Early treatment of HIV infection ศาสตราจารย์ กิตติคุณนายแพทย์ ประพันธ์ ภานุภาค ศูนย์วิจยั โรคเอดส์ สภากาชาดไทย ๒๕ มิถนุ ายน ๒๕๕๗ วัตถุประสงค์ ของ workshop ในภาพรวม • เพื่อให้ แพทย์ บุคลากรทางการแพทย์ เจ้ าหน้ าที่สาธารณสุข อาสาสมัคร ชุมชน และภาคประชาสังคม เข้ าใจถึงนโยบายในการยุตเิ อดส์ ของ ประเทศไทย ซึง่ ใช้ กลยุทธของการตรวจเร็วรักษาเร็วเป็ นหลัก • เพื่อให้ เข้ าใจข้ อดีข้อเสียของการตรวจเร็วรักษาเร็ว อุปสรรคต่างๆ และแนวทางการแก้ ไขอุปสรรคนัน้ • เพื่อให้ ได้ แพทย์และบุคลากรทางการแพทย์เป็ นแนวร่ วมในการผลักดัน การดาเนินนโยบายดังกล่าวร่วมกับภาคประชาสังคม โดยแนะนาการ ตรวจเอชไอวีเป็ นปกติวิสัยแก่ ทุกคน ร่ วมในทีมรักษาผู้ตดิ เชือ้ ไม่ ว่าจะเป็ นแพทย์สาขาใด และเห็นประโยชน์ ของ task shifting หัวข้ อการบรรยาย • • • • แนวทางการดูแลรักษาผู้ติดเชื ้อเอชไอวี รวมทังการให้ ้ ยาต้ านไวรัสเอดส์ เกณฑ์การเริ่มให้ ยาต้ านไวรัสเอดส์ทวั่ โลกและในประเทศไทย ประโยชน์ของการเริ่มยาต้ านไวรัสเอดส์เร็ว ข้ อกังวลของการเริ่มยาต้ านไวรัสเอดส์เร็ว ขั้นตอนในการดูแลรักษาผู้ตดิ เชื้อเอชไอวีแบบองค์ รวม • การให้ การเยียวยาทางด้ านจิตใจ สังคม และเศรษฐกิจ • ตรวจหาระดับภูมิค้ มุ กัน เพื่อเป็ นเกณฑ์การเริ่มยาต้ านฯ และ ยา ป้องกันโรคฉวยโอกาส • การตรวจคัดกรองและรักษาโรคฉวยโอกาส (เช่น วัณโรค มะเร็งปาก มดลูก มะเร็งปากทวารหนัก) รวมทังโรคอื ้ ่นๆที่มีร่วมอยู่ (เช่น ซิฟิลสิ ไวรัสตับอักเสบ บี และซี ความดัน เบาหวาน ไขมันในเลือดสูง) • การให้ ยาต้ านไวรัสเอดส์ การติดตามผลการรักษาและผลข้ างเคียง • ป้องกันการแพร่เชื ้อ และรับเชื ้อเพิ่ม รวมทังการวางแผนครอบครั ้ ว • การดูแลสุขภาพระยะยาว คล้ าย หรือยิ่งกว่ าผู้สงู อายุทวั่ ไป ยาต้ านไวรัสเอดส์ (antiretrovirals, ARV) • เป็ นยาที่ไปกดเชือ้ เอชไอวี เมื่อเชื ้อน้ อย ก็ไปทาลายเซลล์ภมู ิค้ มุ กัน น้ อยลง ภูมิดีขึ ้นก็ไม่ป่วย ประกอบอาชีพได้ มีคณ ุ ภาพชีวิตที่ดี ไม่เป็ น ภาระของครอบครัวหรื อของสังคม มีอายุยืนยาวเท่าหรื อเกือบเท่าคน ทัว่ ไป (=ประโยชน์ตอ่ ตัวเอง) • เมื่อเชื ้อน้ อยก็ไม่สง่ ต่อเชื ้อให้ ผ้ อู ื่น ลดการแพร่ระบาดลง (=ประโยชน์ตอ่ คนอื่น) = Treatment as (is) prevention • คนไทยทุกคนทุกสิทธิ์สามารถเข้ าถึงยาต้ านฯฟรี ถ้าเข้ าเกณฑ์การรักษา • การรักษาด้ วยยาต้ านไวรัสเอดส์ = ART (antiretroviral therapy) • ให้ ไม่ ยาก ไม่ ซับซ้ อน มีเกณฑ์ แน่ นอน แพทย์ ทุกคนทาได้ พยาบาลที่มีประสบการณ์ ก็ส่ ังยาได้ When to start ART by guidelines Guidelines CD4 Note IAS-USA 2012 All If patients ready to start DHHS 2012 (USA) All If patients ready to start EACS 2013 (ยุโรป) ≤350 WHO 2013 ≤500 Thai 2010 Thai 2014 ≤350 ≤500 Regardless of CD4 for specific settings and if patients ready to start Thai 2015 All Around 50 % of Thai patients starting on ART during 2009-2013 had CD4 < 100 Current Antiretroviral Agents RT Inhibitors Protease Inhibitors NRTI: AZT, ABC, ddI,, d4T, 3TC, , FTC, NNRTI: NVP, EFV, ETV, RPV SQV, rtv, IDV, NFV, AMV, LPV/rtv, ATV, fAMP, TPV, DRV vpr HIV 1 2 6 ds DNA NTRTI: Tenofovir (TDF) DNA Genomic RNA 3 Integrase Proviral DNA 5 Protease RT RNA Entry Inhibitors Transcription 4 mRNA Spliced mRNA Polyprotein Protein CCR5 inhbitor: Maraviroc (MVC) Integrase inhibitors Fusion gp41: Enfuvirtide Raltregavir (RAL) Elvitegravir (EVG) Dolutegravir (DTG) DHHS Guidelines 2013: What to start Preferred Regimens Alternative Regimens EFV/TDF/FTC EFV + ABC/3TC RPV/TDF/FTC or RPV + ABC/3TC Boosted PI ATV/RTV + TDF/FTC DRV/RTV + TDF/FTC INSTI RAL + ABC/3TC NNRTI RAL + TDF/FTC EVG/COBI/TDF/FTC DTG + ABC/3TC DTG + TDF/FTC ATV/RTV + ABC/3TC DRV/RTV + ABC/3TC FPV/RTV + (TDF/FTC or ABC/3TC) LPV/RTV + (TDF/FTC or ABC/3TC) • All 3 integrase inhibitors are now part of preferred first-line regimens DHHS Guidelines. February 2013. DHHS Recommendation on INSTIs. October 2013. What to start in Resource-limited settings? Three drug combination in Naïve Patients 2 Nucleoside RT Inhibitors + NNRTI or Boosted PIs NtRTI or NRTI TDF AZT d4T + Cytidine Analog + 3TC FTC NNRTI or Boosted PIs + EFV + NVP Alternative LPV/r ATV/r ส่วนใหญ่จะใช้ AZT+3TC+NVP (=GPO-Vir-Z-250) 1 เม็ดทุก 12 ชม. หรื อ TDF/FTC (Truvada)+EFV (=Atripla/Teevir) วันละเม็ด ราคาเดือนละ 540-1050 บาท How to monitor patients on HAART? • • • • • • • • • Clinical monitoring Adherence monitoring every visit Toxicity monitoring (short and long-term) CD4 cell monitoring every 6 months until plateau Viral load monitoring at M6 & 12, then yearly Drug resistance testing if viral load over 1,000 twice Therapeutic drug monitoring if toxicity or no ARV Family planning and “positive” prevention Monitoring, preventing and treating HIV, ART and age-related co-morbidities (HT, DM, MI, CVA, CKD, cervical, anal and other cancers) Emerging co-morbidities in HIV Neurocognitive dysfunction Renal dysfunction Impairment present in ≥50% HIV+ patients3 30% of HIV+ patients have abnormal kidney function1 Cardiovascular disease Reduced bone mineral density Increased prevalence 63% of HIV+ patients2 Cancer 75% increase in risk of acute MI4 Increased risk of non-AIDSdefining cancers e.g. anal, vaginal, liver, lung, melanoma, leukemia, colorectal and renal5 Gupta SK et al. Clin Infect Dis 2005;40:1559–1585. ,Brown TT et al. J Clin Endocrinol Metab 2004;89(3):1200–1206, Clifford DB. Top HIV Med 2008;16(2):94–98 Triant VA et al. J Clin Endocrinol Metab 2007;92:2506–2512, Patel P et al. Ann Intern Med 2008;148:728–736 เกณฑ์ ในการเริ่มยาต้ านไวรัสเอดส์ มีแนวโน้ มทั่วโลกว่ าจะเริ่มยาเร็วขึน้ เรื่อยๆ • Symptoms • ถ้ าไม่มีอาการ จะดูที่ระดับ CD4 และแนวโน้ มของการลดลงของ CD4 ร่วมกับ viral load โดยจะเริ่มเร็วขึน้ ในกรณี • Concurrent illnesses (HBV, HCV, DM, kidney dis., etc) • Age (<1, >50) • Pregnancy (ให้ ไปตลอดหลังคลอด) • Discordant couples • Certain key affected populations e.g. MSM, IDU & sex workers ถ้ารวมกลุ่มเฉพาะเหล่านีก้ ็แทบจะไม่เหลือใครอีกแล้ว หรื อเท่ากับให้ทกุ คนทุก CD4 • ที่สาคัญที่สดุ คนไข้ ต้องพร้ อม เพราะต้ องกินยาไปตลอดชีวิต DHHS: Changing Criteria for Initiating ART แนวโน้ มที่จะให้ เร็วขึน้ ๆ CD4+ Count, cells/mm3 1998 2001 2006 2008 2009 2012 > 500 Offer if VL > 20,000 Offer if VL > 55,000 Consider if VL ≥ 100,000 Consider in certain groups Consider Treat 350-500 Offer if VL > 20,000 Consider if VL > 55,000 Consider if VL ≥ 100,000 Consider in certain groups Treat Treat 200-350 Offer, but Offer if controversy VL > 20,000 exists Offer after discussion with patient Treat Treat Treat Treat Treat Treat Treat < 200 or symptomatic disease Treat Treat Changing WHO guidelines for earlier initiation of ART in asymptomatic CD4 2006 2009 2013 >500 No No 350-500 No No Treat in certain settings Treat 200-350 No Treat Treat <200 Treat Treat Treat ประเทศไทยก็มนี โยบายให้ ยาต้ านฯเร็วขึน้ เพือ่ ยุตเิ อดส์ Guidelines CD4 Note IAS-USA 2012 All If patients ready to start DHHS 2012 (USA) All If patients ready to start EACS 2013 (ยุโรป) ≤350 WHO 2013 ≤500 Regardless of CD4 for specific settings and if patients ready to start Thai 2010 Thai 2014 ≤350 ≤500 Thai 2015 All Around 50 % of Thai patients starting on ART during 2009-2013 had CD4 < 100 ประโยชน์ ของการเริ่มยาต้ านฯเร็ว • ↓ risk of HIV-associated complications that can sometimes occur at high CD4 e.g., TB, KS, peripheral neuropathy, HPV-associated malignancies, etc. • ↓ risk of serious non-OI conditions e.g., CVD, renal diseases, liver diseases, cancers • Higher chance to achieve near normal CD4 with near normal survival • Lower rate of failure especially NRTI & NNRTI • Fewer adverse effects including IRIS • ↓ risk of HIV & TB transmission • Possibility for cure คนไข้ ที่ CD4<650 มีโอกาสจะเป็ นเอดส์ และ เสี ยชีวติ สู งกว่ าคนที่ CD4≥650 เท่ าครึ่ง Most recent CD4 350-499 500-649 ≥650 Rate / 100 person-years 2.49 1.54 0.96 Rate ratio 500-649 vs. ≥650 = 1.55 (1.11-2.17, p=0.01) ควรเริ่มกินยาที่ CD4 <650 AIDS 2007; 21: 1717 คนไข้ ท่ เี ริ่มกินยาต้ านฯเมื่อ CD4 สูงๆจะเป็ นเอดส์ และ Probability of AIDS-free survival เสียชีวิตน้ อยกว่ าคนที่เริ่มยาเมื่อ CD4 ต่าๆแล้ ว 1.00 ≥350 0.95 200–349 0.90 100–199 0.85 0.80 50–99 0.75 0–49 0 1 2 Years from starting HAART The ART Cohort Collaboration. Lancet 2002;360:119–29. 3 NA-ACCORD: คนไข้ ที่เริ่มยาต้ านฯเร็วจะ เสี ยชีวติ น้ อยกว่ าคนที่เริ่มยาต้ านช้ าเมื่อ CD4<500 Parameter Associated With Risk of Death Relative Hazard (95% CI) Deferral of HAART until < 350 cells/mm3 (vs. starting at 350-500 cells/mm3)[1] 1.7 Female sex 1.1 Older age (per 10 yrs) .083 1.6 Female sex < .001 .117 1.2 Older age (per 10 yrs) 1.6 Baseline CD4+ cell count* *Per 100 cell/mm3 increase. < .001 0.9 Deferral of HAART until < 500 cells/mm3 (vs. starting at ≥ 500 cells/mm3)[2] 0.1 1. Kitahata MM, et al. ICAAC/IDSA 2008. Abstract 896b. 2. Kitahata MM, et al. CROI 2009. Abstract 71. < .001 1.0 1.0 < .001 .290 1.6 Baseline CD4+ cell count * P Value .696 2.5 ควรเริ่มยาที่ CD4>500 HPTN052: คนไข้ ทเี่ ริ่มยาต้ านฯเร็ว (CD4 350-550) จะเป็ นเอดส์ และเกิดวัณโรคน้ อยกว่ าคนทีเ่ ริ่มช้ า (CD4<250) Primary outcome Early Delayed treatment treatment (N=886) (N=875) Hazard ratio (95% CI) P value Any serious clinical event 57(6%) 77 (9%) 0.73 (0.52–1.03) 0.074 Any AIDS events 40 (5%) 61 (7%) 0.031 0.64 (0.43–0.96) Early treatment ลด AIDS events ลงได้ 36% Tuberculosis 17 (2%) 34 (4%) 0.018 0.49 (0.28–0.89) Early treatment ลด TB ลง ได้ 51% Any AIDS events (excluding TB) 9 (1%) 19 (2%) - - Grinsztejn B et al, Lancet Infect Dis 2014 ยิ่งเริ่มกินยาต้ านฯเร็ว CD4 จะยิ่งกลับสู่ระดับปกติได้ มาก ATHENA National Cohort[2] Johns Hopkins HIV Clinical Cohort[1] BL CD4+ Cell Count BL CD4+ Cell Count > 350 201-350 < 200 Median CD4+ Cell Count (cells/mm3) 1000 800 1000 800 600 600 400 400 200 200 0 0 0 1 2 3 4 Yrs on HAART 5 6 < 50 51-200 201-350 0 351-500 > 500 48 96 144 192 240 288 336 Wks From Starting HAART Moore RD, et al. Clin Infect Dis. 2007;44:441-446. Published by The University of Chicago Press. Copyright © 2009. University of Chicago Press. All rights reserved. http://www.journals.uchicago.edu/toc/cid/current . Gras L, et al. J Acquir Immune Defic Syndr. 2007;45:183-192. Reproduced with permission. อุบัตกิ ารณ์ ของเอดส์ ท่ รี ะดับCD4 ต่ างๆกัน หลังได้ รับยาต้ านฯ (EURO Cohort) Current CD4 200-349 350-499 500-749 750-1000 >1000 Per 1000 PY FU 20.5 10.2 6.4 4.2 4.1 Adjusted incidence rate ratio: 500-749 vs. 750-999 = 1.2 (1.10-1.32) >1000 vs.750-999 = 0.92 (0.79-1.07) ดีท่ สี ุดต้ องให้ ได้ CD4 >750 CID 2013; 57:1038 หลังกินยาต้ านฯ ความสั มพันธ์ ระหว่ าง CD4 ทีส่ ู งกลับมาหลังเริ่มยา กับโรคเรื้อรังต่ างๆ และการเสี ยชีวติ ในผู้ตดิ เชื้อ การศึกษา มะเร็ง โรคไต โรคหลอดเลือด และหัวใจ โรคตับ FIRST มีแนวโน้ม x D:A:D มีแนวโน้ม CASCAD E ไมได ่ ศึ ้ กษา มีแนวโน้ม มีแนวโน้ม มีแนวโน้ม SMART • เชื้อเอชไอวี ทำให้ภูมิคุม้ กันบกพร่ อง โรคฉวยโอกำส • ภูมิคุม้ กันที่กลับมำทำงำนได้ไม่ดีเต็มที่ (ถึงแม้หลังได้รับยำต้ำนไวรัส) ควบคุมเชื้อไวรัสที่ก่อ มะเร็ ง เช่น มะเร็ งตับ มะเร็ งปำกมดลูก มะเร็ งปำกทวำรหนัก ได้ไม่ดี มะเร็ งเพิ่มขึ้น • นอกจำกนั้น เชื้อเอชไอวี ทำให้เกิดควำมอักเสบของอวัยวะต่ำงๆ เช่น เส้นเลือด ตับ ไต ด้วย Phillips A, et al. AIDS 2008;22:2409-2418.. ผู้ตดิ เชือ้ ที่มี CD4 > 500 เกิน 6 ปี ขึน้ ไป จะมีอายุยืนยาวเท่ าคนอื่นๆ • Overall mortality in HIV-infected patients 7-fold higher than general population • After 6th year of follow-up, mortality among patients with CD4+ cell counts ≥ 500 cells/mm3 comparable to that of the general population Truncation for Duration of Follow-up, Yrs Median Time Spent With CD4+ Cell Count ≥ 500 cells/mm3 After Truncated Duration of Follow-up, Yrs (IQR) Deaths, n SMR (95% CI) 0 (n = 1208) 4.5 (2.1-7.0) 37 2.5 (1.8-3.5) 1 (n = 1156) 4.2 (2.1-6.4) 29 2.1 (1.4-3.1) 2 (n = 1083) 4.0 (2.1-5.6) 26 2.2 (1.4-3.2) 3 (n = 1031) 3.5 (1.8-4.8) 22 2.1 (1.3-3.2) 4 (n = 967) 3.0 (1.5-3.8) 18 2.1 (1.3-3.4) 5 (n = 864) 2.4 (1.4-3.0) 12 1.9 (1.0-3.2) 6 (n = 763) 1.6 (1.0-2.2) 2 0.5 (0.1-1.6) 7 (n = 610) 0.9 (0.5-1.3) 1 0.5 (0.0-2.6) Lewden C, et al. J Acquir Immune Defic Syndr. 2007;46:72-77. Life Expectancy approaches normal in a High-income country after HAART The Netherlands N = 17,580 person-year Median CD4 = 480 (24 wks of Dx) Life expectancy from 25 yo Men = 52.7 years Women =57.8 years From: Life Expectancy of Persons Receiving Combination Antiretroviral Therapy in Low-Income Countries: A Cohort Analysis From Uganda Ann Intern Med. 2011;155(4):209-216. doi:10.1059/0003-4819-155-4-201108160-00358 Uganda (N=22,315) Life expectancy at 30 yo if ART initiated at CD4 <50 = 14 years CD4 >150 = 40 years The life expectancy can be near normal with antiretroviral therapy, especially when ART was initiated at CD4>150 cells Date of download: 8/25/2012 Copyright © The American College of Physicians. All rights reserved. Immune recovery inflammatory syndrome (IRIS) Viral load IRIS Risk Factors • Low BL CD4 count • Rapid decline of VL • Early initiation of HAART following OI Rx CD4 Weeks Months Time Following HAART Years Photo is from -Dhasmana et al. Drugs 2008; 68 (2): 191-208 When to start ART in patients with OIs Type of OI Tuberculosis CD4 (cell/mm3) ≤ 50 >50 within 2 weeks Severe Not-severe Cryptococcosis within 2 between 2-8 weeks weeks between 4-6 weeks PCP, MAC, others between 2-4 weeks CMV, PML, Cryptosporidium as soon as possible Thai Guidelines 2014 ประโยชน์ ของการเริ่มยาต้ านฯเร็ว • ↓ risk of HIV-associated complications that can sometimes occur at high CD4 e.g., TB, KS, peripheral neuropathy, HPV-associated malignancies, etc. • ↓ risk of serious non-OI conditions e.g., CVD, renal diseases, liver diseases, cancers • Higher chance to achieve near normal CD4 with near normal survival • Lower rate of failure especially NRTI & NNRTI • Fewer adverse effects including IRIS • ↓ risk of HIV & TB transmission (ลดการส่ งต่ อเชือ้ HIV & TB) • Possibility for cure TasP: Treatment as Prevention การรักษาเป็ นการป้ องกัน • ผูต้ ิดเชื้อเอชไอวีที่มีปริ มำณเชื้อเอชไอวีสูง จะสำมำรถถ่ำยทอดเชื้อไปให้คนอื่นได้ มำกกว่ำผูท้ ี่มีปริ มำณเชื้อน้อย • กำรให้ยำต้ำนไวรัส สำมำรถลดปริ มำณเชื้อเอชไอวีในเลื อด, น้ ำงอสุ จิ, อนดต่ ้ ำคัดำงหลัง่ ใน คู่ชำย-หญิ ผลเลื ช่องคลอด (หลักกำรเดียวกับกำรใช้ยำต้ำนไวรัสเพื่อป้ องกัใน นเอดส์ จำกแม่สู่ ลกู ) 9 ประเทศ Cohen MS, et al. NEJM 2011;365:493-505. Modified from clinicaloptions.com/hiv TasP: Treatment as Prevention การรักษาเป็ นการป้ องกัน • อย่ำงน้อยที่สุด เรำจะทำอย่ำงไรให้คนที่มีพฤติกรรมเสี่ ยง (ไม่วำ่ จะมำกหรื อน้อย) รู ้ตวั ว่ำเสี่ ยง แล้วมำตรวจเลือด และได้รับกำรรักษำตำมเกณฑ์ปกติ เพือ่ ประโยชน์ ของตัวเองและของสังคม TEST and TREAT Modified from clinicaloptions.com/hiv Cohen MS, et al. NEJM 2011;365:493-505. PARTNER study • คู่ผลเลือดต่ำง 1,100 คู่จำก 14 ประเทศ ซึ่งฝ่ ำยที่ติดเชื้อกินยำต้ำนไวรัสอยูแ่ ละ มี VL <200 copies/mL และมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ใช้ถุงยำงใน 1 เดือนที่ผำ่ นมำ • วิเครำะห์ขอ้ มูล 2 ปี จำก 767 คู่ ซึ่ง 40% เป็ น MSM • Condomless sex 16,400 ครั้งในคู่ MSM และ 14,000 ครั้งในคู่ heterosexual • ไม่ มี HIV transmission เกิดขึน้ เลย เมื่อคู่มี VL <200 copies/mL • Upper 95%CI (ควำมเสี่ ยงสู งสุ ดที่เป็ นไปได้ในกำรติดเชื้อ) – – – – โดยรวม: 0.45% ต่อปี เพศสัมพันธ์ทำงทวำรหนัก: 1.0% ต่อปี ฝ่ ำยรับทำงทวำรหนัก: 2.5% ต่อปี ฝ่ ำยรับทำงทวำรหนักและหลัง่ ข้ำงใน: 4% ต่อปี http://www.aidsmap.com/No-one-with-an-undetectable-viral-load-gay-or-heterosexual-transmits-HIV-in-first-two-years-ofPARTNER-study/page/2832748 Adjusted hazard ratio Effect of ART coverage on rate of new HIV infections in a rural South African population 01 01 01 01 00 00 For every 10% increase in coverage there is a 17% decrease in individual risk 00 <10% 10-20% 20-30% 30-40% >40% Proportion of all HIV-infected people receiving ART (CD4 ≤ 200) Source: Tanser F et al. CROI 2012 แพทย์หญิงจินตนาถ อนันต์วรนิชย์ SEARCH 010/RV254 Active depletion of CD4+ T cells in the Sigmoid during acute HIV infection in SEARCH 010 Study %CD4 1-3 wks 3-4 wks 12 months Alexandra Schuetz (AFRIMS) Almost all Fiebig I subjects had undetectable integrated HIV DNA in PBMC 6 months after HAART 53% 92% Ananworanich J, et al. 2013 CROI (abstract 47) Post-Treatment Controllers (PTC) Trials French (Sáez- VL < 50 after no ART Time at ART ART duration before interruption 15% 2-3 mos from history of exposure 2-4 mos after infection 5 years Cirión A, Plos Pathogen 2013) Swiss 9% (Gianella S, 2011) Europe /Australia 8% 2-3 mos after seroconversion 1.5 years 1 year (Lodi S, 2012) PTC was associated with starting ART < 2 months from HIV exposure Remark: SEARCH 010 study: ART started < 4 weeks from history of HIV exposure ผลพลอยได้ ของการเริ่มยาต้ านฯเร็ว • คนไข้ ขาดการติดตามรักษาน้ อยลง เพราะถ้ ายังไม่ได้ รับยาต้ านฯ ติดตามไปสักพักก็อาจหายตัวไป กลับมาอีกทีก็ป่วยหนัก • คนไข้ 57,658 คนใน NAP ที่ยงั ไม่เริ่มยาต้ านฯ มีเพียง 31% ที่ยงั ติดตามรักษาอยู่ (ถ้ ากินยาต้ านฯ ติดตามรักษา 78%) • อัตราตายในคนที่กินยาต้ านฯน้ อยกว่าคนที่ยงั ไม่ได้ กินยาต้ านฯ (2.4% ต่อปี เทียบกับ 16.5% ต่อปี ) • ไม่ต้องไปแย่งเตียงกับคนไข้ โรคอื่นๆ เพราะไม่ป่วย • แพทย์ดคู นไข้ สบายขึ ้น ไม่ยงุ่ ยากในการวิเคราะห์แยกโรค เพราะไม่ป่วย • ค่ารักษาในภาพรวมลดลง คุ้มค่า • รายได้ ครัวเรื อน และเศรษฐกิจประเทศดีขึ ้น ข้ อกังวลในการเริ่มยาต้ านฯเร็ว • คุณภาพชีวิตแย่ลง เพราะต้ องคอยกินยาให้ ตรงเวลา ก็แค่ ช้ากว่ ากัน 18 เดือน โดยเฉลี่ย • ผลข้ างเคียงจากยา ทังระยะสั ้ น้ (ผื่น ตับอักเสบ) และระยะยาว (ไขมันย้ ายที่ เบาหวาน ไขมันในเลือดสูง) เปลี่ยนยาได้ • ถ้ าดื ้อยา หลายๆครัง้ เข้ า อาจไม่มียาให้ เปลี่ยน (ไม่ มีหลักฐานว่ ากินยาเร็ว จะ ดือ้ ยามากขึน้ ) • ต้ องใช้ งบประมาณในช่วงแรกมากขึ ้น แต่ กค็ ้ ุมค่ าในระยะยาว • การขาดแคลนบุคลากรในทุกระดับ คนไข้ ไม่ ได้ ประดังกันเข้ ามา จะค่ อยๆมา และต้ องเตรี ยมสถานที่และบุคลากรรองรั บ (task shifting) • ไม่มีคนไข้ ที่ CD4 สูงๆมาหา ต้ องรณรงค์ การตรวจให้ พบว่ าติดเชือ้ เร็วขึน้ ด้ วย THANK YOU (ขอบคุณครับ)