Uploaded by Sunnatilla Nematullayev

Iqtisodiy Siyosat va Xalqaro Moliya Kurs ishi

advertisement
TERMIZ IQTISODIYOT VA SERVIS
UNIVERSITETI
IQTISODIYOT VA AXBOROT TEXNOLOGIYALARI
FAKULTETI
Iqtisodiyot yo’nalishi
Kurs ishi
FAN:,,Iqtisodiy siyosatga kirish”
Mavzu:,, Iqtisodiy siyosat va xalqaro moliya tizmi”
Bajardi: S.iqt-31-22 guruh talabasi
Sultonova Rohat
Toshkent-2024
REJA:
1.Kirish………………………………………………………………………3
2.Iqtisodiy siyosatning nazariy asoslari……………………………………...5
3.Xalqaro moliya tizimining shakllanishi va rivojlanishi……………………5
4.Iqtisodiy siyosat va xalqaro moliya tizimi o'zaro aloqadorligi…………….6
5.Tahlil va amaliy tadqiqot…………………………………………………...7
6.Xulosa………………………………………………………………………8
7.Foydalanilgan adabiyotlar ro’yhati………………………………………....9
2
KIRISH
Iqtisodiy siyosat har bir davlatning ijtimoiy va iqtisodiy taraqqiyotini ta'minlash
uchun olib boradigan chora-tadbirlar tizimidir. Hozirgi globallashuv davrida xalqaro
moliya tizimi iqtisodiy siyosatning muhim qismi hisoblanadi. Bu kurs ishida
iqtisodiy siyosat va xalqaro moliya tizimi o‘rtasidagi aloqadorlik va ularning davlat
iqtisodiyotiga ta'siri tahlil qilinadi. Hozirgi kunda jahon iqtisodiyoti globallashuv
jarayonlarini boshidan kechirayotgan bir davrda, iqtisodiy siyosat va xalqaro moliya
tizimi o‘rtasidagi o‘zaro bog‘liqlik tobora kuchayib bormoqda. Davlatlarning ichki
iqtisodiy siyosatlari global moliyaviy oqimlarga ta'sir ko‘rsatish barobarida, xalqaro
moliya institutlari va bozorlarining dinamikasi ham milliy iqtisodiy siyosatga
bevosita ta'sir qiladi. Shu sababli, iqtisodiy siyosat va xalqaro moliya tizimi
o‘rtasidagi munosabatlarni o‘rganish dolzarb masalalardan biri hisoblanadi.
Xalqaro moliya tizimi global iqtisodiy barqarorlikni ta'minlashda muhim o‘rin
tutadi. Bu tizim davlatlar o‘rtasidagi savdo va investitsiya aloqalarini rivojlantirish,
moliyaviy oqimlarni samarali boshqarish hamda moliyaviy inqirozlarning oldini
olish kabi vazifalarni bajaradi. Shu nuqtayi nazardan, iqtisodiy siyosat va xalqaro
moliya tizimi o‘rtasidagi o‘zaro ta'sir mexanizmlarini tahlil qilish orqali
davlatlarning iqtisodiy rivojlanish strategiyalarini takomillashtirish mumkin.
Ushbu kurs ishi doirasida iqtisodiy siyosatning asosiy tamoyillari, xalqaro
moliya tizimining tuzilmasi hamda ularning o‘zaro ta'siri chuqur tahlil qilinadi.
Tadqiqot davomida turli davlatlarning iqtisodiy siyosati va xalqaro moliyaviy
institutlar faoliyati o‘rganilib, O‘zbekiston misolida iqtisodiy siyosat va xalqaro
moliya tizimi o‘rtasidagi bog‘liqlik tahlil qilinadi.
Tadqiqotning asosiy maqsadi iqtisodiy siyosat va xalqaro moliya tizimi
o‘rtasidagi o‘zaro aloqalarni aniqlash va ularning iqtisodiy barqarorlikka ta'sirini
baholashdan iborat. Shu bilan birga, tadqiqot jarayonida quyidagi vazifalar
belgilangan:
•
Iqtisodiy siyosatning nazariy asoslarini o‘rganish;
3
•
Xalqaro moliya tizimining asosiy tarkibiy qismlarini aniqlash;
•
Turli davlatlarning iqtisodiy siyosati va xalqaro moliya tizimi o‘rtasidagi
o‘zaro bog‘liqlikni tahlil qilish;
•
O‘zbekiston misolida iqtisodiy siyosat va xalqaro moliya tizimining o‘zaro
ta'sir mexanizmlarini aniqlash.
Tadqiqot usullari sifatida tahlil, taqqoslash va statistik metodlardan
foydalaniladi. Natijalar asosida esa iqtisodiy siyosatni takomillashtirish bo‘yicha
tavsiyalar ishlab chiqish ko‘zda tutilgan. Ushbu tadqiqotning amaliy ahamiyati
shundaki, u O‘zbekistonning xalqaro moliyaviy integratsiyasini kuchaytirish va
iqtisodiy barqarorlikni ta'minlash bo‘yicha tavsiyalar ishlab chiqishga xizmat qiladi.
Mazkur kurs ishi orqali iqtisodiy siyosat va xalqaro moliya tizimi o‘rtasidagi
bog‘liqlikni aniqlash va uni mustahkamlashga qaratilgan takliflar ishlab chiqilishi
rejalashtirilgan.
4
Iqtisodiy siyosatning nazariy asoslari
1.1 Iqtisodiy siyosat tushunchasi va uning maqsadlari: Iqtisodiy siyosat – bu davlat
tomonidan iqtisodiy jarayonlarni boshqarish, ijtimoiy farovonlikni oshirish va
barqaror iqtisodiy o'sishni ta'minlashga qaratilgan choralar majmuasidir. Uning
asosiy maqsadlari: iqtisodiy o'sish, bandlik darajasini oshirish, inflyatsiyani nazorat
qilish va xalqaro savdoni rivojlantirishdir.
1.2 Iqtisodiy siyosatning asosiy yo‘nalishlari: Iqtisodiy siyosat quyidagi
yo'nalishlarni o'z ichiga oladi:
•
Fiskal siyosat – davlat byudjeti va soliqlar orqali iqtisodiyotni tartibga solish.
•
Monetar siyosat – markaziy bank orqali pul massasini va foiz stavkalarini
boshqarish.
•
Tashqi iqtisodiy siyosat – eksport va import, valyuta kurslari va xalqaro
savdoni boshqarish.
1.3 Davlatning iqtisodiy siyosatdagi roli: Davlat iqtisodiy jarayonlarga turli vositalar
orqali ta'sir ko'rsatadi: qonunchilik, moliyaviy rag'batlantirish, soliqlar va
subsidiyalar. Bu vositalar orqali iqtisodiy barqarorlikni ta'minlashga qaratilgan
siyosat yuritiladi.
Xalqaro moliya tizimining shakllanishi va rivojlanishi
2.1 Xalqaro moliya tizimi tushunchasi: Xalqaro moliya tizimi – bu davlatlar
o'rtasidagi moliyaviy munosabatlarni tartibga soluvchi institutsional va huquqiy
mexanizmlar majmuasidir. Bu tizim xalqaro to'lovlar, valyuta kurslari va kapital
harakatini boshqaradi.
5
2.2 Xalqaro moliya institutlari: Asosiy xalqaro moliya institutlariga quyidagilar
kiradi:
•
Xalqaro Valyuta Jamg'armasi (XVJ) – global moliyaviy barqarorlikni
ta'minlash uchun a'zo davlatlarga moliyaviy yordam ko'rsatadi.
•
Jahon banki – rivojlanayotgan mamlakatlarga iqtisodiy islohotlar va
infrastrukturaviy loyihalarni moliyalashtirishda yordam beradi.
2.3 Xalqaro moliyaviy munosabatlarning rivojlanish bosqichlari: Xalqaro moliya
tizimi Bretton-Vuds tizimidan boshlab, zamonaviy global moliyaviy integratsiyaga
qadar rivojlanib keldi. 1970-yillarda valyuta kurslarining erkin suzib yurishi va
moliyaviy bozorlardagi liberallashtirish jarayonlari global iqtisodiyotga kuchli ta'sir
ko'rsatdi.
Iqtisodiy siyosat va xalqaro moliya tizimi o'zaro aloqadorligi
3.1 Iqtisodiy siyosat va globalizatsiya jarayonlari: Globalizatsiya jarayonida
iqtisodiy siyosat xalqaro bozorlarga integratsiyalashuvda muhim rol o'ynaydi.
Davlatlar o'z iqtisodiy siyosatini xalqaro moliya institutlari talablari va global bozor
sharoitlariga moslashtiradi.
3.2 Xalqaro moliyaviy inqirozlar va ularning iqtisodiy siyosatga ta'siri: 1997-yilgi
Osiyo moliyaviy inqirozi va 2008-yilgi global moliyaviy inqiroz davlatlarning
iqtisodiy siyosatiga jiddiy ta'sir ko'rsatdi. Ko'plab davlatlar moliyaviy barqarorlikni
saqlash uchun yangi siyosat choralarini ishlab chiqishga majbur bo'ldi.
6
3.3 O'zbekistonning xalqaro moliya tizimidagi o'rni va ishtiroki: O'zbekiston
mustaqillik yillarida xalqaro moliya institutlari bilan hamkorlikni kengaytirdi.
Ayniqsa, XVJ va Jahon banki kabi tashkilotlar bilan aloqalar iqtisodiy islohotlarni
amalga oshirishda muhim rol o'ynadi.
Tahlil va amaliy tadqiqot
4.1 O'zbekiston iqtisodiy siyosatining xalqaro moliya tizimiga integratsiyasi:
O'zbekiston so'nggi yillarda ochiq iqtisodiyotni rivojlantirishga e'tibor qaratmoqda.
Xalqaro moliya institutlari bilan hamkorlikda qator investitsion loyihalar amalga
oshirilmoqda.
4.2 So'nggi yillarda olib borilgan iqtisodiy islohotlar tahlili: Prezident Shavkat
Mirziyoyev rahbarligida O'zbekistonda soliq islohotlari, tadbirkorlikni qo'llabquvvatlash va valyuta siyosatini liberallashtirish bo'yicha muhim qadamlar qo'yildi.
4.3 O'zbekistonning xalqaro moliyaviy institutlar bilan hamkorligi: XVJ, Jahon
banki va Osiyo taraqqiyot banki bilan hamkorlik doirasida mamlakatda qator
infratuzilma va ijtimoiy loyihalar amalga oshirilmoqda.
7
XULOSA
Iqtisodiy siyosat va xalqaro moliya tizimi o'zaro chambarchas bog'liq bo'lib,
ularning samarali integratsiyasi davlat iqtisodiyotini mustahkamlashga xizmat
qiladi. O'zbekistonda iqtisodiy islohotlarni yanada chuqurlashtirish va xalqaro
moliya bozorlarida faol ishtirok etish tavsiya etiladiso'nggi yillarda olib borilgan
islohotlar mamlakat iqtisodiyotining xalqaro moliya tizimiga integratsiyasini
jadallashtirdi. Kelgusida moliyaviy barqarorlikni saqlash va investitsiyalarni jalb
qilish
uchun
xalqaro
hamkorlikni
kengaytirish,
shuningdek,
innovatsion
yondashuvlarni rivojlantirish muhim ahamiyat kasb etadi.
8
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YHATI
1. Xalqaro Valyuta Jamg'armasi hisobotlari.
2. Jahon banki ma'lumotlari.
3. O'zbekiston Respublikasi Iqtisodiyot va Moliya vazirligi materiallari.
4. Ilmiy maqolalar va iqtisodiy tahlillar.
9
Download