Sinir Fizyol.1
advertisement
SİNİR SİSTEMİ FİZYOLOJİSİ Yrd.Doç.Dr. Ercan ÖZDEMİR Sinir Sistemi Fonksiyonları Sinir sisteminin üç önemli fonksiyonu vardır: – Duysal – Reseptörler ile iç ve dış çevrenin denetimi Bütünleşme, kaynaşma Sensoriyal bilgileri toplayıp bunları işleyerek uygun cevapların oluşturulması - Motor Oluşan bu cevapların efektör sinyallerle uygun şekilde hedef organlara ulaştırılması Sinir sistemi bölümleri Merkezi sinir sistemi (CNS) – – beyin spinal kord Sinir sistemi bölümleri Periferik sinir sistemi (PNS): – – – Kranial ve spinal sinirler Ganglionlar Duysal reseptörler Alt grupları: – – Somatik Otonomik Motor komponent: – – – Enterik sempatik parasempatik Sinir Hücresi Nöronlar Sinir hücresi – – – Hücre gövdesi Dendritler Aksonlar Aksonal Transport Nöroglia CNS nöroglia PNS nöroglia Nöroglia – Nöronlardan daha çok sayıda Nöronları çok çeşitli yönlerden destekler İstirahat membran potansiyeli MP) –70 mV (range – 40 mV to –90 mv). RMP nöronda – Sonuçları: Zarın her iki yanındaki iyon konsantrasyonları eşit şekilde dağılmaz. Bunu sodyum ve potasyum pompaları sağlar İstirahat membran potansiyeli Dereceli potansiyeller (Elektrotonik) Dereceli potansiyel – Membran potansiyelinde lokal değişiklikler olur Stimuluslara cevaplar farklılıklar gösterir. – Ateşleme eşik sını- – rına yaklaşılması depolarizasyon şeklinde, – Eşik değerden uzaklaşılması ise hiperpolarizasyon şeklinde kendini gösterir. Aksiyon Potansiyel Membranın geçirgenliği artar ve iyonların akımı sağlanır – Membranda voltaj değişikliği olur – Elektriksel sinyaller aksonlar boyunca yayılır Nöronlar arasında voltaj farkı artar – Belirli nöronlar için bu süreç aynıdır. Nöronda sinyal iletimi Voltaj bağımlı kanallar Aksiyon potansiyel 2 fazı vardır: – Depolarizasyon Graded potansiyeller eşik değere doğru ilerler Eşik şiddete ulaşıldığında voltaj bağımlı Na+ kanalları açılır Membran geçirgenliği geri döner – Repolarizasyon Na+ kanalları kapanır K+ kanalları açılır Aksonal iletim Miyelinize olmayan fibriller – Devamlı iletim Miyelinize fibriller – Saltatori iletim Renvier düğümlerindeki yüksek yoğunluklu voltaj kapılı kanallar aracılık eder. Büyük çaplı aksonlar iletimin hızlanmasına neden olurlar. Stimulus yoğunluğunu belirleyenler: – Uyarının frekansı – Sensoriyal nöronların aktivasyon oranı Multiple Sclerosis - Caused by progressive destruction of myelin sheaths of CNS neurons – Usually appears between ages of 20 – 40 – Twice as common in females as males Auto-immune disease Immune system spearheads attack – Myelin sheaths deteriorate to scleroses (hardened scars or plaques) • – Cause of disease unclear Genetic and environmental components – – Slows and short-circuits propagation of nerve impulses Exposure to herpes virus? No cure Managed with beta-interferon – Reduces viral replication Synapses Synapse - functional junction between neurons or neuron and effector – Structure and function change with learning – Changes may allow signals to be transmitted or blocked In neuron – neuron synapses presynaptic neuron post-synaptic neuron Synapses Electrical synapse – ions flow directly from one cell to another through gap junctions fast communication synchronisation Synapses Chemical synapse – presynaptic neuron releases neurotransmitter elicits postsynaptic potential in postsynaptic neuron – – – Excitatory (EPSP) • depolarises postsynaptic membrane bringing closer to firing threshold. Inhibitory (IPSP) • hyperpolarises postsynaptic membrane moving further from firing threshold Postsynaptic neuron integrates excitatory and inhibitory inputs and responds accordingly Spatial summation Temporal summation Neural circuits Divergence – Single presynaptic neuron synapses with several postsynaptic neurons Example: sensory signals spread in diverging circuits to several regions of the brain Convergence – Several presynaptic neurons synpase with single postsynaptic neuron Example: single motor neuron synapsing with skeletal muscle fibre receives input from several pathways originating in different brain regions Neural circuits Reverberating circuit – Once presynaptic cell stimulated causes postsynaptic cell to transmit a series of impulses Example: coordinated muscular activity Parallel after-discharge circuit – Single presynaptic neuron synapses with multiple neurons which synapse with single postsynaptic cell results in final neuron exhibiting multiple postsynaptic potentials – Example: may be involved in precise activities (eg mathematical calculations) Regeneration and repair of nervous tissue Neruons exhibit plasticity: – New dendrites – New proteins – New synaptic contacts Limited capacity to regenerate – PNS Damage to dendrites and myelinated axons possible if: – cell body intact – Schwann cells (myelin producing) remain active CNS – Little or no repair of damage to neurons Central Nervous System Neurogenesis – Birth of new neurons from undifferentiated stem cells occurs in hippocampus (area of brain involved in learning) – Nearly complete lack of neurogenesis in other parts of CNS, due to: Inhibitory influences from neuroglia (particularly oligodendrocytes) Absence of growth promoting signals that were present during fetal development CNS injury – Injury of brain or spinal cord usually permanent Following axonal damage nearby astrocytes proliferate rapidly forming scar tissue – Physical barrier to regeneration Peripheral Nervous System Axons and dendrites of PNS may repair if: – Associated with a neurolemma most PNS cell processes covered with a neurolemma – Cell body intact – Schwann cells functional – Form neurolemma Scar tissue does not form too rapidly Peripheral Nervous System 24-28 hours after injury to neuron: – 72-90 hours post-injury: – – Nissl bodies (clusters of rough ER) break up into granular masses (chromatolysis) Part of axon distal to injury undergoes Wallerian degeneration axon swells and breaks up into fragments myelin sheath deteriorates Macrophages then phagocytose debris Later on: – Synthesis of RNA and protein accelerates – Schwann cells undergo mitosis and form regeneration tube across injured area Guides growth of new axon Eventually forms new myelin sheath