lahat halos ng pagkakataong madaan
// at tayong mga Pilipino ang siyang nagiging dayuhan d
// may mga tanging kolum sa pulisya at kababaihan // ng
ay napakahirap ipagbili ang lakas // #58 // akalain nin
dayuhan // aba // may subersiyon diyan // bakit pupunah
dayuhan // kung gagawa tayo ng sarili papayat ang mga e
kaya kahit hindi siya tumatakbo ay nagtutumulin sa pagl
mga transportasyon palingkuran ng elektrisidad at pahat
na Amerikano o nagtataglay ng pangalang Amerikano // pi
na Hapones si Antero ay tumanggap ng sampung libong pis
na dinadala rito // #108 // malayo // ha limang piso //
na hindi lamang sa Maynila kundi pati sa mga lalawigan
na ipagbibili // #240 // mula ngayo'y mag-aaral ako ng
na madala nang maingat at mabilis sa kabilang panig ng
na pinamimili ko rito ay inilalako ko sa bahay-bahay sa
niyang ipinagbibili paris din naman ng ginagawa ng iba
8 naiiwan ang bunga // ang taong magalang sintulad ng mga kalakal sa puhunang binitiwa'y tiyak na ang pakinabang // mataa
0 an sa lipunan sa paaralan sa pananampalataya sa agham sa kalakal sa sakuna kalusugan atbp. // ang balitang inyong matutu
kalakaran
P
L
x
S
D
A
1
1
7
3
4
2
4
7
7
7
2
7
7
7
7
ng buong daigdig nito. // Nagbago nang unti-unti ang mga
dumarating iyon sa hapon. Ganoon lang siguro talaga ang
naman talaga. Kahit sa simpleng buhay, ganito dapat ang
o, kapag pinigilan mo, lalo itong nagrerebelde. Iyon ang
n ng mga agency, hindi kailan man mamamayani ang ganoong
eo ng kumpyansa sa sarili kung magkaisip siya sa ganuong
p mo // ang dumi-dumi ng isip mo // sinasabi ko lang ang
ko lang ang kalakaran // all right I agree 'yon nga ang
n ng gaping pananahimik at ibinatas na pagtanggap sa mga
bihin mo siguro na tayo'y nabubuhay ngayon sa makabagong
n // ang retrato natin Holy Father // Congressman // ang
sa advertising agency // mahigit isang libo lang // ang
'yo // naku // hindi // alam ko namang sa inyong lipunan
ga maikling kuwento // waring pinasimulan ni Rosario ang
kuwento ng pag-ibig // ang akdang lumilihis sa ganitong
agsasanib ng tradisyon at modernismo ay isang malakas na
aw ay madre o nobisyada wala kang karapatang tutulan ang
walag na planeta ang Pilipinas para di maabot ng anumang
a tungkol sa mga bagay sa hukuman batasan o iba pang mga
magkasundo ang Balagtasismo at Modernismo sa paglitis ng
at magkakaugnay na puwersa sa kasaysayan at kultura ang
kalakaran sa hotel. Dumalang ang mga dumarating na kakilala ng
kalakaran sa negosyo ng trucking, kakabit ang "pakikisama". //
kalakaran. // Minsan nga'y ang halakhak niya. Dinalaw siya ni S
kalakaran. // Si Dexter kahit na paano, alam din na galit sa ka
kalakaran. Subalit, napakahigpit naman ng patakaran sa POEA na
kalakaran? Praktikal lang ako. Kailangan e." // "Kaya ba hindi
kalakaran // all right I agree 'yon nga ang kalakaran // k'wan
kalakaran // k'wan you better go away // #47 // me naisip ako /
kalakaran // upang ang bawat indibidwal ay maging bahagi ng pag
kalakaran at paniniwala // pero maaari rin tayong mamuhay nang
kalakaran dito ay isang retrato lamang para sa lahat ng delegas
kalakaran kasi sa upisinang ito titingnan ka sa tagal ng serbis
kalakaran na ang babae ang magtapat // ayoko nang ganyang biro
kalakaran na sa darating na yugto ng pag-unlad ng nobelang Taga
kalakaran na sinasangkapan ng matalinong pagkukuro ay hindi pa
kalakaran sa nobela pagkalipas ng digmaan // sa nobelang Hukuma
kalakarang ito // sa pagkakatindig doon ni Sheila naiisip niya
kalakarang may kabuluhang pandaigdig // mula sa panahon ng kolo
kalakarang opisyal na walang katangiang panlihim // ito ay dahi
kalakarang pandaigdig // pagkaraan halimbawa ng Ikalawang Digma
kalakarang unang nasumpungan sa mga akda ng unang dekada ang pa
X
m
H
v
v
A
0
8
4
6
a walang takot na ritwal na pinagsaluhan. // BAGYONG may
meron daw isang estudyanteng namatay doon kahapon habang
tawirin. At ngayong lumisan ito sa gitna ng kalusugan at
." Nabigla si Maring sa tanong ng sarhento. // "Kagabing
ahasa. Tinatayang naganap ang paghalay at pagpatay noong
agi ni Adan kay Eba. // Tampalasan. kabaliwan. Kahinaan.
ng ama // ang batang ito ay kinamalasan din ng likas na
g dukha ma't ang kardenal magkaparis ang kalansay // ang
lik // sino // e di si Leni // hindi maaano 'yan // nasa
nilalakasan niya ang loob sapagkat siya ay lalaki at ang
kalakasan ang humaplit sa dakong iyon ng Batangas. Si Dexter la
kalakasan ng bagyo." // Namutla si Nenita at nabitawan niya ang
kalakasan ng pasyente ay inakusahan pa nang hindi maganda. // A
kalakasan ng ulan, nasaan si Serafin?" // "Narito po kami sa ba
kalakasan ng ulan... // Habang binabasa ni Fred ang balitang iy
kalakasan. Nakatutulirong isipin na lahat ng iyon ay puwedeng m
kalakasan // makaraan ang siyam na buwan nainip na si Lam-ang s
kalakasan ay daig ng paraan // nang ako'y mayroon tawag sa akin
kalakasan kasi ngayon ang ulan // huhupa rin naman 'yan // magb
kalakasan niya at katapangan ay inaasahan ni Erlinda ang minama
kalakasan
kalakhan
A // Inulit ng Comelec ang registration ng mga botante
D ilikas buhat sa kani-kaniyang lalawigan at nagsipunta
A ng lahat. Ikaw ang gusto kong magdala ng apelyido ko
6 indi sa kalinisan ng puso at budhi natatamo ang tunay
sa
sa
at
na
kalakhang Maynila at ilang parte ng Mindanao. Sumambulat ang wa
kalakhang Maynila sa pag-asahang mayroong kinabukasan dito. Sub
kalakhang ina ng mga anak ko. Naawa rin ako sa 'yo na limang ta
kalakhan // mga nilikhang sapagkat walang nakikilalang bayan ku
6 patawarin mo ako aking irog // patawarin mo ako kung sa kalakhan ng damdaming sumugat sa aking puso dahil sa hindi mo p
4 Raffy at sa paghihiwalay nila ay saka nadama ni Lea ang kalakhan ng sinasabi nito kukunin nito si Ojie dadalhin sa stat
6 n // #92 // datapwa't kaawa-awang pag-ibig sapagka't ang kalakhan niya'y walang katugon gaya ng katawang sakbibi ng kalu
kalakihan
H
B
D
L
H
L
Y
o
D
q
o
Y
Q
H
B
y
E
3
0
9
Z
6
9
7
ito. Magkaganyon man, sinisiguro ng manananggol na hindi
sa ospital, tapos, inabutan siya ng tsekeng hindi naman
ang savings niya kung dito siya magbo-board. Hindi naman
er na lasing at naghahamon sa lugar na iyon. Hindi naman
tong lilipat sa ibang programa. // "Alam mo namang hindi
nahihiya lang si Gloria dahil alam naman niyon na hindi
l si Mercy at nagpahatid sa talyer ng father niya. // Di
sa kabuuan ng bahay. // Ang bahay na 'yon bagamat hindi
upling. Sama-sama sila sa iisang bubong na bagamat hindi
tilyo na sa tingi'y idad dose na. Bata pa ito ngunit may
rin mismo sa kuwarto sa itaas ka matutulog. Tutal ay may
ang pinuntahan ang bungalow. Hindi ito bago at hindi rin
/ Ang kamay niya'y nakakapit sa bisig ni Red. Hindi iyon
lalaki na ngayon ay nagsisilid ng mga damit sa isang may
ni Nanay Tindeng ang buhok niya sa likuran. // <2> // DI
ahat sa kani-kanilang scoop. // Sa maluhong berde ng may
bi. Sila na lamang dalawa ang tao sa loob ng hindi naman
ugan niya sa gobyerno // mahalaman sa buong bakurang may
ambansang bayani si Dr. Jose Rizal // bagamat di-gaanong
kasilip ng magandang pagkakataon // ang totoo'y hindi na
pagkakabuo ng mga salitang tulad ng kagandahan katunayan
aman at napupusuan ninyo ang maliit naming bayan // nasa
no ang napanalunan mo Meng tanong ni Lucy // hindi naman
piyang Filipino // ang mga tuntuning ito ay batay rin sa
kalakihan ang babayaran ng binata. // "Ang totoo niyan, Attorne
kalakihan ang halaga. Sa loob-loob naman niya, dapat lang! Nape
kalakihan ang kanyang sweldo. // "Sige ho, salamat na lang ho."
kalakihan ang katawan ni Tony, may kaliitan pa nga sa unang tin
kalakihan ang kinikita ko rito. Ngayon, ilang taping na ang hin
kalakihan ang suweldo niya sa pier dahil empleyado lang naman s
kalakihan ang talyer. Pero maraming nagpapagawa. Kaya kahit sa
kalakihan ay maayos tingnan. Sa labas ay may nakahilerang mga p
kalakihan ay masaya naman silang nabubuhay. Simpleng pamumuhay
kalakihan dahil sa uri ng trabaho nila sa palengke. Matangkad r
kalakihan naman ang silid ninyo, kaya palalagyan na lang natin
kalakihan. Pero maganda ang pagkakayari. Tawag-pansin. May munt
kalakihan. Ramdam nga niya ang malaking bulto ng buto pero mati
kalakihang bag na pambiyahe. // Hindi na siya kumibo. Ayaw niya
KALAKIHANG BODEGA, turing nga ng mga taga-looba'y pabrika. Sa l
kalakihang lawn ng palasyo ni Dante sa La Vista ay para siyang
kalakihang newsroom. Mga nagkalat na papel, computer terminals,
kalakihan // hindi halamang bulaklakin kundi mga gulay // may a
kalakihan ang bayan ng Malinta maunlad ang buhay ng mga mamamay
kalakihan ang pera ko Tiyong halos katapusan na kasi ng buwan /
kalakihan kaliwanagan atb. // sa kasalukuyan ang tunay na agham
kalakihan ng mga puso ng mga mamamayan ang ikinadadakila ng anu
kalakihan pero p'wede na tayong lasinging lahat ngayong gabi //
kalakihan sa dating mga tuntuning sinusunod ng Surian ng Wikang
kalakip
A
A
G
v
v
H
W
w
b
G
M
G
gherty ang Zenith laptop computer nito para sa kanya. At
tayo kapwa sa pagbabago. Nang iwanan mo 'ko sa restoran
pati ang kanyang mga kahinaan. // "Salamat!" Bulong niya
tungkol sa nangyari kay Bernardo Marakale ng Bataan. May
maraming kopya. Ang pangulong balita, sabihin pa, ay may
makapaniwala sa nagisnang sorpresa. // Gaya ng dati may
halik na malinis, ngunit punung-puno ng pag-ibig at may
damdamin sa biktima, bakit ito pinatay? Pinatay nang may
ang pagkakagusto sa kanya ni Stephen. Pagmamahal na may
unang halik ni Norman sa kanyang labi. Buong paggalang.
mong pagkatiwalaan ng buong buhay mo) ang mga tula kong
Isinusumpa niyang walang bahid dungis ang pagmamahal na
kalakip
kalakip
kalakip
kalakip
kalakip
kalakip
kalakip
kalakip
kalakip
kalakip
kalakip
kalakip
ang isang pabaong farewell speech na, "For the Lady who
ang limos na limang daan, naawa ako ng lubos sa aking k
ang puso. // <WAKAS> // // //\\
na larawan ng bangkay ang sensasyonal na balita. Tinuko
na larawan ng biktima. Sa pinakahuling kaso ay malinaw
na mensahe ang handog. Lamang, ngayon ay hindi sweet no
na paggalang sa angking pagkababae nito. // Napatunayan
na pagmamahal? Upang pagkatapos ay itapon sa ayos na ma
na takot. Mas malaki yatang di hamak ang mga muscles ni
ng damdaming kasing lalim ng misteryo ng buhay. // Naka
ng isang sulat. // Pwede naman kasing memo na lang ang
ng kanyang mga pagtugon at pagganti sa alab ng lalaki.
4
3
2
Z
3
7
7
3
3
3
3
ungo sa upuan nila // +Canal // #1 // may panghihilakbot
re // hindi ako nagkamali // si Bening ang sumulat // at
rap sa husgado bilang testigo // ang subpoena ay bumalik
g kanyang kamay na walang laman at binabasbasan niya ako
ng eksakto sa araw kung aking tanggapin // at laging may
l Mundo ng sa palagay niya'y mahuhusay na kuwento na may
ggunita'y kalimitang nagiging pagdiriwang pagdiriwang na
ry ho Miss // matagal na hong wala rito si Mr. Santos //
ing pakiwari ang pinakamadamdaming sulat na nagawa ko //
kayo'y makapagtapos // pa'nong naipadala ang pera at may
g bayan // tinanggap namin ang huling padala niyang pera
kalakip
kalakip
kalakip
kalakip
kalakip
kalakip
kalakip
kalakip
kalakip
kalakip
kalakip
ang hindi paniniwala sa tinig ni Caridad // hindi niya
ang imbitasyong ako ang mag-aalay ng tulang parangal sa
ang isang sulat mula sa direktor ng Muntinlupa na nagsa
ang kanyang kagitingan at walang hanggang kapusukan //
na kapirasong sulat // nagsisimula sa maikling pagbabal
na puna o bahagyang pagsusuri ay maipapalagay na simula
ng kasiyahan at kasiyahang lumalaktaw sa tunay na kahul
ng pagkabaghan ay saglit na nalito si Lydia // si Walte
nito ang rekomendasyon sa pagpasok mo sa trabaho // per
pa niyang sulat // sa 'kin niya inihabilin ang lahat ba
pa rin ang kapirasong liham nang malapit na ang gradwas
kalalabas
H
K
K
x
V
V
b
3
8
1
1
7
3
ang kanyang dibdib. Tumayo siya upang kumuha ng inumin.
ka yata, Ate?" Patay-malisya ang tanong ng kanyang mama.
ia. Maaga siyang nagpaalam sa guro para umuwi. Tiyempong
akahihiya sa doktor... Pero sa doktor nga ba? // HUSTONG
niya sa labas ng bakuran mula sa rehas na bakal ng gate.
tuwa si Darwin nang marinig ang boses ng nobya sa phone.
ar to God!" // "Iyon ho ang totoo, Mang Edmon!" sabad ng
akong mapagpipilian // tinitigan ko siya // ano 'yon //
along biro napakabait niyang taong 'yan katunayan nga ay
ho ako nobisyada // at walang batas na nagsasabing kapag
arty ho sa Linggo sa bahay // Sheila nahihibang ka ba //
dilim ng gabi at umuuwi pa rin nang matiwasay // nagyo'y
sinama niya si Daniel sa kinauupan ni Miriam nang hapong
o
Y
O
i
K
J
F
O
q
n
u
h
q
O
o
an ang trabaho. Sadyang ang posisyong iyon ay pawang mga
abaing nakakasalubong ay napapalingon sa kanya. Maraming
a Muslim para magdasal. // Humigit-kumulang sa limampung
t music lounge na iyon ay mixed crowd. Ang kababaihan at
e. Nahalata ni Tiya Thelma na halos lahat ng mata ng mga
Emily at saka hinagkan. Umugong ang kantiyawan. Ang mga
lo ng mga taga-Maynila, una na rito si May. Pati ang mga
nang kumalat. Backburn ang gagawin nila. // Ang lahat ng
na ito dahil hindi siya madalas na makipag-inuman sa mga
ukha. Karamihan sa mga tsong bumubuo sa audience ay puro
legal na nag-awtopsiya kay Gadong ay disidido na ang mga
'yo... hindi ako papayag na mapunta ka sa iba." // Ilang
ka niya. // Agad na humangos sa labas si Emilio. Ang mga
sa mga kabahayan. // Nakabalot ng t-shirt sa ulo ang mga
g sariwang dugo. // Habang nakaantabay naman ang tatlong
kalalabas
kalalabas
kalalabas
kalalabas
kalalabas
kalalabas
kalalabas
kalalabas
kalalabas
kalalabas
kalalabas
kalalabas
kalalabas
lamang niya sa silid nang makadama siya ng mainit-mal
lang ni Tiya Thelma sa banyo matapos guguan ang ulo.
lang niya ng gate ng eskuwela nang bumuhos ang malaka
lang niya sa banyo nang biglang dating ni Monching. B
pa lamang ng lalake sa kanyang kotse. Kumunot ang noo
pa lamang niya sa bathroom. // Pinanunuod ni Fe si Le
pa lamang sa silid na si Abbygale. Ang suot ay isang
ko lang sa kuwadra // may kubling pagsisisi sa kanyan
lamang niya sa bilangguan // matagal na rin naman ang
mo lang doon ay hindi ka puwedeng magsuot nito // iga
mo lang sa kumbento // hindi na ho ako nobisyada // a
mo pa lamang ng bakuran ay haharangin ka na ng langon
nila sa klase // natiyempuhan nilang wala pang nakaal
kalalakihan
kalalakihan
kalalakihan
kalalakihan
kalalakihan
kalalakihan
kalalakihan
kalalakihan
kalalakihan
kalalakihan
kalalakihan
kalalakihan
kalalakihan
kalalakihan
kalalakihan
kalalakihan
ang humahawak kaya nga magkasama sila ni Leroy. Si
ang labis na humahanga sa kanya. Isang waiter sa re
ang tatlong hilerang humarap sa papalubog na araw.
ay may edad na mula 17 hanggang 50. // Nang makaupo
ay na kay Alicia. // "Kung hindi mo ako kasama ay t
ay nagpalakpakan. // Nakagat niya ang mga labi at m
ay naputungan rin ng bulaklak at nasabitan ng sash
ay pinauwi at pinakuha ng mga palakol, pala, asarol
doon. Ang importante sa kanya ay ang maitaguyod ang
na ang ipinunta doon ay ang makakita ng mga hubad n
na hindi kukulangin sa apat ang saksak niya. At pin
na nakabawi agad pagkabigla ang nangagsenyasan. //
pala na tutugtog sa banda. Hindi nagtagal at dumati
sa bundok. Nakasuot ng makakapal na jacket at sweat
sa hudyat ng kanilang pinuno. Matapos na makainom a
V
d
F
Y
B
F
B
v
v
l
Y
l
B
p
B
L
l
n
O
2
4
9
4
0
0
9
9
8
0
Leila nang dumating sa restaurant. Napalingon ang ilang
a naroon sa dalaga. Halos umusli ang mga mata ng naroong
ukha pero seksi at biba. Sosyal siya kung tawagin ng mga
naman ho kasi akong istudyante na binibugbog ng apat na
ng ang padating na si Lerma. // Humahangos ang ilang mga
sok sa dakong sala. Dinatnan nilang nangaghilata ang mga
kahirapan. Kung saan-saan naghambalang ang mga de tatong
ga magulang, kamag-aral at guro... mahihinhin at ilag sa
a, ewan ko, bigla ay naalis ang galit ko sa nakararaming
t sila ng mga pinto at bintana. Naghanda ng panlaban ang
en ang isang lalaking istudyante na hinahabol ng apat na
roronda. Kanina lamang naorganisa ang apat na pangkat ng
a't ulirang ina. // Nang bigla siyang matigilan, may mga
od nila ang paglubog ng araw nang may lumapit na apat na
ngit Ka. Sambahin Ang Ngalan Mo. Usal ng marami. May mga
bahay. Umiwas din siya sa mga batang naglalaro at sa mga
bsesyon din niya ang makapaglagalag, kaparis ng maraming
ng lumabas sa stage. // Naglalakihan ang mga mata ng mga
nilabas na sa bakuran ang isang katreng kahoy. May ilang
sa iyong paningin kaya laging pinagkakalipumpunan ng mga
long bagong barungbarong ang sinisimulang itayo ng ilang
ako at nananakit ang buong katawan // tinatapos lang ng
malalaganap na pahayagang Ingles // hindi nagkakaiba ang
arkeolohiya // ang kanyang pangkat ay binubuo ng sampung
nong maraanan // di-iilang ulit na magtampisaw ang ilang
lilim ng punong ombu ay nag-iihaw sila ng karne para sa
awak at makakalipol na pag-ungol // dumating kami // ang
bago pa umangat ang sikat ng araw tungo na sa bukid ang
ng sibilisasyon // ang buntonghiningang hinugot ng ilang
kalalakihan sa pagpasok ni Leila. Lalo siyang naging seksi sa s
kalalakihan sa panonood sa dalaga. // Animnapung segundo lang t
kalalakihan, Ma-S. Kapag binabastos siya, hindi niya pinapalagp
kalalakihan, Tia Julieta." Lapit kaagad si Lenlen sa kanyang ti
kalalakihan, kababaihan, mga matanda't bata, may ngipin o wala
kalalakihan, kanya-kanyang himas sa tiyan, ang iba'y abalang-ab
kalalakihan, mga kababaihang namumutok ang tiyan sa kabuntisan.
kalalakihan. Kung gayo'y sila ay sasakay lang sa sasakyan ng ib
kalalakihan. Ngayo'y nakikisimpatiya ako sa iyo, Fred," // Luma
kalalakihan. Pero ni isa man sa kanila'y di nangahas na lumabas
kalalakihan. Si Mark ang istudyante. Tipong mestizo. Beinte any
kalalakihang boluntaryong magroronda na may pahintulot ni Chief
kalalakihang istambay sa may bukana ng binubukbok nilang pintua
kalalakihang may mga tangang patalim sa mga kamay na nakatago s
kalalakihang naghahakot at may mga kababaihang hinihimatay. Pas
kalalakihang naka-istambay sa tabi. // Nang malapit na siya sa
kalalakihang nalilito sa kung ano ang nais talagang mangyari sa
kalalakihang nanonood nang makita siya. Hubog na hubog kasi ang
kalalakihang natutulog doon. Sa halip na gamitin nilang papag a
kalalakihan // nagtataglay siya ng tsinitang mata buhok na pant
kalalakihan // sa tambak ng mga uling ay dalawang binatilyo ang
kalalakihan ang kanilang mate nag-umpukan sila sa maabong apuya
kalalakihan at kababaihan // ang mga tagapagmana ng ganoo't gan
kalalakihan at kababaihan na pawang kasibulan at nagtataglay ng
kalalakihan at kababaihan ng pangkat sa malamig na daloy ng bat
kalalakihan at mahihirap na mga tao // marami kang pagpipilian
kalalakihan ay nagpalibot-libot sa natatarantang kawan // ang i
kalalakihan may ibang patungo sa ilog o lati't hahanap ng ulam
kalalakihan ng pangkat ay may halong siphayo at panghihinayang
kalaliman
f
n
u
9
1
2
2
6
2
1
a ikinukubli ng mga mag-asawang burol na ang dulo'y nasa
n at magandang babae, na siyang lumalabas sa stage kapag
ng hindi niya ipagtatapat na sila ang magkasama hanggang
n // walang alingawngaw at ni hindi naaaninag sa kanyang
/ unti-unting hinihigop na palubog // sa walang hanggang
nong nina Agent Robles at Ditektib Galvez // hanggang sa
si Mimi // lalabas na ginising lang sila ng necessity sa
agkikilalang hirati na siya sa gayong tinayu-tayo // ang
g ni Bing sa babae mahal kita mahal kita // #74 // at sa
ng minsan ay napapanaginip ko pa // at magigising ako sa
kalaliman
kalaliman
kalaliman
kalaliman
kalaliman
kalaliman
kalaliman
kalaliman
kalaliman
kalaliman
na ng dagat. May kalahating metro ang haba ng nakakub
na ng gabi. // In the meantime, siya muna ang pang-un
ng magdamag? // Eskandalo. Pero sanay naman siya sa e
ang naaarawang balkon tulad ng kung mababaw ang tubig
na ayaw sayaran ng aking mga paa // wala kang dapat a
ng gabi // binubugahan ng usok ng sigarilyo ni Ditekt
ng gabi // ngayo'y hindi na makapagpaalam nang direts
ng gabi ang malakas na ulang bahagya pa lamang nagbab
ng gabi lumalakas ang hikbi ni Evelyn // minsan ay gu
ng gabi na sakmal ng takot // kaya't naipasya kong du
kalamansi
q
d
t
q
q
q
K
0
Z
Z
0
0
Z
0
0
2
5
Z
Z
Z
Z
2
5
5
0
Z
Z
Z
Z
Z
komento ni Mang Emilio habang isinasawsaw sa toyong may kalamansi ang isdang pinirito. // "A e, mangangalakal kasi sila
habang isinasawsaw niya sa sawsawang pinaghalong toyo at kalamansi ang kapirasong sariwa at inihaw na malaking pusit na
"O... para mapreskuhan ka," sabi. // "Ano ba 'yan?" // "Kalamansi juice lang." // Kinuha ni Luis. Kinalahati niya sa un
o na kapag pagod galing sa pangangalakal. Salabat na may kalamansi! Maliit lang si Mang Emilio. Mga 5'4" lang pero malak
hinga muna ako. Ipagtimpla mo muna ako ng salabat na may kalamansi," wika nito kay Aling Isa. // Agad na tumalima si Ali
san. Inilagay niya ito sa isang pinggan saka pinigaan ng kalamansi. // "Hayan anak. Kumain ka na," wika niya kay Corazon
frigerator at kumuha ng sampung pirasong berdeng-berdeng kalamansi. Pinigang lahat ito sa maliit na baso. Tinimplahan ng
ka naman // wala rin e // o heto ipinagpipiga na kita ng kalamansi // ang gusto ko'y maraming kalamansi // kulang pa ba
/ ilagay ang gawgaw para lumapot // idagdag ang katas ng kalamansi // bago idulot idagdag ang gisantes at bayaang kumulo
an sa 4 na tasang kumukulong tubig at lagyan ng katas ng kalamansi // ilagay ang ginayat na pipino carrot at ginayat na
agpipiga na kita ng kalamansi // ang gusto ko'y maraming kalamansi // kulang pa ba ang siyam // o may kumakatok yata //
ang kamatis // mura pero kaunti lang // malalaki rin ang kalamansi // mamera lang // maraming repolyo rito // pero bakit
// ihalo ang pinya paminta bawang toyo katas ng pinya at kalamansi // pakuluin ng 5 minuto // haluin ang gawgaw sa isang
ubusin na po ninyo iyan // iinumin ng mama ang katas ng kalamansi // salamat po // e siya // tutuloy na po ako // adyos
paalam na po // #247 // kukuha ng isang basong katas ng kalamansi // sandali lang po // huwag na po kayong mag-abala //
inabili ni Mimi sa ina // number one sa listahan ang mga kalamansi // usisa ng kanyang Mama // pero ang totoo para kay L
huwag mo akong sisihin // naku Ate // saan ka namitas ng kalamansi at ang tagal-tagal mo // sa bundok Banahaw // siyanga
sa pumula lagyan ng tubig at ng dahon ng laurel katas ng kalamansi at asin // hayaang kumulo at ihulog ang ginayat na pu
aw ng gisantes ang kintsay pimiento niyadyad na balat ng kalamansi at asin // ilagay ang gawgaw para lumapot // idagdag
idagdag ang ginayat na tofu tubig na pangsabaw katas ng kalamansi at tomato soup // pakuluin takpan bayaang kumulong da
ang asukal sarsa Inglesia Worchestershire sauce katas ng kalamansi at tubig // takpan at painitin huwag pakuluin sa loob
ng minsan ay buong tiyagang nagkakatas siya ng isandaang kalamansi buong tiyagang inaalisan iyon ng buto bago ilalagay s
aon na akong nakaupo rito at malapit na akong malunod sa kalamansi juice ay iniisnab mo ako nang walang patumangga // so
/ ang tagal-tagal naman ng aking Ate para kumuha lang ng kalamansi juice sinabi ko na namang huwag na nagpumilit pa // A
yan na siguro sila // sandali lang // o sige akin na ang kalamansi ko // heto // ibibigay sa kaniya ni Linda at aalis si
yong bitamina C bakit hindi kayo gumamit ng dalanghita o kalamansi o papaya // ang isang basong tubig na may katas ng ka
mansi o papaya // ang isang basong tubig na may katas ng kalamansi para sa almusal ay walang pagsalang mura kaysa isang
// itabi muna // ilagay ang pinaghalong toyo at katas ng kalamansi sa isang kawali idagdag ang gluten at bayaang kumulo
ginayat na gluten sa pinaghalong toyo tubig at katas ng kalamansi sa loob ng 30 minuto o higit // patuluin at iprito ng
asong pinya na kasama ng sabaw na matamis tubig katas ng kalamansi toyo at kaunting asukal // ihalo ang piniritong cutle
kalamigan
o
r
j
7
3
6
9
3
9
te nina Mang Andoy ngunit sa kanya ay meron. Hindi naman
igan niya, hinihimas, dinadama sa kamay ang timbang, ang
si Menard. Na-tensed tuloy siya. Pero ang umiral ay ang
nawaglit pagkatapos // ang naging tugon ni Rizal ay may
2 kalibre // sinapol ng palad ang kalamigan niyon // ang
iyan // di mo maialis sa akin // at may napansin ka bang
gi ng mga pabor sa mga patay // bigyan n'yo sana kami ng
iya ang awtomatikong .22 kalibre // sinapol ng palad ang
nakadarama ng katiyakan sa init ng araw kung panahon ng
kalamigan
kalamigan
kalamigan
kalamigan
kalamigan
kalamigan
kalamigan
kalamigan
kalamigan
kung tawagin ang ikinikilos niya kapagka nasa bahay a
ng pagkabakal at ang pagkakinis ng puluhang kamagong.
niya kay Menard. // "Paano mo nalaman ang numero ko d
// bahagi ng tugon niya // magiliw ang tugon ni Del P
// napangiti uli siya // walo ang karga niyon at inal
ng loob ko // wala nga nguni't // anong agam-agam iya
ng ulo pasigaw na dasal ng tatay niya // seryosong su
niyon // ang kalamigan // napangiti uli siya // walo
yaring nakaugalian na // at naglalakad na mataguktok
kalamnan
m
W
W
p
l
t
o
v
N
B
r
p
m
n
h
t
n
R
X
X
H
Z
0
4
0
0
9
Z
4
4
9
Z
ya ginawin ngunit ngayon gabi ay sumusuot sa kanyang mga
gaspang at sementadong bahagi nito at tumagos sa kanyang
sikmura. Lumuwag ang kanyang paghinga, lumambot ang mga
apahinto sa pag-iyak ang dalaga at nangurong ang kanyang
utok na lobo. Nangisa'y si Joey at nagkislutan ang buong
asul na pantrabahong T-shirt ay namamakas ang siksik na
amig pa rin ang simoy nito. Ang lamig na nagpapasigid sa
ong ni Fred. // "My God, huwag naman po..." Nanginig ang
ng truncheon sa may bahagi ng siko niya. Nanuot sa buong
nisilip nila. Kumakabog ang dibdib niya, nanginginig ang
go. // Bumangon siya at nag-inat. Ikinilus-kilos ang mga
na palad sa kanyang ibabaw. Umurong na naman ang kanyang
a kanyang damdamin, nagbibigay ng init sa malamig niyang
ig siya sa takot bagama't pinagpapawisan. At ang kanyang
ng sikat ng araw ngunit ang lamig ay tumatagos pa rin sa
papawis ay lalong naging buhay na buhay ang igkas ng mga
ang sarili ngunit patuloy sa panginginig ang buo niyang
g malayang naglakbay sa kaliit-liitang bahagi ng kanyang
palipasan ng gabi. // Pagtayo ay nanakit ang kanyang mga
yon lang nakaramdam si Rachel ng kapayapaang nanunuot sa
umaga. Animo rayo ekis na tumatagos sa lahat ng kanyang
matindi kaysa una // sumuot ang hapdi hanggang sa aking
ypay upang pawiin ang bahagyang pamimitig ng kanyang mga
// sinalubong siya ni Bindoy // pandak ito // siksik ang
bdib // sa may kanang braso ay namimintog ang matigas na
at sinangag ang aking almusal // tulad ng dati nanuot sa
abad sa tubig-dagat ang palaka // at ipinakita lamang ng
ng paloob sa bawat pagsasalita at sikaping patigasin ang
inawakan sa bisig // naramdaman niya ang pangungurong ng
d ang kanyang labi // naramdaman niya ang pangangatal ng
umigting ang mga ugat sa kanyang noo at nanigas ang mga
pagpapalakas ng boses sa pamamagitan ng pagpapatigas ng
kalamnan ang lamig. Kumuha siya ng isang t-shirt sa kanyang kab
kalamnan ang sakit. Namimilipit siyang sinapo ang kamay. Kung b
kalamnan at gumaan ang kanyang pakiramdam. Ang unang kopita ay
kalamnan nang maramdaman ang mainit na palad ng lalaki sa kanya
kalamnan nang maramdaman sa kanyang likod ang pagpatak ng ilang
kalamnan ng matipunong pangangatawan. // "Sa Linggo ng umaga, L
kalamnan ni Gerar. // Hhusssssss... ang malakas na salpok ng ku
kalamnan ni Josie. Matindi ang kanyang kaba. // Namumutlang ini
kalamnan niya ang sakit na ngayon lamang niya natikman. Halos m
kalamnan niya sa takot, gusto niyang umiyak, umiyak nang umiyak
kalamnan sa balikat at likod. Pinakiramdaman niya ang pangingir
kalamnan sa paghipong ginagawa nito sa kanya. Nang sa wari ay h
kalamnan, at nagdadala sa kanya sa pagkakahimbing. // Ngunit ba
kalamnan, walang tigil sa panginginig. Parang hindi niya makaka
kalamnan. // Ang lugar ay sa San Ildefonso, Bulacan. Isa sa mga
kalamnan. // Lumapit pa si Pilar nang padako sa harap ng careta
kalamnan. // Nang itungo niya ang ulo, napatingin siya sa reple
kalamnan. Gusto na niyang maiyak sa takot. Gusto niyang sawayin
kalamnan. Hinanap niya ang banyo. // Ibinuhos doon ang kagabi p
kalamnan. Malamig ang hangin at may ipinararamdam ang gabi -- i
kalamnan. Nagdadalantao na siya. Iyon ang walang pasubaling sin
kalamnan // ang una kong pagkapaso ang nagtapon sa akin sa mala
kalamnan // dumalas ang patak na maalat na pawis mula sa katawa
kalamnan // maitim // nagtikwas ang buhok // makapal ang mga la
kalamnan // sabay sa kanyang pag-angat ng braso ay natanaw niya
kalamnan ang lamig ng tubig // sa pagkakataong ito gumamit kami
kalamnan ng palaka ang agos ng koryente sa pamamagitan ng pag-u
kalamnan ng tiyan // pumili ng mga bahagi ng isang talumpati sa
kalamnan nito // nanlupaypay siya // may katigasan na ang tinig
kalamnan sa kanyang buong katawan // nilapitan niya si Salvador
kalamnan sa kanyang leeg // kinausap ko siya Pekto ang masayang
kalamnan sa tiyan // ibahin ang ehersisyo sa pamamagitan ng sum
r
l
A
0
9
3
ko! He's super killjoy." // Ginising siya ng maingay na
na dalaga. Nadapa siya. // Krangggg! narinig niya uling
ihin mo lang!" // Sinabayan nang mala-lindol na dabog at
utulog // naririnig mo ba ang tugtog // naririnig ko ang
ningas // kapag naririnig namin ang masaya at maingay na
// may kaluskos ng panlinis sa sahig na sementado // may
kalampag
kalampag
kalampag
kalampag
kalampag
kalampag
kalampag
ng
ng
ng
//
ng
ng
banyerang nasagi ng kanilang alagang aso. Iingit-in
bubong na yero ng asotea. // Nakadapang pahalang ka
mga gamit, na sa isang hataw ni Marissa ay naglipar
mga buwisit // nasa Pilipinas ka na George // #229
kadena ng balon kahalo ng mga amoy ng kahel si Plat
kaserola sa komedor // sa ibaba narinig niya ang ma
kalan
b Itlog ko pala!" // Mabilis na isinara ni yaya Caring ang kalan at kandapasong nagpipilit na tanggalin agad-agad sa kawal
A
A
r
L
A
F
T
u
u
9
Z
3
Z
5
Z
8
8
Z
2
9
9
Z
8
Z
9
ang kawaling pinagprituhan ng galunggong. Pinunasan ang
lalaro sa kanilang tapat. // Iniwang saglit ni Alvin ang
a mailabas niya ang dyip sa talyer. // Nagsalang siya sa
sa buong maghapon dahil isang beses lang daw umusok ang
. // "Ikaw? Pero wala ako. Mamimili ako, tingnan mo't ni
ga bangkong luma na lamang ang naroroon, wala na ang TV,
mo ang bumili niya." Sabi ni Aling Idad na nakaharap sa
s. Hinugasan at isinalang sa kabilang burner ng kanilang
las, sa ibabaw ng kabinet, pati sa tabi ng TV at tabi ng
a tagubilin // at gumawa ng magaling na trabaho sa aming
makad na 't namamahinga // nagbaga na lamang ang apoy sa
na banig // ang nanggigitatang batalan // ang malamig na
bali't hindi mabuti kung ang paglulutuan ay sa ibabaw ng
uto // sinusubuan niya ng maliliit na pirasong kahoy ang
ak nito at problema rin ang paghahagilap ng isasalang sa
a ang tinitingnan sa tinititigan // di lamang sinaing sa
api at hungkag ang tiyan kung wala kang bigas palayok at
araming tubig at pinakuluan // samantalang nakasalang sa
sa nakita // si Victor ang pumangalawa // gumawi sa may
ko siya // papahiran ko ng kulay pilak na pintura iyong
ga ang init // na nakakapagpaalaala sa akin na ang ating
ilan sa ibinibigay nitong timbang na init anumang uri ng
ang estatwa kung malilok // kahoy na babad at basa at sa
n ng wala sa refrigerator // painitan ng ilang minuto sa
a may kargang magaan na mga sanga ng punong pino para sa
kalan de gas na nanggigitata sa tilamsik ng mantika. Naiinis na
kalan nang may kumatok at magpa-tao po. // "O, Luisa, tuloy." N
kalan ng tubig na pampaligo bago kumain ng almusal. Kumakain ay
kalan niyon sa kusina. Ang ibig palang sabihin ay binabantayan
kalan walang laman dito. Magpaalam ka kay Ate," matamlay na sag
kalan, mga kawali, ang bagong kabit na arana, ang kurtina, at a
kalan. // "Hindi si Itay? Sino?" Maang niyang tanong. // "Ewan
kalan. // Masigla ang kilos ni Laura kahit wala silang itinulog
kalan. Nasa mesa't katabi ng abrelata ang butas na pero hindi p
kalan // #40 // tumama ang pahid ng pintura na parang nanggalin
kalan // ang aming may mabubuting-loob na tagapagtangkilik bata
kalan // ang kanyang inang alam niyang madilim pa nang lumabas
kalan // ang mga kalderong porcelana ay hindi karaniwang ginaga
kalan // inaayos niya ang gatong at hinihipan ang apoy upang ma
kalan // ngayo'y wala silang nakuhang rasyon // #69 // noon niy
kalan ang nasusupok kung minsan // ang lagpas mang pagmamahal n
kalan ang pagsasaing mo'y di-magagampanan // sa panahong ito'y
kalan ang palayok ay naglaro si Pinang // nalutong mag-isa ang
kalan ang tininte del baryo // matapos angatin ang takip ay wik
kalan at makakatipid ako ng dalawang daang piso man lamang na i
kalan ay kinakalawang na // nahihiya tuloy ako sa tuwing magkak
kalan mayroon kayo // ang mga lutuang aluminyo ay karaniwang mu
kalan nakahanda magaling na di kawasa kaysa tuyong di makapa //
kalan para huwag maluma // ang patatas sibuyas beets carrots at
kalan siya'y hindi halos makita sa kakapalan ng luntiang karga
s
l
l
f
H
l
8
7
0
3
4
8
8
Z
4
bibig. Naagnas ang lahat ng mga laman. At bigla'y naging
a. // Nahati sa gitna ang ataul. Nalantad ang mga paa ng
nilang kinain ang naaagnas na katawan ni Luisa, at nang
sa buhay ay ang katapatan sa tungkulin. // Pero ang mga
iguro ang inis, sa laksang inis ni Agnes ay kabila pa sa
isang pares ng mga matang nangislap sa bandang tiyan ng
ong salapi // ang dukha ma't ang kardenal magkaparis ang
ibihisan ng maaayos na pangungusap // mahahagilap sa mga
maninisid // ang mga buto'y inayos sa kaanyuan ng isang
a // itiniklop niya ang sulat ibinulsa at tinungo na ang
abila ng daan sa kanyang tapat nakatalalan sa hangin ang
g laya katarunga't matwid datapwa't sa bunton ng bungo't
kulay sa tagdan at sa banda roon ng plasa nakasabit ang
at nupling ang isang lunting halaman ni Pedro S. Dandan
ya ng plaslayt ang kanyang mukha // madilim sa silong ng
kalansay ang makisig na lalaki. At patuloy s'yang tumili nang t
kalansay at ang labi ng isang kulay abo nang damit na kinain ng
kalansay na lamang iyon ay wala pang ika-20 bahagi nila ang nab
kalansay na nakabaon na sa likod ng mga alaala ay muling nagbab
kalansay ngayon si Sonny. Sa tingin ng dalaga, daig pa ng binat
kalansay. // Mga matang tila sa kuwago! // Patingkayad siyang n
kalansay // ang kalakasan ay daig ng paraan // nang ako'y mayro
kalansay ang pang-ilalim na pagsusuong ng dalawang damdaming sa
kalansay at tinakpan ng tela // ang tandang ay tumilaok ang aso
kalansay ng gusaling itinatayo // gumagawa ng landas ang tubig
kalansay ng itinatayong gusali nababakuran ng mga kupi at kalaw
kalansay ng mga nabulid doon ibabangon ng bagong panahon ang ba
kalansay ng saranggola sa kawad ng koryente // #44 // kailan la
kalansay ni Genoveva D. Edroza mga kamay ni Gonzalo K. Flores k
kalansay pang gusali // sa lugar ng tulugan nila si Imo ay naka
kalansay
4
Julio sa bulsa ang kanyang pera // sabi ni Imo // isang kalansay sa simula ang La Madrid Building ay nagkakaanyo na sa
kalangitan
w
m
n
n
M
P
B
P
O
h
9
3
0
6
9
4
7
6
6
9
g pa rin sa Diyos. Maghihintay na biglang magliwanag ang
Tumingala siya at napansing maraming mga itim na ulap sa
tanging SIYA lamang ang nakaalam..." Sabay tumingala sa
atiling maliwanag ang kanilang paningin. // Tumingala sa
g mga paru-paro. Nakaupo siya sa isang ulap na malaki sa
ging. May thermos ng malamig na fruit juice. // Sa buong
siya ng kanyang ina. Pero bakit? // <4> // MAPUSYAW ang
iya sa tabi ni Roy. // "Dito, hari ako ng buong mundo at
ilippines. Sa pagitan nila ay matatanaw na ang bundok at
t ng pocketbook. Nariyang tumingala siya sa madilim pang
y-nilay mula sa kanyang bukal // sumandaling nakaukit sa
rin sa dako roon may ulilang ruwisenyor na naglilibot sa
walang anu-ano'y may bumabang isang Dilang Apoy buhat sa
abihing kaligayahang tatamuhin kung ang biyayang iyon ng
kasabihang Intsik // tulad ng paghihip o pag-alapaap ng
puso isang katawan // sila'y nasa lundo ng isang tanging
an-daang libong milya bawat oras ay tila ito nakapako sa
sa kanya4buhay lihim na nagdudulot sa kaluluwa ng isang
ng mga paghanga // ang kanilang tahanan ay tila munting
aggamit ng ilaw sa kalsada at sa tagapamahala ng ilaw sa
kalangitan at umulan ng habag, o sumibat ang matalim na kidlat
kalangitan na tumatabing sa araw. // "Nenita." // Napalingon an
kalangitan si Gerrard. // "Kung sabagay..." ang sang-ayon naman
kalangitan si Karina. At nakita niya ang isang dagsang bituin n
kalangitan, at ginagawa niya itong higaan. Hindi ako lumalapit
kalangitan, nakasabog ang maraming bituin. Sa ibaba, nakalatag
kalangitan, sayang. Natatabingan ng mga yerong kinakalawang ang
kalangitan," patuloy ng lalaki. // Humawak si Maya sa kamay ni
kalangitan. // Nasa grounds lahat ng mga grupong nagpa-practice
kalangitan. Nariyang yakapin niya ang unan at makinig ng binuks
kalangitan ang matingkad na silweta ng dalawang hugis na tila h
kalangitan at parang naghahanap ng maaari niyang dapuan pagdata
kalangitan at sa isang kisapmata si Evangelina ay nawala sa bal
kalangitan ay maging katali ng aking kapalaran // datapwa't ang
kalangitan maaaring maghirap o magbunyi ang tao sa kahabaan ng
kalangitan na sariling-sarili nila // ang gunita ni Ester ay bi
kalangitan sa agwat na 90 milya sa daigdig // nagsabog ito ng g
kalangitang balot ng pagtitiis // lihim na nagpakilala sa tulog
kalangitang hindi man linubugan ng makikislap na bituin ng katu
kalangitang iyon sa isang planetang napakalitt at wala namang t
kalapati
9
Z
4
8
Z
4
Z
8
Z
3
Z
3
8
4
4
8
8
9
almo // oh kung ako'y nagkaroon ng mga pakpak na gaya ng
sa lupa sapagkat kati na ang tubig // dumapo sa lupa ang
g labas // pero umuuwi naman ako Mommy // gano'n din ang
a lang // ang ama ay haligi ng tahanan bahay nga lang ng
ng bakit di na ito bumalik sa daong // #2 // sumunod ang
ali sa eredera kung panong ang uwak e di ipagkakamali sa
g paglipad // natuwa si Noe sa katapatan sa tungkulin ng
ano // parang kalakuwerda ang bibig ni Chichay // parang
alapati // pinuri niya ito at pinagpala // mula noon ang
ntalang nagpapakain ng maaamong ibon // may mga sea-gull
inip si Noe sa paghihintay sa uwak // tinawag ni Noe ang
may mga sea-gull kalapati at iba pang waring may lahing
e // ang sinag ng araw ay kumikinang sa tubig at ang mga
baka hindi // babalik // bakit alam mo // alam ko // ang
s sila pag gano'n // pa'no mo malalaman kung uuwi pa 'ng
ko ang pusang ito at inihagis sa putikang estero // ang
a at lahat ay magniningning dilim ay magkakasugat // ang
na kulay rosas ang mga pader na may rosal sa bintana at
kalapati
kalapati
kalapati
kalapati
kalapati
kalapati
kalapati
kalapati
kalapati
kalapati
kalapati
kalapati
kalapati
kalapati
kalapati
kalapati
kalapati
kalapati
// ako ay lilipad at magpapahinga // at kung magkagayo
// basa pa noon ang lupa kaya nalubog sa mapulang puti
// ga'no man kalayo ang marating nila umuuwi din sila
// mabait ang tao'y 'yan kung tulog // mabait ang taon
// nakita niyang silang magkakasama sa daong ay maaari
// pero seguro'y matagal na kayong wala sa Pilipinas /
// pinuri niya ito at pinagpala // mula noon ang kalap
ang babaing kapitbahay nila // kapag siya ang kausap m
ang naging sagisag ng kalinisang-loob katapatan sa tun
at iba pang waring may lahing kalapati at sea-gull //
at ito ay inutusang manaog sa lupa // ipinagbilin sa k
at sea-gull // ihahagis namin sa itaas ang tinapay at
ay kumakain sa lilim ng puno // malamig ang hangin kay
kasi parang bata // umaalis para maglaro // minsa'y pa
mo o lumayas nang tuluyan Mom // hindi sila lalayas Bi
sa aking silid ay asul ang bituka at isang talampakan
sa aking silid ay isang propeta // ang langit at impiy
sa bubong // hindi sila magkakaroon ng palagay tungkol
Z
8
6
8
8
8
0
8
ati at ito ay inutusang manaog sa lupa // ipinagbilin sa
pisil ng isang kamay ng pangahas si Tala'y niyapos tila
ng kapayapaan // at hayun sa itaas ng Akle ang dalawang
aking bibig na di gumagalaw // naisip kong baka siya ay
kalabaw naman ang alam ko // sa gabi'y naglipana ang mga
tapang na Donya kapag nagagalit // parang paniki ang mga
liw ng tugtog na nagbubuhat sa istiryo gayon din ang mga
luksa ang nawaglit na sanga ng oliba talamak sa dugo ang
kalapating
kalapating
kalapating
kalapating
kalapating
kalapating
kalapating
kalapating
8
8
2
8
9
9
3
4
3
0
6
2
3
6
6
6
6
9
9
Z
2
4
8
2
6
8
4
4
4
sumakay ng bus // saan kayo tanong ng drayber na kanyang
turing ay tama na nagkakasundo kapagdaka // di makita ay
uan ang mga pinamili // pumasok sila ni Irma sa sinehang
ng mga babai'y iigib ng tubig kaya'y maglalaba sa sapang
Oo La La Revue pero galing ang mga babae sa Australia sa
magot // #37 // natagpuan niya ang kanyang sarili sa mga
al ng bruskong tinig ni Diego // napatingin si Andres sa
sa kanya rin inarkila // ang mga babae ay naglilinis sa
ahawak sa kanya // marahan niyang iniupo ang dalagita sa
isang kanilang ginagaygay // ang nakalatag na damuhan sa
dali nang naipanhik at naihiga si Ingkong Tasyo sa isang
t umakma nang huhubarin ang bestido habang tinutungo ang
ay ang pera at si Tiyo Senyong sumisipol pang tumakbo sa
las ng makalumang arkitektura na tila nagmamalaki sa mga
a sa gawing kanlurang natatapat sa puno ng hagdan ay may
anyang pangalan kundi sa lahat man ng pook sa Maynila at
isang likmuang kaharap ni Nardo at inilagay sa ibabaw ng
t na radyo // unti-unti nagising din ang mga nakatira sa
mig na may pag-ibig // nochebuena ng mga masasaya // ang
an ay makasal ang prinsesa sa prinsipeng anak ng hari sa
nata // napatawang bahagya ang instructor // naupo na sa
y // hinatak niya sa kamay si Ingga at biglang iniupo sa
Barangay Pulang Dahon // nang makita niya na may ilog na
han nila // berdeng-berde sa kasariwaan ang mga halamang
-ina-inahan sapagka't walang dampalit sa mga palaisdaang
/ bakit ho // may dala akong parakayda // si Catalino ay
alog nagsalita si Benigno at hindi naintindihan ng ibang
nang magkaroon sila ng mga kakilala sa mga mag-aaral sa
bisig ng isa pang lalaki // at itinuro ang isang silyang
kalapit
kalapit
kalapit
kalapit
kalapit
kalapit
kalapit
kalapit
kalapit
kalapit
kalapit
kalapit
kalapit
kalapit
kalapit
kalapit
kalapit
kalapit
kalapit
kalapit
kalapit
kalapit
kalapit
kalapit
kalapit
kalapit
kalapit
kalapit
kalapit
hanapin ang uwak at alamin kung bakit di na ito buma
hindi makaalpas ni di makakilos at mandi'y lubusang
iyong nagsusubuan hindi ba iyan din ang kaligayahan
ligaw ngunit marunong naman at nauulit pa ang salita
mababa ang lipad // maligo ka nga amoy-kambing ka na
mababa ang lipad // parang pari naman ang doktor ng
nagliliparan // ituturo ni Marina ang bantayog ni Ri
nakabaon sa buhangin // di ko ipinagluluksa ang pres
kalapit
// diyan lamang ako wika ni Dama at naghihilik na // tu
kaya laging sinisilip // hinihipan kung nakatayo hangin
lamang // #8 // alas-otso lumabas sila ng sinehan // ka
may nagpapausok sa lilim ng mangga ng santol at atis at
na Down Under // ang mala-rosas na mga utong na pangara
na asteryo 325 326 327 328 329 at 330 // sinimulan niya
na babaing payat // kangina pa ba 'ng away na 'yan // h
na barung-barong // ngingiti-ngiti si Nyora Tentay // h
na batuhan // masakit ba // tanong niya // naluluha si
na burol ay malasutlang hihigan sa kanilang paningin su
na dampa nang mahimasmasan siya at panumbalikan ng diwa
na fitting room // #28 // nagpu-proofread ng mga articl
na gasolinahan // ako'y nagpapahangin sa ibaba // madil
na gusali at nagmamarangyang may pagpalibhasa sa mga da
na isang silid-silirang taguan // ang kusina batalan at
na lalawigan na maparuonan niya at makilala siya // kay
na mesita ang kaluping kinaroroonan ng testamento // tu
na mga bahay // nabuksan ang mga ilaw sa buong paligid
na mga bulaklak na hara'y natutuyot // ang tanawin sa p
na pulo // ibig ng sultan na ang kaharian niya at ang k
na silya // nilingon siya ni Galatea // pinahid nito an
na silya // sumilakbo ang galit ni Nyora Tentay nang ma
nagustuhan niyang maligo // Tatang malalim po ba ang il
ng crystal clear water falls // ganoon ang painting na
ng nayon kaya't sila ay nakasapit sa pook ng kung tawag
ng tsuper // mabilis ang takbo 100 sa metro ng milyahe
nila na pawang turista rin // kinabukasan sa ganap na a
nilang pamantasan ng pamahalaan // nasa huling taon na
nito // itinuro naman ng piskal ang isang bukod na upua
kalaro
q ta ko? Sabi nga niya dadalawin niya ako madalas para may kalaro ako," wika nito sa Ina. // Hindi kumibo si Mang Emilio.
q e. Pero ipangako mo, na lagi mo akong dadalawin para may kalaro akong Kuya. Alam mo, ang gaan ng loob ko sa iyo. Ang bai
q
B
R
q
s
q
R
s
i
A
X
A
L
M
m
C
b
4
Z
3
0
8
2
3
6
Z
3
8
9
Z
5
5
Z
7
4
0
3
5
0
i-hi-hi!" // Nabigla si Aling Isa sa narinig. Parang may kalaro ang anak. // "Corazon! Corazon!" wika niya dito habang k
ay Kiko. Siguro, dahil sa lalaki ito at ang gusto niyang kalaro ay kapwa mga babae. Pero sa patuloy na paglipas ng panah
roon ng mga anak. // "MOMMY, alam mo si Bien-Bien, 'yung kalaro ko, pupunta sila ng daddy niya sa pool. Ako rin, magalin
Linggo na. Sabi ko kasi sa kanya, doon darating ang mga kalaro ko. Natuwa nga siya dahil makikilala raw niya ang mga ka
anghel at kerubin? Dito'y makakasama mo ang lahat ng mga kalaro mo sa 'yong daigdig. Hindi ka ba natutuwa?" // "Tulog na
n? Kanina pa kita hinahanap? Wala ka rin sa bahay ng mga kalaro mo! Niloloko mo ba ako?" galit na sambit ni Aling Isa. /
Rob. // "'Yun nga.. naglalangoy kami. Naiinggit sila sa kalaro nila dahil daw pupunta sa pool. Puwede rin naman naming
doon at dito at sumisigaw na tinatawag ang kasama n'ya't kalaro sa buwan: ang mabait na si Tikbalang. // "Tikbalang! Tik
na siya. // At nagulat siya pagpasok niya sa salas. May kalaro sa chess si Ruben. // Si Jack Nikolas. // Tumayo agad it
ang nagiging malikot na si Leo. Naihanap na nila ito ng kalaro sa kalapit-bahay kaya umaagaw na rin ng oras nilang magating, ipinakikilala ni Fidel si Misis. Maraming Yaya at kalaro si Jet-jet kaya abala at nakakalimutan ang kinatatakutan
isa. // "Pagkapaligo ni Leo ay dadalhin ko muna para may kalaro si RV ko. Nangungulit ng Jollibee e madilim na. Siyanga
g binggo. "'Langya, Edna, buntis ka na naman?" tanong ng kalaro. "Hindi ba kapapanganak mo lang?" // "E, tarantado 'yung
ong ni Pol. Tumawa siya, tawa ng bata na may tinutuksong kalaro. // "Ayaw mo yata, e." // Hinampas ko siya ng napkin na
bahay, buti na lamang at maagap si Tony at nailigtas ang kalaro. // "Sa pasasalamat ng mga magulang ni Harry na kagagali
makipag-usap sa matatanda'y parang nakikipag-usap sa mga kalaro. // Walang tigil sa kakukwento ang ate ni Mike habang na
babae siyang naririnig. Sumisigaw iyon. // Tila ba may "kalaro." Masayang-masaya ang aura ng paligid. Palihim niyang ti
a // talaga hong mahilig yan // natutuhan sa kanyang mga kalaro // #102 // gawa ng mga nag-aaral dito // kayo ma'y makag
ko bibili ng bagong kotse pagbabalita naman ng isa mong kalaro // ang kotse namin ang kintab at ang lamig-lamig po saba
a tatlo na noong mga bata pa sila'y gustung-gusto niyang kalaro // baka makukumbida madali naman akong kausapin // pasar
sulok ng palaruan // sila'y sina Rita at ang kanyang mga kalaro // kakopon ni Rita si Flora // kalaban nila sa paglukso
lublob at naliligo kasama ang ilang kalabaw at pastol na kalaro // kapag tag-init at gapas na ang mga palay pugad ito ng
// pasanda-sandali lamang // si Mimi ran ang lagi niyang kalaro // kaya madalas na si Mimi na lamang ang kasama ni Larry
ang anak masaya na itong nakikipaghagisan ng bola sa mga kalaro // kung waka ka nang reklamo ba't hindi pa tayo pumasok
dahil sa ang akala ko'y may iba na siyang kinawiwilihang kalaro // oh kung mahirap ang mangarap nang natutulog ay lalong
o // sa kostum siya nagtatrabaho pagmamalaki ng isa mong kalaro // sa pamumuri at pagmamalaki sa inyu-inyong diyos ang u
migid siya ng daanan sa kabilang pintuan lumabas // kung kalaro ang kailangan ni Freddie hindi siya iyon // ang poot niy
golf ang kapit-bahay natin tsismis ni Takia // paano ang kalaro ay among niya salo naman ni Betty // palibhasa'y makasir
g hindi nila natikman // ang magpadanak ng dugo ng isang kalaro ay kalagim-lagim ngunit kinailangan naming harapin ang k
inig namin ng iyong ina ang pagkukuwento mo sa iyong mga kalaro ipinagmamalaki mo kami // ako at ang iyong ina ang walan
agtenis ako ngayong hapon at hindi ako nagsine // at ang kalaro mo sa tenis ay isang magandang babaing sumundo sa iyo sa
t ngayon Noel // noong inaalagaan pa kita nasagasaan ang kalaro mong si Daniel // tumakbo ka sa akin sumisigaw at umiiya
nakatatapos ay may kumakasundo na sa kanya upang maging kalaro ng deck sports // sa tanghali hindi pa siya nakapaghihim
naglalarawan sa duwende bilang kaibigan tagatangkilik at kalaro ng tao // at hindi lamang sa kulturang Pilipino matatagp
dalhin mo si Ojie ro'n // dahil gusto niya // e sino 'ng kalaro ni Maya dito // ako saka ikaw // pag wala tayo // sikapi
kol pa rin sa kuwentong isang hapon // sinu-sino ang mga kalaro ni Rita // sina Flora Adela at Nora // saan sila nag-aar
to // baka naman pati si Liling na naging kaibigan mo at kalaro noong bata pa kayo ay hindi mo rin kumbidahin // pukaw n
pagitan ng paghinga // balato boss // sa mga sugarol // kalaro pala ninyo ito kanina mga hayop kayo // aba hindi po //
aminsan-minsan palang patagong tingin ng kaniyang dating kalaro sa tabing-dagat ay may kahulugan // sila'y mahirap laman
kalasag
y sukat ang kanilang lakas. Kapagdaka'y naglabasan ang mga kalasag na magtatanggol sa pinakaimportante ngunit pinakamasela
H
N
9
3
8
8
siya ng loob. Ang kamalayan niya'y may munti na ngayong
nstrador. Animo'y mga Roman soldiers na magkakadikit ang
// hindi boss // subalit wala kaming nakita na bandila o
ang pagiging maya kong palundag-lundag at paawit-awit ay
lungkot ng isang panahong tumakas // ang liksi at tapang
ali na makasisid man sa matuling ilog ang tubig ay hindi
kalasag
kalasag
kalasag
kalasag
kalasag
kalasag
na
sa
//
na
ng
sa
sumasalag sa mga ulos ng kalungkutang walang humpay
harap at sa ibabaw upang hindi tamaan ng palaso ng m
nasaan ang bandila bumaling sa pulis ang hepe // ang
panangga sa madalaw ay nararamdaman kong bigat ng pa
buhay // ang buhay ng tao at sa taong palad nasa gin
punlong walang pagkaubos // #75 // mula nang ikulong
kalasingan
y
W
b
y
S
W
C
d
C
L
B
I
y
X
d
S
G
H
S
y
L
ang bote ng alak. Sa pagitan ng tulog na dala ng puyat,
id ng pagkabugnot at aliwalas na ang mukha na marahil sa
kukuha kita ng bimpo. Mapunasan ka at nang humulas 'yang
a pag-inom ang artista ay tiyak na gumugulong na siya sa
nagawa mo na kundi sa mga gagawin mo pa." // Nawala ang
aspar narito sa Maynila." // "What!?" Nawalang bigla ang
ala siya nakatulog? // Napayupyop si Kristina. Grabe ang
k... hanggang mawala... napalitan ng hilik. Nakatulog sa
bibig bago tuluyang pinanawan ng diwa dala ng matinding
ng katawan hindi dahil sa ininom na alak, hindi dahil sa
ng, Kosa..." hirit pa ng isang napapapikit na sa sobrang
n sa mukha ni Cocoy ang labis na pagkagimbal. Nawala ang
sabel ang sinasabi, Nalugmok na siya sa mesa sa labis na
silang itinutumba ng tulog kapag hindi na makagulapay sa
g personalidad, nakakapagtaboy ng paggalang ng kapwa ang
ulo nito. Kundi man mahuli sa sugalan, tiyak, sa sobrang
tumer sa diskuhan noon. Ilang ulit itong namaril doon sa
bleng maybahay ay inaturga niya ang asawang humahapay sa
// Pinilig-pilig ni Dexter ang ulo. Pilit na inaalis ang
id ito ni Mark na halos hindi na makagulapay sa labis na
anta si Tony na iniwan na rin ng kapartner nito dahil sa
kalasingan at gutom ay patuloy ang kanyang pag-inom. Kung nagba
kalasingan ay hindi na naituloy hubarin ang suot na polo. Hinip
kalasingan mo." Akmang tatalilis ang butihing matanda. // Subal
kalasingan ngayon. Ngunit hinayaan lamang niya si Isabel. Mabis
kalasingan ni Dexter. Sa unang pagkakataon, nakita niya ang kat
kalasingan ni Jim. "Paano mo..." // "Saka na natin pag-usapan i
kalasingan niya kagabi. 'Yun na ang pinakamatindi niyang paglal
kalasingan si Edsel. // Dumausdos na sa pagkakaupo si Edsel, na
kalasingan, at siya'y natulog ng isang pagtulog na walang kasin
kalasingan, kundi dahil sa hiya, dahil sa ginawang kahalayan sa
kalasingan. "Pampagana lang." // Marahang umiling si Lerma. //
kalasingan. // "Pinatay mo s'ya! Pinatay mo s'yaaa!" // Pero wa
kalasingan. // Daig pa ni Ric ang bagong pasok sa bilangguan. H
kalasingan. // Maagang nagtanan sina Claire at Jojo samantalang
kalasingan. // Nakahinga nang maluwag si Teddy nang malamang hi
kalasingan. // Pilantod ang Tatay ni Vera. Gumagamit ng saklay.
kalasingan. Ilang uli ding nagkuwento sa kanyang nagpa-salvage
kalasingan. Inalalayan niya ito mula sa pinto ng staff house pa
kalasingan. Lahat nang narinig niya, bago sa kanyang pandinig.
kalasingan. Matapos maipanhik ng hagdan ay nagpaalam na si Mark
kalasingan. Nag-duet sila ng lalaki nagpalakasan ng boses. Sina
kalaswaan
n
C
n
7
7
7
7
9
7
7
r I watched your show tama pala si Mike, hindi lang pala
lat ni Alain. At nagalit ito sa ... saan ito nagalit? Sa
iyang walang kukuha sa kanya kung hindi niya gagawin ang
higit na malawak na daigdig na pinamumugaran ng bisyo at
may isang tunguhin ang mga opinyon // ang pagtatakda ng
at moralidad ng lipunan // ngunit ang buod ng usapin sa
i ng malalaswang literatura // #47 // ang batas laban sa
rahan // aaaa // wala kayong galang // iyan ang bunga ng
ay naging panagot lamang sa isang naunang libelo // ang
// hindi mabibigyan ng proteksiyon ng Saligang Batas ang
kalaswaan ang ipinalalabas sa mga club, may mga magaganda at ma
kalaswaan ng salita niya. 'Yun ang malinaw. Nagalit ito. Hindi
kalaswaan. // Tandang-tanda niyang iyon ang pinakamatindi nilan
kalaswaan // ginamit ni Cruz si Amelia sa pagpapaantig ng damda
kalaswaan ay kontekstuwal // isinasaalang-alang ang kultura at
kalaswaan ay kung paano ito ihihiwalay at ibubukod sa sining //
kalaswaan ay may tuwirang ugnayan sa kalayaan at pagpapahayag /
kalaswaan ng bagong panahon ang kanyang nasabi sa gitna ng pagn
kalaswaan obscenity ay itinatadhana bilang krimen laban sa pamp
kalaswaan sapagkat ang nilalabag nito ay ang kagandahang-asal a
kalat
R
q
B
P
j
D
P
b
t
T
C
x
P
x
H
b
F
t
t
t
R
O
N
A
j
X
R
F
1
3
4
8
3
4
2
o namin 'yung mga laruan namin kasi daw mukhang maraming kalat 'yung bahay. Pero ikaw di ba okay lang sa 'yo kahit magul
/ "Nasa ibaba na at nagwawalis ng bakuran. Marami kasing kalat doon. Ikaw talaga, akala ko kung saan ka na nagpunta," wi
damit. "Lintek na... o, mga pinaglumaan n'yo, dagdag na kalat lang 'yan sa bahay!" // "E, nas'an na si Boyet?" // "Umuw
10> // SA BEVERLEY Hills na nagbakasyon si Roy. kalat na kalat na ang balita tungkol sa walk-out nila ni Tess dahil sa c
s niya sa Arco. // Ano kaya ang iisipin ng mga ito kapag kalat na ang balitang industrial partner na siya ng Arco? Matut
maitago ang bigat na dinadala nito sa dibdib. // <4> // kalat na ang dilim sa kapaligiran nang magmulat ng mga mata si
ony. // <10> // SA BEVERLEY Hills na nagbakasyon si Roy. kalat na kalat na ang balita tungkol sa walk-out nila ni Tess d
. // "May initiation ang frat nila, a. Sa Tagaytay yata. kalat na kalat na. Halos mawasak daw ang mukha nu'ng na-initiat
Narito na sa dinudungaw niya, namumulot lang kunwari ng kalat na mga tuyong sanga. // Nawala sa bintana si Noemi. // Na
basurahan naman, kung bakit sa umaga ay ang dami pa ring kalat na mga upos ng sigarilyo, balat ng mani at kendi bukod pa
Machung-macho pala talaga, itsura ni Robin Padilla. // "Kalat na po sa buong baryo ang ginawa n'yong kapilyahan, Miss S
aso ni Glenda at ang malamang na pagkaabsuwelto nito. At kalat na rin ang balitang ikakasal ang dalaga sa unang mga buwa
Dadalawang truck ng bombero pa lang ang dumating ngunit kalat na sa buong Ilaya ang sunog. Di na nga kailangan ni Jun a
sibleng magdesperada na nga ang salarin, lalo na ngayong kalat na sa buong institusyon ang malamang na paglilitis uli ng
niya pinakiusapan nang mahigpit ang mga ito'y siguradong kalat na sa buong production ang pangyayaring iyon. Ang sa kany
initiation ang frat nila, a. Sa Tagaytay yata. kalat na kalat na. Halos mawasak daw ang mukha nu'ng na-initiate nila. L
mulang sa tatlong oras siya kung abutin sa pagsisinop sa kalat ng asawa. Kung wala naman siyang pasok tulad ng Linggo, a
balong ng dugo sa lalim ng sugat sa likod ay kakulay ng kalat ng mga bulaklak na hugis-puso. Hindik na hindik si Noemi
ng bangko, at isang silyang tanggal na ang sandalan. May kalat ng mga piraso ng papel at warat na mga kahong karton. Isa
ykay ang ginagamit ng caretaker upang madala sa siga ang kalat ng sukal sa paligid. Natigilan ito nang mamataan siya. Ng
i ba okay lang sa 'yo kahit magulo kami? Di ba kahit may kalat okay lang?" tanong ni Robin. // "Ayos lang basta hindi so
yo na kung paano maging buo. Ako, kahit ano'ng gawin ko, kalat pa rin ako, hindi mabuo-buo. Naghihintay pa rin ako ng ta
is din ang kutis ni Carol. Ang puti nito ay waring hindi kalat sa buong katawan. Mapula kung tutuusin ang kutis ni Carol
a 'min?" baling kay Marissa habang inililigpit ang ilang kalat sa higaan. // "Luisa, iba ang balak ko sa buhay. Pabayaan
an nila? // Tumigil si Menard sa ginagawa, iniligpit ang kalat sa kanyang desk at nagmamadali nang umalis sa opisina ng
ominium, simple ang loob nito. Walang gaanong mamahaling kalat, toilettries, at mayroong lang shower, at walang bathtub.
yung tipong wala na tayong matapakan sa sahig sa dami ng kalat. Ayos lang maglaro kayo basta hindi ninyo iiwan ang mga l
amang ang nakasindi sa sala't kusina. // Inimis niya ang kalat. Winalis muna ang sahig bago nilampaso ang putik at bubbl
urina // iyon ang balita lubog sa utang // ewan din pero kalat dito 'yan // maski ipagtanong n'yo sa iba // ipagpalagay
// may isang linggo yata siya bago nagbalik kina Dede // kalat na ang dilim nang siya'y tumawag // si Dede ang sumalubon
duluhang nagsasanib ang dagat at langit // takipsilim at kalat na ang laho sa loob ng gubat // ang totoo'y pasulyap-suly
awain ng bata ang sulat-krayola sa sahig at dingding ang kalat na medyas angilan sa mesa mga tampo-tampo pag pinatutulog
ang marurungis magugulo nag-iiyakan at bahay na maraming kalat nakatambak ang maruruming pinggan nakabunton ang mga laba
mga daliri ni Julio // marumi ang salamin ng kabaong sa kalat ng mga gamugamong nasalab sa init ng mga bombilya // dinu
akatlo hanggang sa magkagutay-gutay ang retratong naging kalat sa carpet // hingal na bulong sa sarili ni Galatea // #9
kalatas
H
D
H
H
y
kailangan nitong sabihin sa kanya. Nakalagay sa maikling
tte ang kwarto ng boss nila. Nagpaalam ito at sinabi ang
nang lahat. // Kasabay noon, nagpadala ang balo ng isang
// Ilang sandali lamang ay natapos basahin ng binata ang
personal na idineliber ng isang Salvador Ramiro. Wika ng
kalatas kung saan sila magkikita at mag-uusap. Sa isang restora
kalatas na tinanggap sa telepono. Natuwa rin ang boss niya. Bin
kalatas sa media sa pamamagitan ng kalihim nito. Nakasaad roon
kalatas. Nakangiti itong bumaling sa kanya. // "Kung gayon pala
kalatas: // Dante, baby! // Thanks for your help. You saved my
8
6
9
6
8
kahit saan ka man naroroon sana'y abutin ka nitong aking
gas niyang pagmamahal subalit hindi ako tumutugon sa mga
ng Abril // noon ako nagkaroon ng higit na pang-unawa sa
nang sila'y maghiwalay ay tumanggap si Chayong ng isang
ra't sinungaling nabibingi ang dalangin sa nagparam nang
kalatas
kalatas
kalatas
kalatas
kalatas
//
na
ni
ni
sa
ibig ko lang sabihing ako'y nanghihinayang na di tay
iyon // mababatid pa kaya niya ang tunay kong nilolo
Apostol Pablo sa mga taga-Corinthia na nagsasabi //
Miguel // at nang matalastas natin ang nakalulugod n
kulubot na umaga at nakubang takipsilim // at sakali
kalaunan
H
H
H
W
T
d
t
d
t
W
v
C
G
v
9
4
3
7
0
2
7
5
1
mang ang pagri-release ng mga ito sa budget ng Nostalgia
hinawakan ang kanyang kamay. Sa una'y parang dampi lang,
g sila sa workshop ni Tony Mabesa sa basic stage acting.
i Aya nang maramdaman ang mainit na hininga ni Jim na sa
o. // Ngunit hindi lubusang natalo ng dayo ang tagaroon.
tugtog. Nangapa sa teklado ang mga daliri ng dalaga. Sa
ayong pananakot, napapasunod siya ng kanyang ina. Ngunit
dagok, Libay, dahil matindi ang dating, masakit. Pero sa
a kanila si Mang Oscar kapag may padala ang kanyang ama.
rin siyang mapili para sa kanya o sa kanyang Mama. // Sa
inas. "Kapag ho gumagabi na roon, hindi na ako mapakali.
g siya sa bahay. Pinaputol ang mga linya ng telepono. At
ng bruha. // "Galit yata sa akin si Dea." Wika ng binata
ang ari ng gobyerno ay masakit na rin sa kabang-bayan sa
ng nalagutan ng hininga hanggang sa nanigas at natuyo sa
ro na naging Sampiro // ang Sampilo ay Sampilong na nang
Larry ay hindi mismo ang laro kundi ang ibubunga nito sa
nagsimula ang pagkukuwento sa ikatlong panauhan // nang
mga salitang ating nahiram sa ibang wikang banyaga na sa
akakibo ang papa niya pinag-isipan ang sinabi ni Eric at
Diyos ko gumaling lang po ako ako'y magpipenitensiya //
// malakas pa ako di ba // ano kamo // malakas pa ako //
ong no'ng Nikki // e ayaw sabihin ng Gabby kung bakit //
kalauna’y hindi na basta naaatraso lang. Dumating sa puntong wa
kalauna’y naging gagap. Gagap na may papisil-pisil. // "Just ta
kalauna’y naging kasapi na sila ng UP Repertory hanggang sa mag
kalaunan ay hinalinhan ng marahang haplos ng kamay. Impit ang d
kalaunan ay lumaki nang lumaki ang natatalo sa mga dayo. // Sa
kalaunan ay nagawa niyang ulitin ang tugtugin. Na sinikap maire
kalaunan ay nagbunga rin naman ng hindi mabuti. Ngayong nagkaka
kalaunan, gumagaan ang katindihan..." // "Nababawasan ang sakit
kalaunan, kahit walang dapat dalhin sa kanila, pumapasyal doon
kalaunan, natagpuan rin niya ang hinahanap. "Bagay na bagay ito
kalaunan, pati na si Fred at mga anak namin ay nagiging nerbiyo
kalaunan, pinadiskunekta pati ang doorbell sa gate. Pero hindi
kalaunan. // "Hindi!" Sansala ni Sha-Sha. "Talaga lang hindi ma
kalaunan. Nanatiling sumusunod si Eric sa sasakyang dala ng sar
kalaunan // at ngayon iniwan na niya ang kanyang katawan para s
kalaunan // isang katangian ng wikang Tagalog na paikliin ang m
kalaunan // pagmamatwid niya noon nang marinig ang pagpanig ng
kalaunan ang mga tunay na pangyayari ay naragdagan ng kaunting
kalaunan ay ating ginamit at naging bahagi ng ating wika // ang
kalaunan ay isinagawa // doon nagsimula ang kontak ng dalawa //
kalaunan hindi lamang pagliligtas sa sarili ang naging layunin
kalaunan nababoy ang bodabil // isinara ang Clover // burlesk n
kalaunan napilit // pero ang sabi lang meron daw siyang isang p
kalawakan
E
s
W
k
k
s
g
s
C
g
s
buong biyahe at naibsan nang nakita niyang kagandahan sa
ga awitan ng isanlibu't isang mga tinig-bata, habang ang
ib, hinayaan niya ang sariling lumutang, pumailanlang sa
la sa kalye sa harap ng Manila Hotel at sa damuhan na sa
magpatuloy sa pamamasyal mula sa breakwater hanggang sa
ot ng parang bulak na mga ulap habang nakalutang sila sa
kanyang mga palad. // Pumihit si Ronald na nakatanaw sa
aso't kamay palayo kay Tikbalang na parang lumalangoy sa
itinag sa kinauupuang tumba-tumba si Elena, nakatanaw sa
uhanginan. Malayo sa karamihan. Nakatanaw lamang siya sa
a s'ya sa likod nito at s'ya man ay nakalutang na rin sa
kalawakan
kalawakan
kalawakan
kalawakan
kalawakan
kalawakan
kalawakan
kalawakan
kalawakan
kalawakan
kalawakan
ang mga kalungkutang nadarama niya. May bukas na nagh
ay waring nabubuksan sa isang kakaibang daigdig na ya
habang sumisisid sa kanyang diwa ang walang kahulilip
ng Luneta naglakad patungo sa pampangin ng Manila Bay
ng Rizal Park. // Nakawiwiling panoorin ang mga nakit
ng bilyun-bilyong mga bituin. // Ngumiti siya sa maki
ng dagat mula sa bukas na bintana. Inabot ng mga kama
ng dagat ng liwanag. Nagsiksik siya sa nakaupong tila
ng dagat. // "Ala'y hindi ako naniniwala. Sabihin mo
ng dagat. Sa nag-uunahang mga alon. Sa mga bangkang p
ng iba't ibang klase ng mga bituing may iba't ibang l
H
H
s
s
O
j
s
n
n
s
M
q
W
b
s
s
s
s
8
3
8
9
0
0
9
7
9
9
8
4
6
9
0
4
2
3
9
7
9
6
7
8
katotohanan ay sintalim ng kidlat na biglang pumunit sa
ni Agnes ay pumapaimbulog siya sa isang walang hanggang
umilipad si Tikbalang. Lumulutang-lutang na lang sila sa
log hanggang iluwa sila ng tuktok ng punsong buhangin sa
tinatanaw niya sa malayo. Hinuhugot ang paghinga niya sa
there, watching us... and our coming kids." Sumulyap sa
p ni Tikbalang sa papanipis nang papanipis ng liwanag ng
tong kinalalagyan natin, itong mga ibong nagliliparan sa
tong kinalalagyan natin, itong mga ibong nagliliparan sa
ang basang-basa gayong nagsisimula pa lamang ang unos sa
uwan at bituin at dinadala nila ako sa kadulu-duluhan ng
mabas na puting usok dito at unti-unting pumailanlang sa
gaw siya upang pagmalasin ang Kaakit-akit na panoorin sa
kabagut-bagot na palabas tungkol sa isang paglalakbay sa
ilyun-bilyong mga bituin para makarating sa karurukan ng
itsit ng mga kidlat at dagundong ng mga kulog. Ang buong
/ Ngayo'y nakabilot siya sa balumbon ng sutlang sapot sa
Tikbalang sa tumatawag na si Nini mula sa nagdidilim na
ng ibong iyan ay nilalang ng Panginoon upang liparin ang
at ang aking tinig ay tinangay ng hangin at umagaw-aw sa
ng ating natutuhan ang daigdig ay bilog at nakalutang sa
mangkok na sinagan na siyang nagpapadala ng mga bugso sa
la sa pangmalas // tumitingkad ang kaputian sa bughaw na
anda nang maglakbay patungo roon // at itinuro ang buong
ng mga gas na nakalalason sa paligid // unang ginamit sa
ometa'y napakaraming buntot // nakikita itong pasabog sa
g ibon // isang astronot // lahat ng pagtatakbo sa buong
na may mga anghel // katakut-takot na mga bituin // ang
y walang pulbos sa mukha // ang kislap nila sa bughaw na
nting bumabagsak sa isang mundong nagdidilim // buhat sa
g ng mga tagaroon ay dagat at hindi dagatan dahil sa may
may 150-daling pinggan // ang mga bagay at pangyayari sa
riyan ang bituwing panununtunan mo kung naglalayag ka sa
asandal nito sa balikat ng isang burol tanaw ang berdeng
si Eric lumalabas siyang musmos walang muwang kumpara sa
Observation Point // sa malungkot na pulo ng Alcatraz sa
la akong interes kumilos // alangang humanap ng balon sa
pansariling interes at umugnay sa pamamagitan ng wika sa
sa pinakamababa hanggang sa pinakamataas // tunay na ang
katawang sakbibi ng kalungkutan siya'y ulila sa gitna ng
ay // at kung taong-bundok kang bigla nang nakasulpot sa
ng bahay-kubo o bahay na tisa sa gitna ng puting isla sa
kalawakan ng langit-langitan ni Agnes. Muli niyang tinunghayan
kalawakan ng ligaya. Ligayang sa tanang buhay ay noon lamang ni
kalawakan ng maraming-maraming bituing iba't iba ang laki at kl
kalawakan ng papawiring maliwanag sa bilog na buwan at maraming
kalawakan nito. Parang ang lupa'y pinagulong nang pinagulong, p
kalawakan si Menard. // Ilang saglit pa'y naglalakad na sila pa
kalawakan si Nini na pabali-baligtad sa dagat ng dilim na pinaa
kalawakan, itong mga salitang sinasabi ko sa iyo ngayon... ANG
kalawakan, itong mga salitang sinasabi ko sa iyo ngayon... ANG
kalawakan. // Hinamig ni Tikbalang ang lahat ng kanyang natitir
kalawakan. // May lalaki sa panaginip ko. Nasa kabilang pampang
kalawakan. // Napaatras si Rudolfo sa takot. Mahigpit pa rin ni
kalawakan. Mula sa kanyang kinatatayuan ay kitang-kita niya ang
kalawakan. Nagpasalamat din siya dahil makatutulong ito upang d
kalawakang iyon. // Hanggang makarinig siya ng mga awitan ng is
kalawakang parang paraiso kangina lang ay matinding binabalisa
kalawakang sinasabukay pa rin ng hangin at ulan at pinag-aagawa
kalawakang wari'y pinagtatampuhan ng papalubog nang buwan at na
kalawakan // ang ibong nagbigay ng butil kahapon ay siyang ina
kalawakan // hinaplit din ni Ama ang inaararo ayaw iwan para bu
kalawakan // ipaliwanag mo nga Roberto kung paanong nangyari it
kalawakan // isinasaad ng Rusya na mayroon silang higit pang ma
kalawakan // kawangis nito ay isang kimpal na bulak sa pisngi n
kalawakan // sa kanyang pag-alis isang buhay ang isinilang // n
kalawakan ang selula ng panggatong sa mga artipisyal na mundong
kalawakan at pinatutunayan din ito ng mga larawang kuha sa mga
kalawakan ay kahangalan kung ako ang tatanungin mo // Daddy //
kalawakan ay nagpaliit sa pampa // tapos parang nais kong humal
kalawakan ay tanglaw ng aming upos na buhay kahit na dilaw sa g
kalawakan ay tumimo sa puso ni Virginia ang matinik at magaspan
kalawakan din naman // #114 // susmaryosep // bago umalis ay na
kalawakan na hindi makita ng mga astronomo optiko // bagong pag
kalawakan nang dagat // wala akong hangad Anak ko kundi kamtqan
kalawakan ng Pacific Ocean // hanggang sa kadulu-duluhang nagsa
kalawakan ng alam nito // kung minsan nadarama niyang pinagtata
kalawakan ng dagat // at sa dako pa roon sa ibayo ng daigdig sa
kalawakan ng disyerto // gayon pa man kami ay nagsimulang magla
kalawakan ng karanasang pambayan // gayon din ang nangyari sa I
kalawakan ng pagkakaiba-iba ang nagtatalaga ng antas ng pagkasu
kalawakan ng pagnanasa na gumiliw at giliwin // guliliw at gili
kalawakan ng panitikang iyan paanong maiwawaksi sa isip na nasu
kalawakang asul isang lenteng uranyo sa pinilakang panginorin /
7 rang isinabog na sinulid na isa nang makapal na dilim sa kalawakang nagbabanta ng daluyong // ang lakas na dadagundong m
6 mang sa pinto ang isa sa mga may sugat ay napatingala sa kalawakang walang hanggan at ang walang buhay niyang titig ay d
kalawang
O
Q
v
8
8
8
8
8
6
8
8
4
0
uide nila ay ang maliliit at maiitim na dumagat na kulay
onstruktura. Ang bubong na yero na kulay tsokolate na sa
oti lamang ang hindi nagtatrabaho sa pamilya. At ito ang
oon sa kanya talagang walang sumisira sa bakal kundi ang
ya // katulad nina Mrs. Reyes at Mrs. Santos ay bakal at
l ay iyong tuwirin // walang sumisira sa bakal kundi ang
king iyon // talagang walang sumisira sa bakal kundi ang
at pangangailangan // walang sumisira sa bakal kundi ang
gkal ay nagtutukaan din walang ninira sa bakal kundi ang
aga o tuyot na sangang kumakalmot sa metalikong titis ng
inuring mong kaibigan walang sumisira sa bakal kundi ang
rang sinaksak ang puso niya ng isang ice-pick na puno ng
napakaganda ng mga dahon sa puno may dilaw pulahan kulay
kalawang
kalawang
kalawang
kalawang
kalawang
kalawang
kalawang
kalawang
kalawang
kalawang
kalawang
kalawang
kalawang
ang buhok. Kapag nakahuli sila ng baboyramo o usa, nan
ay napapatungan ng mga lumang gulong ng trak kaipala'y
na sumisira sa kanila. Ito ang lason sa buhay ni Ester
// #204 // natalo ang inyong usapin sapagka't walang s
// #229 // baro't saya lamang ang tangi niyang kayaman
// #73 // kapagka tunay na bakal sa apoy nalalaman //
// ang kamag-anak naming si Luis ang nagsuplong sa ami
// ang pinakamalaking kasalanan ng bayang Pilipino ay
// hus // mga halimbawa iyang hindi maiuukol sa iyo at
// sinong hindi mababaliw sa saglit na alimuom kung Ab
// walang masamang tinapay sa magkakaibigan // ang kam
// wika ni Benigno pinilit na maging masuyo ang tinig
kulay orange at kulay tsokolate // siguro ang pinakama
kalawangin
B
O
O
O
B
3
5
9
9
9
8
Z
Z
8
USYAW ang kalangitan, sayang. Natatabingan ng mga yerong
y pasemano kung saan nakapatong ang mga basag na paso at
ang divider naman na nakasandal sa isang poste ang isang
oste ang isang kinakalawang na yero. Nakasabit ang isang
mga taga-looban. Nagsasalimbayan ang mga yero, bubungang
rang pasahan ang sasakay sa gandang kotseng 'yan // baka
ng // busalsal ang pagkakapalitada // may apat na kamang
i na makilala ang dating kulay nito // kalawangin ito at
isekleta kaya hindi na makilala ang dating kulay nito //
it // na nakakapagpaalaala sa akin na ang ating kalan ay
ay umuwi na // hindi na ako makakanta na gaya ng dati //
yo // tiyakin ninyo na ang ilalim na bahagi ng mga hindi
ing halaga na ito ay walang samang nagagawa // ang hindi
aya ng dati // kinakalawang na ang aking tinig ngayon //
kinakalawang ang paglubog ng araw sa kanluran. Umaanino ang sal
kinakalawang na lata ng Ovaltine at Nido, patay na lahat ng nak
kinakalawang na yero. Nakasabit ang isang kinakalawang ring ala
kinakalawang ring alambre sa magkabilang dulo ng sala. Nakasamp
kinakalawang, umaanino ang mga nakadagang lumang gulong ng sasa
kalawangin // kung ikaw lang ay magbibihis Claire aayusin ang b
kalawangin ang plehe sa tabi ng bawat isa may munting kabinet n
kalawangin din ang kulay ng matandang lalaking Malay na nagpapa
kalawangin ito at kalawangin din ang kulay ng matandang lalakin
kinakalawang na // nahihiya tuloy ako sa tuwing magkakabisita t
kinakalawang na ang aking tinig ngayon // kinakalawang na si Ma
kinakalawang na lutuan ay mayroong tanso aluminyo o kaya 'y bal
kinakalawang na lutuan stainless steel ay waring may kamahalan
kinakalawang na si Mang Toribio sa pagka-mangwawalis sa daan //
h
A
H
a
a
c
E
N
an sa iyo ay pang-unawa sa nalilito kong damdamin. Hindi
ati ina nila'y pinasusunod na tila anak lamang. Lahat ng
ayon pala'y malaya ka, Agnes?" // "Hindi pala nawala ang
mukha. // "Ano ba ang gusto mo sa buhay, Lily?" // "Ang
gusto mo sa buhay, Lily?" // "Ang kalayaan ko." // "Ang
anoon kay Sha, hindi ibig sabihin, binibigyan na kita ng
ita niloloko. At kahit papa'no naibalik ko na sa iyo ang
sa wikang Ingles. Ngunit kung susumahin ay nais nila ng
kalayaan
kalayaan
kalayaan
kalayaan
kalayaan
kalayaan
kalayaan
kalayaan
kalayaan
ang hinihingi ko, Pete." // "Sabi ko sa iyo noon, laha
ay ibinigay niya kay Marissa. Totoo nga yata ang parat
ko kahit kailan." // "Puwede ka nang magpakasal ngayon
ko." // "Ang kalayaan mo, o ang kagalingan ng pamilya
mo, o ang kagalingan ng pamilya mo. Alin?" // "Pareho
mo. Akin ka pa rin. At hindi ako makapapayag na agawin
mo. I wish you luck and happiness." // Malinis talaga
mula sa panghihimasok ng mga Amerikano sa Pilipinas. /
N
y
H
A
f
A
l
J
A
l
A
P
W
q
l
H
C
r
H
I
0
7
8
5
9
7
4
7
Z
Z
7
4
6
7
Z
7
6
3
8
8
7
2
tinding paniniwala niya sa mga ipinaglalaban ng kilusan.
mong mag-asawa, Ric. Ayaw mong isugal ang katahimikan at
p sila ni Benjie ng mga magulang nito. Noong ang dila at
kayod. Ang gusto ni Alvin ay agawin sa kanya ang bagong
"Inalok kita ng commitment pero ayaw mo. Ang gusto mo'y
ahit malungkot ang mapag-isa, hindi niya ipagpapalit ang
araw na iyon ng Septiyembre 28 ang unang araw ng kanyang
yo sa kanila. To the point na halos nawawalan na sila ng
oras nilang mag-asawa ang ipinamamalas nitong pambatang
a mabilis na paglipad. // Ito ang ika-17 gabi ng kanyang
win ito dahil mangangahulugan 'yon ng pagsuko ng kanyang
agara. // Sa gulang na 24, makakamit ni Maya ang kanyang
rilyo pa. Magpakabait lang tayo, makakamit din natin ang
mpas, doon mapupunta. Sana tulad tayo ng mga ibon na may
Nang sumikip na siya sa loob ng nitso, ang pagkawala ng
porsiyentong may damdamin nga siya para sa binatang ang
akatakas sa sulok na minsa'y kinasadlakan at ngayo'y may
ung minsan, maging sa loob ng banyo ay nawawalan siya ng
kanya kay Sonny. Ang tanikala palang lumupig sa kanyang
n fact, ibinigay ng mga ito sa kanilang magkakapatid ang
bakas ng dalawang tumaranpok // iyon ang daan patungong
g ang isang suyuan pag-iibigang sintibay ng pananalig sa
huwisyo at panatismo ang magtatarak ng muhon sa lawak ng
ig ko'y magtanim ng kaalaman na siyang tunay na binhi ng
g nang-aalipin sapagka't karapatan ng tao ang humanap ng
g makipaglaban sa mga Kastila at sa gayon ay makamit ang
ndi Ojie // kung magsalita ako parang binibigyan kita ng
apangalagaan ang kalayaan sa impormasyon at iba pang mga
lalaki 't babaeng sumigaw ng para sa ating karangalan at
a lumiliwanag na pananaw // isisilang na muli ang tao sa
nza superior sa konteksto ng pakikibaka ng bansa para sa
ang kolonyal // hindi pa rin natin natatamo ang tunay na
sa kanila ay sa sila ang magiging bayan bukas // at ang
g kahalagahan ng demokrasya at ang tunay na kahulugan ng
kalagayan sa hinaharap // malaya // pagka't babawiin ang
a sa kanyang matagumpay na tulang Ang Dalaw at Panata sa
igit na mahalaga pa yata ngayon ang sikmura ng tao kaysa
ong umalis kang nakatali sa 'kin ibinabalik ko 'ng iyong
hay // mamamayang walang karangalan isang bansang walang
// buti pa ng hayup sa kagubatan kaysa mamamayang walang
Independencia ipinagpatuloy ang makabayang tradisyon ng
Sandra sa katinuan niya kaibig-ibig si Evelyn sa kanyang
kalayaan ng bayan laban sa pansarili niyang kapakanan. At ngayo
kalayaan ng iyong pag-iisa." // Mali ka na naman, Isabel. Kung
kalayaan nitong magsalita'y tila ipinangaw ng awtoridad ng magkalayaan para ipalit ang kita nito bilang taxi driver, maliit n
kalayaan sa lahat ng bagay. Ginawa mong parang laro ang ating r
kalayaan sa paglayo kay Alvin. // Sa paglalakad hanggang SM, in
kalayaan, ikinataranta niya ang pagkaluwal sa liwanag. Muntik n
kalayaan. // "Kadalasan ay nalilimutan nating nagdaan din tayo
kalayaan. // Abala ang mga trabahador sa ilang kumpuneng ginaga
kalayaan. // Katulad ng mga ninuno'y apektado nga siya ng tunog
kalayaan. // PAGMIMINTENA ng tatong Linggo nilang seminar sa Pi
kalayaan. Mamimili siya ng gusto niyang pamumuhay. Di tututol a
kalayaan." // "Gaganti ako, Pare." // "Pinatay mo na ang may at
kalayaang lumipad. 'Yun bang walang kinatatakutan. Kahit saan p
kalayaang magkikilos ay nahalinhan ng talas ng pakiramdam. Wala
kalayaang magmahal at mahalin ay sinisikil ng mga despotikong m
kalayaang makapamili ng sariling langit, langit na sa malao't m
kalayaang mapag-isa. // Kung bakit kasi hindi pa natuluyan, nan
kalayaang pansarili'y hindi naman pala naikandado maski minsan.
kalayaang para sa kanila ay dapat lamang na maranasan ng mga na
kalayaan // #102 // kung ikaw ay pamamanahan at kinakailangang
kalayaan // #52 // natapos ang digmaan at ang mga gerilya'y nag
kalayaan // #88 // saan galing Mister Magaling puyat kang dumat
kalayaan // ako'y mananalig na ang kalayaan ay karapatan ng lah
kalayaan // ang bayang walang kasalanan ay siyang magdurusa //
kalayaan // ang kaniyang kapalit na si Gobernador Primo de Rive
kalayaan // at 'yon ang totoo no'n // #132 // ano ba 'ng kakaya
kalayaan // ayon kay Jose B. Syjuco ang Philippine Press Instit
kalayaan // ayon sa kanila 'y ibinubunyag ng mga Kastilang kami
kalayaan // dadampulay ang walang kamatayang buhay sa ating pan
kalayaan // gayunpaman bagama't ang kurikulum ay masasabing mak
kalayaan // hindi magagawa kapagkaraka ang mga pagbabago // kai
kalayaan // hindi pa nga nawawala ang pagnanais na lumaya nguni
kalayaan // ipinaalaala niya sa mga tao ang mga suliraning kani
kalayaan // kung gayon mga kapatid kayo 'y nahahandang sumapi s
kalayaan // mapapansing pati ang taktikang panretorika ni B.R.
kalayaan // narinig ko po ang sabi ng isang ginoong maganda ang
kalayaan // naumid si Beth // para siyang malulunod sa biglang
kalayaan // nawawala ang ari nguni't ang uri ay hindi // ang am
kalayaan // sa oras ng kagipitan nakikilala ang tunay na makaba
kalayaan // sa pahayagang ito unang nalathala ang Mi Ultimo Adi
kalayaan // si Sandra ang babaing maiiwan niya kahit saan at hi
0
7
7
7
4
7
Z
7
7
8
8
7
8
7
8
5
7
8
7
8
5
8
7
0
4
1
7
7
0
7
7
7
7
7
7
6
8
5
7
7
7
7
dito // diyan ginaganap ang palatuntunan para sa Araw ng
pagpapahalaga sa mga natatanging araw kagaya ng Araw ng
ngton upang hilingin kay Pangulong McKinley na bigyan ng
ng Siam // nang mabawi ng mga taga-Cambodia ang kanilang
a'y ipinatatapon o ipinababaril // bawal na maghangad ng
luyan na itong namatay // #9 // isa sa mga inilathala ng
yaya ng kalayaan sa ilalim ng pamamatnubay ng katarungan
udula ng drama simboliko at ng mga makatang tumutukoy sa
ang Philippine Newspaper Guild ay isang hakbang para sa
anap ko ang laya nang sa bayan at sa lunsod ay wala nang
ong tuyo na ang dugo ng asasinasyon luoy na ang dahon ng
ang batas laban sa kalaswaan ay may tuwirang ugnayan sa
aari ninyo akong patayin ngunit hindi ako magtataksil sa
on ang paningin sa susunod na halalan // ang pag-asam sa
t ngayon ay lalong mabigat dahil alam ko na // alam kong
ang tunay na binhi ng kalayaan // ako'y mananalig na ang
yag ang lumikha ng tunggalian // sa ganitong pananaw ang
matalino at isang tunay na diplomata // ang pagtatamo ng
g himagsikan ay patuloy na ibinandila at ang simulain ng
a na // tayo'y di na mga tagasunod lamang // kung walang
yaan ay karapatan ng lahat ng bayan at ang pagmamahal sa
nakabaon sa buhangin // di ko ipinagluluksa ang presong
an sa mga karapatang sibil ay ang sumusunod karapatan sa
sang lahing kayumanggi na naging bantog sa pagmamahal sa
ayan o bilang porma ng pagluluksa sa pagkamatay umano ng
mo na lang hindi niya 'ko anak pero isasakripisyo ko ang
ay ang kalayaan sa isinaunang pagsupil o sensura at ang
laban sa ibubungang kaparusahan // ano ang kalikasan ng
/ ang hindi nalalaman ni Chito na sa kanyang hinihinging
sa Estados Unidos // ang Estados Unidos ang nagbigay ng
inatawan sa Amerika siya ay nagsumikap upang makamit ang
Amerika ng isang panukalang-batas na nangangako ukol sa
n ng Barasoain sa Malolos Bulakan // pinagtibay nila ang
iktaduryal ni Aguinaldo ang pagpapahayag ni Aguinaldo ng
a at iprinoklama noong Hunyo 12 1898 sa Kawit Cavite ang
usang Hapones // ang bagong kaayusang ito'y pumapatay sa
ani ay sumakabilang-buhay na hindi man lamang nakita ang
hin ang pagsisikap upang mapangalagaan ang karangalan at
n // ang pagsasalungatan kung gayon ay isang elemento ng
ema ng Estados Unidos malinaw na ipinakikitang bahagi ng
lim ng isang mapanggaping diktadurya // #40 // bahagi ng
ay ng kapangyarihan kailangang maipagkaloob sa kanya ang
kalayaan
kalayaan
kalayaan
kalayaan
kalayaan
kalayaan
kalayaan
kalayaan
kalayaan
kalayaan
kalayaan
kalayaan
kalayaan
kalayaan
kalayaan
kalayaan
kalayaan
kalayaan
kalayaan
kalayaan
kalayaan
kalayaan
kalayaan
kalayaan
kalayaan
kalayaan
kalayaan
kalayaan
kalayaan
kalayaan
kalayaan
kalayaan
kalayaan
kalayaan
kalayaan
kalayaan
kalayaan
kalayaan
kalayaan
kalayaan
kalayaan
kalayaan
Araw ng mga Bayani Araw ni Rizal at iba pang pambansan
Araw ng mga Bayani Sigaw ng Pugadlawin Araw ng Paggawa
ang Pilipinas // hindi naging matagumpay ang ating kin
ang Pilipinas ay nakipagkalakalan sa Cambodia // ang m
ang isang alipin // kinailangan ang isang Bonifacio at
ang tulang Pag-ibig sa Tinubuang Bayan ni Andres Bonif
at demokrasya // ito ang palatuntunan ng pamahalaan na
at ibang paksang peligrosong talakayin noon // ikalawa
at kapangyarihan // ang kalayaang humanap ng kanilang
at katarungan // #83 // kung ikaw ma'y ulila pagmamaha
at lumulusog ang mga piitan sa buto ng mga taong tumut
at pagpapahayag // hindi mabibigyan ng proteksiyon ng
at sa aking bandila // kaya ngayon at magpakailan man
ay halos di-mabanaag na bahagi na lamang ng nakaraan /
ay isang panaginip lang na higit na mahalaga ang kanin
ay karapatan ng lahat ng bayan at ang pagmamahal sa ka
ay magiging mabuway sa pagkahilig sa pakikiayon // ang
ay siya nang pinakamataas na adhika ng sinumang nilala
ay tinulungan nilang maging buhay sa kamalayan ng taum
ay walang liwanag // ang bibig ng ilog ay maaaring sar
hangga't di namumuksa at naninira ay isang kapuri-puri
kahit kalawaka'y nakakarsel // di ako makatang Chileno
karapatan sa pagpili ng kanyang relihiyon at ang karap
katapatan katapangan at kadakilaan // dahil nga sa mga
kaugnay ng batas-militar // may mga eskuwelahan no'ng
ko ikaw pa kaya // iyon nga ang ikinalilito ko Eric //
laban sa ibubungang kaparusahan // ano ang kalikasan n
laban sa sensura // ang kalayaang ito ay inihaharap sa
may mga pananagutan siyang dapat niyang gampanan // al
ng Pilipinas // bilang pagtanaw ng utang na loob ng mg
ng Pilipinas // hindi siya nabigo sa kanyang paghihira
ng Pilipinas // sa panukalang batas na ito ay napapalo
ng Pilipinas noong ika-29 ng Setyembre 1898 // nagbala
ng Pilipinas sa Kawit noong Hunyo 12 1898 ang pagtatat
ng bansang Pilipino // pinalitan ni Aguinaldo ng isang
ng bayan at lumalagom sa kayamanan ng bansa // pinapag
ng kanyang bayan // ang iyong mahalagang liham ay suma
ng karaniwang taong-bayan at ipagpatuloy ang pagbaka s
ng pagpapahayag // ayon kay Punong Mahistrado Holmes n
ng pagpapahayag ang lumikha ng tunggalian // sa ganito
ng pagpapahayag ang pagbibigay maging ng mga ideyang s
ng pagpapahayag sa pagsasalita pagsulat at pamamahayag
7
7
4
7
7
7
Z
7
0
7
7
Z
7
7
9
7
7
7
3
7
7
7
8
7
7
7
7
7
7
7
9
7
7
5
7
7
2
7
7
7
7
7
Press Club sa isang dako ay naglalayong pangalagaan ang
kapangyarihan nito ang siyang may kakayahang sumupil sa
ko sa makitid na papel ng isang babae natiyak ko na ang
nayan sa pakikipaghamok para sa bayan sa pagtatanggol sa
angulong-tudling na kung bakit dapat magbitiw si Ople sa
na Mga Kano Huwag Makialam sa mga Pinoy na nalathala sa
States of America ngayon noong 1775 // bigyan mo ako ng
atas nagtatag ng Pamahalaang Commonwealth at nagbigay ng
atanim doon // #20 // ikalabindalawa ng Hunyo // araw ng
ng layunin ng kanyang pagtungo rito ay ang pagbibigay ng
kundi gayon din sa mga Amerikano at mga kaibigan nila sa
ay magtatalaga sa atin at sa salinlahi ng mga biyaya ng
ara pag-isahin ang mga mamahayag upang mapangalagaan ang
emento ng kalayaan sa pagpapahayag // ang mga ito ay ang
niya // labinlimang araw pa lamang siyang nakadarama ng
pamamahayag ay kasama ng mga kalayaan sa pagsasalita at
iran o di-tuwirang mga pahayag // dalawa ang elemento ng
ag sa pamahalaan para malunasan ang mga karaingan // ang
// patawarin mo ako ginawa ko 'yon para magkaroon ka ng
okratiko tulad ng kalayaan sa pagsasalita at paglilimbag
g Pilipinas ang kalayaan sa pamamahayag ay kasama ng mga
gang Batas na ito ay may panukalang demokratiko tulad ng
alagang binubusalan ang mga nasa mass media dahil walang
anin ukol sa lupa sa Kabite // binigyang pansin niya ang
agbabawal ng pagpapatibay ng anumang batas na susupil sa
yodiko sa Pilipinas ay naging salamin nito // #39 // ang
ayaan sa pamamahayag // sa Konstitusyon ng Pilipinas ang
hayag sa pamamansag ng katotohanan // sa pamumulaklak ng
tila naging anakronismo na dahil sa kanilang pag-ibig sa
sa kanilang linya ang hinirang sa sanggunian // #144 //
Luis XIV ang Batas ng Nantes ang matibay na pagtiyak sa
ng Corazon C. Aquino damang-dama ang naging kahulugan ng
yaan sa buong mundo // binati niya ang mga mapagmahal sa
aalisin ang mga tunay na tagarito upang ipagtagumpay ang
bago mag-batas-militar // masikap lamang itong igiit ang
y isang hakbang para sa kalayaan at kapangyarihan // ang
g sa kakulitan ni Irma siya naiinis o sa kawalan niya ng
is lamang ang iniiwing hiyas ng mga iyon // ang malayang
g pagpipiket sa mga welga ng manggagawa // saklaw rin ng
// ano ang kalikasan ng kalayaan laban sa sensura // ang
ay Punong Mahistrado Holmes ng Amerika sa isang kaso ang
g isang tanawing publiko na ang sinumang naroroon ay may
kalayaan ng pamamahayag bilang mahalagang sangkap ng demokratik
kalayaan ng tao sa pagpapahayag // #46 // kaya't maaaring magla
kalayaan nga pala sa higit na pangmalawakang kahulugan nito ay
kalayaan nito // ngunit ang bayan ay di naman nalikha lamang ng
kalayaan noong Marso 25 1985 // tunhan ang naturang editoryal /
kalayaan noong Marso 8 1985 // narito ang naturang editoryal //
kalayaan o bigyan mo ako ng kamatayan // ang yaman at lakas ng
kalayaan pagkatapos ng 10 taon // siya ang may pinakamataas na
kalayaan sa Pilipinas // walang klase sina Lito at Minda // hin
kalayaan sa Pilipinas at ang pagpapabilis sa pagsasanay upang m
kalayaan sa buong mundo // binati niya ang mga mapagmahal sa ka
kalayaan sa ilalim ng pamamatnubay ng katarungan kalayaan at de
kalayaan sa impormasyon at iba pang mga kalayaan // ayon kay Jo
kalayaan sa isinaunang pagsupil o sensura at ang kalayaan laban
kalayaan sa labas ng beaterio ay nagbalik na sa kanya ang mga d
kalayaan sa mapayapang pagpupulong at magpahayag sa pamahalaan
kalayaan sa pagpapahayag // ang mga ito ay ang kalayaan sa isin
kalayaan sa pagpapahayag ay nakakawil sa simulain ng isang demo
kalayaan sa pagpapasiya ayon sa idinidikta ng 'yong puso // pal
kalayaan sa pagpupulong at pagsapi sa mga samahan at pagbibigay
kalayaan sa pagsasalita at kalayaan sa mapayapang pagpupulong a
kalayaan sa pagsasalita at paglilimbag kalayaan sa pagpupulong
kalayaan sa pagsasalita at pagpapahayag // naroon na naman sa k
kalayaan sa pagsasalita at pinawalang bisa niya ang sensura sa
kalayaan sa pamamahayag // sa Konstitusyon ng Pilipinas ang kal
kalayaan sa pamamahayag ay isang konstitusyunal na karapatang i
kalayaan sa pamamahayag ay kasama ng mga kalayaan sa pagsasalit
kalayaan sa pamamahayag dumagsa ng mga peryodiko sa Pilipinas /
kalayaan sa panahon ng malawakan at masugid na Amerikanisasyon
kalayaan sa pananampalataya ang binigyang diin ng mga Amerikano
kalayaan sa pananampalataya ng mga Huguenot // naging destiyero
kalayaan sa peryodismo // muling dumatal ang lakas ng pamamahay
kalayaan tapat at matapang na mga Pilipino at binanggit din niy
kalayaang Pilipinas sa lahat ng paraang magagamit nila // mulin
kalayaang demokratiko ng sambayanan na palitan ang pamunuan sa
kalayaang humanap ng kanilang kapakanan at katatagan at kapangy
kalayaang ibulgar na drama lamang ang lahat // di nakaligtas sa
kalayaang inaawit-awit ng mga ibon ng mga mayang pula mayang pa
kalayaang ito ang mga paggamit ng simbolismo ng isang ideyang n
kalayaang ito ay inihaharap sa pamahalaan // nakikita ng Konsti
kalayaang ito ay nabubuhay sa kaisipang nakikiisa at sa kaisipa
kalayaang makita // ngunit ayon sa Hukuman ang isang mekanikal
Z g namamanginoon sa dayuhang interes // ito ay watawat ng kalayaang nagpapahayag ng pambansang kagalingan ng sambahayan n
7 dilla ang ganitong hungkag na kahulugan ng kabihasnan at kalayaang pampulitika // kahit nang mawala na ang bandilang Ame
8 nhawa'y karapatang tinitigis sa luha pawis at dugo di sa kalayaang umidlip di sa kasarinlang managinip // nakaliliyo ang
kalayuan
X
O
O
F
O
P
q
Q
k
F
O
h
f
i
f
f
Y
c
i
o
o
i
r
h
i
L
S
S
f
B
n
n
L
n
n
n
V
t simula na iyon ng ligaya. Habang pinanonood niya sa di
, utang niya ang lahat kina Melanie at Jongkoy. // Hindi
ium na natatalukbungan ng itim na net. May piggery sa di
mga pumpkin lanterns sa bawat pasimano at bintana. Sa di
na ang mga alagang tupa, baka, kambing at kalabaw. Sa di
lis ang telephone brigade. Saka may sasakyan si Roy. May
ay maaga pa silang bumababa ng bayan upang magsimba. May
Ang pila naman ng traysikel papuntang subdivision ay may
sa pagsalpok sa kabatuhan. Pagmasdan ang mga tanawin sa
g bata marahil. // Pumasok si May sa kanilang bahay, may
ang puhunan, ibinaba ni Audie ang camera at linakad ang
niya, all smiles ang lahat. Maging si Buddy. Na dahil sa
asa bungalow sila ni Amanda na may apat na kuwarto at di
apiko. Habang papalayo sila sa pook na iyon na di pa rin
kaw muna, Miss." Si Maribeth ang itinuro niyon. // Hindi
buuang gastos!" // Napangiwi si Amanda na nakatayo sa di
i at nagpahatid sa Ermita. // Sa isang Karinderya, hindi
Sha." // Napatingin si Irene kay Tony na nakatigil sa di
aklase ni Ruben, kapag nagtatambayan sa isang kantong di
it na tubig, nagpasiyang sumalok ng tubig sa balon sa di
alake. // Si Jeciel naman ay napahinto sa isang tabi. Di
g tinatamad." // Naupo rin sa mahabang sofa si Ruben, di
dagdag na espasyo pag maraming tao ang naglalamay. Hindi
sama sa istruktura ng simbahan. Nasa isang gilid iyon di
gallery. Nakakita agad siya ng isang bakanteng mesa, di
ngin si Miguel sa gawi ng bahay ni Gloria na hindi naman
Sa kainan sa karenderia, napansin din ni Ablet, nasa di
am si Vera, hindi niya nakikita, paminsa-minsan, nasa di
rmal na kulay niyon nang umalis si Nelson. // Mula sa di
pinagmasdan ang ilang mga magkakaparehang kabataan sa di
uruming mesang napag-iwanan ng mga kostumer. // Sa hindi
agat sila, lumalakad sa pinung-pinong buhangin. // Sa di
sanang tumuloy sa may palengke ng Bicutan na hindi naman
il habang pinapakinggan ang isinasalaysay niya. // Sa di
gayon. // Sinipat niya ang bawat sulok ng Club. At sa di
siya maaring magkamali! // Si Mike nga!!! Naroroon sa di
sa daan dahil hilam sa luha ang kanyang mga mata. Sa di
kalayuan ang dalawa, iniisip ni Mr. Gallo ang maaari pang idagd
kalayuan ang kinaroroonan ng rodeo at horsefight kaya linakad n
kalayuan at sa tabi nito'y mga kulungan ng rabbit. May garden s
kalayuan ay ingay na pumapahimpapawid, malikot, masaya ang himi
kalayuan ay matatanaw na ang paanan ng bundok. Maliwanag ngayon
kalayuan din ang Makati. // Malapit nang matapos ang bilangan n
kalayuan din kasi ito sa kanila. Mahigit na dalawang oras ang p
kalayuan ding lakarin at isa pa'y mataas na nga ang tubig. // "
kalayuan hanggang sa tagpuang guhit ng dagat at langit habang n
kalayuan ito kina Anna. Ito rin ang dating bahay ni Samson nang
kalayuan niya sa babae. Nakatalikod ito sa kanya kaya hindi siy
kalayuan niya'y di niya matiyak kung ngiti ba ng ligaya o ngiti
kalayuan sa EDSA at sakop ng Pag-asa. // Lumingon si Amanda na
kalayuan sa Escolta, pagaang nang pagaang ang dibdib ni Irene.
kalayuan sa Makati ang pinangyarihan ng aksidente at wala pang
kalayuan sa abugado. // "Palagay ko'y sobrang doble ang sisingi
kalayuan sa apartment ni Benjie, dito kumain si Mark. Lihim na
kalayuan sa kanila ni Vernie. Naghihintay sa kanila ang binata.
kalayuan sa kanila, ay pinag-aaralan nang tugtugin sa gitara an
kalayuan sa kanila, dala ang maliit na balde. // Hinila niya an
kalayuan sa kanilang bahay. Nasa iisang direksyon ang mga mata.
kalayuan sa kanya. Nagpasakalye ito sa gitara. // At kumanta: /
kalayuan sa lugar, laging may nakaparadang mobile car ng pulisy
kalayuan sa mga pintuan. May nagsisilbi ritong mga doktor for f
kalayuan sa stall na binilhan niyang snack. // Little Christmas
kalayuan sa tindahan ni Gigi. Hindi niya maintindihan ang kanya
kalayuan si Dexter nakatingin lang. Pero hindi lumalapit. // Li
kalayuan si Dexter. Nakatingin sa karinderia. Natutuwa ito pag
kalayuan, hinagod ng tingin ng hagad ang posisyon ng dalawang s
kalayuan, ipinako ang paningin doon sa nagtitirisan ng tagihiya
kalayuan, makikita ang isang matabang babaeng may mga singkuwen
kalayuan, mayroon silang nakitang isang malaki at mataas na bat
kalayuan, nag-aalala lang siya sa madilim na kalye. Naisip din
kalayuan, nasa may pintuan lamang si Nieza, nakikinig sa pag-uu
kalayuan, natanaw niya si Mike. Nakatayo sa may malapit sa pint
kalayuan, pinanunood siya. // "Sometimes when I'm all alone //
kalayuan, sa tingin niya ay may pumapara sa kanya, gustong maki
I
K
m
m
I
m
m
K
E
0
3
3
8
8
3
0
5
2
9
9
9
9
3
9
9
3
7
1
3
8
2
2
6
2
4
1
9
0
oby ang mag-asawang chimpanzee sa isang steel cage sa di
Alicia habang nakaupo sila sa bakanteng bench na nasa di
t maong na pantalon, kaway nang kaway sa kanya sa may di
ala siya at nakita niya ang bundok ng Makiling sa may di
. Mga aguila naman sa isa ring malaking steel cage sa di
igawan nina Dolor at Amy na kanina pa nakatayo sa may di
ni Nenita. Nakakita siya ng ga-kamaong liwanag sa may di
aningin ay si Tom ang kanyang nakita. Nakatayo ito sa di
karinig sila ng dalawang nakabibinging putok buhat sa di
mga pakpak at kapagdaka6isang bahay ang nabuwal sa hindi
a pangarap // may tatanguyngoy na aso sa di niya alam na
a ng kapitan ay nagtuloy na sila sa eskuwelahan na hindi
siya't nilakad ang istasyon ng gasolinahang hindi naman
#57 // isang bankang pula ang nakaupo sa buhangin // di
n pinilit ituloy // binalot kami ng katahimikan // sa di
ngin ng aking buksan ang bintana // nabanaag ko sa hindi
// bigyan mo nga ako ng yelo // opo // maririnig mula sa
inapaparadahan ng kotse sa parking lot ng groserya sa di
an sila sa mga tinikan // ang mga yagyag ay bumabawas sa
dan ang bukirin ng British Northwest Territory na sa may
g ay ang dagat na may mga bangka at mga lambat at sa may
hak // at ang karaniwang paggiik ng mga paa ng kabayo sa
inadya ko siyang sundan noon sa kanyang opisina na hindi
i ito sa labas lamang ng bayan sa tabi ng batis // hindi
auhan ganoon ko sasabihin // ang mga ulap ng alikabok sa
wan mo na 'ko // baka makagalitan ka pa ng // mula sa di
inatawan ang mga bansang nasasakupan ng Espanya dahil sa
// #81 // saan mo natagpuan ito // sa isang lugar po di
sa 'king assignment na pagtuturuan ay sa isang baryo may
payat ang naghahagilap ng makakain sa putik habang sa di
ni Leonila V. Suratos isang ginang na nakatira sa hindi
g ribbon na pula at ipinatong sa isang study table na di
ngayon // duon hu sa bahay ng isang kaibigan nila di hu
lalaki ang galing sa paglilimas sa isang sapa-sapaan di
mga iskuwater sa pook na tinatawag niyang Tambakan sa di
aw-dilim at liwanag na // nakatayong naghihintay siya di
-iingat lamang ako sa pagdalaw sa dormitoryo na di naman
atungo sa bayan // ang lalakarin niya ay totoo nga't may
kalayuan. "It sound silly... Pero kanina pa 'ko inggit na inggi
kalayuan. "Nobyo ko na si Bob." // "Congrat's, ha," tanging nar
kalayuan. // "Bababa na tayo ng bundok Makiling! Narinig ko sa
kalayuan. // "Bakit ako naririto?" Mahina niyang tanong sa sari
kalayuan. // "Tingnan mo'ng female eagle na iyon. Kanina pa 'ya
kalayuan. // Takot na takot ang mga ito habang nakatingin sa ib
kalayuan. kaagad ay nilapitan niya ito. Parang may nagbubulong
kalayuan. May bitbit na bike. Naka-jogging pants. Mukhang kagag
kalayuan. Sinundan iyon ng nakabibinging katahimikan. Walang ku
kalayuan // kumahol ang aso at nagbalik sa dating pagkakatayo a
kalayuan // may nagliliparang paniki na nanginginain sa kanilan
kalayuan // mula sa malayu-layo ay saglit na tumigil si Beth pi
kalayuan // walang makitang ibang lalagyan pinagtiyagaan na lam
kalayuan ang bundok na may punong niyog at saging sa kanyang mu
kalayuan ang fountain na nagbubuga ng tubig sa mga ilaw na naka
kalayuan ang mga liwanag na nagmumula sa mga gaserang hawak ng
kalayuan ang tinig ni Gusting // oy Flor baka madapa ka // hint
kalayuan at lumulan dito // sa sulok ng labi ay sabi ni Dante /
kalayuan at para sa isang gaucho ang pagdatal ay dahilan lamang
kalayuan ay karugtong na ng mga bukid ng Communist China // ang
kalayuan ay mga ibon at Amerika // kailanman sa tanang buhay na
kalayuan ay mistulang tinig na nagpapakatal // gayon ang nangya
kalayuan dito para makatiyak kung anong uri ng tao ang sasamaha
kalayuan may isang tulay at sa gitna naman ng batis ay may isan
kalayuan na pumaimbabaw ay nagpakita sa amin kung saan pinakama
kalayuan nabuksan ang pintuan ng bahay na tabla't yero // sumun
kalayuan ng mga ito // si Ventura de los Reyes ay ating kauna-u
kalayuan sa Mataas na kahoy // hindi ho ba sa lugar na iyon nak
kalayuan sa Maynila // pagbabalita ni Beth sa kasintahang dokto
kalayuan sa Rizal Memorial Stadium sampung manggagawang gutom a
kalayuan sa bahay ng mga Venturina // tanong ni Ditektib Galvez
kalayuan sa filing cabinet // ang itim na buddha ay itinuturing
kalayuan sa gubat na malapit sa batis // Leonor // Papa // paso
kalayuan sa ilog // napadaan sila sa isang makahoy na lugar na
kalayuan sa kanilang bakuran ay hinahangad niyang mangapalayas
kalayuan sa kanto // lingid sa akin may tipanan pala sila ni Ba
kalayuan sa pinagtataguan ko // hindi ko nalaman ang napakasela
kalayuan sapagka't ang nayon ng Masantol ay siyang pinakaliblib
kalbaryo
V
X
nagda-drive. Wala sa hinagap niya na iyon ang simula ng kalbaryo ng kanyang puso. // Umaasa siyang muli pa silang magki
ang babae. Natitiyak niyang simula na iyon ng kakaibang kalbaryo sa kanyang pangalawang mundo -- ang kanyang opisina. /
F
y
k
Z
7
7
8
2
7
na. Ang hindi niya alam, simula pa lamang ito ng kanyang
ence room ng Soriano & Sons ay nag-umpisa na ang kanyang
g kanyang buhay. Parang ipinapako na raw siya sa krus sa
likod sa banig ng paghihirap // naririto siya sa pook ng
blado na ngayo'y di na palasyo ni Pilato kundi bundok ng
susunod ang Pagtuwang ni Simeon Cirineo ang Pag-akyat sa
Tala't sa bayan ay mahal malinaw kung gayong ang kanyang
nang dumating si Butch sa Hayahay Hotel ay parang naging
y binabasahan o kinakantahan ng pasyon na tumutungkol sa
kalbaryo sa pangingibang bayan. // MAALIGASGAS ang hangin sa Ma
kalbaryo, sapagkat nakita niya sa pagkatao nito ang luwalhati a
kalbaryo. // "Kaya nang hindi ako tumagal," madamdaming patuloy
kalbaryo // ang Underpass ng Quiapo ay ginawa upang daanan ng m
kalbaryo // hindi na arte ang paghihirap ng Kristo pag-akyat sa
kalbaryo ang Pagpapako sa Tatlong Salarin ang Pitong Wika puput
kalbaryo ay di nasasayang // #228 // nalasap ni Lantay ang tami
kalbaryo na ang lugar kay Juvy // kung may sakit siya sa puso i
kalbaryo ni Kristo // sa hirap at pagod dahil sa dala-dalang kr
kalbo
X
B
K
F
b
O
x
x
K
8
4
8
9
4
8
4
4
8
4
8
4
9
4
'yung iba, namamasukan. Halos wala nang makaingin dito. kalbo na ang bundok, napansin mo ba?" // Tumango si Fidel. Nali
g O. . ." patuloy na tawag ng naturang bolero ng bingo. "Kalbo, sitenta!" // "Ano daw? Ano daw, Mare, nalingat ako?" naa
a manok, hinimayan ng balahibo." Sabay nguso sa lalaking kalbo. // Napikon si Betina. // "Gaga. Kung ang suklay ay walan
yuyukuang mga tuyot na punong kahoy, naglalakihan ngunit kalbo. // Narating rin ni May ang pinto. Pinindot niya ang door
puwede sa gulong." // "Nagpapatawa ka ba? Hindi ka naman kalbo. At lalong hindi ka mukhang nakakatawa!" inis na sagot ng
retrato sa corkboard. Close-up ito ng isang teenager na kalbo. Nakangiti siya. Sa ibaba ng retrato ay nakasulat, The Ne
Ligaya?" // "Totoo bang gusto ka pang pagbintangan no'ng kalbong imbestigador." // "Ano ba'ng patalim ang ginamit? Beynt
ong mga presa nang dumating si Roque. Kilala na nila ang kalbong imbestigador; di iilang beses na silang nakausap nito.
ula sa mismong butas ng hawak ng bag. Napataas ang isang kalbong kilay ni Betina. // "Sayang nga naman at thrill na thri
tira'y batugan // mabuti pa ang isang kubo na nakatira'y kalbo // anak na di paluhain hindi iyakin // ang di marunong ma
huwag mo munang ipagsasabi ha // ayokong makarating kay kalbo // ano 'ng tarbaho ro'n // hindi ka p'wede ro'n // opisin
ago kamo // ano ang tawag sa ulong mahiyain ang buhok // kalbo // ano ang pagkakaiba ng aso sa pulgas // ang aso ay may
utos niya // nakikita mo ba kung ano ang suot ng anak ni kalbo // at sa sandaling iyon nasira ang pugad ng aming pag-ibi
ngyari 'yon baka hindi lang buntal ang abutin sa 'kin ni kalbo // dumalaw kaya tayo kina Perla // ngayon // oo // masabi
yaw parating nagsasayaw // ang natutulog na basa ang ulo kalbo // kapag naghirap ang tao nawalan ng trabaho // ang taong
-asa na lang e kung me matatanggap na bagong kontrata si kalbo // pag meron s'yang natanggap na bagong kontrata kunin ka
an ko // sige // kumubli ka lang para di ka maispatan ni kalbo // putris 'wag kang sasabak sa ganitong trabaho nang wala
ta ang mga daliri ko // magkanong gupit tanong ng mamang kalbo // tatlong piso // eh ang ahit // dalawang piso // sige a
ang lahat ng kanyang pinaghirapan // tapos minura pa ni kalbo ba 'ng tawag n'yo // #77 // sa 'kin man mangyari 'yon bak
g singko // magaling na hair dresser ang taong 'yan pati kalbo kinukulutan // talagang born comedian ang taong 'yan kasi
a // di ko alam ang 'alan n'ya // pero mataba s'ya medyo kalbo nakasalamin // si Mister Balajadia nga // tingnan mo ro'n
pinakamaayos mukhang pinakamarangal dahil nakasalamin at kalbo pa // inisa-isang mabuti ang kanyang kagamitan takang-tak
a tumitigil ngayon // sa Vito Cruz // nangangasera // si kalbo wala ba // di mo makakapa rito 'yon pag Sabado // s'weldo
kaldero
q
G
D
q
D
F
q
igaw niya. // "Hay naku! Mabuti na lang at takip lang ng
ka sa dinuguan mahawig ang baby natin, magkulay puwet na
una ang kanyang pinuntahan. Nakakita siya ng tindahan ng
ng ulam," wika ni Aling Salvacion habang hawak ang isang
foil ang inihaw na bangus. Mainit-init pa. Nasa malaking
siyang nag-iisa. // Sinilip ni Jun ang natirang ulam sa
i Aling Isa sa kusina. Nakita niya ang nakasalang na mga
kaldero ang nalaglag kundi, sayang ang ulam," wika ni Aling Sal
kaldero ang pamangkin ko, 'no?!" At tumalikod. // Nang kabigin
kaldero at iba pang gamit sa kusina. Pumili siya ng katamtamang
kaldero na tinatakpan naman ni Aling Matilde. // "'Yun pala ang
kaldero naman ang paella. Maraming sugpo. Kung hindi siya nagka
kaldero, pero paborito man niya ang tapa ay hindi kumalam ang t
kaldero. Binuksan niya ang mga ito. // "Luto na pala ang mga ul
D
G
1
Z
Z
1
4
9
mahalan ito kaya magtitiyaga na lang siya sa ordinaryong
it kayo!" Aniya. "H'wag kayong malilikot! May sinaing sa
aban iyon sa mga opisina // lagyan mo nga ng bigas 'tong
t lutuin ang sibuyas hanggang malasado sa isang malaking
'yo kami mapapaalis dito // itutuloy ang pagkain mula sa
nga dito kinakabahan ako // may nabulok na ulam dito sa
na ang tanghalian at tiniyak kong marami pang laman ang
di magiging astronot ka // lalagyan ka namin ng malaking
kaldero. Bumili na rin siya ng kawali, tatlong piraso ng kasero
kaldero. Kumain kayo pag nagugutom na. Mamayang gabi'y maaga ka
kaldero // ang hirap kasi sa mga lalaking kilala natin ang pala
kaldero // ilagay ang sumusunod na apat na sangkap lutuin hangg
kaldero // inyo na ang Sapang Palay at 'yong Carmona // kung sa
kaldero // wala ring tao dito // #28 // pumanhik tayo // wala b
kaldero just in case // paulit-ulit ko pa ring sinasabi // nagkaldero sa ulo at pipintahan namin ng Apollo 13 sa tintang kula
o
A
M
M
h
O
8
9
7
3
// Matuling lumipas ang ilang taon. Ang papalit-palit ng
trabaho si Alvin. // At ngayon, nakamulagat sa kanya ang
tatawagin akong "iha" at bibigyan ako ng isang dosenang
yang walang katapusang ngiti na naka-plaster sa lahat ng
a kanya pagkatapos ng kanilang kasal, na may bilog na sa
mga poster sa dingding na mukhang ginupit sa mga lumang
ayabang-yabang // ang kanyang kaarawan ay pulang araw sa
nanakaw magnanakaw // kinuha ng batang nagtitinda ng mga
oy Jun at Bobby // kung sakaling nabinyagan sang-ayon sa
buntunghininga ang pinawalan ni Isabel bago nilingon ang
9
4
7
9
6
9
4
7
6
6
9
9
6
9
9
0
1
9
9
ang aming kalesa // tumigil sa tabi ng daan ang dalawang kalesa // ang unang kalesa na sinasakyan ng aking asawa at nina
g lugar na malaki-laki // bukas Sabado lalabas lahat ang kalesa // bubuhusan namin uli ang kuwadra // o sige sisipot ako
yan // marami ang naglalakad // gumagamit ng karetela at kalesa // gumagamit din ng mga bangka // mayroon din mga karete
a aking sarili habang inaalalayan ko muli sa pagsakay sa kalesa // kami noon ay nasa lalawigan na ng Rizal // may mga ba
abas sa daan // at si Dr. Morales ay bumaba sa sinakyang kalesa // siya'y isang lalaking mabulas may bilugang pangangata
indi natagalan at umabot din naman sa takbuhan ang aming kalesa // tumigil sa tabi ng daan ang dalawang kalesa // ang un
ng daanan at tigilan ng bus // mangisa-ngisang dyipni at kalesa ang dagisunan ng mga nagyayaot dito // sa ilang matandan
amin maiintindihan ang misang Ibanag // para naman maiba kalesa ang sinakyan namin // nagdalawang pangkat kami // sa may
nakagitna na siyang pinaglalagusan ng magagarang karwahe kalesa at kalesing kinasasakyan ng lalo pang magarang mga magin
// agawan // marami po ang nagdala ng trak awto kariton kalesa at karitela // doon nila ikinarga ang mga bagay na nakuh
sa pagliko sa unang kanto nadapa ang kabayo natumba ang kalesa at tumilapon lahat ang nakasakay // nagkapatong-patong s
ng masiglang pagtakbo ng mga kabayo sapagkat ang tatlong kalesa ay maluwalhating nakaraan na sa hanggahan // hindi natag
// #142 // Abelardo Abelardo // ipakikuha mo nga rito sa kalesa itong basket ng mga itlog at ipanhik mo lamang sa itaas
hindi na kami nakipagtalo kay Dominador at sumakay na sa kalesa na kasama siya // #54 // pag-ibig at pagmamahal ang nang
tumigil sa tabi ng daan ang dalawang kalesa // ang unang kalesa na sinasakyan ng aking asawa at nina Eva Tito at ilan sa
ng taga-roon sa amin ay may sasakyan // may bangka balsa kalesa o kariton sila // madali para sa kanila ang mamili // pe
hindi pa ito ang Pacohan // mula rito sasakay pa kayo ng kalesa papunta roon // Mang Serapin // patungo sila sa Pacohan
ninyo tanong ni Tito // salamat sa Diyos at natumba ang kalesa sa gawing kinalalagyan ko // kung sa kabila natumba si B
nghalian // ang mga bata ay nagtalunan sa pagbaba sa mga kalesa tuwang-tuwa sa sariwang hanging hindi nila nalasap nang
kalendaryo
kalendaryo ay nagpapatunay na tumatanda ang daigdig. Naging tus
kalendaryo ng 1992. Kapag pinabayaan niya uli ang kanilang kapa
kalendaryo para sa mga kamag-anak ko. // "Ipahahatid ko na lang
kalendaryo, give-away datebooks at relief goods for distributio
kalendaryo. // "Hangga't hindi kayo kasal, hindi ako nawawalan
kalendaryo. Sa gilid ng bintana ay may mga flower vase na malal
kalendaryo // siya ang kanang kamay ng alkalde // ang pakiramda
kalendaryo ang pantambol // nakaupo siya sa ilalim ng malaking
kalendaryo hindi patatawag si Francisco na Kiko o Paco kundi Fr
kalendaryo sa dinding // magtatalong buwan na nausal sa sarili
kalesa
kaligayahan
f
W
C
d
U
i
W
m
e
f
h
d
f
k
k
g
I
m
u
G
g
k
k
k
j
h
k
G
J
Y
m
G
g
k
v
k
P
j
n
j
m
k
papariwara sa naturang lugar. Sabihin pa, punung-puno ng kaligayahan
gaman mayayaman ang mga ito. Ibig daw niya, madulutan ng kaligayahan
aya ka. At sa isang mahirap na tao, totoong napakalaking kaligayahan
nit sa kalagayan ng isip ni Libay, baka luha sa halip na kaligayahan
Magkalayo man kami ay wala siyang dapat pagsisihan. Puro kaligayahan
i Mark sa isang pasilyo ng kanilang paaralan, hindi lang kaligayahan
Labarda> // <1992> // <KABANATAI> // WALANG pagsidlan sa kaligayahan
ang kanyang kapalaran. Mas naging hadlang pa sa kanyang kaligayahan
siyang lumabas upang higit na makasalo ng kanyang ina sa kaligayahan
alit o katumbas na kabayaran. Na kaya tayo nakadarama ng kaligayahan
tuwa'y itinaboy pa niya palayo? Dahil nasa kanya na ang kaligayahan
n sa kanya si Libay. // <GINTONGBUTIL> // Ang sikreto ng kaligayahan
la akong malalaman n'yo lamang ang kahulugan ng tunay na kaligayahan
i si Edmun. "Wala 'yan," masiglang sabi. "Alam mo naman, kaligayahan
an ako maibig ay hindi ka magbago sa akin. Sana'y maging kaligayahan
aan nagtatagpo ang langit at ang dagat. // "Iiwan ko ang kaligayahan
no?" // "Kakaasar ka naman. Pag-iilusyon na nga lang ang kaligayahan
ed brat! Walang mahalaga sa kanya kundi ang pangsariling kaligayahan
hahanap -Ñ kung pa'no 'ko hahanap -- ng kahit kap'rasong kaligayahan
Tiyak na nakangisi nitong sasabihing: "Ang babaw pala ng kaligayahan
wan kita sa isang taong wala ring ibang hangad kundi ang kaligayahan
pag-asa niyang magiging abogado ka. Hangad daw niya ang kaligayahan
sa buhay." // "Gano'n lang?" // "At hangad daw niya ang kaligayahan
gayahan, nadarama niya ngayon at pinaniniwalaan, ay nasa kaligayahan
ng makamtam, gastusin man niya ang buong yaman niya. Ang kaligayahan
gandang buhay. Dapat nga, ang feeling mo'y nakasentro sa kaligayahan
ulat ka?" // "Aba, e... sa tuwa! Biro mong karangalan at kaligayahan
rmin at Efren. Kahit naman ikinahihiya siya ng mga ito'y kaligayahan
uo ang ating pamilya. Ang ating anak. Ang kinabukasan at kaligayahan
en kay Mark habang kumakain sila sa isang restawran. // "Kaligayahan
sa naging kamatayan ng isang nilalang na pinagkaitan ng kaligayahan
" // Tila kung pakikinggan niya'y sa kanya nakasalig ang kaligayahan
mapapayagang magdusa ito. Lahat ay gagawin niya para sa kaligayahan
Gusto rin niyang lumigaya si Eric. Higit sa lahat ay ang kaligayahan
agsisimba..." // Malayong mapalitan niya ang orihinal na kaligayahan
nadisilusyon sa kanya. // Hindi mahirap titigan si Eric. kaligayahan
anag na ang mga ilaw sa Metro Manila. Naalala ni Roy ang kaligayahan
g Daddy at Mommy ko. Palagay ko'y hindi makukumpleto ang kaligayahan
me, because of kuya Gerrard." // "We all care for him... kaligayahan
o si Menard? // Takot si Nulfo na tumandang dalaga siya, kaligayahan
ang bagay na ayaw niyang mangyari mapagbigyan lamang ang kaligayahan
gtimpi si Eric ay baka nayakap niya si Jenny sa tindi ng kaligayahan
ang aking puso. // May sarili akong sulat kay Papa
ang kanyang ina na galing sa sarili niyang pagod at
ang maibibigay ng konting perang maidaragdag sa bul
ang matatamo nito kung hindi isang lalaking nababag
ang naranasan niya sa akin." Pagyayabang pa ni Nep.
ang pumupuno sa kanyang dibdib. Nakadarama rin siya
ang puso ni Karla nang hapong yaon habang pauwi sa
ang taglay niyang kagandahan ngayon! // NAPAMAANG s
at kalungkutan. // Bawat kilos niya't pintig ay nak
ay dahil sa naranasan na natin ang kalungkutan. //
ay hindi pa niya niyakap at binayaang makakawala? /
ay wala sa paggagawa ng nagugustuhan kundi nasa pag
kapag naranasan n'yo ang pait ng kabiguan, ng hirap
ko nang makapaglingkod sa iyo." // Ngumiti lang si
ko pa ring ganito tayo, nakakasama kitang nagmimery
ko. Lilisan akong ang hangad ay katahimikan. Matata
ko..." // Natawa siya sa sinabing iyon ng kaibigan.
lamang." // "Anong binabalak mo ngayong gawin?" //
lang sa buhay." // Tumindig si Tessa at tumingin sa
mo, Tsong! Ang sama ng taste mo!" Saka nito sasabih
mo. Wala akong pagkakataon. Wala akong kakayahan sa
mo." // "Kaligayahan?" Halatang lalo lang pinagsiki
mo." // "Paano?" pahimutok na tanong ni Eric. "Paan
na at tagumpay ni Eric sa buhay. // Ipinasiya niyan
na dulot ng isang asawang minamahal at mga anak. Pa
na inihahandog ko sa iyo. Hindi sa pangamba at inse
na makasama kitang mamasyal doon." // Aakalain ni E
na niyang tinatanggap pa rin ng mga kapatid ang kan
ng ating anak." // "Hindi mo inisip 'yan noon!" //
ng isang nagmamahal ang makita at makasama ang kany
ng mapang-aping tao. // MABIGAT na mabigat ang mga
ng mga kamag-anak. Tila baga siya ang Diyos na maaa
ni Arlene. Ngunit saan nga ba liligaya si Arlene? H
ni Eric ang mahalaga sa kanya. // Tumanaw sa labas
ni Fred, naisip ni Rosella. // "Hey, ano ba ang pin
ni Jenny na ito'y titigan. Pero sabihing si Eric ay
ni Maya. Puro pagmamahal at real life at pulse of t
nila kung hindi mo sila isasama sa gastusan." // Pa
niya ang hangad natin..." // "At tama ka, ang katah
niya ang pinagmamalasakitan ni Nulfo, kaya ngayon n
niya at pananatili ng ilang mga araw sa mundong ito
niyang nadama. Biro nga ba naman iyong si Jenny na
k
b
k
K
H
a
e
g
w
W
T
T
k
k
n
n
m
G
K
W
a
d
k
B
I
I
j
a
n
k
d
d
e
m
I
n
n
m
n
i
k
E
siya sa ipinagtapat ni Eric. Dama niya. Natitiyak niya.
le. // At hindi niya matiyak kung iyon ba ay mga luha ng
sa boarding house. Hindi niya naikaila ang pananabik at
g nagkatawanan. Pare-parehong umaasam ng isang bagay, ng
a. Kasiglahang alam ni Agnes na nagbabadya ng sanlaksang
piraso sa ibaba ng kama. // Apaw, sa pakiramdam ko, ang
yang gusto mong mangyari. Tama rin lang na isipin mo ang
t matatahimik na rin ako. Dahil ang pagdudulot lamang ng
ng mga katulad mo lang ang may pag-asa sa kaligtasan, sa
l talagang nakagaanan na niya ng loob at nakapagbigay ng
apwa ang malakas na tibok ng kanilang mga puso. Apaw ang
parlor. Pagpasok nito sa parlor ay hindi mailarawan ang
ukso ang mga kaangkinan. Baka nagkasalang nag-ilusyon ng
iwala ako na ang pag-iibigan at pag-uunawaan ang susi ng
ti-unting maglaho ang pakiramdam at manaig ang kakaibang
patid sa crush nitong si Matt!" // Sabay napahalakhak sa
go sa kanya ang karanasang ito, at may kung anong uri ng
g gumawa ako ng sarili kong paraan para isalba ang aking
lihim na niya itong sinusubaybayan. Mababaw ang kanyang
akakatuwa ang buhay ng tao, Kuya," ani Mila. "Minsan may
ka balang araw na isang lalaking makapagdudulot ng iyong
ling nag-iiyak. Ngayon, ang pag-iyak na iyon ay dulot ng
iyang mangyari ang gayon. Ikalulungkot niya. Ang kanyang
ng ina't binulatlat niya ang naturang balutan -- luha ng
mukha at sa boses nito, bakas na bakas niya ang sobrang
ang kanyang dibdib sanhi ng masasal na kaba nang sobrang
tin si Divine sa leeg ni Menard, humihikbi na sa sobrang
Lahat tayo'y may karapatang hanapin at kamtin ang ating
ng matigilan. Kasabay noon ang isang malakas na sigaw ng
Kay Jenny lang siya nakadarama ng pag-ibig at umaasam ng
sang nangingiti si Libay, tila nangangarap ng kung anong
g mangarap. Mangarap ng maromantikong tagpo, mangarap ng
sinilang na ang lalong magbibigay sa kanila ng dagdag na
iyon at halos ay magkasabay nilang narating ang rurok ng
pagdating ng mga bukas. // Saka na muna ang pansariling
nip. Ang lalaking muling nagpatikim sa kanya ng tunay na
ama ka, ang katahimikan lamang ang tangi niyang magiging
a." // Namula ng kaunti ang pisngi ni Nenita sa labis na
Malakas. Maingay. Nagdiriwang. // Ibig niyang maluha sa
hase II 'yong lote natin." // Napabuntunghininga siya sa
lang, ang iniisip niya ngayon ay hindi lang ang kanyang
Niyakap na siya nito at siniil ng halik. Umiiyak ito sa
kaligayahan niyang pakinggan ang gayon kahit paulit-ulit. Kaya
kaligayahan o kapaitan. Paulit-ulit na niyang itinanong sa kany
kaligayahan pagkaboses kay Eric. // "O, ano?" pahingal na tanon
kaligayahan para kay Alicia. // <WAKAS> // // //\\
kaligayahan para sa kanya sa malapit na hinaharap. Sa piling ng
kaligayahan sa aking puso. // <EPILOGO> // Brisbane, Australia
kaligayahan sa hinaharap. Pero ang paraan na binabalak mo ang n
kaligayahan sa iyo ang makapagpapatahimik sa akin," patuloy pa
kaligayahan sa kabilang buhay. Pang-uulol lang iyan ng lahat ng
kaligayahan sa kanila ni Marta. // "Huwag kayong mag-alala, ero
kaligayahan sa kanilang puso kapag nasa ganito silang ayos na m
kaligayahan sa kanyang mukha. // "Saan ka ba nanggaling? At ang
kaligayahan sa kanyang piling si Eric kung hindi naalalang nasa
kaligayahan sa pag-ibig at pag-aasawa." // Napapansin ni Jenny,
kaligayahan sa pagkakarinig ng pangalang ang tagal nitong inasa
kaligayahan si Gerrard na para bang, ang siyang aktuwal na gina
kaligayahan siyang naramdaman. Ang halik ay naging masidhi, mar
kaligayahan!" Bulong niya sa katawang nakabayubay sa krus. // H
kaligayahan, maaari pero langit na para sa kanya ang matanaw ma
kaligayahan, minsan may kapaitan." // "Mama!" walang anu-ano'y
kaligayahan, na mamahalin mo, at magiging ama ng anak mong si T
kaligayahan, na may bahid na pag-aagam-agam. // Inangat ni Edse
kaligayahan, nadarama niya ngayon at pinaniniwalaan, ay nasa ka
kaligayahan, sipon ng pag-asa -- dahil ang laman pala niyon ay
kaligayahan. "All along... Akala ko'y pareho kaming walang maaa
kaligayahan. "And hopefully... You won't make me cry." // Kung
kaligayahan. "Oh, Menard..." // Maya-maya'y nagpakahinahon si D
kaligayahan. 'Yon nga lang, hindi lahat ng gusto natin ay magig
kaligayahan. // "Joan, ang kuya mo!!!" // <WAKAS> // // //\\
kaligayahan. // ANG hindi alam ni Eric, nasusubaybayan siya ni
kaligayahan. // Ang kanilang tsuper ang naharap ni Libay. Kinal
kaligayahan. // Ang pagtugtog ni Libay ay humihikayat, nagbubuy
kaligayahan. // Babae ang masuwerteng bata. // Siya si Maria Is
kaligayahan. // NAGMULAT ng mga mata si Nenita at nakita niyang
kaligayahan. // Paminsan-minsa'y kusang sumisilid sa kanyang is
kaligayahan. Ang lalaking tumanggap at umunawa sa kanyang pagka
kaligayahan. At ang pumanaw ng may nalalabi pang dignidad sa pa
kaligayahan. Bumangon ito. "Nag-almusal ka na ba?" // "Oo. Umak
kaligayahan. Damang-dama niyang welcome na welcome siya ng mga
kaligayahan. Di pa sila kasal ni Mark, pinaghahandaan na nito a
kaligayahan. Gusto rin niyang lumigaya si Eric. Higit sa lahat
kaligayahan. Halos mabigti si Vince sa pagkakayakap nito sa kan
G
E
k
J
g
I
l
n
Y
k
e
Q
Y
G
m
E
f
E
y
k
T
e
k
D
W
m
m
b
R
k
J
k
f
H
J
I
6
0
Z
1
6
6
yang pamimighati. Nais lamang niyang isalo ang lalaki sa kaligayahan. Hindi niya kayang tiisin na makita ang kabiguan ng
t ang lahat ng oras na inilagi nila sa mundo ay lipos ng kaligayahan. Hindi siya nakadarama ng anumang kalungkutan o nak
Eric. // Natawa si Eric. May pag-asam sa inaasahan nang kaligayahan. Ilang minuto pa bago sumapit ang ikaapat ng hapon
kanyang mga notebooks. // Para siyang inililipad noon sa kaligayahan. Imagine, ang prince charming niya ang sumaklolo sa
lapit uli ang sarili sa kanya, hindi para sa pansariling kaligayahan. In a way, siguro'y ganoon nga. Pero higit sa anuma
a kanyang sarili, na nagdulot iyon sa kanya ng kakaibang kaligayahan. Kaligayahang sapul sa kanyang pagkabata ay noon la
lang kapayapaan ang nasa kanyang anyo. May bakas din ng kaligayahan. Lalong naging maganda ang hugis-pusong mukhang iyo
t lumang kaibigan. // Kahit na papaano, nakadama siya ng kaligayahan. Nang kagaanan ng loob. Nang lakas ng loob sa mulin
ang gagawin kung hahagulgol sa katuwaan o hahalakhak sa kaligayahan. Nanginginig ang buong katawan niya. // Ganoon din
it agad pinaniwalaan ang mga narinig at nasukdol siya sa kaligayahan. Napawing lahat ang mga hirap ng loob niya sa pag-a
n Espiritu Liner. // Talagang para sa mga nagsisikap ang kaligayahan. Para sa kanila ang tagumpay na gustong maabot. Pin
ng mga matrona't baklang sa gaybar lang makakasumpong ng kaligayahan. Sa ibabaw ng entablado ay walang pakundangang inii
nang mahigpit. Matagal. Si Aling Julieta ay naluluha sa kaligayahan. Si Mercy ay natutuwa na rin. Alam niya na magiging
kasing edad kayo?!" // Pinigil ni Sha-Sha ang pagtili sa kaligayahan. Simple lang ang ngiting pinamutawi niya sa kanyang
raramdaman ko." // Animo sasabog ang dibdib ni Nenita sa kaligayahan. Siya na yata at hindi si Camilla ang minamahal ni
kay Vince. Hindi nagtagal ay narating nila ang rurok ng kaligayahan. Talagang dalaga pa ito. Noon lamang naangkin ng is
mga lalaki, saka mo pa lamang matutuklasan ang tunay na kaligayahan. Then, you would stick with him thru thick and thin
na iyon ay walang maaaring makapantay. Lipos na lipos ng kaligayahan. Wala silang pakialam sa mundo. Maging ang dahilan
ang bastos, ang isang bagay na nangangako ng libu-libong kaligayahan." // "Isa kang makatang bastos!" // "At ikaw ang ak
kasama. "Saan ba ang lakad mo!" // Ngumiti si Eric. "Sa kaligayahan." // "Saan 'yon?" taas-kilay na tanong ng kausap. /
kalagayan sa buhay. Higit na mahalaga sa amin ang iyong kaligayahan." // "Thanks, Ma," hinalikan ni Cris sa pisngi ang
na sabi sa sarili. // Bakit parang kay damot sa kanya ng kaligayahan? // Kagabi'y si Monique. // At kanina, halos kahihi
ing abogado ka. Hangad daw niya ang kaligayahan mo." // "Kaligayahan?" Halatang lalo lang pinagsikipan ng dibdib si Eric
g iyon upang ang nagkalayong magkasintahan ay lumasap ng kaligayahang dapat sana'y noon pa nila pinagsaluhan. // <WAKAS>
as ang kanyang puso. Walang kapayapaan ng loob at walang kaligayahang darating pa sa kanyang buhay hangga't hindi niya n
antalang buhay upang kahit paano ay malasap niya ang mga kaligayahang ipinagdamot noon sa kanya noong nabubuhay pa siya
Muli ay nagdaop ang kanilang mga labi, muling nasalo sa kaligayahang iyon na lalong pinatindi ng kasabikan ng bawat isa
iyon ngunit bigla'y pinalis ni Abbygale ang sumingit na kaligayahang iyon. // Napakalaking kasalanan 'yung isipin niyan
ob sa buong katawan niya. Para bang kinakalkula nito ang kaligayahang maidudulot ng kanyang katawan sa oras na maangkin
yo," himig nag-aanyaya pang tugon ni Jenny. // Bigla ang kaligayahang nadama ni Eric. "Saan?" // "Sa harap ng simbahan s
mahal niya si Boboy. // Hindi nga niya maipaliwanag ang kaligayahang nadama niya nang ligawan siya ng boyfriend e. Imag
g telepono. Nag-ulap ang kanyang mukha. Ang pananabik at kaligayahang nadama niya sa simula ng pag-uusap nila, nang mati
Kristo. Hindi ko kayang ipaliwanag ang kaluwalhatian at kaligayahang nadarama ko sa ngayon. Nangako sa akin ang madre s
ot. Ngunit kirot na dagling napaglulubag ng rumaragasang kaligayahang nasusumpungan lamang ng mga taong marunong magmaha
agtampo. Ikaw lang naman talaga ang mahal ko, e." // May kaligayahang pumuno sa kanyang dibdib sa gesture na iyon ng bin
ili, na nagdulot iyon sa kanya ng kakaibang kaligayahan. kaligayahang sapul sa kanyang pagkabata ay noon lamang niya nar
a kanyang bisig ay hindi ko na lalasapin ang sinabi mong kaligayahan // #144 // Mang Pedro // mayroon akong ibig isanggu
o at mapaunlad ang palagiang pandaigdig na kapayapaan at kaligayahan // #159 // narito ang isang kwento ng isang mag-ana
igayahan // isang inspirasyon ang ngiti ng batang walang kaligayahan // #71 // iikutin nang pasayaw ang buong entablado
just hope na ito na nga ang simula ng tuluy-tuloy naming kaligayahan // #87 // ang otel na 'yan ay kay Butch // sino ang
#243 // Erlinda // maging habang panahon sana ang iyong kaligayahan // Cora kung nais mong lumigaya ako nang lubusan at
ba iyan din ang kaligayahan nila ngayon na naghahati sa kaligayahan // ah mahal kong Ninay anong kagandahan at kapangya
4
5
2
Z
6
2
2
3
3
Z
9
6
Z
2
Z
5
6
3
9
6
2
6
3
9
4
2
3
9
6
9
9
9
2
6
Z
6
4
6
5
2
3
4
iyang tunay na nagdudulot sa kanila ng walang katapusang
aya // sa pagdating kong ito Inay matatapos ang kanilang
// paano kung mapariwara siya sa paghahanap ng sariling
mga lihim na kalungkutan ay nakakikilala ng mga lihim na
tuwa // kung naririto sana sila ay sukdulan na ang aking
i Juvy ay buong pagmamahal na inaangkin // idinuduyan sa
pagmamahal ngunit sagana sa kuwarta // bibilhin nito ang
anak pero susundin ko 'ng gusto mo alang-alang sa 'yong
noon // natagpuan ba niya sa kanyang mga pag-aasawa ang
ng bata // isang inspirasyon ang ngiti ng batang walang
doon sa tuktok ng puno na punung-puno ng walang hanggang
n kong matuwid na landas tungo sa tunay ng kapayapaan at
m na kalungkutan ang maaaring makakilala ng mga lihim na
mabuti ang ugali ng pinakasalan mo may nakalaan sa iyong
iyang mga anak na nangangarap makamit muli ang naglahong
a ang tanong // kung paano raw natin nairaraos ang ating
puso ay tumakas na sa aking diwa ang ano mang pag-asa sa
alang ako'y nandito at nag-aalay sa 'yo ng pagmamahal at
araw ang ihip ng sariwang hangin na nagdala ng masiglang
as na nang mga sakit na tinanggap ko sa buhay ang inyong
intresado // anito // gusto niyang kiligin sa nadaramang
kyan // para kay Cora ay naglaho na sa kanyang buhay ang
ng araw ay tinamasa niya ang kapanatagan na ang dulot ay
na alahas at ang natagpuan nami'y ang ami'y makamundong
g walang katapusang pangako ng isang mundong pag-ibig at
kaluwalhatian ng lumipas na sandali ng bagong tuklas na
ni Roel kaya niya nasasabi ang ganito // punung-puno ng
aglusob sa Pilipinas // noong Disyembre 7 punung-puno ng
ag sa wiwikain ng madlang makatanaw ay // gaano kalaking
ilit nilang huwag pansinin ito // subalit isang baliw na
ak ng kanilang mga anak // at kung hindi man kasiyahan o
ang nakalilipas // masaya siya at kaaya-aya at malaking
g marinig ang tinig sa kabilang dulo ng kawad // apaw sa
ni Ninay ay iyong makapaghahandog sa kanya ng kasaganaan
alaya sa paghihikahos at humakbang patungo sa kasaganaan
man palibhasa'y hinahangad ko rin kailan man ang inyong
Ester magdahan-dahan ka sa pagsasalita // Papa ang aming
yahan // nalalaman ng bayan na ang kaniyang katubusan at
sa isa't isa kung ibig ninyong lumigaya // ang tunay na
git // kung masama na hindi naman kasamaan may sagwil sa
naging hostess // Celia h'wag mong isakripisyo ang 'yong
lamang ako nakaramdam ng tunay na pagmamahal ng tunay na
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
// alam mo Papa doon ka nakita ang isang tunay na p
// anak // sila ang dahilan kaya lumayo ako dito sa
// at mga kamag-anak na rin ng tuwa at takot ang in
// at minsan pa nang umagang iyon habang unti-untin
// bakit ba ako luluha // kay sarap ng hangin // ka
// dinala sa alapaap // noon lamang niya nalasap ku
// gagamitin nito ang salapi para makalimot at mali
// gumagaralgal ang tinig nito // marahang inilayo
// hinuhulaan ko sa bawa't pakikipaglayo lalong mal
// isang inspirasyon ang ngiti ng batang walang kal
// iyo'y sasalit sa pagitan ng iyong mapayapang pag
// kung walang magiging katumbas ang pagtatapat kun
// mabuti at ngayon magsisimula tayo sa ating arali
// masasabing naabot mo ang langit // kung masama n
// masigla kong sinalubong ang umaga // nasiyahan a
// nagalpakan ng tawa // #126 // namutla si Pedro /
// naging madilim na sa mga mata ko ang buong daigd
// nakataas ang ulo tinitigan ni Luisa si Andres //
// nakatawid na kami sa ilog binagtas ang sulok ng
// nalimot ko nga palang kayong dalawa ay nararapat
// nang hapitin siya ni Fred para magkalapat nang h
// nang siya ay bumalik sa bahay ang una niyang nak
// nguni't isang araw nawala ang lalaking 'yon // n
// noong hapon hindi mainit ang ulo niya sa akin at
// pagkuwa'y hinaplos ni Mang Pablo ang kanyang bib
// salamat // anas ni Abigail // bumiling ang lalak
ang aking puso dahil sa napakalaking pagpapahalaga
ang aming tahanan // sa araw na ito bininyagan ang
ang daramdamin niya kung kahit sandali man lamang a
ang gumupo sa lahat dahil naramdaman naming naririt
ang matagpuan nila kaunting ginhawa o pampalubag-lo
ang naidulot niya sa amin // hindi ko gustong umali
ang puso // maipagkakamali ba niya sa iba ang tinig
at karangalan // paano ninyo nalamang may dalisay n
at karangalan // sa isang ideyal na lipunan ng Repu
at katahimikan at maayos na kalagayan sa loob ng li
ay hindi nakukuha sa kayamanan lakas o kapangyariha
ay makakamit lamang sa bisa ng kaniyang sariling pa
ay nasa inyong pagbibigayan at pagkakaunawaan // na
bagama't posibleng gamutin lunasan akmaan ng bagay
dahil lang sa akin // ani Letty na may bahid pagkal
dahil sa pagmamahal // tumuloy na tayo Chona // ipa
9
6
8
5
9
1
6
6
1
3
1
3
5
6
2
2
3
4
7
9
4
6
4
4
5
7
6
1
3
6
3
7
3
1
3
0
6
2
6
3
6
6
binubuka lamang ang kanilang mga pakpak upang humanap ng
ian parang agos naman ng malamig at matamis na tubig ang
bulag ang marunong na umibig bawat sugat ay bulaklak //
nagsalita nang ganyan // ang anak na ito // sa akin ang
ting kampana // hindi iyon mabigat na katawan at sa gabi
akit nga ba // ano mo si Doris // one of those chicks na
pa ang tunog ng kanyang pananalita // #119 // oh gaanong
nti ka namin // huwag // mahahatian ko kayo ng aking mga
ang isip at pang-unawa para makapagpasiya sa pansariling
parang itinulak na mapahawak sa balikat ni Celia // ang
s tiyaga at tiis ang pinuhunan ko roon // napakababaw ng
t ng lalaking humahanap ng katamisan // binayaran ko ang
atagal ko ring pinag-isipan kung papano ko mawawasak ang
at kung gabi ay malimit magkaroon ng mga palatuntunan //
arry mga titig na full of love // nagho-holding hands //
ni Abigail ang isang tinig na dumaraing sa katamisan ng
mag-ina // naisip niya wala siyang karapatang agawin ang
inagpis parang ayaw ka raw kay Rod // alam ko namang ang
maituturing na isang puna sa lipunan na halos sumira sa
ang may suweldo pa sa Gobyerno // buweno kaparte 'yan ng
akin ay ay sa honeymoon na raw niya ilalaan ang tunay na
lang-galang na gobernador // lubos na lubos po ang aking
a // maging si Virginia ay parang nagulat sa ipinakitang
han ng ating anak ang iyong nais // nasa kay Rosendo ang
ayang-maligaya ka // ha // oo Ben // naragdagan ang amin
namang mahalin ni Serafin si Yeyeng subalit nauntol ang
awang kalapating iyong nagsusubuan hindi ba iyan din ang
a lang ako // para sa nalalapit kong kasal // at para sa
hindi ikaw ang makakatiyak kung nakatagpo sila ng bagong
ay na ama // oo Tentay tutulungan kita sa paghahangad ng
asa ng isang lalaki // si Eliza ay isang matang-tubig ng
sumangkot sa iniingusan niyang kasiyahang pansikmura at
ramdaman kong parang nabunsol ako sa biglang pagsapit ng
l natatakot ako noon na hindi kita madulutan ng lubos na
ang ganito ang kanyang sinasabi lagi nang inuulit na ang
ng lahat ng mga mag-aaral na makalahok sa pinakadakilang
g kanyang ngala'y walang idinudulot kundi pawang aliw at
rahil na magnobyo sila ay lunod na sana ang puso niya sa
pag-asawa lamang ng kung sino na hindi makapagdudulot ng
eth // umid pa siya sa kabiglaanan at sa nagtutumigib na
o mo ang kapalarang iyan samantalahin mo ang paglasap ng
sa kanya at mangyari pang ito ang nagdudulot sa kanya ng
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
kaligayahan
hindi alam kung ano ang mga Lunes ni ang mga Sabado
humandog sa kanila // nang matapos na mailibing ang
ko ang tumapak sa lupang pinakamamahal mabuhay ang
ko ay kayo kayong lahat na mga anak ko // oo't nalu
ko nang marinig ang mga bituin // #101 // ngunit al
ko sa buhay // alam mo bang married siya // a oo //
kung iyon ay naging panaginip na nga sana lamang //
kung mayroon ako ngunit bayaan ninyong yakapin kong
lalo pa't sa lalaking kakasamhin niya sa buong buha
mo 'ng mahalaga sa 'kin anak at walang hindi ko gag
mo // kailangan bang mabuhay ka para lang magtrabah
mo sa piling ni Eliza // paanas na sabi ng kaibigan
n'yo // ngayon sa wakas sa wakas // ang sulat na it
na at kapalaran ng mga magulang ang magkaroon ng ma
na para kay Mimi ang magkadaiti ang mga kamay nila
nakadama siya ng kaluwalhatian sa pagkaunawa na iyo
ng anak // ang pinangangambahan niyang kapahamakang
ng ating anak ang iyong nais // nasa kay Rosendo an
ng isang dalagang napagkamalang nabasag na banga //
ng isang titser sa baryo // #163 // isang piye ang
ng kanyang buhay // subalit isang araw nang kayo ay
ng pagbati sa inyo // kailang man kayo'y mairugin /
ni Conrado kaya't napatindig siya agad // si Benign
ni Ester // teka nga Virginia // bakit ba hindi ka
ni Wilson dahil sa pagdating nitong nasa tiyan ko /
nila nang ipadala si Serafin sa Jolo upang lumaban
nila ngayon na naghahati sa kaligayahan // ah mahal
ninyo ng mapapangasawa mo // naglalasing ka ba // m
o hindi // tama // lumaki akong naririnig din ang m
para sa ating anak // #54 // at ikaw nga'y aking an
para sa lahat ng lalaking humahanap ng katamisan //
pinili ni Abadilla ang buhay na payak at nag-iisa /
sa aking puso // ito lang ay sapat na sa akin // sa
sa ayos ko noon na isang pilay // walang gaanong la
sa buhay ay nasa wagas na pagmamahalan ng dalawang
sa buhay-sining ng musika // mabisa ito sa buo nila
sa dalawang bibiyananin // nguni't nang araw na iyo
sa ipinakikita nitong affection // tinig ni Eric an
sa kanyang anak // ngunit kung ang kakaisang puso a
sa kanyang dibdib // pa'no mong nalaman na sa baryo
sa kanyang piling // sapagka't ang katimbang niyan
sa lahat ng sandali // samantala ang tatlong taong
6
4
3
6
3
3
4
4
4
3
6
7
0
4
Z
3
6
4
9
6
9
6
7
hiwaga mayruon na nagpapasigla at nagdudulot ng tuwa at
naroroonan nina Virginia at Conrado at napansin niya ang
i sa labi // nakabagbag sa kalooban niya ang nakabadhang
ang dalagang Pilipina na magkusang tumuklas ng sariling
n sa mga kasangkapan at palamuti // nakararamdam siya ng
kanya ay ang sariling tahanan para manumbalik lamang ang
ang tanging alam nila nang sapitin nila ang karurukan ng
may pusong may kakayahang umibig at lumasap ng lahat ng
malaon ko nang nadadama na nasa kamay ng isang babae ang
n ng kanyang malinis na pagmamahal ay maihandog dito ang
indi upang ipagunita lamang na tila lalong mabuti na ang
aalaala // isa-isang nabuhay na muli sa aking isipan ang
ndang magsasaka wari'y hindi ko maipagpapalit sa anumang
arapatang magkait sa kanila kay Lukas lalo na sa Inay ng
asiyahang nadama ko sa mga sandaling iyon ay di tulad ng
ttorney Adello Medransa // napahalakhak siya sa labis na
ang kanyang pananabik sa mga sanggol nasisiyahan siya sa
rong ngiti sa mga labi ni Gracia // kitang-kita niya ang
tabing gusto pa rin nilang alisan ako ng tanging munting
asam-asam na ng aking puso ang isang di masayod sabihing
balit nanatili sa isla si Dolores at Consuelo kasama ang
pangungusap ang aming panitik na sukat makapaglarawan ng
madaling salita ipakilala sa sinapupunan ng mag-anak ang
kaligayahan sa mga mamamayan // lalo na sa dako ng kabinataan a
kaligayahan sa mukha ng anak // wika ni Benigno // wika ni Virg
kaligayahan sa mukha ng kanyang mag-ina // naisip niya wala siy
kaligayahan sa pag-ibig // basta ba mauupo na lamang siya't hah
kaligayahan sa pagsasarili nguni't nababahiran din iyon ng lung
kaligayahan sa tahanang iyon // alam kong sa kanyang pagbabalit
kaligayahan sila'y isa na lamang isang puso isang katawan // si
kaligayahang dulot ng pag-ibig // bakit Conrado may natagpuan k
kaligayahang hinahanap ko // subalit ngayon ko pa lamang natiya
kaligayahang inagaw rito ni Diego // lalong magiging pasanin pa
kaligayahang iyan ay hanapin natin sa daigdig na tulad ng linak
kaligayahang lumipas sa amin at napatunayan kong ang ligaya pal
kaligayahang madarama ko sa aking pagliliwaliw kahit na saan //
kaligayahang maidudulot ng aking pag-abot ng sa tuwirang salita
kaligayahang nadama ko noong ikaw ang nasa tabi ko // bakit ako
kaligayahang nag-uumapaw sa mayaman niyang dibdib // nguni't tu
kaligayahang naidudulot ng ngiti ng isang sanggol // parang hin
kaligayahang nakaguhit sa mukha ng anak na nag-uumapaw sa puso
kaligayahang nalalabi sa aking buhay // ang pagsagot sa palaisi
kaligayahang tatamuhin kung ang biyayang iyon ng kalangitan ay
kaligayahang tinamo ng kagandahan ng dilag at ng katapangan ng
kaligayahang tinamo ng magkasi sa mga sandaling iyon // at hind
kaligayahang walang hanggan // ang kaugaliang higit na matuwid
kaligtasan
L
N
r
q
u
m
l
e
e
u
o
u
W
X
m
o
P
ng ngiti sa maliit na mukha. Nandoroon ang pakiramdam ng kaligtasan habang hindi bumibitaw sa pagkakayakap sa ina. // Lu
ung paghanga lang ang nararamdaman ko. Nag-aalala ako sa kaligtasan mo nang higit pa sa sarili kong kaligtasan. Ano'ng i
o?" // "Safehouse? Wala akong safehouse. Nakatira ako sa kaligtasan ng aming mabuting pakikipagkapwa sa Eight Avenue, Ka
bihin sa iyo. Ang mahalaga ay magsipagdasal kayo para sa kaligtasan ng anak mo," bilin naman ng matandang albularyo. //
yat ka na lang. Umakyat naman si Mando. Inalala niya ang kaligtasan ng anak niyang dalaga, at buo sa loob niya na kapag
ng dito na muna siya magpalipas ng gabi para matiyak ang kaligtasan ng babae. // Kahit paano ay asawa pa rin niya si Cam
hief Ben. // Hindi na nila maiaasa lamang sa pulisya ang kaligtasan ng kanilang buhay. Ang nagaganap sa buong San Gabrie
ipilian. Lahat ng hiya ay dapat niyang kalimutan para sa kaligtasan ng kanyang ama. // "Puwede ka raw pumasok," sabi ni
kaya niyang gawin. Lalo pa't ang nangangailangan ay ang kaligtasan ng kanyang ama. Pero ang hindi niya alam ay kung paa
ay katawan lang ang narito; ang isip at loob niya'y nasa kaligtasan ng lalaking hinuli ng mga pulis. // Natataranta ang
ay matapang pa ring humarap sa panganib, lalo't para sa kaligtasan ng pinakamamahal na anak. // Minsan na silang nagkah
ang may kagagawan nito at kay Mando lang nakasalalay ang kaligtasan ni Andy. // Kundi dahil sa pangyayaring iyon, maski
ng pangungulila kay Karla, subalit higit na mahalaga ang kaligtasan ni Aya. Balang araw marahil. // Upang ikubli ang mas
kama, ipinikit ang mata, at taimtim na nagdasal para sa kaligtasan ni Claire kung buhay pa ito. // Matagal na siyang hi
o!" // Napatda si Nenita. Mas mahalaga para sa kanya ang kaligtasan ni Harry. Pero, saglit siyang nag-isip hindi rin siy
e. Hindi na pinansin iyon ni Andoy. Nasa isip pa rin ang kaligtasan ni Pedring. Kailangang mailigtas niya ito. // Yy-yaa
ng Pasig. // Natakot ang management ng Channel 3 para sa kaligtasan ni Roy at Jun. Binigyan sila ng baril. Minsan, napab
E
I
m
u
u
l
w
f
w
w
c
l
t
N
l
v
K
w
3
8
4
9
5
9
4
0
5
5
5
1
5
6
2
4
1
2
ranger. Hindi na siya mapakali. Nag-aalala na talaga sa
ahit suklam siya kay Cocoy -- minahalaga pa rin niya ang
a si Camilla at obligasyon pa rin niyang pangalagaan ang
na niya ang dalawang anak -Ń na parang humahanap siya ng
ing iyon. Lahat ng maging hakbang niya tungo sa sariling
tong bakal ng inaayos sa musoleo. Nabuksan agad iyon. //
rren. // "Ipipilit mong ang Kristiyanismo ang pag-asa sa
yong panganay na anak, lagi kong idadalangin ang kanyang
ila ng Lipunan ng mga Pinagpala na tahakin ang landas ng
a, na ikaw at ang mga katulad mo lang ang may pag-asa sa
gayon ay nasa pangangalaga ng awtoridad para sa sariling
akakapasok na siya sa pakay na musoleo. Ang tangi niyang
lisya? // Sa anu't anuman ay lumagay na siya sa panig ng
aalala ako sa kaligtasan mo nang higit pa sa sarili kong
batas ng kagubatan. Umiral ang kalikasan ng pansariling
ings you did to me. Mga paalala. Mga dasal para sa aking
na walang paki sa anumang banta basta ba para sa kanyang
o nila tayo sa pagiging pagano at binigyan ng pag-asa sa
g sarili na pumayag pagka't ang inaalaala ko'y ang 'yong
nakakuha ay bata // dalawang punsu-punsuhan ang laman ay
sa awang ng mga pinto at mga bintana nasa kani-kanilang
ihiwalay ay mapait at malungkot // nasaan kaya ang aming
nsa ay kumikilos at kasama ninyo sa pagnanasa ng kanyang
asyon // #173 // tumawag ako sa Resepsiyon para sa aming
man kami kailangang kumilos // kung ang pansarili nating
ndi siya masusumbatan ng kahit na sino humahanap siya ng
alalaman ko'y sapat naming ipagpasalamat na mag-iina ang
a // hindi sapat ang hanapin sila kailangang matiyak ang
lisa // nguni't hangga ngayon ay walang ginagawa para sa
in // kaya n'yo ba ako ipinasok doon ay para matiyak ang
loy ang pagbaka sa Komunismo na siya pa ring panganib sa
rmas // susuko ako kung ang pagsuko ko ay siya na lamang
lat si Mrs. Nazario kung isinasaalana-alang daw nito ang
min yata agad ang lahat sa asawa niya // #239 // para sa
// at kung siya'y pumatay magagawa ko ring pumatay // sa
a dibdib // para siyang musmos na nakaramdam ng sarap at
kaligtasan ni Vince. // "Sir..." hindi naituloy ni Tina ang sas
kaligtasan nito kesa kapahamakan sa mga kuko ni Sgt. Leopoldo.
kaligtasan nito. // Maingat na umakyat sa kama at nahiga sa tab
kaligtasan sa mga ito -- hindi pa rin siya makapaniwala. // Sa
kaligtasan samakatwid, ay lalabas na pulos bunga pa lang ng mar
Kaligtasan! // Nang matalakid siya sa isang nakahalang na halob
kaligtasan, dahil iyan ang pinaniniwalaan mo. Ang totoo, kung i
kaligtasan, kalusugan at tagumpay sa buhay. Sino'ng makatutulos
kaligtasan, patungo sa langit. Imbis na nalilito sila, kinakaba
kaligtasan, sa kaligayahan sa kabilang buhay. Pang-uulol lang i
kaligtasan. // "Ginawa ito ni Mark?" hindi makapaniwala si Iren
kaligtasan. Ang daungan ng kanyang buhay sa mga oras na iyon. /
kaligtasan. Ang pag-iwas. Kung saan naroon ang caretaker, hindi
kaligtasan. Ano'ng itatawag mo do'n? At saka..." // Idinampi ni
kaligtasan. At sa patuloy na paglalaban-laban ay may isa ngang
kaligtasan. Mga libreng ulam at pasalubong. Pati ang gabing iyo
kaligtasan. Pilit at pilit pa rin niyang hahanapan ng kapintasa
kaligtasan." // Nagtawa si Warren. // "Ipipilit mong ang Kristi
kaligtasan // at hindi ako nagkamali inabot mo 'ng madisgrasya
kaligtasan // dalawang dayap na hinog nangasa tuktok ng bundok
kaligtasan // dilaw sa kamay ng isang Kayumanggi ang salakay ng
kaligtasan // kailan kaya kami magsasama-samang muli // malakin
kaligtasan // magiging mahinahon // salamat Doktor // kung iyan
kaligtasan // mayroon pa bang lugar sa ilalim ng mga boyler //
kaligtasan ang lagi nating iisipin ano ang kabuluhan ng ating p
kaligtasan ay binigyan siya ni Mang Kintin ng mapapanimbulan //
kaligtasan mo // #255 // ipagpasalamat ang aking pagkakaligtas
kaligtasan ng President // kailangan natin siya // kailangan si
kaligtasan ng President // siya ang kailangang iligtas hindi ak
kaligtasan ng aking katawan // ang katawan at kaluluwa mo'y lig
kaligtasan ng ating bayan // magkukurus ang mag-ina at ang tabi
kaligtasan ng bayang naruhuwagi // ano ba ang pangalan mo // #1
kaligtasan ng isang kaisa-isang anak na dalaga na kailangang ip
kaligtasan ng lipunan at kinabukasan ng anak ko sa digmaan ng m
kaligtasan niya // nagkasala ako // pagkakasalang nagtulak sa a
kaligtasan sa duyang ito // #47 // binuksan ni Greg ang pinto n
kalihim
k pumogi at nagtipong maginoo nang maging abogado." // Ang
k isigaw ni Eric. "Ikaw?" // Nagtatakang nagkatinginan ang
k tsuper. // "Problema pa ba 'yon?" pilyang bulong din ng
k pan sa pagpapaliwanag ang tsuper. Nakangiting tumayo ang
kalihim
kalihim
kalihim
kalihim
ang unang nakahalata na kalabisan na sila roon. Kinalab
at ang tsuper. Hindi nila malaman ang iisipin nang sugo
at maingat na isinara ang pinto ng opisina ni Jenny pag
at sinamahan silang pumasok sa loob ng moderno rin at m
k
a
d
H
d
d
a
0
4
0
3
0
8
0
0
7
6
0
0
0
0
0
0
0
0
0
8
6
8
6
6
0
9
7
5
8
9
7
0
7
7
7
tsuper kay Eric at nagpaunang lumapit at nagpaliwanag sa
si Mrs. Leano pagkat may biglaan daw na komperensiya ng
n na niyang nagkakape habang naghihintay. Kabisado na ng
ala ang balo ng isang kalatas sa media sa pamamagitan ng
langan nga sa kanya si Libay. // Ang kanyang ama, naging
unog ang telepono. Narinig ni Edsel ang tinig ng kanyang
ryang magtatanong ng sadya ko, ngunit wala siguro siyang
kulin ng pansamantalang tagapangulo at ng pansamantalang
d // sa Konggreso nagtungo si Benigno // wika ng kanyang
isang pansamantalang tagapangulo at isang pansamantalang
ang opisinang may kinalaman din sa makinarya na siya ang
g kapisanan // humirang ng pansamantalang tagapangulo at
wa sa kanya // hindi magkabibig ang bos sa nakuha niyang
pangulo at kalihim ang mga pansamantalang tagapangulo at
// iyan ang Philippine Virgin Forest // ayon sa ulat ni
sa awtoridad legal // sa isang bahagi ng Opinyon 73-7 ng
mga Hapones // naghihintay ang Maynila // ipinahayag ng
mangyari lamang magtaas ng kanang kamay // bibilangin ng
ng salungat ay magtaas ng kanang kamay // bibilangin ng
ng salungat ay magtaas ng kanang kamay // bibilangin ng
mangyari lamang magtaas ng kanang kamay // bibilangin ng
noon din ay hinalinhan ng mga bagong halal na pangulo at
pasiyahan na natin ang mungkahi ni Flora // babasahin ng
mangyari lamang magtaas ng kanang kamay // bibilangin ng
mangyari lamang magtaas ng kanang kamay // bibilangin ng
ng gayo'y maghahalal tayo ng pangulo pangalawang pangulo
ang magkaguhit ay kinakausap // maputing parang busiklak
/ #89 // pagkaalmusal ay itinagubilin ni Aida sa kanyang
huwag lang masira ang isang harapan // papuri sa harapan
das na tawagan ito sa telepono // ani Aida na kasunod ng
na kasunod ng kalihim na napatungo sa tanggapan // anang
an noong nakaraang pulong // babasahin ni G. Luistro ang
n silang naghintay upang si Yang ay humarap upang maging
akay na tao // gaya ng paghahanay kay Francisco Tatad na
ang iba pang nakilala na ay sina Gregorio Hernandez Jr.
yong bagong hepe sa tanggapan // kabatakan ni Romero ang
an ko rin ang nangyari sa pangulo pangalawang pangulo at
ong naisagawa // lumikha ng anim na kagawaran at ang mga
a // ang tatay ay pangulo ng isang samahan // si Jose ay
inaldo samantalang si Valeriano Hernandez Pena ay naging
Katipunan ay naging Katipunero // si Ronquillo ay naging
litan // nangangako subali't di niya ginagawa // ang mga
kalihim na may mesa sa may pinto ng pribadong opisina ng may-ar
kalihim ng departamento at kailangan naroon siya. Iminungkahi n
kalihim ni Edsel si Teddy -- palainom iyon ng kape. // "Hindi n
kalihim nito. Nakasaad roon na kagagawan nilang mag-asawa ang e
kalihim tagapagpaganap ng isang alkalde sa kanilang bayan. Ang
kalihim. // "Telepono, Attorney," sabi niyon, "sa 47." Tatlong
kalihim. // Kumatok ako nang marahan. Narinig ko ang tinig-lala
kalihim // #17 // ano ang pinagkayarian ng mga nagpulong sa ila
kalihim // #59 // wika ni Benigno parang hindi iniisip ang sina
kalihim // ang una ay namunong pansamantala sa pagpupulong // a
kalihim // hintayin mo sandali at matapos kong ayusin ang papel
kalihim // imungkahi ang pagtatatag ng isang kapisanan // pag-u
kalihim // iyang si Elsie hindi makabugaw langaw // #76 // hind
kalihim // sa pamamatnubay ng bagong halal na pamunuan ay pinag
kalihim Arturo Tanco Jr. ng Kagawaran ng Agrikultura may isang
kalihim Minister ngayon ng Katarungan sinabi niyang walang isin
kalihim Vargas na magpapatuloy ang gawain sa mga tanggapan ng p
kalihim ang mga kamay na nakataas at isusulat ang bilang sa pis
kalihim ang mga kamay na nakataas at isusulat ang bilang sa pis
kalihim ang mga kamay na nakataas at isusulat sa pisara // ayon
kalihim ang mga kamay na nakataas at itatala sa pisara ang bila
kalihim ang mga pansamantalang tagapangulo at kalihim // sa pam
kalihim ang mungkahi // iminungkahi ni Flora Santillan at pinan
kalihim at isusulat sa pisara // ang mga bumoboto kay Flora San
kalihim at isusulat sa pisara // ang tumanggap ng lalong marami
kalihim ingat-yaman tagapayapa at tagapagbalita // ang mesa ay
kalihim ko sa pagliyag // sa walang-buhay inihayag ang lihim na
kalihim na ihanda ang dalawang buwang paunang sahod ng mga tauh
kalihim na kaaway // pagpuri sa harapa'y salaping kuliro ang ka
kalihim na napatungo sa tanggapan // anang kalihim nang sumagot
kalihim nang sumagot ang abugado at iniabot kay Aida ang hawak
kalihim ng Barangay ang katitikan // may puna kayo mungkahi o s
kalihim ng Chinese Association // ngunit sa dakong huli ay pumi
kalihim ng DPI noong sulatin ang tula kasama ng ibang tagapagta
kalihim ng Pagtuturo Heneral Benito Ebuen puno ng Hukbong Pangh
kalihim ng Pangol // tulungan mo nga ako kay Dr. Santos // ang
kalihim ng Philippine-Chinese Association na tinangkilik ng mga
kalihim ng mga kagawaran ang bumuo ng Gabinete na nagpapayo sa
kalihim ng punong-bayan // si Nena ay gumawa ng ulat para kay N
kalihim ni Marcelo H. del Pilar // nagkakilala sina Aurelio Tol
kalihim ni Pangulong Emilio Aguinaldo samantalang si Valeriano
kalihim niya ay sinamantala ang pabagu-bago niyang pasiya // la
0 asiyahan na natin ang mungkahi // pagpasiyahan na // Bb.
8 hinog na hinog na siya sa karanasan // ilag na ilag ang
0 napasok ko ang pangalan ni Anselmo Martin // isusulat ng
0 ghahalal nila sa pangulo // si Rita Delmar ay nahalal na
kalihim
kalihim
kalihim
kalihim
pakibasa nga ninyo ang mungkahi para malaman ng lahat /
sa bos // init na init siya sa mga taong makulit // ipi
sa pisara ang pangalan ni Anselmo // G. Tagapangulo //
si Adelia Cortes ay nahalal na ingat-yaman si Candido V
kaliitan
F
m
B
L
l
F
9
8
Z
7
7
9
apasok. "Halika sa loob," sabi ni Felisa kay May. // May
masyadong malapad ang kanyang noo, animo tuldok lang sa
pantalon ni Kiko. Ihagilap ng mauupuan ang mga taong sa
na iyon. Hindi naman kalakihan ang katawan ni Tony, may
isang galaxy, sa isang universe. // Sapagkat sa kanilang
as manipis at mas pahaba ng kaunti, at 'di maitatago ang
na natin ng pangalan ay may daan-daan pa ring iba na sa
aig ang pitong biyahe // kung kaya lamang napapansin ang
t makapagparami // biglang umihip ang hangin // dahil sa
hang nabababalot ng kahiwagaan at tahasang dumadaliri sa
gaan at tahasang dumadaliri sa kaliitan ng tao // at ang
bahang nagtangkang tumakas kahit saan // ngunit dahil sa
kaliitan ang bahay ng Nana Violy ni Felisa, sa tingin ni May, p
kaliitan ang kanyang mga mata, pangung-pango ang kanyang ilong
kaliitan ng kanilang tinutuluya'y nakuntento na lamang tumayo s
kaliitan pa nga sa unang tingin. Pero siksik ang laman. At ang
kaliitan, mistulang galaxy ang katawan ng tao. Ngunit kakaiba a
kaliitan. Nagtanong sila kay Jun. // "Saan ba'ng 132?" // Itinu
kaliitan ay pinaghihirapang makita sa teleskopyo // kung makatu
kaliitan ng bahay ay kung ang mga panauhin ay walang nang pagsi
kaliitan ng tangkay ni Lina ay nahulog siya sa lupa // isang ba
kaliitan ng tao // at ang kaliitan ng tao ay nagsupling ng hinu
kaliitan ng tao ay nagsupling ng hinuha ng katotohanan ng hiwag
kaliitan niya hindi natakot ang mga baliw at patuloy na nag-iku
kalikasan
A
m
q
W
y
e
K
y
X
l
H
w
A
X
n
l
A
n
F
l
W
F
l
ng mahabang panahong pinaghiwalay. // Gaya ng dati, ang
t kalupitan sa tao at ngayon ay kailangan pang bawiin ng
g tanong: Sino ang may kagagawan? // Ipipinid na lang ng
pook at wala ring sasakyan. Sariling-sarili ni Karla ang
bel -- isang bagong panganak na Venus. Muli at muli, ang
aan niya itong laru-laruin ng alon. Hinayaang ipadpad ng
ncern at pagiging magiliw nito sa kanya ay baka nature o
nyang pag-iisa! Sa bawat pag-alis ng isa ay tinitiyak ng
da ng umaga. Minabuti ni Fidel na namnamin ang biyaya ng
ng isa't isa. Naganap ang batas ng kagubatan. Umiral ang
, bagaman malapit pa rin sa kanya dahil na rin siguro sa
i sa iba't ibang kadahilanan: pakikidigma, pakikibaka sa
ng ang kay Eba'y inihahain? // Ubos lakas na bumwelo ang
umaapoy na damdamin sa kama, mararamdaman ang pagsuko ng
a silang imikan. Tahimik lamang nilang pinagmamasdan ang
panukala. // Siya ay isang kagila-gilalas na panukala ng
bang dalang seguridad ang pagmamahalan na may biyaya ang
g dagat. Kung saan ay kanilang nakikita sa malapitan ang
olley. Walang magsing-irog na sumasaksi sa mga biyaya ng
, elektrisidad at entropy. // Bahagi raw ng creation. Ng
ni Jim na katulad niya ay wiling-wili rin sa panonood ng
Nanay ni Clarissa. "Mano'ng huwag mo nang tinatanong ang
ng paghakbang at nasira ang depensa mekanismo ng kanyang
kalikasan ang buong tagumpay na sumakop sa init na sumasagitsit
kalikasan ang katawang ipinagkaloob sa kanya? // Nagsimulang ma
kalikasan ang trahedyang ito. Tiklop ang mga mata at mga bibig
kalikasan at damang-dama niya ang kabuuan ng kagandahan ng sulo
kalikasan ay patuloy na magaganap. May iba at iba nga lamang na
kalikasan kahit saan. Hanggang sa tuluyan siyang magkahati-hati
kalikasan na lang niya. Iyung paghanga nito sa kanya ay baka ga
kalikasan na may papalit. Pero alam mo, Isabel, ang mahirap iha
kalikasan na muntik na niyang maagang iwanan. Mula ngayon, kail
kalikasan ng pansariling kaligtasan. At sa patuloy na paglalaba
kalikasan ng trabaho nila ay kapuna-punang mas madalas na matam
kalikasan para mabuhay tulad ng pagdaragat, pangangaso, pagtotr
kalikasan para paraanin ang katinuan. // Ungol. Haplit. Natunaw
kalikasan sa dikta ng tao. Pinag-isa nina Rachel at Fidel ang l
kalikasan sa paligid. Hanggang sa madama na lamang niyang hawak
kalikasan! Sa pisikal, hindi pa siya lubos na totoo. // Samanta
kalikasan. // "O tikman n'yo rin itong biko, aba, masarap 'yan,
kalikasan. // Malakas ang sariwang simoy ng hangin. Ang hanggan
kalikasan. // Malayo na ang nararating ng palaboy na lakad ni M
kalikasan. // Unti-unting naintindihan niya ang konseptong diyo
kalikasan. // Walang anu-ano ay dumako ang paningin nito sa kin
kalikasan. Alam mo namang kapag Mayo ay sadyang maampiyas ang u
kalikasan. Nag-iisang antena lang ang naipipilig niya. // Marah
X
l
n
A
9
7
Z
7
7
6
6
9
7
6
7
9
7
Z
Z
8
Z
Z
Z
7
6
6
3
9
0
9
Z
8
8
7
7
Z
7
1
1
2
2
0
tag na relasyon, isang moog. // At naging mapagbigay ang kalikasan. Narating ang ibig na kasukdulan. Kampante na ang mga
isa sa maraming nadagdag na karakteristiko sa panibagong kalikasan. Ngunit maraming namanang katangian sila sa kanilang
ala kasarap ang magkaroon ng paminsan-minsang ugnayan sa kalikasan. Para tuloy nadarama mong isang hakbang ka na lang pa
g ikinatatakot ng mga nakapaligid sa 'yo ay ang batas ng kalikasan. Wala namang nakakaligtas sa katotohanang mabilis tum
m at upang magawa iyon ay kailangang umalinsunod siya sa kalikasan // #243 // ang tungkulin ninyo ay magpasunod kaya't k
wan at mga kuwebang kristal sa Bagyo ay pawang ginawa ng kalikasan // ang Pilipinas ay may 14140 milya kwadradong baybay
unot ang hangin // yao'y parang nagngangalit na tinig ng kalikasan // ang bagwis ng kadiliman ay waring nag-uumugong tan
ga kometa at iba pang mga pangyayari sa kimpapawid at sa kalikasan // ang mga Pilipinong ito ay naniniwala na kailangang
ito o isang payapang Hetsemane na malapit sa Diyos at sa kalikasan // anupa't ang payo niya sa makabagong tao na naligaw
aking kaluluwa sa mga karingalang idinudulot sa atin ng kalikasan // halinang umupo ikaw ay sa silya at ako'y dito // k
igayang nawala sa akin ay hindi ko natagpuan sa ganda ng kalikasan // hindi ko natagpuan sa kandungan ng aking ina // na
sang aklat na pinamagatang mga tunay na kuwento buhat sa kalikasan // ito ay tungkol sa kauna-unahang gubat // iyon ay l
auunawaan na // walang sinumang nagsasabi ng umuulan ang kalikasan // katulad ito ng marami ang pook na magaganda sa Pil
naghahanap ng maaayang tanawing batbat ng mga balani ng kalikasan // sa isang kapatagang tinutunghan ng mag-asawang Bun
a ng Ikatlong Daigdig na ginagawang tukod ang katutubong kalikasan // upang pangatwiranan ang kahirapan ng kanilang mga
ng unang librong potograpiko ni Fox Talbot ang Lapis ng kalikasan The Pencil of Nature noong 1844 na may dalawampu't pi
s mataas na GNP // paano haharapin ng mga siyentipiko ng kalikasan ang nagpapalagay na dapat tayong gumamit hindi lamang
datahang tauhan // kung gayon hindi natural na bahagi ng kalikasan ang pagkakaroon ng tarundon // ito ay itinayo ni Mr.
sa mga simulain kaisipan pangyayari pamamaraan lakas ng kalikasan aral at iba pang mga pagkakaugnay na di nasasalang at
ko sa iyo'y unti-unting nagmamaliw // #130 // lumuha ang kalikasan at ang hamog ay pumatak sa dibdib ng daigdig ko'y may
nahikayat ako ng kanyang mga paliwanag sa kahiwagaan ng kalikasan at nakalingatan ko na tuloy na maaaring tumawag sa te
sa katauhan ni Mang Dading // mapapansin ang ugnayan ng kalikasan at ng mga impresyong dulot nito sa pagkatao ng matand
ng katulad ng isang masayang awit // ganyan ang batas ng kalikasan at panahon // ang tanging mapagbabalikan na lamang ay
nas ay may mga kartong pang-editoryal // #115 // ano ang kalikasan at tungkulin ng karton sa editoryal // kung pakasusur
ahat ng magagandang hiyas na iginayak sa pook na iyon ng kalikasan ay maging wari'y kalunus-lunos na palamuti ng isang l
ng pangarapin // at ang mga iyang maririkit na hiyas ng kalikasan ay para bang mga butil ng ginto na tinutuhog ng mga s
atay na kirot // ang palaisdaan // sa labas ng bahay ang kalikasan ay tila halimaw na umaatungal matapos masugat // an /
e sa ilang uri ng kristal halimbawa kwarso // #421 // sa kalikasan ginagamit ng nang kung ilang angaw na taon ang radar
larawan aksiyon at kaisipan // kadalasan nauukol ito sa kalikasan hayop at kagamitan sa kanilang lipunan // ang ilang h
in // gayon din ng malaki at malusog na pangangatawan ng kalikasan na kapag iginagalang ay masunuring ipinagkakaloob sa
Ernesto // sa loob niya ay talagang may mga nilalang ang kalikasan na sa anyo ay lubhang kapansin-pansin sa marami gaya
wagi ang magwawagi // ako ngayo'y naririto na handog ang kalikasan na sa madlang nakikinig mapitagang nagpupugay // ako'
mo mabuti ang panahon // kasalukuyang nagngingitngit ang kalikasan nang ipinanganganak siya // hindi ko namalayang nagda
ang kalayaan laban sa ibubungang kaparusahan // ano ang kalikasan ng kalayaan laban sa sensura // ang kalayaang ito ay
a ang ugat o ubod ay ang mga kadahilanang matatagpuan sa kalikasan ng lipunan // aniya // ang katapusan o konklusyon ng
-bukod ayon sa bahagi dami pagsulong o pag-unlad ayon sa kalikasan ng mga bagay pangyayari lugal at tao // sa ganitong p
a editoryal // ang kabisaan ng kartong editoryal ay nasa kalikasan ng pagiging popular nito bilang behikulo ng ideya //
a manalo o matalo // ako ay nagsusugal para tuklasin ang kalikasan ng tao // ako'y isang iskolar ng buhay // isang masig
di ba // oo pero // ako naman ay nag-aaral ng tungkol sa kalikasan ng tao // at kayo Mr. Santos ang napili kong paksa //
y may P100000tseke sa loob ng buddha // nag-aaral daw ng kalikasan ng tao ang Juan Esquivera na iyon // iyon ang sabi sa
pa ng Bumbay ang detalye ng laro na isa raw pag-aaral sa kalikasan ng tao ay di pa siya lubos na kumbinsido // ang tutoo
ang mga ito sa pangmalas // malasin mo ang kagandahan ng kalikasan sa iyong paligid // magandang pagmasdan ang asul na l
7
7
Z
Z
7
7
maraming pakikipagsapalaran // mga pakikihamok ng tao sa
i niya katutubong alamat at mga awiting taal na kanya sa
g katalagahan kundi sa inhustisya ng tao na gumagamit sa
ang hangin ay animo 'y di-makitang marahas na pamalo ng
galing ideolohiya na namamayani si lipunan // #32 // ang
atao at popular na persepsiyon ng sambayanan // dahil sa
kalikasan sa kapwa tao o sa mga higante kapre gayon din ang mga
kalikasan sa pinagmulan sa paglalangkap-diwa // ang ating lupai
kalikasan upang pagkaitan ang iba // ang magkatunggaling kalaga
kalikasang humahagupit sa paligid // ang ulan nama'y parang tum
kalikasang ito ang lipunan ay malinaw na ipinahihiwatig ng maka
kalikasang ito ng kartong editoryal ito ay nakatatawid nang wal
kalimitan
R
A
R
L
I
R
F
2
2
7
Z
7
2
Kung isang insidente lang 'yun dapat nalimutan na niya.
inatratong kapantay ng lalaki. Hahaba lang ang sungay at
ra. // Mabuti rin para kay Mara 'yung may ginagawa siya.
lugar na iyon kaya hindi gaanong dinadayo ng mga lalaki.
g na hindi galing sa mga nakaririwasa't kilalang angkan.
tama sa oras." // Sa bahay nanananghalian ang mga bata.
yon sa madalas niyang mabasa sa suspense-mystery novels,
Ditektib Galvez ang National Bureau of Investigation //
gtad sa kama // parang balisa // nasa isip ni Abigail //
a kakayahang makapagbigay ng sapat na karunungan // kaya
/ ang paglalarawan ay isang uri ng pagpapahayag na hindi
angkakristiyanuhan // sa kasamaang-palad ang paggunita'y
isa't isa // may pundasyon ng mabuting pagkakaunawaan //
kalimitan lumalala ang galit ng isang tao kapag patuloy niyang
kalimitan na sinusuwag ay sariling nagpapakain sa kanya. // Wal
kalimitan nasisibot siya pag nagluluto at nakakalimutan niya an
kalimitan nga ay mga drayber lang nila at mga pahinante ang pum
kalimitan nga, pumapasok ang mga ito sa eskuwelahan na parehong
kalimitan pagdating na pagdating niya ay nagugulo na ang bahay.
kalimitan sa mga kriminal ay nahuhuli dahil sa binabalik-balika
kalimitan ganoon ang sistema sa anumang himpilan ng pulisya //
kalimitan madaling gumawa ng antok si Abigail // halos mapalapa
kalimitan wala kang magagawa kundi mag-aral ng ibang wika mangi
kalimitang ginagamit upang magpakita ng hugis o hitsura o magpa
kalimitang nagiging pagdiriwang pagdiriwang na kalakip ng kasiy
kalimitang nangyayari nabubuo ang pag-uugnay nang unti-unti hin
Y
Y
R
r
O
O
O
h
o
f
b
k
v
J
K
c
U
V
U
a
mat naman, bruha ka!" Sabay mahigpit na yakap kay Mark. "Kakalimutan ko na muna ang mga business ko for these three days
na tayo? Di ba negosyo na ang pahahalagahan mo ngayon at kakalimutan mo na ang mga lalake?" // Natigilan si Lenlen. Muli
g namatay siya, pinag-usapan namin nina Robin at Nico na kakalimutan na namin siya. Madali lang 'yun para kay Nico dahil
ta ng sasakyan. Ligtas na siya makasakay lang ng dyipni. kakalimutan na niya ang PRESS business na ito. Hindi naman pala
y na pag-aabang nila sa darating na KAAMULAN kung kailan kakalimutan nila sandali ang mga problema, kukulayan nila ng mg
ary 6, 1986. Dumaan ako sa mundong ito. Huwag niyo akong kakalimutan. Pero nasaan na siya ngayon? Wala na. kinalimutan n
a lang ba iyon? tanong ni Audie sa sarili. Basta na lang kakalimutan? Pagkatapos niyang ipagmalaki kay Nonnette na matan
pala lahat." // Marahang tumango si Cheryl. // "Hindi ko kalilimutan ang araw na ito, Che." // Tumanaw sa kawalan ang da
it naisip niyang mahiwalay man siya ay hindi pa rin niya kalilimutan ang nagisnang mga magulang, obligasyon niyang tulun
? Ang kamalian ba ay ihihingi ng tawad sa kinauukulan? O kalilimutan na lamang ang lahat na parang walang nangyari? Ibab
Na darating pa raw sa puntong mismong ang sarili niya'y kalilimutan na niya in favor of her partner. // "What is happen
ipagkilala nang matagal kay Eric. Iiwasan na niya ito at kalilimutan pag napamukhaan niyang mandurukot nga at naalisan n
k mo." // "Humalay at pumatay sa mga anak ko, huwag mong kalilimutan, Kuya!" // "Okey, naroon na ako. Humalay at pumatay
ng ng araw ay kayo ang magkakatuluyan, huwag ninyo akong kalilimutan, ha! Gusto kong ako ang maging ninong ninyo sa inyo
ia. "Susulat ka, ha? I mean PS nga pala, huwag mo kaming kalilimutan, ha." Maluha-luha na ito. // "Kayo pa," impit na hi
itig sa kanya," kung nawala man si Mark, huwag mo sanang kalilimutan, narito ako..." // "Oo, Tony...," nagkaroon ng kini
o ako." // "Ingat ka, anak. 'Yung pangako mo, huwag mong kalilimutan," paalaala pa ng ina, habang iniabot ang limandaang
kamagandang alaala ni Darwin na kailan man ay hindi niya kalilimutan. // Napawi rin ang galit ni Mr. Regalado sa pagpapa
tawag uli ako sa kanya mamaya, eight o'clock. Huwag mong kalilimutan. Kailangang-kailangan ko siyang makausap. May kasal
if she's free this evening, okay?" // "Okay. H'wag mong kalilimutan... call me up." // "Oo." Halatang asiwa sa pagbigka
kalimutan
r
g
D
b
v
O
J
u
O
k
k
v
M
d
D
g
k
J
h
N
Y
e
I
H
U
V
p
R
n
J
k
O
p
k
Y
y
H
m
F
S
J
d
si Juanito na maaga siyang bumalik sa ospital. Huwag daw kalilimutang dalhin ang rasyon nilang dyaryo. // Pangalawang pa
aking sekretarya, si Miss Arlene Reyes. Pero huwag mong kalilimutang idagdag..." // "Ano iyon?" // "Kaibigan mo ako...
raming-marami pong salamat." // "Al, huwag na huwag mong kalilimutang sulatan ako, ha?" // "Sir, iyan ho ang unang-una k
hen kahit patay na siya. Hindi ko maaaring basta na lang kalimutan ang bagay na iyon." // Tumayo si Edmon at tinalikuran
Narinig iyon ni Tata Goryo at ng iba pa. // "Baka naman kalimutan ang dakilang matanda, ha?" // "Hindi ho, Tata Goryo.
mala ang tingin ni Melanie sa kuwarto. Kaya na ba niyang kalimutan ang lahat ng ito? Kaya na ba niyang sumakay sa susuno
hindi ito dadalo nang hindi siya kasama. Handa na niyang kalimutan ang lahat ng mga pagkukulang sa kanya ng boyfriend ku
a niya rin. Isinusumpa niya sa Diyos, sinikap din niyang kalimutan ang lahat ng nangyari at magbalik sa umpisa. Pero hin
ta at dalhin sa ibang mundo ay naisip niyang umuwi na at kalimutan ang lintek na ecology-ecology at culture-culture. //
gdaramdam at madidisilusyon, kung hindi niya mapigil, na kalimutan ang pag-ibig sa kanya at manatili na lang silang magk
tig din ni Jenny ang pakiusap na unawain siya ni Eric at kalimutan ang pag-ibig sa kanya. // Napabuntunghininga si Jenny
ay bagay na dapat kalimutan. // Pero hindi niya maaaring kalimutan ang paniningil sa uri ng taong pumatay sa kanila. //
min, magbihis at umalis sa kwartong ito, pwede na naming kalimutan ang sandaling ito, sabihing "tanggap ko ang puna" o "
ya, bagay na bagay sila ni Libay. // Maaari naman niyang kalimutan at isaisantabi ang kanyang pangarap ukol sa pulitika,
ng nasa puso pa rin niya ang dalaga. Hindi niya magawang kalimutan ito. Oo, maraming babae. Pero iba si Suzette. Naging
iyon bago siya nahiga sa papag. Gusto niyang matulog at kalimutan kahit saglit ang problemang kinakaharap nilang mag-an
"Alam ko na, dahil sa akin kaya siya lumayo! Ibig niyang kalimutan ko siya! Hindi siya makapaniwala na gaya pa rin ng da
Mommy." // "O, heto'ng softdrink!" Alok muli ni Boboy. "Kalimutan mo 'yon. Talagang ganoon ang mga parents, over protec
ing mga impormasyon. Harapin mo ang kabiguan gracefully. kalimutan mo ang pagtalikod." // "Iba-iba ang paraan ng tao par
Inday, a!" // Humawak si Bebeth sa kanang braso ni Pio. "Kalimutan mo muna 'yan. Magtatampo si Daddy, 'pag hindi tayo di
teen years old ho... third year high school." // "Arnel, kalimutan mo muna ang panliligaw. Ang pag-aaral ang unahin mo a
dahilang maging sa sarili'y ayaw na niyang tiyakin? // "Kalimutan mo na 'yon, Miss Diaz... and happy birthday!" Nandoon
... Kakausapin ko uli siya." // "Sabi ko naman sa 'yo... kalimutan mo na 'yon. Saka huwag ka nang mag-aksaya ng panahon.
apan, e! Ilang beses ko nang sinabi sa 'yo na wala 'yon. kalimutan mo na 'yon." // "Frankly, our marriage is on the rock
ng balita kong playboy ka raw... Pag nanligaw ka sa iba, kalimutan mo na ako. Ayaw ko nang makipagkaibigan sa iyo." Paga
ktan ka sa nalaman mo. Kaya makabubuting umalis ka na at kalimutan mo na ang anak ko. Mas makabubuti sa sitwasyon ninyo
lik ang kamalayan niya sa nangyari. "H-hindi ba puwedeng kalimutan mo na ang galit na namumuhay sa iyong puso?" Pakiusap
pit si Mara dito at hinawakan ito sa balikat. // "Ngayon kalimutan mo na ang lahat. Siguro nalito lang si Ned kaya sinub
Nieza sa kanya. Hinawakan siya sa mga kamay. // "Karina, kalimutan mo na ang nangyari. Wala na tayong magagawa... Ito an
l ang dumapo sa kanyang mukha. // "Sinabi ko na sa iyong kalimutan mo na ang walanghiya mong ama'y sumama ka pa sa kanya
ni Jenny. "Ilusyon mo lang, 'yon." paiwas na sabi niya. "Kalimutan mo na at 'eto, magkasama na tayo." // "Pero totoo ang
kung ano ang ginawa ko? Nginatngat ko ang pulso ko." // "Kalimutan mo na iyon, Darwin. Mukhang okey ka na naman ngayon."
gyari iyon. So walang dapat sisihin. Ganoon talaga iyon. kalimutan mo na iyon, ang mahalaga ay ligtas na kayo pareho. Me
a ng mga kaibigan mo pag nalaman ang aking trabaho, kaya kalimutan mo na sana ako." // "Paano, Jenny?" // "Gawin mo." //
amin sa iyo ni Mercy? Ibaon mo na sa limot ang nakaraan. kalimutan mo na si Mark." // "Para sa inyo, madaling sabihin 'y
sa akin at gagawin ko ang lahat upang mapaligaya ka. At kalimutan mo na si Ric." // Nang hindi kumibo si Lisa ay lumapi
, Benjie. Hindi naman 'yon napakahalaga sa akin, e." // "Kalimutan mo na si Sonny, Agnes. Siya'y isang masamang panagini
"Siguro ay panaginip lamang ang lahat ng nangyari, kaya kalimutan mo na. Dito na ako natulog upang matiyak kong di ka n
g sinabi ni Jun. // "Anak, kung ano man ang iniisip mo'y kalimutan mo na. Ipaubaya na lamang natin sa Dios ang kapatawar
lgol. "Isumbat mo ang lahat ng buting ginawa mo sa akin. kalimutan mo naman ang buting nagawa ko para sa iyo. Na ako, ka
amang iyon?" // "Huwag mo nang isipin ang lalaking iyon. kalimutan mong nakita mo siya." // Damdam niya ang pait sa bose
bang bukas ka na mag-isip? Natutulog ang tao, e...! // "Kalimutan mong tao ka ngayon!" // "Lekat na... oo, nakapag-aral
k
l
U
V
j
y
R
u
A
g
W
w
i
J
O
p
O
l
l
j
V
R
e
O
O
d
X
M
v
S
l
M
D
i
k
A
V
m
U
S
j
S
isipan niyang sabihin. "Pag-aaral muna ang isipin natin. kalimutan muna natin ang pag-ibig." // "Kalimutan?" tanong ni E
ing anak, Aling Barang." Si Mrs. Bartolo ang nagsalita. "Kalimutan n'yo muna ang tungkol sa gumagalang halimaw rito." //
magbitiw rin ng sariling pangako. // "Sisikapin ko pong kalimutan na ang aking pagiging "Pusong Malikot." Pag-aaral po
kanyang pag-asa na mapapatawad pa nito. Pipilitin niyang kalimutan na ang dating nobyo. Sa tulong ni Tom. // Masayang-ma
hindi na ako puwedeng maniwala sa kanya. Huwag mo sanang kalimutan na ang taong ito ang tumawag sa akin ng mababaw." //
"At bakit naman daw?" // "Upang ipaalala na huwag ko raw kalimutan na bago matapos ang kontrata natin sa Soriano & Sons
pa niya sa 'min 'yung dati naming Mommy e sabi ni Daddy kalimutan na daw namin 'yun dahil wala na siya. Tapos... narini
y. Lagi nga niyang sinasabi, "Dencio, huwag kang ganyan. kalimutan na lang natin ang nangyari. Diyos na ang bahala." //
akaintindi mo sa pasiya ko. Ang sa 'kin lang, huwag mong kalimutan na nagkalinawan na tayo. At uulitin ko, puwede kang d
nod ay pawang half-truths na. "At nagkasundo nga kami na kalimutan na namin ang nakaraan. At kung ano man ang problema k
ng anak, habang dinadampian ng panyolito ang mga mata. "Kalimutan na natin ang lahat hijo." // Nagliwanag ang mukha ni
g bagay na hindi mangyayari kung noon ko pa sinabi. Pero kalimutan na natin ang lahat ng nakalipas. Gusto kong harapin a
apit siya sa ina at inakbayan ito. "Mommy, it's alright. kalimutan na natin ang lalaking 'yon." // kaagad ngumiti ang gi
. Hindi ko na naisip ang maaaring mangyari sa amin." // "Kalimutan na natin ang nangyari, anak. Magsimula tayong muli ng
sap na ang daddy mo at daddy ko. Uuwi na daw tayo bukas. kalimutan na natin ang nangyari." // Gano'n na lang ba iyon? ta
g ay napayakap na siya at umiyak sa dibdib ng nobyo. // "Kalimutan na natin iyon, Jazmin. Tayo rin naman ang nahihirapan
sa iyo." // Wala pa ring pakialam ang boses ni Melanie. "Kalimutan na natin iyon." Binilisan nito ang paglakad, ayaw mak
tapos ay mas utos kaysa pakiusap na binigkas: "Sabi mo'y kalimutan na natin, kaya kalimutan. Okey?" // "Okey." // Minasd
dy sa Ate Luisa." // Tinanguan ni Mr. Bartolo ang anak. "Kalimutan na natin. 'Ala 'yon." // "Kilala ba ni Mang Apyong an
n agad iyon ng Mommy niya. // Iniba na nito ang usapan. "Kalimutan na nga natin ang tungkol sa bagay na ito. Siyanga pal
ngal ito nang dahil lamang kay Darwin. Ang gusto nila ay kalimutan na ni Myra ang lalake bagaman may nangyari na sa kani
in ni Lola Gloria salbahe kami ni Daddy," ani Robin. // "Kalimutan ninyo na ang mga sinabi ni Gloria," sumabad si Rob. "
yang iba pang pagpipilian. Lahat ng hiya ay dapat niyang kalimutan para sa kaligtasan ng kanyang ama. // "Puwede ka raw
nila. Tinuruan nila akong mangarap. Tinuruan nila akong kalimutan si Jongkoy. Hindi ko na gagawin iyon. Hindi ko na kay
ao. Hindi kita puwedeng lokohin. Hindi ko puwedeng basta kalimutan si Jongkoy." // "Alam ko lahat. Susubukan kong pantay
mang naman niya ay makilala si Libay Ngayon, ibig niyang kalimutan si Libay. Ngunit napasubo na siya sa pagmomodelo. //
to na rin si Bek-bek sa Fiera. // "O Manang, 'wag n'yong kalimutan, sa palengke tayo magkita nang alas onse, po?" bilin
kailangang malaman ko muna lahat-lahat bago ko simulang kalimutan. // "Ano pa? Ano pa'ng sinabi nila?" // Galit ang bos
asaklap na araw ng kanilang pagkamatay ay bagay na dapat kalimutan. // Pero hindi niya maaaring kalimutan ang paniningil
aibigan tayo. Ang sagutan natin kanina, puwede na nating kalimutan. Dinaramdam ko na nagtaas din ako ng boses. Hindi nam
akiusap na binigkas: "Sabi mo'y kalimutan na natin, kaya kalimutan. Okey?" // "Okey." // Minasdan niya nang may pagsamba
ng mga detalye ng isang bagay na matagal mo nang gustong kalimutan. Tapos, heto, aalalahanin mo uli. // Hindi ako nagkwe
mahal na mahal ko pa rin si Al at hindi ko siya pwedeng kalimutan." // "Kahit nawalan na siya ng pag-ibig sa iyo, mamah
"I'm so happy for him. I'm sad na kailangan ko na siyang kalimutan." // "Mas madali mo siyang makakalimutan kung..." //
ng isipin natin. kalimutan muna natin ang pag-ibig." // "Kalimutan?" tanong ni Eric. "Makakalimutan ko ba ang hindi ko n
yaya, si Leo at kabarkadang pinsan nito. Nag-enjoy sila. kinalimutan ang pasanin ng tag-init. // Nagbalik sa normal ang
a isang nursing student. Kaya magmula noon ay hindi niya kinalimutan ang saknong ng tulang iyon na ginawa niyang batayan
/ "Tapos na iyon. Nag-sorry na rin sa akin si Kevin kaya kinalimutan ko na ang lahat." // "Sumama ka na lang sa amin, Ni
sta, sa akin na lang 'yun, ayokong sabihin sa iyo, dahil kinalimutan ko na iyon, matagal na panahon na kasi." // "Kailan
in mo, lumuha ka man ng dugo, ikaw pati na ang anino mo, kinalimutan ko na. Kung may damdamin man ako sa iyo ngayon iisa
Menard. "Oo. Kasi'y baka i-fire out mo na ako dito kapag kinalimutan ko pa rin." // Alam ni Nulfo na biro iyon. "Ang kas
lo ako, nagsugal at nadampot ng mga pulis? Lahat ng iyon kinalimutan ko. At itanong mo sa akin kung bakit, Ablet?" // "B
x
X
s
A
N
O
O
T
j
Q
p
h
l
1
5
3
0
5
1
9
5
4
8
5
3
3
2
3
5
5
8
0
3
1
5
5
5
4
5
8
1
5
arap ng kanyang abugado. Elementary lang, Kap. O sadyang kinalimutan mo?" // Bwakang-ina. Nakasampu na ang lintek, siya'
la ng mga damdamin. Kung magkaiyakan, sila-sila lang. // kinalimutan muna ni Fidel ang napakabagal na kaso ni Claire. Um
ad. "I-itinambak na lang natin s'ya kay Soling, at halos kinalimutan na natin s'ya!" // "Mas m-malaki ang pagkukulang ko
t paggawa ng ikapapanuto ng kabahayan ay isang katuruang kinalimutan na ng mga sumunod kay Eba. Tila napapalinya si Mari
i. Natawa siya na naroroon pa rin iyon at hindi nagalaw. kinalimutan na nga nila lahat ng bagay sa kanilang pagtatalik,
akong kakalimutan. Pero nasaan na siya ngayon? Wala na. kinalimutan na rin ng mga al tao. Isa na lang siyang pangalan s
Audie, kapamilya na rin ni Jongkoy ang mga basurang ito. kinalimutan na rin siya, hindi ba? // "Minsan," patuloy ni Mela
n. // Maraming katanungan si Jo-Ann ngunit saglit niyang kinalimutan ng mga sandaling iyon. Wala siyang lakas na kontrol
na at mga kapatid sa bahay. // Pero bago umalis ay hindi kinalimutan ni Menard na abutan ng dalawang daang piso ang guwa
// <KABANATA9> // LUMIPAS ang mga araw at linggo, pilit kinalimutan ni Shiela ang mga nangyari kahit masakit. Nakuha ni
agpapanibagong buhay mula sa masalimuot na pangyayari ay kinalimutan nila ang pangit na kahapon. Ang anumang bagay na ma
ngunit kailanma’y di natutong magdamdam, ni manumbat. // kinalimutan niya ang hiya at personal na nagpunta sa tanggapan
palayaw na ibinigay ni Dr. Reyes sa "salarin" ay di niya kinalimutan. // Sexy virus. // Walang-wala marahil sa hinagap n
ig mong sabihin 'no // sa akin din 'yan ha // h'wag mong kakalimutan akin din 'yan // oo nga // so ibig sabihin may say
n mo ako gano'n ba // kalimutan // hindi // ewan // kung kakalimutan kita di wala na akong aantayin // lalapitan sila ng
wa at ang pagdarahop sa buhay // kung ako sa 'yo Pare ay kakalimutan ko na 'ng Luisang 'yan at hahanap na ng iba // ba a
ppy daw siya at hindi kagaya natin kung magkamay // naku kakalimutan ko yata ang dyeta ko ngayon // sa Amerika lang sigu
Europa pa siguro // hindi ko nga pala naitanong kung // kakalimutan mo na ako // Flor // maari ba naman 'yon // matutul
gas na salita // parang di ka nagtototoo e // pangako // kakalimutan mo na lahat ng heartaches // pangako // saan ang ne
i mong papatakan ng tubig ang kanyang labi // huwag mong kalilimutan // huwag ka nang mag-iikot sa kusina // hayaan mo n
yo 'to Lolo // tatlong beses isang araw // wag n'yo hong kalilimutan // salamat ho // uubo-ubong aalis si Sotero // maii
#238 // sa paglikha ng bukas na sinasabi ko hindi natin kalilimutan ang gunita ng mga batang pati kinabukasan ay ipinag
on din ang piyano't stereo // siyempre hinding-hindi rin kalilimutan ang place para sa library para mukhang educated //
kati ko 'to at malas kung babawasan // o siya huwag mong kalilimutan ang rat poison // at saan ako kukuha ng pambili niy
roon man akong simpatiya sa iyo hindi nangangahulugan na kalilimutan ko na ang aking mister // kung wala akong asawa sin
papakilala sa kanya ng kapitan del baryo // h'wag n'yong kalilimutan mula sa Lunes ay mag-aaral na kayo // ngumiti si Be
t // at ang kikitain niya roon // pero hindi pa rin niya kalilimutan na biniktima ni Gabriel Cornejo ang kanyang Ate Viv
tutol subali't pagkatapos nito ay kalimutan mo na ako at kalilimutan na rin kita // hindi kita mapahindian // ganito pal
butihan mo sa akin Raul kahit malayo na ako'y di ko kayo kalilimutan ng inay // ipagdarasal ko na lang na sana'y maging
a // yep // saan ang punta mo // sa sine // o huwag mong kalilimutang dalhin ang iyong susi ha Frankie // lalabas din ak
mo mahal kasi niya ang mga batang maliliit // huwag mong kalilimutang isali ang lola sa panalangin // hilingin mo kay Je
galing sa probinsiya // ah // siya pala // huwag ninyong kalilimutang magdaan mamiya a // titignan ko // baka gabihin an
kahit ano pang sama ang ipakita mo sa 'kin h'wag mo lang kalilimutang mahal kita at maligaya na 'ko // corny // mapait a
kaaalam marahil ay nakadarama ng kasagutan // huwag mong kalilimutang tumawag sa Kanya ha // mauuna na akong umalis // i
alalahanin // kung kaya nating kalimutan // dapat nating kalimutan // ang kahapo'y nasa bawat tiklop na ating kulubot //
// mga bagay na di dapat alalahanin // kung kaya nating kalimutan // dapat nating kalimutan // ang kahapo'y nasa bawat
gsasaya lang ako // nang makalimutan mo ako gano'n ba // kalimutan // hindi // ewan // kung kakalimutan kita di wala na
pos // bakit // sapagkat mayroong mga bagay na ayaw kong kalimutan // mga natutuklasan sa sariling ibig kong matandaan /
// pero 'yong uwi mo sa 'kin 'Tay // ha 'Tay huwag mong kalimutan // tatapunan lamang ni Tano ng sulyap si Amada // lal
isang Bibig kung bukas ang Noo ayon kay Chuang Tzu dapat kalimutan ang Lambat kung kamtan na ang isda // #42 // gayon di
kan lang siguro ng demonyo ang katawan ko // puwede pang kalimutan ang lahat // #73 // parang walang nangyari // ano //
manalo puwede na kaming pakasal ni Betty // #81 // huwag kalimutan ang mga kapatid na kapus-palad // ipagdasal mo lang K
9
3
9
8
1
4
3
3
5
Z
1
1
5
5
3
0
1
2
5
1
9
5
0
Z
1
5
2
5
Z
0
8
2
1
1
2
9
naninigarilyo // gayon pa man iminungkahi ng asawa kong
g katatakutan mo // pag nagmahal ka mahalin mo // #80 //
-bikini // Mr. Montekalbo ser ako po ay magbibitiw na //
n mo naman ang mga utang na babayaran natin // #72 // di
ano ang gusto mo // magmamakaawa at luluhod ba ako para
ara sa ating anibersaryo ay mag-second honeymoon tayo //
'yon // at hinawakan sa braso ang nakatungong dalaga //
ko ang lahat walang pagtutol subali't pagkatapos nito ay
utan // umiiyak // wag po wag po // sabi ko naman sa 'yo
panahon Fe // hindi pa ako maaaring humarap sa kanya //
desisyon ko Jennifer // si Eric ang magiging escort mo o
mero mo // for Christ's sake Jen huwag mo nang ibitin //
an ng kapatid ko hindi na siya karapat-dapat sa 'yo kaya
aling pasukan ng hangin ang tuktok // wala akong gana //
agmamahal sa inyo // kasunod niyon ay itinayo ang ina //
g Malayo Polinesyo // talagang totoo ang iyong sinabi //
hindi na // sasabihan ko na lang sila // pero huwag mong
hakbang ni Butch // basta alam niya hindi maaaring basta
gayong gabi // #226 // wala akong magagawa kung gayon //
ko ng puro sama ng loob sa Hayahay Hotel dahil sa iyo //
kto ang masayang sabi ko nais kong magmungkahi sa iyo //
igay ninyo // lahat ng natanggap ibinalik // sinabi kong
kikita sa larawan sa itaas ang isang tungkuling di dapat
aw ng malunggay at bansikol // may mga panahong maaaring
nwa'y may iimportahin lang ako sa kanya // at huwag mong
arroz caldo // #359 // subalit mama // hindi ko maaaring
sa lang ang naiisip niyang mabuting gawin subukan niyang
ie // hindi pa rin ho Inay // tatlong taong pinilit kong
daw iwan mo rito // at madali ka raw // at huwag mo raw
an ng puso't damdamin // saan man magtungo'y hwag nating
g damdamin // ibulong mo na lang sa hangin // huwag mong
g pantulog bagsak siya sa kama // at pansamantala niyang
ng bisyo itinapon ko // ultimo nanay ko sa amin sa Silay
indi ka marunong magsimba dahil ayaw mo nang magsimba //
salubong niya si Greg sa sala // nakangiti ito // waring
ang panganib na hahadlang sa amin // nang gabing iyon ay
kalimutan ko na ang tungkol sa isang daang piso para sa katahim
kalimutan mo ang mga nakaraan niya // nagkibit siya ng balikat
kalimutan mo iyon // magkita tayo sa pintuan doon sa likod ng m
kalimutan mo muna ang mga utang natin pagdating sa Baguio // sa
kalimutan mo muna sandali ang katapatan mo sa aking ama // aba
kalimutan mo na 'yon Benigno // wala na akong ganang magpunta k
kalimutan mo na 'yon Claring ipagpatuloy mo na 'ng pagtitinda m
kalimutan mo na ako at kalilimutan na rin kita // hindi kita ma
kalimutan mo na ang nakaraan // tapos na 'yon // ininom mo ba a
kalimutan mo na ang nakaraan Raul // bukas ng umaga bumalik ka
kalimutan mo na ang pagdalo sa sinasabi mong party // #14 // na
kalimutan mo na ang preliminaries and go straight to the point
kalimutan mo ng sinabi mo // pagtatawanan ka lamang ng mga taga
kalimutan mong wala kang gana // isipin mong masarap ang pagkai
kalimutan muna natin ang tungkol kay Gil at tulungan n'yo akong
kalimutan muna natin iyan // nakahanda na raw ang pagkain // ha
kalimutan na imbitahin ang sarili mo // Greg inoobliga mo na na
kalimutan na lamang nito ang pag-insulto niya // Sabado ng gabi
kalimutan na lang natin 'yon // uy nagtatampo // hindi // 'yun
kalimutan na natin ang nakaraan // baka mag-away na naman tayo
kalimutan na natin ang tungkol sa pera // maliit na bagay lang
kalimutan na pero ipinagpilitan // mahihinto // nakapag-ipon na
kalimutan ng isang mabuting mamamayan // ito ay ang pagbabayad
kalimutan ng isang tao ang kanyang gutom // ngunit sa sandaling
kalimutan nga pala magdala ka ng lubid // panggapos // kung kil
kalimutan si Delia pinakaiibig ko siya // siya ang aking buhay
kalimutan si Evelyn // almusal // sa bahay nina Tiya Upeng // p
kalimutan siya // marami nang babaeng // hindi ko ho siya talag
kalimutang balutin // at oo nga pala nakalimutan ko dalhin mo r
kalimutang gamitin itong wika nang buong karangalan // ang Wika
kalimutang ibulong sa isip ang kaunting pag-asa // maari mo nan
kinalimutan ang mga higanteng agam-agam sa buhay niya ngayon //
kinalimutan ko // lahat ng suweldo ko nag-crew ako sa basnig na
kinalimutan mo ang mga dasal na natutunan mo dahil ayaw mo nang
kinalimutan na ang inis sa kanya // nakaharang ito sa daraanan
kinalimutan ng dalawang opisyal ang lahat ng tungkol sa mapanga
L
t
g
G
bag sa kanyang isipan ay iyong hindi siya nakatitiyak sa
bunyi sa pagkaalam na ito pala ang una. Naangkin siya sa
naalis na nito kung may natitira pang pag-aalinlangan sa
alibhasa'y malayo iyon sa kabahayan kaya nanatili pa ang
kalinisan
kalinisan
kalinisan
kalinisan
kalinisan
ng
ng
ng
ng
babae. Marami na rin siyang nababalitaang mga lala
kanyang pagkadalaga. // Napakislot at biglang nata
manugang. Tama nang isipin ng ina at kapatid ni Ed
tubig. Pupuwede pang pagsalaminan iyon. Naaaninag
N
F
n
8
Z
0
0
Z
9
0
6
5
0
9
2
6
6
6
0
a. Mainit ang katawan ni Carol. Gustong-gusto ni Pio ang kalinisan sa katawan at damit ni Carol. Kahit naarawan na ang b
d ay nagmumuntik-muntikan nang hindi umubra ang maselang kalinisan sa katawan ni Anna. Minsan pa nga'y inire-request niy
it ang basihan hindi ba?" Sabay humarap siya sa kausap. "Kalinisan. Iyon ang basihan." At muling tumalikod, sabay nag-ay
y pamigkis sa baywang ang ulo'y parang tagayan alagad ng kalinisan // damo't butong patapon lang nang matipo't mapagyama
kapatid // ang paggaling ng pusa mo 'y utang sa kanyang kalinisan // talagang ang kalinisan ay kaaway ng karamdaman ang
ang ang kanyang mahusay na pakikipag-kapuwa pagtulong sa kalinisan at kaayusan ng kanyang pook at pagsunod sa iba't iban
nang maligaya // lahat ay nagsisikap para mapanatili ang kalinisan at kagandahan nito // sila'y nagtutulungan at nagdada
ng pusa mo 'y utang sa kanyang kalinisan // talagang ang kalinisan ay kaaway ng karamdaman ang tugon ni Ana // #60 // is
ulan ng masusing pansin // ngunit ang aking ina na buong kalinisan nanatiling balo sa nalalabi pa niyang buhay ay hindi
nakita ng mag-asawang Manuel at Anita ang kakulangan ng kalinisan ng Sampalukan lalo na ang nauukol sa pamamahay at ang
abibingit na ako sa labi ng hukay // pinag-isipan mo ang kalinisan ng aking puso at nabatang lisanin sa madlang simbuyo
a sa mga unang aral na itinanim ko sa inyong isip ay ang kalinisan ng budhi at ang pagpapahalaga sa inyong lahi at bayan
asigla ang katawan ng liham // #40 // ang mapanatili ang kalinisan ng isang pook ay isa sa mga napakahalagang layunin ng
y maganda para sa kanya // sa loob ng beaterio ay pawang kalinisan ng kaluluwa ang kanyang namamalas kaya't hindi niya b
ilinyador ay namasyal ang mga mata niya // hanga siya sa kalinisan ng kotse // sa kasimplihan // walang mga burloloy na
bagama't naramdaman siya ng binata ay di kumikibo at sa kalinisan ng loob sa pag-ibig ay biglang nagbangon at ang paana
// at kugn magkaroon di magkukulang ka rin // #228 // sa kalinisan ng pag-ibig ko // ay di ako makapagkukulang // #242 /
mga tao at angkan na nag-aakalang sa salapi at hindi sa kalinisan ng puso at budhi natatamo ang tunay na kalakhan // mg
gnan ninyo ang silid-aralan // kailangang mapanatili ang kalinisan nito // dapat tayong magkaroon ng mga kagamitan sa pa
y
Q
A
R
R
A
7
5
8
ng ama. // Ang mahirap nito, sa kabila ng pagkukulang sa
mga kamay ni Red sa bahagi ng katawan niyang banyaga sa
iwili ito ng laro sa mga kaedad na pinsan, kulang ito sa
Minsan naman parang batang naglalambing at naghahanap ng
g bata. Inaalagan man sila ni Rob, kulang pa rin sila sa
la pa akong maipapadala kundi dasal at hindi nagbabagong
g sa palagay niya ay higit na nangangailangan ng kanyang
ing mga anak ay aapat lamang na nangangailangan ng aking
uyang namayapa // ang bata na walang isip maghahangad ng
kalinga
kalinga ng abalang ama sa kanyang anak, ay hindi naniniwala ang
kalinga ng ibang kamay. Masinop ang bawat hagod. Parang ayaw ni
kalinga ng magulang. // "Leo, anak, bukas papasyal ka ni Mama.
kalinga. // Kinaumagahan nagising si Mara sa mga halik ni Rob.
kalinga. Kulang sa pansin sa madaling sabi. Naintindihan din ni
kalinga." // Initsa niya ang litrato sa drawer. Anong ginagawa
kalinga // subalit naputol ang kanyang pagdidili-dili nang sa d
kalinga nguni't ang mawawalan ng patnubay sa pagkamatay ng Pres
kalinga sa kandungan noong ina nalulubog ang biyaya // mga buns
kalingkingan
1
3
8
0
8
Z
1
8
1
8
anda-ganda ng babae ni Bing Tiyang // walang-wala ako
/ kasi masakit ang paa ko // alam mo namang ang sakit
tag man ang lupa sa ilalim ay may lungga // ang sakit
matibay ang walis ay sapagkat nabibigkis // ang sakit
// walang masamang kalap sa mabuting lumapat // sakit
binulungan niya ito uli inilagay niya ito sa pagitan
say kang mag-manage kaysa sa akin // bakit ni wala ba
g kasipagan ni Laura // kung sa kabaitan ay wala siya
ni Butch // may boyfriend nga ako ngayon pero ni wala
Turing nang mamatay ang kanyang asawa // #206 // wala
sa
ng
ng
ng
ng
ng
sa
sa
sa
sa
kalingkingan
kalingkingan
kalingkingan
kalingkingan
kalingkingan
kalingkingan
kalingkingan
kalingkingan
kalingkingan
kalingkingan
// sino 'ng kailangan mo // ako 'yon // may messag
ay sakit ng buong katawan // pabiro niyang sagot h
damdamin ng boong katawan ang katawa'y maghirap ma
damdamin ng buong katawan // ang maikli ay magdugt
damdamin ng buong katawan // kamoteng litaw sa pal
ng kanyang paa // pagkatapos ay kinalabit niya ito
ng mga otel mo ang otel na ito // 3-star na ang mg
ni Ruben // si Charing ay wala sa balahibo ng mahi
niya // at ligawan lang ako ni Butch ay itatapon k
niya ang ipinagmamalaki mong kasipagan ni Laura //
kalipunan
7
7
7
3
5
2
2
9
7
9
1
1
7
7
1
7
. Ricarte at A.G. Angeles ay ang katumpakan ng titulo ng kalipunan // at lumalabas na natalo ito dahil mas nanaig ang pa
s Magtagumpay // mahihiwatigan agad sa pamagat lamang ng kalipunan ang pagsusulong nito sa simulaing aktibista noong Una
od // maaaring nagbukal ang ganitong kaisipan sa naunang kalipunan ng ating panitikan ang baryo ay bukal ng kabutihan sa
sery // no'ng pumunta si Rene sa nursery naituro niya sa kalipunan ng may limampung sanggol sa kabila ng salaming dindin
pat ninyong malamang ang Malaking Asya ay magiging isang kalipunan ng mga bayang asyatiko na sa pamamagitan ng mga bayan
gi na pagpaparusa sa isang piraso ng ebidensiya kundi sa kalipunan ng mga ebidensiya // #87 // noong Hulyo 12 1956 nanao
liwanag malaking puntos ang nagawa ng nagtatanggol // sa kalipunan ng mga ebidensiya at testigong ipinirisinta maging ka
ga ang maaaring magawa ng pinakamalapit nating kaanak sa kalipunan ng mga hayop kaugnay ng paggamit ng mga kasangkapan /
ng isang taon // makukuro ninyo kung gaanong ligalig sa kalipunan ng mga manunulat ang nilikha ni del Mundo na bukod sa
a mga kampo // maaari rin na nakuha nila ang kaalaman sa kalipunan ng mga negosyanteng Intsik lalo na iyong mga naging m
adisyon // kaya nga kapag bigkis ng isang wika ang isang kalipunan ng mga tao ang kalipunang iyon ay masasabi nang isang
aga si Dante Venturina // kilala po // kung kilala mo sa kalipunan ng mga tao na narito sa hukuman maituturo mo ba si Da
sa kanyang paunang salita sa Mga Dahong Ginto ang unang kalipunan ng tula ni De Jesus // pinuri ni Regalado ang mga tul
lay sa kapakanan ng mga obrero at paisano na mababasa sa kalipunang gaya ng Tungkos ng Alaala ni Gatmaitan at Bulalakaw
bigkis ng isang wika ang isang kalipunan ng mga tao ang kalipunang iyon ay masasabi nang isang nasyon // at kung natata
sila ang inaasahang progresibong masa isang konsepto ng kalipunang madalas ipagkamali sa mga lumpen at tatak ng lupa na
kalituhan
y
E
g
p
p
K
t
B
u
m
m
I
H
3
3
6
na scarf. Pagbaba sa lobby ay nandoroon na si Ric. // Sa
oon. Hindi sila nagsanay nang matagal upang sa saglit na
Vivian ngayon. // Natapos ang meryenda nila na dahil sa
lis uli. Nakalimang oras na ba siya ng lagay na iyon. Sa
irap na hirap na ako. Sasaktan na naman nila ako." // Sa
na nakagigimbal kay Alicia. At bago magkabuhol-buhol ang
palapit kay Pilar. // Umurong si Pilar. // Sa kabila ng
ba ang talagang nangyari sa kanyang asawa. // Sa sobrang
makulong ang walang kasalanan!" // Nalilito si Mando. Sa
Kagabi?" Muling tanong ni Nenita. // Nakita ni Harry ang
lalaki. Saglit na hindi nakasagot at nabalik na muli ang
// "Ho? Naku... Hindi ho, Mommy." // Sa kabiglaanan, at
pot na labi ng binata. // Sinisiklot si Agnes ng ibayong
sila ni Papa // at hindi ako ang gigitna sa kanyang mga
hindi tama iyon alam niya // nguni't ginawa niya iyon sa
// ang dibdib naman ni Berta ay lalong nagsisikip at ang
kalituhan ay hindi nila alam kung anong klaseng batian ang nang
kalituhan ay madala sila ng emosyon. // "Delgado!!" sigaw ng co
kalituhan ay naglabas siya ng pera gayong obvious naman na naba
kalituhan ay parang wala sa loob at nahihintakutang nagbalik sa
kalituhan ay tinanong niya ang babae. "S-sino ang nagpapahirap
kalituhan ng dalagita ay minabuti na lang niyang ihanda ang sar
kalituhan ni Pilar, nangyari pa rin na mapansin niya na siya ng
kalituhan niya, 'di niya namalayang nawala na pala sa kanyang l
kalituhan niya, tinangka niyang umulos ng isa pa: // "Patay na
kalituhan sa mukha ng babae. // "Napasugod ako dito dahil bigla
kalituhan sa mukha. // "A-e, nag-aalala lang ako sa iyo, pare."
kalituhan, sa kauna-unahang pagkakataon ay nagawa niyang magsin
kalituhan. Ang lalaking kaharap at kausap niya ngayon ay huwara
kalituhan // sabi ni Tina sa sarili akala ko problema na ang mg
kalituhan // sige na // taboy sa kapatid // baka parito pa sila
kalituhan ay naghahari sa kanyang pag-iisip // gusot at walang
kaliwa
l itang bitbit niya sa kanang kamay ang maleta, at dala
B alay na paa ang laylayan ng bitbit nitong bag. Bitbit
N i Pio ang jeep na minamaneho niya nang bumulusok mula
f tinungo ang nagmamaneho ng van na bahagyang pumaling
G ruta doon. Sa kantong may malaking billboard ng Coke
sa
ng
sa
sa
sa
kaliwa
kaliwa
kaliwa
kaliwa
kaliwa
ang hawla. Pinatay ng dalagita ang floor polisher. // "I
ang isang kahon ng mumurahing pizza pie. // "H-Huwag na
ang isang puting fierra. Tumigil ito sa harap nila kung
ang unahan. // "Ano ka ba, bulag? Hindi mo ba nakikitang
at Pepsi naman sa kanan. // Kung paradahan ng dyip ang b
q
F
l
O
K
f
a
X
t
w
V
P
E
l
v
w
C
r
d
x
c
B
i
l
A
I
G
Y
Q
C
U
l
Y
L
K
f
E
E
e
M
M
P
in ng antok. Panay ang baling niya. Naroong sa kanan, sa
a-sapot na nakapulupot sa buo niyang katawan. Sa bandang
atatakpan ng sando. Ang kanang palad ay naiwan doon. Ang
itong lumipad, isang pakpak lang ang pinapagaspas at ang
Bank na katabi naman ng Manila Medical at sa may gawing
k sa preno. // Huli na. Ang sasakyang nagmula sa kanyang
ag?" // "Sinaktan ho ako." Iniharap ko kay Kuya Gene ang
ige, ikanan mo riyan sa Guadalupe Nuevo. Unang street sa
bang orchid. // Ilang hakbang pa ay nakita naman niya sa
ng lahat. // "Halika, Carmina," bumaling siya sa gawing
ang kalooban upang pindutin ang doorbell na nasa gawing
it na ang mayor sa radio reporter. Ayaw nitong umalis sa
las ang hagod na paghinga ng isang private sa may gawing
an." // Inginuso ng matanda ang gawaang mesita sa dakong
a. Which happens to be your immediate neighbor, ang nasa
a telepono ay hustong lumabas sa pinto ng opisinang nasa
tabi, isang Intsik na may hawak ng kartel sa Binondo. Sa
ng pulis sa Quiapo. Umupo ito sa gilid ng mesa sa gawing
una," inihudyat ni Edsel ang bakanteng likmuan sa gawing
g na kumisap sa dilim, kaalinsabay ng kirot na humiwa sa
aroon ng pangangatal ang ibaba niyang labi, nanginig ang
nakikita mo!" // "Ano!" nakangiting itinaas ni Lerma ang
ayungyong sa kayumangging noo. // Hinagilap uli nito ang
ahirap para maging disente ang libing na iyon. Sa gawing
at hinilot ang sarili habang pabaling-baling sa kanan at
Itinaas pa ng binatilyo ang kanang kamay at inilapat ang
. Sinilip ang dalang patalim. // "Mama... liliko tayo sa
bintana si Lenlen at sumilip sa labas. Matapos tumingin
Bago nakasagot si Clyde ay inupakan na agad ito ni Red.
Tadtad na tayo ng utang. Utang dito, utang du'n. Utang,
Peks man," sabi ni Rose saka pinagkawit ang hintuturo ng
a tulay. Malapit na sa dakong pinagpipiknikan. Sa gawing
tayo at papatayin ang ilaw. Muling mahihiga. Babaling sa
kipag-agawan na rin si Bay sa manibela. Ikinabig nito sa
icia ang mukha ni Betina. Pabiling sa kanan. Pabiling sa
rin ang unahan. Nagkakilo-kilo rin ang grills sa bandang
ng kanan ngunit wala pa iyong mga pumunta sa gitna at sa
a at sa kaliwa. // May narinig silang kaluskos sa gawing
ng gate ang kotse ni Monique ay lumingon siya sa bandang
ilim na pasilyo. Isa-isa kong binubuksan ang mga kwarto.
. Isa-isa kong binubuksan ang mga kwarto. kaliwa. Kanan.
ayor..." simula ni Roy. // Biglang bumaling ang mayor sa
kaliwa at kung minsan ay tinatakpan na niya ng unan ang kanyang
kaliwa ay ang teleponong nakatulugan niyang naka-hang. Malamang
kaliwa ay gumapang paibaba sa tiyan, sansaglit na naghanap ng m
kaliwa ay nakatupi, may umaagos na kulay tsiko sa gilid. // "Ka
kaliwa ay papunta sa Marian Hospital. Mula naman sa gate nito s
kaliwa ay tumama na sa unahan ng Benz. At umaangil ang mga gulo
kaliwa kong panga na tinamaan ng bigwas ng kamao ng aking ama.
kaliwa mo," at naglabas na siya ng pambayad. // Malaking kagaan
kaliwa na tabas-tabas ang dahon ng mga palmera. At putul-putol
kaliwa ng entablado na may hagdang pababa sa ringside. Tumindig
kaliwa ng gate ng bahay. Si Mrs. Sarmiento ang nakita niyang pa
kaliwa ng mayor. Nasa kanan Si Roy. On na ang kanyang mike pags
kaliwa ng reporter. Tumigil ang pagkilos ng mga dahon. Nawala a
kaliwa nito. Naroon ang trabahong naghihintay kay Mackie. Tuman
kaliwa nitong unit mo." // Madaldal si Mrs. Perico, sa loob-loo
kaliwa niya si Brother Cornelio Soliman. Si Soliman ang ikalawa
kaliwa niya'y nakaismid ang isang dating tanyag na artista sa p
kaliwa niya. "Ipari-raid ng sub-station sa Quiapo ang lugar," s
kaliwa niya. Si Libay ay nasa gawing kanan ng binata. // Napati
kaliwa niyang braso. // Nagawa niyang mapaloob sa maliwanag na
kaliwa niyang kamay. Natutop niya ang kanyang bibig. Ibig sana
kaliwa niyang kilay. // "O, di ba, totoo naman, talagang noon p
kaliwa niyang palad. "'Lika, mag-snack uli tayo," ang sabi na p
kaliwa niyon, mga dalawampung hakbang mula sa nitso, ay may mal
kaliwa para ihudyat ang kanyang pagkalito. // "Maris naman, tha
kaliwa sa sariling dibdib bilang tanda ng pagsumpa. // At marah
kaliwa!" // Iniliko ng drayber ang sasakyan. Tinungo ang daang
kaliwa’t kanan ay nilapitan si Mark. // "Wala na ang mga humaha
kaliwa’t kanan. Saglit lang at lupasay na si Clyde. // Tinapaka
kaliwa’t kanan." // Iniwasan siya ng mga kakilala't kaibigang a
kaliwa’t kanang kamay. // "Sige, naniniwala na 'ko sa iyo. E di
kaliwa, ang pampang ng ilog ay talahiban. Kasunod niyon ay mga
kaliwa, pipihit sa kanan. Ilalagay sa mukha ang yakap na unan.
kaliwa, sa direksiyon ng mga bahay na iskuwater. // "Babangga t
kaliwa. // "Alam mo, Betina, may kamukha ka." // "Sino, aber?"
kaliwa. // "Baka hindi mo alam, grills na grills pa lamang niya
kaliwa. // May narinig silang kaluskos sa gawing kaliwa. Doon i
kaliwa. Doon itinuro ng ilan sa mga scout rangers ang kanilang
kaliwa. Kakanan siya ng highway at kailangang matiyak na walang
kaliwa. Kanan. kaliwa. Kanan. Parang may hinahanap ako pero wal
kaliwa. Kanan. Parang may hinahanap ako pero wala naman akong m
kaliwa. Pinagsasampal si Chito na muntik nang ikinatumba nito.
K
t
t
l
l
M
p
r
p
W
f
p
W
W
d
p
c
T
N
x
f
j
x
l
f
l
l
L
L
l
f
E
N
b
M
M
c
l
x
N
i
m
y wala sa loob na biniling ni Betina ang mukha sa gawing
d na. Napahiga nga ako." // "Aling paa ba?" // "Ito hong
e," sabi ni Pilar. At kay Luis: "'Yong k'warto sa dulong
. Nakabuka ang bibig. // Itinusok ng halimaw ang tuka sa
apa siya ngunit nakadikit sa halimaw nang itusok nito sa
t Macamcam dahil may gusto si Maimbot kay Karangalan. Sa
ahagip ng kanyang paningin ang kanyang ina na nakaupo sa
kinalabit ang gatilyo. Natagpuan ng ikalawang punlo ang
nggulong kinukunan. Nakakita naman siya ng isang puno sa
spar. Itinaas ni Gaspar ang hawak na baril at ipinalo sa
balikat niyang buhok na nilagyan lamang niya ng ipit sa
gding lang ang nakita niya. Ibinaling niya ang tingin sa
ya ang katawan at gumuhit ang matinding sakit sa kanyang
tabi ni Aya, masuyong hinawakan ang kamay at ikinabit sa
sila na ang nag-uwi kay Edsel. // Naka-plaster cast ang
resuwelong iyon. Naihaplos ng dalaga ang kanang palad sa
ement ng ospital, nang abutan ni Tony at pigilan siya sa
inipis ang enggaste, bukod pa sa magandang relos na nasa
da niya ay ang mga suntok sa kanyang mukha. Tinamaan ang
-jam iyon. Bwakang-ina, bwakang-ina. At tinutop niya ang
erto!" // Humihingal ang Don. Saklot ng kanang kamay ang
ang anyo matapos mailagay ang gold and pearls brooch sa
a ospital. Napaupo siya uli, sapo ang biglang kumirot na
akang, ang kanang palad ay umikut-ikot, pumisil-pisil sa
a niyon saka sinuri ang sira. Yupi ang bumper, durog ang
o pa. Giho kaya ang kahoy na ginamit? // Sinalat niya ng
ng garter ng padyama at ibaba ng pusod. Nang marating ng
kasi ng ulan kagabi, ang sarap matulog." Inabot niya ng
panay ang papungay ng mata sa babaing ka-table, hawak ng
t niya sa seradura. Pakaliwa ang pihit niya kanina dahil
ihingal na uminom ng tubig si Amanda habang isinasara ng
g pintong salamin ng kwarto patungo sa veranda. Yakap ng
lampas lang nang kaunti sa kanto. Inilabas ng tsuper ang
la sa kinauupuang bato si Stephen. Nagpalakad-lakad. Ang
ng sa pagkahilig ko sa mga dulang pulitikal. // Hawak ng
nabot sa akin ang kape, sabay kuha ng report na hawak ng
pa sa dilim. Nagtangka ang kanyang mga kamay, ngunit ang
ang kaluluwa. // Iniwan ng hayop si Dina. // Hilahod ang
tinutop niya ang kaliwang dibdib, parang ibig alisin ang
'ko. Kung pera, sali 'ko." // Isinenyas lang ni Kabo ang
d niyang binatilyo. // Hawak ni Ruben ang gitara nito sa
yang isang bagay na dapat na matiyak. Hinawakan niya ang
kaliwa. Tanaw nito ang Sausage King, ang Shakeys at kahanay nit
kaliwa." // "Pero kaya mong ilakad?" // "Kaya naman ho." // "Si
kaliwa." // Kumilos si Luis patungo sa hagdan. Saglit na sinund
kaliwang baga ng sepulturero. Marahang bumuka, kumampay-kampay
kaliwang baga niya ang tuka. // Nakadilat lamang siya't kanina
kaliwang bahagi naman, ipinakita ang pagkaaresto sa grupo ng mg
kaliwang bahagi ng kanyang kama. Natagpuan niya ang sariling na
kaliwang bahagi ng likod. // Nangunyapit si Juanito sa bintana.
kaliwang bahagi ng lugar na kinatatayuan. Pinuntahan niya ang n
kaliwang bahagi ng mukha ni Jim. Ikiniling ng bahagya ni Jim an
kaliwang bahagi upang hindi tumakip sa kanyang mata. Isang ordi
kaliwang bahagi. Nanlaki ang mga mata niya nang makitang lumaba
kaliwang balikat na nakabalot ng benda. Saka lamang niya napans
kaliwang bisig ang ginintuang bracelet. // "Jim!" sambit ni Aya
kaliwang bisig ni Edsel, sa may pulso. Maga at nangingitim ang
kaliwang braso nang mapansing nakatayo ang mga balahibo niya. N
kaliwang braso. "Huminahon ka sana, Irene..." // "Ilalabas ko l
kaliwang braso. Ni hindi sa kanya tumitingin ang babae. // Mula
kaliwang buto sa may itaas ng pisngi niya. Matagal na napatingi
kaliwang dibdib, parang ibig alisin ang kaliwang kamay na naroo
kaliwang dibdib. // "A-ang dibdib ko..." At parang nauupos na k
kaliwang dibdib. // "O, ibabalik ko na ba sa closet mo itong li
kaliwang dibdib. Atake na ba sa puso? Bwakang-ina, huwag naman.
kaliwang dibdib. Napaawang ang malulusog na labi ng coed. // Na
kaliwang headlight at tupi rin ang unahan. Nagkakilo-kilo rin a
kaliwang kamay ang ataul. Nakalitaw na ang gusi ng ginto at nai
kaliwang kamay ang balakang, ang kanang palad ay umikut-ikot, p
kaliwang kamay ang bandehado ng sinangag, nawala sa loob na maa
kaliwang kamay ang baso samantalang hindi bumibitiw ang kanan s
kaliwang kamay ang ginagamit. // "Tarantado!" ang mura niya sa
kaliwang kamay ang kanyang drawer na naglalaman ng mga listahan
kaliwang kamay ang kanyang mga tuhod at hawak ng kanan ang tasa
kaliwang kamay at sinenyasang huminto ang kotseng itim. Tumigil
kaliwang kamay ay nakasuksok sa isang bulsa ng suot na kupasing
kaliwang kamay ko ang payong, ngayong umuulan at nag-aabang ako
kaliwang kamay ko. // Itinabi ni Congressman sa mesa ang report
kaliwang kamay lamang ang naangat niya. Ang kanang braso niya'y
kaliwang kamay na ang nakausling buto'y nababalutan na ng buhan
kaliwang kamay na naroon na't parang dumaklot sa puso. Nabitiwa
kaliwang kamay na waring sinasabing maghintay. Napangiti na lan
kaliwang kamay nang pagbuksan siya ng pinto. // "Nagpapraktis k
kaliwang kamay ng babae. Inilahad ang mga palad nito! Lalo siya
f
a
F
c
B
f
l
l
w
c
c
c
l
N
N
N
N
l
l
f
a
M
G
l
W
i
F
F
B
l
a
t
t
t
t
x
I
t
F
W
U
l
en message." Hindi napigilan ni Nelson, ginagap nito ang
ft home as soon as I was old enough..." // Inabut ko ang
mo makita ang sagot," hula ni May. // "May," tinapik ng
igilan ni Carmen ang di maiyak. // "Mommy..." dinakot ng
sila sa kinaroroonan ni Ambo. // NAKASANDIG si Lerma sa
!" // "Sige, ano'ng gusto mo?" // Kinuha ni Maribeth ang
s: Krangggg! Pero hindi na lumingon si Raffy. Pinihit ng
y ang kanyang paa. Manhid ang mga iyon. Kasing manhid ng
sta sa gitna ng entablado. Ipinatong ng ebanghelista ang
naroon?" // "Irene..." may isa pang kamay na humawak sa
piring. "Hindi... Hindi!" // May mga kamay na humawak sa
mabigat. Hindi niya maitaas. At iyon ang unang nakapa ng
bumagsak sa buhangin. // Naunang tumama sa buhangin ang
bo sa may gawi ng T.M. Kalaw. Hawak pa rin ni Bebeth ang
Lalong nag-ulol sa galit si Reyes at isinuntok naman ang
ng pulis sa harap niya at pinalo siya nito. Tinamaan ang
ramdaman ni Pio kung may sakit pa siyang mararamdaman sa
mabangon ang ginang. Pumapasok sa banyo para maghugas ng
ng pinid na pinto ng kuwarto ng dalaga. Ginamit niya ang
hat sounds new to me," sabad ni Maribeth na ikinawit ang
bi. Tamang-tama sa gulilat na pagbangon ko ang bigwas ng
nasa ni Colonel ang mikroponong hawak ng kanang kamay sa
Nakapikit pa rin. Hinawi nito ang buhok ng mga daliri ng
akbo na sila sa silong niyon. Parehong may flashlight sa
a hindi ninyo alam, sumpa man." Itinaas pa ni Robert ang
yamaya'y naramdaman na lang niyang kumikilos ang kanyang
e ba, Felisa. Ayoko nga. Pati ba naman dito?" tumaas ang
, malayo yata ang sa inyo e," sabi ni May. // Nagtaas ng
likod ang mataba't maalahas na kapitalista, nakataas ang
bakas ng tagihawat. May itinatagong maliit na putok ang
n? // "Close your eyes." // "Like this?" // Ipinikit ang
sa pagkakatapak ay hindi na gaanong masakit ang kanyang
/ Tumalungko si Luis sa may paanan ni Noemi. Inangat ang
.." // Nagpauna ng pagpasok sa gate si Noemi. Umiika ang
// Inalisan ni Noemi ng sapatos at ng medyas ang kanyang
enda. Iba talaga. Ganda-ganda babae. Tulog na tulog; ang
niyang ngiti kani-kanina. Pagkuwa'y ginagap ang kanyang
, depende sa presyon ng tubig. // Ang greenhouse ay nasa
bala sa kanya. // Nakapuwesto ang Grandfather's Clock sa
" // "Salamat uli," ngumiti si Aya. Lumabas ang biloy sa
aw si Liza. Sabay pakawala ng isang matunog na sampal sa
to. // Natuhog ang plywood, may ilang sentimetro mula sa
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kamay ng dalaga. Pinisil. Saka maliksi ring ibinalik s
kamay ni Allan na nakapatong sa sandalan at pinisil ko
kamay ni Anna ang kanang kandungan ng kaibigan, at sak
kamay ni Irene ang kamay ng ina. "A-ano'ng nangyari sa
kamay ni Kiko na maagang nagising mula sa pagroronda.
kamay ni Nelson at mula sa palasingsingan ay hinugot a
kamay niya ang seradura. Pakanan. Sumunod iyon. Pero h
kamay niya na nalinsad ang buto sa ugpungan ng siko. A
kamay niya sa balikat ng babae. Maririnig ang ilang pa
kamay niya. "Narito ka sa ospital..." // "Daddy...!" /
kamay niya. Dinala iyon sa mga labi ng humawak. Saka n
kamay niya. Nakup...! Ano ito? // Hindi niya matukoy s
kamay niya. Nalinsad ang buto niya sa siko. Umusli ang
kamay niya. Pakiramdam ni Pio ay nawala ang sakit mula
kamay niya. Sinalong muli ito ni Pio at ibinaluktot. N
kamay niya. Umabot ang puluhan ng truncheon sa may bah
kamay niya. Wala siyang naramdaman. Lihim siyang napan
kamay o ng dalawang daliri sa partikular. // Dadalawin
kamay para mahawakan ang knob. Pero hindi niya ibinaba
kamay sa braso ng binata. "Siyanga pala, Shawie, we're
kamay sa kanang pisngi ko. // "Sinungaling!" bulyaw ni
kamay. Dumukot ito ng puting panyo sa bulsa ng pantalo
kamay. Pataas. Patungo sa bumbunan. Tapos ay sinabunot
kamay. Riple ang dala ni Chief Ben. Ipinagamit niya an
kamay. Sabay-sabay na nagtawanan ang lahat. // "He is
kamay. Tinanggap niya ang palad ni Mark. At nang pisil
kilay ni May. // "Ang labo mo naman. Please." // "Humi
kilay si Felisa. 'Well, not really. May three hours la
kilay, abaniko'y ikinampay nang walang humpay. // Nang
kilay, kapalit ng isang silver medal sa boxing (manlal
mata, ngunit dilat naman ang kanang mata. // "No, you
paa Talagang nakabuti ang pagkakahilot ng caretaker. /
paa nito. // "Saan 'yong parang may pilay?" // Itinuro
paa niya, itinutukod ang sakong sa halip na ilapat ang
paa. Nakatingin si Luis. // "Masakit na masakit ba?" t
palad ay nakapatong sa pisngi. Anak ng elepante, paran
palad. At masuyong ginawaran ng halik. // "I love you,
panig ng bahay. Ito'y isang parihabang istraktura ng m
panig ng main door. Singkintab ng marmol na puti, at a
pisngi na nakatawag ng pansin ni Jim, ngunit hindi ito
pisngi ni Nep. Saka mabilis na nagtatakbo palabas ng p
pisngi niya. Parang saglit lamang na nasulyapan niya a
l
o
G
l
d
N
l
k
Z
0
5
Z
Z
Z
0
Z
0
6
5
Z
5
5
8
Z
Z
8
Z
Z
Z
9
5
Z
Z
Z
5
0
Z
2
8
5
Z
5
m na manilaw-nilaw ang kutis ng kanyang ama. Sa ibaba ng
nito. Natawag ang pansin niya sa mahabang pilat nito sa
niya ang huling lamok na natutop na nakadapo sa kanyang
yong ang limang hibla ng buhok sa malaking nunal niya sa
ni Rusty, nasangga niya. Kaya napinsala ang buto sa may
masok siya sa maliit na kainan at nakita niya sa bandang
halimaw ang tuka sa lalamunan ni Freda. Tinusok siya sa
kama, umunan sa dalawang palad at tiwalang ipinatong sa
asquez ang diler ng basura ay titindig din at tatawid sa
ayo sa kanan // pagdating sa Kalye Ibarra lumiko kayo sa
kontra sa kumbinasyon pati na ang ilag sa sasalubong na
na lang // ikaw // Marina Torres ho // buhat sa Koro sa
g si Mang Tino tulak ang kanyang kariton // mula Koro sa
aliwa // oo pero hindi ba nakakahiya ito // mula Koro sa
git ng talataan sa dakong kanan at ang palugit sa dakong
y ako // magma-mime si Juan habang kumakanta ang Koro sa
nimula nguni't ang katawan ng liham ay walang palugit sa
isang putok at siya'y nabulagtang may tama sa dibdib na
ilang maririnig suntok // bumawi si Joe ng isang mariing
sa kaliwa // alam kaya ito ni Mang Tino // mula Koro sa
ng naman si Kintin at si Islaw na manggagaling sa gawing
pag sa kanan ng mahabang hapag at si Alcocer sa hapag sa
kit // mas malusog pala ang kanan niyang pisngi kaysa sa
// mula Koro sa kanan // may dyaryo rin // mula Koro sa
uan ito a 'yong anak ni Tino // mag-uumpukan ang Koro sa
y bato-balaning humihigop sa akin upang lumiko sa dakong
oro sa kanan // ang mga manggagawa ay babalik sa Koro sa
Tino // mag-uumpukan ang Koro sa kaliwa // mula Koro sa
intik din naman si Juan a at nadyaryo pa // mula Koro sa
d dala sa kanang kamay ang chihuahua at may sigarilyo sa
o sa kanilang likmuan si Andrade sa kanan at si Rizal sa
aling magkatrabaho // aalis si Fatima babalik sa Koro sa
am niya 'y malamang na hindi ipapadyaryo // mula Koro sa
din iyan ng sasabihin // pasok sa kanang tenga labas sa
on ngayon nama'y pinauulanan ni Flash si Kid ng dalawa o
bilog na magkaugnay sa gitna nito // tumingin sa dakong
igilan si Juan // may dalawang bata na galing sa Koro sa
loy sa pagsilip at pag-aninaw sa nakita // mapabaling sa
lacan // si Kristo ay nasa gitna at si Tesorero ang nasa
yom // o heto ang karayom // #169 // hawak ang tinali sa
g pendulo nito ay umuugoy nang pabalik-balik sa kanan sa
kaapat na bahagi ng dula ang mga supa't mesa'y iuusod sa
kaliwang pisngi, may sinlaki ng butil ng mais na nunal, tinutub
kaliwang pisngi. Makitid na pahaba iyon na humahangga sa kilay
kaliwang pisngi. Tapos ay tumindig. Lulugu-lugong humakbang pau
kaliwang pisngi. Wala sa loob na ginagawa niya iyon habang umuu
kaliwang pulso ni Edsel. // "Idimanda mo!" galit na pahayag ni
kaliwang sulok si Bebeth na nakatingin sa kanya. Umiinom ito ng
kaliwang suso. Makailang minuto, animo'y nangangalirang na drif
kaliwang tuhod ang kanang paa. "Siya ang bobolahin ko. Higit pa
kaliwa // #23 // may susunod sa kanyang mga lalaki buhat sa Kor
kaliwa // 'yon ang Kalye Sisa // may makikita kayong tindahan s
kaliwa // Flash pag ikaw ang nakalaban ko babaliin ko ang mga k
kaliwa // Tino // Tino // Nando // o kumusta ba pare // mamaya
kaliwa // Tino // halika // balita ka ng buong bayan // lalapit
kaliwa // alam kaya ito ni Mang Tino // mula Koro sa kaliwa //
kaliwa // alin ang may malapad-lapad na palugit // anu-anong mg
kaliwa // ang Koro sa kanan ay magiging mga pedestrian at mga m
kaliwa // ang anyong ito'y di maayos at nakakawiling masdan //
kaliwa // ang putok na iyon ang siyang nadinig ng dalawang magkaliwa // back pedal si Flash // kumuha ng buwelo // sugod uli
kaliwa // hindi siguro // kung alam niya 'y malamang na hindi i
kaliwa // kapuwa sila may sakbat sa kanilang mga leeg na dalawa
kaliwa // kasunod nila ang kani-kanilang katulong // sa kaniyan
kaliwa // malaki ang bibig ng nanay ko // anong ibig mong sabih
kaliwa // may dyaryo rin // pare aba si Juan ito a 'yong anak n
kaliwa // mula Koro sa kaliwa // oo nga ano // aba lintik din n
kaliwa // napilitan akong lumiko // bigla // pakiwari ko'y tuma
kaliwa // o Mang Tino bakit ho // Mang Johnny puwede bang bumal
kaliwa // oo nga ano // aba lintik din naman si Juan a at nadya
kaliwa // oo pero hindi ba nakakahiya ito // mula Koro sa kaliw
kaliwa // pagkat medyo magulo ang pagkukuwento ng misis ko gaga
kaliwa // paglapit ni Rizal sa upuan makikita niya si Josephine
kaliwa // pinapaalis na ho kayo rito // oo // pagkatapos ng wal
kaliwa // sino ba naman si Tinong magpapaalam pa sa kanya ang d
kaliwa // siya ang teacher kaya ang pakiramdam niya 'y siya lan
kaliwa // tinutuya ni Flash si Kid // parang sinasabing sige lu
kaliwa ang Propesor natumbok ang mesang kinapapatungan ng stain
kaliwa ang magmamasid sa kanila // hahawakan ang ale sa braso /
kaliwa ang ulo mapakanan // #65 // at bigla'y napaunat ang kata
kaliwa at ako naman ang nasa kanan ano pang katibayan ang kaila
kaliwa at ang karayom sa kanan // o halika rito at magmasid ka
kaliwa at ang nililikha nitong tik-tak ay nakasasawa sa pandini
kaliwa at isang hapag-kainan naman ang ilalagay sa may bandang
7
Z
5
Z
0
7
4
5
Z
3
5
5
5
0
1
0
5
Z
9
5
4
7
2
Z
5
1
5
7
9
7
5
5
3
0
9
0
5
5
5
5
6
5
ang lubid na ito ay may kanya-kanyang malalaking kalo sa
o // mapupuno ang entablado ng reaksyon buhat sa Koro sa
agdaraan // ibubulsa ang kapirasong papel at titingin sa
23 // may susunod sa kanyang mga lalaki buhat sa Koro sa
a pagong at iba pa // dito na lang tayo dumaan sa gawing
g ngayon ang Salubong sa Martes Santo // pitong bahay sa
/ sa iglap ng paglabas ni Julio sa makitid na pintuan sa
bahagyang pakanan ng pinakagitna na palikod // sa gawing
g lansangan ay tanghalan ng ating lipunan // ang Koro sa
kami sa pagkain na chopsticks ang gagamitin // sa dakong
tikman mo ang kanan ko babarin ko muna ang kaliwa kaliwa
ash // tikman mo ang kanan ko babarin ko muna ang kaliwa
o si Flash // tikman mo ang kanan ko babarin ko muna ang
g nagkakalamangan // malapad-lapad ang palugit sa dakong
na bago // ang numero ay 112-B pangalawang pinto mula sa
/ si Daniel at Pedrito ay nagsimulang maghukay sa dakong
g sparring mate at isang trainer // praktisin mo Kid ang
palengke may mga tindera at tinderong galing sa Koro sa
g-akyat pa ng isang matarik na bundok ay daang paliko sa
natin marinig // parang sinasabi ni Flash na lumaban ka
sa lugar nito // nakatulugan niya ang matanda sa kanyang
agatan sa kanan at malalaking tipak ng bato // sa dulong
to sa gitna ng bakurang 600 metro kuwadrado // sa gawing
// sa likod ng kaisa-isang hanay ng mga niyog sa bandang
Bal // tatayo si Adrian // bubukas ang pintuan sa gawing
sang lalaki na may hawak na duguang patalim // sa gawing
o ako // natatakot ako sa left // kung sa pagpasok ko sa
ahig at inaawitan ng oyayi ang kanyang anak // sa gawing
bababang bundok ng Tennasserim Range na ang paanan ay sa
bahay yaon ding kay Magdalena nina Lazaro at Marta // sa
a kinapapatungan ng isang radyo // may pintuan sa dakong
harap din sa gitna // sa kataasan ng tanghalan sa gawing
// tiningnan ko ang malaking orasan sa dinding sa gawing
halamang gubat at baging // may malaking gawak sa dakong
sa lakas-mekaniko // lumalabas ang enerhiya sa kanan at
ay na halimbawa ang pangalang nakasulat sa itaas bandang
/ nakaayos ang mga ito na parang marami pa ang sa gawing
an // parang kailan lang ano Oy // may ituturo sa dakong
// si Berting ay susunod nang papasok sa loob sa gawing
Cubao Quezon City // #238 // sa isang kalye // sa gawing
sagot ni Luciano at itinuro ang kabakawanang nasa dakong
aglusob ni Max ng kanyang kaliwa sa bodega isang mariing
kaliwa
kaliwa
kaliwa
kaliwa
kaliwa
kaliwa
kaliwa
kaliwa
kaliwa
kaliwa
kaliwa
kaliwa
kaliwa
kaliwa
kaliwa
kaliwa
kaliwa
kaliwa
kaliwa
kaliwa
kaliwa
kaliwa
kaliwa
kaliwa
kaliwa
kaliwa
kaliwa
kaliwa
kaliwa
kaliwa
kaliwa
kaliwa
kaliwa
kaliwa
kaliwa
kaliwa
kaliwa
kaliwa
kaliwa
kaliwa
kaliwa
kaliwa
at kanan // mahaba ang pataan ng mga lubid kayat may nah
at kanan // parang believe it or not // mula Koro sa kan
at kanan ng tanghalan // bababa sa lugar ng mga manonood
at magtatrabaho para sa kanya // magsisindi ng tabako si
at nang makita natin // o sige pagkatapos ay magdaan tay
at pito sa kanan ang pinagtatakdaan ng altares na may la
at sa kanan at sa harap niya'y nakabakod ang mga lalakin
ay bukas na katuluyan ng bulwagan // sa ganiya'y may tat
ay magiging mga bata na naglalaro mga nagkukuwentuhan sa
ay may kumaway // ako ba ang kinakawayan // mukhang naki
hmp hmp hmp kaliwa uli sasayawan ko mahirap maabutan ng
kaliwa hmp hmp hmp kaliwa uli sasayawan ko mahirap maabu
kaliwa kaliwa hmp hmp hmp kaliwa uli sasayawan ko mahira
kaysa dakong kanan ng liham at may kaukulang pasok ang b
kung nakaharap ka sa apartment // nakuha ba ninyo // 112
may isang metro ang layo sa Propesor // umagapay si Glor
mo // magja-jab // ganito // ganito pa // hindi Kid left
na lalakad sa mga puwesto nila // ang mga naiiwan sa Kor
na maghahatid sa isang red clay na daang nagtutuloy sa d
na naman kaliwa uli // habang patuloy ang announcer sa p
naisaloob ni Pastor // nguni't wala iyon dito ngayon //
nakaamba ang isang punong may mga sanga na walang dahon
nakahanay sa tabi ng bakod na pader ang mga puno ng lang
nakalatag ang tumana na madalang ang damuhan // hindi da
nakatayo roon si Jaime // matagal silang magtitinginan /
nakita ko pa ang isang lalaki na nakatingin lamang namim
naman ang isalubong sa akin // ok hindi noon kaya si Fla
naman ng ina't anak makikita ang kakalanang may nakaupon
namin // samantalang ang pampang ng ilog ay sa kanan //
ng bahay uupong nalulungkot si Magdalena // paglabas ng
ng bulwagan na may kurtina // maliwanag ang ilaw // sa p
ng mahabang hapag ay may isa pang maliit na hapag na may
ng opisina // alas-singko na pala // huminga ako nang ma
ng pader sapat upang makaraan ang isang tao // ang gawak
ng silindro sa pinaggagawaan ng pawis sa kilos araw-at-p
ng sobre ay ang pangalan ng taong pinagbuhatan ng liham
ng tanghalan // may dalawang pintuan ang padingding isa
ng tanghalan // noon doon sila malimit maghabulang magka
ng tanghalan mawawala // paglingon niya'y matatanaw ang
ng tanghalan nakasabit ang isang karatulang tinitikan ng
ng tinutungo nila // ang tanong sa kausap nang makitang
ni Flash ang humarap dito // hayop ka igan // may pantub
5
5
5
4
4
Z
6
2
4
5
5
5
5
Z
5
2
5
Z
5
Z
5
5
7
8
5
5
8
1
5
4
4
5
6
3
2
6
Z
1
2
2
2
Z
n kaya si Flash lang ang nakagagawa noon // ok lampa ang kaliwa ni Kid // habang palundag-lundag // igan kailangan makuh
id // brineak ng referee // left ni Flash counter ni Kid kaliwa ni Kid kanan uli at isang mariing kanan ang umabot sa mu
t uli ni Kid sinundan ng kombinasyon ni Kid // pasok ang kaliwa ni Kid si Kid naman ang jumajab kombinasyon ni Kid count
kanan ka // sa may dulo ng mahabang kalyeng aspaltado sa kaliwa nito naroon ang bagong apartment // doon nakatira o itin
batibot na lalaking nakaupo sa salansan ng mga tabla sa kaliwa niya // mga dalawampung taon ang batibot na lalaki nakas
sa silyang nasa tabi ng durungawan ay gusto kong uupo sa kaliwa niyang hita // itataas ko ang kanan kong kamay sa ilalim
hindi inalalayan ng isang anghel na nag-akbay sa akin ng kaliwa niyang kamay // upang ako'y makalakad at ang kanan naman
umapit sa kanya // inihaplos ni Tommy ang isang kamay sa kaliwa niyang pisngi // mahina ang tinig ni Tommy na tila bumub
y panahanan // nahahati ito sa tatlo pabrika ng hopya sa kaliwa pabrika ng apa sa kanan at sa gitna isang puwestong lagi
apo ni Kid Alaminos // gumanti si Flash Gonzaga ng isang kaliwa rin // ginagamay pa nila ang bawat isa sa gitna ng ring
uling kumbinasyon si Flash // paglusob ni Max ng kanyang kaliwa sa bodega isang mariing kaliwa ni Flash ang humarap dito
ng bodega // ang taas ng suntok ng kanan hindi handa ang kaliwa sa follow-up hindi ka sumuntok // wala ka na lang ginawa
Cocktail Lounge exit only // itatayo niya ito sa gawing kaliwa sa harap ng mga manonood // kakatok siya at tutuloy // #
ato // lalabas si Juan // yuyuko siya sa mga manonood sa kaliwa sa kanan at sa harap // mag-uumpisa siyang magmadyik buh
ng mga silid ay nasa kanan at ang pinto ng bahay ay nasa kaliwa sa likuran // #77 // may labing-isang taon na ang nakali
inabi sa kanya na sa dulo ng driveway magtuloy sa dakong kaliwa sa malapit sa swimming pool // sa gilid ng swimming pool
pagliwanag ay matatagpuan sina Noel at Amelia sa bandang kaliwa samantalang si Carlito ay tila puspusang nagmamakinilya
tuloy sa pagtulak ng kanyang kariton // buhat sa Koro sa kaliwa si Mang Johnny ang bodegero ay titindig at magtatrabaho
yos ng mga panulat at tintero sa mga hapag // papasok sa kaliwa sina Josephine Bracken at Trinidad Rizal // kay Kabo Bla
ga bata // mabait sina Tonyo at Lito // buhat sa Koro sa kaliwa sina Tonyo at Lito ay titindig may dalang lata // pagkat
/ parang sinasabi ni Flash na lumaban ka kaliwa na naman kaliwa uli // habang patuloy ang announcer sa paglalarawan ng l
ko babarin ko muna ang kaliwa kaliwa kaliwa hmp hmp hmp kaliwa uli sasayawan ko mahirap maabutan ng kanan ng hayop saya
// pagdating sa bandang gitna lumiliko ang lansangan sa kaliwa upang maiwasan ang dagat at tuluyan na itong nilalamon n
hindi mo ba nararamdaman na ang kotse ko ay may kabig sa kaliwa usisa ni Mr. Siokis sa kanyang driver // ano kaya ang da
ng kanilang alipunga sa paa // wis pay sila // thank you kaliwa’t kanan T.Y. // kaya ako // mamaya mo na tapusin ang spe
ngyari // #184 // buong pananabik // ano ang nangyari // kaliwa’t kanan ang ibinigay niya // tumbang lahat // pagkatapos
ispa at Toyota na hindi matapus-tapos ang mga labanan // kaliwa’t kanan ang mga alok na pelikula sa bold star // nabigo
laging walang pera // pero marami siyang pera ngayon // kaliwa’t kanan ang paggasta // kung gayon ito na marahil ang hi
ombinasyon ni Flash atras si Kid // left uli ni Flash // kaliwa’t kanan ni Kid sumaganti na si Kid // malinis na left-ri
masama bang kanya pero mula sa kapitbahay ko sa kanan sa kaliwa’t sa likuran hanggang do'n sa hangganan ng subdivision n
ot na tulay ng estero // pigil ni Victor kay Lukas // sa kaliwa'y may isang kalyehong lulusot sa kabilang kalsada // min
tang may pinto sa gawing kanan ng tanghalan at sa gawing kaliwa'y naroroon ang isang kama isang munting mesa na sa ibaba
a bakawanan na patabalis sa lati ang dakong kanan at ang kaliwa'y palaisdaan // si Berta'y namulot na ang bata'y nakatay
nigaw sa dibdib ng Manila Bay ang pangalan ni Chanda // +Kaliwang // #3 // nilapitan niya akong nakatayo sa may jeepney
inaroroonan ng permanenteng glass chess board // ay nasa kaliwang bahagi ng kuwarto naaadornohan sa itaas ng hanay ng mg
o ng hawak na tangkay-payong at biglang itinatak iyon sa kaliwang bisig ni Diego na kasabay ng sambit na EME ng pangulo
handang kumudlit ng isang munting hiwa sa kani-kanilang kaliwang braso // ang dugo 'y patutuluin sa dulo ng isang matul
abuwal kangina // alta presyon daw // medyo apektado ang kaliwang braso // na-paralized si Aling Epang // mild lang // p
utom siya // naudlot si Eric nang mapatingin sa itaas ng kaliwang braso ni Jenny // takang tanong ng dalaga // ibinaba n
ng kanyang mesa habang hawak nang mahigpit ang buddha sa kaliwang kamay // ang buddha ay inilagay niya sa drawer sa pina
ni Tommy na tila ba nakikita niya ang pagtataas nito ng kaliwang kamay // nagpatiuna si Tommy sa harapan niya // patali
kanyang mataas at matuwid na katawan hinagip ng kanyang kaliwang kamay ang aking balikat // ako 'y pinaikot kasabay ang
8
2
3
8
0
7
6
4
9
4
4
4
6
7
8
4
3
0
4
4
4
9
anunumpang Alkalde at dagling huminto ang huwes // bakit
Verde nakatuon ang baril sa dako ng mga holdaper sapo ng
buong katawan // pabiro niyang sagot habang hinihimas ng
bago makipag-kaibigan isipin munang mataman kung minsa'y
ka makipagkaibigan kilalanin mo munang mataman ang ating
dahas siyang ihihiga sa Krus at ipapako muna ang kanyang
aniya // sa gayon ang lahat ay sabay-sabay na nagtaas ng
ahis siya ng lalaki // hindi siya makasigaw at daklot ng
alundag ako nang mabilis // nagmasid ako // kumumpas ang
nakayapak // ang ilang lalaking nasa tindahang maliit sa
batok // sa pagkakatayo sa loob ng bus ay nakaangat ang
ad si Atong kahit walang dala // hindi niya maitapak ang
di pa naaabot ng kampay ng bagwis ng pagkakasulong // sa
g-baryo ng San Vicente sa kanang panig ng Katedral // sa
tangkang marusing bayawak na tila sumagpang ng sisiw sa
aningin // sa mga hindi nakapupuna sa pangit na pilat sa
abilang sa marami mong tagahanga // lumalim ang biloy sa
ngiti-ngiti // inaantok ka pa yata e // isinusuot mo ang
baston sa kanyang kamay at nandidilat ang isang rosas sa
io // naglaho si Julio sa likod ng pinto ng palikuran sa
s // sa gawak ng malibag na sando nito ay nakasungaw ang
ng nanay // huwag mo siyang iiwan Manang // umupo ka sa
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kaliwang
kamay ang itinaas mo ay ang sabi ko sa iyo ay kanang k
kamay ang kanang pulso para patatagin iyon kung kinaka
kamay ang paang nasugatan // nagkuhanan kami ng retrat
kamay ang tinataga ng kanan // #23 // kapag wala sa ti
kamay ay natataga rin ng kanan // nang makatagpo ka ng
kamay isinusulot sa hawakang bakal habang nagpupukpok
kamay na lahad ang palad bilang tanda ng pagbati at pa
kamay ni Dislaw ang kanyang bibig // parang ipit ng bo
kamay ni Don Sixto sa hangin // #145 // pu sabi ko at
kanto ng daan ay dahan-dahan na ring nagsilapit sa kan
paa ni Atong // buhat kanginang sumakay sila ni Julio
paa niya nang dala ang buong bigat ng kanyang katawan
pampang ng isang makipot na sapang nagiging ilug-iluga
panig nama'y iniilawan ng maraming tao ang prusisyon n
paypay ay biglang bumaon ang isang patalim ang lilong
pisngi ng binata at tinitingnan lamang ang kanyang tin
pisngi ni Miriam nang ngumiti // the more the merrier
sapatos sa kanan mong paa // paanong di liliit iyan //
solapa ng amerikanang de-hilo // ang dumating na isa r
sulok ng bar // mandi'y nainip sa paghihintay sinundan
suso na natutubuan ng tatlong hibla ng balahibo // taa
tabi niya malapit sa kanyang ulo // lagi mong papataka
kalmado
R
e
D
A
v
N
e
e
a
X
R
X
e
k
e
E
ngga! // "Roberto! Bumaba ka diyan, ngayon na mismo." //
ipinagbago ang kilos niya. Dala pa rin niya ang pagiging
daling pinalilipas niya. Kumuha siya ng papel at bolpen.
pamilya ang bangkay." // Akala ni Marissa siya mismo ay
akauuwi rin ang mga iyon. They will be alright. // Medyo
iya sa mga ito. Kahit nga binabastos na siya ng mga ito,
ayan ni Monique ang lalaking lagi na'y dala ang pagiging
madalang ngumiti. Ang lalaking laging dala ang pagiging
t involved in my troubles." // "Are you in trouble now?"
siyam-siyam kapag ganito," sabi ni Aida sa telepono. //
utusan ko kaya nang matauhan, sa loob-loob ni Mara. Pero
mainit na kape at cookies. // "Isa-isahin natin ito nang
binata nang makita siya. Nawala ang dating kilos niyang
ang tubig, nang pumasok sa silid ang Attendant No. 333.
la nabawasan ang dati nitong kilos. Nawala ang lagi na'y
oy nito. // Napangiti lang si Tina. "Hindi naman siguro"
kalmado ang boses ni Mara habang bumababa si Robin pero mangato
kalmado at normal na konsentrasyon sa ginagawa. // Nakaupo sila
kalmado na ang sarili niya. Isang sulat ang ginawa niya para sa
kalmado na rin. Subalit nang ipasok ang puting ataul sa chapel,
kalmado na si Fred nang magbalik ang driver at ang mag-amang To
kalmado pa rin siyang nakikipag-usap. // Natatandaan pa ni Pio
kalmado sa kilos at pagsasalita. // "Tuloy ka, Mr. Solis!" Sali
kalmado sa pagkilos at pagsasalita. // Rouel, hindi iyon sambit
kalmado si Allan. Lalapitan ako ngunit umasta agad si Emil. Sin
kalmado si Fidel sa pagsasabing, "Remind me to issue a memo to
kalmado siya nang sumagot kay totoy. // "Puwede ba? Huwag na ta
kalmado. Makakatulong ang kape. Pero gusto kong matapos ang gab
kalmado. Tingin niya'y nag-blush ang lalaki. Parang napahiya o.
kalmadong lumingon si Eric, walang pananabik sa anyo, at biglan
kalmadong paggalaw at pagsasalita. Hindi rin kaila kay Monique
kalmadong sabi ni Tina. // "Anong hindi? E pang limang beses na
kalmante
D . // Bagamat kinakabahan ay sinikap ni Suzette na maging kalmante ang kanyang pakiramdam. Hindi dapat magkasabit-sabit a
w
r
r
g
S
S
g
w
g
r
w na bastos -- dahil hindi siya talaga makapag-isip nang
dahil ayaw niyang lumikha ng impresyon na masyado siyang
go sa kanyang kaselanan. Katabi niya sa kama si Juanito.
inayaan na niyang mapag-isa si Arlene matapos tiyakin na
ng lahat ng kahapon ay nalimutan na nito. // "Tingin ko,
mula kaya ako nagkaganito," mababa na ang tinig ni Vera.
pa noong isang malayong kahapon. Hello, yesterday... //
m." // Namagitan ang katahimikan. Nakabawi na si Rachel,
pakiramdam siyang isang pagkukunwari lamang ang pagiging
to nag-hysteria. Nasa mukha ang panghihilakbot, oo, pero
kalmante
kalmante
kalmante
kalmante
kalmante
kalmante
kalmante
kalmante
kalmante
kalmante
gawa ng nadaramang galit na hindi naman mabigyan ng ku
gayong hindi pa man lang nakatatawid sa krisis ang asa
lang ito sa pagkakatitig sa kisame. Ang kahubdan ay na
na ang kalooban ng dating girlfriend na hanggang ngayo
na si Vera. Tahimik na. Lalo na ngayon, palakas at lum
na siya. "Ngayon, alam ko na kung bakit kayong mag-ina
na siya. Masuyong itinaas ni Ronald ang baba niya. //
na. Maya-maya, napatitig siya kay Soliman, may bahagya
ni Edwin. Call it intuition or whatever, dapat niyang
nitong inilikmo ang sarili sa upuang laan sa mga nakik
kalmot
c
m
m
q
m
m
m
m
m
O
Q
m
m
m
m
m
rap kay Mark. Gusto niyang makaganti. Gusto niyang kahit kalmot ay makalmot niya ang mukha ng kasintahan. Sa sakit na na
n at nakita niyang nagsisimula na namang dumugo ang tila kalmot doon. Gumapang ang takot sa kanyang katawan at di sinasa
a ang tatlong mahahabang linya sa braso ng babae. Parang kalmot iyon ng matutulis na kuko! // May kung anong lamig na su
in ako. Heto, nakahanda ang katawan ko para sa sampal at kalmot mo. Nakahanda ako," wika nito sa asawa habang nakayakap
Harry ang naging sugat nito. Patuloy na ginugulo ng mga kalmot na iyon ang isipan ng lalaki. Papaano nakuha iyon ng kan
kung aalis na siya. Napag-isip-isip niya na baka ang mga kalmot na iyon ay nakuha ng asawa sa Laguna pa at kaya lamang n
maraming kalmot sa buong katawan ng mapasukan ni Harry. kalmot na katulad na katulad ng sugat ni Nenita! // "Tony?" //
g babae. Napatingin siya doon at nakita ang malalalim na kalmot na sumira sa suot niyang damit at sumugat sa kanyang bal
kaya napasigaw. Nang muli ay mapagtuunan niya ang animo kalmot ng babae sa braso. Nagsisimula nang tumulo mula doon ang
ng ibaba ng pinto. Parang marka ng mga asong kumakatok o kalmot ng mga pusang nagpapatulis ng kuko. Sa paanan ng pinto a
rutas. // "'Yan naman ho ang ayaw na ayaw ko. Ang huling kalmot ninyo sa akin ay napakatagal bago naghilom." // Natawa s
uri ng sugat? // Matapos mapatigil ang pagdurugo ng mga kalmot sa braso ni Camilla ay nagpasya si Harry na iwanan na it
lkohol na nakalagay sa tokador ng asawa at pinahiran ang kalmot sa braso nito. // Bahagyang napaingit si Camilla ngunit
takot siya eh." // May benda sa ulo si Tony at maraming kalmot sa buong katawan ng mapasukan ni Harry. kalmot na katula
nito sa kanyang dibdib! kaagad ay nagdugo ang nilikhang kalmot sa kanyang katawan. // "Gaya ng nasabi ko na, hindi ako
pagmasdan ang tatlong guhit sa kanyang braso na animo ay kalmot. Bago siya natulog ay wala ang mga iyon? Papaano siyang
kalog
I
A
A
3
8
4
8
3
8
'y parang nakakagaanan na ng loob ni Jessalyn si Braddy.
gusto mong sumabit sa 'ming mag-dinner? You'll like him.
g sumabit sa 'ming mag-dinner? You'll like him. kalog na
ang Ate Vangie ay matalino masiglang kumilos at talagang
mak mang basahan may panahong kailangan // malaki man at
ic // #94 // meron nga // Monching ikaw na ang bahala sa
wa si Aling Dang ay dahil bunganga siya ngna bunganga //
g kibo mula nang manggaling kami roon // buti na lang at
ng Dang ay dahil bunganga siya ngna bunganga // kalog na
kalog din pala kasi ito. Hindi boring kausap. At natatawa rin s
kalog na kalog! At totoo ka, guwapo. Pang-display talaga." // "
kalog! At totoo ka, guwapo. Pang-display talaga." // "Huwag na,
kalog // barkada kami // sa aming dalawa ako ang tahimik // sab
kalog daig ng munting batibot // bago magladlad ng bating magha
kalog na 'yan // may lakad ka yata 'tol // may party akong pupu
kalog na kalog talaga ang magkapatid na iyan // kailanga'y kayo
kalog sina Cris at Agnes kaya nakuha pa ring tumawa ni Roel //
kalog talaga ang magkapatid na iyan // kailanga'y kayod nang ka
kalokohan
X niya na umiiyak din si Claire. // <KABANATA8> // "ANONG kalokohan 'TO?" pabulyaw niyang tanong sa nanginginig na sekret
m aa ang babae. Pagkuwa'y tumawa ito ng malakas. // "Anong kalokohan ang gusto mong palabasin, Camilla? Tuluyan ka na bang
V
v
w
q
k
o
a
K
x
H
V
V
N
k
A
b
V
b
X
V
X
E
R
H
L
m
g
Y
a
Q
b
K
R
u
H
H
w
n
G
n
G
Z
a sinuntok nito ang pinto ng kanyang sasakyan. // "Anong kalokohan ang narinig ko?" sigaw niya kay Leila. // Iyak lamang
ing malaki na ang topak ng gagong iyon at kung anu-anong kalokohan ang sasabihin. Huwag ka lang pabibiktima, Segundo." /
ismo, kung hindi siya naniniwala at hindi siya binyagan? kalokohan ang sinasabi mo, Warren." // "Ah, tulad ng ibang bula
n. Ayaw naman maniwala ni Mang Emilio. // "Isa, ano bang kalokohan ang sinasabi mo? // "Hindi ako nagbibiro." // "Ewan k
pan si Alan. "Huwag mo akong ihawa sa kalokohan mo." // "Kalokohan ba namang mamili?" natatawang tanong ni Alan at mulin
si Gerar sa narinig sa kapatid. Kahit kailan talaga may kalokohan itong kapatid niya. Napapangiti siya ng lihim sa tinu
ng ligawan ka, ganoon ba?" // "Hindi. Teka nga. Ano bang kalokohan itong pinagtatanong mo? Nakapagpasiya na ako. Iwan mo
Ayoko sanang sabihin ito sa iyo pero may ginawa sa aking kalokohan iyang Tom na 'yan," follow up ni Betina. // "Ano iyon
ung hindi naman, buting huwag na lang. Tutal, siguradong kalokohan lang naman ang sulat na 'yan..." // NAKALILIMUTAN NA
di lang iyan ang matitikman mo kapag hindi ka tumigil sa kalokohan mo!" Si Don Rufino uli. // "Kalokohan? Bakit kalokoha
asan ni Darwin ang naranasan ni Myra hindi ka titigil sa kalokohan mo!" may pagkadisgustong sabi ni Fe. // "Precisely!"
kanyang ulo patalikod sa kanya. // "Tapusin mo na iyang kalokohan mo, Myra. Paglabas mo rito, magbabakasyon tayo sa iba
n ito nang masama kay Pio. // "Reyes, itigil mo na 'yang kalokohan mo. Ikaw ang nagsimula niyan. Sabi nang kumalma ka na
il ang tawang inirapan si Alan. "Huwag mo akong ihawa sa kalokohan mo." // "Kalokohan ba namang mamili?" natatawang tano
yo at kay Leo. Ako ang magpapasya kung ano ang ending ng kalokohan mong ito!" // Hindi sumagot si Marissa. Talagang mahi
"And what am I to explain? Bakit n'yo ako idinadawit sa kalokohan n'yong dalawa?" Kaunti nang napataas ang tinig ni Edm
Mr. Sarmiento sa ginawa ng asawa. // "Matatapos din ang kalokohan ng anak mo!" sabay talikod ng babae at nagtuloy sa ku
ay may hold ka na sa kanya. Panahon na para maputol ang kalokohan ng batang 'yan ngayon may asawa na siya." // Napipila
y dinukot. Ano pang susunod na lagim ang ibubunga ng mga kalokohan ni Claire para lang makalimot? // Sobrang parusa na '
// Maraming ikinuwento sina Mr. Sarmiento tungkol sa mga kalokohan ni Darwin. Lalo na sa mga ugali ng lalake at mga naka
in niyang maging pambayad-utang si Bek-bek sa mga naging kalokohan niya sa babae. // Kahit bumabagyo, masayang-masaya sa
// "Kilala mo ako, iha, di ba? Hindi ka makagawa ng mga kalokohan noong sa akin ka pa nakatira." // "Oh, lola! Kailan d
baka nalahian siya ng luka-luka? Pinigil ni Mara ang mga kalokohan sa isip niya at muling itinuon ang pansin kay Gng. Va
ulo ng tanong ni Sonny sa halip na tandang pananong. // "Kalokohan sapagkat si Agnes ay hindi bagay sa iyo!" // Lalong n
sang panahon ng pagsasama ng dalawa ay mayroong nagawang kalokohan si Tony, na dahil na rin sa utang na loob ay hindi it
ndi niya mapaniwalaan ang simpleng eksplanasyon na iyon. kalokohan talagang isipin na maaring napalitan ng ibang katauha
iisip mo. May awa ang Diyos... makakaraos din tayo." // "Kalokohan! Kung may awa ang Diyos ay hindi mangyayari sa akin i
ihin ko sa iyo na iisa lang ang lalaki sa buhay ko?" // "Kalokohan! Wala pa akong nakikilalang babae na minsan lamang um
tier as she grows bigger, her child will be a girl." // "Kalokohan!" // "At saka... you smile a lot." // "Talaga? That's
labas. Nakapameywang. Mayabang pumorma. Nakaisip siya ng kalokohan. // Diniinan niya ang gas. Sumibad ang kotse sa direk
ududa. Ang tingin yata sa kanila ay mga batang gagawa ng kalokohan. // Namumula ang mga pisnging nagyuko siya ng mukha.
loko, of all places ay sa banal na dako pa na-possess ng kalokohan. Pero ang cute ng pilyo, bagay naman sa kanya, pangit
tin," ani Robin. // "Sinverguenza, ibig sabihin maraming kalokohan. Saka ko na ikukuwento sa Mommy mo kasi baka matakot
kot lang niyang pumatay!" // "Pero hindi takot gumawa ng kalokohan." // Napatingin na naman si Mando kay Tessa. Sinuri n
indi ka tumigil sa kalokohan mo!" Si Don Rufino uli. // "Kalokohan? Bakit kalokohan?!" Hikbi ang nasa dulo ng tanong ni
a kalokohan mo!" Si Don Rufino uli. // "Kalokohan? Bakit kalokohan?!" Hikbi ang nasa dulo ng tanong ni Sonny sa halip na
ng ako, bueno, malalaman mo. Si Vergel -- huwag na iyong kalokohang "Reverend" ang itawag natin dahil baka nakukutya ka
iyang aktuwal na ginawa nito matapos mapagtagumpayan ang kalokohang ginawa sa kapatid noon. // Tahimik lamang na pinagma
a pananaginip. Pumikit siya ng mariin. Ipinilig ang ulo. kalokohang isipin niyang may lalaking iibig sa kanya kapag nala
ya. "So ano ang nangyari kay Joan matapos mong gawin ang kalokohang iyon?" // "Galit na galit ito! Winasak ko raw ang bi
t na tagpong iyon. May maganda siyang dapat asahan. Pero kalokohang pangarapin niyang magkakatotoo iyon. // Nanatili siy
// at saka Berting hinarap niya ang aking kapatid anong kalokohan 'yang ikaw 'y nagbabantay d'yan sa labas sa dilim //
1
0
2
9
5
5
3
5
4
5
4
2
9
2
2
5
5
1
1
2
2
9
3
2
9
4
0
4
4
1
9
1
4
5
5
4
9
1
ayanan doon e settlement ng mga Mangyan // kita mo na //
iyan // sinusungkit mo rin ba ang buwan sa araw // oo //
p na hindi siya basta-basta mapaniniwala sa mga ganitong
mga kaibigan ay malimit na napapahalakhak sa kanyang mga
kulubot // anuman ang gawin mo'y dala-dala natin ito //
yas // alam kong hindi sasang-ayon sa iyong sa iyong mga
nagmamaktol // kahit serious ang usapan hinahaluan mo ng
bigan ko // naku Frankie maanong itigil mo nga ang iyong
on na lang po ang iyak ng babae subalit marami po namang
runong ka pa sa akin // halika dito // sa sarili // puro
arang isang isang pangalawang honeymoon natin // ano 'ng
akaramdam ng bahagyang galit si Sandra kay Bing // anong
sa bar // at kumuha ng aralin mula sa aking karanasan at
mo't nobisyada sila ay wala nang biruan at mga mumunting
indi ilusyon ang nagaganap sa kanya ngayon // pero anong
nta sa pinakadulo ng gitnang tanghalan // kung ano-anong
i natin nakikita nguni't nakapangyayari sa lahat // a //
papinta ako sa iyo ng hubad // aaminin ko kasali 'yon sa
ito ang babaing pakakasalan ko // kaya tinigilan ko nang
ya kung may tseke nga sa loob niyon o ang lahat ay isang
an pa siya ng ganoong palaisipan // isang pag-asang baka
mga kaibigan sa pagsasabing hindi totoong may London //
gumiti si Pura // ku e 'ala ho // kaila // para sa kanya
sa sandaling basagin niya ang buddha // #55 // malaking
bit ako ngayon talaga // paniwalaan man o hindi dahil sa
ro hindi sila dapat nagkalayo // kundi lang dahil sa mga
o nga po // marami ang manok ko mahuhusay // tama na ang
ang siya man ay magkasakit na rin at nang mahinto na ang
nagpaalam sa 'kin // napika 'ko // ipinagpipilitan 'yong
sa iyong hindi tahimik ang buhay ko // maraming gulo at
ang kawawang mga hayop na pilit na pinagsasalita ng mga
umawag sa 'yo sa opisina at kaya ko nalaman ang lahat ng
p ng bangkay ng aking asawa // Diyos ko itigil mo po ang
ng patunayan // wala ka ring ibig patunayan sa bago mong
kikita nguni't nakapangyayari sa lahat // a // kalokohan
d ka pa diyan may t-square ka pa ultimong kung anu-anong
siya na bumalik na sa kusina at pabayaan kami sa kanyang
artment na halos kapitbahay lang ng ating himpilan // ha
kalokohan 'yong bayan-bayanan ng mga taong puting sinasabi ng N
kalokohan // #193 // humahalik ng kamay ang bagong-kasal na sin
kalokohan // #39 // narinig niya ang mahinang pagtawa ng kausap
kalokohan // madalas niyang ipinapasalaysay sa akin ang tungkol
kalokohan // nasa bawat hibla ng buhok // masarap pa ring mabuh
kalokohan // pero darling mahal mo ba ako // narito ang isang k
kalokohan // tumaas ang isang kilay ni Eddie // aba hindi ako n
kalokohan // umiiyak na si Rachel at gusto nang magyayang umali
kalokohan ang may-ari ng bar na ito // tila po hindi nagbabayad
kalokohan ang nasa ulo nitong aking tiya // ano kamo // a o wal
kalokohan ang pinagsasabi mo Virgie // bakit natin gagawin 'yan
kalokohan ba 'tong ginawang ito ni Benjamin // +Paalam // #5 //
kalokohan bilang isang maliit na siga sa bayan // wala ring kab
kalokohan diyan // #10 // ang totoo nga napapagalitan pa sila n
kalokohan ito // tumanggap siya ng isang regalong itim na buddh
kalokohan itong pinaggagagawa natin // sige na Kasama // didili
kalokohan kalokohang lahat ang sinasabi ninyo // ang kapangyari
kalokohan ko // physically attracted na ako noon sa iyo // napa
kalokohan lahat ng bisyo itinapon ko // ultimo nanay ko sa amin
kalokohan lamang // kay-hirap na nga ng buhay nila bibigyan pa
kalokohan lamang // maano ba kung may mamamatay wari'y inis pa
kalokohan lamang ito ng mga gumagawa ng pelikula at manunulat n
kalokohan lang ang naisip niyang iyon // nakatatawa lalo na sa
kalokohan naisip niya // ang mas gusto niyang paniwalaan siguro
kalokohan ng pagsasalita ng taong nakausap ko ay muli kong nali
kalokohan nila sana'y hindi sila nagkalayo // pukaw ni Raffy sa
kalokohan ninyo // nagbibidahan kami // nagbibidahan rin kami a
kalokohan niya // aba mahirap naman yata iyan // kung pilitin k
kalokohan niya na bahala na raw ang Papa niya sa kaso natin sa
kalokohan sa club-restaurants // hindi mo pa nakikita ang worse
kalokohan sa pamamagitan ng bibig ng mga pabulista ay wari bang
kalokohang ginagawa mo // hihintayin ko ang pasiya mo // kung m
kalokohang ito // ngayon ko maipahahayag nang tahasan upang mai
kalokohang ito // wala // Ate bakit // pagkaraan ng ilang sagli
kalokohang lahat ang sinasabi ninyo // ang kapangyarihan ay nas
kalokohang pang-electricity pero wala kang naipakita sa 'min ni
kalokohang paniniwala // tama nga naman siya ang sabi ng doktor
kalokohang tip // makikipagpustahan ako paltos 'yan // baka nal
kalong
g Ronald ay sa pang-isahang upuan. Si Vivian ay sa isa pa, kalong ang inaanak na si Kooky. Nasa isang gawi naman si Liza n
o kso si Jeciel na kausapin ang katabi nilang babae na may kalong na bata. // "Saan ho ba kayo dito? tagarito ho kayo?" Na
o
G
o
7
4
6
Z
May lungkot sa tinig ni Pedring habang pinagmamasdan ang
apansin ng mga pamangking nakaduhapang sa kanilang amang
" Parang palagay na ang loob niya sa babae kaya pati ang
ng nakikita si Goring na halos takasan ng kulay sa takot
taas pa nga sa 'kin pero kailan lang ay isang sanggol na
la'y pinanununghayan ng mga bituin ang isang babaing may
anggol at bata sapagkat kanila ang kaharian ng langit //
kalong
kalong
kalong
kalong
kalong
kalong
kalong
na sanggol. // "Akin na nga iyan, si Gerar, at nang mapa
ng ina. // Nagkikisay ang kanyang bayaw. Nakatirik ang m
nitong anak ay nilalaru-laro niya. // "Alam mo, dito sa
ang kanilang mag-iisang taong sanggol sa isang sulok ng
ko at ipinaghehele // higit kailanman ay ngayon ko nadar
na sanggol // at sa mga piping pagtangis ay idinadalangi
niya ang bata isang sanggol kung sanggol ngang matatawag
f
o
A
a
W
6
8
Z
7
Z
5
6
7
6
8
0
Z
yong normal na mga buhay." // "Hindi po ang mga bagay na
ng panghihina niya. Alam niyang wala siyang kamatayan at
os ang maghirap. Kaya 'eto't sinusubukan kong alamin ang
o. Huwag kang mag-isip gumawa ng maaaring pagsisihan mo.
kasan naming mag-ina. Tayo ay nilikha lamang ng Diyos at
// sino kaya ang nagbigay sa akin // ang bukong iyan ay
bulag makapaghahari ang pisak // #38 // masiyahan ka sa
n // upang ang mga bunga ng kanilang sikap at ang yamang
ni ng Kastila // kung ang mga Tagalog ay walang bayaning
g perlas sa umaga ng kasilanganan // at ang bayang itong
inatakwil // yayakapin si Nestor // ang mga pangyayari'y
apigil ng aalis // napasasalamat si Nora Titay sa huling
ng isang katutubong epiko napunan iyon ng isang bayaning
ang pag-ibig // makailan niyang kunin ang larawan niyang
a'y bigla na lang na umalis // pagkat hindi nalalaman na
sila'y mga Pilipino na ang Pilipinas ay kanilang bayang
kanyang kalooban kunot ang noo and dalawang daling noong
kaloob
kaloob
kaloob
kaloob
kaloob
kaloob
kaloob
kaloob
kaloob
kaloob
kaloob
kaloob
kaloob
kaloob
kaloob
kaloob
kaloob
h
g
W
m
E
V
b
b
P
c
W
c
D
K
y
s...?" // "God has set things for me to do. Kung ano ang
g-muhi na ako sa sarili ko dahil puro hirap na lamang ng
nan sa tao at sa Diyos. Tanggapin na natin ng maluwag sa
ito ng sunglasses. Pakiramdam niya ay tumagos sa kanyang
wa ni Tina ay para kay Vince. Parehong bukal sa kanilang
kataon upang magkabalikan muli? // Sobrang paghihirap ng
g-wala siyang panlasa sa pagkain. Ang iniindang sakit ng
iyang makababalik sa poder ng mga magulang. // Magaan sa
a. Jackpot ka doon," pabiro nitong dagdag. // Masakit sa
tapos maputol ang daloy ng alaala. Kumikirot ang kanyang
ang magiging masakit kung lalong magkalapit ang kanilang
i Tony siya nagagalit. Ang labis na nakasakit sa kanyang
nom sa kanya. // Ang isa pang ipinaghihimutok ng kanyang
ark," pakilala ni Alicia sa lalaking iyon. Tutol man ang
takot siyang maunsyaming muli. Ang paghihirap ng kanyang
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kaloob
ang nakapagpapaligaya sa akin. Ang gusto ko'y marating a
iyon ng kanyang panginoon. Dahil siya ang isinugo upang
ng Diyos sa 'kin." // "Kasal tayo, Marissa. Sagrado 'yon
ng Diyos sa iyo iyan. Ingatan mo siya, Lily, okay?" // T
niya ang lahat ng tagumpay o kabiguang lalasapin natin.
ko sa iyo // salamat Doktor nahulaan ko rin na sa iyo na
ng Diyos at ang ligaya mo ay magiging lubos // hindi mat
ng biyayang Bathala sa wakas ay mapasakanila upang ang b
ng isang katutubong epiko napunan iyon ng isang bayaning
ng langit paraisong tunay ng lahing nanlupig at ang kayu
ng mapagbirong Tadhana // anak ko // oh ikaw pala ang ma
ng mayamang mamanugangin na ng tanghali rin ng araw na i
ng relihiyon si Jesu-Cristo na lalong nakilalang Diyos n
ni Luis at parang dasal na inuulit-ulit ang mga katagang
niyang langit ang sanggol na dinadala ng kabiyak noong d
sa kanila ng Diyos // na dapat nilang ingatan iyon para
sa kanya ng Diyos // nagtatalo ang loob niya sa dalawang
kalooban
Niya, siyang mangyayari." // "What am I to say now? Ku
ang ibinibigay ko sa iyo. Panahon na siguro na makabaw
ang lahat." // "Ngunit niloko tayo ni Angel, Delia. Ma
ang mga itim nitong mata! Noon lamang siya nakatagpo o
ang mga sinabi nila nang araw na iyon ngunit walang na
ang nararanasan ni Darwin dahil sa nangyari sa kanila
ang ngayon ay halos ngumatngat sa buo niyang pagkatao.
at bukas ang mga palad na tatanggapin siyang muli, tiy
at ego ni Roy ang mga pasaring ni Jun. Naalala niya na
at hindi na niya gustong magpatuloy sa kanya ang damda
at pagkatapos ay bigla silang magkakalayo. // "Sige, P
ay ang naging kabiguan niya kanina sa dapat nilang pag
ay ang pangyayaring pati naman ang tatay niya'y biglan
ay maginoong nakipagkamay pa rin si Bob. // "Sige, aal
ay mawawala lamang paglabas nila ng simbahan ni Lisa b
H
r
a
c
j
Q
X
X
T
c
u
e
s
C
a
R
r
S
g
a
c
e
V
g
c
W
W
V
W
E
U
y
b
P
g
V
V
t
V
u
u
f
ssan Urvan kasunod ni Don Rufino. Ang hiwatig sa kanyang kalooban
a-kanta pa siya. Masaya siya, kumportable at maluwag ang kalooban
ngo ang Tatay. Sa tingin ko ba ay lumalambot ang kanyang kalooban
kip ang dibdib niya. Nakaramdam siya ng paghihimagsik ng kalooban
na Divine. Pati mga magulang ni Divine ay magaan din ang kalooban
nakatunghay rin sa kanya ay bigla ang dating ng gaan ng kalooban
nagbago sa hitsura ko, Claire. Dahil maraming nagbago sa kalooban
a dumito muna, hindi buo ang loob ko. Ang bumabagabag sa kalooban
makatapos ng pag-aaral. Sinunod ko naman kahit hirap ang kalooban
alipat ang pansin niya kay Mark, natanggap ko na 'yon sa kalooban
kahit ano'ng sabihin ng iba. Hindi naman nila pasok ang kalooban
ahilan kung bakit. Ni hindi niya kinunsulta ang sariling kalooban
ra makaiwas sa karagdagang paghihirap pa ng kanilang mga kalooban
g lalo lamang sisidhi ang bagay na umuukilkil sa kanyang kalooban
Ester. "Ikaw mismo ang magpasiya. At kailangang tapat sa kalooban
o ng ganun. Ang bilis mong nasabi. Parang hindi bukal sa kalooban
ro ay naging mahimbing ang tulog. Ganoon pag tahimik ang kalooban
ang banda, siguro mabuti na nga iyon upang matahimik ang kalooban
a lalo lamang sumama ang sitwasyon." // "Ipanatag mo ang kalooban
ung gayon, kausapin mo ang parents mo. Ipaliwanag mo ang kalooban
ag-iyak," pag-aalala ni Carmen. "Payapain mo na sana ang kalooban
t sa kanyang dibdib. // May namuong hinanakit sa kanyang kalooban
gos ng luha. // "Leila!? Leila Regalado!" nagpupuyos ang kalooban
aalam siya kay Edwin na siguro ay pinipilit tanggapin sa kalooban
ang tila nakahinga nang maluwag si Irene. Maluwag na ang kalooban
ganyanan, Tita," alo ni Robert. "Gaya nga ng sinabi mo, kalooban
o, Gaspar," aliw ni Bernardo, ang kasama niya sa selda. "Kalooban
ay ang lalake pa rin ang pinagmulan. Pinaglubag niya ang kalooban
pangyarihan ang puso at pag-ibig. Ito ang gumigiyagis sa kalooban
n siya nang lubos. Ayaw niyang nakikitang naghihirap ang kalooban
Bakit mo naman nasabi iyon? Kasi, hindi mo masusukat ang kalooban
yos ng upo ay nilalamutak na ng matinding pagseselos ang kalooban
mapapakasal sa lalaking sinamahan. // Kay sakit-sakit ng kalooban
din sila ng press releases sa pahayagan. // Kampante ang kalooban
g mapag-isa si Arlene matapos tiyakin na kalmante na ang kalooban
a kanya. Nakikita niya at nararamdaman ang paghihirap ng kalooban
s na sabi ni Leila. // Pilit na pinapaglubag ni Myra ang kalooban
asawa. Ngunit nang magsabi sila ni Ruel, mabigat man sa kalooban
sa lahat ng nangyayari kay Myra. Pati ang paghihirap ng kalooban
banta nito, dahil sa ganoon lang siguro mapapanatag ang kalooban
g babae. Sinisikap nitong itago kung may tensiyon man sa kalooban
kusyon o galit, alam na ni Nelson ang nagpapakalmante sa kalooban
ay unti-unting nagkakahugis. // PARA siyang isang taon
kapag malayo kay Juanito. // Namahinga siya sandali ma
kay Emil. // "Marami hong babae," patuloy ni Emil, "na
kay Mark. Eto siya na sa kabila ng mahigpit na babala
kay Nulfo. // "Goodnight." Inaantok na kinamayan ni Di
kay Shiela. Tama si Oca. Matutulungan siya nito. // "D
ko nitong nakalipas na limang buwan. 'Yung iba, palaga
ko'y mas mabagsik sa katahimikan at kabanalan ng kumbe
ko. Nang makatapos ako ng pag-aaral ay isinama ako nin
ko. Pasasalamat ko nga, para 'kong naalisan ng bigat n
ko; wala silang karapatang humusga." // Nag-angat na n
kung ano nga ba ang tunay na dahilan. Basta't ayaw na
kung patuloy nilang sasaksihan ang mga paraan ng pangg
kung patuloy niyang ipagwawalang-bahala. Kailangan na
mo ang iyong pasiya, hindi 'yong dahil sa pangangailan
mo o," ani Mara. // "Diyos ko! Hindi naman kita mainti
mo pagkaraan ng isang trahedya. Siyempre napuyat 'yon
mo. At si Dexter, pinakawalan na rin kagabi pa." // Ta
mo. Maaayos ang lahat. Manalig ka." // Natahimik si Ar
mo." // "Hindi nila mauunawaan, Allan." // "Explain it
mo." // Wala sa loob ni Irene, nadakot na rin lamang n
na hindi niya malaman kung sino ang dapat sisihin. //
na sabi niya. // "Sasabihin ko naman sa iyo talaga ang
na siya na ngayon ang maghahanapbuhay. Alam ni Arlene
nang tuminag. Tahimik silang nag-almusal. At pagkatapo
ng Diyos ang lahat. Wala siyang pasaning iaatang sa at
ng Diyos ang lahat." // "Ganyan din ang bilin sa akin
ng Ina. Pinunasan niya ng panyolito ang kanyang mga ma
ng aking anak." Dinampian ni Mila ng panyolito ang sul
ng apo. Muling dinampot ng matanda ang awditibo ng tel
ng babae. May babae kasing maingat. Hindi siya basta-b
ng binata. Para baga siyang sasambulat. Pinilit niyang
ng dalagita. Sa isang iglap, tila ba siya ipinatapon s
ng dalawa. Alam nilang di natutulog ang paring coordin
ng dating girlfriend na hanggang ngayon ay minamahal p
ng kaibigan. Ngunit wala naman siyang magawang tulong
ng kanyang Ate. Nakaramdam siya ng kaunting guilt sa n
ng kanyang Daddy, hindi ito nakatutol. // Nang umagang
ng kanyang Mommy ay ang lalake pa rin ang pinagmulan.
ng kanyang asawa. // Pero iba ang isip sa katotohanan.
ng kanyang katawan. // "Patalim ang ginamit. Ang dami
ng kasama -- ice cream. At masigla nang nilalantakan n
g
Y
m
v
D
H
b
H
K
W
b
X
u
b
v
W
c
c
c
c
c
W
j
L
y
R
c
D
u
c
v
a
a
V
c
Q
c
c
s
u
u
P
uboy ay pinatatahan din ang sarili. // Nang kalma na ang
iling nag-iisip si Lenlen. Halata naman ang kasiyahan ng
// "Walang anuman ho iyon, Aling Rosa." // Napanatag ang
magalang na tinig, at impresibong suot ay kumuha agad sa
sa kanyang nanay at tatay. Kailangang maihanda niya ang
ng sagot. Tanging ang tunog ng kutsaritang pumipingki sa
tong nagti-take advantage, e, siya pa ang nagkukukot ang
sa kanya. May damdaming nagsisimulang umulaol sa kanyang
yayain ni Bob si Alicia na mag-jogging. Aandap-andap ang
ti ni Jim. "Noong una, naramdaman kong naghihimagsik ang
ang narinig. Tulad din ng nadarama niyang paghihirap ng
. Pure instinct. Walang malisya. // Matagal pumayapa ang
. // Ngayon lang, sa pagkakatingin kay Laura, pumasok sa
lamang niya ay 'yung ideyang para bang sukal na sukal sa
/ Susukut-sukot na sumunod naman ang ina ni Rosella. Ang
kaganyan, masasanay ka rin." // Mukhang napayapa rin ang
ral mo ay sisirain niyan!" // Mandi'y hindi matanggap ng
ay ang pinag-ugatan ng lahat. Si Tony. // Nagpupuyos ang
rk talaga ang may kasalanan ng lahat! Nagngingitngit ang
ma, at si Tony, iyon na lamang ang naging konsulasyon ng
a ni Mark. Pinaglapatan ng mga bagang. // Nagpupuyos ang
ng two weeks, makakabalik na ako?" // Kung susundin ang
ood husband." // May sumundot na munting pagrerebelde sa
t na puting nakatiklop sa loob. // Waring may nakanti sa
na maaari niyang iparte kay Mark ay malaking kagaanan sa
a sakit." // Nakapaghapunan na sila ay malayo pa rin ang
ban." // "Ang punto ko rito, Carmen, ay 'yong paglaki ng
ng legal na asawa. // Bagamat punumpuno ng hinanakit ang
asan ng lalaking hinuli ng mga pulis. // Natataranta ang
ndi 'yon ang iniisip ko, Irene," pagbabantulot pa rin ng
pinuntahan nila nang gabing iyon. Lalong nagkalapit ang
// Hiyang-hiyang nakatungo ang tatay. // "'Yong tapat sa
g sa inyo, at gusto kong sagutin ninyo ako nang tapat sa
niyang makadagdag pa sa anak at sa asawa sa bigat ng mga
mamaneho. Ngunit naramdaman ni Irene, parang bumigat ang
mga sama ng loob. Umiyak nang umiyak. // Nang gumaan ang
nila, ngunit parang nararamdaman niya, may sugat rin ang
ora. // Naramdaman ni Irene na waring may bumabagabag sa
Marco kung ano ang sasabihin kay Eden para mapayapa ang
di dahil alam niyang walang salitang makakapagpalubag sa
aila kahit sa sarili. Iyon ang mga bagay na masasakit sa
t si Maya sa bilis magpasya ng kanyang mama. Matatag ang
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
ng lahat ay nagpaalam na si Ronald. // Tumayo na si Ro
ng matanda. "Sukatan na ninyo ako at nang malaman niny
ng matanda. Nakahinga ito nang hindi siya pagsabihan n
ng mga batang estudyante. // "Kanina pa nga ho kami na
ng mga ito sa daglian niyang pag-uwi. Ayaw naman niyan
ng puswelo ang naririnig niya. // "Sonny, galit ka pa
ngayon? // Komo sira na ang mood at hindi mailabas ang
ngunit hindi niya matalos kung ano. Gayunman, prominen
ni Alicia at baka nga naman of all places ay sa lugar
ni Aya. Saludo ako sa kanya. Napaglabanan niya ang sar
ni Carol, higit ang nararamdaman niyang bigat ng dibdi
ni Claire. // Tumango ito. // "Konting panahon na lang
ni Dencio ang mga hirap din ng loob ni Laura. Sabi nga
ni Edmon na maging asawa siya ni Stephen. // At tila b
ni Fred ay nagbabaga na yata sa galit. Gusto na niyang
ni Gaspar sa mga pangaral ni Bernardo. Bumalik ang dat
ni Irene ang mga sinabi ng ama. Kumalas sa pagkakayaka
ni Irene kay Tony. Ngayon niya napagtatagni-tagni sa i
ni Irene. // Ibig niyang usisain sa mga nakapaligid si
ni Irene. At nauwi sa pagkakatulog ang pananahimik niy
ni Irene. Kay daming araw at pagkakataong ingat na ing
ni Jim, mamumutawi sana sa kanyang bibig na, "Huwag ka
ni Menard. // So why me? naisip ni Menard. Ako ba ang
ni Miguel, ibinaling niya ang tingin sa bata. "Napakal
ni Ric. Mahirap sarilinin ang nag-uumapaw na pag-ibig,
ni Rob. Trying hard naman si Mara na kausapin ang asaw
ni Sha, hindi doon sa kung ano ang kasalanan o pagkuku
ni Suzette ay nanaig pa rin ang respeto niya sa kanyan
ni Tessa. Kailangang makaligtas si Andy. Hindi sa ano
ni Tony. // "'Yong magkikita kayo ni Mark, paano? Baka
nina Fred at Rosella. Bago natapos ang dinner date na
ninyo ang gusto kong marinig." // "Inaamin ko na malak
ninyo." // Waring nakonsensiya agad ang tatay. "Ano ba
nito ang napag-usapan nila ni Darwin. Kaya ang sinabi
nito sa kanya. Tumigas ang anyo ng mukha. // "Sa amin
nito'y binuhay ang makina. Walang lingon-likod na pina
nito, tulad niya. // "Sumunod na lang kayo...!" pasiga
nito. // "Ano ho ang nangyari sa kanya?" // Aywan ni I
nito. Ang totoo, hindi siya makapagsasalita nang hindi
nito. Iyon ang pinakamasakit sa kanya, iyong parang hi
nito. Katulad ng bagay tungkol kay Mando. Katulad ng b
nito. Matigas ang ulo. // Di man lang siya tinanong, i
g
c
u
t
u
u
s
g
V
V
C
c
c
j
S
S
e
c
c
n
c
y
Y
c
J
l
c
C
K
c
H
c
g
N
u
u
j
I
p
i
c
g
aktan ang asawa Hindi pa siya nasiyahan sa pagpahirap sa
g mga sulyap. Wala siyang nahalatang anumang pagkirot ng
para sa lalaki, kundi dahil sa kabang umaatake na rin sa
og sa larawan ng kanyang yumaong Daddy. // Nalapit na sa
balita pero nang maniwala siya, hindi na matanggap pa ng
ang-aabuso nito kay Tessa. Unti-unting nagiging labag sa
amahal niya sa buhay: si Eden at si Nini. Nabubugnos ang
ng asawa. Mag-sorry ito. Galit man siya, masakit man ang
o kay Leila. // Agad naman sumunod ang dalaga. Ngunit sa
ang dahilan para siya malito sa nararamdaman. // Sabi ng
pata ang katawan niya nang matapos. Pero siyang-siya ang
uso nito. May hindi alam si Tony sa damdaming naghari sa
ng ang babalang iyon ni Mark? Sa naging paghihimagsik ng
na. // Kaya siguro madali para kay Divine na ilapit ang
xter. Nagsisi na siya. Nagbago. At hirap na hirap na ang
na mahal niya ako? Nagsisisi na siya? Nahihirapan na ang
yain ang sarili na totoong iyon nga lang ang gumugulo sa
a. // God...! naramdaman ni Irene, nawawala ang bigat ng
sabi ni Irene at tumayo na uli. Nag-iinit lang lalo ang
ang natahimik. Hindi alam ang sasabihin. Tuwang-tuwa ang
lang sa kanya ang ngiting iyon, kaya nagsiklab agad ang
-amo. // Malayo ang narating ng kanyang imahinasyon. Ang
ari kay Mark nang umuwi siya sa Olongapo. Masakit man sa
aitatago nga siya roon kay Mark. Ngunit parang tutol ang
lalong sumasama ang loob niya. Lalong naghihimagsik ang
tuban lamang. // May isang mas malalim na diskuntento sa
Itinuloy niya ang paglalakad sa bangketa. Nagkukukot ang
itong nakaraang mga araw ay hindi na gaanong mabigat ang
ok ni Alicia. // Tumango lang si Alicia gayong tutol ang
-unti ay parang nagkakapitak na si Tony sa puso niya, sa
anas na kasiphayuan ay hindi na kasing sakit ng dati ang
sa iyo." // Hindi siya kumibo. May nagbabangong init sa
nado siya sa sarili niya na may ipinaghihirap pa rin ang
Patawarin na rin niya pati ang bagay na pinakamasakit sa
g pakikipagtalik sa asawa, at nagiging mas labag iyon sa
bawat kilos niya, na parang pinipilit hulaan ang kanyang
vine ang telepono. // Nakadarama siya ng konting gaan ng
b ng kanyang kuwarto. // Gusto na niyang maghimagsik ang
// Ngumiti ang babae. Maya-maya ay gumuhit ang hapdi ng
hat's my course," aniyang unti-unti nang napapanatag ang
oban niya. Parang hindi niya matatangap na umilap pa ang
uting babae ang asawa mo. Wala kang sukat na ikabigat ng
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
nito. Nagawa pa niyang pagbuhatan ito ng... Tinitigan
nito. Nakangiti lang lagi ito sa kanya. Nagagaya tuloy
nito. Tama na ang balita para pare-parehong mabalisa a
niya ang caretaker kaya't sa nangyari, alam ni Noemi n
niya ang lalaki. Kapag nagtatalik sila ni Mando, paran
niya ang pakikipagtalik sa asawa, at nagiging mas laba
niya at parang mawawasak ang kanyang dibdib. // Lumaon
niya ay ayaw din naman niyang palawigin ang pagdaramda
niya ay naroroon ang ngitngit dahil sa kapreskuhan nit
niya hindi siya nalilito kundi natatakot. Takot na bak
niya kahit pagod, kahit gutom. Isang malaking achievem
niya kanina. // "Hello... Nariyan ka pa ba, Irene?" //
niya kay Mark, unti-unti ay parang nagkakapitak na si
niya kay Nulfo ay dahil puwede niya itong ituring na k
niya kung paano ka niya babalikan uli." // "Ako, babal
niya kung paano siya haharap sa akin? Huwag mo akong p
niya ngayon. // Pero alam ni Monique na hindi iyon ang
niya sa kasintahan sa naging pagtatangka niya na itana
niya sa mga sinasabi ng kasintahan, at ibig niyang put
niya sa narinig. // "Para sa akin, you're not just a b
niya sa paglapit nito. // "Bakit? Ano'ng itinatawa mo?
niya'y nasasabik, nangangamba, nangangarap. A basta! H
niya, lahat-lahat 'yon ay inisa-isa niyang ginunita ha
niya. // "Paano ho ang pag-aaral ko, Daddy?" iyon ang
niya. // Hindi na siya nagkapanahong hanapin pa si Bob
niya. // Naiparinig niya sa isang taga-San Gabriel ang
niya. Ibig na niyang hintuan ang pagsabay ni Tony. Har
niya. Nakatanggap siya ng sulat mula sa kanila at pulo
niya. Parang dumudugo ang buhok niya sa bawat pagsayad
niya. Parang hindi niya matatangap na umilap pa ang ka
niya. Plastik siya kung sasabihin niyang wala na siyan
niya. Sa galit niya kay Mark, pati ang pagpapakumbaban
niya... Si Ronald. Pero ibang usapan na iyon. // Sa ng
niya... ang paglalaglag ni Carol sa kanilang sanggol.
niya; damdam niya'y nagiging isang porma na rin iyon n
o binabasa kaya ang kanyang isip. Maraming tanong sa i
pagkatapos ng emotional outburst niya kay Menard sa te
sa Kuya Jun niya. Oo nga't bunso siya -- pero para yat
sa anyo nito. "Bakit? Kami rin naman ay mga walang mal
sa binata. "Jun or coed na 'ko." // "Second year pa la
sa kanya ni Tony. // At ano ang malay niya kung totoo
sa kanya." // Wala pa ring imik si Edwin. // "Kung nat
V
c
c
c
c
X
V
P
p
c
H
t
c
y
r
a
V
H
a
v
n
c
u
b
Q
U
c
D
e
j
H
V
X
V
E
g
V
v
c
y
w
y
lambing ng boses ng katabing babae. Naglubag ang kanyang
mang ni Sha si Mark. // "No!" Tumututol ang isip niya at
salita ang Daddy at Mommy niya, parang hirap din ang mga
tumatawag. // "Hello..." hindi nakapagkaila ng bigat ng
a isiping iyon ay nakakaramdam tuloy ng paghihimagsik ng
at Sister Alice. // "Mabuti't may mga taong maganda ang
niya ang mga ito. // Sa wakas, nakuha niyang lakasan ang
iya'y naaalala pa rin niya si Maya. Labag man sa kanyang
umpa. Dahil mas madali niyang masisilo ang malilinis ang
o'y mapagbago niya ang takbo ng isip nito. Mapagbago ang
hat ng kanyang kasiglahan. // Upang maibsan ang bigat ng
kanyang kuwarto, sa unti-unting pagkapanatag ng kanyang
ingan ang kanyang isip. At para mapayapa iyon sa kanyang
!" Hindi tinangka ni Joe na ikubli ang pagngingitngit ng
binuhusan ng malamig na tubig ang pagpupuyos ng kanyang
adama din niya -- sa akala lamang niya -- ang tunay kong
my wife!" sigaw ni Darwin sa kanya habang nagpupuyos ang
g-babae sa harap ng isang lalaki na dumidigma sa kanyang
g Diyos na kaya niyang pangibabawan ang anumang hirap ng
t at nababakas sa hapis na mukha ang dinadalang bigat ng
aibigan nang hindi na makayanan ang bigat na dinadala ng
kanyang mga magulang. // "Hindi!" Tutol ng isip niya at
niya kaya. Hindi niya kayang pahirin ang pait sa kanyang
kol sa dalawang iyon. // Nagmamarakulyo lang ang kanyang
// Tumingin si Red sa kanya. Parang inaarok ang kanyang
sundo na ang dalawa. // Nagkalapit ng husto ang kanilang
han. Nakakaramdam lamang siya ng lalong paghihimagsik ng
hil sa katauhan nila'y nakadarama sila ng kapanatagan ng
nakasanayan na niya ang hinahanap ng kanyang katawan at
sinabi ni Nulfo na huhulihin agad ni Menard ang kanyang
tatawad mo kami'y malaking tulong upang gumaan ang aking
pa rin ang pagmamahal na lalong nagpapasakit ng kanyang
lalaki'y mahigop ng ganitong kagandahan na nagmumula sa
t. Ang lahat nang iyon ay lalong nagpapasakit sa kanyang
angyari lamang iyon dahil siya man ay naghihirap din ang
sasama. Walang tensiyon. Walang anumang ipinaghihirap ng
lis. // Muling naramdaman ni Darwin ang sakit sa kanyang
g jeepney, pabalik sa Cubao. // May kasiyahan sa kanyang
anyang pakiramdam. Nawala ang silakbo ng poot sa kanyang
kung ang paghingi ng basbas ng langit ay hindi bukal sa
panahon. Masakit sa ulo. Kung minsan, masakit na rin sa
'y nanggigipuspos siya sa matinding inis. Nagbabanta ang
kalooban sa maigsing sinabi nito. // "Isa lang naman ang solusy
kalooban sa naisip na iyon. Bakit si Mark ang kailangan niyang
kalooban sa nangyari sa kanya. Pati nga si Tony, nararamdaman n
kalooban si Irene kay Tony sa pagalit niyang pagsasalita. "Baki
kalooban si Irene kay Tony. Gumaganda na sana ang image sa kany
kalooban tulad mo, Fidel. Sabi ni Claire, kung hindi sa 'yo, ba
kalooban upang pindutin ang doorbell na nasa gawing kaliwa ng g
kalooban, aaminin niyang maganda ito. Matangos ang ilong. Tsini
kalooban, dahil ang mga taong maiitim ang budhi ay hindi bastakalooban, hindi na ituloy ang iniisip sa kanya. Pauwiin na siya
kalooban, minabuti niyang tipanin si Benjie sa isang lugar kung
kalooban, saka niya naisip na hindi siya dapat na nagkagayon. N
kalooban, tahimik siyang nagparaya na nga lamang kay Tony. Sa p
kalooban. "Alam mo ba, Lisa, na ginawa ka lamang kasangkapan ng
kalooban. "Anong oras ka ba uuwi? Gusto mo bang sunduin kita dy
kalooban. // "Aalis muna ako, darl," anya. "Titingnan ko lang k
kalooban. // "Akin siya." sabi ni Tom. // Binalingan siya ni Da
kalooban. // "E, di kasi naman, 'yung totoo ang ibig kong malam
kalooban. // "Kaya ko ito," ulit ko. "Maalaala mo'ng madalas na
kalooban. // "Magtimpla ka nga ng kape, Dalena, para sa bisita
kalooban. // "Mahal ko siya, Nieza... Iniibig ko ang lalaking i
kalooban. // "Mark, please," tigib ang luha sa mga mata ni Iren
kalooban. // "Matatahimik lang siguro ko pag napatay ko si Gado
kalooban. // "Sige na, iha. Magpahinga ka na muna. Ihahahanda k
kalooban. // "Sige. Susubukan ko." // Sumayang bigla si Shiela.
kalooban. // <2> // ALA-UNA NG HAPON nang mag-umpisa ang Valent
kalooban. // At sa pagkakataong iyon ay wala siyang magagawa ka
kalooban. // Isang malalim na buntunghininga ang pinakawalan ni
kalooban. // May hinahanap siya kay Rouel. // Hindi ang pagsisi
kalooban. // Nadismaya siya nang dumaan ang mahigit isang lingg
kalooban. // Nagpapaunawa, // Donya Victoria // Ang dating ng k
kalooban. // Nakakatulong ang araw-araw na pagbisita ni Tom sa
kalooban. // Para may masabi lang, "Pasensya ka na sa katabilan
kalooban. // Plano niyang paiyakin si Darwin. Ngunit siya man a
kalooban. Alam niyang maiintindihan ni Vince na kaya lamang siy
kalooban. Although of course, aminado siya sa sarili niya na ma
kalooban. Ang buong magdamag niya na kasama ang ibang babae ay
kalooban. Ang misyon niya laban sa mga rapist ay nagsimula na.
kalooban. Ang pumalit ay pagkabagbag ng kanyang damdamin. // "D
kalooban. Ano pa't saglit siyang nalungkot sa alaala ng Disyemb
kalooban. Dahil marami roon ang pakiramdam ko'y hindi tama sa p
kalooban. Daig ang poot ng babaing tinanggihan matapos ihain an
c
H
H
I
c
H
K
b
T
u
a
y
I
V
V
H
D
H
c
c
W
t
r
D
o
y
c
S
m
b
a
V
B
Q
g
W
H
K
g
H
8
8
kit niya kay Mark. At nauwi sa paghihimagsik ang kanyang
sagadsaring pamimintuho. // Gayunman, pinayapa niya ang
ko." // "Nasa iyo naman 'yan, e," aniyang nagkukukot ang
kanilang pag-uusap na maluwag na maluwag na ang kanyang
ya. Pati nga si Tony, nararamdaman niya sa paghihirap ng
ako, e. At ikaw, kayo ni Benjie, kayo ang malilinis ang
Ku, e ano naman kung pangit ang boses. Basta maganda ang
o? Me kumampi ba sa kanila? // Ang sakit-sakit talaga sa
n. Isang simpleng babae, walang kaplastikan, malinis ang
n ni Laura, nakararamdam pa rin siya ng sakit sa kanyang
g humihingi ng tawad -- at paghingi ng tawad na bukal sa
gising sa dis-oras ng gabi. Nagsigarilyo. Nag-apuhap ang
niyang paninikis dito noon -- labag din iyon sa kanyang
ila kung gaano ang sakit na nararamdaman niya sa kanyang
win. Araw-araw ay nadaragdagan ang paghihirap ng kanyang
it niyang lunurin sa lamig ng tubig ang nag-aapoy niyang
-materyal. Sa puntong ito lubusang tumututol ang kanyang
Nag-iimbak ng lihim na nagpahirap nang bigla sa kanyang
n at nabugnos na ang mga pagpipigil na sinisikil niya sa
o, napayuko si Irene. Parang may sinalat siya sa kanyang
ib si Aya. Hindi naman ito tumutol bagaman nagtatalo ang
g greenhouse si Pilar, malaki na ang iniluwag ng kanyang
Pero siya rin ang kumumbinsi sa sarili para mapayapa ang
g-ayunan naman ng kanyang nobyo. Nagkahulihan na sila ng
eryal na bagay. Lahat ng mga nangyayari ay ayon sa iyong
a pigil ni Isabel ang mga damdaming nagtatalo sa kanyang
agtingin nila si Sha kaya lumabas na ganoong rebelde ang
// "May sakit nga ako, Vera. Sakit ng damdamin. Sakit ng
hindi ka nadaya?" // "Dahil iba ang tinitingnan ko, ang
n na muna kami habang... habang nagpapalipas ng sakit ng
o ang mahina kong tinig. "Matupad sana sa akin ang Iyong
lapit ang araw ng kanyang kasal ay bumibigat ang kanyang
bang magpahanggang sa ngayo'y umiiyak pa rin ang kanyang
ch ng ilaw sa labas. Nang magliwanag ay aandap-andap ang
raw sana siya sa mga ginawa niya sa iyo. Sa mga sakit ng
kanyang dibdib. "PAALAM... KARLA MIKAELA!" // Magaan ang
Ibig niyang damhin nang matagal-tagal ang katiwasayan ng
at na bagay na ipinukol buhat sa labas. Aandap-andap ang
that resignation I'm asking, Mr. Lopez?" magaang na ang
lang mababago sa ating business relation." // Mapait ang
/ kapagdaka ay binalot kasangkapa't mga damit sa sama ng
// ang babaing mga martir sa asawang iniibig ang sama ng
kalooban. Gusto niyang takasan ang naging damdamin niyang iyon,
kalooban. Hindi siya dapat magtampisaw sa tuwang hindi pa niya
kalooban. Iniisip niyang kapag iniurong ng binata ang sakdal ni
kalooban. Iyon lang naman talaga ang gusto niya at para sa kany
kalooban. Kaya iniwasan na lang niya ang magsalita pa. Dinaan n
kalooban. Kayo ang inosente, ako ang guilty." // Naiyak na si A
kalooban. Kesa naman sa iba riyan," taas-kilay si Tiya Thelma.
kalooban. Lalo't nagsisimula na siyang sadistahin ng kuya ni St
kalooban. Magkatugma sila sa maraming bagay. // Minsan ay naabu
kalooban. Mahal na mahal niya si Guia na kulang na lang ay sa s
kalooban. Mangiyak-ngiyak na siya. Nakatingin sa akin na punong
kalooban. Naalala ang telepono ni Claire. Ilang saglit pa'y bin
kalooban. Naiintindihan kasi niya kung gaano iyon kahirap para
kalooban. Napailing si Darwin. Huminga nang malalim. Naaawa siy
kalooban. Ngunit ayaw niyang aminin sa sarili ang totoong dahil
kalooban. Ngunit nasaid na't lahat ang laman ng baso'y gayon pa
kalooban. Para sa kanya, mas mahalaga sa pagsasama ng mag-asawa
kalooban. Para siyang butones na biglang nawalan ng uhales na m
kalooban. Parang tubig na hinarangan, na nang maalisan ng haran
kalooban. Sa ibinalita ng kanyang ina't ama, ibig niyang magali
kalooban. Sa isang banda, nangingibabaw ang lihim na pagmamahal
kalooban. Sabi na nga ba at dapat lang niyang balewalain ang na
kalooban. Siguro ay natulog si Lucila. At siguro ay naging mahi
kalooban. Siya ang dalagang walang pagkukunwari. Masyado siyang
kalooban. Tinalikuran nila ang kanilang Diyos upang sa iyo na s
kalooban. Walang makapagsasabing nasa bingit siya ng pag-iyak.
kalooban." // "Ang punto ko rito, Carmen, ay 'yong paglaki ng k
kalooban." // Napatingin na naman si Ablet sa Inay niya. Alam n
kalooban." // PABILING-BILING sa kanyang higaan si Camilla. Kan
kalooban." Hindi na nagawang ipagpatuloy pa ni Mang Pablo ang i
kalooban..." // Dumating ang tagapagdulot ng pagkain. Isang tak
kalooban? Nasabunutan niya ang kanyang buhok dahil sa inis sa s
kalooban?" // Hindi nakapagsalita si Lerma. Nagtatanong ang mga
kaloobang binuksan niya ang pinto ng shop. // Maraming tao. May
kaloobang idinulot niya sa iyo." Si Aling Flora pa rin. // Huma
kaloobang lumabas ng opisina si Jim. Naghihintay na sa kanya si
kaloobang noon lang uli niya naranasan. Doon, sa tahanan ng Diy
kaloobang sinisipat maige ni Alicia kung ano ang bagay na iyon.
kaloobang tanong ni Arlene nang magkalas sila. // "Well, why do
kaloobang tumango si Agnes. Kung paano niya sisimulan ang bagon
kalooba’y bigla na lang na umalis // pagkat hindi nalalaman na
kalooba’y dinadala hanggang langit // kung lalaki ay madaling s
4
2
8
6
6
8
8
6
1
3
5
7
4
6
9
Z
4
8
8
9
6
8
5
8
3
0
Z
9
3
5
Z
7
2
9
2
6
Z
Z
7
4
6
6
ki sa liblib na dakong yaon ng Sampilong na ang tibay ng
a // tumahimik na lamang si Juvy kahit nagkukukot pa ang
ng tinatawag nating malaya ay yaong panginoon sa kanyang
aaring magpikit ako ng mata nguni't gising din ang aking
ndi sa pagpapasiya kaya ang sabing walang kaulik-ulik ng
lumbayan // maghirap na nga ang katawan huwag lamang ang
gayo't gayundin // walang pintong pinasukan nakapasok sa
/ Cora sabihin mo sa akin // Linda itahimik mo ang iyong
pasyente // walang maraming intriga // nakakagaan pa ng
basyon ng buhay ng anak agad-agad na titigas ang kanyang
isa't isa // huwag ninyong taniman ng panimdim ang aking
ing sanaysay na ito ay magsilbing pampalubag sa kanilang
// nagsingasing ang isa pa bago ibinulalas ang hapdi ng
ero bakit ka ba apurado anak // sa ikatatahimik ng aking
a na walang patid na kadena ng pagkaalipin sa katawan at
ulupit na tao // isa man sa inyo 'y walang may magandang
g-galang na hukuman ngunit natatangay siya ng simbuyo ng
sa usapa'y nakabantay // paano ko masasabi ang laman ng
i namumulaklak // walang pintong pinasukan nakarating sa
ong mga mahalagang pangyayari // pinayapa ko ang kanyang
aman hindi lalaki ikaw rin ang sumisindak sa sarili mong
g boong katawan ang katawa'y maghirap man huwag lang ang
ito // sigi na // magpalit ka na ng damit // lalamig ang
g tunay na kaapihan saka mo lang mababatid ang taglay na
g makalayo kay Freddie // upang payapain din ang apoy sa
kabutihan para sa kapwa at bayan ang nakaukit sa kanyang
itang ganyan // kailangan mong magpasiya ng alinsunod sa
hindi na makaya ng aking katawan tuloy pa rin ang aking
ang hinihintay niya // hindi makapa ni Pura ang kanyang
umarap sa Panginoon ngayong araw na ito nang may dumi sa
nilang kawilihan // walang magugulong adhika sa kanilang
araraming mangmang na tunay na ingat-yaman ng pambansang
andra magkakilala lang sila sa mukha't pangalan hindi sa
ataya // malakas ang kanyang tinig at mainit ang kanyang
a magasin at itinago // si Mommy aywan kung ano ang nasa
kit na ito // gayunma'y hindi ang nais ko kundi ang nasa
ng kanilang bugtong na anak // #144 // mahirap sa aking
i ako makikipagtalo // sa katunayan masakit din sa aking
n sa pagsusulat ng mga artikulong naglalayong ihanda ang
ioned ay ibinuhos ni Virginia ang lahat ng paghihirap ng
// sa mukha ng nakagugulang ay nakabadha ang mahinahong
nsin man ng mga kasamahang nag-aaral ang pagkakalapit ng
kalooba’y isa sa mga di-matatawarang katangian maging ng lalaki
kalooban // #15 // ano ba ang ipinakain ng Butch na iyon sa kan
kalooban // #17 // may mga hayop na kapag di nakalaya'y nagpapa
kalooban // #239 // gayon ma'y dapat mong pagpilitan // kung hi
kalooban // #45 // sa mga salitang ito'y napasalangit si Rojald
kalooban // #52 // makapito mong isipin bago ma salitain // bag
kalooban // #63 // walang pintong dinaanan nakapasok sa looban
kalooban // Erlinda // ito ang pahayag ng manggagamot na hindi
kalooban // I told you before nursing ang tunay mong pag-ibig /
kalooban // a hindi siya magbabago sa kagalingan ng anak ang ka
kalooban // alalahanin nating ang daigdig na ito ay nilikha ng
kalooban // ang pagkukulang ni Al sa kanila kung sakali ay nagb
kalooban // aniya // pagkuwa'y gumawa sila ng sarisaring sapant
kalooban // bago ako mamatay ay nais kong matiyak na ang kayama
kalooban // bakit kaya hindi man lang kahit isang beses sa buha
kalooban // dahil dito ay magiging hayop kayo // hayop na mukha
kalooban // dahil sa ipinalalagay niyang paniniil ng malaki sa
kalooban // e sa ako'y nangangambang marinig ng iyong Inang //
kalooban // ha-pula ha-puti eskuwelahang munti // bayabas na or
kalooban // hangga't hindi kami lumalaban sa mga utos ng mga na
kalooban // hindi ba laman mo na si Rojalde kung maparaos ang k
kalooban // hunghang at kabiloso nagpapayaman sa abogado // aso
kalooban // ikaw kasi 'y // saan ba ang silid na pagbibihisan k
kalooban // mangyari nang mangyayari pag nagdilim ang isipan ku
kalooban // matao ho kagabi // paliwanag niya // nahirapan ko a
kalooban // matiyaga masikap masipag mga salitang lalong angkop
kalooban // ng Diyos alam ko po // ngunit ano ang kalooban ng D
kalooban // ninais ko naman na maging isang tunay na lalaki //
kalooban // panay ang pahiwatig ni Victor nguni't hindi tahasan
kalooban // pero // husto na sabi e // matitigil sa pagsagot si
kalooban // sa gulang na pitong taon na siyang kadalasang gulan
kalooban // sa paghihilahang iyan masasaksihan ang nararapat na
kalooban // si Sandra mayaman at maganda at malamig ang ulo at
kalooban // tinukoy din niya ang mga makasalanang nakalilimot s
kalooban // wala naman siyang mabasa sa mukha nito habang nakat
kalooban Mo ang siyang masusunod // #257 // hindi pa po dumarat
kalooban ang lumisan sa pook na ating kinagisnan // tungkol sa
kalooban ang umalis dito // ngunit // di na niya itinuloy ang k
kalooban at isipan ng mga Pilipino sa pagtanggap ng mga kalakal
kalooban at kaluluwa // agad namang nakasunod sina Benigno at C
kalooban at katiwasayan // sa mukha ng bata ay nakikintal ang k
kalooban at magandang pagtuturingan ni Madre Victoria at ni Nin
6
7
Z
8
6
6
8
6
8
3
3
4
8
6
Z
1
4
6
6
6
Z
Z
4
6
6
6
5
3
8
Z
5
6
5
Z
5
Z
Z
6
8
0
0
4
g katawan ay wala akong magagawa kundi sumunod sa inyong
sa panitikan ay kung nailarawan nito o nailabas ang mga
da ang punong iyon // marahil ay maganda rin ang kanyang
lamuyot // ang magsaka sa malayo habang daa'y nabubuo //
anin // bukod sa kilala na ninyo ang parang tubig niyang
at di karakarakang mahihidwa // nguni't ang mapupusok na
po // sa sandaling ma-api ang isang mahirap ang kanyang
g tungkulin ay hindi matatanggihan kaya't mabigat man sa
yamot ay kapatid na bunso ng poot // ang may malinis na
di na kita pipigilin // aniya // at masakit man sa aking
po ng mga taong gayong walang pinag-aralan ay lantay ang
// hindi ko na mababata ang lahat ng paghihirap ng aking
ang matutong magsalakot ay basa na ang tuktok // atag ng
ng Pinong alangalang sa ikatatahimik ng musmos pa niyang
ikibo // pag natutuwa magkakakanta // pag nasasaktan ang
ang manok ko // may paraan siya para hindi makasakit ng
pari o hindi // ngunit ngayon ay alam ko na ang tunay na
nabayaan // sa mula-mula pa'y nadama ko na sa puso ko sa
aklak // mahina pa siya at hanggang sa wakas ay labag sa
a // bakit ba ha // aywan // para bagang hindi maatim ng
nangaralan // di iyon ang magbibigay ng tibay sa kanyang
t ng pagkukunwari // #38 // maurong-masulong ang kanyang
asi ang galit mo kaya masaling ka lang e sumisipa na 'ng
ia // oo paakyatin mo // mamaya na // ihanda mo muna ang
magkaibigan tayo at hindi lingid sa akin na malapit ang
o sa kanyang bahay umakyat nang walang sabi-sabi at nasa
ng inyong wika // napakainam na paraan upang akitin ang
ang bell tumayo siya at iniwan ako // nagpuyos ang aking
amadali hindi malandi // #167 // ang taong may mataas na
nod sa kalooban // ng Diyos alam ko po // ngunit ano ang
ting mga karapatan sa lupa // pantay-pantay // paano ang
kanyang kasalanan ang maysakit // at matiwasay naman ang
y magtanong // kung ang tunay ninyong mithi'y maakit ang
ana ay naglalagos ang madilaw na liwanag na nagmumula sa
ng isang barung-barong sa Intramuros // makikita na ang
ag-alo sa kanya // #52 // natural lamang na masaktan ang
basa // #89 // ang tinig ng matanda ay nakapagpalubag sa
siyang-siya na lamang ang maghahari at gigitaw sa puso't
ay dumating na pera buhat sa Saudi // buhos na buhos ang
ina ay ipinasok na sa loob ng kolehiyo upang masunod ang
mga magulang at mga anak na kabataan magiging malayo ang
nulat daw ay ekspresyon lang ng mga nagaganap sa isip at
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
at paalipin sa aking panginoon // #57 // sa lahat nga
at paniniwala ng may-akda // ang panitikan ayon nga ka
at pasisilungin tayo ang wika ng isang paruparo // oo
ay balisa huthot pati bulsa // #65 // mabuti pa ang bu
ay di makapahihindi sa akin pag matutungkol din lamang
ay lubhang malapit sa pagkapanganyaya at kung naroon n
ay nagpupuyos ng galit nagsisikip ang dibdib at sa mal
ay tinungo niya ang ibang nasaktan sa kabilang silid /
ay walang kinatatakutan // ang maniwala sa sabi-sabi'y
ayokong umalis kang nakatali sa 'kin ibinabalik ko 'ng
bukas ang palas sa sinuman // parang magkakapatid ang
dahil sa lahat ng mga pagkukunwaring ginagawa nila sa
gugol ng lukbutan // walang lalalo pa ang kabulagan sa
huwag sana ninyo akong ipakilala // na huwag na rin sa
iiyak // kaming matitino lahat ng sasabihin e kailanga
ko // maski sa ngayon ayaw ko pa ring aminin sa sarili
ko // noon ay nagtatalo pa ang loob ko subalit ngayon
ko na hindi ka iba sa akin // Leonor anak ko // #178 /
ko na siya ay dulutan ng kalungkutan // kung patay na
ko na yapakan ko ang batong iyon // bakit // aywan nga
kundi karanasan // at sa karanasan siya ang maghahanap
kunot ang noo and dalawang daling noong kaloob sa kany
mo // ewan ko kung alam mo pero mula no'ng mawala ang
mo at baka ka magulat kung makita mo // talagang kamuk
mo sa mga Vargas at ang kanila sa iyo // nagkaroon ng
na ay may gora pa sa ulo // #103 // oras pa naman ng p
naming mga Pilipino // ibig ninyong daanin kami sa pal
napasuntok ako sa mesa sa matinding sama ng loob // da
nasa tuktuk ng Mt. Everest // nawawala ang ari pag nil
ng Diyos // kung ano 'ng nararapat gawin // ano 'ng ik
ng Nanay // di pa man siya nararatay bukambibig nang a
ng Pare na wala sinumang nakapapanuod at nakapapakinig
ng aking mga kababayan upang makabuo sa Malaking Asya
ng bahay // sa labas ang liwanag na ito ay pinapanlala
ng bahay ay sala kusina tutulugan at lahat na // sa is
ng bata ni Rex // dinamdam niya iyon pero hindi niya a
ng binata // gayunman sa harap ng bagong pithaya ng ma
ng dalaga // ito ang kanyang ibig kanyang buung-buo //
ng guro kay Fely // kaya hiniwalayan ng asawa si Aling
ng ina na anak ng isang angkang madasalin din // si Ev
ng isa't isa // o Rene bakit gabi ka na namang umuwi a
ng isang manunulat // anu't anuman nakaramdam ako ng p
6
7
7
6
3
6
7
5
7
8
6
7
4
4
4
3
Z
0
0
6
2
3
4
6
4
2
2
3
6
2
2
1
6
5
9
8
Z
2
9
9
7
8
ier // ibig nila marahil na mailayo sa lalaking iyan ang
// nasaksihan niya sa kanyang kabataan ang paghihirap ng
bi ang mga akdang komersiyal para hilutin at ibaling ang
// ang mga balitang iya'y bumuhay sa nanlulupaypay nang
lapit ng sino man sa kanila ayaw niyang pahirapan pa ang
gasan daw ang utak ng nagsisipag-aral // ang paningin at
sap sa dalaga ay walang iba kundi si Kristo at magandang
// sa batas natin nananaig ang karapatan ng nabubuhay sa
ng nananatiling walang buhay ang pintura // bukod dito'y
ng dinaranas ngayon // walang iniwan sa batong buhay ang
y // #30 // ngunit ano kung sakaling mailayo na nila ang
hangin // nang mga sandaling yaon ay biglang pumasok sa
bog at ang mga labi'y maputla at kulubot // naghirap ang
tumuro si Caridad sa kisame // ngunit nakapangibabaw sa
n niya ang pinto patungo sa terasa // #187 // gumaan ang
#58D // nahiling niya sa sarili maging matatag sana ang
s // ngunit di pa rin naparam ang bagyong sumasalanta sa
g bibilhin agarang tanong // saglit na nag-ulik-ulik ang
tang lumabas ng tindahan // habang daan ay nagtatalo ang
hindi niya mapigil ang kanyang luha // nabagbag din ang
rabaho alang-alang sa anak lalong mahuhulog sa kanya ang
a para paginhawahin // agap ni Andres upang payapain ang
siya'y wala lalo na ang gugulin pinatiwasay ni Mando ang
Dr. Monserat // halatang may gumigiyagis na pangamba sa
paglipat niya ng tirahan nang malayo sa ina ay labag sa
/ bigla'y may nakapang inis si Juvy // ano kaya ang nasa
in ng Diyos ng maging kapalaran ko at buhay mangyari ang
g mukha sumilay ang isang ngiti sa labi // nakabagbag sa
Philippine Transit at maaaring nakasusugat nang labis sa
gang na inalis niya sa galang ang relo // nagpupuyos ang
na ba siya dahil lang mahirap siya // marumi na ba pati
pilitan si Mr. Sy na makisakay sa agos // pero tutol ang
n // kung maraos na kayo ay saan ba di mahihilig din ang
g hindi man lamang nakapag-pahesus // kasi'y matigas ang
sapat nang katumbas ng lahat niyang pagpapakasakit // sa
si Sabel ganyan na ang kaugalian dito // parang bato ang
ong makagawa ng kabutihan sa iba // gayon man maluwag sa
nitong huli sinabi nito na lalong nababagabag lamang ang
bayo at magbuhat ng anumang bigat // ang kanyang gintong
upunyagi // naramdaman kong punung-puno ako ng magandang
nigno sa Knights of Columbus // hindi para mapalapit ang
o ba ang ipagmamalaki niya hiram na ulo // ibuhos mo ang
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
kalooban
ng kanilang anak // mailayo // ba // di kung gayo'y ma
ng kanyang ina nang ipatapon ang bangkay ng kanyang am
ng manunulat at madla sa mga isyu at problemang malayo
ng maraming Pilipino // sa pangulong tudling ng unang
ng mga ito at paasahin sa wala // h'wag ninyong aksaya
ng mga ito'y ibinabaling hindi sa Kanluran kundi sa Si
ng mga tagabukid na kaiba sa mabisyo at mapagsamantala
ng namatay // nabigla gaya ng iba // hindi naman yata
ng tao ang batayan ng kagandahan // sa kanilang pag-uu
ni Andres // tayo'y tila mga bata sa buhangin // #37 /
ni Anita // bakit ano // ba // ano man ang kanilang la
ni Anto ang pagnanais na bumalik sa nayon bumalik sa k
ni Benigno sa namalas na anyo ng asawa at naramdaman n
ni Caridad ang pagmumulat kay Ingga sa makatwirang pag
ni Caridad nang dumating si Salvador // basang-basa it
ni Daniel kung dumating ang araw na iyon // at matangg
ni Dikoy // walang ibang mahalagang bagay na nagawa si
ni Dondong // ngayong humantad sa kanya ang pagkakatao
ni Dondong tungkol sa kung tumpak o hindi ang kanyang
ni Ester // upang matawag ang pansin ni Emil ay sinady
ni Galatea // lalo siyang magiging bida sa paningin ng
ni Luisa // unawain mo sana ang aking layunin Luisa //
ni Magat // sinabi niyang huwag itong mabahala // nagl
nina Binyang at Anita bagaman hindi nag-iimikan // pat
nito // ngunit ginawa niya // ibig niyang makapagsaril
nito e ayokong pumayag sa gusto nilang mangyari // bul
niya // handa akong magtiis // alam ko kung hindi niya
niya ang nakabadhang kaligayahan sa mukha ng kanyang m
niya ang nakikitang tila tikis na pagkakait sa kaniya
niya at kung di lamang nasa harap ng ina'y nasigawan n
niya dahil lang sa maruming paligid siya lumaki // bak
niya doon // anyway Mr. Godinez ang sadya ko rito'y hi
niya sa maligayang buhay ng may-asawa // inuulol kaya
niya sa pagtalikod sa Simbahan // pareho silang magkap
niya'y hinahamak din niya ang sarili isinisisi niya sa
niyang si Miguel // bato ang katawan niyang si Pedro /
niyang tinanggap ang kanyang naging kapalaran ang magi
pag lumilingon at nakikitang malungkot sa pagkaway ang
pagka-masiyahin at ang matalasik na anyo ng kanyang mu
para sa kanya kaya naipasya kong huwag ng sabihin ang
sa Diyos kundi upang makuha ang simpatiya ng mga botan
sa ginagawa mo at nang matapos // may suliranin bang h
6
3
5
6
3
7
0
8
Z
8
5
sinasabi ng kausap // at unti-unting nabuyo ang kanyang
ng lahat alang-alang sa ating anak // nagluwag ang aking
sa araw na ito // natapos ang malaon kong paghihirap ng
sana'y kilalanin ako upang tumiwasay ang aking budhi at
naman niya ang tahimik na sigaw na nagmumula sa kanyang
inaunang Pilipino'y malumanay hutukin ngunit matatag ang
si Mang Kintin naisaloob ni Dondong // aandap-andap ang
inik-aroma ang nagbubunsod upang mausisa // tuklasin ang
47 // natagpuan ko sa landas ang isang lalaking tila may
aw // kay luwang ng ilang pilapil pa ang tinamnan // mga
atotohanan ng sakunang nangyari ay sagisag ng pambansang
kalooban sa hinalang siya'y umiibig at iniibig ng lalaking naka
kalooban sa kanyang sinabi // sa pamamagitan niyon ay nakita ko
kalooban sa likod ng maraming taon // magpapahid ng luha // sal
kalooban sa mga huling sandali ng aking buhay // pagkabasa mo n
kalooban sama'y di ko na makita pa ang pagsikat ng araw kinabuk
kalooban samantalang ang kapanahong Amerindiyo ay marahas dihut
kaloobang lumapit siya sa kinaroroonan ni Mang Kintin kipkip an
kaloobang may sukob na lawrel may tangang setro may langhap ng
kaloobang palagay agad sa akin // nang siya 'y tanungin ko hind
kaloobang pinaghalu-halo niluto sa init ng pagkakasundo // munt
kaloobang tumatangging manlupaypay // sa harap ng malagim na pa
kaloob-looban
M
u
b
u
b
n
9
2
1
a bang natatakot kami na baka mawala ang kung anong nasa
lik silang magkaibigan ni Gadong; walang nakaaalam na sa
cure siyang tiyak. // Ang sumunod niyang narinig mula sa
ae. // Kasalanan sa Diyos at ayaw niyang aminin, pero sa
mean, nawalan ako ng gana!" // Tumatagos sa kaluluwa at
e words... okay?" sagot ni Karina. // Pero alam niya, sa
g mga mata tulad ng luhang dapat sanang dumaloy sa aking
p John Hay // tuluy-tuloy na ang tourist bus hanggang sa
di rin siguro totoong kapag nagpatuloy tayong pumasok sa
kaloob-looban
kaloob-looban
kaloob-looban
kaloob-looban
kaloob-looban
kaloob-looban
kaloob-looban
kaloob-looban
kaloob-looban
namin, na baka muling kunin na lamang bigla sa am
ng kanilang sarili'y magkaaway silang mortal. //
ng kanyang silid ay ang muli na namang paghaharut
ng sarili ni Tessa, ipinananalangin niyang mamata
ni Abbygale ang narinig. Tulad din ng nadarama ni
niya. Sa kasuluk-sulukan ng kanyang puso. Damang// #186 // sabay na natapos ang gabi at ang aking
ng Baguio City // umepekto na sa kanya ang lamig
ng kuweba ay di na tayo makababalik // at ano nam
kalsada
l
H
t
l
F
r
l
w
u
t
O
O
l
g
G
g
C
l
O
Makailang minuto, animo'y nangangalirang na driftwood sa
ang sa halip na ang konstruksyon ng mga tulay, gusali at
sasakupin ng pader kaya't ang panig lang na nakaharap sa
baling nito sa kanya habang nagmimenor at iginigilid sa
minamanehong Volvo sa tabi ng building. Tumawid siya ng
a sa nilikuan, saka ito ini-u-turn. Iginilid niya ito sa
ito maaaninaw sa nakabalot na karimlan. Pero makipot ang
si Rachel kay Soliman na diretso ang mata sa tinutumpang
bigyang-daan ang dyip. Nahawi ang mga taong nakakalat sa
mahigit na isang kilometro pa ng sira-sirang aspaltadong
parang baby's breath na kulay dilaw. Ang gilid naman ng
kara ang buong araw at buong hapon na magsasayaw sila sa
nghariz. Ang mga kawayan ay papadalang ang tubo tungo sa
at naupo sila sa isang upuang bato. Nakatalikod sila sa
"Ang halimaw kasing 'yon! Ang hudas!" // Nasa may tabing
bo ang kotse ay wala silang imikan ni Edwin. Parehong sa
// Tulala ang matanda. 'Yun bang parang tumatawid ka sa
alapit na siya sa tarangkahan ng kamposantong kakapit ng
sinehan, at mga opisina ay naipon sa national road. Ang
kalsada
kalsada
kalsada
kalsada
kalsada
kalsada
kalsada
kalsada
kalsada
kalsada
kalsada
kalsada
kalsada
kalsada
kalsada
kalsada
kalsada
kalsada
kalsada
ang mga bangkay nina Freda at Cesar. // Ang isang mata
ang nakahiligan nila'y sa pag-arte sila nalinya. Noong
ang nilagyan. Sa loob, ang mga kahanggang bakuran ihini
ang traysikel. "Sandali lang, ha? Hindi ko na lang tala
at ipinagtanong ang hindi mahanap-hanap na 449-1. Nang
at ipinarada. Malinaw na matatanaw niya sa kinaroroonan
at kahit normal ang lakas ng boses nila'y nagkakariniga
at magaang na kumokontrol ang kamay sa manibela. // "Si
at maluwag na nakaraan ang sasakyan. Dahil sa pagkahawi
at mararating ito. Sa gate ay may isang karatula na sim
ay ginagapangan ng bogambilya. Mga dalawandaang metro a
hanggang sa mapagod ang panaginip. Mas masuwerte nga si
hanggang sa may tulay. // Kawayanan din ang ibayo ng bu
kung saan maraming naglipanang mga sasakyan. Nakaharap
na si Rael nang maisipan nitong muling lingunin ang bah
nakatuon ang kanilang paningin. // Itinigil ni Ronald a
nang biglang humagibis sa harapan mo... gabuhok lang, s
nang wari'y bumugso ang hangin. Gumulong sa lupa ang mg
ng Manolo Fortich ay gumugulong pababa mula sa arko ng
O
O
E
W
g
r
O
w
o
u
l
h
l
e
S
r
w
w
l
j
T
O
O
r
O
l
l
r
m
f
e
l
o
l
r
p
l
g
N
l
r
T
-practice na rin si Audie hanggang sa makarating siya sa
ilala pa kaya niya ito pagbalik? // Narating na nila ang
d I'll tell you where I am." // Diretsong-diretso na ang
res sa Baguio. "Ibig ba ninyong sabihin, okey na ang mga
a kay Ems. Hatid sila ng tanaw nito nang tumawid sila ng
uling putok at kumaskas na siya ng takbo, dineretso ang
a ang isang walang pangalang bata na nakaupo sa gilid ng
liit na restawrang may bahaging open-air at nakaharap sa
it mo...." Ang biro pa ng kasama. // Napalingon tuloy sa
aman 'to masyadong dudumi dahil screened at malayo pa sa
aglit pa, nasa bakuran na siya ng kamposanto. Patungo sa
daan. Dala na siya. Kapag inabot siya ng alas-siyete sa
agsanga mula sa Mabini Highway. Ang magkabilang gilid ng
g sinakyan ang isang lugar na bagama't sementado ang mga
aasahan. Bigla. Tumatawid ang taksi sa isang maluwang na
pulis. 'Yong iba do'n na ang yabang-yabang magpoporma sa
atid at kawayan ang mga ito nang umuusad na ang kotse sa
sila roon, panay ang sulyap ni Soliman sa nasa kabila ng
sa semento. // At mula sa kabilang bloke, palapit na sa
daling-araw na'y ang daming mabibilis na behikulo sa mga
// Wala na ang anino ng dalawa nang lumabas si Jo-Ann sa
a Mrs. Abalde. Mababa ang kinatatayuan nito at malayo sa
siya ay wala siyang maisagot. Inabot na siya ng dilim sa
uksan. // May ilang kapitbahay na nagkakatipon sa tabing
w at langit at pira-piraso itong nalaglag sa kahabaan ng
tungo rito sa kawayanan," ani Raffy. "Pagdating ko ho sa
g lente ang mga aninong sumasalubong sa kanila galing sa
alsada. // Sumungaw siya sa pinto. Kumaway sa mga tao sa
// Muntik nang mabuwal ang lalaki sa pagkakatayo nito sa
gayong gabing-gabi na at dapat na wala nang buhol sa mga
abi habang sumisibad ang kanyang sasakyan sa sementadong
ang musoleo ng mga Bartolo. Hindi iyon matatanaw mula sa
on para sa isang halloween party na gaganapin sa mismong
Nahaharangan ng haligi ang bahagi ng asoteang paharap sa
la ko." Saka siya nito tinawag para makita ng mga tao sa
ke. Napapakunot ang noo habang nakatutok ang paningin sa
to. "Lagi kasing ginagabi ng uwi. Ben, may mga tao na sa
ya si Vivian bago pa siya nakatawid sa kabilang panig ng
ango na lang si Mike at patakbong tumawid na sa kabilang
d sa isang wari'y ibinagsak na mahabang unan pahalang sa
pistol. // Sa salas ay umupo siya sa sopang nakaharap sa
Nakita iyon ni Millet. Hindi niya iniaalis ang tingin sa
kalsada ng Manolo Fortich. Walang dudang magigising ang buong b
kalsada ng kabayanan. Mula sa kinaroroonan nila'y natatanaw na
kalsada pagkatapos ng tulay. Doon muling nagtanong si Tina. //
kalsada patungo sa Baguio?" // "Galing kami ni jim doon kamakai
kalsada patungo sa dako ng palengke. // Wala silang kibuan ni V
kalsada patungo sa ruta ng sasakyan. Ligtas na siya makasakay l
kalsada sa Maynila. Hindi nito pinapansin ang nagdaraanang sasa
kalsada sa isang bahagi ng Timog Avenue. // Habang kumakain sil
kalsada si Gerar. Alam niya kung sino ang tinutukoy ng kasama.
kalsada! Ay, Ma; magsisipag ako, promise! Sagot ko pa 'tong buo
kalsada’y di niya maiiwasang dumaan doon. Pagtapat sa musoleo n
kalsada’y hirap na siyang makarating ng San Juan sa ganap na al
kalsada’y kanal ng irigasyon. Nakabalatay sa palayan ang kahaba
kalsada’y kita pa rin ang madalang na bahay at malalawak na buk
kalsada, biglang sumulpot naman ang isang jeep na mabilis din a
kalsada, boss kung tawagin ang pinsan ko." // Hindi puwede sa k
kalsada, bumalik sina Soliman at Rachel sa opisina. // "Ayoko t
kalsada, isang beerhouse-nightclub na nakatutukso ang mga ilaw
kalsada, isang itim na aninong lumilipad ang namataan niya. San
kalsada, lalo na sa highways. Mga kaskasero ang karamihang driv
kalsada, muli niyang nilakad ang daan papunta sa eskuwela. // N
kalsada, natatakpan ng mga puno ng saging at talahiban. Madilim
kalsada, ng totoong dilim, dahil alas-kuwatro pa lang ng hapon
kalsada, sa tapat ng bahay nila. Ang may sapat na tangkad ay na
kalsada, sumasambulat sa mga nakalalasing ng kulay. // Naipon l
kalsada, tiyempong me dumarating na bus patungong Maynila. Suma
kalsada. "O, heto na sila, Raffy. Ulitin mo ang kuwento sa kani
kalsada. "Walang nangyari. Pumutok lang 'yong baril," malakas n
kalsada. // "Computer courses?!" Bulalas nito. // Napatayo nama
kalsada. // "Meryenda?" // Hindi pa rin sumagot ang dalaga. Per
kalsada. // Hindi na yata titigil ang lalaking iyon. Napagbawal
kalsada. // Malayo pa sa musoleo'y natanaw na ng dalawang bata
kalsada. // Nakita naman ni Milet si Jeciel, si Milet ang babae
kalsada. // Napatigagal siya lalo na nang aktong haharap na ang
kalsada. // Sumungaw siya sa pinto. Kumaway sa mga tao sa kalsa
kalsada. // Wala nang makapagsalita sa kanila hanggang sa makar
kalsada. Ang mga nagroronda na siguro iyon. Paparito sa kawayan
kalsada. At may kasama ang loka. Si Ems. Palapit siya sa dalawa
kalsada. Dumikit si Pio sa nakausling display window ng sastre
kalsada. Gumulong siya't di pinansin ang pagdurogo ng nagasgas
kalsada. Hindi siya nagbuhay ng ilaw. // Baka bumalik ngayong g
kalsada. Hinihintay niya ang pagbabalik ni Cris. // "Kanino kay
O
T
O
O
O
T
r
T
O
W
r
O
O
T
l
C
l
l
g
Q
G
p
4
1
1
9
1
5
4
4
7
4
9
2
3
8
7
9
Z
4
9
9
arang sa kanya. Pinagtulung-tulungan siya. Kinaladkad sa
plastik na ang lahat ng kanilang basura at nasa labas ng
entative na grupo ng mga bata. Magkikita silang lahat sa
g dalawang mahabang aninong naglalakad ang walang lamang
lis tumakbo si Melanie. Natantan na nila ang kahabaan ng
ingin. May magandang kurtina ang bintana na nakaharap sa
ang sasakyan ng sarhento ay nakatindig pa siya sa tabing
ana. "Kita pala rito ang lahat ng tao at mga sasakyan sa
aramdaman ang dalawa habang pinanonood ito sa madilim na
ip ng lalake. May ilaw na nagmumula sa poste sa gilid ng
si Lucila ng owner jeep nang ilabas niya ang sasakyan sa
uhod at siko. // Natanaw ni Audie si Kenneth sa kabilang
ito sa loob ng maleta. // NAGKAKAGULO na ang mga tao sa
dibdib ng dalaga. // Nakahinto ang motorsiklo sa tabi ng
akbang palabas ng musoleo. // Hunnnggggggg! // Galing sa
bang naglalakad. Kakatwang ngayon lang siya nakatapak sa
nal ng irigasyon. Nakabalatay sa palayan ang kahabaan ng
mula sa huling bakod ng bakuran ng kamposanto, may isang
naroon ang tindahan ni Aling Connie. Makipot lamang ang
t maraming punong lugal na sadyang mayroong improvise na
gilid ng mataas na tulay na nakapahalang sa maluwang na
an. Lalo na ang lalaking nasa manibela. // Sa madilim na
ya sa A. Mabini // sumasagitsit ang mga gulong sa basang
naman para kang namamatanda d'yan // may nakita ka ba sa
kaw na ang nang-agaw ng asawa pagugulungin mo pa siya sa
g labanan noong Himagsikan ng 1745 ang makagagawa ng mga
n siya // palagay ko nama'y kaya ko siyang pagulungin sa
ng mga paningin sa natitigan ng mata sa dakong harap ang
s // sa kaliwa'y may isang kalyehong lulusot sa kabilang
oro // #98 // naghubad ng polosert si Toro at gumitna ng
nindigan sa Kongreso sa media sa pamantasan at maging sa
g sa salubungang hugos ng mga sasakyan binagtas niya ang
g narinig at walang naiwan kundi ang luray na katawan sa
ay tamarindo // dito walang duda kinuha ang pangalan ng
untian sa pananim ang nayon nila bukirin sa magkabila ng
niya ang bill // #50 // bakit ang manok ay tumatawid sa
ngalan ng daan ganito ang ginagawang pagsulat // ang mga
lugod niyang talaga ang dagat // isang malapad na bagong
kasama akong naghihintay sa jeep na pinarada ko doon sa
ng mabibigat na trak parang demonyo kung magwasak ng mga
n ng munting prinsipe ang dahilan ng paggamit ng ilaw sa
ayroon lamang itong sapat na lugar para sa isang ilaw sa
kalsada. Ihinarang ko na ang katawan ko. Nagmakaawa ako. Yumaya
kalsada. Ipinasiya niyang isama na ang sulat doon. Wala nang ha
kalsada. Mag-iingay silang lahat doon para magising ang mga tao
kalsada. Mahigpit ang hawak ni Audie sa balikat ni Melanie na p
kalsada. Malapit na sila sa arko ng Welcome nang may marinig si
kalsada. May nakapalamuting artificial plants sa sulok, ganon d
kalsada. Nang pumasok sa bahay, buo na ang kanyang pasiyang huw
kalsada. Para silang mga langgam na lakaran ng lakaran." Wika n
kalsada. Silang dalawa lang ang nanonood, para sa kanila lang a
kalsada. Sinabunutan ng lalake si Aya at lumabas sila sa kinaku
kalsada. Siya ang nagsara sa gate tulad ng dati. // Mahigit nan
kalsada. Tumawid siya. Nasa kalagitnaan na siya nang may lumapi
kalsada. Tumigil na ang bantula. Pinanonood nila habang kinakal
kalsada. Tumitiyempo upang makarating sa kalyeng dinadaanan ng
kalsada. Ugong ng bus na patungong San Jose. Napabuntunghininga
kalsadang 'yun gayung buong buhay niya'y sa lugar na 'yun nagug
kalsadang may kalahating kilometro mula sa highway patungo sa B
kalsadang nagsanga mula sa Mabini Highway. Ang magkabilang gili
kalsadang nakapagitan kaya dinig niya ang usapan ng mga tsismos
kalsadang tamang-tama lang ang isang sasakyan. // "Baka may mga
kalsadang tinatawag ng maraming super. // Isa ang sinasakyan ni
kalsadang tinutumbok ng sasakyan ay nakikita niyang may nakapar
kalsada // #45 // nagdudumali ang mga sasakyan // nagdudumali a
kalsada // 'ala // me nakita ako // ano ano 'ng nakita mo // ak
kalsada // ang lupit mo naman // ano 'ng pangalan niya // sa'n
kalsada // halos 50 na siya nang ipagkatiwala sa kanya ang pagg
kalsada // ikaw na ang nang-agaw ng asawa pagugulungin mo pa si
kalsada // may titingkad na kalungkutan sa mukha maaaninaw sa d
kalsada // minura pa ni Lukas si Victor // sabi ni Lukas // iwi
kalsada // nakasunod ang tingin ni Julio // sa pagkakasandal ni
kalsada // nakatulong ang ganitong pakikisangkot ng mga intelek
kalsada // nakisunod siya sa daloy ng mga manggagawang nagpapas
kalsada // nangilid sa luha ang mga mata ni Pin paano siya gaan
kalsada // nasa Barangay San Antonio ito // pahayag ni Leonila
kalsada // ngayon mula nang mauso ang mga subdivision maraming
kalsada // sapagkat ang kalsada ay hindi makatatawid sa manok /
kalsada abenida boulevard drive daan ay dinadaglat // ngunit an
kalsada ang tinalunton nila mga isang milya ang haba noon at bi
kalsada at di makalusot dito // sa bayan na kami kakain at tutu
kalsada at humuthot ng salapi // sa Maynila at mga bayang nakap
kalsada at sa tagapamahala ng ilaw sa kalangitang iyon sa isang
kalsada at sa taong tagasindi at tagapatay nito // hindi nauuna
9
8
7
9
9
Z
2
9
4
2
1
2
9
2
2
9
9
1
3
3
4
9
3
3
0
8
2
3
3
3
3
0
1
2
8
8
ang mga ilaw sa buong paligid // ang groser sa kabila ng
bakit ang manok ay tumatawid sa kalsada // sapagkat ang
-Maynila ang Heiwa Daitoa at iba pang bagong pangalan ng
gat // matagtag na tumakbo ang sasakyan nila papalayo sa
tlumpung taon nakayari siya ng 180 milya ng mahuhusay na
ka pa hindi mo ba naaalala // pare mga eskinita hanggang
ni Hugo // napatingin ang tatlo sabay-sabay sa kaibayong
ba at pantay-pantay na mga bahay ang mga magkakatulad na
// saway ni Alma // nagpormal si Victor // nasa malaking
kunot ang noo // #52 // si Hugo ang nagsalita nang nasa
nakita mong nakatayo sa isang lugar malapit sa kanto ng
marind Road // ang Tamarind Road ay isang di-kaluwangang
gos ang tubig // naging malaking pangangailangan ang mga
i na nakita niya malapit sa kanto at patungo sa kanilang
a buy and sell // papaliko raw siya sa kanto ng kanilang
yang trabaho ay may kahulugan // kung iniilawan niya ang
ukhang hindi pa alam iyon ng mga tao rito // bago ba ang
n kung patungo kang Puerto Galera daraan ka sa sigsag na
a likod-bahay ang daan para maiwasan ang mga kakilala sa
ang dahilan // malaki palang problema // sa halip na sa
pagka biglang pinutol ng tsuper ang biyahe at pumihit sa
kapaso ang init ng araw at nagparada ako sa gitna ng mga
pero umaabuso kang bata ka // nabuo sa isip niya ang mga
ng ang balita kundi sa isang kakilala na nakasalubong sa
aga // dito ay may multa ang magtapon ng kahit na ano sa
labay na duklay at umangkas sa bisikleta sa giniginaw na
ntana si Mimi // buhat doon ay dinig ang pagkakaingay sa
bang sa panonood ng naglalarong mga bata ng basketbol sa
ay nakikipaghagisan ng bola ng basketbol sa mga bata sa
y at sa makakayanan ng iika-ika nitong paa ay tumakbo sa
baryo Maginaw na kinatalagahan ni Beth ay maliit iisang
ilog mga mababagal na sasakyan sa mapuputik at mabatong
kayong dapat gawin kundi magpunta sa A. Mabini Street sa
Mama she has to entertain the man // #13 // baka raw sa
ta ng tao // ang may asawang maganda may bukid sa tabing
si Crispino // #73 // nagtanim ako ng granada sa krus na
kalsada ay gumamit na ng diyaryo at itinulad sa isang megapono
kalsada ay hindi makatatawid sa manok // ano ang tawag sa makul
kalsada ay itinatag ang Manila Shinbunsha na siyang nangasiwa s
kalsada hanggang sa huminto ang kotse sa lilim ng isang hanay n
kalsada lalo na sa kanyang sariling distrito sa Lancashire at s
kalsada lang naman ang laruan namin // marami naman noon kahit
kalsada na kung saan ay nakatayo ang isang sangay ng banko // m
kalsada na pawang paralelo o perpendikular // nasa isa sa mga b
kalsada na sila // maraming kotse ang nakaparada // sabi ni Alm
kalsada na sila // sagot ni Sarhento Verde // pag-ayon ni Levi
kalsada patungo sa gawi ng bahay mo // ang nagsadya sa himpilan
kalsada sa loob ng isang bagong dini-develop na subdibisyon //
kalsada sa paglago ng industriya sa kalagitnaan at hilaga ng In
kalsada sa subdibisyon // kaugnay nito isang lalaki na taga-sub
kalsada sa subdibisyon nang mapansin niya ang isang balingkinit
kalsada waring nagbibigay siya ng buhay sa isang bituin o isang
kalsadang iyan // hindi naman // sa ano't ano man ang dagdag ko
kalsadang kabi-kabila'y matatarik na bangin // kaya nga mas mab
kalsadang kamino // ang mga lalaking nag-uumpok sa tindahan sa
kalsadang kamino sa likod-bahay nagdaraan si Tiyo Senyong // ma
kalsadang maluwag-luwag bago datnin ang talagang tungo na ipina
kalsadang may kipkip na payong // hindi pa rin yari ang kotse /
kalsadang palayo sa pamantasan na tinawid niya upang matiyak an
karsada // hindi ko alam kami ni Rene ay walang nabalitaan // m
karsada // kanina lang ay hinuli ako ng pulis dahil nagtapon ak
karsada // nakababagha ang ngayong abuhing-pilak na layag at la
karsada // nanlaki ang mga mata ni Mimi // napapaaway si Larry
karsada // pero ang napapanood ay nagpapalubha lamang sa alaala
karsada // saglit niyang pinanood na hindi siya nakikita // sa
karsada idinidribol ang bola // noon pa lamang kumilos si Ramon
karsada lamang ang nag-uugnay sa panlalawigang lansangan // mul
karsada mga bukid gubat at bundok at iba pa // #194 // bakit ka
karsada mismo ng inyong munisipyo gumawi-gawi lang kayo papunta
karsada pa siya kausapin niyon bastusin // sana'y haharap siya
karsada pinupuna ng balana // ang may asawang makisig parang sa
karsada pitong puno pitong sanga pitong pare ang nanguha // mor
kaluluwa
I ong lihim ang lahat. At kung tutuo nga na ang
j Hindi nakasagot si Divine. Paano'y tumatagos
W g malakas na tibok ng kanyang puso, tumatagos
m // "Well, ano nga ang gagawin mo kung malaman
tao ay may
sa kanyang
sa kanyang
mong ibang
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
-- siguro nama'y mauunawaan siya ng kaluluwa ni Cocoy
ang bawat katagang lumabas sa bibig ni Menard. Dama ni
ang naninikit na titig ni Jim. // Hinigpitan ni Jim an
ang nasa loob ng katawan ng iyong asawa?" // "Anong kl
f
b
y
b
p
h
X
A
A
s
m
y
u
X
e
r
G
R
R
n
h
h
m
X
I
X
u
m
W
X
s
q
A
s
x
R
m
r
l
u
w
m
ata na umaarok sa mata ng matanda. Nag-usap ang dalawang
. sa mood. I mean, nawalan ako ng gana!" // Tumatagos sa
diyosang bumighani sa buo kong katauhan. Ang puso ko at
o ang pagsisiping nila na para bang pati pagkatao nila't
gkaugnay ang ating mga katawang lupa. Pero ang ating mga
dibdib ko? Ayokong habambuhay na maranasan ang sundot ng
pa rin ang panginginig ng laman at pangangatal ng buong
Hindi ko kailanman idudulog sa 'yo ang ikaaabsuwelto ng
kagaang niyakap ni Alvin ang kahirapan, sa kaibuturan ng
eeee! Sigaw ng isip n'ya, at siguro'y sumisigaw rin pati
Tony, anong sabi niya?" // "Ayon kay Tony baka daw ibang
niya. Si Ric ay hindi presko. Isa lamang siyang malayang
g dalawa lang ang narito at malaya silang makapag-uusap.
embre ay nawalan ng bisa sa init na bumubuga sa dalawang
y ang kanyang damdamin at ang isip. // Saksi ang kanyang
ligiran. Hesusmaryahosep, kandiliin ng kapayapaan mo ang
ahal sa buhay ngunit halos pumapatay naman sa katawan at
g sinaniban ng takot si Mara. Paano kung magalit ang mga
agya ka nang tumulong sa negosyo. Halos nagbenta kami ng
ae sa nakahimlay na si Gerrard. Patuloy na nabubuhay ang
e..." // "Let him rest in peace, hon. Patahimikin mo ang
silang umusal ng dalangin ni Pete para sa kapayapaan ng
Dolor at Amy ay nakita nila ang unti-unting paglalaho ng
tabing puntod ni Jojo. Para raw matahimik nang lubos ang
tao ay may kaluluwa -- siguro nama'y mauunawaan siya ng
anilang naging pagkapit sa isa't isa na halos tumagos sa
asi si Gadong. Walang kasing hayup. // NANGATAL hanggang
ng namatay si Camilla, baka kung saan lamang napunta ang
a kanya si Jim. Si Karla pa rin ang umaalipin sa puso at
Kung nasaan man si Claire, natitiyak nilang lahat na ang
na ng kanyang kaluluwa, gusto niya ngayong ipasilip pati
Rudolfo. // "Oo. Kaya kung mahal mo siya, iligtas mo ang
n ng pagsisimula uli?" // kabaligtaran sa sigaw ng buong
akirot ang dating sa buong pagkatao niya at kumatal pati
// <5> // "AY, ano ba naman 'yan? Di pa natatahimik ang
sa lang siya ngayon sa labanang ito. // Nagbenta kami ng
ng mamatay siya. Siguro oras na humiwalay na ang kanyang
kanyang katawan. Tumatakas na ba, humihiwalay na ba ang
ng ito. // Si Elvie ang kanyang katapat, ang katambal na
ang ni Gadong ang puwedeng makarinig -- iyon ay kung may
gaanong nakakatakot ang kamatayan ng katawang-lupa; may
sa tila malalim na bangin ang kanyang diwa, ang kanyang
kaluluwa at ang piping pag-uugnay ay parang koryenteng gumapang
kaluluwa at kaloob-looban ni Abbygale ang narinig. Tulad din ng
kaluluwa ay handang paalipin sa iyo habambuhay." // "Sige, hind
kaluluwa ay kayang saklawan ng kapangyarihan nito! // Gano'n na
kaluluwa ay para sa isa't isa. Kaya kinakailangang makaalpas na
kaluluwa dahil minsa'y natangay ako ng pansariling kahinaan." /
kaluluwa kapag nabanggit ang pangalan ni Claire. // Ring nang p
kaluluwa ko dahil hindi mo nga masasakyan. Ang alam ko lang ayo
kaluluwa ko, isinusuka ko ang aming kahirapan. Tiis. Nagkaanak
kaluluwa n'ya. // Pero hindi n'ya marinig ang sariling boses sa
kaluluwa na ang nasa loob ng iyong katawan." // Napangiti si Ne
kaluluwa na kailanman ay hindi naghangad ng masama sa kapwa. Is
kaluluwa na lang ni Gadong ang puwedeng makarinig -- iyon ay ku
kaluluwa na nakatagpo ng pugad. // Tuluyang nalaglag ang kumot
kaluluwa nang magharap ang dalawa. // Huwag mo akong sisihin, s
kaluluwa ng isang pulis! Ginampanan ko lang ang sa palagay ko'y
kaluluwa ng mga kawawang nilalang na naapektuhan ng mga galaw a
kaluluwa ng mga namatay na kamag-anak ni Rob dahil nakikialam s
kaluluwa ng tatay mo para diyan kaya pagpursigihin mo na sagipi
kaluluwa ngunit tila nakabilanggo ito sa patay na katawan. // "
kaluluwa ni Buddy sa pagpapakawala mo ng guilt sa 'yong puso. M
kaluluwa ni Buddy. // Kapwa napalingon ang mag-asawa nang may k
kaluluwa ni Camilla. Ang maliwanag na bitun na lamang ang natir
kaluluwa ni Claire. // Tigas na salungat ng partido ni Claire.
kaluluwa ni Cocoy -- lalo't higit ng Diyos -- kung bakit niya g
kaluluwa ni Fidel. // "Claire, Claire, ano'ng bumabagabag sa 'y
kaluluwa ni Laura. Bakit hindi niya naisip man lang 'yong possi
kaluluwa nito at pagdating ng tamang panahon ay muling magbabal
kaluluwa nito. Sa madali't sabi, walang papel ang pag-ibig sa k
kaluluwa niya ay hindi kasama sa nilapastangan. // Sa pamisang
kaluluwa niya sa anak! // Hindi mo ba nakikita, Nini, anak? Mah
kaluluwa niya sa malignong iyon!" wika ng matanda sa kanya. //
kaluluwa niya, nagparaya si Alvin at hinintay na maayos ang bat
kaluluwa niya. // NARIRINIG N'YANG MAY TUMATAWAG sa kanyang pan
kaluluwa no'ng isa'y heto na naman." // "Naiba nga lang ng dorm
kaluluwa para sa negosyong 'yan... ayon sa Nanay ni Mara. Puwes
kaluluwa sa katawang lupa niya ay makikita niya si Nenita. Doon
kaluluwa sa katawang-lupa nito? // BUHAY PA pala siya. Natiyak
kaluluwa sa mundong ito. Umaasa siya, nais niyang paniwalaan. A
kaluluwa si Gadong. // "Sino ang suspect mo?" tanong ni Josie k
kaluluwa siyang magpapatuloy. // "Ngayon, mahirap isiping ang g
kaluluwa! // NAGULAT si Harry nang marinig ang mahinang pag-ung
m
w
G
b
l
X
l
C
s
A
X
W
p
G
f
h
U
l
A
r
G
e
y
A
s
C
I
F
f
j
Q
y
h
f
X
v
f
f
X
r
y
X
mas alam kong gamitin ang mga kakayahang taglay ng isang
ng mapantayan ang kanyang tagumpay bilang "pastol ng mga
ngan? 'Yung mga kustomer natin?! 'Yung mga sugapang pati
sa. // Nagbabad siya doon. Isang oras. Dalawa. Ang buong
anyang pandama. Hanggang sa mamalayan niyang ang kanyang
ga. At para kay Jet-jet, kailangang habulin ko ang aking
maging si Dr. Filemon Reyes, sumalangit nawa ang kanyang
kmura kaysa daing ng kaluluwa. At totoo ang sikmura; ang
kung totoong ang mga mata ng tao ang bintana ng kanyang
at lahat sa buhay. Hinabol ni Grace ang pusod ng kanyang
et-jet, Rachel. 'Yun ang totoo. Nagpapalakas lang ako ng
na ito, kasama ni Karla na lumisan ang kanyang pag-ibig,
ang katawang hindi nagmamahalan. Mabuti pa ang ating mga
awang nakatawa at waring batid pati ang laman ng kanyang
an ay hindi makakapalit sa isang tahimik na matiwasay na
ari ngang wala ngunit sino ba ang makasusuri sa sugat ng
a niyang umuwi na lang para ipahinga ang pagod na puso't
y, parang nais ilipad palayo sa katawan niya ang kanyang
a kandungan niya ang matagal nang hinihintay na pantawid
ilat siya ng mga mata. Nasa katawang lupa pa ang kanyang
unit ang pakiramdam na iyo'y kumukurot maging sa kanyang
Nagsusumamo ang kanyang damdamin at umiiyak ang kanyang
aamoy ng samyo ng paghihiganti ay hindi na natahimik ang
ang maaaring pugaran. // Romansa. Tunggalian. Pag-iisang
gos hanggang sa kaibuturan n'ya at sinusuob pati kanyang
y totoong malakas ang panaghoy ng sikmura kaysa daing ng
siya nito. Titig na pakiramdam niya'y tumagos sa kanyang
ampunan para sa mga naliligaw ang landas at nawawala ang
pagtagumpayan pero naging manhid naman ang aking puso at
ng tumitig, tila inaarok pati kasuluk-sulukan ng kanyang
Ang bangong naamoy niya rito'y lalong tumupok sa kanyang
on ang aking sarili, ay hindi ako patatahimikin ng aking
g nilikha niyon. // "Ipagdasal na lang natin ang kanyang
i kita maabot. Nayayakap kita pero nasa malayo ang iyong
akaalam ng lahat, natitiyak ko ang kapayapaan ng kanyang
Mahahatulan tiyak ang Pascual na iyon." // "Wala siyang
pakaikling panahon kung hindi naman maligaya ang kanyang
hihirap ng katawan kaysa paghihirap naman ng damdamin at
ni Rachel. Sa pag-uusap n'yo ba, may natira pa sa 'king
do nang mahaba ang mga sandali. Nasaan na ba ang kanyang
at saglit din ang lunas. Ang mahirap ay ang pag-iisa ng
ro nakapagpapataba ng puso. Kung sino man ang matiyagang
kaluluwa!" Tinig ni Camilla. // Pagkatapos noon ay naramdaman n
kaluluwa" sa Pilipinas. // "Tagumpay tayo, Nel, lahat halos ay
kaluluwa'y ipagbibili masunod lang ang kahiligan?! // Hala! Sab
kaluluwa'y naghuhumiyaw sa pagpipigil. Kasalanan. Napakalaking
kaluluwa'y nais nang maligaw, maglimayon sa pinakamataas na bah
kaluluwa, Fidel. Maintindihan mo kaya ang ibig kong sabihin? Ma
kaluluwa, ay umamin na hindi nito gaanong maunawaan kung ano ta
kaluluwa, ewan niya. // Hindi alam sa kanila kung ano na ang ki
kaluluwa, gusto niya ngayong ipasilip pati kaluluwa niya sa ana
kaluluwa, kaso'y inisip niya na si Jonathan 'yon imbis na si Ki
kaluluwa, naghahanap ng makakapitang ispiritwal para maging buo
kaluluwa, pati na ang kanyang kinabukasan. // <KABANATAII> // I
kaluluwa, talagang nakalaan para sa isa't isa. Kaya kailangang
kaluluwa. // "Ako ang hindi na tumaba magbuhat noong ako'y magkaluluwa. // "Ang hinanap ko'y katahimikan ng aking sarili. Ang
kaluluwa. // "What's bothering you, hon?" nag-aalalang tanong n
kaluluwa. // <8> // TANGHALING TAPAT nang mapuna ni Aling Norri
kaluluwa. // Iniwan ng hayop si Dina. // Hilahod ang kaliwang k
kaluluwa. // NAGSASALOK na ng tubig si Alvin nang umuwi si Mari
kaluluwa. // Pero wala sa harapan niya si Juanito. Nagsasalin i
kaluluwa. // Sinungaling siya kapag di niya inamin na idinuyan
kaluluwa. Alam niyang bagama't ikinukubli ng isip ang kanyang d
kaluluwa. Ang kanyang karuwagan ay inalipin na ng nakaambang ta
kaluluwa. Ano ang itatawag sa inumpisahan nina Adan at Eba sa p
kaluluwa. At sa pagkakapikit niya nag-aangkin ng suyo ang sa pa
kaluluwa. At totoo ang sikmura; ang kaluluwa, ewan niya. // Hin
kaluluwa. Ginantihan ang matamis niyang ngiti kani-kanina. Pagk
kaluluwa. Masama pa nito, napag-alaman ni May na ang mga kinuku
kaluluwa. Nang bumalik na sa akin ang ipinapadala kong sustento
kaluluwa. Pakiramdam ba niya, first meeting pa lang nila noon n
kaluluwa. Wala nang pagkapigil sa kanyang pagkagupo sa pagiging
kaluluwa." // "At kung sa kabila ng lahat ay si Joe pa rin ang
kaluluwa." // "May share ako sa maaga niyang pagkamatay, Pete."
kaluluwa." // Ang hintuturo ay idinampi ni Amanda sa labi ng bi
kaluluwa." // Sa pandinig ni Fidel, ang tinuran ng pari ay para
kaluluwa... pinatay niya ang mga anak ko." // Niyakap ni Rosell
kaluluwa? // Doon nagsimula ang kanyang paghahanap. // Ang sekr
kaluluwa? E, ano kung magutom. Hindi naman habang panahon na ma
kaluluwa? O baka, may mga tarak na 'ko sa likuran, hindi ko pa
kaluluwa? Totoo bang may langit? Totoo bang may Diyos? // Nagdi
kaluluwang hungkag sa pangarap. Ito ang kulang kay Ric. Ang pag
kaluluwang ito, tiyak na irerekomenda niya sa promotion dahil s
y
l
f
F
m
m
s
p
Q
8
6
6
6
3
6
4
2
6
6
6
7
4
Z
0
2
8
Z
0
Z
8
8
9
6
9
8
8
6
7
5
7
6
9
// Sa isang bagong motel sa Pasig humantong ang dalawang
gso sa silid ang malamig na simoy ng Oktubre. Parang mga
ka rin..." // "Ang mga may mapait na karanasan, ang mga
na sa saya ang mga eksenang nakalantad. Ni walang isang
"Paano kung totoo ngang ibang tao na si Camilla? Na ang
iyong asawa?" // "Anong klase ng katauhan mayroon itong
g ng Diyos. Kaya lang, meron ding mga magulang na walang
ot na katawang lupang ito upang mag-isa na ang ating mga
sa mga hubad na katawan. Pagnanasa mula sa laman ng mga
i man si Magdalena nalinis din niya sa wakas ang kanyang
inahal ko si Nena at dapat ko namang mahalin ang kanyang
nararamdaman na ba ng puso mo Berta ang uhaw na iyan ng
a'y namamasdan ni Miguel na pawang sumusugat sa kaniyang
iyang paruparo // di nga ba iyan daw e nagiging sugo ng
ngyarihan mayruon ang pag-ibig sa kanilang puso sa ating
nuhos ni Virginia ang lahat ng paghihirap ng kalooban at
ng leeg // nanunuot // tumatagos // tumutupok sa kanyang
im na nanalangin sa Maykapal upang pagpalain ang yumaong
masalang ang mahapding sugat na nagpapasakit sa kaniyang
at ina nasalang ninyo ang pinakamahapding sugat ng aking
// hindi isang araw lang yata // bagsak ang pagligtas ng
ong taong pagsakop ay nagsilbing palihan na dumalisay sa
g katawan // ay isang malubhang sakit na ipinagdurusa ng
sa materyal na pangangailangan kahit na sa kayamanan ng
sa mukhang iyon na kung ano ang ganda ay siyang itim ng
i ang kandungan ni Sivang nag-e-experimento sa aming mga
na tulungan siyang magdasal upang mailigtas ang kanyang
n iyon ng nasira mong ama // sumalangit nawa ang kanyang
a nililikha ng sambayanan ay salamin ng ating pambansang
mo walang masamang tinapay diyan // talagang wala siyang
t lumalagak nagdudulot ng di-matingkalang tamis-kirot sa
mumpa sa buhay ni Tiyo Hulyo sumalangit nawa ang kanyang
ung sundin nang walang dahilan ang udyok ng gumigiliw na
mga ilang daang yardang layo // walang makikita isa mang
yo // tsa wala nang drama-drama // nagmamadali ang aking
n ang pilak ng utak // sa Hong Kong nakulong ang nasa ng
ng nailako ni Ninay sa Baliwag // kay papalad nilang mga
gong lipunan ng sa biglang malas daigdig ng maririwasang
fael Yabut ang kilalang tinig // Ramon Magsaysay diwa at
sanaysay // sapagkat nakapaloob dito ang kanyang puso't
/ iyon ay isang hinanakit na hindi napagpigilan ng aking
ga na naghuhudyat ng walang hanggang pamamalagi ng isang
kaluluwang ligaw. // <17> // Dumating ang araw na pinakahihinta
kaluluwang nagsisayaw ang mga kurtina. Tuluyan nang nabuksan an
kaluluwang nakagapos sa mapapait na alaala ang madalas na nag-i
kaluluwang naliligaw man lamang para magbisikleta. Ni walang ka
kaluluwang nasa katawan niya ngayon ay pag-aari na ng iba?" //
kaluluwang sinasabi mo?" // "Katulad ng nakikita mo ngayon sa C
kaluluwang tulad ng mga aswang, o ugaling-halimaw, o kaya'y tah
kaluluwang umiibig." Nakangiti na naman ang lalaki habang nakat
kaluluwang walang kayang puhunanin kundi ang kanilang sarili. /
kaluluwa // #113 // gumagaan ang buhay kung ipauubaya nating tu
kaluluwa // #132 // basahin mo at iyan ang patawad ng Hukom //
kaluluwa // #153 // ano ang iyong iniluluha // wala po // ipata
kaluluwa // #61 // sa ganitong pagduduklay-duklay ng isip ni Na
kaluluwa // Hus e siguro ho 'yong paruparong nahuli ko't nawala
kaluluwa // Luis nais kong matupad na ang kaganapan ng kanitang
kaluluwa // agad namang nakasunod sina Benigno at Conrado // di
kaluluwa // ang bulong sa waring kinakapos-na-hiningang tinig /
kaluluwa // ang samo ni Erlinda sa kapatid nang manumbalik sa k
kaluluwa // at ang parang aral na ipinahiwatig sa kaibigan ay p
kaluluwa // at dahil sa malapit na rin lamang malabas sa Kolehi
kaluluwa // at parang narinig muli ni Richards ang putang ina n
kaluluwa // at pumanday sa kakayahan ng mga piling mamamayan bu
kaluluwa // dahil sa kaalamang ito nagtuba na lamang siya nang
kaluluwa // ewan ko kung maaari tayong mag-angkin ng isang tuna
kaluluwa // kailangang maipaghiganti na niya ang sobrang kaapih
kaluluwa // kumanta tayo sabi ni Jimmy // kumagat ako ng mansan
kaluluwa // lagi nang masaya ang kanyang mukha di gaya noon na
kaluluwa // mag-aantanda // pero Inay hinanap na namin sa buong
kaluluwa // marapat na tayo ay magsimula sa mga kabataan na tay
kaluluwa // matagal nang nagtitiis ang mga anak-pawis // #156 /
kaluluwa // may pamamaalam may namamaalam sa akin di ko matiyak
kaluluwa // o ano ang sabi ni Felix // susumpa ka na // hindi /
kaluluwa // o anong pagkaganid ng mga kaugaliang nagbabawal sa
kaluluwa // puro mga duming inanod ng naunang paglaki ng tubig
kaluluwa // putris ayon sumesenyas na sila // #75 // titira ako
kaluluwa // sa Hapon natapon ang kirot ng paglimot // sa Maynil
kaluluwa // sa ganyan nagpatuloy ang matamis na buhay ng mag-as
kaluluwa // sa pamamagitan ng panitikan napakadali mong mapasan
kaluluwa // sa panahong pinakamalagim sa kasaysayan ng Pilipina
kaluluwa // sapagkat maaaninaw sa kanyang mga akda ang tibay ng
kaluluwa // sinong umiirog ang hindi magdaramdam kung ang linal
kaluluwa // subalit ito ay nabalewala nang lumabo ang aking pan
6
4
6
9
9
9
6
9
7
6
5
9
6
9
4
6
8
Z
8
6
6
8
9
6
Z
8
2
Z
7
7
6
6
3
0
6
6
2
3
1
2
8
1
't maibubulid kita sa bangin ng pagkakasala // wala kang
di silang madidilaw // sa langhap sa tanawin sa tibok sa
a ganito sa iniirog kong Luciano na may-ari ng puso ko't
madidilaw // ang panaho'y nag-aanyayang masdan natin ang
g papalayo at matiwasay na nagtutungo sa dagat // at ang
matubig na pumapatak doon namahay nang palagian sa aking
n sa gitna ng isang kabaliwan ay pinangarap nga ng aking
a sa kanya // sa loob ng beaterio ay pawang kalinisan ng
tagapaglahad ng sariling damdamin // sa pagiging wika ng
o'y lubos at tapat kaya't ipinagkatiwala sa iyo ng aking
ilang salaysay ang masusulat tungkol dito // kung ilang
ang Rufa naman ang nagsabing humarap pa sa kanya ang mga
alagayan // dahil sa isang kaluluwang kapilas ng kanyang
ang isa pang bulaklak na maningning // tulad ng kanyang
na halalan // mga kasama tayo ngayon ay nagpaparangal sa
ang maalab niyang pag-ibig ay siyang dumadarang sa aking
ang langit tanging ikaw Mutya awit kong dakila // puso't
san ng mga yaon // nang muling dumalaw roon ang Dakilang
ng araw magbibilang kami ng sugat at tila mga gulanit na
kabanal at inadhikang ang kabutihang nalalabi sa kanyang
ib ng binhi ng pagsinta // unti-unting ang kanyang buong
ilang ulo sa kaalamang ang sulat ay kumikitil ngunit ang
ntulot na tayo ay silain ng kanilang ngipin // ang ating
asarap mong pagtingin sa akin na nakabubusog sa buo kong
abaw ng Lawa ng Laguna // #29 // si Lumawig ang Dakilang
// magaan kaya ang kanyang puso malinaw kaya ang kanyang
ang subdibisyon na ang naninirahan ay mga dalawang daang
g sa kiyas sa tatag sa tibay // o lahing napaging walang
ga Santo at ang Nobyembre 2 naman ay Araw ng mga Patay o
gkat ayaw ng mga taong mahawig man lamang sa maninila ng
loob // ngayo'y mapapanglaw na daratnin ang sumusurot sa
ko kayo malilimot // ang nayong ito'y bahagi na halos ng
a inarok ang katotohanan ng sinabi // alam mo naman pati
aalab kong nais ang kagalingan mo't ang paiwang sulat ng
araan // paalam na Aida // ipagdasal mo lamang ang aking
kayo busabos // na kayo'y taong tulad din ng iba na may
i na may masasamang reputasyon o kilalang mga halang ang
kahit hindi ka pala matatakutin pag gano'n e lilipad ang
79 // Sheila narito na yata sa canvas na ito ang puso at
mga mata niyon na kung ititig ay para bang tumatagos sa
ina ng buong taimtim // sigurado pag nakaldereta ka pati
atiyak ang kaligtasan ng aking katawan // ang katawan at
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
// yamang hindi kita nadala sa glorya ay dadalhin nama
Chinatown // Chinatown // nag-ingitan ang mga pinto at
Ineng // nang mabasa ang gayon ay nagbuhol halos ang h
Platero // #152 // gayon din ang isang ganap na pag-ii
Platero ay nakadarama na isang tunay na reyna ng lahat
ang gunita ng isang malayong tanawin ng isang mayamang
ang ipaglingkod ang buong buhay sa isang anghel na tin
ang kanyang namamalas kaya't hindi niya batid ang dahi
ang musika'y malinaw na nakapagpapahiwatig ng kagandah
ang tangi niyang pag-ibig nguni't ay // #4 // bakit ka
ang tulad namin nina Blas Sotero at Pedro // palakad-l
at humingi ng tulong na indulhensiya na natipon niya /
at isang pusong una at huling bulaklak ng kanyang pagat ito'y nanlulupaypay at malungkot tulad ng sa akin /
at katauhan ng isang Pilipino na sa ating puso'y walan
at pumupukaw ng aking mga pandamdam upang siya'y giliw
ay handang isangla upang tubusin ka sa sungay at putik
ay hindi man lamang nagalaw ang asin // sa gayo'y kinu
ay magtatawanan magsusuntukan pa // ganito kaming lagi
ay maihandog sa kanyang anak // +Ama // #1 // malayo s
ay nabaliti ng mga pangungusap ng binata at buo niyang
ay nagbibigay buhay // #51 // ang katawang katulad ng
ay nakatakas na parang ibong nakaalis sa kanilang bita
ay pinagpilitang iwaksi ang mga bagay na magiging sabi
ay sinasamba ng mga Igorote // naniniwala ang mga ito
habang araw-gabi'y naririnig niya ang ungol ng tubig /
humigit-kumulang na halos lahat ay magkakakilala kungd
ikaw ay bumangon sa bagong umaga ang iyong kahapon hag
kapwa mga panalanging hinahabi ng gunita // sapagkat a
kayat napipilitan ang Gildong lumabas // dahil hindi n
ko // maglililo kaya siya sa aming pagsasama // #225 /
ko at katauhan // dito nalalagak ang mga huling alaala
ko ay isasangla ko para lang may maisugal // tila nanu
kong gayak ng aalis ginhawa'y kamtan mo // anong pagka
kung mabalitaan mong sumapayapa na ako sa kabilang buh
may budhi may damdamin may puso at may karapatang mabu
mga patapon // matyagan kung sino ang magpapakita ng m
mo // napakaripas ako nang takbo nang ako'y makabangon
mo // nasiyahan ka na // titriplehin ko ang bayad sa '
mo // sa ilong na medyo matangos kaysa ilong ng ordina
mo titinidorin sa Impiyerno // putak // putak palahaw
mo'y ligtas sa kumbento // alagad ka ng diyos // pero
3
7
6
8
Z
9
5
9
6
6
8
5
0
8
8
5
9
8
Z
0
1
7
Z
9
8
8
6
9
7
9
9
6
Z
6
0
Z
8
9
5
6
8
8
ng puno ng baranggay para mamagitan // #64 // halang ang
awi sa tunay na diwa ng Araw ng mga Santo at Araw ng mga
atayan // siya'y iyong Ina ipanalangin natin ang kanyang
at kabayong pangarera tahimik na umiinog ang sanlaksang
lang ka buhay-buhay na tinig // Pino poong sinta ni ring
anila ang nabasa ko sa Salmo 27 // ako ay isang ligaw na
mga kaluluwa sa purgatoryo // lawitan Mo po ng habag ang
y nang nasisiyahan // Platero nabanggit ko sa iyo na ang
ng malilihim na hiwaga ng puso // na naghahatid sa ating
lihim na nagbabala sa kanya4buhay lihim na nagdudulot sa
na ang kaluluwa ng mabait na guro // sumalangit nawa ang
ob siya sa Diyos upang makatulong siya sa pagliligtas sa
diwa // sapagkat ang wika ayon kay Gat Rizal ang siyang
't kailangang umabot sila sa biyahe // sumalangit na ang
ong bungo at nagsasabi hindi tayo nag-iisa // #60 // ang
nagan at kapayapaan // amen // nawa'y sumapayapa ang mga
nay na tagapagmana ng malakas-ang-loob at mapag-umpisang
/ #60 // ang kaluluwa ng mga batang di pa isinisilang ay
gdalena // may matibay na paniwala ang paham na Hudeo sa
isang kasangguni nilakbay nila ang langit at binawi ang
// walang-wala // biyudo na 'ko // ipagdadasal natin ang
ganoon kalaking pera // aah // siguro niligtas niya ang
n akong mahulog sa masama // siguro 'y kinakunsensiya ng
// ang mga kotse // pinaglaway ng lahat ng iyon ang mga
g bituka sa ferry ay nilalamon ng alon ang nasa ng iyong
ahil alam niyang bunga't nganga lang yan // buong puso't
inapagbuhat sa kaibuturan ng puso at sa isang himutok ng
g tungkol sa mga kamatayang bat doc ky tu naglilibot ang
makita lang niya doon ang buong Hadleyburg // kung hindi
k ang anak ko // hindi sila maaaring bumalik ang kanyang
tagang mana kapatir kon Kristiyano tinalakay ang ukol sa
dala sa bahay ni Berta // ito naman kahit halos wala ang
a doon sa gabing nasasaplutan ng itim // walang buhay na
ng kaunti // bayaan mo munang mag-aliw sandali ang aking
han sa madlang kasamaan at kasalanan na ikinalulugami ng
wag pa ngang dukha ngunit hindi ko ipagpapalit ang aking
Rainier sa klase // ibinigay niya ang kanyang katawan at
ndi susuko sa kaaway // higit na maginhawa ang aming mga
to at sakbibi ng maalab na pagmamahal sa nagdurusang mga
anda na ang iyong agahan // kaygandang umaga // kung ang
ung gagawin nama'y laging magpaganda at masasawi ng pati
sawa agad kaya hayun naghihirap tuloy // talagang walang
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
kaluluwa
n'yang si Diego kaya walang mangahas na umawat // tugo
na kung babakasin ay matutunton sa kapatagang Antioqui
na malapit nang sumalangit // #57 // Padre Ventura sas
na may mga mukhang bato // walang kamag-anak kundi ang
nakakawangis mo mabangong sampaga matimyas na bukal ng
nang magtungo sa madilim na gubat // durog na ang akin
ng Iyong yumaong alipin si Ramon // huwag Ka pong magi
ng Moguer ay ang tinapay // hindi // ang bayan ng Mogu
ng di masayod na kaaliwan maalindog na gunita at walan
ng isang kalangitang balot ng pagtitiis // lihim na na
ng iyong ama // hindi dapat na siya'y sumalunga sa ago
ng kanyang kapatid na sumakabilang buhay na // mananat
ng liping alinman // pagkat pagnawalan ng sariling wik
ng mabait na guro // sumalangit nawa ang kaluluwa ng i
ng mga batang di pa isinisilang ay kaluluwa ng mga pat
ng mga nagsiyaong may pananalig sa awa ng Diyos // ame
ng mga ninuno niya // tama halos nakikita na niya ang
ng mga patay na ninuno serpentina sapientia // kung ma
ng tao at sa tibay ng pananampalataya // may sarili si
ni Bantugan // ito ay muling sumalin sa katawang lupa
ni Doris // +Krimeng // #5 // magkano ba ang kailangan
ni Goodson // tama // ang tagal niyang ginawa iyon tat
ni Itay // nagpasalamat ako sa Nazareno at sa Ninang k
nila at pinatuyo ang kanilang mga lalamunan // kaya na
nilululon tinitiklop lahat ng nasasakop ng kaugalian a
niyang inialay ang buhay niya para sa bayan // halos b
niyang nagdaralita // sabay sa buntong-hiningang iyon
noong mga namatay sa aksidente hanggang sa araw ng tal
nung tao ang niligtas niya ano // mga ari-arian // wal
sa ibang ipanganganak // hindi pa dapat tapos ang buha
sa impiyerno at sa mahal na pintakasi at winakasan sa
sa katawan at hindi tumitigil sa paghihinagpis na wari
sa maliit at liblib na pook na pinanganlang Tuyom ang
sa mga karingalang idinudulot sa atin ng kalikasan //
sa mga karumihang nakaririmarim // manapa'y parati siy
sa milyun-milyon ninyong niyog // #200 // hindi na ako
sa paglilingkod sa Diyos // #243 // hindi niya kayang
sa pangangatawan ay walang gaanong ipinagbago kaysa no
sa purgatoryo // lawitan Mo po ng habag ang kaluluwa n
sanang nasasaputan ng maitim na kalungkutan ay may isa
sapagka't sa takot na marumihan ka pati ng paggawa ay
si Donya Escalera // walang dila si Luding // walang d
6
9
8
8
6
6
6
6
6
0
6
Z
6
9
8
8
6
kanyang patayin datapwa't humadlang sa pag-irog ng aking
kwadra sa usok ng mga mapayapang tahanan // at ang aking
mayaman marami ang kaibigan // sa kasakiman sa pilak ang
od upang itakda sa aklat ng pusod ang tanging binyag ang
isa si Diego Rivas // ngunit sa ibabaw nila may dalawang
gang kasaysayan ay walang nakababatid maliban sa tatlong
kabila ng mga kalungkutang sumapit sa mga sawimpalad na
sa kanya ng buhay sa gayong kalagayan // dahil sa isang
inawa sa akin ni Diego // sa ibabaw ni Diego'y may isang
ndi na maaaring baguhin ang aking pasiya // ako ay isang
amdaming nukal sa kanyang dibdib at inalagaan sa suyo ng
dol // sa bahaging tinatalakay niya ang kamatayan at mga
Abril // at palad nang mabakas sa kanyang anyo ang isang
n sinabihan siya na ang maa
Download