Literatuur
1 Pubers en uitgaan
Benschop, A., Nabben, T., & Korf, D.J. (2013). Antenne 2012:Trends in alcohol, tabak en drugs bij jonge Amsterdammers. Amsterdam: Rozenberg
Publishers.
Braams, B.R., van Leijenhorst, L., & Crone, E.A. (2014). Risks, Rewards,
and the Developing Brain in Childhood and Adolescence. In V.F.
Reyna & V. Zayas (Eds.) The neuroscience of risky decision making.
Washington DC: American Psychological Association.
Bruijn, D. de, Wezep, M. van, Hasselt, N. van, & Onrust, S. (2013). Minder
middelengebruik door sport? Verslaving nr. 3, 2013.
CBS (2003). Jeugd 2003, feiten en cijfers.Voorburg: Centraal Bureau voor
de Statistiek
Dahl, R.E. (2004). Adolescent brain development: A period of vulnerabilities and opportunities. Annals of the New York Academy of Sciences,
1021, 1-22.
Goossens, F., Frijns, T., Hasselt, N. van, & Laar, M. van (2013). Het grote
uitgaansonderzoek. Utrecht: Trimbos-instituut.
Havighurst, R.J. (1971). Developmental Tasks and Education (derde editie).
New York: Longman.
Schors, N. van der, Madem, T. & Werf M. van der (2013). Nibud Scholierenonderzoek 2012-2013. Den Haag: Nibud.
Keijsers, L. (2013). Waarom tieners zo irritant kunnen zijn: En hoe je daar als
ouder mee kunt leren leven. Houten: Lannoo campus.
Schors, N. van der, Madem,T. & Werf M. van der (2013). Nibud Scholierenonderzoek 2012-2013. Den Haag: Nibud.
Steinberg, L. (2010). Adolescence (negende editie). New York: McGraw-Hill.
Veenstra, R., Huitsing, G., Dijkstra, J.K., & Lindenberg, S. (2010). Friday
on my mind: The relation of partying with antisocial behavior of
early adolescents. Journal of Research on Adolescence, 20(2), 420-431.
233
Pubers en uitgaan_v4_literatuurlijst.indd 233
11-02-14 07:32
Literatuur
Verbeek, D., & Haan, J. de (2010). Eropuit! Nederlanders in hun vrije tijd
buitenshuis. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau.
Verdurmen, J., Monshouwer, K., Dorsselear, S. van, Lokman, S.,Vermeulen-Smit, E., & Vollebergh,
W. (2012). Jeugd en riskant gedrag 2011: Kerngegevens uit het peilstationsonderzoek scholieren. Utrecht: Trimbos-instituut.
Winter, M. de (2000). Democratieopvoeding versus de code van de straat. (Oratie). Utrecht: Universiteit Utrecht. www.jmouders.nl/themas/vrijetijd/uitgaan.htm
2 Roekeloos door het puberbrein?
Braams, B.R., van Leijenhorst, L., & Crone, E.A. (in press). Risks,
Rewards, and the Developing Brain in Childhood and Adolescence.
In V.F. Reyna & V. Zayas (Eds.) The neuroscience of risky decision making.
Washington DC: American Psychological Association.
Campbell, B.C., Dreber, A., Apicella, C.L., Eisenberg, D.T., Gray, P.B., Little, A.C., Garcia, J.R., Zamore, R.S. & Lum, J.K. (2010).. Testosterone
exposure, dopaminergic reward, and sensation-seeking in young men.
Physiology & Behavior 2010 Mar 30;99(4):451-6.
Caramaschi, D. (2009). The physiology of aggression: Towards understanding
violence. Dissertatie. Groningen: RuG.
Celio, M., Karnik, N.S., & Steiner, H. (2006). Early maturation as a risk
factor for aggression and delinquency in adolescent girls: A review.
International Journal of Clinical Practice, 60, 1254-1262.
Crockett, M. J., Clark, L., Hauser, M. D., & Robbins, T. W. (2010). Serotonin selectively influences moral judgment and behavior through
effects on harm aversion. Proceedings of the National Academy of Sciences.
Dalley, J.W., & Roiser, J.P. (2012). Dopamine, serotonin and impulsivity. Neuroscience, 215, 42-58. doi: 10.1016/j.neuroscience.2012.03.065. Review.
Eisenegger, C., Naef, M., Snozzi, R., Heinrichs, M., & Fehr, E. (2010).
Prejudice and truth about the effect of testosterone on human bargaining behaviour. Nature, 463, 356-359.
Freeman, H., & Beer, J. (2010). Frontal Lobe Activation Mediates the
Relation Between Sensation-Seeking and Cortisol Increases. Journal
of Personality, 1497-1528.
Haber, S. N. & Knutson, B (2010). The reward circuit: linking primate
anatomy and human imaging. Neuropsychopharmacology 35, 4–26.
234
Pubers en uitgaan_v4_literatuurlijst.indd 234
11-02-14 07:32
Literatuur
Harden, K.P., & Tucker-Drob, E.M. (2011). Individual differences in
the development of sensation seeking and impulsivity during adolescence: Further evidence for a dual systems model. Developmental
Psychology, 47, 739-746.
Heim, C., Plotsky, P.M.,& Nemeroff, C.B. (2004). Importance of studying
the contributions of early adverse experience to neurobiological findings in depression. Neuropsychopharmacology. 2004 Apr;29(4):641-8.
Review.
Honk, J. van, Schutter, D.J., Hermans, E.J., Putman, P., Tuiten, A. &, Koppeschaar, H. (2004).Testosterone shifts the balance between sensitivity
for punishment and reward in healthy young women. Psychoneuroendocrinology. 2004 Aug;29(7):937-43.
Honk, E.J., Schutter, D.J.L.G., Bos, P.A., Kruijt, A.W., Lentjes, E.G.W.M.
& Baron-Cohen, S. (2011). Testosterone administration impairs cognitive empathy in women depending on second-to-fourth digit ratio.
Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of
America, 108, 3448-3452.
Hubley, A.M. & Arım, R.G. (2002). Subjective age in early adolescence:
relationships with chronological age, pubertal timing, desired age, and
problem behaviors. Journal of Adolescence. 2012 Apr;35(2):357-66.
Josephs, R. A., Mehta, P. H., & Carre, J. M. (2011). Gender and social
environment modulate the effects of testosterone on social behavior:
comment on Eisenegger et al. [Comment Letter]. Trends in Cognitive
Science, 15(11), 509-510.
Kaltiala-Heino, R., Marttunen, M., Rantanen, P., & Rimpelä, M. (2003).
Early puberty is associated with mental health problems in middle
adolescence. Social Science & Medicine, 57(6), 1055-1064.
Kaltiala-Heino, R., Koivisto, A.M., Marttunen, M. & Frojd, S. (2011).
Pubertal timing and substance use in middle adolescence: A 2-year
follow-up study. Journal of Youth and Adolescence. Vol.40(10), Oct
2011, pp. 1288-1301.
Leijenhorst, L. van, & Crone, E.A. (2009). Het adolescentenbrein: Inzichten in risicovol gedrag in de adolescentie uit de cognitieve neurowetenschappen. Neuropraxis, 1.
Leijenhorst, L. van, Crone, E.A., & Molen, M.W. van der (2007). Developmental trajectories for object and spatial working memory: A psychophysiological analysis. Child Development, 78, 987-1000.
Lynne-Landsman, S.D., Graber, J.A., Nichols, T.R., & Botvin, G.J. (2011).
Is sensation seeking a stable trait or does it change over time? Journal
235
Pubers en uitgaan_v4_literatuurlijst.indd 235
11-02-14 07:32
Literatuur
of Youth and Adolescence, 40(1), 48-58.
Moffitt, T.E. (1993). Life-course-persistent and adolescent limited antisocial behavior: A developmental taxonomy. A Psychological Review,
100, 674-701.
Montoya, E.R., Terburg, D., Bos, P.A., Will, G.J., Buskens, V., Raub, W.
& Honk, J. van (2012). Testosterone administration modulates moral
judgments depending on second-to-fourth digit ratio. Psychoneuroendocrinology. 2013 Aug;38(8):1362-9.
Nottelman, E.D., Susman, E.J., Inoff-Germain, G., Cutler, G.B., Loriaux,
D.L., & Chrousos, G.P. (1987). Developmental processes in early adolescence: Relationships between adolescent adjustment problems and
chronologic age, pubertal stage, and puberty-related serum hormone
levels. Journal of Pediatrics, 110, 473-480.
Peper, J.S. (2011). Geslachtshormonen en hersenontwikkeling in de
puberteit. Neuropraxis, 15(6), 178-183.
Peper, J.S., & Dahl, R.E (2013). Surging hormones: Brain-behavior interactions during puberty. Current Directions in Psychological Science, 22(2),
134-139.
Peper, J.S., Hulshoff-Pol, H.E., Crone, E.A., & Honk, J. van (2011). Sex
steroids and brain structure in pubertal boys and girls: A mini-review
of neuroimaging studies. Neuroscience, 191, 28-37.
Popma, A.,Doreleijers, T.A.,, Jansen, L.M.,,Van Goozen, S.H., Engeland,
H, van, & Vermeiren, R. (2007). The diurnal cortisol cycle in delinquent male adolescents and normal controls. Neuropsychopharmacology 2007 Jul;32(7):1622-8.
Ronay, R., & Hippel,W. von (2010).The presence of an attractive woman
elevates testosterone and physical risk taking in young men. Social
Psychological and Personality Science, 1, 57-64.
Schierman, M.J., & Rowland, G.L. (1985). Sensation seeking and selection of entertainment. Personality and Individual Differences 6 (5), 599603
Sisk, C.L. & Foster, D.L. (2004). The neural basis of puberty and adolescence. Nature Neuroscience. 7,1040-1047
Sisk, C.L., & Zehr, J.L. (2005). Pubertal hormones organize the adolescent brain and behavior. Frontiers in Neuroendocrinology, 26(3-4), 163174. Review.
Somerville, L.H., Hare, T., & Casey, B.J. (2010). Frontostriatal Maturation
Predicts Cognitive Control Failure to Appetitive Cues in Adolescents. Journal of Cognitive Neuroscience, 23(9), 2123-2134.
236
Pubers en uitgaan_v4_literatuurlijst.indd 236
11-02-14 07:32
Literatuur
Somerville, L.H., Jones, R.M. & Casey, B.J. (2010). A time of change:
behavioral and neural correlates of adolescent sensitivity to appetitive and aversive environmental cues. Brain and Cognition. 2010
Feb;72(1):124-33 Review.
Stattin, H., Kerr, M. & Skoog, T. (2011). Early pubertal timing and girls’
problem behavior: integrating two hypotheses.Journal of Youth & Adolescence 2011 Oct;40(10):1271-87. doi: 10.1007/s10964-011-9696-9.
Epub 2011 Jul 17.
Steinberg, L. (2010). Adolescence (negende editie). New York: McGrawHill.
Steinberg, L., Albert, D., Cauffman, E., Banich, M., Graham. S. &
Woolard, J. (2008). Age differences in sensation seeking and impulsivity as indexed by behavior and self-report: evidence for a dual systems model. Developmental Psychology. 2008 Nov;44(6):1764-78.
Teunissen, H.A., Adelman, C.B., Prinstein, M.J., Spijkerman, R., Poelen
E.A., Engels, R.C., & Scholte, R.H. (2010). The Interaction Between
Pubertal Timing and Peer Popularity for Boys and Girls: An Integration of Biological and Interpersonal Perspectives on Adolescent
Depression. Journal of Abnormal Child Psychology. 2010 Nov 9.
3 Onder druk gezet
Allen, J. P., Porter, M. R., McFarland, C. F., Marsh, P. A., & McElhaney, K.
B. (2005). The two faces of adolescents’ success with peers: Adolescent popularity, social adaptation, and deviant behavior. Child Development, 76(3), 747-760
Bogt, T. ter, Soitos, M. & Delsing, M. (2011). Music Listening in Adolescence. In: Encyclopedia of Adolescence, 2011, Pages 240-250.
Bot, S.M., Engels, R.C.M.E., Knibbe, R.A. & Meeus, W.H.J.. (2007).
Sociometric status and social drinking: Observations of modelling
and persuasion in young adult peer groups..Journal of Abnormal Child
Psychology:Vol.35(6), Dec 2007, pp. 929-941.
Brown, B. B., Bakken, J.P., Nguyen, J., & Von Bank, H. (2007). What do
parents have the right to know about children’s peer relations?: Parent
claims and adolescent responses in Hmong and African American
families. In: B. B Brown & N. S. Mounts (Eds.), Linking family and
parents to adolescent peer relations: Ethnic and cultural considerations. San
Francisco: Jossey-Bass.
237
Pubers en uitgaan_v4_literatuurlijst.indd 237
11-02-14 07:32
Literatuur
Chein, J., Albert, D., O’Brien, L., Uckert, K., & Steinberg, L. (2011). Peers
increase adolescent risk taking by enhancing activity in the brain’s
reward circuitry. Developmental Science, 14(2), F1-10.
Craine, J.L., Tanaka, T.A., Nishina, A. & Conger, K.J. (2009). Understanding adolescent delinquency: The role of older siblings’delinquency
and popularity with peers. Journal of Developmental Psychology, 55(4),
436-453.
Crone, E.A., & Dahl, R.E. (2012). Understanding adolescence as a period
of social-affective engagement and goal flexibility. Nature Reviews
Neuroscience, 13, 636-650.
Gardner, M., & Steinberg, L. (2005). Peer influence on risk-taking, risk
preference, and risky decision-making in adolescence and adulthood:
An experimental study. Developmental Psychology, 41 , 625-635.
Goede, I. H. A., Branje, S. J. T., Delsing, M. J. M. H., & Meeus, W. H. J.
(2009). Linkages over time between adolescents’ relationships with
parents and friends. Journal of Youth and Adolescence, 38, 1304–1315.
Goossens, F, Frijns, T, van Hasselt, N, van Laar, M. (2013). Het Grote Uitgaansonderzoek. Utrecht: Trimbos-instituut.
Graaf, H. de, Kruijer, H., Acker, J. van & Meijer, S. (2012). Seks onder je
25e 2: Seksuele gezondheid van jongeren in Nederland anno 2012. Delft:
Eburon.
Harakeh, Z., & Vollebergh, W.A. (2010). Young Adult Smoking in Peer
Groups: An Experimental Observational Study. Nicotine & Tobacco
Research 2013 Mar;15(3):656-61.
Harakeh, Z., Looze, M.E. de, Schrijvers, C.T., Dorsselaer, S.A. van, &
Vollebergh, W.A. (2012). Individual and environmental predictors of
health risk behaviours among Dutch adolescents: the HBSC study.
Public Health, 126(7), 566-573.
Harakeh, Z., & Vollebergh, W.A. (2012). The impact of active and passive
peer influence on young adult smoking: An experimental study. Drug
and Alcohol Dependence, 121(3), 220-223.
Keijsers, L., Frijns, T., Branje, S. J. T., Finkenauer, C., & Meeus, W. H. I.
(2010). Gender differences in keeping secrets from parents in adolescence. Developmental Psychology, 46, 293-298.
Keijsers, L. (2012). Does your mother know? Parent-child communication about
adolescent daily activities. Dissertatie. Utrecht: Universiteit Utrecht.
Knecht, A.B, Burk,W.J.,Weesie, J. & Steglich, (2011). Friendship and alcohol use in early adolescence: A multilevel social network approach.
Journal of Research on Adolescence.Vol.21(2), Jun 2011, pp. 475-487.
238
Pubers en uitgaan_v4_literatuurlijst.indd 238
11-02-14 07:32
Literatuur
Larsen, H., Overbeek, G., Granic, I. & Engels, R.C.M.E. (2012). The
strong effect of other people’s drinking: Two experimental observational studies in a real bar. The American Journal on Addictions, 21(2),
168-175.
Larsen, H. (2012). Booze Brothers. (Dissertatie). Radbout University Nijmegen.
Meeus,W., Schoot, R. van de, Klimstra,T., & Branje, S. (2011). Personality
Types in Adolescence: Change and Stability and Links with Adjustment and Relationships. A Five-Wave Longitudinal Study. Developmental Psychology, 47, 1181-1195.
Moffitt, T.E. (2006). Life-course persistent versus adolescence-limited
antisocial behavior: Research review Developmental Psychopathology,
2nd Edition, Vol 3: Risk, disorder, and adaptation Cicchetti D, &
Cohen DJ (Eds.) New York: Wiley.
Moffitt, T.E. & Caspi A. (2001). Childhood predictors differentiate lifecourse persistent and adolescence-limited antisocial pathways among
males and females Developmental Psychopathology Spring;13(2):355-75
Mundt, M.P., Mercken, L., & Zakletskaia, L. (2012). Peer selection and
influence effects on adolescent alcohol use: A stochastic actor-based
model. BMC Pediatrics, 12, 115.
Naber, P.M. (2004). Vriendschap en sociale cohesie. De betekenis van leeftijdgenoten in de opvoeding van Jeugd. (Inaugurele rede). Den Haag: Hogeschool
Inholland.
Natterson-Horowitz, B., & Bowers, K. (2013). Dierenbrein & mensenlijf.
Vianen/Antwerpen: The house of books.
Perkins, H.W., Haines, M.P. & Rice, R (2005).. Misperceiving the college
drinking norm and related problems: a nationwide study of exposure to prevention information, perceived norms and student alcohol
misuse. Journal of Studies on Alcohol. 2005 Jul;66(4):470-8.
Prins, M. (2008). De deugd van tegenwoordig: Onderzoek naar jongeren en
hun grenzen. Nijmegen: Radboud Universiteit Nijmegen.
Prinstein, M.J., Brechwald, W.A. & Cohen, G.L. (2011). Susceptibility to
peer influence: Using a performance-based measure to identify adolescent males at heightened risk for deviant peer socialization. Developmental Psychology, 47(4), 1167-1172.
Renkema, L.J. (2009). Facing death together : understanding the consequences of
mortality threats (dissertatie). Groningen: Rijks Universiteit Groningen.
Rigter, H., van Laar, M., Rigter, S., & Kilmer, B. (2003). Cannabis. Feiten
en cijfers 2003. Utrecht: Bureau NDM.
239
Pubers en uitgaan_v4_literatuurlijst.indd 239
11-02-14 07:32
Literatuur
Selfhout, M. (2009). Me, Myself, and You: Friendships in Adolescence. Dissertation. Utrecht: Universiteit Utrecht.
Soenens, B., Vansteenkiste, M. & Niemiec, C.P. (2009). Should parental
prohibition of adolescents’ peer relationships be prohibited? Personal
Relationships, 16, 507-530.
Steinberg, L. (2004). Risk taking in adolescence:What changes, and why?
Annals of the New York Academy of Sciences, 1021, 51-58.
Stel, M, & Vonk, R. (2010) Mimicry in social interaction: Benefits for
mimickers, mimickees, and their interaction. Brittish Journal of Psychology 101:311-323.
Sussman, S., Pokhrel, P., Ashmore, R., & Brown, B.B. (2007). Adolescent
peer group identification and characteristics: A review of the literature., Addictive Behaviors, 32(8), 1602-1627.
Tilton-Weaver, L.C., & Galambos, N.L. (2003). Adolescents’ characteristics and parents’ beliefs as predictors of parents’ peer management
behaviors. Journal of Research on Adolescence, 13, 269-300.
Turrisi, R., Mallett, K.,Varvil-Weld, L., & Guttman, K. (2012). Examining
the role of parents in college student alcohol etiology and prevention.
Encyclopedia of addictive behaviors. London: Elsevier Press
Veenstra R., Huitsing G., Dijkstra J.K., Lindenberg S. (2010).Friday on
my mind: The relation of partying with antisocial behavior of early
adolescents. Journal of Research on Adolescence. (2010), 20(2), 420-431
4 Op stap onder invloed – alcohol en tabak
Allen, J.P., Porter, M.R., McFarland, C.F., Marsh, P.A., & McElhaney,
K.B. (2005). The two faces of adolescents’ success with peers: Adolescent popularity, social adaptation, and deviant behavior. Child Development, 76(3), 747-760.
Bava, S. & Tapert, S.F.(2010). Adolesecnt brain development and the risk
for alcohol and other drug problems, Neuropsycholy Review;20: 398413, 2010.
Behar, D., Berg, C. J., Rapoport, J. L., Nelson,W., Linnoila, M., Cohen,
M., et al. (1983). Behavioral and physiological effects of ethanol in
high-risk and control children: A pilot study. Alcoholism: Clinical and
Experimental Research, 7, 404–410.
Bieleman, B., Kruize, A. & Zimmerman, C.. (2012). Monitor alcoholverstrekking jongeren 2011.Naleving leeftijdsgrenzen 16 en 18 jaar. Drank- en
240
Pubers en uitgaan_v4_literatuurlijst.indd 240
11-02-14 07:32
Literatuur
Horecawet: tweejaarlijkse metingen 1999-2011. Groningen/Rotterdam,
Intraval, 2012.
Boelema, S. Bogt, T. ter, Eijnden, R. van den & Verdurmen, J. (2005).
Fysieke, functionele en gedragsmatige effecten van alcoholgebruik
op de ontwikkeling van 16-18 jarigen. Utrecht: Trimbos-instituut.
Boeynaems ea (2013). Factsheet Alcohol intoxicaties NSCK (2007 tot en
met 2012).
Bogt, T. ter, Soitos, S., & Delsing, M. (2011). Music listening in adolescence. In: Encyclopedia of Adolescence, 2011, 240-250.
Bot, S.M., Engels, R.C.M.E., Knibbe, R.A., & Meeus, W.H.J. (2007).
Sociometric status and social drinking: Observations of modelling
and persuasion in young adult peer groups. Journal of Abnormal Child
Psychology, 35(6), 929-941.
Bovens, R.H.L.M., Gortworst, H., Kobus, E., Meines, S. & Rikxoort,
R. van (2011). Focusgroeponderzoek jonge keten-bezoekers in de gemeente
Hardenberg. Resultaten van een onderzoek onder jongeren in het kader van
het project ‘Fris over drank’. Zwolle: Windesheim.
Casey, B.J. & Jones, R.M. (2010). Neurobiology of the adolescent brain
and behavior: implications for substance use disorders. Journal of the
American Academy of Child and Adolescent Psychiatry 49: 1189-1201.
Counotte, D.S., Goriounova, N.A., Li, K.W., Loos, M., Schors, R.C. van
der, Schetters, D., Schoffelmeer, A.N., Smit, A.B., Mansvelder, H.D.,
Pattij, T., & Spijker, S. (2011). Lasting synaptic changes underlie attention deficits caused by nicotine exposure during adolescence. Nature
Neuroscience, 14(4), 417-419.
Craine, J.L., Tanaka, T.A., Nishina, A., & Conger, K.J. (2009). Understanding adolescent delinquency: The role of older siblings’ delinquency
and popularity with peers. Journal of Developmental Psychology, 55(4),
436-453.
Crews, F.T., Braun, C.J., Hoplight, B., Switzer, R.C. &, Knapp, D.J. (2000).
Binge ethanol consumption causes differential brain damage in
young adolescent rats compared with adult rats. Alcoholism Clinical
and Experimental Research. 2000 Nov;24(11):1712-23.
Deben, L. (2007). De Amsterdamse binnenstad en de openbare ruimte: Gebruik,
beheer en beleving. Amsterdam: Universiteit van Amsterdam.
Fidler, J.A., Wardle, J., Brodersen, N.H., Jarvis, M.J., West, R. (2006).Vulnerability to smoking after trying a single cigarette can lie dormant
for three years or more. Tob Control 15 (3): 205-209.
DiFranza, J.R., Rigotti, N.A., McNeill, A.D., Ockene, J.K., Savageau, J.A.,
241
Pubers en uitgaan_v4_literatuurlijst.indd 241
11-02-14 07:32
Literatuur
StCyr, D. & Coleman, M. (2009). Initial symptoms of nicotine dependence in adolescents. Tobacco Control 2000;9:313–319Di Franza, J.R.,
Savageau, J.A., Fletcher, K. et al (2007). Symptoms of tobacco dependence after brief intermittent use. Archives of Pedriatics & Adolescent
Medicine, 161, 704-710.
Dijck, D. van, & Knibbe, R. A. (2005). De prevalentie van probleemdrinken in Nederland. Een algemeen bevolkingsonderzoek. Maastricht:
Universiteit van Maastricht
Engels, R., Kleinjan, M. & Otten, R. (2013). De rol van ouders bij alcoholgebruik van adolescenten: Stand van zaken. Interne notitie t.b.v. Trimbosinstituut.
Fidler, J.A., Wardle, J., Brodersen, N.H., Jarvis, M.J., West, R. (2006).Vulnerability to smoking after trying a single cigarette can lie dormant
for three years or more. Tob Control 15 (3): 205-209.
Franken, I. & vBrink,W. van den (2009). Handboek verslaving. Zoetermeer:
De Tijdstroom.
Goossens, F., Frijns, T., Hasselt, N. van, & Laar, M. van (2013). Het grote
uitgaansonderzoek. Utrecht: Trimbos-instituut.
Graaf, H. de, Kruijer, H., Acker, J. van, & Meijer, S. (2012). Seks onder je
25e 2: Seksuele gezondheid van jongeren in Nederland anno 2012. Delft:
Eburon.
Hadfield, P. (2011). Night-Time Economy Management: International Research
and Practice. A Review for the City of Sydney.
Harden, K.P., Quinn, P.D., & Tucker-Drob, E.M. (2012). Genetically
influenced change in sensation seeking drives the rise of delinquent
behavior during adolescence. Developmental Science, 15(1), 150-163.
Hasselt, N. van & Bovens, R. (2013). Tijd voor een heroriëntatie op alcohol. Tijdschrift voor Gezondheidswetenschappen 91 (4), 185-186.
Hasselt, N. van (red) (2010). Preventie van schadelijk alcoholgebruik en drugsgebruik onder jongeren. Utrecht: Trimbos-instituut.
Hibell, B., Guttormsson, U., Ahlström, S., Balakireva, O., Bjarnason, T.,
Kokkevi, A., Kraus, L. (2012). The 2011 ESPAD report: Substance Use
Among Students in 36 European Countries. Stockholm: The Swedish
Council for Information and Alcohol and Other Drugs (CAN).
Hughes, K., Quigg, Z., Bellis, M.A., Hasselt, N. van, Calafat, A., Kosir,
M., Juan, M., Duch, M., & Voorham, L. (2011). Drinking behaviours
and blood alcohol concentration in four European drinking environments: A cross-sectional study. BMC Public Health, 11, 918.
Hughes, K., Anderson, Z., Morleo, M. & Bellis, M. (2008). Alcohol,
242
Pubers en uitgaan_v4_literatuurlijst.indd 242
11-02-14 07:32
Literatuur
nightlife and violence: the relative contributions of drinking before
and during nights out to negative health and criminal justice outcomes. Addiction. 2008 Jan;103(1):60-5.
Jackson, K.M., Rohsenow, D.J., Piasecki, T.M., Howland, J., & Richardson, A.E. (2013). Role of tobacco smoking in hangover symptoms
among university students. Journal of Studies on Alcohol and Drugs,
74(1), 41-49.
Järvinen, M., & Room, R. (red.) (2007). Youth drinking cultures: European
experiences. Aldershot/Burlington: Ashgate.
Kann, D. van & Vries, H. de (2010). ACCESS Rapport Nederland, Toegangsstrategieën voor stoppen met roken voor jongeren. Universiteit Maastricht: Maastricht.
Keijsers, L. (2013). Waarom tieners zo irritant kunnen zijn: En hoe je daar als
ouder mee kunt leren leven. Houten: Lannoo campus.
Kerssemakers, R., van Meerten, R., Noorlander, E. & Vervaeke, H. (red.)
(2008). Drugs en alcohol: gebruik, misbruik en verslaving. Houten: Bohn,
Stafleu en Van Loghum.
Lalander, P. (1997), Beyond Everyday Order; Breaking Away with Alcohol, Nordisk Alkohol- och Narkotikatidskrift, 14, 33–42.
Lely, N. van der, de Visser, M., & Ligterink J. (2011). Onze kinderen en
alcohol. Amsterdam: Nieuw Amsterdam.
Looze, M. de (2013). Young, wild and free?The social and cultural context of
adolescent risk behavior. Proefschift, Radboud Universiteit Nijmegen.
Morojele, N.K., Flisher, A.J., Muller, M., Ziervogel, C.F., Reddy, P. &
Lombard, C.J. (2002). Measurement of risk and protective factors
for drug use and anti-social behavior among high school students in
South Africa. Journal of Drug Education. 2002;32:25–39.
O’Loughlin, J., Gervais, A., Dugas, E., & Meshefedjian, G.. (2009).
Milestones in the Process of Cessation Among Novice Adolescent
Smokers, American Journal of Public Health, 99, 499-504.
Otten, R., Engels, R.C.M.E. & Prinstein, M.J. (2009). A Prospective
Study of Perception in Adolescent Smoking. Journal of Adolescent
Health, 44(5), 478-484.
Quinn, P.D., Stappenbeck, C.A., & Fromme, K. (2011). Collegiate heavy
drinking prospectively predicts change in sensation seeking and
impulsivity. Journal of Abnormal Psychology, 120(3), 543-556.
Schrijvers, C.T.M. & Schuit, A.J. (2010) Middelengebruik en seksueel gedrag
van jongeren met een laag opleidingsniveau. Bilthoven: RIVM.
Schrijvers, C.T.M. & Schoemaker, C.G. (2008). Spelen met gezondheid: leef-
243
Pubers en uitgaan_v4_literatuurlijst.indd 243
11-02-14 07:32
Literatuur
stijl en psychische gezondheid van de Nederlandse jeugd. Bilthoven: RIVM.
Smith, L.A., & Foxcroft, D.R. (2009). The effect of alcohol advertising,
marketing and portrayal on drinking behaviour in young people: Systematic review of prospective cohort studies. BMC Public Health, 9,
51. Review.
Snoek, A., Wits, E., & Stel, J. van der (2010). Kwetsbare groepen jeugdigen
en (problematisch) middelengebruik: Visie en interventiematrix. Rotterdam:
IVO.
Spear, L.B. (2013). The teenage brain: Adolescents and alcohol. Current
Directions in Psychological Science, 22, 152.
Spear, L.P. (2002). The adolescent brain and the college drinker: Biological basis of propensity to use and misuse alcohol. Journal of Studies on
Alcohol. Supplement, 14, 71-81. Review.
Spear, L.P., & Varlinskaya, E.I. (2010). Sensitivity to ethanol and other
hedonic stimuli in an animal model of adolescence: Implications for
prevention science? Developmental Psychobiology, 52(3), 236-243.
Stivoro (2012). Roken Jeugd Monitor. Rookprevalenties 2011. Den Haag:
Stivoro.
Turrisi R, Abar C, Mallett KA & Jaccard J (2010). An Examination of the
Mediational Effects of Cognitive and Attitudinal Factors of a Parent
Intervention to reduce College Drinking. Journal of Applied Social
Psychology, 40 (10), 2500-2526.
Turrisi, R., Abar, C., Mallett, K.A., & Jaccard, J. (2010). An examination of
the mediational effects of cognitive and attitudinal factors of a parent
intervention to reduce college drinking. Journal of Applied Social Psychology, 40(10), 2500-2526.
U.S. Department of Health and Human Services. (2012 en 1994). Preventing tobacco use among youth and young adults: a report of the Surgeon
General. Atlanta, GA: U.S. Department of Health and Human Services, Public Health Service, Centers for Disease Control and Prevention, Office on Smoking and Health.
Varlinskaya, E. I., & Spear, L. P. (2004).Acute ethanol withdrawal (hangover)
and social behavior in adolescent and adult male and female SpragueDawley rats. Alcoholism: Clinical &Experimental Research, 28, 40–50.
Verdurmen, J., Monshouwer, K., Dorsselear, S. van, Lokman, S.,Vermeulen-Smit, E.,Vollebergh,
W. (2012). Jeugd en riskant gedrag 2011 – Kerngegevens uit het peilstationsonderzoek scholieren. Trimbos-instituut, Utrecht.
Verdurmen, J. Vermeulen-Smit, E. van Dorselaar,S Monshouwer, K. en
244
Pubers en uitgaan_v4_literatuurlijst.indd 244
11-02-14 07:32
Literatuur
Schulten, I. (2012). Ouders over opvoeding ten aanzien van roken, alcohol,
cannabis en internet 2011. Utrecht: Trimbos-instituut..
Vorst, H. van der, Smit, E., & Eijnden, R.J.J.M. van der (2010). Rooken alcoholspecifieke opvoeding: De huidige stand van zaken op het
gebied van onderzoek en preventie. Kind en Adolescent, 4, 225-265.
Vorst, H. van der (2007). The Key to the Cellar Door.The Role of the Family
in Adolescents’ Alcohol Use. Nijmegen: Radboud Universiteit Nijmegen. (dissertatie).
Walls, Th.A., Fairlie, A.M., & Wood, M.D. (2009). Parents do matter: A
longitudinal two-part mixed model of early college alcohol participation and intensity. Journal of Studies on Alcohol and Drugs, 70, 908-918.
Witt, E. D. (2010). Research on alcohol and adolescent brain development: opportunities and future directions. Alcohol, 44, 119-124. www.
korsakovkenniscentrum.nl/nl/over-korsakov (geraadpleegd 10 oktober 2013).
Zeigler, D.W., Wang, C.C., Yoast, R.A., & Dickinson, B.D. (2005). The
neurocognitive effects of alcohol on adolescents and college students.
Preventive Medicine, 40, 23-32.
5 Op stap onder invloed - drugs
Abar, C., Abar, B., & Turrisi, R. (2009). The impact of parental modeling
and permissibility on alcohol use and experienced negative drinking
consequences in college. Addictive Behaviors, 34, 542-547.
Amsterdam, J.G.C. van, Opperhuizen, A., Koeter, M.W.J., Aerts,
L.A.G.J.M., & Brink, W. van den (2009). Ranking van drugs: Een vergelijking van de schadelijkheid van drugs. Bilthoven: RIVM.
Bakermans-Kranenburg MJ, van Ijzendoorn MH. Differential susceptibility to rearing environment depending on dopamine-related genes:
new evidence and a meta-analysis. Development and Psychopathology.
2011 Feb;23(1):39-52.
Bogt, T.F.M. ter, Engels, R.C.M.E., & Dubas, J.S. (2006). Party people:
Personality and MDMA use of house party visitors. Addictive Behaviors, 31, 1240-1244.
Bossong, M.G. & Niesink, R.J. (2010). Adolescent brain maturation, the
endogenous cannabinoid system and the neurobiology of cannabisinduced schizophrenia. Progress in Neurobiology. 2010 Nov;92(3):370-85.
Buster, M. & Brussel, G. van (2011).De GGD Amsterdam en Openbare
245
Pubers en uitgaan_v4_literatuurlijst.indd 245
11-02-14 07:32
Literatuur
Geestelijke Gezondheidszorg. OGGZ -monitor 2010. Amsterdam: GGD,
cluster Epidemiologie, Documentatie en Gezondheidsbevordering
(EDG)
Carlson, S.R., Johnson, S.C., & Jacobs, P.C. (2010). Disinhibited characteristics and binge drinking among university student drinkers. Addictive Behaviors, 35, 242-251.
Chadwick, B., Miller, M.L., & Hurd, Y.L. (2013). Cannabis use during
adolescent development: Susceptibility to psychiatric illness. Frontiers
in Psychiatry, 4, 129. Review.
Goossens, F., Frijns, T., Hasselt, N. van, & Laar, M. van (2013). Het grote
uitgaansonderzoek. Utrecht: Trimbos-instituut.
Gouwe, D. van der (2013). DIMS Jaarbericht 2012. Utrecht: Trimbos-instituut.
IVZ (2002, 2003, 2013). Kerncijfers verslavingszorg 2001, 2002 en 2011. Houten: Stichting Informatie Voorziening Zorg.
IVZ (2013). GHB hulpvraag in Nederland: Belangrijkste ontwikkelingen van
de hulpvraag voor GHB-problematiek in de verslavingszorg 2007-2012.
Houten: Stichting Informatie Voorziening Zorg.
Kerssemakers, R., Meerten, R. van, Noorlander, E., & Vervaeke, H. (red.)
(2008). Drugs en alcohol: Gebruik, misbruik en verslaving. Houten: Bohn
Stafleu van Loghum.
Korf D.J. (2004). Sterke wiet een onderzoek naar blowgedrag, schadelijkheid en
afhankelijkheid van cannabis. Amsterdam: Rozenbergh Publishers.
Laar, M.W. van, Cruts, A.A.N., Ooyen-Houben, M.M.J. van, Meijer,
R.F., Brunt,T., Croes, E.A., & Ketelaars, A.P.M. (2012). Nationale Drug
Monitor 2011. Utrecht: Trimbos-instituut.
Lammers, J., Kuntsche, E., Engels, R., Wiers, R., & Kleinjan, M. (2013).
Mediational relations of substance use risk profiles, alcohol-related
outcomes, and drinking motives among young adolescents in the
Netherlands. Drug and Alcohol Dependence, 133(2), 571-579.
Nabben, T., Benschop, A., & Korfd, D.J. (2012). Antenne 2011: Trends in
alcohol, tabak en drugs bij jonge Amsterdammers. Amsterdam: Rozenberg
Publishers.
Niesink, R.J.M., & Laar, M. van (2012). THC, CBD en gezondheidseffecten
van wiet en hasj: Recente inzichten. Utrecht, Trimbos-instituut.
Poel, A. van der, Doekhie, J.Verdurmen, J. Korf, D. & Laar, M. van (2010).
Feestmeter 2008-2009: Uitgaan en middelengebruik onder bezoekers van
party’s en clubs. Utrecht: Trimbos-instituut.
Rigter, S., & Niesink, R. (2011). THC monitor. Utrecht:Trimbos-instituut.
246
Pubers en uitgaan_v4_literatuurlijst.indd 246
11-02-14 07:32
Literatuur
Rooij, A.J. van, Schoenmakers,T.M. & Mheen, D. van de (2011).Nationaal
Prevalentie Onderzoek Middelengebruik 2009: De kerncijfers.NPO. Rotterdam: IVO.
Sentse, M., Dijkstra, J.K., Lindenberg, S., Ormel, J., & Veenstra, R. (2010).
The delicate balance between parental protection, unsupervised
wandering, and adolescents’ autonomy and its relation with antisocial
behavior: The TRAILS Study. International Journal of Behavioral Development, 34(2), 159-167.
Snoek, A., Wits, E., & Stel, J. van der (2010). Kwetsbare groepen jeugdigen
en (problematisch) middelengebruik: Visie en interventiematrix. Rotterdam:
IVO.
Stolte, E. (2010). GHB. Amsterdam: Stichting Consument en Veiligheid.
Verdurmen, J., Monshouwer, K., Dorsselear, S. van, Lokman, S., Vermeulen-Smit, E., & Vollebergh, W. (2012). Jeugd en riskant gedrag 2011:
Kerngegevens uit het peilstationsonderzoek scholieren. Utrecht: Trimbosinstituut.
Verheij, M.M., Veenvliet J.V., Groot Kormelink, T., Steenhof. M, &
Cools, A.R. (2009). Individual differences in the sensitivity to serotonergic drugs: a pharmacobehavioural approach using rats selected
on the basis of their response to novelty. Psychopharmacology (Berl)
2009;205:441–455.
Vogels, N., & Croes, E. (2012). Monitor drugsincidenten: Factsheet 2011.
Utrecht: Trimbos-instituut.
Voorham, L, & Buitenhuis, S. (2012). GHB-gebruikers in beeld: een typering
van de GHB-gebruiker en hun bereikbaarheid. Utrecht: Trimbos-instituut.
Wetherell, M.A., & Montgomery, C. (2013). Basal functioning of the
hypothalamic-pituitary-adrenal (HPA) axis and psychological distress
in recreational ecstasy polydrug users. Psychopharmacology (Berl), 5
november.
Wisselink, D.J., Kuijpers, W.G.T., & Mol, A. (2013). Kerncijfers verslavingszorg 2013. LADIS: Houten.
Intermezzo: Piepende oren
Coenen, K. (2013). Analyse Hoortesten Nationale Hoorstichting 2012. Den
Haag: Nationale Hoorstichting.
Beach, E.F., Williams, W. & Gilliver, M. (2012 ). A qualitative study of
247
Pubers en uitgaan_v4_literatuurlijst.indd 247
11-02-14 07:32
Literatuur
earplug use as a health behavior: the role of noise injury symptoms,
self-efficacy and an affinity for music. Journal of Health Psychology
17(2):237-46.
Gorter, A.F.(2012). Gehoorschade als gevolg van harde muziek: risicogedrag en
misconcepties onder uitgaanspubliek. Resultaten vragenlijstonderzoek onder
130.000 bezoekers van muzieklocaties en –evenementen. Den Haag: Nationale Hoorstichting.
Rijs, K., Meeuse, J., Jurg, M., & Bouman, M. (2007). Deelrapport formatief
onderzoek uitgaanspubliek. Meningen van jongeren over uitgaan en harde
muziek. Gouda/Amsterdam: Centrum Media & Gezondheid en
GGD-Amsterdam.
Vogel, I., Brug, J., Ploeg, C.P. van der & Raat, H. (2010). Young people:
taking few precautions against hearing loss in discotheques. Journal of
Adolescent Health. 2010. May;46(5):499-502.
Vogel, I., Verschuure, H., Ploeg, C.P. van der, Brug, J.,& Raat, H. (2010).
Estimating adolescent risk for hearing loss based on data from a
large school-based survey. American Journal of Public Health. 2010
Jun;100(6):1095-100.
6 Opgefokt en agressief
Bevilacqua, L., et al. (2010). A population-specific HTR2B stop codon
predisposes to severe impulsivity. Nature, 468(7327), 1061-1066.
Bieleman, B., Maarsingh, H. & Meijer, G. (1998). Aangeschoten Wild:
Onderzoek naar Jongeren, Alcohol, Drugs en Agressie tijdens het Uitgaan.
Groningen: Stichting Intraval.
Bervoets, E., Koeman, N., Dijk, N. Van der Torre, E.J. & De Groot, R.
(2008). Wat kan hier? Veiligheidsanalyse Rembrandtplein en Leidseplein:
(uitgaans)geweld, maatregelen, effecten. Den Haag: Boom Juridische Uitgevers.
Bommel, M. van, Prooijen, J.W. van, Elffers, H., & Lange, P.A.M. van
(2013). Intervene to be seen: The power of a camera in attenuating the
bystander effect. Social Psychological and Personality Science, 11 oktober.
Bowen, K. L., Morgan, J. E., Moore, S. C. and Van Goozen, S. H. M.
(2013). Young offenders? Emotion recognition dysfunction across
emotion intensities: Explaining variation using psychopathic traits,
conduct disorder and offense severity. Journal of Psychopathology and
Behavioral Assessment.
248
Pubers en uitgaan_v4_literatuurlijst.indd 248
11-02-14 07:32
Literatuur
Brickley, M.R., & Shepherd, J.P. (1995). The relationship between alcohol intoxication, injury severity and Glasgow Coma Score in assault
patients. Injury, 26, 311-314.
Chermack, S., & Taylor, S. (1995). Alcohol and human physical aggression: Pharmacological versus expectancy effects. Journal of Studies on
Alcohol, 56, 449-456.
Chermack, S.T. & Giancola, P.R. (1997). The relation between alcohol
and aggression: An integrated biopsychosocial conceptualization. Clinical Psychology Review. 1997;17(6):621-649.
Eisenegger, C., Naef, M., Snozzi, R., Heinrichs, M., & Fehr, E. (2010).
Prejudice and truth about the effect of testosterone on human bargaining behaviour. Nature, 463(7279), 356-359.
Erpecum, I. van (2005). Van afzijdigheid naar betrokkenheid. Den Haag:
CCV.
Farrington, B.C., & Welsh, D.P. (2002). Improved street lighting and crime
prevention. Stockholm: Swedish Council for Crime Prevention.
Ferwerda, H., & Beke, B. (1998). Uitkomsten van het Twaalf Stedendebat
Geweld op straat: Hoofdlijnen en suggesties voor beleid. Den Haag: Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
Ferwerda, H., Hasselt, N. van, Ham,T. van, & Voorham, L. (2012). De juiste
snaar. Arnhem: Bureau Beke.
Ferwerda, H., I. van Leiden & Van Ham. Het nieuwe hooliganisme. Justitiële verkenningen, jrg. 36, 2010, p. 54‑68
Fulwiler, C., Eckstine, J., & Kalsy, S. (2005). Impulsive-aggressive traits,
serotonin function, and alcohol-enhanced aggression. Journal of clinical
pharmacology, 45, 94-100.
Geniole, S.N., Carré, J.M., & McCormick, C.M. (2011). State, not trait,
neuroendocrine function predicts costly reactive aggression in men
after social exclusion and inclusion. Biological Psychology, 87, 137145.
Graham, K. & R. Homel (2008). Raising the bar: Preventing aggression in and
around bars,pubs and clubs.Cullompton, Willan Publishing,2008
Godlaski, A.J. & Giancola, P.R. (2009). Executive functioning, irritability, and alcohol-related aggression. Psychology of Addictive Behaviors Sep;23(3):391-403.
Groot, I. de, & Land, M. van der (2012). Ingenomen en uitgehaald: Alcohol en geweld in Amsterdamse uitgaanssettings. Amsterdam:VU, 2012.
Hasselt, N. van (2012). De explosieve mix in Haren. Utrecht: Trimbos-instituut.
249
Pubers en uitgaan_v4_literatuurlijst.indd 249
11-02-14 07:32
Literatuur
Hughes, K., Anderson, Z., Morleo, M., & Bellis, M. (2008). Alcohol,
nightlife and violence: The relative contributions of drinking before
and during nights out to negative health and criminial justive outcomes. Addiction, 103, 60-65.
Krul, J., & Sannen, A. (2013). Factsheet opwindingsdelier. Utrecht: Trimbosinstituut.
Laan, A.M., & Blom, M. (2011). Jeugdcriminaliteit in de periode 1996-2010.
Den Haag: CBS.
Leest, W. van der (2013). Geweld: Analyse van de aard, omvang en ontwikkeling van expressief geweld in Nederland. Zoetermeer: Nationale Politie, Dienst Landelijke Informatie Organisatie, Landelijk Programma
Aanpak Geweld.
Lemmers, L., Riper, H. & Cuijpers, P. (2005). Alcohol en uitgaansgeweld.
MGV. Maandblad geestelijke volksgezondheid, 60, 395-410.
Loef, L., Heijke, M., & Dijk, B. van (2011). Typologie van plegers van geweldsdelicten. Amsterdam: DSP-Groep.
Marsh, P. & Fox Kibby, K. (1992). Drinking and Public Disorder: A Report of
Research Conducted for the Portman Group by MCM Research. London:
Portman Group. Peter Marsh, Kate Fox Kibby, Drinking and Public
Disorder
Miczek, K.A., et al. (1994). Alcohol, drugs of abuse, aggression, and violence. In: Reiss, A.J., & Roth, J.A. (red.), Understanding and Preventing
Violence 3 (pp. 377-570). Washington, DC: National Academy Press.
Montoya, E.R., Terburg, D., Bos, P.A., & Honk, E.J. van (2012). Testosterone, cortisol, and serotonin as key regulators of social aggression:
A review and theoretical perspective. Motivation and emotion, 36(1),
65-73.
Muller, E., & Rosenthal, U. Zannoni, M., Ferwerda, H., & Schaap, S.
D. (2009). Strandrellen in Hoek van Holland. Dancefestival Veronica Sunset Grooves, 22 augustus 2009. Den Haag/Arnhem, COT/
Bureau Beke.
Nabben, T. (2010). High Amsterdam: Ritme, roes en regels in het uitgaansleven.
Amsterdam: Ton Nabben.
Nobelen, D. van, & Leest, W. van der (2011). Geweld als experiment of
structureel? Jeugdige geweldplegers door de jaren heen. Secondant
2011 (6), 37-41.
Nordrum, I., Eide, T.J., & Jørgensen, L. (2000). Alcohol in a series of
medico-legally autopsied deaths in northern Norway 1973-1992.
Forensic Science International, 110, 127-137.
250
Pubers en uitgaan_v4_literatuurlijst.indd 250
11-02-14 07:32
Literatuur
Peeck, V. (2012) Jong, slachtoffer en dader – slachtoffer- en daderschap
van geweld. Secondant 6, 38-41.
Popma, A. (2006). Neurobiological factors of antisocial behaviour in delinquent
male adolescents (dissertatie).. Amsterdam:Vrije Universiteit.
Quigg, Z., Hughes, K., Bellis, M., Calafat, A., Hasselt, N. van & Kosir, M.
(in press). Incidents of harm in European drinking environments and
relationships with venue and customer charecteristics. International
Journal of Alcohol and Drug Research.
Ronay, R., & Hippel,W. von (2010).The presence of an attractive woman
elevates testosterone and physical risk-taking in young men. Social
Psychological and Personality Science, 1, 57-64.
Rossow, I., & Norström, T. (2011). The impact of small changes in bar
closing hours on violence.The Norwegian experience from 18 cities.
Addiction, 107(3), 530-537.
Shepherd, J.P.,Sutherland, I. & Newcombe, R.G. (2006). Relations
between alcohol, violence and victimization in adolescence. Journal of
Adolescence. 2006 Aug;29(4):539-53.
Slotboom, A., Wong, T.M.L., Swier, C., & Broek, T.C. van der (2011).
Delinquente meisjes. Den Haag: Boom juridische uitgevers.
Smucker-Barnwell, S., Borders, A., & Earleywine, M. (2006). Alcoholaggression expectancies and dispositional aggression moderate the
relationship between alcohol consumption and alcohol-related violence. Aggressive Behaviors, 32, 517-525.
Veenstra, R., Huitsing, G., Dijkstra, J.K., & Lindenberg, S. (2010). Friday
on my mind: The relation of partying with antisocial behavior of
early adolescents. Journal of Research on Adolescence, 20(2), 420-431.
Weenink, D. (2011). Geweld en de alcoholcultuur van plattelandsjongeren. Justitiële verkenningen,Vol. 37, No. 4, p.43-64.
Wells, S., Graham, K., Tremblay, P. F. (2009). Every male in there is your
competition: young men’s perceptions regarding the role of the drinking setting in male-to-male barroom aggression. Substance Use and
Misuse 44, 1434–62.
Wilson, M., & Daly, M. (1985). Competitiveness, risk-taking and violence: The young male syndrome. Ethology & Sociobiology, 6, 59-73.
Zhong, C., Bohns, V., & Gino, F. (2010). Good lamps are the best police:
Darkness increases dishonesty and self-interested behavior. Psychological Science, 21(3), 311-314.
251
Pubers en uitgaan_v4_literatuurlijst.indd 251
11-02-14 07:32
Literatuur
7 Opgewonden en onervaren
Abbey, A. (2002). Alcohol-related sexual assault: A common problem
among college students. Journal of Studies on Alcohol, Supplement 14,
118–128.
Abbey, A., & Harnish, R. J. (1995). Perception of sexual intent: The role
of gender, alcohol consumption, and rape supportive attitudes. Sex
Roles, 32, 297-313.
Agnew, R., & Petersen, D.M. (1989). Leisure and delinquency. Social Problems, 36, 332-350.
Bellis M.A., Hughes K. & Calafat A. (2008). Sexual uses of alcohol and
drugs and the associated risks: a cross-sectional study of young people
in nine European studies. BMC Public Health 2008;8:155.
Bogt, T. ter, Soitos, S., & Delsing, M. (2011). Music listening in adolescence. In: Encyclopedia of Adolescence, 2011, 240-250.
Bogt,T.F.M. ter, Engels, R.C.M.E., Bogers, S., & Kloosterman, M. (2010).
‘Shake it baby, shake it’: Media preferences, sexual attitudes and gender stereotypes among adolescents. Sex Roles, 63, 844-859.
Buffum, J., Moser, C. and Smith, D. (1988). Street drugs and sexual function. In Sitsen JMA. Handbook of Sexology. Volume VI. The pharmacology and endocrinology of sexual function. Amsterdam: Elsevier.
Cagiano, R., Bera, I., Sabatini, R., Flace, P., Vermesan, D., Vermesan, H.,
Dragulescu, S.I., Bottalico, L., & Santacroce, L. (2008). Effects on rat
sexual behaviour of acute MDMA (ecstasy) alone or in combination
with loud music. European Review for Medical and Pharmacological Sciences, 12(5), 285-292.
Cense, M. & van Dijk, L. (2010), Niet zomaar seks. Jongeren over seks en
grenzen. Utrecht: Rutgers WPF.
Club Judge (2010). De 100 beste clubs van Nederland. Amstelveen: House
of knowledge.
Corcoran, K. J., & Thomas, L. R. (1991).The influence of observed alcohol
consumption on perceptions of initiation of sexual activity in a college
dating situation. Journal of Applied Social Psychology, 21, 500 -507.
Cunningham, M.R. (1986). Measuring the physical in physical attractiveness: Quasi-experiments on the sociobiology of female facial beauty.
Journal of Personality and Social Psychology, 50(5), 925-935.
Dermen, K.H. & Cooper, M.L. (2000). Inhibition conflict and alcohol
expectancy as moderators of alcohol’s relationship to condom use.
Exp. Clin. Psychopharmacol. 8: 198-206, 2000.
252
Pubers en uitgaan_v4_literatuurlijst.indd 252
11-02-14 07:32
Literatuur
Doornwaard, S.M., Eijnden, R.J.J.M. van den, Lugtig, P.J., Bogt, T.F.M.
ter, & Overbeek, G.J. (2012). Ontwikkelingstrajecten in en voorspellers voor het gebruik van seksueel expliciet internetmateriaal. Kind
en Adolescent, 33(4), 226-238.
Durante, K.M., Li, N.P., & Haselton, M.G. (2008). Changes in women’s
choice of dress across the ovulatory cycle: Naturalistic and laboratory
task-based evidence. Personality and Social Psychology Bulletin, 34, 14511460.
Factsheet Chlamydia Screening 2008-2010: resultaten, conclusies en aanbevelingen.
Felten H, Jansen K, Brants L, (2009), Seksualisering: “Je denkt dat het normaal is…”Onderzoek naar de beleving van jongeren Utrecht: Movisie.
Fink, B., Hugill, N., & Lange, B.P. (2012). Women’s body movements are
a potential cue to ovulation. Personality and Individual Differences, 53,
759-763.
George, W. H., Gournic, S. J., & McAfee, M. P. (1988). Perceptions of
postdrinking female sexuality: Effects of gender, beverage choice, and
drink payment. Journal of Applied Social Psychology, 18, 1295-1317.
Goossens, F., Frijns, T., Hasselt, N. van, & Laar, M. van (2013). Het grote
uitgaansonderzoek. Utrecht: Trimbos-instituut.
Graaf, H. de, Kruijer, H., Acker, J. van, & Meijer, S. (2012). Seks onder je
25e 2: Seksuele gezondheid van jongeren in Nederland anno 2012. Delft:
Eburon.
Halpern, C.T., Kaestle, C.E. & Hallfors, D.D. (2007). Perceived physical
maturity, age of romantic partner, and adolescent risk behavior. Prev
Sci. 2007 Mar;8(1):1-10.
Hall, J. & Moore, C. (2008). Drug facilitated sexual assault – A review.
Journal of Forensic and Legal Medicine 2008; 15:291-297.
Harreveld, C. (2008). Ongewenste seks tijdens het uitgaan: Wanneer ‘ja’ tot
spijt leidt en ‘nee’ niet wordt gerespecteerd. Masterthesis. Utrecht: Universiteit Utrecht.
Hasselt, N. van, & Wit, J. de (2013). Let’s talk about sex. Verslaving, 9(2),
43-58.
Havighurst, R.J. (1971). Developmental Tasks and Education (derde editie).
New York: Longman.
Hughes, S.M., Harrison, M.A., & Gallup, G.G. (2007). Sex differences in
romantic kissing among college students: An evolutionary perspective. Evolutionary Psychology, 5, 612-631.
Jamaingal-Jones, D., Pritchard, A., & Morgan, N. (2010). Going the dis-
253
Pubers en uitgaan_v4_literatuurlijst.indd 253
11-02-14 07:32
Literatuur
tance: Locating journey, liminality and rites of passage in dance music
experiences. Leisure Studies, 29(3), 253-268.
Keijsers, L. (2013). Waarom tieners zo irritant kunnen zijn: En hoe je daar als
ouder mee kunt leren leven. Houten: Lannoo campus.
Kuyper, L., Wit, J. de, & Adam, P. (2010). Laat je nu horen! Een onderzoek
naar grensoverschrijdende seksuele ervaringen en gedragingen onder jongeren.
Utrecht: Universiteit Utrecht.
Kuyper, L.,Wit, J. de, Adam, P.,Woertman, L., & Berlo,W. van (2009). Laat
je nu horen! Een onderzoek naar grensoverschrijdende seksuele ervaringen
en gedragingen onder jongeren. Utrecht: Universiteit Utrecht/Rutgers
Nisso Groep.
Lovatt, P. (2011). Dance confidence, age and gender. Personality and Individual Differences, 50(5), 668-672.
Mann, S., Brima, N., & Stephenson, J. (2010). Early alcohol use and sexual
activity in young people: A secondary analysis of the Ripple and
Share school survey data. HIV Medicine, 11(Suppl. 1), P86.
McElrath, K. (2005). Ecstasy users’ perceptions about sexuality and sexual
risk. Substance Use and Misuse, 40, 1461-1477.
Mieras. M. (2010). Liefde.Wat hersenonderzoek onthult over de klik, de kus en
al het andere. Amsterdam: NieuwAmsterdam.
Miller, G., Tybur, J.M., Jordan, B.D., et al. (2007). Ovulatory cycle effects
on tip earnings by lap dancers: Economic evidence for human estrus?
Evolution and Human Behavior, 28, 375-381.
Mohler-Kuo, M., Dowdall, G., Koss, M. & Wechsler, H. (2004). Correlates of rape while intoxicated in a national sample of college women.
Journal of Studies on Alcohol, 65, 37-45.
Nater, U.M., Krebs, M., & Ehlert, U. (2004). Sensation seeking, music
preference, and psychophysiological reactivity to music. Musicae Scientiae, 9(2), 239-254.
Nationaal Kompas Volksgezondheid\Gezondheidstoestand\Ziekten en aandoeningen\Infectieziekten\Soa\Chlamydia (geraadpleegd 14 juni 2013).
Neave, N, MrCarty, K, Freynik, J, Caplan, N, Honekopp, J & Fink, B.
(2010). Male dance moves that catch a woman’s eye. Biology Letters, 8
September.
Nicholson, K. L. & Balster, R. L. (2001) GHB: a new and novel drug of
abuse. Drug and Alcohol Dependence, 63, 1 -22.
Nikken, P., & Graaf, H. de (2011). Seks in de media:Wat doen jongeren ermee?
Een onderzoek met twee metingen. Utrecht: Nederlands Jeugdinstituut/
Rutgers WPF.
254
Pubers en uitgaan_v4_literatuurlijst.indd 254
11-02-14 07:32
Literatuur
Parks, K.A., Hsieh, Y.P., Collins, R.L. & Levonyan-Radloff, K. (2011).
Daily assessment of alcohol consumption and condom use with
known and casual partners among young female bar drinkers. AIDS
Behavior. 2011 Oct;15(7):1332-41.
Peter, J. & Valkenburg, P. (2010). Processes underlying the effects of adolescents’ use of sexually
explicit internet material: The role of perceived realism. Communication
Research, 37, 375-399.
Portegijs, W., Hermans, B., & Lalba, V. (2006). Emancipatiemonitor 2006:
Veranderingen in de leefsituatie en levensloop. Den Haag: SCP.
Prins, M. (2008). De deugd van tegenwoordig: Onderzoek naar jongeren en hun
grenzen. Nijmegen: Radboud Universiteit Nijmegen.
Proudfoot P., Heubeck B., Ward J. & Degenhardt L. (2011) Ecstasy use,
outcome expectancies, and sexual risk taking. Australian Psychologist.
Vol.46(4), Dec 2011, pp. 219-228.
Rehm, J., Shield, K.D., Joharchi, N., & Shuper, P.A. (2012). Alcohol consumption and the intention to engage in unprotected sex: Systematic
review and meta-analysis of experimental studies. Addiction, 107(1),
51-59.
Ronen, S.(2010). Grinding On the Dance Floor. Gendered Scripts and
Sexualized Dancing at College Parties. Gender & Society 2010 24: 355
Selfhout, M. (2009). Me, myself, and you: Friendships in adolescence. Dissertatie. Utrecht: Universiteit Utrecht.
Spronsen en partners (2012). De discotheek in beeld. Factsheet. Spronsen
en partners horeca-advies.
Stulhofer A, Bac´ak V, Ajdukovic´ D & Graham C. (2010). Understanding
the association between condom use at first and most recent sexual
intercourse: an assessment of normative, calculative, and habitual
explanations. Social Science & Medicine. 2010; 70:2080-4.
Taggart, C.A, Parks, K.A , Levonyan-Radloff,K & Hequembourg, A.
(2009) A Qualitative Comparison of Alcohol and Non-Alcohol Involved
Sexual Aggression in a Sample of College Women. Presented at Research
Society on Alcoholism Annual Meeting: San Diego, California, June
2009.
Verdurmen, J., Monshouwer, K., Dorsselear, S. van, Lokman, S., Vermeulen-Smit, E., & Vollebergh, W. (2012). Jeugd en riskant gedrag 2011:
Kerngegevens uit het peilstationsonderzoek scholieren. Utrecht: Trimbosinstituut.
Visser, R. de & Smith, R. (2001). Relationship between sexual partners
255
Pubers en uitgaan_v4_literatuurlijst.indd 255
11-02-14 07:32
Literatuur
influences rates and correlates of condom use. AIDS Education and
Prevention. 2001; 13:413–427.
Wetboek van Strafrecht Titel XIV. Misdrijven tegen de zeden, artikel 247.
Wouters, C. (2012). De jeugd van tegenwoordig: Emancipatie van liefde en
lust sinds 1880. Amsterdam: Atheneum—Polak & Van Gennep. www.
aidsfonds.nl/kennis/geschiedenis (geraadpleegd 12 december 2013).
www.Jong030.nl (geraadpleegd 10 oktober 2013; bericht is van mei
2011). www.reguliers.net/geschiedenis.php (geraadpleegd 10 oktober 2013). http://www.rivm.nl/Documenten_en_publicaties/Algemeen_Actueel/Nieuwsberichten/2013/Meer_mensen_bezoeken_
SOA_poliklinieken_met_chlamydia_en_gonorroe_infecties (geraadpleegd 12 december 2013).
8 De rit naar huis
Blomberg, R.D., Peck, R.C., Moskowitz, H., Burns, M., & Fiorentino, D.
(2005). Crash risk of alcohol involved driving: A case-control study. Stamford: Dunlap.
CBS Statline, 2013.
Club Judge (2010). De 100 beste clubs van Nederland. Amstelveen: House
of knowledge.
Dunlop, S.M., & Romer, D. (2010). Adolescent and young adult crash
risk: Sensation seeking, substance use propensity and substance use
behaviors. Journal of Adolescent Health, 46(1), 90-92.
Ginsburg, K.R., Durbin, D.R., García-España J.F., Kalicka, E.A., &
Winston, F.K. (2009). Associations between parenting styles and teen
driving, safety-related behaviors and attitudes. Pediatrics. 124(4):1040-51.
Goldenbeld, C., & Houwing, S. (2001). De rijvaardigheid en trainbaarheid
van jonge verkeersdeelnemers. R-2001-16. Leidschendam: SWOV.
Goossens, F., Frijns, T., Hasselt, N. van, & Laar, M. van (2013). Het grote
uitgaansonderzoek. Utrecht: Trimbos-instituut.
Groeger, J.A. (2006). Youthfulness, inexperience, and sleep loss: the
problems young drivers face and those they pose for us. Injury
Prevention.2006;12:i19-i24
Hels, T., Bernhoft, I.M., Lyckegaard, A., Houwing, S., et al. (2011). Risk of
injury by driving with alcohol and other drugs. Brussel: European Commission, DRUID.
256
Pubers en uitgaan_v4_literatuurlijst.indd 256
11-02-14 07:32
Literatuur
Houwing, S., Hagenzieker, M., Mathijssen, R., Bernhoft, I.M., et al
(2011).Prevalence of alcohol and other psychoactive substances in drivers in
general traffic: Part 1: General results; Part 2: Country reports.
Deliverable 2.2.3 of DRUID, Driving Under the Influence of Drugs,
Alcohol and Medicines. European Commission, Brussels.
Jonah, B.A., Thiessen, R., & Au-Yeung, E. (2001). Sensation seeking, risky
driving and behavioral adaptation. Accident Analysis & Prevention, 33(5),
679-684.
Kemler, H.J., Braam, H., Lanen, F. van, & Dekker, R. (2007). Veiligheidsbarometer 13 tot en met 18 jarigen. Intern rapport 398. Amsterdam: Stichting Consument en Veiligheid.
Laar, M.W. van, Cruts, A.A.N., Ooyen-Houben, M.M.J. van, Meijer,
R.F., Brunt,T., Croes, E.A., & Ketelaars, A.P.M. (2012). Nationale Drug
Monitor 2011. Utrecht: Trimbos-instituut.
Ligtermoet, D. & Krose, P. (2011). Ernstige verkeersongevallen met jonge
beginnende bestuurders
Een analyse van politiedossiers. Delft: Ministerie van Infrastructuur en
Milieu/Rijkswaterstaat Dienst Verkeer en Scheepvaart.
Mathijssen, R., & Houwing, S. (2005). The prevalence and relative risk of
drink and drug driving in the Netherlands: A case-control study in the Tilburg
police district (R-2005-9). Leidschendam: SWOV.
Nyberg, A., & Gregersen, N.P. (2007). Practicing for and performance on
drivers license tests in relation to gender differences in crash involvement among novice drivers. Journal of Safety Research, 38, 71-80.
OECD-ECMT. (2006). Young drivers: the road to safety. Paris: Organisation for Economic Co-operation and Development OECD; European Conference of Ministers of Transport ECMT’ Olkkonen, S. &
Honkanen, R. (1990). The role of alcohol in nonfatal bicycle injuries. In:
Accident Analysis & Prevention, vol. 22, nr. 1, p. 89-96
Reurings, M.C.B. (2010). Hoe gevaarlijk is fietsen in het donker? Een analyse
van fietsongevallen naar lichtgesteldheid. Leidschendam: SWOV.
Schoon, C.C. & Goldenbeld, C. (2003). Jonge brom- en snorfietsers: Kan hun
ongevalskans sterk omlaag? Leidschendam: SWOV.
Simons-Morton, B.G., Ouimet, M.C., Zhang, Z., Klauer, S.E., et al.
(2011). The effect of passengers and risk-taking friends on risky driving and crashes/near crashes among novice teenagers. Journal of Adolescent Health, 49(6), 587-593.
SWOV (2009). Factsheet Brom- en snorfietsen. Leidschendam: SWOV.
SWOV (2010). Factsheet jonge beginnende automobilisten. Leidschendam:
257
Pubers en uitgaan_v4_literatuurlijst.indd 257
11-02-14 07:32
Literatuur
SWOV.
SWOV (2011). Factsheet rijden onder invloed van alcohol. Leidschendam:
SWOV.
SWOV (2011). Factsheet Rijden onder invloed van drugs en geneesmiddelen.
Leidschendam: SWOV.
SWOV (2012). Factsheet jonge automobilisten en hun jonge passagiers. Leidschendam: SWOV.
SWOV (2013). Factsheet Risico in het verkeer. Leidschendam: SWOV.
Twisk, D., & Vlakveld,W. (2011). RoadSense: A success? Effects on behavioural
intention and opinions. Leidschendam: SWOV.
Twisk, D.A. & Reurings, M. (2013). An epidemiological study of the risk
of cycling in the dark: the role of visual perception, conspicuity and
alcohol use. Accident: Analysis and Prevention. 2013 Nov;60:134-40.
Vlakveld, W.P. (2011). Hazard anticipation of young novice drivers: Assessing
and enhancing the capabilities of young novice drivers to anticipate latent
hazards in road and traffic situations. Proefschrift Rijksuniversiteit Groningen. Leidschendam: SWOV.
Wegenverkeerswet, artikel 5 en 6.
9 Verstoorde slaap
Axelsson, J., Sundelin, T., Ingre, M., Someren, E.J. van, Olsson, A., &
Lekander, M. (2010). Beauty sleep: Experimental study on the perceived health and attractiveness of sleep deprived people. BMJ, 341,
c6614.
Carskadon, M. A., & Acebo, C. (2002). Regulation of sleepiness in adolescents: Update, insights, and speculation. Sleep, 25(6), 606-614.
Crowley, S.J., & Carskadon, M.A. (2010). Modifications to weekend recovery sleep delay circadian phase in older adolescents. Chronobiology
International, 27(7), 1469-1492.
Crowley, S.J., & Carskadon, M.A. (2010). Modifications to weekend recovery sleep delay circadian phase in older adolescents. Chronobiology
International, 27(7), 1469-1492.
Dahl, .R.E. & Lewin, D.S. (2002). Pathways to adolescent health sleep
regulation and behavior. Journal of Adolescent Health. 2002 Dec;31(6
Suppl):175-84. Review.
Dewald, J.F., Meijer, A.M., Oort, F.J., Kerkhof, G.A., & Bögels, S.M.
(2010). The influence of sleep quality, sleep duration and sleepiness
258
Pubers en uitgaan_v4_literatuurlijst.indd 258
11-02-14 07:32
Literatuur
on school performance in children and adolescents: A meta-analytic
review. Sleep Medicine Reviews, 14(3), 179-189.
Ebrahim, I.O., Shapiro, C.M., Williams, A.J., & Fenwick, P.B. (2013).
Alcohol and sleep: I. Effects on normal sleep. Alcohol: clinical and experimental research, 37(4), 539-549.
Everson C.A., & Szabo, A. (2011). Repeated exposure to severely limited
sleep results in distinctive and persistent physiological imbalances in
rats. PLoS One, 6(8), e22987.
Everson, C.A., Bergmann, B.M., & Rechtschaffen, A. (1989). Sleep deprivation in the rat: III. Total sleep deprivation. Sleep, 12(1), 13-21.
Feinberg, I. & Campbell, I.G (2012). Longitudinal sleep EEG trajectories
indicate complex patterns of adolescent brain maturation. AJP: Regulatory, Integrative and Comparative Physiology, 2012; 304 (4):
Franx, K., & Bouwmeester, J. (2010). Nulmeting wijziging toegangstijden
horeca. Hoorn: I&O Research.
Gangwisch, J.E., Babiss, L.A., Malaspina, D., Turner, J.B., Zammit, G.K.,
& Posner, K. (2010). Earlier parental set bedtimes as a protective factor
against depression and suicidal ideation. Sleep, 33(1), 97-106.
Giannotti, F., Cortesi, F., Sebastiani, T., & Ottaviano, S. (2011). Circadian
preference, sleep and daytime behaviour in adolescence. Journal of
Sleep Research, 11(3), 191-199.
Goossens, F., Frijns, T., Hasselt, N. van, & Laar, M. van (2013). Het grote
uitgaansonderzoek. Utrecht: Trimbos-instituut.
Groeger, J.A. (2006). Youthfulness, inexperience and sleep loss: The problems young drivers face and those they pose for us. Injury Prevention,
12(Suppl. 1), i19–i24.
Hagger, M.S.,Wood, C., Stiff, C. & Chatzisarantis, N.L. (2010). Ego depletion and the strength model of self-control: a meta-analysis. Psycholy
Bulletin. 2010 Jul;136(4):495-525.
Ishak, W.W., Ugochukwu, C., Bagot, K., Khalili, D. & Zaky, C. (2012).
Energy drinks: psychological effects and impact on well-being and
quality of life-a literature review. Innovations in Clinical Neuroscience.
2012 Jan;9(1):25-34.
Jaehne, A., Loessl, B., Bárkai, Z., Riemann, D., & Hornyak, M. (2009).
Effects of nicotine on sleep during consumption, withdrawal and
replacement therapy. Sleep Medicine Reviews, 13(5), 363-377.
Lenhart, A., Ling, R., Campbell, S. & Purcell,K. (2010). Teens and mobile
phones. Pew research Center/Communication Studies.
Lewy, A.J. & Lewy, A.J (2010), Depressive disorders may more commonly
259
Pubers en uitgaan_v4_literatuurlijst.indd 259
11-02-14 07:32
Literatuur
be related to circadian phase delays rather than advances: time will
tell. Sleep Medicine, 2010. 11(2): p. 117-8.
Maret, S., Faraguna, U., Nelson, A.B., Cirelli, C., & Tononi, G. (2011).
Sleep and waking modulate spine turnover in the adolescent mouse
cortex. Nature Neuroscience, 14(11), 1418-1420.
Mazur, A., Pace-Schott, E.F. & Hobson, J.A. (2002) The prefrontal cortex
in sleep. Trends in Cognitive Science 6:475–481.
Markwald, R.R., Melanson, E.L., Smith, M.R., Higgins, J., Perreault, L.,
Eckel, R.H., & Wright, K.P. Jr. (2013). Impact of insufficient sleep
on total daily energy expenditure, food intake, and weight gain. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America,
11 maart.
Matricciani, L.A., Olds, T.S., Blunden, S., Rigney, G., & Williams, M.T.
(2012). Never enough sleep: A brief history of sleep recommendations for children. Pediatrics, 129(3), 548-556. Review.
Meijer, A.M., Reitz, E., Dekovic´, M., Wittenboer, G.L. van den & Stoel,
R.D. (2010). Longitudinal relations between sleep quality, time in bed
and adolescent problem behaviour. Journal of Child Psycholy and Psychiatry. 2010 Nov;51(11):1278-86.
Millman, R.P., Working Group on Sleepiness in Adolescents/Young
Adults & AAP Committee on Adolescence (2005). Excessive sleepiness in adolescents and young adults: causes, consequences, and treatment strategies. Pediatrics. 2005 Jun;115(6):1774-86. Review.
Onyper, S.V., Thacher, P.V., Gilbert, J.W., & Gradess, S.G. (2012). Class
start times, sleep, and academic performance in college: A path analysis. Chronobiology International, 29(3), 318-335.
Roane, B.M., & Taylor, D.J. (2008). Adolescent insomnia as a risk factor
for early adult depression and substance abuse. Sleep, 31(10), 1351-1356.
Sadeh, A., Dahl, R.E., Shahar, G., & Rosenblat-Stein, S. (2009). Sleep
and the transition to adolescence: A longitudinal study. Sleep, 32(12),
1602-1609.
Schoon, C.C., & Goldenbeld, C. (2003). Jonge brom- en snorfietsers: Kan
hun ongevalskans sterk omlaag? Leidschendam: SWOV.
Short, M.A., Gradisar, M., Wright, H., Lack, L.C., Dohnt, H., & Carskadon, M.A. (2011). Time for bed: parent-set bedtimes associated with
improved sleep and daytime functioning in adolescents. Sleep, 34(6),
797-800.
Taheri, S., Lin, L,, Austin, D.,Young,T,, & Mignot, E. (2004). “Short Sleep
Duration Is Associated with Reduced Leptin, Elevated Ghrelin, and
260
Pubers en uitgaan_v4_literatuurlijst.indd 260
11-02-14 07:32
Literatuur
Increased Body Mass Index”. PLoS Med. 1 (3): e62.
Volkow, N.D., Tomasi, D., Wang, G.J., Telang, F., Fowler, J.S., Wang, R.L.,
Logan, J., Wong, C., Jayne, M., & Swanson, J.M. (2009). Hyperstimulation of striatal D2 receptors with sleep deprivation: Implications for
cognitive impairment. Neuroimage, 45(4), 1232-1240.
Volmer & Randler (map slap)
Wehr, T.A. (1992). In short photoperiods, human sleep is biphasic. Journal
of Sleep Research, 1(2), 103-107.
Werf, Y.D. van der, Altena, E., Schoonheim, M.M., Sanz-Arigita, E.J., Vis,
J.C., Rijke, W. de, & Someren, E.J. (2009). Sleep benefits subsequent
hippocampal functioning. Nature Neuroscience.2009 Feb;12(2):122-3.
10 Uitgaan vroeger en nu
Anderson, P. & Baumberg, B. (2006). Alcohol in Europe. A report for the
European Commission. London: Institute of Alcohol Studies.
Benschop, A., Nabben,T., & Korf, D. (2013). Antenne 2012:Trends in alcohol,
tabak en drugs bij jonge Amsterdammers. Amsterdam: Rozenberg Publishers.
Blok, G. (2011). Ziek of zwak: Geschiedenis van de verslavingszorg in Nederland. Amsterdam: Nieuwezijds.
Bicknese, L. & Slot, J. (2007). Vrijetijdsbesteding Amsterdamse jongeren 2006.
Amsterdam: Gemeente Amsterdam/ Dienst Onderzoek en Statistiek
(O+S).
Bogaarts, S. (2011). Etnische diversiteit en veranderingen in het stedelijk
nachtleven. Justitiële Verkenningen, 37.
Bogt, T. ter, & Hibbel, B. (2000). Wilde jaren: Een eeuw jeugdcultuur.
Utrecht: Lemma.
Broek, A. van den, & Keuzenkamp, S. (2008). Het dagelijks leven van allochtone stedelingen. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau.
Buikhuizen, W. (1965). Achtergronden van het nozemgedrag. Assen:Van Gorcum.
Calster, P.J.V. van, Leun, J.P. van der, & Hasselt, N. van (2009). The
Netherlands. In: Hadfield, Ph. (red.), Nightlife and crime: Social order
and governance in international perspective (pp. 99-115). Oxford: Oxford
University Press.
Chatterton, P., & Hollands, R. (2003). Urban nightscapes:Youth cultures, pleasure spaces and corporate power. New York: Routledge.
261
Pubers en uitgaan_v4_literatuurlijst.indd 261
11-02-14 07:32
Literatuur
Club Judge (2010). De 100 beste clubs van Nederland. Amstelveen: House
of knowledge..
Corstens,V., & Dijk, B. van (2013). Rauwer, lelijker & spontaner: Festivals
/ doe-het-zelf. NRC Next, 14 augustus 2013.
Crok ,S. Slot, J., Trip, D., & Kleinwolt, K. (2002). Vrijetijdsbesteding jongeren in Amsterdam. Amsterdam: Dienst Welzijn Amsterdam.
Deben, L. (2007). De Amsterdamse binnenstad en de openbare ruimte: Gebruik,
beheer en beleving. Amsterdam: Universiteit van Amsterdam.
Deursen, N. van & Rijpma, S. (2002). Tijdsbesteding en uitgaansgedrag van
Rotterdamse jongeren. Rotterdam: Centrum voor Onderzoek en Statistiek (COS).
Derks, M. (1982). Harten warm, hoofden koel: Katholieken en lichaamscultuur: Dans en sport, 1910-1940. Jaarboek van het Katholiek Documentatie Centrum, 100-130.
Deursen, N. van, & Rijpma, S. (2002). Tijdsbesteding en uitgaansgedrag van
Rotterdamse jongeren. Rotterdam: Centrum voor Onderzoek en Statistiek (COS).
Geldrop, M., & Heerwaarden, Y. van (2003). Uitgaansbeleving van Amsterdamse allochtone jongeren. Marokkaanse,Turkse, Surinaamse en Antilliaanse
jongeren aan het woord over uitgaan in Amsterdam. Amsterdam: DSPGroep.
Gemeente Amsterdam (2013). Amsterdam Noir. Amsterdam: Dienst
Ruimtelijke Ordening.
Goossens, F., Frijns, T., Hasselt, N. van, & Laar, M. van (2013). Het grote
uitgaansonderzoek. Utrecht: Trimbos-instituut.
Hickamn, T.A. (2002). Heroin Chic: The Visual Culture of Narcotic
Addiction. Third Text , Volume 16, Issue 2, 2002 http://blog.youngworks.nl/specials/report-het-nieuwe-uitgaan.
Hughes, K., Quigg, Z., Bellis, M.A., Hasselt, N. van, Calafat, A., Kosir,
M., Juan, M., Duch, M., & Voorham, L. (2011). Drinking behaviours
and blood alcohol concentration in four European drinking environments: A cross-sectional study. BMC Public Health, 11, 918.
Kaal, H. (2005). Verderfelijk vermaak: Het film-, toneel- en dansbeleid
van de burgemeesters van Amsterdam, Rotterdam en Den Haag tijdens de ‘roaring twenties’. Holland, 37, 259-277.
Kennedy, J. (1995). Nieuw Babylon in aanbouw: Nederland in de jaren zestig.
Amsterdam/Meppel: Boom.
Linden, J. van der, Knibbe, R.A., Verdurmen, J.E.E., & Dijk, A.P. van
(2004). Geweld bij uitgaan op straat: Algemeen bevolkingsonderzoek naar de
262
Pubers en uitgaan_v4_literatuurlijst.indd 262
11-02-14 07:32
Literatuur
invloed van alcohol- en drugsgebruik. Maastricht: Universiteit Maastricht.
Looze, M. de (2013). Young, wild and free?The social and cultural context of
adolescent risk behavior. Proefschift, Radboud Universiteit Nijmegen.
Luykx, P., & Slot, P. (red.) (1997). Een stille revolutie? Cultuur en mentaliteit
in de lange jaren vijftig. Hilversum:Verloren.
Metz, J. (2011). Kleine stappen, grote overwinningen: Jongerenwerk: historisch
beroep met perspectief. Amsterdam: SWP.
Ministerie van OCW (2013). Monitor Trends in Beeld. Zie www.trendsinbeeld.minocw.nl.
Mommaas, H. (2000). De vrijetijdsindustrie in stad en land: Een studie naar
de markt van belevenissen. Den Haag: Sdu.
Mutsaers, L. (2007). Op de maat en in de pas: De populaire danscultuur
in de stad Utrecht 1918-1940. In: Jaarboek Oud-Utrecht, [115]-170.
Nabben, T. (2010). High Amsterdam: Ritme, roes en regels in het uitgaansleven.
Amsterdam: Ton Nabben.
Nabben, T. (2013). Carnaval aan de Amstel. Agora, december.
Righart, H. (1995). De eindeloze jaren zestig: Geschiedenis van een generatieconflict. Amsterdam/Antwerpen: de Arbeiderspers.
Schaapmaker, M.P.C. (2011). Voorwoord in special Het uitgaansleven.
Justitiele verkenningen, 4/11, p.5-7. Den Haag, Boom.Spronsen, van &
Partners (2012). De discotheek in beeld: Jaargang: 2012. Warmond: Van
Spronsen & Partners horeca-advies.
Stel, J. van der (1995). Drinken, drank en dronkenschap: Vijf eeuwen drankbestrijding en alcoholhulpverlening in Nederland: Een historisch-sociologische
studie. Haarlem:Verloren.
Tas, A. (2011). Zedenverval in de ‘Roaring Twenties’: Nederlandse media over de
nieuwe feestende vrouwin binnen- en buitenland. Amsterdam: Jonge historici
schrijven geschiedenis.
Wouters, K. (1999). Ongewenschte muziek: De bestrijding van jazz en moderne
amusementsmuziek in Duitsland en Nederland 1929-1945. Den Haag: Sdu.
www.missethoreca.nl/Café/Nieuws/2010/7/Traditionele-discotheeksterft-langzame-dood-HOR035599W.
263
Pubers en uitgaan_v4_literatuurlijst.indd 263
11-02-14 07:32