พระมหาเผื่อน กิตตฺ โิ สภโณ
What is
Cognitive psychology ?
Cognitive psychology is scientific study of
the thinking mind and is concerned with :
• How we attain to and gain information about
this world
• How that information is stored and processed
by brain
• How can we solve problem, think, and formulate
language
• Cognitive psychology involves the total
range of psychological process-from
sensation to perception, neuroscience,
pattern recognition, attention,
consciousness, learning, memory, concept
formation, thinking, imaging, remembering,
language, intelligence, emotion and
developmental process.
Principal research area of cognitive
psychology
Cognitive neuroscience
Perception
Human and
artificial intelligence
Pattern recognition
Thinking and
concept formation
Developmental
psychology
Cognitive
psychology
Attention
Consciousness
Language
Memory
Imagery
Representation of knowledge
Domain of cognitive psychology
• Cognitive neuroscience
• Perception
• Pattern recognition
• Attention
• Consciousness
• memory
Representation of knowledge
• Imagery
• Language
• Developmental psychology
• Thinking and concept formation
• Human and artificial intelligence
Early thoughts on thinking
• ความรู ้ได้รับมา ถูกเก็บ เปลี่ยนรู ปและถูกใช้ได้อย่างไร? จิตสานึกคือ
อะไร? แนวคิดเกี่ยวกับจิตสานึกเดิมทีเป็ นอย่างไร? ธรรมชาติของการรับรู ้
และการจาคืออะไร? ความคิดคืออะไร? เราจะพัฒนาความสามารถเหล่านี้
ได้อย่างไร?
• ในยุคแรกนักวิชาการสนใจว่า ความรู ้มาจากไหนและเกิดขึ้นในใจ
อย่างไร?
• คาตอบแยกออกเป็ นสองทางคือ
• นักวิชาการสายประจักษ์นิยม(Empiricist)อธิ บายว่า ความรู ้เกิดจากประสบการณ์
• นักวิชาการสาย Nativist อธิ บายว่า ความรู ้ความรู ้เกิดจากลักษณะที่มีมาแต่กาเนิ ด
ของสมอง
Cognition in the Renaissance and beyond
• นักปรัชญาและนักเทววิทยาในยุคเรเนสซองส์ และยุคถัดมาส่ วนใหญ่ เชื่อว่ า ความรู้ เกิดจากสมอง
บางคนพยายามทีจ่ ะระบุว่าให้ ว่าสมองส่ วนไหนทางานด้ านใด
• ในช่ วงคริสต์ ศตวรรษที่ 18 นักปรัชญาแนวประจักษ์ วท
ิ ยาหลายคนเช่ น George Berkeley, David
Hume, James Mill and Steward Mill ชี้ว่า internal representation มี 3 ประการคือ
(1) เกิดเหตุการณ์ การรับสั มผัส
(2) การเก็บไว้ ในความทรงจา
(3) การนาข้ อมูลเก็บจาไว้ ออกมาใช้ ใหม่ ในรู ปของความคิด
• ช่ วงคริสต์ ศตวรรษที่ 19 เป็ นต้ นมาถือได้ ว่าจิตวิทยาได้ แยกตัวออกมาจากปรัญาอย่ างชัดเจนความรู้
ทางจิตวิทยาในยุคนีม้ าจากข้ อมูลเชิงประจักษ์ (empirical)มากกว่ าการใช้ การใคร่ ครวญ
(speculation) การทดลองของนักจิตวิทยาหลายคนเช่ น Wilhelm Wunt, Sir. Francis Galton,
Edward Titchener, William James ถือได้ ว่าเป็ นแม่ แบบของการค้ นหาองค์ ความรู้ทางจิตวิทยา
สมัยใหม่
Phrenological chart
Cognitive psychology: The early Twenty century
• จิตวิทยาแนวพฤติกรรมนิยม(behaviorism) ซึ่งเน้ นความเชื่อโยงระหว่ างสิ่ งเร้ าและการตอบสนอง
(stimuli-response)เริ่มเข้ ามามีบทบาท นอกจากนีก้ ลุ่มนักจิตวิทยาเกสตัลท์ ได้ สร้ างแนวคิดเกีย่ วกับ
internal representation ภายในบริบทของ isomorphism(ความสั มพันธ์ ระหว่ างการเป็ นตัวแทน
และความเป็ นจริง)
• ปี 1932 Edward Tolmand ได้ ก่อกาเนิดแนวคิด cognitive map จากการทดลองหนูกบ
ั เขาวงกต
• ในปี เดียวกันนั้น Sir. Frederick Bartlett จากมหาวิทยาลัยเคมบริดจ์ ได้ วจิ ัยพบว่ า ทัศนคติของ
ผู้อ่านมีผลต่ อความสามารถในการจะเรื่องราว แนวคิดเรื่อง Schema ของเขามีบทบาทต่ อทฤษฎี
ความจาในยุคต่ อมา
Cognitive psychology: as it is today
• ยุคปั จจุบน
ั ถือได้วา่ เป็ นยุค neocognitive revolution ซึ่งนักจิตวิทยาการรู ้
คิดและปัญญาได้หนั มาศึกษาเรื่ อง attention, memory, pattern recognition,
images, semantic organization, language processes, thinking,
consciousness สาเหตุมาจาก
• ความล้มเหลวของพฤติกรรมนิยม
• การเกิดขึ้นของทฤษฎีการสื่ อสาร
• ภาษาศาสตร์ สมัยใหม่
• การวิจยั เรื่ องความจา
• ความก้าวหน้าทางวิทยาการคอมพิวเตอร์ และเทคโนโลยี
• พัฒนาการด้านการรู ้คิดและปั ญญา
Cognitive model
Detection of
stimuli
Storage,
Transformation
of stimuli
Production of
response
• What is cognitive
• Mnemonics and
psychology
• Cognitive
neuroscience
• Perception and
attention
• Pattern recognition
• Consciousness
experts
• Memory
• Representation of
knowledge
• Mental imagery
• Language
• Cognitive development
• Thinking
Theories of Learning
• Edward Lee Thorndike
• Burrhush Frederic Skinner
• Ivan Petrovich Pavlov
• Albert Bandura
COGNITIVE PSYCHOLOGY AND
LEARNING
หัวข้ อ cognitive psychology
1. บทนำ(Introduction)
2. ประสำทวิทยำเกีย
่ วกับกำรรู ้ คิด และปั ญญำ(cognitive
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
neuroscience)
กำรรับรู ้และควำมตัง้ ใจ(perception and attention)
กำรรับรู ้รูปแบบ(Pattern recognition)
ภำวะสำนึกรู ้(Consciousness)
ควำมจำ(memory)
จินตนำกำร(Mental imagery)
ภำษำ(language)
พัฒนำกำรด ้ำนกำร รู ้ คิด และปั ญญำ(cognitive
development)
ควำมคิด(Thinking)