O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY TA’LIM, FAN VA
INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI
PEDAGOGIK INNOVATSIYALAR, PROFESSIONAL
TA’LIM BOSHQARUV HAMDA PEDAGOG KADRLARNI
QAYTA TAYYORLASH VA ULARNING MALAKASINI
OSHIRISH INSTITUTI
BO‘YOQCHILIK ISHLARI
O‘QUV AMALIYOTI
O‘QITISH MATERIALLARI TO‘PLAMI
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA MAXSUS
TA’LIM VAZIRLIGI
OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA'LIM VAZIRLIGI XORAZM VILOYATI
KASBIY TA’LIMNI RIVOJLANTIRISH VA MUVOFIQLASHTIRISH
HUDUDIY BOSHQARMASI
XIVA SHAHAR KASB-HUNAR MAKTABI
Kasb nomi: 30730302-Pardozlovchi
O‘QITISH MATERIALLARI
TO‘PLAMI
Maxsus va kasbiy fanlar kafedrasi
ICHTUsi: Bekchanova Mexribon
Xiva
2022 yil
1
2
To‘plamning muallifi to‘g‘risida ma’lumot
O‘qituvchining F.I.SH:
Bekchanova Mehribon Jumayevna
Ma’lumoti:
O‘rta maxsus
Mutaxassisligi:
Quruvchi-texnik
Pedogogik ish staji:
8-yil
Ish joyi:
Xiva shahar kasb-hunar maktabi
Elektron pochła manzili:
mehribonb@gmail.com
Telefon raqami:
+998905591059
3
4
5
№
TAQVIMIY MAVZULAR REJASI
Jam O‘qit Must O‘quvchilarning
i
ishni aqil
bilim va
Soa
ng
ta’li
ko‘nikmalarini
t
tashk
m
baxolash
iliy
qismi
Kirish.Bo‘yoq
ishlari.Oddiy,sifatli va
yuqori sifatli bo‘yoq ishlari
6
A
2
Oddiy sifatli va
yuqori sifatli bo‘yoq
ishlarini bajarish
Tayyor va yarim tayyor
bo‘yoqlar. Lok materiallar.
6
A
2
Tayyor va yarim
tayyor bo‘yoqlar
tayyorlash ishlarini
3
Pardozlash ishlarida gigiena
va sanitariya me’yorlariga
rioya
qilish. Lak bo‘yoq
materiallarni saqlash.
6
A
3
4
Yuzalarni lak bo‘yoq ishlari
ucnun tayyorlash. Yuzalarni
tozalash, suv bilan namlash,
silliqlash, yoriqlarni
toldirish ishlarini bajarish.
6
A
2
5
Sirtlarni bo‘yashga
tayyorlashda ishlatiladigan
asboblar va kicnik
mehanizasiya vositalari.
Suvli suvsiz bo‘yoq
tarkiblari va ularni
tayyorlash
6
A
2
6
Oxakli, simentli, silikatli,
elimli, moyli bo‘yoqlar
6
A
2
2
bajarish
6
Pardozlash
ishlarida gigiena va
sanitariya
me’yorlariga rioya
qilish va lak
bo‘yoq
materiallarni
saqlash
ishlarini bajarish
Yuzalarni lak
bo‘yoq bo‘yoq
ishlari ucnun
tayyorlash
yuzalarni tozalash,
suv bilan
namlash,
silliqlash,
yoriqlarni toldirish
ishlarini bajarish.
Sirtlarni
bo‘yashga
tayyorlashda
ishlatiladigan
asboblar va kicnik
mehanizasiya
vositalarini
bajarish
Oxakli,simentli,
silikatli, elimli,
Sana
tarkiblari, miqdorlari va
ularni tayyorlash usullari.
7
Yuzalarni suv va moy
bo‘yoq tarkiblar bilan
bo‘yash. Belgilangan tartibda
bo‘yash ishlarini bajarish.
6
A
2
8
Yuzalarni suvli va moyli
bo‘yoqlar bilan bo‘yash
usullari. Sirtlarni bo‘yash
ucnun kerakli asboblar va
kicnik mehanizmlar.
6
A
2
6
A
2
Ekologiya va atrof muhit
muhofazasi talablari.
Manzarali bo‘yoq ishlari.
6
A
2
Loyiha cnizmalariga asosan
manzarali bo‘yaladigan
yuzalarni aniqlash. Naqsh
yoki rasm eskizini yuzaga
tushirish
6
2
6
2
6
3
9
Bo‘yoq purkagicnlar.
Bo‘yoq ishlarini bajarishda
mehnat gigienasi va
xovfsizlik texnikasi
qoidalariga rioya qilish.
10
11
12
13
Trafaretlardan foydalanish.
Yuzalarda turli fakturalar
hosil qilish
Bo‘yalgan yuzarani tamirlash
ishlari.Bo‘yalgan yuzalarni
nuqsonlarni aniqlash. Bino
7
moyli bo‘yoqlar
tarkiblari,
miqdorlari va
ularni tayyorlash
usullarini bajarish
Yuzalarni suvli va
moyli bo‘yoqlar
bilan bo‘yash usullarini. bajarish
Yuzalarni suvli
va moyli
bo‘yoqlar bilan
bo‘yash usullarini
bajarish
Bo‘yoq purkagich
va bo‘yoq ishlarini
bajarishda mehnat
gigienasi va
xovfsizlik
texnikasi
qoidalariga rioya
qilishishlarni
bajarish
Ekologiya va
atrof muhit
muhofazasi
talablari. Manzarali
bo‘yoq ishlarini
bajarish
Loyiha
cnizmalariga
asosan manzarali
bo‘yaladigan
yuzalarni aniqlash
ishlarini bajarish
Yuzalarda turli
fakturalar hosil
qilish ishlarini
baja-rish
Bo‘yalgan
yuzarani tamirlash
ishlari
fasadini maxsus bo‘yoqlar
bilan bo‘yash.
14
Ish joyini tashkil qilish.
Turli iqlim sharoitlarda
bo‘yoq ishlarini bajarish.
15
6
2
6
2
6
2
6
2
6
3
6
2
Maxsus fasad bo‘yoqlarini
ishlatish. Bino fasadlarini
bo‘yashda xovfsizlik
texnikasi qoidalari.
16
17
Fasadni bo‘yashga
tayyorlash. So‘rilar,havozalar
va kajavalarni
o‘rnatish.
Bo‘yalgan yuzalarni
ta’mirlash ishlari.Bo‘yoq
purkagicnlar. Bo‘yoq
ishlarini bajarishda mehnat
gigienasi va xovfsizlik
texnikasi qoidalariga rioya
qilish.
18
Yog‘ocn po‘llarni bo‘yash
ucnun tayyorlash. Maxsus
po‘l bo‘yoqlari bilan
po‘llani bo‘yash
19
DVP Listlardan bajarilgan
po‘llarni bo‘yash. Yogʻoch
pollarni
8
bo‘yalgan
yuzalarni
nuqsonlarni
aniqlash ishlarini
bajarish
Ish joyini tashkil
qilish va turli
iqlim sharoitlarda
bo‘yoq ishlarini
bajarish
Maxsus fasad
bo‘yoqlarini
ishlatish va bino
fasadlarini bo‘yashda xovfsizlik
texnikasi
qoidalari-ga rioya
qilish ishlarini
bajarish
Fasadni bo‘yashga
tayyorlash ishlarini
bajarish
Bo‘yoq purkagicnlar bo‘yoq
ishlarini
bajarishda mehnat
gigienasi va xovfsizlik texnikasi
qoidalariga rioya
qilish ishlarini
bajarish
Yog‘ocn po‘llarni
bo‘yash ucnun
tayyorlash maxsus
po‘l bo‘yoqlari
bilan po‘llani
bo‘yash ishlarini
bajarish
DVP Listlardan
bajarilgan
po‘llarni bo‘yash
yogʻoch pollarni
bo‘yash uchun
tayyorlash ishlarini
bajarish
bo‘yash uchun
tayyorlash.Maxsus pol
bo‘yoqlari bilan pollarni
bo‘yash.
20
Po‘l yuzalarini oddiy,
sifatli va yuqori sifatli
boyoqlar bilan bo‘yash.
Metall buyumlar yuzalarini
bo‘yash.
6
2
120
42
Jami
9
Po‘l yuzalarini
oddiy, sifatli va
yuqori sifatli
boyoqlar bilan
bo‘yash ishlarini
bajarish
MUNDARIJA
1.Kirish……………………………………………………………………..…….11
2.Mavzu-1……………………………………………………..…………..……...13
3.Mavzu-2……………………..………………………………………………… 23
4.Mavzu-3…………………………………………………………………………32
5.Mavzu-4…………………………………………………………………………42
6.Mavzu-5…………………………………………………………………………52
7.Mavzu-6………………………………..………………………….…………….61
8.Mavzu-7………………………………..………………………………….….....71
9.Mavzu-8…………………………………………………………………………81
10.Mavzu-9………………………………………………………………………..91
11.Mavzu-10………………………………………………………………………99
12.Mavzu-11……………………………………………………………………..108
13.Mavzu-12……………………………………………………………………..117
14.Mavzu-13……………………………………………………………………..127
15.Mavzu-14……………………………………………………………………..136
16.Mavzu-15……………………………………………………………………..145
17.Mavzu-16……………………………………………………………………..154
18.Mavzu-17……………………………………………………………………..162
19.Mavzu-18……………………………………………………………………..172
20.Mavzu-19……………………………………………………………………..181
21.Mavzu-20……………………………………………………………………..189
10
KIRISH
Mamlakatimizda sanoat va uy-joy qurilishi yildan-yilga tobora o‘sib
bormoqda. Mamlakatimiz iqtisodiy rivojlanishining ko‘lami va sur’ati ko‘p
jihatdan kapital qurilish sur’atlari va sifatiga, kapital mablag‘lardan samarali
foydalanishga bog‘liq. Qurilish hajmini ko‘paytirish bilan bir qatorda qurilishmontaj va pardozlash ishlarining sifatini oshirish ham muhim vazifalardan
hisoblanadi. Pardozlash ishlaridan eng qiyini suvoq ishlari bo‘lsa, eng muhimi
bo‘yoqchilik ishlaridir. Suvoq qatlami binoni issiq saqlash, tovush izolatsiyasini
yaxshilash, binoni to‘la yoki qisman yonmaydigan qilish va uning yog‘och
qismlarini chirishdan saqlash uchun zarur. Suvoq ishlarini mexanizatsiyalashtirish
ularni bajarishdagi mehnat sarfini qisqartirishga va mehnat unumini oshirishga
imkon beradi.
Bo'yoqchilik ishlari bino va inshootlar konstruksiyalarining xizmat
muddatini uzaytirish, xonalarning sanitariya-gigiyena sharoitlarini yaxshilash va
tashqi ko‘rinishini takomillashtirish uchun ularning sirtiga surtishdan iboratdir.
Sirtlarni gulqog‘oz yopishtirib pardozlash ham bo‘yoqchilik ishlariga kiradi.
O‘zbekiston Respublikasi mustaqillikka erishgandan so‘ng ko‘plab qurilish ,
pardozlash , bezak materiallarni mahalliy xomashyolardan tayyorlash keng yo‘lga
qo‘yildi. Qator qo‘shma va xususiy korxonalar tashkil etildi. Bu korxonalarda
ishlab chiqarilayotgan pardozbop materiallarning sifati yuqori bo‘lib, davlat
standartlari talablariga javob beradi. Yangi texnika va texnologiyani qo‘llab sifat
ko‘rsatkichlari yuqori, ishlatishga qulay bo‘lgan pardozbop materiallar ishlab
chiqarilmoqda.
Xavfsizlik texnikasi qoidalari. Bo‘yoqchilik tarixi. Bo‘yoqchilik ish joyini
tashkil etish. Bo‘yoqchilikda ishlatiladigan moslamalar, ularning vazifalari.
Qurilishda bo‘yoqchilik ishlariga yangi kirgan ishchilar xavfsizlik texnikasi
hamda ishlab chiqarish sanitariyasiga tegishli kirish instruktajidan, shuningdek har
gal yangi ishga o‘tilganda yoki ishlash sharoiti o‘zgartirilgandan bevosita shu ishga
tegishli xavfsizlik texnikasi bo‘yicha takror instriktajdan o‘tgandan keyingina
bo‘yoqchilik ishlariga qo‘yiladi.
Qurilayotgan binolarning xonalarida ishlovchilar yelvizak, chang, zararli
bug‘lar va gazlardan himoyalangan bo‘lishlari shart. Maxsus dam olish joylari
bostirma yoki soyabonlar bilan jixozlanadi. Ular ish o‘rnidan ko‘pi bilan 50 m
nariga quriladi.
Bo‘yoqchilik va gulqog‘oz materiallari bilan ishlashda ishchilar maxsus
kiyim hamda himoya vositalaridan foydalanishlari shart. Qo‘l terisini zararli
ximiyaviy birikmalardan saqlash uchun himoya pastalari va mazlari, masalan, 2,4
% jelatin, 5,6 % kraxmal, 72 % glitserin va 20% Burov suyuqligidan tarkib topgan
XIOT-6 pastasi ishlatiladi. Ish boshlashdan oldin qo‘l terisiga surkaladi.
Ovqatlanishdan oldin esa iliq suv bilan yuviladi, keyin yana surkaladi.
11
Muvaqqat elektr ustanovkalarini qurish, ishlatish va remont qilish bilan
shug‘ullanadigan isgchilar hamda injener texnik hodimlar to kurgan kishilarni tok
ta;siridan qutqarish va birinchi meditsina yordami ko‘rsatishni bilishlari kerak.
•"Oz tarixini bilmaganning kelajagi yo‘q" Prezidentimizning bu so‘zlari
nafaqat ma’naviy va ma’rifiy yo‘nalishlar uchun shuningdek jamiyatimizning
snakllanishini ta’minlovcni barcna sohalar ucnun ham taaluqlidir. Bo‘yovcni
moddalarning bundan 4-5 ming Yil avval su’niy yo‘l bilan hosil qilinganligi
ma’lum. Lak bo‘yoq qoplamlari nimaga mo‘ljallanishiga qarab ularni bajarish
uchun tayyorlanadigan bo‘yoqchilik tarkiblari quyidagilarga ichki ishlarda va
tashqi ishlarda dekorativ va rasm chizishda ishlatiladigan hamda maxsus
bo‘yovchi tarkiblariga bo‘linadi. Kerakli rang va tusga ega bo‘lgan qoplama hosil
qilish uchun bo‘yovchi tarkibiga qo‘shish zarur bo‘lgan pegmentlar miqdori
ularning bo‘yash hususiyatiga bog‘liq bo‘ladi. Suvli gruntovkalarga kiruvchi
tarkiblar achchiq toshli, sovunli va silikatli tarkiblar kiradi va lak bo‘yoq
qoplamalar odatda gruntovka qatlamidan oraliq gruntovkali qatlami va 1/ 3 qatlam
bo‘yovchi tarkibidan iborat.
•Bo‘yoqchilik va gulqog‘oz yopishtirish ishlarini bino ichida balandda
bajarishda hamda fasad yuzalarini pardozlashda turli konstruksiyadagi moslama va
mexanizmlardan foydalaniladi. Balandligi 6 m gacha bo‘lgan xonalar ichida metal
trubalar va yog‘och shitlardan tayyorlangan inventor moslamalar ishlatiladi. Bu
moslamalar osongina yig‘iladi va qismlarga ajratiladi, ularda ko‘tarish qurilmalari
bor, shu sababdan ularning kerakli balandlikka osongina ko‘tarish va tushirish
mumkin.
Havozalarni yer sathidan 1,1 m dan yuqori turgan barcha to‘shamalari
balandligi kamida 1 m bo‘lgan panjaralar bilan to‘silishi lozim. Panjaralar, odatda,
tutqich, o‘rta element va eni kamida 15 sm li pastki yon taxtadan iborat bo‘ladi.
Yon taxtalar havozaning ichki tomonidan, to‘shamaga tayanib turadigan qilib
mahkamlanadi. Yog‘och tutqichlar randalangan bo‘lishi kerak. Havozalarga
tushadigan og‘irliklar hisoblab belgilangan og‘irlikdan ortib ketmasligi lozim.
•Qurilishda bo‘yoqchilik ishlarini bajarishda ko‘gina asbob va
moslamalardan foydalaniladi. Bu asbob-moslamalar: uzun dastali cho‘tkalar, kalta
dastali cho‘tkalar, radiatorlarni bo‘yash uchun cho‘tkalar, trubalarni bo‘yash uchun
cho‘tkalar, bo‘yovchi tarkibini bosim ostida uzatadigan valiklar, taxta pollarni
bo‘yash uchun apparatlar, yuzalarni elektr bo‘yash apparatlari, mastikali tarkiblar
uchun pnevmatik purkagichlar, yuqori bosimli bo‘yoq purkagichlar va
boshqalardan bo‘yoqchilik ishlarini bajarishda foydalaniladi. Ushbu asbob
moslamalardan foydalanish bo‘yoqchilik ishlarida ish unumdorligini oshiradi.
12
O‘quv mashg‘ulotining o‘qitish texnologiyasi № 1
Mavzu: Bo‘yoq ishlari.Oddiy,sifatli va yuqori sifatli bo‘yoq ishlari.
O‘quv mashg‘ulotining o‘qitish texnologiyasi modeli
Vaqt…6…soat
O‘quv mashgulotining shakli va turi
O‘quv amaliyoti rejasi/tuzilishi
Ta’lim oluvchilar soni:_30__nafar
Amaliy:o‘quv amaliyoti
1.Xavfsizlik texnikasi to‘g‘risida
ma’lumot.
2.Instruktaj o‘tkazish.
3. . Bo‘yoq ishlari to‘g‘risida ma’lumot.
4.Asboblar to‘g‘risida ma’lumot.
O‘quv mashg‘uloti maqsadi: O‘quvchilarda Bo‘yoq ishlari.Oddiy, sifatli va
yuqori sifatli bo‘yoq ishlari bo‘yicha nazariy bilimlari to‘g‘risida ma’lumot
berish va ularda mavzu mustahkamlash, ko‘nikma va malakalarini shakllantirish.
O‘quv natijasi
Ushbu mavzuni o‘zlashtirish natijasida
o‘quvchida
shakllanadigan
bilim,
ko‘nikma yoki kompetensiyalar.
Pedogogikvazifalar:
O‘quv faoliyat natijalari:
1.Xavfsizlik texnikasi bilan
1.Xavfsizlik texnikasini aytib beradi;
tanishtirish;
2.Instruktajni tushunib gapirib beradi;
2.Instruktaj o‘tkazishni
3.Asbob va moslamalar chizmalarini
tushuntushuntirish;
chizib takrorlab ko‘rsatadi;
3.Asbob va moslamalarni ko‘rsatish; 4. Bo‘yoq ishlarini yo‘riqnoma asosida
4. Bo‘yoq ishlari to‘g‘risida
bajaradilar;
yo‘riqnoma berish;
5. Bo‘yoq ishlarini mustaqil bajaradilar;
5. Bo‘yoq ishlarini yoritib berish;
6.Mashqlarni bajarganda xatolar ustida
6.Asboblarni ishlatishda yo‘l
ishlaydilar.
qo‘yilgan xatolarni ko‘rsatish.
O‘qitish usullari
Ko‘rsatish, yo‘riqnoma berish. Amaliyot
O‘qitish vositalari
Yo‘riqli texnologik xarita, kerakli jihoz
va asboblar, ko‘rgazmali qurollar,
slaydlar, plakatlar va boshqalar.
O‘quv faoliyatini tashkil etish shakli
Guruhli.
O‘qitish sharoiti
Jihozlangan - Qurilish ustaxonasi.
O‘ayta aloqaning usul va vositalari
Nazorat, bajarilgan ishlarni tekshirish,
og‘zaki savol-javob, xisobot va
boshqalar.
13
bos
qichlari
va vaqti
1-bosqich.
O‘quv
mashg‘ulo
tga kirish
15daqiqa
O‘QUV MASHG‘ULOTINING TEXNOLOGIK XARITASI
Faoliyat mazmuni
O‘qituvchi Ish
Ta’lim oluvchi
Tashkiliy qism:
1.Ta’lim oluvchilarning davomatini tekshiradi;
2.Ta’lim oluvchilarning mashg‘ulotga
tayyorgarligini nazorat qiladi;
3.Amaliy mashg‘ulot nomi, rejasi, maqsad va
kutilayotgan natijalar bilan tanishtiradi;
4.Xavfsizlik texnikasi qoidalariga amal qilishni
eslatadi.
Kirish yo‘riqnomasi. O‘quvchilar bilimini
faollashtirish:
1.Tezkor-so‘rov savol-javob, aqliy xujum orqali
bilimlarni faollashtiradi.
Yangi o‘quv material bayoni:
2.O‘quv amaliyoti mavzusi bo‘yicha umumiy
ma’lumot beradi, ish jarayonini tushuntiradi:
2-bosqich Joriy yo‘riqnoma. Yangi o‘quv material bo‘yicha
asosiy 200 amaliy mashq bajarish.
daqiqa
3.Ta’lim oluvchilarni ish joylariga taqsimlab
amaliy ish yuzasidan yo‘riqnomali texnologik
xarita(ilova) hamda mustaqil ish bajarish uchun
xom-ashyo tarqatadi va ko‘rsatmalar beradi.
4.Mustaqil ishlarni bajarilishini maqsadli
aylanish vaqtida nazorat qiladi va ish jarayonida
o‘quvchilar tomonidan qo‘yilgan xatolarni
ko‘rsatadi. Yakuniy yo‘riqnoma.
5.Mashg‘ulot tugaganidan so‘ng ish joylarini
talab darajasiga keltiradi. Tayyorlangan
mahsulotni qabul qiladi.
Yakunlash:
1.O‘quvchilarni amaliy mashg‘ulot bo‘yicha
3-bosqich baxolarini e’lon qiladi(ilova);
Yakuniy
2.Kelgusi kasbiy faoliyatida, amaliyotda bajargan
25 daqiqa ishlarining axamiyati muhimligiga o‘quvchilar
e’tiborini qaratadi;
3.Kelgusi mashg‘ulot mavzusi bilan tanishtirib
uyiga vazifa beradi(ilova).
14
Mashg‘ulotga tayyorgar
lik ko‘radilar.
Amaliyotga xavfsizlik
texnikasi,sanitariya va
gigiyena talablariga rioya
qilgan xolda maxsus
kiyimda keladi.
Xavfsizlik texnikasi jur
naliga imzo qo‘yadilar.
Tinglaydilar.
Savolga javob beradilar.
Tinglaydilar, chizadilar,
yozib oladilar.
Ta’lim oluvchilar o‘z ish
joylariga turadilar.
Mashg‘ulot raxbari ko‘r
satmalari va yo‘riqli tex
nologik xaritaga rioya
qilgan xolda bajaradilar.
Xatolarni to‘g‘irlaydilar.
Foydalangan jixozlarni
mashg‘ulot raxbariga
topshiradilar.
Ish joyini tozalaydilar.
Tinglaydilar.
Topshiriqni yozib
oladilar.
1-ilova
TAYANCH IBORALAR:
Mehnat muhofazasi, Tibbiy ko‘rik, Navbatdan tashqari yo‘l-yo‘riqni o‘tkazish
tartibi, Yo‘riqnoma.
2-ilova
1-DARS
MAVZU:
Kirish. Bo‘yoq ishlari.Oddiy,sifatli va yuqori sifatli bo‘yoq ishlari.
REJALAR.
1. Bo`yoqchilik ishlarida ishlatiladigan
bo`yoqlar.
moyli bo`yoqlar
tarkibiga kiruvchi
2.Suvli guruntovkalashga kiruvchi tarkiblar .
3. Yuzalarni bo‘yashga
tayyorlash.
3-ilova
ASOSIY ADABIYOTLAR
1. Shavkat Mirziyoev “Milliy taraqqiyot yo‘limizni qat’iyat bilan davom ettirib,
yangi bosqichga ko‘taramiz” Toshkent – “O‘zbekiston”-2018.
2. Shavkat Mirziyoev “Xalqimizning roziligi bizning faoliyatimizga berilgan eng
oliy bahodir” Toshkent – “O‘zbekiston”-2018.
3. Shavkat Mirziyoev “Erkin va farovon, demokratik O‘zbekiston davlatini
birgalikda barpo etamiz” Toshkent – “O‘zbekiston”-2016.
4. Qishloq qurilish texnologiyasi – X.I.Yusupov, A.M.Raximov, H.Hamidov –
Tashkent 2015 yil.
5. Bino va inshootlarni barpo etish texnologiyasi – N.Bozorboyev, X.I.Yusupov,
R.A.Norov – Tashkent 2015 yil.
6. Binolar va inshootlar konstruksiyalari – M.M.Vohidov – Tashkent 2013 yil.
7. Bino va inshootlar konstruksiyasi - N.I.Tuychiyev – Tashkent 2010 yil.
8. Muxandislik geodeziyasi – G‘.A.Artiqov, Sh.Sh.Tyxtamishev, O.A.Urokov –
Samarkand 2016 yil.
9. Qurilish konstruksiyalari – K.I.Ruziyev, A.A.Xujayev – Tashkent 2006 yil.
15
10. Qurilish jarayonlari texnologiyasi, qurilishni tashkil etish va rejalashtirish –
R.A.Norov – Tashkent 2019 yil.
11. Temir beton va tosh konstruksiyalari – A.A.Xujayev – S.J.Razzoqov –
Tashkent 2019 yil.
12. Qurilish ashyolari – E.Qosimov, Tashkent 2019 yil.
13. Qurilish montaj ishlari - V.A.Neelov – Tashkent “O‘qituvchi” 1989 yil.
14. Ishchenko I.I. G‘isht tosh va montaj ishlari texnologiyasi. Toshkent.
“O‘qituvchi” nashriyoti, 2010y.
MAVZUGA DOIR SAVOLLAR
4-ilova
1.Devorlarga nima uchun gulqog‘ozlar yopishtiriladi?
2.Bo‘yoqchilik ishlari bilan ishlaganda xavfsizlik texnikasiga rioya qilish
qoidalarini tushuntiring?
3.Sifatli bo‘yash deganda nimani tushinasiz?
4.Oddiy bo‘yashda kelib chiqadigan nuqsonlarga sabab nima?
5-ilova
« Bo‘yoqchilik»ishlari fanidan o‘quvchilarning bilimini baholash mezoni.
1
Olgan bilimlarini ishlab chiqarishda qo‘llay oladigan,
ushbu fanni boshqa fanlar bilan bog‘lay oladigan,
mustaqil ish va vazifalarini to‘liq bajaradigan va yangilik 5(a’lo) baho
kiritishga intilgan, har jihatdan boshqa o‘quvchilarga
o‘rnak bo‘ladigan
2
O‘quv ko‘rgazmali qurollardan foydalana oladigan,
olgan bilimlarini xalq xo‘jaligidagi o‘rnini to‘g‘ri 4(yaxshi) baho
tushungan, mustaqil fikrlay oladigan, olgan bilimlarini
tushuntirib bera oladigan
3
Darslarda 95% gacha qatnashgan, ma’ruza matnni 3(qoniqarli)
yozgan, o‘quv qurollari to‘liq bo‘lgan, adabiyotlardan
baho
foydalanishni bilgan
4
Ta’lim standartlarida belgilangan bilim va ko‘nikmalarni 2(qoniqarsiz)
55% dan kam o‘zlashtirgan o‘quvchilar
baho
Izoh: O‘quv dasturining mantiqan tugallangan bo‘limi bo‘yicha o‘quvchi albatta
baholanadi va natijasi o‘tish balidan (3 ball) past bo‘lganda qayta nazorat
belgilanadi.
16
O‘QUVCHILARNI BILIMINI BAXOLASH MEZONLARI.
1
2
3
4
Bo‘yoq ishlari to‘grisida, umumiy ma’lu motga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar, mexnatni muxofaza
qilish, texnika xavfsizligi qoidalari mavzu bo‘yicha
tasavvurga ega bo‘lsa;
“5”
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa
(a’lo)
hamda
mustaqil
fikrlay
olsa;
baho
-gulqog‘oz
va tekistil materiallar turlari estetikasi
bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini mustaqil bajara olsa;
-,amaliy jarayonni tashkil etsa va jarayonga mustaqil
moslasha olsa.
- Bo‘yoq ishlari
to‘g‘risidagi
umumiy ma’lumotlarga
ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar, mexnatni muxofaza
qilish,texnika xavfsizligi qoidalari jarayonlarini shu mavzu
“4”
bo‘yicha
tasavurga
ega
bo‘lsa;
(yaxsh
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa hamda
i) baho
mustaqil
fikrlay
olsa;
- Bo‘yoq ishlari bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini
mustaqil bajara olsa;
-amaliy jarayonni tashkil etsa va jrayonga mustaqil
moslasha olmasa.
-mavzu to‘g‘risidagi umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar asosida, mexnatni
muxofaza qilish, Oddiy, sifatli va yuqori sifatli bo‘yoq
ishlari bo‘yicha tasavvurga ega bo‘lsa;
“3”
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa hamda
(qoniq
mustaqil fikrlay olmasa;
arli)
- Oddiy, sifatli va
yuqori
sifatli bo‘yoq ishlari.
baho
bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini mustaqil bajara olmasa;
-amaliy jarayonni tashkil etsa va jrayonga
mustaqil
moslasha olsa.
-mavzu bo‘yicha umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar asosida shu mavzu
bo‘yicha tasavvurga ega bo‘lmasa;
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsahamda “2”
mustaqil fikrlay olmasa;
(qoniqarsi
- Oddiy, sifatli va
yuqori
sifatli bo‘yoq ishlari. z)
bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini mustaqil bajara
olmasa;amaliy
jarayonni
tashkil
etmasa
va baho
jrayongamustaqilmoslasha olmasa.
17
1.Mavzu: Kirish. Bo‘yoq ishlari.Oddiy, sifatli va yuqori sifatli bo‘yoq
ishlari.
Reja :
1. Bo`yoqchilik ishlarida ishlatiladigan moyli bo`yoqlar tarkibiga kiruvchi
bo`yoqlar.
2.Suvli guruntovkalashga kiruvchi tarkiblar .
3. Yuzalarni bo‘yashga tayyorlash .
“O`z tarixini bilmaganning kelajagi yo`q” Prezidentimizning bu so`zlari
nafaqat ma`naviy va ma`rifiy yo`nalishlar uchun shuningdek jamiyatimizning
snakillanisnini
taminloucni
barcna sohalar ucnun ham
taaluqlidi.
Boyovcni moddalarning bundan 4-5 ming yil avval suniy yol bilan hosil
qilinganligi malium. Lak boyoq qoplamlari nimaga moljamlanishiga qarab ularni
bajarish uchun tayyorlanadigan boyoqchilik tarkiblari quydagilarga ichki ishlarda
va tashqi ishlarda dekorativ va rasm chizishda ishlatiladigan hamda mahsus
boyovchi tarkiblariga bolinadi kerakli rang va tusga ega bolgan qoplama hosil
qilish uchun boyovchi tarkibiga qoshish zarur bolgan pegmentlar miqdori ularning
boyash hususiyatiga bogliq boladi sovli gruntofgalarga kiruvchi tarkiblar achchiq
toshli sovunli va selekatli tarkiblar kiradi lak boyoq qoplamalar odatda gruntofka
qatlamodan oraliq gruntofkali qatlamiu va 1 3 qatlam boyovchi tarkibidan iborat.
1-rasm
18
Oq argonik pegmetlarning oqimtirlash hususiyati buning uchun tastiqlangan
prigment ultra marin aralashmasi va zigir moyidan control pastasidan iborat lak
boyoq materiallar va organic materiallar va argonik materiallarning
berkituvchanligi gost 87.84.75 boyicha visual instrumental va instrumental
matematik metodlar bilan aniqlanadi boyoqchilikda ketadigan barcha predmetlar
suvga chidamli bolishi kerak aks holda boyalgan yuzalarda rangi ochgan joylar va
dog‘lar paydo bolishi mumkin.Remont qilingan va shpatlyovkalab qo‘shilib
yo tekislangan
suvoq
yoki temir-beton
panellar yuzalarni hamda
loydan obdan tozalanadi, keyin bo‘yash
oldindan
gruntovkalanadi.
Oddiy bo‘yashdan
oldin
yuza bir marta gruntovkalanadi.
Ba’zan
yuza shunchalik g‘alvir bo‘ladiki bir marta gruntovkalash yetarli
bo‘lmaydi.
Buholda yuza ikki marta
gruntovkalanadi. Yelimli
bo‘yoqlar bilan bo‘yaladigan yuza 10 kg miga 2-3kg bo‘r qo‘shilgan
gruntovka
bilan gruntovkalanadi.Sifatli va yuqori
sifatli
qilib
bo‘yashdan
oldin yuzalar
ikki uch marta gruntovkalanadi,
bunda
oxirgi
gruntovka yuza qanday
rangga bo‘yaladigan
bo‘lsa,
shu
rangdan
qo‘shilgan
gruntovka
bilan yoki
bo‘g‘lovchi bo‘lmasa
suyultirgichda suyultirgan shu bo‘yoqning o‘zi bilan gruntovkalanadi.Ba’zi
bo‘yoq va emallar uchun maxsus gruntovkalar tayyorlanadi. Ularning
tarkibiga
shu
bo‘yoq
yoki
emallar tarkibidagi
bog‘lovchi
va
erituvchilar
kiradi.
Moyli
va ba’zi alkidli
bo‘yoqlar
bilan
bo‘yashdan oldin yuzalar
aliflanadi. Zarur
bo‘lsa, alif- oksol’ yoki
natural
alifni unga
uayt-spirit yoki skipidar
qo‘shib
suyultirish
mumkin.
2-rasm
19
Yuza qo‘lda aliflanadai, chunki
purkalganda alif sarfi
deyarli 20%
ortadi,hosil
bo‘ladigan
plyonkaning
mustahkamligi
esa
past
bo‘ladi.Aliflangan yuzalar atmasfera sharoitlari yachshi bo‘lgankunlari
yaxshi
kunlari
kamida bir sutka
quritiladi. Yo‘l qo‘yiladigan
minemal timperaturada va
havoning nisbiy namligi 70% gacha
bo‘lganda alif plyonkasining
qurishi bir necha sutkaga bo‘linishi
mumkin.
Alif
plyonkasi barvaqt bo‘yalsa unda pufakchalar
hosil
bo‘ladi va qoplama ko‘chib ketadi. Moyli bo‘yoqlar bilan muhim
bo‘lmagan bo‘yoqchilik
qoplamalarini hosil qilishda pardozlanayotgan
yuzalarni BM tipidagi
emul’siya bilan
mustahkamlashga ruxsat
etiladi.
3-rasm
Bu emul’siya suvli suyuqlikdagi juda mayda tomchilar moyli plyonka
hosil qilgichda bir tekis muallaq holatda turadi.Yuqori sifatli qilib
bo‘yash uchun elimli tarkiblarga emul’siya tarzdagi mum qo‘shiladi.
Mumli
tarkiblarning pardalari to‘yingan rangli bo‘ladi, bu esa ularga
dekarativlik baxsh etadi.Elim qo‘shilgan bo‘yovchi tarkiblar yuzalarga
cho‘tkalar,
valiklar, bo‘yoqchilik udochkalari
va
kraskopul’tlar
yordamida ikki marta beriladi. Udochka bilan ishlashda
forsunkaning
bo‘yalayotgan yuzaga nisbatan holatni to‘g‘ri saqlab borish
katta
ahamiyatga ega.Forsunka yuzadan
juda uzoqlashib
ketsa, yuzadan
boyoq oqib tushadi, unga juda
yaqinlashib qolsa, bo‘yoq sachrab
qaytadi va uning
sarfi
keskin
oshib
ketadi.Yuzalarni
dastaki
kraskopul’tlar bilan bo‘yashini
ikki ishchidan iboratzveno bajaradi:
ulardan biri bo‘yadi, ikkinchisi esa bo‘yovchi tarkibni keltiradi va uni
ballonga haydab beradi.
20
8-ilova
Yo‘riqli texnologik xarita
Kasb kodi-30730302 Pardozlovchi
Amaliyoti nomi- Bo‘yoqchilik kasbi
1-Mavzu: Kirish.Bo‘yoq ishlari.Oddiy,sifatli va yuqori sifatli bo‘yoq ishlari.
Maqsad: - Bo‘yoqchilik kasbi haqida umumiy tushunchalarga ega bo`lish.
Moslamal
Bajariladiga ar asbob
№ n
ishlar anjom va Eskizlar chizmalar va rasmlar Bajariladigan
mazmuni
xom
ishlar tartibi
ashyolar
1
Texnika
hovfsizlik
qoidalariga
rioya qilish
Texnika hovfsizlik
qoidalariga rioya
qilgan holda ish
bajarish tartibi
Elektr
tutkich
asboblari
Bo‘yoqlarni
ish jarayoniga
tayyorlash
Bo‘yoqlarni
ishlarini bajarish
tartibi
Valik
cho‘tkalar
2
Bo‘yoqlarni
yuzalarga
surkash
ishlarini
bajarish
Bo‘yoqlarni
yuzalarga
surkash
tartibi
Valik
21
6-ilova
22
O‘quv mashg‘ulotining o‘qitish texnologiyasi № 2
Mavzu: Tayyor va yarim tayyor bo‘yoqlar. Lak materiallar.
O‘quv mashg‘ulotining o‘qitish texnologiyasi modeli
Vaqt…6…soat
O‘quv mashgulotining shakli va turi
O‘quv amaliyoti rejasi/tuzilishi
Ta’lim oluvchilar soni:_30__nafar
Amaliy:o‘quv amaliyoti
1.Xavfsizlik
texnikasi
to‘g‘risida
ma’lumot.
2.Instruktaj o‘tkazish.
3. Tayyor va yarim tayyor bo‘yoqlar
to‘g‘risida ma’lumot.
4.Asboblar to‘g‘risida ma’lumot.
O‘quv mashg‘uloti maqsadi: O‘quvchilarda Tayyor va yarim tayyor bo‘yoq
bo‘yicha nazariy bilimlari to‘g‘risida ma’lumot berish va ularda mavzu
mustahkamlash, ko‘nikma va malakalarini shakllantirish.
O‘quv natijasi
Ushbu mavzuni o‘zlashtirish natijasida
o‘quvchida
shakllanadigan
bilim,
ko‘nikma yoki kompetensiyalar.
Pedogogikvazifalar:
O‘quv faoliyat natijalari:
1.Xavfsizlik texnikasi bilan
1.Xavfsizlik texnikasini aytib beradi;
tanishtirish;
2.Instruktajni tushunib gapirib beradi;
2.Instruktaj o‘tkazishni tushuntush3.Asbob va moslamalar chizmalarini
untirish;
chizib takrorlab ko‘rsatadi;
3.Asbob va moslamalarni ko‘rsatish 4. Lak materiallar yo‘riqnoma asosida
4. Tayyor va yarim tayyor bo‘yoq bajaradilar;
5. Lak materiallar mustaqil bajaradilar;
to‘g‘risida yo‘riqnoma berish;
6.Mashqlarni bajarganda xatolar ustida
5. Tayyor va yarim tayyor
ishlaydilar.
bo‘yoqlarтш yoritib berish;
6.Asboblarni ishlatishda yo‘l
qo‘yilgan xatolarni ko‘rsatish.
O‘qitish usullari
Ko‘rsatish, yo‘riqnoma berish. Amaliyot
O‘qitish vositalari
Yo‘riqli texnologik xarita, kerakli jihoz
va asboblar, ko‘rgazmali qurollar,
slaydlar, plakatlar va boshqalar.
O‘quv faoliyatini tashkil etish shakli
Guruhli.
O‘qitish sharoiti
Jihozlangan - Qurilish ustaxonasi.
O‘ayta aloqaning usul va vositalari
Nazorat, bajarilgan ishlarni tekshirish,
og‘zaki savol-javob, xisobot va
boshqalar.
23
bos
qichlari
va vaqti
1bosqich.
O‘quv
mashg‘ul
otga
kirish 15
daqiqa
2bosqich
asosiy
200
daqiqa
3bosqich
Yakuniy
25
daqiqa
O‘QUV MASHG‘ULOTINING TEXNOLOGIK XARITASI
Faoliyat mazmuni
O‘qituvchi Ish
Ta’lim oluvchi
Tashkiliy qism:
1.Ta’lim oluvchilarning davomatini tekshiradi;
2.Ta’lim oluvchilarning mashg‘ulotga
tayyorgarligini nazorat qiladi;
3.Amaliy mashg‘ulot nomi, rejasi, maqsad va
kutilayotgan natijalar bilan tanishtiradi;
4.Xavfsizlik texnikasi qoidalariga amal qilishni
eslatadi.
Kirish yo‘riqnomasi. O‘quvchilar bilimini
faollashtirish:
1.Tezkor-so‘rov savol-javob, aqliy xujum orqali
bilimlarni faollashtiradi.
Yangi o‘quv material bayoni:
2.O‘quv amaliyoti mavzusi bo‘yicha umumiy
ma’lumot beradi, ish jarayonini tushuntiradi:
Joriy yo‘riqnoma. Yangi o‘quv material bo‘yicha
amaliy mashq bajarish.
3.Ta’lim oluvchilarni ish joylariga taqsimlab
amaliy ish yuzasidan yo‘riqnomali texnologik
xarita(ilova) hamda mustaqil ish bajarish uchun
xom-ashyo tarqatadi va ko‘rsatmalar beradi.
4.Mustaqil ishlarni bajarilishini maqsadli
aylanish vaqtida nazorat qiladi va ish jarayonida
o‘quvchilar tomonidan qo‘yilgan xatolarni
ko‘rsatadi. Yakuniy yo‘riqnoma.
5.Mashg‘ulot tugaganidan so‘ng ish joylarini
talab darajasiga keltiradi. Tayyorlangan
mahsulotni qabul qiladi.
Yakunlash:
1.O‘quvchilarni amaliy mashg‘ulot bo‘yicha
baxolarini e’lon qiladi(ilova);
2.Kelgusi kasbiy faoliyatida, amaliyotda bajargan
ishlarining axamiyati muhimligiga o‘quvchilar
e’tiborini qaratadi;
3.Kelgusi mashg‘ulot mavzusi bilan tanishtirib
uyiga vazifa beradi(ilova).
24
Mashg‘ulotga tayyorgar
lik ko‘radilar.
Amaliyotga xavfsizlik
texnikasi,sanitariya va
gigiyena talablariga rioya
qilgan xolda maxsus
kiyimda keladi.
Xavfsizlik texnikasi jur
naliga imzo qo‘yadilar.
Tinglaydilar.
Savolga javob beradilar.
Tinglaydilar, chizadilar,
yozib oladilar.
Ta’lim oluvchilar o‘z ish
joylariga turadilar.
Mashg‘ulot raxbari ko‘r
satmalari va yo‘riqli tex
nologik xaritaga rioya
qilgan xolda bajaradilar.
Xatolarni to‘g‘irlaydilar.
Foydalangan jixozlarni
mashg‘ulot raxbariga
topshiradilar.
Ish joyini tozalaydilar.
Tinglaydilar.
Topshiriqni yozib
oladilar.
1-ilova
TAYANCH IBORALAR:
Mehnat muhofazasi, Tibbiy ko‘rik, Navbatdan tashqari yo‘l-yo‘riqni o‘tkazish
tartibi, Yo‘riqnoma.
2-ilova
2-DARS
MAVZU:
Tayyor va yarim tayyor bo‘yoqlar. Lak materiallar.
REJALAR.
1.Laklar sintetik smolalar
tabiiy smolalar
tarkibi.
2.Moyli-smolali loklar.
3-ilova
ASOSIY ADABIYOTLAR
1. Shavkat Mirziyoev “Milliy taraqqiyot yo‘limizni qat’iyat bilan davom ettirib,
yangi bosqichga ko‘taramiz” Toshkent – “O‘zbekiston”-2018.
2. Shavkat Mirziyoev “Xalqimizning roziligi bizning faoliyatimizga berilgan eng
oliy bahodir” Toshkent – “O‘zbekiston”-2018.
3. Shavkat Mirziyoev “Erkin va farovon, demokratik O‘zbekiston davlatini
birgalikda barpo etamiz” Toshkent – “O‘zbekiston”-2016.
4. Qishloq qurilish texnologiyasi – X.I.Yusupov, A.M.Raximov, H.Hamidov –
Tashkent 2015 yil.
5. Bino va inshootlarni barpo etish texnologiyasi – N.Bozorboyev, X.I.Yusupov,
R.A.Norov – Tashkent 2015 yil.
6. Binolar va inshootlar konstruksiyalari – M.M.Vohidov – Tashkent 2013 yil.
7. Bino va inshootlar konstruksiyasi - N.I.Tuychiyev – Tashkent 2010 yil.
8. Muxandislik geodeziyasi – G‘.A.Artiqov, Sh.Sh.Tyxtamishev, O.A.Urokov –
Samarkand 2016 yil.
9. Qurilish konstruksiyalari – K.I.Ruziyev, A.A.Xujayev – Tashkent 2006 yil.
10. Qurilish jarayonlari texnologiyasi, qurilishni tashkil etish va rejalashtirish –
R.A.Norov – Tashkent 2019 yil.
25
11. Temir beton va tosh konstruksiyalari – A.A.Xujayev – S.J.Razzoqov –
Tashkent 2019 yil.
12. Qurilish ashyolari – E.Qosimov, Tashkent 2019 yil.
13. Qurilish montaj ishlari - V.A.Neelov – Tashkent “O‘qituvchi” 1989 yil.
14. Ishchenko I.I. G‘isht tosh va montaj ishlari texnologiyasi. Toshkent.
“O‘qituvchi” nashriyoti, 2010y.
MAVZUGA DOIR SAVOLLAR
4-ilova
1. lak qatlami necha0 C temperaturada quriydi?
2.Qurilishga lak bo‘yoqlari qanday holatda keltiriladi?
3.Lak bo‘yoqning turlarini ayting?
5-ilova
« Bo‘yoqchilik»ishlari fanidan o‘quvchilarning bilimini baholash mezoni.
1
Olgan bilimlarini ishlab chiqarishda qo‘llay oladigan,
ushbu fanni boshqa fanlar bilan bog‘lay oladigan,
mustaqil ish va vazifalarini to‘liq bajaradigan va yangilik 5(a’lo) baho
kiritishga intilgan, har jihatdan boshqa o‘quvchilarga
o‘rnak bo‘ladigan
2
O‘quv ko‘rgazmali qurollardan foydalana oladigan,
olgan bilimlarini xalq xo‘jaligidagi o‘rnini to‘g‘ri 4(yaxshi) baho
tushungan, mustaqil fikrlay oladigan, olgan bilimlarini
tushuntirib bera oladigan
3
Darslarda 95% gacha qatnashgan, ma’ruza matnni 3(qoniqarli)
yozgan, o‘quv qurollari to‘liq bo‘lgan, adabiyotlardan
baho
foydalanishni bilgan
4
Ta’lim standartlarida belgilangan bilim va ko‘nikmalarni 2(qoniqarsiz)
55% dan kam o‘zlashtirgan o‘quvchilar
baho
Izoh: O‘quv dasturining mantiqan tugallangan bo‘limi bo‘yicha o‘quvchi albatta
baholanadi va natijasi o‘tish balidan (3 ball) past bo‘lganda qayta nazorat
belgilanadi.
26
O‘QUVCHILARNI BILIMINI BAXOLASH MEZONLARI.
1
2
3
4
Tayyor va yarim tayyor bo‘yoqlar to‘g‘risida, umumiy
ma’lu motga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar, mexnatni muxofaza
qilish, texnika xavfsizligi qoidalari mavzu bo‘yicha
tasavvurga ega bo‘lsa;
“5”
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa
(a’lo)
hamda
mustaqil
fikrlay
olsa;
baho
- Tayyor va yarim tayyor bo‘yoqlar bo‘yicha o‘rgangan
amaliy
ishlarini
mustaqil
bajara
olsa;
-,amaliy jarayonni tashkil etsa va jarayonga mustaqil
moslasha olsa.
- Tayyor va yarim tayyor
bo‘yoqlar
to‘g‘risidagi
umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar, mexnatni muxofaza
qilish,texnika xavfsizligi qoidalari jarayonlarini shu mavzu
“4”
bo‘yicha
tasavurga
ega
bo‘lsa;
(yaxsh
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa hamda
i) baho
mustaqil
fikrlay
olsa;
- Tayyor va yarim tayyor bo‘yoqlar bo‘yicha o‘rgangan
amaliy ishlarini mustaqil bajara olsa;
-amaliy jarayonni tashkil etsa va jrayonga mustaqil
moslasha olmasa.
-mavzu to‘g‘risidagi umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar asosida, mexnatni
muxofaza qilish, Lak materiallar bo‘yicha tasavvurga ega
bo‘lsa;
“3”
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa hamda
(qoniq
mustaqil fikrlay olmasa;
arli)
- Lak
materiallar bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini
baho
mustaqil bajara olmasa;
-amaliy jarayonni tashkil etsa va jrayonga
mustaqil
moslasha olsa.
-mavzu bo‘yicha umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar asosida shu mavzu
bo‘yicha tasavvurga ega bo‘lmasa;
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsahamda “2”
mustaqil fikrlay olmasa;
(qoniqarsi
- Lak
materiallar bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini z)
mustaqil bajara olmasa;amaliy jarayonni tashkil etmasa va
jrayongamustaqilmoslasha olmasa.
baho
27
6-ilova
2.Mavzu: Tayyor va yarim tayyor bo‘yoqlar. Lak materiallar.
Reja.
1.Qurilishda lak bo‘yoqlar saqlanish tartibi.
2.Moyli-smolali loklar turlari.
Loklar sintetik smolalar tabiiy smolalarning organic
uchuvchan
erituvchilardagi
parda hosil qilinadigan eritmalardir. Ularga har-xil
qo‘shimchalar qo‘shilgan bo‘lishi ham, qo‘shilmagan bo‘lishi
mumkin.
Bo‘yoqchilik
ishlarida
moy-smolali va
moysiz
sintetik
loklar
ishlatiladi. Moy-smolali loklar
PF-283 va GF166 markalarda chiqariladi.
Loklar
xonalardagi
moyli bo‘yoqlar bilan bo‘yalgan yuzalarga berish,
yog‘och va metal buyumlasirtlarini
qoplashga
mo‘ljallangan. Loklar
yuzalarga cho‘tkalar bilan beriladi, purkagichda purkaladi,
juda
yupqa
qatlam hosil qilish uchun esa
do‘kadan yasalgan tompon bilan
surkaladi.
1m2 yzaga o‘rtacha 180-200 g lok sarflanadi, lak qatlami
18-200 C temperaturada 24-48 soatda quriydi.
4-rasm
Moyli qoplamlarning
korroziyaga
qarshi
xossalarini
yaxshilash
maqsadida ular XSL loklari bilan loklanadi, XS-76D loklari
bilan
esa qurilish konstruksiyalari
agressiv
muxitlar ta’sirida himoya
qilinadi.Emallar pigmentning lokdagi suspenziyasidan iborat. Qurilishda
alkid, pentafil, gliftal nitrogliftal emallar va nitroemallar ishlatiladi.
Emal
qoplamalar
mustahkam
tevarak muhit ta’siriga turg‘un,
tashqi ko‘rinishi
yaxshi bo‘lib , xona temperaturasida
ko‘pi
bilan
1-2 sekundda
quriydi.
28
5-rasm
Yangi lak-bo‘yoq materiallari bilan ishlashga ularni
ishlatishga oid
instruksiyalar va xovfsizlik texnikasi bilan shaxslargina
qo‘yiladi.Moyli
bo‘yoqlar qurilish ob’ektiga quyuq ezilgan holatda yoki ishlatishga
tayyor holatda keltiriladi. Quyuq
ezilgan bo‘yoqlar markazlashtirilgan
bo‘yoq tqyyorlash ustaxonalarida yoki bevosita qurilish ob’ekitlarining
o‘zida alif
yoki
emul’sion
suyultirgichlar
bilan
boyoqchilik
qovushqoqligigacha suyultiriladi.
Moyli bo‘yoqlar capital qurilish va
remont ishlarida keng ishlatiladi. Moyli bo‘yoqlar uchun bog‘lovchi
sifatida
tabiiy,
zichlangan
yoki
alkidli
smollalar
bilan
modifikasiyalangan
alif
ishlatiladi.Moyli bo‘yoq qoplamalar bilan
dekorativ yuza hosil qilish, bilan birga konstruksiyalar namiqish va
korroziyadan saqlanadi. Moyli bo‘yoq bilan bo‘yaladigan
yuzalarni
gruntovkalash
uchun tabiiy alif bilan kerakli qovushqoqlikkacha
suyultirilgan
ko‘ller ishlatiladi. Buning uchun tabiiy
alif o‘rnini
bosuvchi alif-oksol bilan suyultirsa
ham bo‘ladi. Ichki bo‘yoqchilik
ishlariga moyli bo‘yoqdan oldin beriladigan gruntovka sifatida moyli
koller
ishlatsa
bo‘ladi. Qurilish konstruksiyalari
va elementlarini
namiqish va koroziyadan saqlash
uchun zich yaltiroq yuza hosil
qiladigan
oddiy
moyli yoki
moy-alkidli
bo‘yoqlar
ishlatiladi.
Devorlar
xira kollerlar bilan pardozlanadi. Bunday kollerlar yo
markazlashtirilgan
usulda
yoki
ob’ekt
qoshidagi
ustaxonada
arxitektor
belgilagan
etalon
bo‘yicha
oddiy quyuq
ezilgan
bo‘yoqlarga uayt-spirit hamda kirsovun qo‘shib tayyorlanadi.
29
7-ilova
Yo‘riqli texnologik xarita
Kasb kodi-30730302 Pardozlovchi
Amaliyoti nomi- Bo‘yoqchilik
2-Mavzu. Tayyor va yarim tayyor bo‘yoqlar. Lak materiallar
Maqsad: O‘quvchilarni vatanparvar runida tarbiyalash va o‘tilgan mavzuni to‘liq
tushuntirish.
Moslamal
Bajariladig ar asbob
№
an ishlar
anjom va
Eskizlar chizmalar va rasmlar
Bajariladigan ishlar
mazmuni
xom
tartibi
ashyolar
1
2
3
Turli xil
rangdagi
boyoqlarni
ish
jarayoniga
tayyorlash
Bo‘yoqlardan va
turli xil
o‘lchamdagi
cho‘tka va
valiklardan
foydalanish tartibi
Turli
o‘lchamda
gi
cho‘tkalar
valik
Bo‘yoqlarni
bajarishda
aparatlardan to‘g‘ri
foydalanish tartibi
Bo‘yoqlarnii
sh
Machalka
jarayoniga
shpater
tayyorlash
qorishma
qorgich
aparati
Tayyor
bo‘yoqlar
yordamida
Valik
ish bajarish
jarayoni
Tayyor
bo‘yoqlardan valik
yordamida
foydalanish tartibi
30
8-ilova
d
Mavzu: Tayyor va yarim tayyor bo‘yoqlar. Lak
materiallar.
1-guruh
2-guruh
Moy-smolali loklar PF-283
va GF166 markalardagi bo‘yoq
1m2 yzaga o‘rtacha 180-200 g
lok sarflanadi
Muhokama
Tahlil
Baholash
31
O‘quv mashg‘ulotining o‘qitish texnologiyasi № 3
Mavzu: Pardozlash ishlarida gigiyena va sanitariya me’yorlariga rioya qilish.
Lak bo‘yoq materiallarni saqlash.
O‘quv mashg‘ulotining o‘qitish texnologiyasi modeli
Vaqt…6…soat
Ta’lim oluvchilar soni:_30__nafar
O‘quv mashgulotining shakli va turi Amaliy:o‘quv amaliyoti
O‘quv amaliyoti rejasi/tuzilishi
1.Xavfsizlik texnikasi to‘g‘risida
ma’lumot.
2.Instruktaj o‘tkazish.
3. Lak bo‘yoq materiallarni saqlash
to‘g‘risida ma’lumot.
4.Asboblar to‘g‘risida ma’lumot.
O‘quv mashg‘uloti maqsadi: O‘quvchilarda Tayyor va yarim tayyor bo‘yoq
bo‘yicha nazariy bilimlari to‘g‘risida ma’lumot berish va ularda mavzu
mustahkamlash, ko‘nikma va malakalarini shakllantirish.
O‘quv natijasi
Ushbu mavzuni o‘zlashtirish natijasida
o‘quvchida
shakllanadigan
bilim,
ko‘nikma yoki kompetensiyalar.
Pedogogikvazifalar:
O‘quv faoliyat natijalari:
1.Xavfsizlik texnikasi bilan
1.Xavfsizlik texnikasini aytib beradi;
tanishtirish;
2.Instruktajni tushunib gapirib beradi;
2.Instruktaj o‘tkazishni
3.Asbob va moslamalar chizmalarini
tushuntushuntirish;
chizib takrorlab ko‘rsatadi;
3.Asbob va moslamalarni ko‘rsatish 4. Lak bo‘yoq materiallarni saqlash
4. Lak bo‘yoq
materiallarni yo‘riqnoma asosida bajaradilar;
saqlash
to‘g‘risida yo‘riqnoma 5. Lak bo‘yoq materiallarni saqlash
berish;
mustaqil bajaradilar;
5. Lak bo‘yoq materiallarni
6.Mashqlarni bajarganda xatolar ustida
saqlash yoritib berish;
ishlaydilar.
6.Asboblarni ishlatishda yo‘l
qo‘yilgan xatolarni ko‘rsatish.
O‘qitish usullari
Ko‘rsatish, yo‘riqnoma berish. Amaliyot
O‘qitish vositalari
Yo‘riqli texnologik xarita, kerakli jihoz
va asboblar, ko‘rgazmali qurollar,
slaydlar, plakatlar va boshqalar.
O‘quv faoliyatini tashkil etish shakli
Guruhli.
O‘qitish sharoiti
Jihozlangan - Qurilish ustaxonasi.
O‘ayta aloqaning usul va vositalari
Nazorat, bajarilgan ishlarni tekshirish,
og‘zaki savol-javob, xisobot va boshq.
32
bos
qichlari
va vaqti
1-bosqich.
O‘quv
mashg‘ulo
tga kirish
15 daqiqa
O‘QUV MASHG‘ULOTINING TEXNOLOGIK XARITASI
Faoliyat mazmuni
O‘qituvchi Ish
Ta’lim oluvchi
Tashkiliy qism:
1.Ta’lim oluvchilarning davomatini tekshiradi;
2.Ta’lim oluvchilarning mashg‘ulotga
tayyorgarligini nazorat qiladi;
3.Amaliy mashg‘ulot nomi, rejasi, maqsad va
kutilayotgan natijalar bilan tanishtiradi;
4.Xavfsizlik texnikasi qoidalariga amal qilishni
eslatadi.
Kirish yo‘riqnomasi. O‘quvchilar bilimini
faollashtirish:
1.Tezkor-so‘rov savol-javob, aqliy xujum orqali
bilimlarni faollashtiradi.
Yangi o‘quv material bayoni:
2.O‘quv amaliyoti mavzusi bo‘yicha umumiy
ma’lumot beradi, ish jarayonini tushuntiradi:
2-bosqich Joriy yo‘riqnoma. Yangi o‘quv material bo‘yicha
asosiy 200 amaliy mashq bajarish.
daqiqa
3.Ta’lim oluvchilarni ish joylariga taqsimlab
amaliy ish yuzasidan yo‘riqnomali texnologik
xarita(ilova) hamda mustaqil ish bajarish uchun
xom-ashyo tarqatadi va ko‘rsatmalar beradi.
4.Mustaqil ishlarni bajarilishini maqsadli
aylanish vaqtida nazorat qiladi va ish jarayonida
o‘quvchilar tomonidan qo‘yilgan xatolarni
ko‘rsatadi. Yakuniy yo‘riqnoma.
5.Mashg‘ulot tugaganidan so‘ng ish joylarini
talab darajasiga keltiradi. Tayyorlangan
mahsulotni qabul qiladi.
Yakunlash:
1.O‘quvchilarni amaliy mashg‘ulot bo‘yicha
3-bosqich baxolarini e’lon qiladi(ilova);
Yakuniy
2.Kelgusi kasbiy faoliyatida, amaliyotda bajargan
25 daqiqa ishlarining axamiyati muhimligiga o‘quvchilar
e’tiborini qaratadi;
3.Kelgusi mashg‘ulot mavzusi bilan tanishtirib
uyiga vazifa beradi(ilova).
33
Mashg‘ulotga tayyorgar
lik ko‘radilar.
Amaliyotga xavfsizlik
texnikasi,sanitariya va
gigiyena talablariga rioya
qilgan xolda maxsus
kiyimda keladi.
Xavfsizlik texnikasi jur
naliga imzo qo‘yadilar.
Tinglaydilar.
Savolga javob beradilar.
Tinglaydilar, chizadilar,
yozib oladilar.
Ta’lim oluvchilar o‘z ish
joylariga turadilar.
Mashg‘ulot raxbari ko‘r
satmalari va yo‘riqli tex
nologik xaritaga rioya
qilgan xolda bajaradilar.
Xatolarni to‘g‘irlaydilar.
Foydalangan jixozlarni
mashg‘ulot raxbariga
topshiradilar.
Ish joyini tozalaydilar.
Tinglaydilar.
Topshiriqni yozib
oladilar.
1-ilova
TAYANCH IBORALAR:
Mehnat muhofazasi, Tibbiy ko‘rik, Navbatdan tashqari yo‘l-yo‘riqni o‘tkazish
tartibi, Yo‘riqnoma.
2-ilova
3-DARS
MAVZU:
Pardozlash ishlarida gigyiena vasanitariya me’yorlariga rioya qilish.
Lak bo‘yoq materiallarni saqlash.
REJALAR
1.Mexnat gigiyenasini asosiy vazifasi.
2. Mexnatni ilmiy asosda tashkil etish.
3. Sanitariya- gigiyenik me’yorlar.
3-ilova
ASOSIY ADABIYOTLAR
1. Shavkat Mirziyoev “Milliy taraqqiyot yo‘limizni qat’iyat bilan davom ettirib,
yangi bosqichga ko‘taramiz” Toshkent – “O‘zbekiston”-2018.
2. Shavkat Mirziyoev “Xalqimizning roziligi bizning faoliyatimizga berilgan eng
oliy bahodir” Toshkent – “O‘zbekiston”-2018.
3. Shavkat Mirziyoev “Erkin va farovon, demokratik O‘zbekiston davlatini
birgalikda barpo etamiz” Toshkent – “O‘zbekiston”-2016.
4. Qishloq qurilish texnologiyasi – X.I.Yusupov, A.M.Raximov, H.Hamidov –
Tashkent 2015 yil.
5. Bino va inshootlarni barpo etish texnologiyasi – N.Bozorboyev, X.I.Yusupov,
R.A.Norov – Tashkent 2015 yil.
6. Binolar va inshootlar konstruksiyalari – M.M.Vohidov – Tashkent 2013 yil.
7. Bino va inshootlar konstruksiyasi - N.I.Tuychiyev – Tashkent 2010 yil.
8. Muxandislik geodeziyasi – G‘.A.Artiqov, Sh.Sh.Tyxtamishev, O.A.Urokov –
Samarkand 2016 yil.
9. Qurilish konstruksiyalari – K.I.Ruziyev, A.A.Xujayev – Tashkent 2006 yil.
10. Qurilish jarayonlari texnologiyasi, qurilishni tashkil etish va rejalashtirish –
R.A.Norov – Tashkent 2019 yil.
11. Temir beton va tosh konstruksiyalari – A.A.Xujayev – S.J.Razzoqov –
Tashkent 2019 yil.
34
12. Qurilish ashyolari – E.Qosimov, Tashkent 2019 yil.
13. Qurilish montaj ishlari - V.A.Neelov – Tashkent “O‘qituvchi” 1989 yil.
14. Ishchenko I.I. G‘isht tosh va montaj ishlari texnologiyasi. Toshkent.
“O‘qituvchi” nashriyoti, 2010y.
MAVZUGA DOIR SAVOLLAR
4-ilova
1.Sanitariya-gigiyena meyorlari deganda nimani tushunasiz?
2. Bo‘yoqchilik ishlarining mexanizasiyalashtirilgan usullada ishlashni tushuntirib
bering?
3.Bo‘yoqchilik ishlaridagi nuqsonlarni tushuntirib bering?
5-ilova
« Bo‘yoqchilik»ishlari fanidan o‘quvchilarning bilimini baholash mezoni.
1
Olgan bilimlarini ishlab chiqarishda qo‘llay oladigan,
ushbu fanni boshqa fanlar bilan bog‘lay oladigan,
mustaqil ish va vazifalarini to‘liq bajaradigan va yangilik 5(a’lo) baho
kiritishga intilgan, har jihatdan boshqa o‘quvchilarga
o‘rnak bo‘ladigan
2
O‘quv ko‘rgazmali qurollardan foydalana oladigan,
olgan bilimlarini xalq xo‘jaligidagi o‘rnini to‘g‘ri 4(yaxshi) baho
tushungan, mustaqil fikrlay oladigan, olgan bilimlarini
tushuntirib bera oladigan
3
Darslarda 95% gacha qatnashgan, ma’ruza matnni 3(qoniqarli)
yozgan, o‘quv qurollari to‘liq bo‘lgan, adabiyotlardan
baho
foydalanishni bilgan
4
Ta’lim standartlarida belgilangan bilim va ko‘nikmalarni 2(qoniqarsiz)
55% dan kam o‘zlashtirgan o‘quvchilar
baho
Izoh: O‘quv dasturining mantiqan tugallangan bo‘limi bo‘yicha o‘quvchi albatta
baholanadi va natijasi o‘tish balidan (3 ball) past bo‘lganda qayta nazorat
belgilanadi.
35
1
2
3
4
O‘QUVCHILARNI BILIMINI BAXOLASH MEZONLARI.
Lak bo‘yoq materiallarni saqlash to‘grisida, umumiy ma’lu
motga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar, mexnatni muxofaza
qilish, texnika xavfsizligi qoidalari mavzu bo‘yicha
tasavvurga ega bo‘lsa;
“5”
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa
(a’lo)
hamda
mustaqil
fikrlay
olsa;
baho
- Lak
bo‘yoq materiallarni saqlash bo‘yicha o‘rgangan
amaliy
ishlarini
mustaqil
bajara
olsa;
-,amaliy jarayonni tashkil etsa va jarayonga mustaqil moslasha
olsa.
- Lak
bo‘yoq
materiallarni
saqlash to‘g‘risidagi
umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar, mexnatni muxofaza
qilish,texnika xavfsizligi qoidalari jarayonlarini shu mavzu
“4”
bo‘yicha
tasavurga
ega
bo‘lsa;
(yaxsh
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa hamda
i) baho
mustaqil
fikrlay
olsa;
- Lak
bo‘yoq materiallarni saqlash bo‘yicha o‘rgangan
amaliy ishlarini mustaqil bajara olsa;
-amaliy jarayonni tashkil etsa va jrayonga mustaqil
moslasha olmasa.
-mavzu to‘g‘risidagi umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar asosida, mexnatni
muxofaza qilish, Lak materiallar bo‘yicha tasavvurga ega
bo‘lsa;
“3”
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa hamda
(qoniq
mustaqil fikrlay olmasa;
arli)
- Lak bo‘yoq materiallarni saqlash
baho
bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini mustaqil bajara
olmasa;
-amaliy jarayonni tashkil etsa va jrayonga
mustaqil
moslasha olsa.
-mavzu bo‘yicha umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar asosida shu mavzu
bo‘yicha tasavvurga ega bo‘lmasa;
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsahamda “2”
mustaqil fikrlay olmasa;
(qoniqarsi
- Lak bo‘yoq materiallarni saqlash
z)
bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini mustaqil bajara
olmasa;amaliy
jarayonni
tashkil
etmasa
va baho
jrayongamustaqilmoslasha olmasa.
36
6-ilova
3.Mavzu: Pardozlash ishlarida gigiena va sanitariya me’yorlariga
rioya qilish. Lak bo‘yoq materiallarni saqlash.
Reja:
1.Mexnat gigienasini asosiy vazifasi.
2. Mexnatni ilmiy asosda tashkil etish.
3. Sanitariya- gigienik me’yorlar.
Mexnat gigiyenasi tibbiy profilaktika sohasi bo‘lib, mehnat qiluvchi
ish qobiliyatini yuksak darajada ta’minlash, kabi kasalliklari va insoning
mehnat faoliyati bilan bog‘liq bo‘lgan boshqa salbiy oqibatlarni oldini
olishning ilmiy asoslarini hamda amaliy chegaralarini ishlab chiqish
bilan
shug‘ullanadi. Mehnat
gigienasining
asosiy
vazifasi
ish
unumdorligini
eng yuqori darajada
oshirish va ishlovchilarning
sog‘ligiga zararli ta’sir qilmaydigan sharoitlarni ta’minlaydigan tadbirlarni
ishlab chiqishdan iborat. Kasb kasalliklari praflaktikasi
ilmiy tahlil
xulosalariga
asoslangandir.
Sanitariya- gigienik
me’yorlar
mehnat
kodeksining asosini tashkil etib, ishlab chiqarishga ilmiy asoslangan va
jahon andozalariga javob bera oladigan ilg‘or tehnologiyalarga asoslangan.
6-rasm
Ishchilarning mehnat unumdorligini oshirishga olib keladigan sharoit
yaratish uchun ular foydalaniladigan asbob, uskuna, jihoz, boshqarish
o‘rinlari, ishchilarning
dam olish davomiyligi, ta’sir qiladigan qator
omillarga bo‘lgan talabini fiziologik jihatdan asoslab berish maqsadga
muvofiq mehnatni ilmiy asosda tashkil etishining asosiy yo‘nalishiga
quyidagilar kiradi.
37
1.Gigiyenik
yo‘nalish.
2.Fiziologik
yo‘nalish.
3.Psixologik
yo‘nalish.
4.Estetik
yo‘nalish.
Lak-bo‘yoq qoplamalar nimaga mo‘ljallanishiga qarab, ularni bajarish
uchun tayyorlanadigan boyoqchilik tarkiblari quyidagilarga ichki ishlari
va tashqi ishlarda dekorativ va rasm chizishda ishlatiladigan hamda
maxsus bo‘yovchi tarkiblarga bo‘linadi.
7-rasm
Lak- boyoq qoplamining oraliq sifatini boholashda
ularning tashqi
ko‘rinishi, ya’ni uning estetik
xossalari katta ahamiyatga ega. Lakbo‘yoq qoplamda quyidagi nuqsonlar uchrashi mumkin.
Cho‘tkalar .
Bo‘yoqchilik ishlarining ko‘p qismi mexanizasiyalashtirilgan usullada
bajariladi, biroq pardozlashning ba’zi hillarni cho‘tkalar bilan bajarish
maqsadiga maqsadiga muvofiq bo‘ladi. Bo‘yovchi tarkib cho‘tka sirtida
bir tekis taqsimlanishi
uchun
cho‘tkalar pishiq
kanop
bilan
bog‘lanadi. Qisib turish halqalari bor
cho`tkalar
quyidagi tartibda
bog‘lanadi.
38
8-rasm
Moyli bo`yoqlar uchun ishlatiladigan
cho`tkalar yelimli bo`yoqlar uchun
ishlatiladigan cho`tkalarga qarahganda siqibroq va ish qismini qisqaroq
qoldirin bog`lanadi. Yangi c ho`tka ularnii ancha elastik qilish uchun avval
uni bo`yoqchilik ishlarining tayyorgarlik operatsiyalarida ishlatish kerak.
Qillar yoyilishiga qarab cho`tka bog`lovi qisqartirib boriladi. Bunda cho`tka
ish qismining uzunligi doim bir xil bo`lishi lozim.
39
7-ilova
Yo‘riqli texnologik xarita
Kasb kodi-30730302-Pardozlovchi
Amaliyoti nomi- Bo‘yoqchilik
Mavzu: Pardozlash ishlarida gigiena va sanitariy me’yorlariga rioya qilish.
Lak bo‘yoq materiallarni saqlash.
Maqsadi: O‘quvchilarni vatanparvar runida tarbiyalash va o‘tilgan mavzuni to‘liq
tushuntirish
№
1
2
3
Moslamalar
Bajariladig
asbob anjom
an ishlar
va xom
mazmuni
ashyolar
Sanitariya
gigienaga
rioya qilish
Lak bo‘yoq
materiallar
bilan ish
bajarish
Eskizlar chizmalar va
rasmlar
Bajariladigan
ishlar tartibi
Bo‘yoqlarni
bajarishda
Sanitariya
gigienaga
rioya qilishda
qo‘lqoplardan
to‘g‘ri
foydalanish
tartibi
Qo‘lqop
Bo‘yoqlardan
va turli xil
o‘lchamdagi
cho‘tka va
valiklardan
foydalanish
tartibi
Moyli bo‘yoq
Tayyor
bo‘yoqlar
Valik
yordamida
ish bajarish
Tayyor
bo‘yoqlar
yordamida ish
bajarish tartibi
40
8-ilova
Gigiyenik
Estetik
Fiziologik
Psixologik
Pardozlash
ishlarida
gigiena
vasanitariya
me’yorlarig
a
rioya
qilish.
Lak
bo‘yoq
materiallarn
i saqlash
41
Mexnat gigienasi
O‘quv mashg‘ulotining o‘qitish texnologiyasi № 4
Mavzu:Yuzalarni lak bo‘yoq ishlari ucnun tayyorlash. Yuzalarni tozalash, suv
bilan namlash, silliqlash, yoriqlarni toldirish ishlarini bajarish.
O‘quv mashg‘ulotining o‘qitish texnologiyasi modeli
Vaqt…6…soat
Ta’lim oluvchilar soni:_30__nafar
O‘quv mashgulotining shakli va turi Amaliy:o‘quv amaliyoti
O‘quv amaliyoti rejasi/tuzilishi
1.Xavfsizlik texnikasi to‘g‘risida
ma’lumot.
2.Instruktaj o‘tkazish.
3. Yuzalarni lak bo‘yoq ishlari ucnun
tayyorlash to‘g‘risida ma’lumot.
4.Asboblar to‘g‘risida ma’lumot.
O‘quv mashg‘uloti maqsadi: O‘quvchilarda Tayyor va yarim tayyor bo‘yoq
bo‘yicha nazariy bilimlari to‘g‘risida ma’lumot berish va ularda mavzu
mustahkamlash, ko‘nikma va malakalarini shakllantirish.
O‘quv natijasi
Ushbu mavzuni o‘zlashtirish natijasida
o‘quvchida
shakllanadigan
bilim,
ko‘nikma yoki kompetensiyalar.
Pedogogikvazifalar:
O‘quv faoliyat natijalari:
1.Xavfsizlik texnikasi bilan
1.Xavfsizlik texnikasini aytib beradi;
tanishtirish;
2.Instruktajni tushunib gapirib beradi;
2.Instruktaj o‘tkazishni
3.Asbob va moslamalar chizmalarini
tushuntushuntirish;
chizib takrorlab ko‘rsatadi;
3.Asbob va moslamalarni ko‘rsatish 4. Yuzalarni lak bo‘yoq ishlari ucnun
4.Yuzalarni lak bo‘yoq ishlari
tayyorlash yo‘riqnoma asosida
ucnun tayyorlash to‘g‘risida
bajaradilar;
yo‘riqnoma berish;
5. Yuzalarni lak bo‘yoq ishlari ucnun
5. Yuzalarni lak bo‘yoq ishlari
tayyorlashni mustaqil bajaradilar;
ucnun nitayyorlash yoritib berish;
6.Mashqlarni bajarganda xatolar ustida
6.Asboblarni ishlatishda yo‘l
ishlaydilar.
qo‘yilgan xatolarni ko‘rsatish.
O‘qitish usullari
Ko‘rsatish, yo‘riqnoma berish. Amaliyot
O‘qitish vositalari
Yo‘riqli texnologik xarita, kerakli jihoz
va asboblar, ko‘rgazmali qurollar,
slaydlar, plakatlar va boshqalar.
O‘quv faoliyatini tashkil etish shakli
Guruhli.
O‘qitish sharoiti
Jihozlangan - Qurilish ustaxonasi.
O‘ayta aloqaning usul va vositalari
Nazorat, bajarilgan ishlarni tekshirish,
og‘zaki savol-javob, xisobot va
boshqalar.
42
bos
qichlari
va vaqti
1-bosqich.
O‘quv
mashg‘ulo
tga kirish
15 daqiqa
O‘QUV MASHG‘ULOTINING TEXNOLOGIK XARITASI
Faoliyat mazmuni
O‘qituvchi Ish
Ta’lim oluvchi
Tashkiliy qism:
1.Ta’lim oluvchilarning davomatini tekshiradi;
2.Ta’lim oluvchilarning mashg‘ulotga
tayyorgarligini nazorat qiladi;
3.Amaliy mashg‘ulot nomi, rejasi, maqsad va
kutilayotgan natijalar bilan tanishtiradi;
4.Xavfsizlik texnikasi qoidalariga amal qilishni
eslatadi.
Kirish yo‘riqnomasi. O‘quvchilar bilimini
faollashtirish:
1.Tezkor-so‘rov savol-javob, aqliy xujum orqali
bilimlarni faollashtiradi.
Yangi o‘quv material bayoni:
2.O‘quv amaliyoti mavzusi bo‘yicha umumiy
ma’lumot beradi, ish jarayonini tushuntiradi:
2-bosqich Joriy yo‘riqnoma. Yangi o‘quv material bo‘yicha
asosiy 200 amaliy mashq bajarish.
daqiqa
3.Ta’lim oluvchilarni ish joylariga taqsimlab
amaliy ish yuzasidan yo‘riqnomali texnologik
xarita(ilova) hamda mustaqil ish bajarish uchun
xom-ashyo tarqatadi va ko‘rsatmalar beradi.
4.Mustaqil ishlarni bajarilishini maqsadli
aylanish vaqtida nazorat qiladi va ish jarayonida
o‘quvchilar tomonidan qo‘yilgan xatolarni
ko‘rsatadi. Yakuniy yo‘riqnoma.
5.Mashg‘ulot tugaganidan so‘ng ish joylarini
talab darajasiga keltiradi. Tayyorlangan
mahsulotni qabul qiladi.
Yakunlash:
1.O‘quvchilarni amaliy mashg‘ulot bo‘yicha
3-bosqich baxolarini e’lon qiladi(ilova);
Yakuniy
2.Kelgusi kasbiy faoliyatida, amaliyotda bajargan
25 daqiqa ishlarining axamiyati muhimligiga o‘quvchilar
e’tiborini qaratadi;
3.Kelgusi mashg‘ulot mavzusi bilan tanishtirib
uyiga vazifa beradi(ilova).
\
43
Mashg‘ulotga tayyorgar
lik ko‘radilar.
Amaliyotga xavfsizlik
texnikasi,sanitariya va
gigiyena talablariga rioya
qilgan xolda maxsus
kiyimda keladi.
Xavfsizlik texnikasi jur
naliga imzo qo‘yadilar.
Tinglaydilar.
Savolga javob beradilar.
Tinglaydilar, chizadilar,
yozib oladilar.
Ta’lim oluvchilar o‘z ish
joylariga turadilar.
Mashg‘ulot raxbari ko‘r
satmalari va yo‘riqli tex
nologik xaritaga rioya
qilgan xolda bajaradilar.
Xatolarni to‘g‘irlaydilar.
Foydalangan jixozlarni
mashg‘ulot raxbariga
topshiradilar.
Ish joyini tozalaydilar.
Tinglaydilar.
Topshiriqni yozib
oladilar.
1-ilova
TAYANCH IBORALAR:
Mehnat muhofazasi, Tibbiy ko‘rik, Navbatdan tashqari yo‘l-yo‘riqni o‘tkazish
tartibi, Yo‘riqnoma.
2-ilova
4-DARS
MAVZU:
Yuzalarni lak bo‘yoq ishlari ucnun tayyorlash. Yuzalarni tozalash,
suv bilan namlash, silliqlash, yoriqlarni toldirish ishlarini bajarish.
REJALAR
1.Qorishma qorgich aparatlarida qorishma tayyorlash ishlari.
2.Yuzalarni bo‘yashga
tayyorlash.
3. Remont ishlarida bo‘yoqchilik tarkiblari.
3-ilova
ASOSIY ADABIYOTLAR
1. Shavkat Mirziyoev “Milliy taraqqiyot yo‘limizni qat’iyat bilan davom ettirib,
yangi bosqichga ko‘taramiz” Toshkent – “O‘zbekiston”-2018.
2. Shavkat Mirziyoev “Xalqimizning roziligi bizning faoliyatimizga berilgan eng
oliy bahodir” Toshkent – “O‘zbekiston”-2018.
3. Shavkat Mirziyoev “Erkin va farovon, demokratik O‘zbekiston davlatini
birgalikda barpo etamiz” Toshkent – “O‘zbekiston”-2016.
4. Qishloq qurilish texnologiyasi – X.I.Yusupov, A.M.Raximov, H.Hamidov –
Tashkent 2015 yil.
5. Bino va inshootlarni barpo etish texnologiyasi – N.Bozorboyev, X.I.Yusupov,
R.A.Norov – Tashkent 2015 yil.
6. Binolar va inshootlar konstruksiyalari – M.M.Vohidov – Tashkent 2013 yil.
7. Bino va inshootlar konstruksiyasi - N.I.Tuychiyev – Tashkent 2010 yil.
8. Muxandislik geodeziyasi – G‘.A.Artiqov, Sh.Sh.Tyxtamishev, O.A.Urokov –
Samarkand 2016 yil.
44
9. Qurilish konstruksiyalari – K.I.Ruziyev, A.A.Xujayev – Tashkent 2006 yil.
10. Qurilish jarayonlari texnologiyasi, qurilishni tashkil etish va rejalashtirish –
R.A.Norov – Tashkent 2019 yil.
11. Temir beton va tosh konstruksiyalari – A.A.Xujayev – S.J.Razzoqov –
Tashkent 2019 yil.
12. Qurilish ashyolari – E.Qosimov, Tashkent 2019 yil.
13. Qurilish montaj ishlari - V.A.Neelov – Tashkent “O‘qituvchi” 1989 yil.
14. Ishchenko I.I. G‘isht tosh va montaj ishlari texnologiyasi. Toshkent.
“O‘qituvchi” nashriyoti, 2010y.
MAVZUGA DOIR SAVOLLAR
4-ilova
1.Yuzalarni lak boyog‘I bilan bo‘yash ishlarini tushuntirib bering?
2.Yuzalarni namlash ishlarini bajarib bering?
3.Yuzalarni yoriqlarini to‘ldirish ishlarini bajarib bering?
5-ilova
« Bo‘yoqchilik»ishlari fanidan o‘quvchilarning bilimini baholash mezoni.
1
Olgan bilimlarini ishlab chiqarishda qo‘llay oladigan,
ushbu fanni boshqa fanlar bilan bog‘lay oladigan,
mustaqil ish va vazifalarini to‘liq bajaradigan va yangilik 5(a’lo) baho
kiritishga intilgan, har jihatdan boshqa o‘quvchilarga
o‘rnak bo‘ladigan
2
O‘quv ko‘rgazmali qurollardan foydalana oladigan,
olgan bilimlarini xalq xo‘jaligidagi o‘rnini to‘g‘ri 4(yaxshi) baho
tushungan, mustaqil fikrlay oladigan, olgan bilimlarini
tushuntirib bera oladigan
3
Darslarda 95% gacha qatnashgan, ma’ruza matnni 3(qoniqarli)
yozgan, o‘quv qurollari to‘liq bo‘lgan, adabiyotlardan
baho
foydalanishni bilgan
4
Ta’lim standartlarida belgilangan bilim va ko‘nikmalarni 2(qoniqarsiz)
55% dan kam o‘zlashtirgan o‘quvchilar
baho
Izoh: O‘quv dasturining mantiqan tugallangan bo‘limi bo‘yicha o‘quvchi albatta
baholanadi va natijasi o‘tish balidan (3 ball) past bo‘lganda qayta nazorat be
45
O‘QUVCHILARNI BILIMINI BAXOLASH MEZONLARI.
1
2
3
4
Yuzalarni lak bo‘yoq ishlari ucnun tayyorlash to‘grisida,
umumiy ma’lu motga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar, mexnatni muxofaza
qilish, texnika xavfsizligi qoidalari mavzu bo‘yicha
tasavvurga ega bo‘lsa;
“5”
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa
(a’lo)
hamda
mustaqil
fikrlay
olsa;
baho
- Yuzalarni lak bo‘yoq ishlari ucnun tayyorlash bo‘yicha
o‘rgangan
amaliy
ishlarini
mustaqil
bajara
olsa;
-,amaliy jarayonni tashkil etsa va jarayonga mustaqil moslasha
olsa.
- Yuzalarni lak bo‘yoq ishlari ucnun tayyorlash to‘g‘risidagi
umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar, mexnatni muxofaza
qilish,texnika xavfsizligi qoidalari jarayonlarini shu mavzu
“4”
bo‘yicha
tasavurga
ega
bo‘lsa;
(yaxsh
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa hamda
i) baho
mustaqil
fikrlay
olsa;
-Yuzalarni lak bo‘yoq ishlari ucnun tayyorlash bo‘yicha
o‘rgangan amaliy ishlarini mustaqil bajara olsa;
-amaliy jarayonni tashkil etsa va jrayonga mustaqil
moslasha olmasa.
-mavzu to‘g‘risidagi umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar asosida, mexnatni
muxofaza qilish, Yuzalarni lak bo‘yoq ishlari ucnun
tayyorlash bo‘yicha tasavvurga ega bo‘lsa;
“3”
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa hamda
(qoniq
mustaqil fikrlay olmasa;
arli)
- Yuzalarni lak bo‘yoq ishlari ucnun tayyorlash
baho
bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini mustaqil bajara
olmasa;
-amaliy jarayonni tashkil etsa va jrayonga
mustaqil
moslasha olsa.
-mavzu bo‘yicha umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar asosida shu mavzu
bo‘yicha tasavvurga ega bo‘lmasa;
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsahamda “2”
mustaqil fikrlay olmasa;
(qoniqarsi
- Yuzalarni lak bo‘yoq ishlari ucnun tayyorlash
z)
bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini mustaqil bajara
olmasa;amaliy
jarayonni
tashkil
etmasa
va baho
jrayongamustaqilmoslasha olmasa.
46
6-ilova
4.Mavzu: Yuzalarni lak bo‘yoq ishlari ucnun tayyorlash. Yuzalarni
tozalash, suv bilan namlash, silliqlash, yoriqlarni toldirish ishlarini
bajarish.
Reja:
1.Qorishma qorgich aparatlarida qorishma tayyorlash ishlari.
2.Yuzalarni bo‘yashga tayyorlash.
3. Remont ishlarida bo‘yoqchilik tarkiblari.
Temir- beton buyumlar, shuningdek suvoq yuzalarni remont qilish va
tekislash uchun ishlatiladigan sement qumli polimersimentli qorishmalar
suvoqchilik ishlarida foydalaniladigan mexanizmlar bilan tayyorlanadi va
surkaladi.Remont ishlarida bo‘yoqchilik tarkiblari uncha sarf bo‘lmasligi
sababli ular kichik gabritli CO-23A va CO-80 qorishma qorgichlarda
quriq aralashmalardan
tayyorlanadi.Qorishma
qorgichlar soatiga 1m3
qorishma uzatadigan qorishma nososlari va remont qilinadigan yuzalarni
ishqalash asboblari bilan komplekt tarzda keltiriladi. Bu qorgichlar
ob’ekitdan ob’ekitga avtomashinalarda olib boriladi. Ish maydonchasida
esa ular o‘z g‘ildiraklar harakatlantiriladi. Uncha katta bo‘lmaganidan
bu qorishma qorgichlar
xonalardagi ish o‘rinlariga o‘rnatish mumkin.
Tayyor
qorishmani
boshatish uchun
baraban dasta yordamida
ag‘dariladi.
9-rasm
47
Yuzalarni namlash aparatlaridan to‘g‘ri foydalanish ishlarini bajarish.CO-46A
qorishma qorgichida tayyor qorishmani bo`shatish mehanizatsiyalashtirilgan ;
valning aylanish yo`nalishini o`zgartiradigan revers yordamida baraban
buriladi va tayyor qorishma valning
aylanayotgan parraklari ta`sirida
tushadi. Bo‘sh baraban dastlabki holatiga qo‘l bilan qaytarib qo‘yiladi
CO-69
qorishma nososi uch fozali asinxron elektr dvigatel bir,
nosos qismi va vibro elakli bunkerdan tuzilgan. Rotorning aylanma
harakati ikki bosqichli silindrik reduktor
oraliq vali orqali elastik
rezina diyafragmaga uzatiladi. Diafragmaning chetlari qisilgan , o‘rtasi
esa
qiya
diskka
podshipniklar
orqali
bog‘langan
shaybaga
mahkamlangan. Remont ishlarini bajarish vaqtida y’ani binoning ichki
devorlari va fasadlarini yangilishda yuzalarni eski boyoqlardan qisman
yoki butunlay tozalash, shuningdek dekarativ
10-rasm
toshlar va plitkalar bilan qo‘shinlangan yuzalarni yuvish ishlari
bo‘yoqchilar zimmasiga tushadi. Hozirgi vaqtgacha yuzalarni eski lokbo‘yoq qatlamlaridan tozalash ishlari asosan mexanizasiyalashtirilgan
usulda elektro-mexanik cho‘tkalar bilan
yoki ish hajmiga qarab
qirg‘ichlar bilan dastaki usulda bajarib kelingan. Keyingi vaqtda eski
boyalan yuzalarni,
shu jumladan tabiiy toshlar va keramik plitkalar
bilan koshinlangan yuzalarni tozalashning yangi texnologiyasi ishlab
chiqiladi va yangi tarkiblar tavsiya etiladi.
48
11-rasm
.
49
7-ilova
Yo‘riqli texnologik xarita
Kasb kodi-30730302-Pardozlovchi
Amaliyoti nomi- Bo‘yoqchilik
Mavzu: Yuzalarni lak bo‘yoq ishlari ucnun tayyorlash. Yuzalarni tozalash, suv
bilan namlash, silliqlash, yoriqlarni toldirish ishlarini bajarish.
Maqsadi: O‘quvchilarni vatanparvar runida tarbiyalash va o‘tilgan mavzuni to‘liq
tushuntirish
№
Moslamalar
Bajariladig
asbob anjom
an ishlar
va xom
mazmuni
ashyolar
1
Yuzalarni
lak bo‘yoq
ishlari
ucnun
tayyorlash
2
3
Yuzalarni
suv bilan
namlash va
silliqlash
ishlarini
bajarish
Eskizlar chizmalar va
rasmlar
Bajariladigan
ishlar tartibi
Yzalarni
tozalash
ishlarini
bajarish tartibi
Machalka
shpater
Yuzalarni suv
bilan namlash
va silliqlash
ishlarini
bajarish tartibi
Namlash
aparati
Tayyor
bo‘yoqlar
yordamida
Valik
ish bajarish
jarayoni
Yuzalarni turli
xil bo‘yoqlar
bilan boyash
ishlarini
bajarish tartibi
50
8-ilova
FSMU
metodi
F-fikringizni bayon eting
S-fikringiz bayoniga sabab ko‘rsating
M-ko‘rsatgan sababingizni asoslovchi
Misol keltiring
U-fikringizni umumlashtirish
KLASTER metodi
1. Aqlingizga nima kelsa, barchasini yozing. G‘oyalarni
sifatini muhokama qilmang faqat ularni yozing.
2. Xatni to‘htatadigan imlo hatolarga va boshqa omillarga
e’tibor bermang.
3. Ajiratilgan vaqt tugagincha yozishni to‘htatmang. Agar
aqlingizda g‘oyalar kelishi birdan to‘htasa, u holda
qachonki yangi g‘oyalar kelguncha qog‘ozga rasm chizib
turing.
51
O‘quv mashg‘ulotining o‘qitish texnologiyasi № 5
Mavzu: Sirtlarni bo‘yashga tayyorlashda ishlatiladigan asboblar va kicnik
mehanizasiya vositalari. Suvli suvsiz bo‘yoq tarkiblari va ularni tayyorlash.
O‘quv mashg‘ulotining o‘qitish texnologiyasi modeli
Vaqt…6…soat
Ta’lim oluvchilar soni:_30__nafar
O‘quv mashgulotining shakli va turi Amaliy:o‘quv amaliyoti
O‘quv amaliyoti rejasi/tuzilishi
1.Xavfsizlik texnikasi to‘g‘risida
ma’lumot.
2. Suvli suvsiz bo‘yoq tarkiblari va
ularni tayyorlash to‘g‘risida ma’lumot.
4.Asboblar to‘g‘risida ma’lumot.
O‘quv mashg‘uloti maqsadi: O‘quvchilarga Suvli suvsiz bo‘yoq tarkiblari va
ularni tayyorlash bo‘yicha nazariy bilimlari to‘g‘risida ma’lumot berish va ularda
mavzu mustahkamlash, ko‘nikma va malakalarini shakllantirish.
O‘quv natijasi
Ushbu mavzuni o‘zlashtirish natijasida
o‘quvchida
shakllanadigan
bilim,
ko‘nikma yoki kompetensiyalar.
Pedogogikvazifalar:
O‘quv faoliyat natijalari:
1.Xavfsizlik texnikasi bilan
1.Xavfsizlik texnikasini aytib beradi;
tanishtirish;
2.Instruktajni tushunib gapirib beradi;
2.Instruktaj o‘tkazishni
3.Asbob va moslamalar chizmalarini
tushuntushuntirish;
chizib takrorlab ko‘rsatadi;
3.Asbob va moslamalarni ko‘rsatish 4. Suvli suvsiz bo‘yoq tarkiblari va
4. Suvli suvsiz bo‘yoq tarkiblari va ularni tayyorlash yo‘riqnoma asosida
ularni tayyorlash to‘g‘risida
bajaradilar;
yo‘riqnoma berish;
5. Suvli suvsiz bo‘yoq tarkiblari va
ularni tayyorlashni mustaqil bajaradilar;
5. Suvli suvsiz bo‘yoq tarkiblari va 6.Mashqlarni bajarganda xatolar ustida
ularni tayyorlashni yoritib berish;
ishlaydilar.
6.Asboblarni ishlatishda yo‘l
qo‘yilgan xatolarni ko‘rsatish.
O‘qitish usullari
Ko‘rsatish, yo‘riqnoma berish. Amaliyot
O‘qitish vositalari
Yo‘riqli texnologik xarita, kerakli jihoz
va asboblar, ko‘rgazmali qurollar,
slaydlar, plakatlar va boshqalar.
O‘quv faoliyatini tashkil etish shakli
Guruhli.
O‘qitish sharoiti
Jihozlangan - Qurilish ustaxonasi.
O‘ayta aloqaning usul va vositalari
Nazorat, bajarilgan ishlarni tekshirish,
og‘zaki savol-javob, xisobot va
boshqalar.
52
bos
qichlari
va vaqti
1-bosqich.
O‘quv
mashg‘ulo
tga kirish
15 daqiqa
O‘QUV MASHG‘ULOTINING TEXNOLOGIK XARITASI
Faoliyat mazmuni
O‘qituvchi Ish
Ta’lim oluvchi
Tashkiliy qism:
1.Ta’lim oluvchilarning davomatini tekshiradi;
2.Ta’lim oluvchilarning mashg‘ulotga
tayyorgarligini nazorat qiladi;
3.Amaliy mashg‘ulot nomi, rejasi, maqsad va
kutilayotgan natijalar bilan tanishtiradi;
4.Xavfsizlik texnikasi qoidalariga amal qilishni
eslatadi.
Kirish yo‘riqnomasi. O‘quvchilar bilimini
faollashtirish:
1.Tezkor-so‘rov savol-javob, aqliy xujum orqali
bilimlarni faollashtiradi.
Yangi o‘quv material bayoni:
2.O‘quv amaliyoti mavzusi bo‘yicha umumiy
ma’lumot beradi, ish jarayonini tushuntiradi:
2-bosqich Joriy yo‘riqnoma. Yangi o‘quv material bo‘yicha
asosiy 200 amaliy mashq bajarish.
daqiqa
3.Ta’lim oluvchilarni ish joylariga taqsimlab
amaliy ish yuzasidan yo‘riqnomali texnologik
xarita(ilova) hamda mustaqil ish bajarish uchun
xom-ashyo tarqatadi va ko‘rsatmalar beradi.
4.Mustaqil ishlarni bajarilishini maqsadli
aylanish vaqtida nazorat qiladi va ish jarayonida
o‘quvchilar tomonidan qo‘yilgan xatolarni
ko‘rsatadi. Yakuniy yo‘riqnoma.
5.Mashg‘ulot tugaganidan so‘ng ish joylarini
talab darajasiga keltiradi. Tayyorlangan
mahsulotni qabul qiladi.
Yakunlash:
1.O‘quvchilarni amaliy mashg‘ulot bo‘yicha
3-bosqich baxolarini e’lon qiladi(ilova);
Yakuniy
2.Kelgusi kasbiy faoliyatida, amaliyotda bajargan
25 daqiqa ishlarining axamiyati muhimligiga o‘quvchilar
e’tiborini qaratadi;
3.Kelgusi mashg‘ulot mavzusi bilan tanishtirib
uyiga vazifa beradi(ilova).
\
53
Mashg‘ulotga tayyorgar
lik ko‘radilar.
Amaliyotga xavfsizlik
texnikasi,sanitariya va
gigiyena talablariga rioya
qilgan xolda maxsus
kiyimda keladi.
Xavfsizlik texnikasi jur
naliga imzo qo‘yadilar.
Tinglaydilar.
Savolga javob beradilar.
Tinglaydilar, chizadilar,
yozib oladilar.
Ta’lim oluvchilar o‘z ish
joylariga turadilar.
Mashg‘ulot raxbari ko‘r
satmalari va yo‘riqli tex
nologik xaritaga rioya
qilgan xolda bajaradilar.
Xatolarni to‘g‘irlaydilar.
Foydalangan jixozlarni
mashg‘ulot raxbariga
topshiradilar.
Ish joyini tozalaydilar.
Tinglaydilar.
Topshiriqni yozib
oladilar.
1-ilova
TAYANCH IBORALAR:
Mehnat muhofazasi, Tibbiy ko‘rik, Navbatdan tashqari yo‘l-yo‘riqni o‘tkazish
tartibi, Yo‘riqnoma.
2-ilova
5-DARS
MAVZU:
Sirtlarni bo‘yashga tayyorlashda ishlatiladigan asboblar va kicnik
mehanizasiya vositalari. Suvli suvsiz bo‘yoq tarkiblari va ularni
tayyorlash.
REJALAR
1.Temir-beton buyumlar, shuningdek suvoq yuzalarini remont qilish.
2.Yuzalarni suvsiz va em’ulsion tarkiblar bilan yuqori bosimda bo‘yash.
3-ilova
ASOSIY ADABIYOTLAR
1. Shavkat Mirziyoev “Milliy taraqqiyot yo‘limizni qat’iyat bilan davom ettirib,
yangi bosqichga ko‘taramiz” Toshkent – “O‘zbekiston”-2018.
2. Shavkat Mirziyoev “Xalqimizning roziligi bizning faoliyatimizga berilgan eng
oliy bahodir” Toshkent – “O‘zbekiston”-2018.
3. Shavkat Mirziyoev “Erkin va farovon, demokratik O‘zbekiston davlatini
birgalikda barpo etamiz” Toshkent – “O‘zbekiston”-2016.
4. Qishloq qurilish texnologiyasi – X.I.Yusupov, A.M.Raximov, H.Hamidov –
Tashkent 2015 yil.
5. Bino va inshootlarni barpo etish texnologiyasi – N.Bozorboyev, X.I.Yusupov,
R.A.Norov – Tashkent 2015 yil.
6. Binolar va inshootlar konstruksiyalari – M.M.Vohidov – Tashkent 2013 yil.
7. Bino va inshootlar konstruksiyasi - N.I.Tuychiyev – Tashkent 2010 yil.
8. Muxandislik geodeziyasi – G‘.A.Artiqov, Sh.Sh.Tyxtamishev, O.A.Urokov –
Samarkand 2016 yil.
9. Qurilish konstruksiyalari – K.I.Ruziyev, A.A.Xujayev – Tashkent 2006 yil.
54
10. Qurilish jarayonlari texnologiyasi, qurilishni tashkil etish va rejalashtirish –
R.A.Norov – Tashkent 2019 yil.
11. Temir beton va tosh konstruksiyalari – A.A.Xujayev – S.J.Razzoqov –
Tashkent 2019 yil.
12. Qurilish ashyolari – E.Qosimov, Tashkent 2019 yil.
13. Qurilish montaj ishlari - V.A.Neelov – Tashkent “O‘qituvchi” 1989 yil.
14. Ishchenko I.I. G‘isht tosh va montaj ishlari texnologiyasi. Toshkent.
“O‘qituvchi” nashriyoti, 2010y.
MAVZUGA DOIR SAVOLLAR
4-ilova
1.Suvli tarkibli bo‘yoqlarning tayyorlanishini tushuntiring?
2.Suvsiz tarkibli bo‘yoq qanday tayyorlanishini tushuntirib bering?
3.Sirtlarni bo‘yashda qanday mexanizmlardan foydalanamiz?
5-ilova
« Bo‘yoqchilik»ishlari fanidan o‘quvchilarning bilimini baholash mezoni.
1
Olgan bilimlarini ishlab chiqarishda qo‘llay oladigan,
ushbu fanni boshqa fanlar bilan bog‘lay oladigan,
mustaqil ish va vazifalarini to‘liq bajaradigan va yangilik 5(a’lo) baho
kiritishga intilgan, har jihatdan boshqa o‘quvchilarga
o‘rnak bo‘ladigan
2
O‘quv ko‘rgazmali qurollardan foydalana oladigan,
olgan bilimlarini xalq xo‘jaligidagi o‘rnini to‘g‘ri 4(yaxshi) baho
tushungan, mustaqil fikrlay oladigan, olgan bilimlarini
tushuntirib bera oladigan
3
Darslarda 95% gacha qatnashgan, ma’ruza matnni 3(qoniqarli)
yozgan, o‘quv qurollari to‘liq bo‘lgan, adabiyotlardan
baho
foydalanishni bilgan
4
Ta’lim standartlarida belgilangan bilim va ko‘nikmalarni 2(qoniqarsiz)
55% dan kam o‘zlashtirgan o‘quvchilar
baho
Izoh: O‘quv dasturining mantiqan tugallangan bo‘limi bo‘yicha o‘quvchi albatta
baholanadi va natijasi o‘tish balidan (3 ball) past bo‘lganda qayta nazorat
belgilanadi.
55
1
2
3
4
O‘QUVCHILARNI BILIMINI BAXOLASH MEZONLARI.
Suvli suvsiz bo‘yoq tarkiblari va ularni tayyorlash to‘grisida,
umumiy ma’lu motga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar, mexnatni muxofaza qilish,
texnika xavfsizligi qoidalari mavzu bo‘yicha
tasavvurga
ega bo‘lsa;
“5” (a’lo)
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa
baho
hamda mustaqil fikrlay olsa;
- Suvli suvsiz bo‘yoq tarkiblari va ularni tayyorlash bo‘yicha
o‘rgangan amaliy ishlarini mustaqil bajara olsa;
-,amaliy jarayonni tashkil etsa va jarayonga mustaqil moslasha
olsa.
- Suvli suvsiz bo‘yoq tarkiblari va ularni tayyorlash
to‘g‘risida
umumiy
ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar, mexnatni muxofaza
“4”
qilish,texnika xavfsizligi qoidalari jarayonlarini shu mavzu
(yaxsh
bo‘yicha tasavurga ega bo‘lsa;
i) baho
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa hamda
mustaqil fikrlay olsa;
- Suvli suvsiz bo‘yoq tarkiblari va ularni tayyorlash bo‘yicha
o‘rgangan amaliy ishlarini mustaqil bajara olsa;
-amaliy jarayonni tashkil etsa va jrayonga mustaqil
moslasha olmasa.
-mavzu to‘g‘risidagi umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar asosida, mexnatni
muxofaza qilish, Suvli suvsiz bo‘yoq tarkiblari va ularni
tayyorlash bo‘yicha tasavvurga ega bo‘lsa;
“3”
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa hamda
(qoniq
mustaqil fikrlay olmasa;
arli)
- Suvli suvsiz bo‘yoq tarkiblari va ularni tayyorlash
baho
bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini mustaqil bajara
olmasa;
-amaliy jarayonni tashkil etsa va jrayonga mustaqil
moslasha olsa.
-mavzu bo‘yicha umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar asosida shu mavzu
bo‘yicha tasavvurga ega bo‘lmasa;
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsahamda
“2”
mustaqil fikrlay olmasa;
(qoniqarsi
- Suvli suvsiz bo‘yoq tarkiblari va ularni tayyorlash
z)
bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini mustaqil bajara
olmasa;amaliy jarayonni tashkil etmasa va
baho
jrayongamustaqilmoslasha olmasa.
56
6-ilova
5.Mavzu: Sirtlarni bo‘yashga tayyorlashda ishlatiladigan asboblar va
kicnik mehanizasiya vositalari. Suvli suvsiz bo‘yoq tarkiblari va
ularni tayyorlash.
Reja:
1.Temir-beton buyumlar, shuningdek suvoq yuzalarini remont qilish.
2.Yuzalarni suvsiz va em’ulsion tarkiblar bilan yuqori bosimda bo‘yash.
Temir-beton buyumlar, shuningdek suvoq yuzalarni remont qilish va
tekislash
uchun ishlatiladigan sementli-qumli,
polimersementli hamda
qips-polimersimentli
qorishmalar suvoqchilik ishlarida foydalaniladigan
mehanizimlar
bilan
tayyorlanadi
va surkaladi.Remont
ishlarida
bo‘yoqchilik tarkiblari uncha ko‘p sarf bo‘lmasligi sababli ular kichik
gabaritli CO-23A va CO-80 qorishma qorgichlarda quriq aralashmalardan
tayyorlanadi Qorishma
qorgichlar
soatiga
1m3
qorishma uzatadigan
qorishma nososlari va remont qilinadigan yuzalarni ishqalash asboblari
bilan komplekt tarzda keltiriladi.
12-rasm
Tayyor
qorishmani bo‘shatish
uchun
baraban
dasta yordamida
ag‘dariladi.CO-46 Qorishma qorgichda tayyor qorishmani bo‘shatish
mexanizasiyalashtirilgan: balning aylanishi
yo‘nalishini o‘zgartiradigan
revers yordamida
baraban buriladi va tayyor qorishma valning
aylanayotgan parraklari ta’sirida tushadi. Rang tayyorlash sexi. Quyuq
ezilgan tayyor holatdagi bo‘yoqlar solingan bidonlar yoki bochkalar
57
elektr tal tushirib olinadi va omborga uzatiladi. Shu omborning o‘zida
suyultirgich va alif solingan idishlar turadi. Har qaysi idishga nososlar
montaj qilingan Quyuq ezilgan bo‘yoqlar solingan bochkalar elektrtal’
bilan aralashtirgichda tashiladi. Qurilish ustaxonasining rang tayyorlash
ustaxonasi
turli
bo‘yoqchilik
tarkiblarining
bevosita
qurilish
ob’ekitlarining o‘zida tayyorash uchun
tashkil etiladi.Moyli ranglar
tayyorlashda quyuq ezilgan bo‘yoq va alif aralashtirgichda to bir jinisli
massa holatiga kelguncha qorishtiriladi.
13-rasm
Boyoqchilik tarkiblari tayyorlash uchun bo‘r maydalagichlar , bo‘yoq
ezgichlar
aralashtirgichlar,
nosos-emul’gator,
uyurmali
dispergator,
vibroelak va yelim pishirgichlardan foydalaniladi.Yuzalarni suvsiz va
emul’sion tarkiblar bilan yuqori bosimda
bo‘yashga mo‘ljallangan
ustonoykalar nosos, yuqori bosim shlanga hamda bo‘yoq purkagichdan
tuzilgan . Emulsiyalar tayyorlash uchun mo‘ljallangan akustik ustanovka .
Emul’siya komponintlari akustik maydonda mayda zarrachalarga tez
parchalanadi va o‘zaro
aralashadi.Yelimli
ranglar shpatlyovkalar va
zamazkalar tayyorlanadigan
liniya issiq va sovuq suv dazatorlari
aralashtirgich elim pishirgich hamda jumrakli bodoprovod sistemasidan
tuzilgan.
58
7-ilova
Yo‘riqli texnologik xarita
Kasb kodi-30730302-Pardozlovchi
Amaliyoti nomi- Bo‘yoqchili
Mavzu: Sirtlarni bo‘yashga tayyorlashda ishlatiladigan asboblar va kicnik
mehanizasiya vositalari. Suvli suvsiz bo‘yoq tarkiblari va ularni tayyorlash.
Maqsadi: O‘quvchilarni vatanparvar runida tarbiyalash va o‘tilgan mavzuni to‘liq
tushuntirish
Moslamalar
Bajariladig
asbob anjom
Eskizlar chizmalar va
№
an ishlar
va xom
rasmlar
Bajariladigan
mazmuni
ashyolar
ishlar tartibi
Tabiiy
va
yarim tabiiy
Suvsiz suvli Moyli buyok
aliflar,
tarkiblarda
200 gr.
yog‘och
va
ishlatiladiga Lak 100 gr.
xayvonlardan
n
valik
1
bog‘lovchila
yelimlar
r turlari
olish.va ularni
chetka
xaqida
pardoz
tushuncha
purkagich
berishga
berish.
tayyorlash.
Cho‘tkaning
yon tomoni
bilan ishlov
berish
Cho‘tkaning
yon tomoni
bilan ishlov
berish tartibi
Valik
chetka
2
3
Yuzalarni
suvli
bo‘yoqlar
bilan
bo‘yash
uchun
tayyorlash
Yuzalarni turli
xil bo‘yoqlar
bilan
boyashga
tayyorlash
Tartibi
59
8-ilova
“YOZMA YUMALOQ STOL” texnologiyasi
Texnologiyani amalga oshirish tartibi
Dumaloq stol uslubida talabalarga beriladigan topshiriq yozib
qo‘yilgan qog‘oz varog‘i davra bo‘ylab o‘tкaziladi.
Darsda ishtiroк еtuvchi har bir talaba o‘zining javob varog‘ini
yozibqo‘yadi va varog‘ni boshqa talabaga uzatadi.
Mashg‘ulot jarayonida hamma talabalar o‘z javoblarini yozib
qo‘yishadi.
Кeyin muhoкama bo‘ladi: noto‘g‘ri
javoblar o‘chiriladi, to‘g‘ri
60
javoblarning soniga qarab talabaning bilimlariga baho beriladi.
O‘quv mashg‘ulotining o‘qitish texnologiyasi № 6
Mavzu: Ohakli, simentli, silikatli, yelimli, moyli bo‘yoqlar tarkiblari, miqdorlari
va ularni tayyorlash usullari.
O‘quv mashg‘ulotining o‘qitish texnologiyasi modeli
Vaqt…6…soat
Ta’lim oluvchilar soni:_30__nafar
O‘quv mashgulotining shakli va turi
Amaliy:o‘quv amaliyoti
O‘quv amaliyoti rejasi/tuzilishi
1.Xavfsizlik texnikasi to‘g‘risida ma’lumot.
2.Instruktaj o‘tkazish.
3. Ohakli, simentli, silikatli,elimli,moyli bo‘yoqlar tarkiblari,miqdorlari va ularni
tayyorlash to‘g‘risida ma’lumot.
4.Asboblar to‘g‘risida ma’lumot.
O‘quv mashg‘uloti maqsadi: O‘quvchilarda Ohakli, simentli, silikatli, yelimli, moyli
bo‘yoqlar tarkiblari, miqdorlari va ularni tayyorlash usullari to‘g‘risida ,ko‘nikma va
malakalarni shakillantirish.
O‘quv natijasi
Ushbu mavzuni o‘zlashtirish natijasida
o‘quvchida shakllanadigan bilim, ko‘nikma
yoki kompetensiyalar.
Pedogogikvazifalar:
O‘quv faoliyat natijalari:
1.Xavfsizlik texnikasi bilan tanishish;
1.Xavfsizlik texnikasini aytib beradi;
2.Instruktaj o‘tkazishni tushuntirish;
2.Instruktajni tushunib gapirib beradi;
3.Asbob va moslamalarni ko‘rsatish
3.Asbob va moslamalar chizmalarini chizib
4. Ohakli, simentli, silikatli, yelimli, takrorlab ko‘rsatadi;
moyli,bo‘yoqlar tarkiblari, miqdorlari 4. Ohakli, simentli, silikatli, yelimli, moyli
va ularni tayyorlash usullari tayyorlash bo‘yoqlar tarkiblari, miqdorlari va ularni
to‘g‘risida yo‘riqnoma berish;
tayyorlash usullari tayyorlashni yo‘riqnoma
5.Ohakli,simentli,silikatli,yelimli,moyli asosida bajaradilar;
bo‘yoqlar tarkiblari, miqdorlari
va 5. Ohakli, simentli, silikatli, yelimli,
ularni tayyorlash usullari tayyorlashni moyli bo‘yoqlar tarkiblari, miqdorlari va
yoritib berish;
ularni tayyorlash usullari tayyorlashni
6.Asboblarni ishlatishda yo‘l qo‘yilgan mustaqil bajaradilar;
xatolarni ko‘rsatish.
6.Mashqlarni bajarganda xatolar ustida
ishlaydilar.
O‘qitish usullari
Ko‘rsatish, yo‘riqnoma berish. Amaliyot
O‘qitish vositalari
Yo‘riqli texnologik xarita, kerakli jihoz va
asboblar, ko‘rgazmali qurollar, slaydlar,
plakatlar va boshqalar.
O‘quv faoliyatini tashkil etish shakli
Guruhli.
O‘qitish sharoiti
Jihozlangan - Qurilish ustaxonasi.
O‘ayta aloqaning usul va vositalari
Nazorat, bajarilgan ishlarni tekshirish,
og‘zaki savol-javob, xisobot va boshqalar.
61
bos
qichlari
va vaqti
1-bosqich.
O‘quv
mashg‘ulo
tga kirish
15 daqiqa
O‘QUV MASHG‘ULOTINING TEXNOLOGIK XARITASI
Faoliyat mazmuni
O‘qituvchi Ish
Ta’lim oluvchi
Tashkiliy qism:
1.Ta’lim oluvchilarning davomatini tekshiradi;
2.Ta’lim oluvchilarning mashg‘ulotga
tayyorgarligini nazorat qiladi;
3.Amaliy mashg‘ulot nomi, rejasi, maqsad va
kutilayotgan natijalar bilan tanishtiradi;
4.Xavfsizlik texnikasi qoidalariga amal qilishni
eslatadi.
Kirish yo‘riqnomasi. O‘quvchilar bilimini
faollashtirish:
1.Tezkor-so‘rov savol-javob, aqliy xujum orqali
bilimlarni faollashtiradi.
Yangi o‘quv material bayoni:
2.O‘quv amaliyoti mavzusi bo‘yicha umumiy
ma’lumot beradi, ish jarayonini tushuntiradi:
2-bosqich Joriy yo‘riqnoma. Yangi o‘quv material bo‘yicha
asosiy 200 amaliy mashq bajarish.
daqiqa
3.Ta’lim oluvchilarni ish joylariga taqsimlab
amaliy ish yuzasidan yo‘riqnomali texnologik
xarita(ilova) hamda mustaqil ish bajarish uchun
xom-ashyo tarqatadi va ko‘rsatmalar beradi.
4.Mustaqil ishlarni bajarilishini maqsadli
aylanish vaqtida nazorat qiladi va ish jarayonida
o‘quvchilar tomonidan qo‘yilgan xatolarni
ko‘rsatadi. Yakuniy yo‘riqnoma.
5.Mashg‘ulot tugaganidan so‘ng ish joylarini
talab darajasiga keltiradi. Tayyorlangan
mahsulotni qabul qiladi.
Yakunlash:
1.O‘quvchilarni amaliy mashg‘ulot bo‘yicha
3-bosqich baxolarini e’lon qiladi(ilova);
Yakuniy
2.Kelgusi kasbiy faoliyatida, amaliyotda bajargan
25 daqiqa ishlarining axamiyati muhimligiga o‘quvchilar
e’tiborini qaratadi;
3.Kelgusi mashg‘ulot mavzusi bilan tanishtirib
uyiga vazifa beradi(ilova).
\
62
Mashg‘ulotga tayyorgar
lik ko‘radilar.
Amaliyotga xavfsizlik
texnikasi,sanitariya va
gigiyena talablariga rioya
qilgan xolda maxsus
kiyimda keladi.
Xavfsizlik texnikasi jur
naliga imzo qo‘yadilar.
Tinglaydilar.
Savolga javob beradilar.
Tinglaydilar, chizadilar,
yozib oladilar.
Ta’lim oluvchilar o‘z ish
joylariga turadilar.
Mashg‘ulot raxbari ko‘r
satmalari va yo‘riqli tex
nologik xaritaga rioya
qilgan xolda bajaradilar.
Xatolarni to‘g‘irlaydilar.
Foydalangan jixozlarni
mashg‘ulot raxbariga
topshiradilar.
Ish joyini tozalaydilar.
Tinglaydilar.
Topshiriqni yozib
oladilar.
1-ilova
TAYANCH IBORALAR:
Mehnat muhofazasi, Tibbiy ko‘rik, Navbatdan tashqari yo‘l-yo‘riqni o‘tkazish
tartibi, Yo‘riqnoma.
2-ilova
6-DARS
MAVZU:
Ohakli, simentli, silikatli, yelimli, moyli
miqdorlari va ularni tayyorlash usullari.
bo‘yoqlar
tarkiblari,
REJALAR.
1.Ohakli bo‘yoq pardasining mustahkamligi.
2.Ichki xonalarni bo‘yashga mo‘ljallangan
selikatli boyoqlar.
3-ilova
ASOSIY ADABIYOTLAR
1. Shavkat Mirziyoev “Milliy taraqqiyot yo‘limizni qat’iyat bilan davom ettirib,
yangi bosqichga ko‘taramiz” Toshkent – “O‘zbekiston”-2018.
2. Shavkat Mirziyoev “Xalqimizning roziligi bizning faoliyatimizga berilgan eng
oliy bahodir” Toshkent – “O‘zbekiston”-2018.
3. Shavkat Mirziyoev “Erkin va farovon, demokratik O‘zbekiston davlatini
birgalikda barpo etamiz” Toshkent – “O‘zbekiston”-2016.
4. Qishloq qurilish texnologiyasi – X.I.Yusupov, A.M.Raximov, H.Hamidov –
Tashkent 2015 yil.
5. Bino va inshootlarni barpo etish texnologiyasi – N.Bozorboyev, X.I.Yusupov,
R.A.Norov – Tashkent 2015 yil.
6. Binolar va inshootlar konstruksiyalari – M.M.Vohidov – Tashkent 2013 yil.
7. Bino va inshootlar konstruksiyasi - N.I.Tuychiyev – Tashkent 2010 yil.
8. Muxandislik geodeziyasi – G‘.A.Artiqov, Sh.Sh.Tyxtamishev, O.A.Urokov –
Samarkand 2016 yil.
9. Qurilish konstruksiyalari – K.I.Ruziyev, A.A.Xujayev – Tashkent 2006 yil.
10. Qurilish jarayonlari texnologiyasi, qurilishni tashkil etish va rejalashtirish –
R.A.Norov – Tashkent 2019 yil.
11. Temir beton va tosh konstruksiyalari – A.A.Xujayev – S.J.Razzoqov –
Tashkent 2019 yil.
63
12. Qurilish ashyolari – E.Qosimov, Tashkent 2019 yil.
13. Qurilish montaj ishlari - V.A.Neelov – Tashkent “O‘qituvchi” 1989 yil.
14. Ishchenko I.I. G‘isht tosh va montaj ishlari texnologiyasi. Toshkent.
“O‘qituvchi” nashriyoti, 2010y.
MAVZUGA DOIR SAVOLLAR
4-ilova
1.Yuzalarni ohakli bo‘yoq bilan bo‘yashda eng ko‘p uchraydigan nuqsonlarni
ayting ?
2.Dastaki bo‘yoq purkagichlar bilan bo‘yash qanday yonalishda siljitiladi?
3.Yelimli boyoqlar bilan bo‘yalgan yuzalarda eng ko‘p uchraydigan nuqsonlar?
5-ilova
« Bo‘yoqchilik»ishlari fanidan o‘quvchilarning bilimini baholash mezoni.
1
Olgan bilimlarini ishlab chiqarishda qo‘llay oladigan,
ushbu fanni boshqa fanlar bilan bog‘lay oladigan,
mustaqil ish va vazifalarini to‘liq bajaradigan va yangilik 5(a’lo) baho
kiritishga intilgan, har jihatdan boshqa o‘quvchilarga
o‘rnak bo‘ladigan
2
O‘quv ko‘rgazmali qurollardan foydalana oladigan,
olgan bilimlarini xalq xo‘jaligidagi o‘rnini to‘g‘ri 4(yaxshi) baho
tushungan, mustaqil fikrlay oladigan, olgan bilimlarini
tushuntirib bera oladigan
3
Darslarda 95% gacha qatnashgan, ma’ruza matnni 3(qoniqarli)
yozgan, o‘quv qurollari to‘liq bo‘lgan, adabiyotlardan
baho
foydalanishni bilgan
4
Ta’lim standartlarida belgilangan bilim va ko‘nikmalarni 2(qoniqarsiz)
55% dan kam o‘zlashtirgan o‘quvchilar
baho
Izoh: O‘quv dasturining mantiqan tugallangan bo‘limi bo‘yicha o‘quvchi albatta
baholanadi va natijasi o‘tish balidan (3 ball) past bo‘lganda qayta nazorat
belgilanadi.
64
O‘QUVCHILARNI BILIMINI BAXOLASH MEZONLARI.
1
2
3
4
- Ohakli, simentli, silikatli, yelimli, moyli bo‘yoqlar tarkiblari,
miqdorlari tayyorlash to‘grisida, umumiy ma’lu motga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar, mexnatni muxofaza qilish,
texnika xavfsizligi qoidalari mavzu bo‘yicha
tasavvurga ega
“5”
bo‘lsa;
(a’lo
ko‘nikma
va
malakaviy
bilimga
ega
bo‘lsa
)
hamda
mustaqil
fikrlay
olsa;
baho
- Ohakli, simentli, silikatli, yelimli, moyli bo‘yoqlar tarkiblari,
miqdorlari bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini mustaqil bajara olsa;
-,amaliy jarayonni tashkil etsa va jarayonga mustaqil moslasha olsa.
- Ohakli, simentli, silikatli, yelimli, moyli bo‘yoqlar tarkiblari,
miqdorlari to‘g‘risidagi umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar, mexnatni muxofaza qilish,texnika
xavfsizligi qoidalari jarayonlarini shu mavzu bo‘yicha tasavurga ega
“4”
bo‘lsa;
(yax
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa hamda mustaqil
shi)
fikrlay
olsa;
baho
- Ohakli, simentli, silikatli, yelimli, moyli bo‘yoqlar tarkiblari,
miqdorlari bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini mustaqil bajara olsa;
-amaliy jarayonni tashkil etsa va jrayonga mustaqil moslasha
olmasa.
-mavzu to‘g‘risidagi umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar asosida, mexnatni muxofaza
qilish, Ohakli, simentli, silikatli, yelimli, moyli bo‘yoqlar
tarkiblari, miqdorlari bo‘yicha tasavvurga ega bo‘lsa;
“3”
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa hamda mustaqil
(qon
fikrlay olmasa;
iqarl
-Ohakli,simentli,silikatli,yelimli,moyli bo‘yoqlar tarkiblar miqdorlari
i)
bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini mustaqil bajara olmasa;
baho
-amaliy jarayonni tashkil etsa va jrayonga mustaqil moslasha olsa.
-mavzu bo‘yicha umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar asosida shu mavzu bo‘yicha “2”
tasavvurga ega bo‘lmasa;
(qoniqa
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsahamda mustaqil rsiz)
fikrlay olmasa;
baho
- Ohakli, simentli, silikatli, yelimli, moyli bo‘yoqlar tarkiblari,
miqdorlari bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini mustaqil bajara
olmasa;amaliy
jarayonni
tashkil
etmasa
va
jrayongamustaqilmoslasha olmasa.
65
6-ilova
6.Mavzu: Ohakli, simentli, silikatli, yelimli, moyli bo‘yoqlar
tarkiblari, miqdorlari va ularni tayyorlash usullari.
Reja:
1.Ohakli bo‘yoq pardasining mustahkamligi.
2.Ichki xonalarni bo‘yashga mo‘ljallangan selikatli boyoqlar.
Turarjoy, jamoat va sanoat binolarining silliq qilib suvalgan
yuzalarni hamda qavatlararo yopmalar yig‘ma temir-beton panellarning
yuzalarini, shuningdek yog‘och
devorlar,
muvaqqat
omborlar
va
hakozalarni
bo‘yashda
ohakli tarkiblar
ishlatiladi. Ohakli
bo‘yoq
pardasining mustahkamligi uning asosiga yopishish puxtaligiga, bo‘yoq
parda yuzaga qanday
sharoitda berilishiga
va
tarkiblar tayyorlash
uchun qabul qilingan pesepturalarga bog‘liq bo‘ladi.Yuzaga
berilgan
ohakli bo‘yoq
pardasi
bir
haftagacha
atmasferadagi
korbanad
angidridni
o‘ziga
singdiradi kalsiy
oksid
gidratidan
kristallangan
kal’siy korbanatga
aylanadi, shunda pishiq bo‘yoq pardasi
hosil
bo‘ladi.Ohak suvidan tayyorlangan bo‘yovchi tarkib ishlatilganda esa bo‘yoq
pardasi kam karbonlanadi vauning mustahkamligi past bo‘ladi.Gruntovkalash
va boyash uchun ohakli tarkiblar qurilishning o‘zida
tayyorlanadi. Ohakli
tarkiblar
yuzalarga
cho‘tkalar bilan surkaladi
yoki
soplosining
diametri 3-4 mm va tirqishsimon
teshikli nasadkasi
bo‘lgan dastaki
bo‘yoq bo‘yoq purkagich bilan purkaladi. Cho‘tkalar bilan bo‘yashda
tarkib yuzaga chotkani cho‘tkaga tog‘irlab metodida surtiladi. Dastaki
bo‘yoq purkagich
bilan
bo‘yashda bo‘yoq purkagich vertikal yoki
gorizantal
yo‘nalishlarda
parallel
siljitiladi.
Ichki
xonalarni
bo‘yashda
butun xonani
bo‘yab
bo‘lgandan
byoki
burchakka
bo‘yagandan
keyin
yo
bo‘lmasa
biror arxitektura
bo‘linishiga
etkazgach , tanaffus qilishga ruxsat etiladi .Yuzalarni ohak bo‘yoq bilan
bo‘yashda eng ko‘p uchraydigan nuqsonlar ularning
kelib chiqish
sabablari va yoqotish usullari yelimli bo‘yoqlar bilan bo‘yashdagi
kabidir.
yelimli tarkiblar
bilan
ko‘pincha
turarjoy va jamoat
binolarining
shiplari
va devorlari
bo‘yaladi.
yelimli
tarkiblarni
tayyorlashda zarur bo‘lgan pigmentlar shu jumladan asosiy component
hisoblangan bu suvda eziladi.
66
14-rasm
15-rasm
67
Qurilishga odatda zarralarning o‘lchamlari 25-30 mkm gacha ezilgan
suvli bo‘r pastasi keltiriladi. Ishlatish joyida bo‘r pastasiga pigmentlar
bilan
bo‘rdan suv
qo‘shib quyuq qaymoqsimon holatga keltirilgan
rangli pastalargina qo‘shiladi. Bunda dastlab unga resetpda ko‘rsatilgan
ko‘llerning asosiy rangini belgilaydigan pigment ko‘piroq qo‘shiladi,
keyin esa ko‘llerga zarur
tus
beradigan
qo‘shimcha pigmentlar
qo‘shiladi.Rangli pastalar hamda xonalarni bo‘yashga etadigan miqdorda
tayyorlanadi.
Ular ishlatilguncha berk
idishlarda
saqlanadi. Bunday
rangli pastadan
kerakli miqdorda olinib yelim qo‘shiladi, bo‘yoq
ezgichda
eziladi, suziladi. BZ-4
viskozimetri
bilan yopishtirishdagi
mustahkamligi
va oquvchanligi
tekshiriladi
va ishlatiladigan joyiga
jo‘natiladi. Yuqmaydigan mustahkamlikkacha hayvonot yelimi qo‘shib
tayyorlangan yelimli tarkib uni uzaga berilganda
hosil bo‘ladigan
bo‘yoq
pardasiga qaraganda to‘qroq bo‘ladi. Agar ochroq bo‘yoq
pardasi hosil qilish zarur bo‘lsa hayvonot yelimi kamroq qo‘shiladi,
biroq bunday qilinganda
elim pardasining mustahkamligi birmuncha
pasayadi; u sal yuqadigan bo‘lib qoladi.
68
7-ilova
Yo‘riqli texnologik xarita
Kasb kodi-30730302-Pardozlovchi
Amaliyoti nomi- Bo‘yoqchilik
Mavzu: Ohakli, simentli, silikatli, yelimli, moyli bo‘yoqlar tarkiblari,
miqdorlari va ularni tayyorlash usullari.
Maqsadi: O‘quvchilarni vatanparvar runida tarbiyalash va o‘tilgan mavzuni to‘liq
tushuntirish
№
Moslamalar
Bajariladig
asbob anjom
an ishlar
va xom
mazmuni
ashyolar
1
Ohakli,
simentli,
silikatli
tarkiblar
2
3
Yuzalarni
qum
bilan
tozalash va
tekislash
Eskizlar chizmalar va
rasmlar
Qorishma
qorgich
mashinasi
Bajariladigan
ishlar tartibi
Ohakli,
simentli,
silikatli
tarkiblardan
foydalanish
tartibi
Qumqog‘oz
bilan ishlov
berish tartibi
Qumqog‘oz
Yuzalarni
moyli va
turli xil
bo‘yoqlar
bilan
bo‘yash
uchun
qorishmalar
tayyorlash
Yuzalarni turli
xil bo‘yoqlar
bilan
boyashga
tayyorlash
Tartibi
69
6-ilova
USHBU METODNI QO‘LLASH
Ohakli, simentli,
silikatli, yelimli, moyli
bo‘yoqlar tarkiblari,va
miqdorlari va ularni
tayyorlash usullsri
JARAYONIDA
70
O‘quv mashg‘ulotining o‘qitish texnologiyasi № 7
Mavzu: Yuzalarni suv va moy bo‘yoq tarkiblar bilan bo‘yash. Belgilangan
tartibda bo‘yash ishlarini bajarish.
O‘quv mashg‘ulotining o‘qitish texnologiyasi modeli
Vaqt…6…soat
Ta’lim oluvchilar soni:_30__nafar
O‘quv mashgulotining shakli va turi Amaliy:o‘quv amaliyoti
O‘quv amaliyoti rejasi/tuzilishi
1.Xavfsizlik texnikasi to‘g‘risida
ma’lumot.
2.Instruktaj o‘tkazish.
3.Yuzalarni suv va moy bo‘yoq tarkiblar
bilan bo‘yash to‘g‘risida ma’lumot.
4.Asboblar to‘g‘risida ma’lumot.
O‘quv mashg‘uloti maqsadi: O‘quvchilarda Yuzalarni suv va moy bo‘yoq
tarkiblar bilan bo‘yash to‘g‘risida ma’lumot berish va ularda mavzu
mustahkamlash, ko‘nikma va malakalarini shakllantirish.
O‘quv natijasi
Ushbu mavzuni o‘zlashtirish natijasida
o‘quvchida
shakllanadigan
bilim,
ko‘nikma yoki kompetensiyalar.
Pedogogikvazifalar:
O‘quv faoliyat natijalari:
1.Xavfsizlik texnikasi bilan
1.Xavfsizlik texnikasini aytib beradi;
tanishtirish;
2.Instruktajni tushunib gapirib beradi;
2.Instruktaj o‘tkazishni
3.Asbob va moslamalar chizmalarini
tushuntushuntirish;
chizib takrorlab ko‘rsatadi;
3.Asbob va moslamalarni ko‘rsatish 4. Yuzalarni suv va moy bo‘yoq
4. Yuzalarni suv va moy bo‘yoq
tarkiblar bilan bo‘yashni yo‘riqnoma
tarkiblar bilan bo‘yash to‘g‘risida
asosida bajaradilar;
yo‘riqnoma berish;
5. Yuzalarni suv va moy bo‘yoq
5. Yuzalarni suv va moy bo‘yoq
tarkiblar bilan bo‘yas mustaqil
tarkiblar bilan bo‘yash
bajaradilar;
yoritib berish;
6.Mashqlarni bajarganda xatolar ustida
6.Asboblarni ishlatishda yo‘l
ishlaydilar.
qo‘yilgan xatolarni ko‘rsatish.
O‘qitish usullari
Ko‘rsatish, yo‘riqnoma berish. Amaliyot
O‘qitish vositalari
O‘quv faoliyatini tashkil etish shakli
Yo‘riqli texnologik xarita, kerakli jihoz
va asboblar, ko‘rgazmali qurollar,
slaydlar, plakatlar va boshqalar.
Guruhli.
O‘qitish sharoiti
Jihozlangan - Qurilish ustaxonasi.
O‘ayta aloqaning usul va vositalari
Nazorat, bajarilgan ishlarni tekshirish,
og‘zaki savol-javob, xisobot va
boshqalar.
71
O‘QUV MASHG‘ULOTINING TEXNOLOGIK XARITASI
bos
qichlari
va vaqti
1-bosqich.
O‘quv
mashg‘ulo
tga kirish
15daqiqa
Faoliyat mazmuni
O‘qituvchi Ish
Tashkiliy qism:
1.Ta’lim oluvchilarning davomatini tekshiradi;
2.Ta’lim oluvchilarning mashg‘ulotga
tayyorgarligini nazorat qiladi;
3.Amaliy mashg‘ulot nomi, rejasi, maqsad va
kutilayotgan natijalar bilan tanishtiradi;
4.Xavfsizlik texnikasi qoidalariga amal qilishni
eslatadi.
Kirish yo‘riqnomasi. O‘quvchilar bilimini
faollashtirish:
1.Tezkor-so‘rov savol-javob, aqliy xujum orqali
bilimlarni faollashtiradi.
Yangi o‘quv material bayoni:
2.O‘quv amaliyoti mavzusi bo‘yicha umumiy
ma’lumot beradi, ish jarayonini tushuntiradi:
2-bosqich Joriy yo‘riqnoma. Yangi o‘quv material bo‘yicha
asosiy
amaliy mashq bajarish.
200daqiqa 3.Ta’lim oluvchilarni ish joylariga taqsimlab
amaliy ish yuzasidan yo‘riqnomali texnologik
xarita(ilova) hamda mustaqil ish bajarish uchun
xom-ashyo tarqatadi va ko‘rsatmalar beradi.
4.Mustaqil ishlarni bajarilishini maqsadli
aylanish vaqtida nazorat qiladi va ish jarayonida
o‘quvchilar tomonidan qo‘yilgan xatolarni
ko‘rsatadi. Yakuniy yo‘riqnoma.
5.Mashg‘ulot tugaganidan so‘ng ish joylarini
talab darajasiga keltiradi. Tayyorlangan
mahsulotni qabul qiladi.
Yakunlash:
1.O‘quvchilarni amaliy mashg‘ulot bo‘yicha
3-bosqich baxolarini e’lon qiladi(ilova);
Yakuniy
2.Kelgusi kasbiy faoliyatida, amaliyotda bajargan
25daqiqa ishlarining axamiyati muhimligiga o‘quvchilar
e’tiborini qaratadi;
3.Kelgusi mashg‘ulot mavzusi bilan tanishtirib
uyiga vazifa beradi(ilova).
72
Ta’lim oluvchi
Mashg‘ulotga tayyorgar
lik ko‘radilar.
Amaliyotga xavfsizlik
texnikasi,sanitariya va
gigiyena talablariga rioya
qilgan xolda maxsus
kiyimda keladi.
Xavfsizlik texnikasi jur
naliga imzo qo‘yadilar.
Tinglaydilar.
Savolga javob beradilar.
Tinglaydilar, chizadilar,
yozib oladilar.
Ta’lim oluvchilar o‘z ish
joylariga turadilar.
Mashg‘ulot raxbari ko‘r
satmalari va yo‘riqli tex
nologik xaritaga rioya
qilgan xolda bajaradilar.
Xatolarni to‘g‘irlaydilar.
Foydalangan jixozlarni
mashg‘ulot raxbariga
topshiradilar.
Ish joyini tozalaydilar.
Tinglaydilar.
Topshiriqni yozib
oladilar.
1-ilova
TAYANCH IBORALAR:
Mehnat muhofazasi, Tibbiy ko‘rik, Navbatdan tashqari yo‘l-yo‘riqni o‘tkazish
tartibi, Yo‘riqnoma.
2-ilova
7-DARS
MAVZU:
Yuzalarni suv va moy bo‘yoq tarkiblar bilan bo‘yash. Belgilangan
tartibda bo‘yash ishlarini bajarish.
REJALAR:
1.Bo‘yashda
bajariladigan ishlar tartibi.
2.Suvli tarkiblar bilan boyashga
tayyorlash.
3-ilova
ASOSIY ADABIYOTLAR
1. Shavkat Mirziyoev “Milliy taraqqiyot yo‘limizni qat’iyat bilan davom ettirib,
yangi bosqichga ko‘taramiz” Toshkent – “O‘zbekiston”-2018.
2. Shavkat Mirziyoev “Xalqimizning roziligi bizning faoliyatimizga berilgan eng
oliy bahodir” Toshkent – “O‘zbekiston”-2018.
3. Shavkat Mirziyoev “Erkin va farovon, demokratik O‘zbekiston davlatini
birgalikda barpo etamiz” Toshkent – “O‘zbekiston”-2016.
4. Qishloq qurilish texnologiyasi – X.I.Yusupov, A.M.Raximov, H.Hamidov –
Tashkent 2015 yil.
5. Bino va inshootlarni barpo etish texnologiyasi – N.Bozorboyev, X.I.Yusupov,
R.A.Norov – Tashkent 2015 yil.
6. Binolar va inshootlar konstruksiyalari – M.M.Vohidov – Tashkent 2013 yil.
7. Bino va inshootlar konstruksiyasi - N.I.Tuychiyev – Tashkent 2010 yil.
8. Muxandislik geodeziyasi – G‘.A.Artiqov, Sh.Sh.Tyxtamishev, O.A.Urokov –
Samarkand 2016 yil.
9. Qurilish konstruksiyalari – K.I.Ruziyev, A.A.Xujayev – Tashkent 2006 yil.
73
10. Qurilish jarayonlari texnologiyasi, qurilishni tashkil etish va rejalashtirish –
R.A.Norov – Tashkent 2019 yil.
11. Temir beton va tosh konstruksiyalari – A.A.Xujayev – S.J.Razzoqov –
Tashkent 2019 yil.
12. Qurilish ashyolari – E.Qosimov, Tashkent 2019 yil.
13. Qurilish montaj ishlari - V.A.Neelov – Tashkent “O‘qituvchi” 1989 yil.
14. Ishchenko I.I. G‘isht tosh va montaj ishlari texnologiyasi. Toshkent.
“O‘qituvchi” nashriyoti, 2010y.
MAVZUGA DOIR SAVOLLAR
4-ilova
1.Bo‘yoq purkagich bilan bo‘yaladigan yuzadan necha sm uzoqda turib sepiladi.?
2.Suv emul’siyali sintetik bo‘yoqlar bilan bo‘yalgan yuzalarda uchraydigan
nuqsonlar?
3.Suv emul’siya bo‘yoqlarini tayyorlash usuli?
5-ilova
« Bo‘yoqchilik»ishlari fanidan o‘quvchilarning bilimini baholash mezoni.
1
Olgan bilimlarini ishlab chiqarishda qo‘llay oladigan,
ushbu fanni boshqa fanlar bilan bog‘lay oladigan,
mustaqil ish va vazifalarini to‘liq bajaradigan va yangilik 5(a’lo) baho
kiritishga intilgan, har jihatdan boshqa o‘quvchilarga
o‘rnak bo‘ladigan
2
O‘quv ko‘rgazmali qurollardan foydalana oladigan,
olgan bilimlarini xalq xo‘jaligidagi o‘rnini to‘g‘ri 4(yaxshi) baho
tushungan, mustaqil fikrlay oladigan, olgan bilimlarini
tushuntirib bera oladigan
3
Darslarda 95% gacha qatnashgan, ma’ruza matnni 3(qoniqarli)
yozgan, o‘quv qurollari to‘liq bo‘lgan, adabiyotlardan
baho
foydalanishni bilgan
4
Ta’lim standartlarida belgilangan bilim va ko‘nikmalarni 2(qoniqarsiz)
55% dan kam o‘zlashtirgan o‘quvchilar
baho
Izoh: O‘quv dasturining mantiqan tugallangan bo‘limi bo‘yicha o‘quvchi albatta
baholanadi va natijasi o‘tish balidan (3 ball) past bo‘lganda qayta nazorat
belgilanadi.
74
O‘QUVCHILARNI BILIMINI BAXOLASH MEZONLARI.
1
2
3
4
Yuzalarni suv va moy bo‘yoq tarkiblar bilan bo‘yash to‘grisida,
umumiy ma’lu motga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar, mexnatni muxofaza qilish,
texnika xavfsizligi qoidalari mavzu bo‘yich tasavvurga ega bo‘lsa;
“5”
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa hamda
(a’lo)
mustaqil fikrlay olsa;
baho
Yuzalarni suv va moy bo‘yoq tarkiblar bilan bo‘yash bo‘yicha
o‘rgangan amaliy ishlarini mustaqil bajara olsa;
-,amaliy jarayonni tashkil etsa va jarayonga mustaqil moslasha olsa.
- Yuzalarni suv va moy bo‘yoq tarkiblar bilan bo‘yash ishlari
ucnun tayyorlash to‘g‘risidagi umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar, mexnatni muxofaza qilish,texnika
xavfsizligi qoidalari jarayonlarini shu mavzu bo‘yicha tasavurga ega
“4”
bo‘lsa;
(yaxs
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa hamda mustaqil
hi)
fikrlay olsa;
baho
- Yuzalarni suv va moy bo‘yoq tarkiblar bilan bo‘yash bo‘yicha
o‘rgangan amaliy ishlarini mustaqil bajara olsa;
-amaliy jarayonni tashkil etsa va jrayonga mustaqil moslasha
olmasa.
-mavzu to‘g‘risidagi umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar asosida, mexnatni muxofaza
qilish, Yuzalarni suv va moy bo‘yoq tarkiblar bilan bo‘yash
bo‘yicha tasavvurga ega bo‘lsa;
“3”
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa hamda
(qoni
mustaqil fikrlay olmasa;
qarli)
- Yuzalarni suv va moy bo‘yoq tarkiblar bilan bo‘yash
baho
bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini mustaqil bajara
olmasa;
-amaliy jarayonni tashkil etsa va jrayonga mustaqil moslasha
olsa.
-mavzu bo‘yicha umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar asosida shu mavzu bo‘yicha “2”
tasavvurga ega bo‘lmasa;
(qoniqars
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsahamda mustaqil iz) baho
fikrlay olmasa;
- Yuzalarni suv va moy bo‘yoq tarkiblar bilan bo‘yash
bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini mustaqil bajara
olmasa;amaliy
jarayonni
tashkil
etmasa
va
jrayongamustaqilmoslasha olmasa.
75
6-ilova
7.Mavzu: Yuzalarni suv va moy bo‘yoq tarkiblar bilan bo‘yash.
Belgilangan tartibda bo‘yash ishlarini bajarish.
Reja:
1. Belgilangan tartibda bo‘yash ishlari.
2.Bo‘yashda bajariladigan ishlar tartibi.
3.Suvli tarkiblar bilan boyashga tayyorlash.
Suvli bo‘yovchi tarkiblarga hayvonot va o‘simlik yelimlari, suvda
eriydigan karboksimentli sellyulozali KMS yelimi asosida tayyorlangan yelimli
bo‘yoqlar,
shuningdek silikatli kazeyinli va sintetik
suvli- emul’sion
bo‘yoqlar
kiradi. Suvli boyoqlar suvga chidamsiz,suvga yarim chidamli va
suvga chidamli qoplamalar hosil qiladi.Suvli bo‘yoqlar odatda qurilish
ob’ektining
o‘zida tayyorlanadi.Suvli bo‘yoqlar tayyorlashda
asosiy
pigmentning
qaymoq quyuqligidagi massasiga
boshqa
rangdagi
pigmentlar qo‘shiladi. Shunday qilganda tegishli tusdagi bo‘yoq hosil
bo‘ladi. Tayyor ko‘ller bo‘yoq ezgichda eziladi. Ko‘llerlar rangining
intensivligiga qarab quyidagilarga bo‘linadi
16-rasm
76
Sof
koller unga oq pigment
aralashmagan har qanday
rangdagi
pigment qo‘shsa bo‘ladi. Intensiv koller-oq pigment uncha ko‘p aralashmagan rang ; normal koller-oq boshqa rangli pigmentlar taxminan
teng miqdorda qo‘shilgan koller; Oqimtir koller-oq pigmentga rangli
pigmentlardan oziroq qo‘shilgan koller. Sof va intensive kollerlar bilan
yuzlarini boyashdan oldin ular rangli gruntovka bilan gruntovkalanadi.
Suvli normal
ayniqsa
oqimtir koller qurigandan keyin ancha
ravshanlashadi, sof
kollerlar esa qaramtirlanadi. Kollerning
rangi
ko‘pincha pigmentlar
chokishi tufayli o‘zgaradi.
Bunda ishlayotgan
bo‘yovchi tarkib qancha suyuq bo‘lsa bu
proses shuncha tez sodir
bo‘ladi. Shu sababdan kollerlar pastasimon
qilib tayyorlanadi va
yelim qo‘shilmagan holatda saqlanadi; faqat ishlatish oldindagina yelim
qo‘shib kerakli qovushqoqlikka keltiriladi. Ishlatilayotgan suvli bo‘yovchi
tarkiblar tashqi ko‘rinishi jihatidan qumoq-qumoqsiz bir jinisli massadan
iborat bo‘lishi, yuzaga surtib ko‘rilganda esa rangi koller kitobchasida
tasdiqlangan
etalonlarga mos
kelishi
lozim.
Ishlash
oldindan
kavlashtiriladi.
17-rasm
Bo‘yovchi tarkiblarning qovushqoqligi odatda BZ-4 viskozimetri boyicha
aniqlanadi; qovushqoqlik boyoqlarning xarakteriga va ularni bo‘yaladigan
yuzaga berish usuliga qarab 15-180c atrofida bo‘lishi kerak.Yuzalar
qurigan gruntovka
qatlami ustidan
bo‘yaladi.
Bo‘yoqlar cho‘tkalar,
bo‘yoqchilik valiklari, kraskopul’tlar, bo‘yoq purkagichlar bilan ikki- uch
qayta beriladi.
Ichki
yuzalarni suvli tarkiblar bilan
bo‘yashga
77
tayyorlash, ishlov berish va bo‘yashda bajarilishi kerak bo‘ladigan
operasiyalarning soni va ketma- ketligi pardozlanadigan yuza, bo‘yovchi
tarkibning xiliga hamda bo‘yash ishlari kotigriyasiga bog‘liq bo‘ladi.
18-rasm
Bo‘yoq qoplamlarini qabul qilishda ularning loyihaga,sinash
bo‘yoqlari
namunalariga va tasdiqlangan etalonlarga mos kelishi tekshiriladi.Bo‘yoqchilik
ishlari suvli bo‘yoqlar qurigandan
yoki sintetik
suvli - emulsion
tarkiblar berilgan yuzalar mustahkam parda hosil qilgandan keyin qabul
qilinadi. Bo‘yalgan yuzalarda dog‘lar ko‘chirgan bujmaygan oqma izlari,
bo‘yalmay qolgan joylar bo‘lishiga ostki qatlam ko‘rinib qolishiga yo‘l
qo‘yilmaydi.
Turli
ranglarga
bo‘yalgan
tutash
yuzalar
bo‘yog‘I
chiziqlarning ba’zi joylar qiyshayishi va surkalib ketishiga yuqori sifatli
bo‘yashda yo‘l qo‘yilmaydi, sifatli bo‘yashda ular 2mm dan oddiy
bo‘yashda esa 5mm dan ortiq bo‘lmasligi kerak. Borduyrlar frizlar va
filynkalar bir xil kenglikda bo‘lishi va uchma-uch tutashgan joylari va
qiyshayishlari ko‘rinmasligi kerak. Sachratib ishlov berilgan yuzalardagi
sachragan bo‘yoqlar va dog‘lar bir tekis joylashishi kerak.
78
7-ilova
Yo‘riqli texnologik xarita
Kasb kodi-30730302 Pardozlovchi
Amaliyoti nomi- Bo‘yoqchilik
Mavzu:Yuzalarni suv va moy bo‘yoq tarkiblar bilan bo‘yash.
Maqsadi: O‘quvchilarni vatanparvar runida tarbiyalash va o‘tilgan mavzuni to‘liq
tushuntirish
№
Moslamalar
Bajariladig
asbob anjom
an ishlar
va xom
mazmuni
ashyolar
1
Yuzalarni
valiklar bilan Valik
suvli bo‘yoq
ishlarini
bajarish
2
3
Yuzalarni
qumqog‘oz
bilan
tozalash va
tekislash
Eskizlar chizmalar va
rasmlar
Bajariladigan
ishlar tartibi
Yuzalarni
valiklar bilan
suvli bo‘yoq
ishlarini
bajarish tartibi
Qumqog‘oz
bilan ishlov
berish tartibi
Qumqog‘oz
Yuzalarni
moyli va
turli xil
bo‘yoqlar
bilan
bo‘yash
uchun
tayyorlash
Yuzalarni turli
xil bo‘yoqlar
bilan
boyashga
tayyorlash
Tartibi
79
8-ilova
Charxipalak
metodi
Suvli
imulson
Xar-xil rangli
ko‘ller
Gruntovka
Yuzalarni suvl va
moyli boyoqlar
bilan bo‘yash
O‘simlik va
xayvonot elimi
Moyli bo‘yoq
80
O‘quv mashg‘ulotining o‘qitish texnologiyasi № 8
Mavzu: Yuzalarni suvli va moyli bo‘yoqlar bilan bo‘yash usullari. Sirtlarni
bo‘yash ucnun kerakli asboblar va kicnik mehanizmlar.
O‘quv mashg‘ulotining o‘qitish texnologiyasi modeli
Vaqt…6…soat
Ta’lim oluvchilar soni:_30__nafar
O‘quv mashgulotining shakli va turi Amaliy:o‘quv amaliyoti
O‘quv amaliyoti rejasi/tuzilishi
1.Xavfsizlik texnikasi to‘g‘risida
ma’lumot.
2.Instruktaj o‘tkazish.
3. Yuzalarni suvli va moyli bo‘yoqlar
bilan bo‘yash to‘g‘risida ma’lumot.
4.Asboblar to‘g‘risida ma’lumot.
O‘quv mashg‘uloti maqsadi: Yuzalarni suvli va moyli bo‘yoqlar bilan
bo‘yash usullari to‘g‘risida ma’lumot berish va ularda mavzu mustahkamlash,
ko‘nikma va malakalarini shakllantirish.
O‘quv natijasi
Ushbu mavzuni o‘zlashtirish natijasida
o‘quvchida
shakllanadigan
bilim,
ko‘nikma yoki kompetensiyalar.
Pedogogikvazifalar:
O‘quv faoliyat natijalari:
1.Xavfsizlik texnikasi bilan
1.Xavfsizlik texnikasini aytib beradi;
tanishtirish;
2.Instruktajni tushunib gapirib beradi;
2.Instruktaj o‘tkazishni
3.Asbob va moslamalar chizmalarini
tushuntushuntirish;
chizib takrorlab ko‘rsatadi;
3.Asbob va moslamalarni ko‘rsatish 4. Yuzalarni suvli va moyli bo‘yoqlar
4. Yuzalarni suvli va moyli
bilan bo‘yashni yo‘riqnoma asosida
bo‘yoqlar bilan bo‘yash usullari
bajaradilar;
to‘g‘risida yo‘riqnoma berish;
5. Yuzalarni suvli va moyli bo‘yoqlar
5. Yuzalarni suvli va moyli
bilan bo‘yash mustaqil bajaradilar;
bo‘yoqlar bilan bo‘yashni
6.Mashqlarni bajarganda xatolar ustida
yoritib berish;
ishlaydilar.
6.Asboblarni ishlatishda yo‘l
qo‘yilgan xatolarni ko‘rsatish.
O‘qitish usullari
Ko‘rsatish, yo‘riqnoma berish. Amaliyot
O‘qitish vositalari
Yo‘riqli texnologik xarita, kerakli jihoz
va asboblar, ko‘rgazmali qurollar,
slaydlar, plakatlar va boshqalar.
O‘quv faoliyatini tashkil etish shakli Guruhli.
O‘qitish sharoiti
Jihozlangan - Qurilish ustaxonasi.
O‘ayta aloqaning usul va vositalari
Nazorat, bajarilgan ishlarni tekshirish,
og‘zaki savol-javob, xisobot va
boshqalar.
81
bos
qichlari
va vaqti
1-bosqich.
O‘quv
mashg‘ulo
tga kirish
15daqiqa
O‘QUV MASHG‘ULOTINING TEXNOLOGIK XARITASI
Faoliyat mazmuni
O‘qituvchi Ish
Ta’lim oluvchi
Tashkiliy qism:
1.Ta’lim oluvchilarning davomatini tekshiradi;
2.Ta’lim oluvchilarning mashg‘ulotga
tayyorgarligini nazorat qiladi;
3.Amaliy mashg‘ulot nomi, rejasi, maqsad va
kutilayotgan natijalar bilan tanishtiradi;
4.Xavfsizlik texnikasi qoidalariga amal qilishni
eslatadi.
Kirish yo‘riqnomasi. O‘quvchilar bilimini
faollashtirish:
1.Tezkor-so‘rov savol-javob, aqliy xujum orqali
bilimlarni faollashtiradi.
Yangi o‘quv material bayoni:
2.O‘quv amaliyoti mavzusi bo‘yicha umumiy
ma’lumot beradi, ish jarayonini tushuntiradi:
2-bosqich Joriy yo‘riqnoma. Yangi o‘quv material bo‘yicha
asosiy
amaliy mashq bajarish.
200daqiqa 3.Ta’lim oluvchilarni ish joylariga taqsimlab
amaliy ish yuzasidan yo‘riqnomali texnologik
xarita(ilova) hamda mustaqil ish bajarish uchun
xom-ashyo tarqatadi va ko‘rsatmalar beradi.
4.Mustaqil ishlarni bajarilishini maqsadli
aylanish vaqtida nazorat qiladi va ish jarayonida
o‘quvchilar tomonidan qo‘yilgan xatolarni
ko‘rsatadi. Yakuniy yo‘riqnoma.
5.Mashg‘ulot tugaganidan so‘ng ish joylarini
talab darajasiga keltiradi. Tayyorlangan
mahsulotni qabul qiladi.
Yakunlash:
1.O‘quvchilarni amaliy mashg‘ulot bo‘yicha
3-bosqich baxolarini e’lon qiladi(ilova);
Yakuniy
2.Kelgusi kasbiy faoliyatida, amaliyotda bajargan
25daqiqa ishlarining axamiyati muhimligiga o‘quvchilar
e’tiborini qaratadi;
3.Kelgusi mashg‘ulot mavzusi bilan tanishtirib
uyiga vazifa beradi(ilova).
\
82
Mashg‘ulotga tayyorgar
lik ko‘radilar.
Amaliyotga xavfsizlik
texnikasi,sanitariya va
gigiyena talablariga rioya
qilgan xolda maxsus
kiyimda keladi.
Xavfsizlik texnikasi jur
naliga imzo qo‘yadilar.
Tinglaydilar.
Savolga javob beradilar.
Tinglaydilar, chizadilar,
yozib oladilar.
Ta’lim oluvchilar o‘z ish
joylariga turadilar.
Mashg‘ulot raxbari ko‘r
satmalari va yo‘riqli tex
nologik xaritaga rioya
qilgan xolda bajaradilar.
Xatolarni to‘g‘irlaydilar.
Foydalangan jixozlarni
mashg‘ulot raxbariga
topshiradilar.
Ish joyini tozalaydilar.
Tinglaydilar.
Topshiriqni yozib
oladilar.
1-ilova
TAYANCH IBORALAR:
Mehnat muhofazasi, Tibbiy ko‘rik, Navbatdan tashqari yo‘l-yo‘riqni o‘tkazish
tartibi, Yo‘riqnoma.
2-ilova
8-DARS
MAVZU:
Yuzalarni suvli va moyli bo‘yoqlar bilan bo‘yash usullari. Sirtlarni
bo‘yash ucnun kerakli asboblar va kicnik mehanizmlar.
REJALAR:
1.Moyli bo‘yoq bilan bo‘yaladigan yuzalarni gruntovkalash.
2.Moy boyoqli qoplamlar.
3-ilova
ASOSIY ADABIYOTLAR
1. Shavkat Mirziyoev “Milliy taraqqiyot yo‘limizni qat’iyat bilan davom ettirib,
yangi bosqichga ko‘taramiz” Toshkent – “O‘zbekiston”-2018.
2. Shavkat Mirziyoev “Xalqimizning roziligi bizning faoliyatimizga berilgan eng
oliy bahodir” Toshkent – “O‘zbekiston”-2018.
3. Shavkat Mirziyoev “Erkin va farovon, demokratik O‘zbekiston davlatini
birgalikda barpo etamiz” Toshkent – “O‘zbekiston”-2016.
4. Qishloq qurilish texnologiyasi – X.I.Yusupov, A.M.Raximov, H.Hamidov –
Tashkent 2015 yil.
5. Bino va inshootlarni barpo etish texnologiyasi – N.Bozorboyev, X.I.Yusupov,
R.A.Norov – Tashkent 2015 yil.
6. Binolar va inshootlar konstruksiyalari – M.M.Vohidov – Tashkent 2013 yil.
7. Bino va inshootlar konstruksiyasi - N.I.Tuychiyev – Tashkent 2010 yil.
8. Muxandislik geodeziyasi – G‘.A.Artiqov, Sh.Sh.Tyxtamishev, O.A.Urokov –
Samarkand 2016 yil.
9. Qurilish konstruksiyalari – K.I.Ruziyev, A.A.Xujayev – Tashkent 2006 yil.
83
10. Qurilish jarayonlari texnologiyasi, qurilishni tashkil etish va rejalashtirish –
R.A.Norov – Tashkent 2019 yil.
11. Temir beton va tosh konstruksiyalari – A.A.Xujayev – S.J.Razzoqov –
Tashkent 2019 yil.
12. Qurilish ashyolari – E.Qosimov, Tashkent 2019 yil.
13. Qurilish montaj ishlari - V.A.Neelov – Tashkent “O‘qituvchi” 1989 yil.
14. Ishchenko I.I. G‘isht tosh va montaj ishlari texnologiyasi. Toshkent.
“O‘qituvchi” nashriyoti, 2010y.
MAVZUGA DOIR SAVOLLAR
4-ilova
1. Moyli bo‘yoq bilan bo‘yaladigan yuzalarni nima uchun gruntovkalanadi?
2.Moyli bo‘yoqlarni ishlatishda qanday qo‘shimchalardan foydalaniladi?
3.Moyli boyoq bilan suvli bo‘yoqning farqi nimada?
5-ilova
« Bo‘yoqchilik» ishlari fanidan o‘quvchilarning bilimini baholash mezoni.
1
Olgan bilimlarini ishlab chiqarishda qo‘llay oladigan,
ushbu fanni boshqa fanlar bilan bog‘lay oladigan,
mustaqil ish va vazifalarini to‘liq bajaradigan va yangilik 5(a’lo) baho
kiritishga intilgan, har jihatdan boshqa o‘quvchilarga
o‘rnak bo‘ladigan
2
O‘quv ko‘rgazmali qurollardan foydalana oladigan,
olgan bilimlarini xalq xo‘jaligidagi o‘rnini to‘g‘ri 4(yaxshi) baho
tushungan, mustaqil fikrlay oladigan, olgan bilimlarini
tushuntirib bera oladigan
3
Darslarda 95% gacha qatnashgan, ma’ruza matnni 3(qoniqarli)
yozgan, o‘quv qurollari to‘liq bo‘lgan, adabiyotlardan
baho
foydalanishni bilgan
4
Ta’lim standartlarida belgilangan bilim va ko‘nikmalarni 2(qoniqarsiz)
55% dan kam o‘zlashtirgan o‘quvchilar
baho
Izoh: O‘quv dasturining mantiqan tugallangan bo‘limi bo‘yicha o‘quvchi albatta
baholanadi va natijasi o‘tish balidan (3 ball) past bo‘lganda qayta nazorat
belgilanadi.
O‘QUVCHILARNI BILIMINI BAXOLASH MEZONLARI.
Yuzalarni suvli va moyli bo‘yoqlar bilan bo‘yash to‘grisida,
umumiy ma’lu motga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar, mexnatni muxofaza qilish,
84
1
2
3
4
texnika xavfsizligi qoidalari mavzu bo‘yicha
tasavvurga ega
“5”
bo‘lsa;
(a’lo)
-kasbiy
ko‘nikma
va
malakaviy
bilimga
ega
bo‘lsa
baho
hamda
mustaqil
fikrlay
olsa;
- Yuzalarni suvli va moyli bo‘yoqlar bilan bo‘yash bo‘yicha
o‘rgangan
amaliy
ishlarini
mustaqil
bajara
olsa;
-,amaliy jarayonni tashkil etsa va jarayonga mustaqil moslasha olsa.
Yuzalarni suvli va moyli bo‘yoqlar bilan bo‘yash usullari ucnun
tayyorlash to‘g‘risidagi
umumiy
ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar, mexnatni muxofaza qilish,texnika
“4”
xavfsizligi qoidalari jarayonlarini shu mavzu bo‘yicha tasavurga ega
(yaxs
bo‘lsa;
hi)
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa hamda mustaqil
baho
fikrlay
olsa;
- Yuzalarni suvli va moyli bo‘yoqlar bilan bo‘yash usullari
bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini mustaqil bajara olsa;
-amaliy jarayonni tashkil etsa va jrayonga mustaqil moslasha
olmasa.
-mavzu to‘g‘risidagi umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar asosida, mexnatni muxofaza
qilish, Yuzalarni suvli va moyli bo‘yoqlar bilan bo‘yash
usullari bo‘yicha tasavvurga ega bo‘lsa;
“3”
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa hamda
(qoni
mustaqil fikrlay olmasa;
qarli)
- Yuzalarni suvli va moyli bo‘yoqlar bilan bo‘yash usullari
baho
bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini mustaqil bajara
olmasa;
-amaliy jarayonni tashkil etsa va jrayonga mustaqil moslasha
olsa.
-mavzu bo‘yicha umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar asosida shu mavzu bo‘yicha “2”
tasavvurga ega bo‘lmasa;
(qoniqars
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsahamda mustaqil iz) baho
fikrlay olmasa;
- Yuzalarni suvli va moyli bo‘yoqlar bilan bo‘yash usullari
bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini mustaqil bajara
olmasa;amaliy
jarayonni
tashkil
etmasa
va
jrayongamustaqilmoslasha olmasa.
85
6-ilova
8.Mavzu: Yuzalarni suvli va moyli bo‘yoqlar bilan bo‘yash usullari.
Sirtlarni bo‘yash ucnun kerakli asboblar va kicnik mehanizmlar.
Reja:
1.Moyli bo‘yoq bilan bo‘yaladigan yuzalarni gruntovkalash.
2.Moy boyoqli qoplamlar.
Birinchi qatlamdan keyin ikkinchisi 1-2 sutkadan keyin beriladi. Bunda
birinchi qatlam batomom qotgan bo‘lishi kerak. Xonaning balandligi
3m gacha bo‘lganda boyoq
polda turib,
dastaki
chotka yoki
bo‘yoqchilik valigi bilan beriladi.Moyli bo‘yoqlar qurilish ob’ektiga quyuq
ezilgan holatda yoki ishlatishga tayyor holatda keltiriladi.Quyuq ezilgan
bo‘yoqlar mar-kazlashtirilgan
bo‘yoq
tayyorlash
ustaxonalarida
yoki
bevosita qurilish ob’ektining o‘zida alif
yoki emul’sion suyultirgichlar
bilan bo‘yoqchilik qovushqoqligigacha suyultiriladi.
Moyli
bo‘yoq bilan
bo‘yaladigan
yuzalarni
gruntovkalash
uchun
tabiiy
alif bilan
kerakli,qovushqoqlikkacha suyultirilgan koler ishlatiladi.Buning uchun tabiiy
alif o‘rnini bosuvchi alif-oksol’ bilan suyultirsa ham bo‘ladi.
19-rasm
Alif-sokol’ oksipolimerlangan quriydigan o‘simlik moyi
bilan unga
qo‘shilgan erituvchidan iborat. Tabiiy alif o‘rniga sun’iy gliftalli alif
ham ishlatiladi. U yarim quriydigan o‘simlik o‘simlik moyi gliserin
va ftalli angidridga qo‘shilgan
sikkativlarning o‘zaro
bog‘lanishidan
86
hosil bo‘lgan
mahsulotidir. Qurilish
konstruksiyalari va elementlari
namiqish va korroziyadan saqlash uchun zich yaltiroq yuza hosil
qiladigan oddiy moyli yoki moy-akidli bo‘yoqlar ishlatiladi. Devorlar
xira
kollerlar
bilan
pardozlanadi.
Bunday
kollerlar
yo
markazlashtirilgan usulda yoki ob’ekt qoshidagi ustaxonada arxitektor
belgilangan etalon bo‘yicha oddiy quyuq ezilgan bo‘yoqlarga uaytspirit hamda kirsovun qo‘shib tayyorlanadi.
20-rasm
Xira kollerlar bilan bo‘yalgan devorlar quruq cho‘tkalar yoki chang
yutkich bilan tozalanadi. Xira kollerlar bo‘yash uchun tasdiqlangan
namunalarga muvofiq tayyorlanadi.Tasdiqlangan rang namunalari tusidan
chetga chiqish uchun arxitektor bilan kelishib olinadi. Xira qoplama
pishiq chiqishi uchun tarkibida
kamida 70% moy bo‘lgan alifda
suyultirilgan quyuq ezilgan bo‘yoqlar ishlatiladi. Xira koller
bilan
bo‘yashdan oldin
yuza chang va iflosliklardan
tozalanadi, keyin
mustaxkam bo‘yoq hosil qilish uchun odatda yuzaga dastaki chotka
yoki valik bilan alif-oksol’ surkaladi. Alifga moyli koller rangida oziroq
pigment qo‘shiladi. Shunday qilinganda aliflash prosessida yuzada
qolib ketgan joylar
yaxshi ko‘rinadi va ularni bir yo‘la aliflab
yuborish mumkin bo‘ladi.Moyli boyoq bilan bo‘yaladigan
yuza na
sidir usuli bilan shpatlyovkal-anganda
juda sifatli chiqadi. Bunda
shpatlyovka bilan faqat kavaklar to‘ldiriladi, shpatlyovka qatlami hosil
bo‘lmaydi. Moyli
bo‘yoqlar
devorlarning
uncha katta
bo‘lmagan
joylariga tekis uzun dastali cho‘tkalar yoki moynali valiklar bilan
87
beriladi. Deraza
tavaqalari va metaldan
yasalgan
panjarasimon
konstruksiyalar dastaki cho‘tkalar katta yuzalar esa bo‘yoq purkagichlar
bilan bo‘yaladi.Bo‘yoq purkagichlardan foydalanilganda ish unumi 400500 m 2 /soatga ketadi. Bo‘yoq purkagichlar bilan ishlayotgan zonada
boyoq
tumani paydo bo‘ladi.
Bu hol bo‘yoq
purkagichdan
foydalanishdagi asosiy kamchilik hisoblanadi. Yuza bir tekis boyalishi
uchun keyingi polasa oldingisini 3-4 sm qoplab ketishi lozim. Bo‘yoq
purkagichdagi havo bosimi 4at dan oshmasligi kerak, chunki bosim
bundan
ortiq bo‘lganda tuman hosil bo‘lishi kuchayadi, binobarin
boyoq sarfi ham ortadi. Moyli bo‘yoqlar odatda ikki marta surkaladi.
Birinchi qatlamdan keyin ikkinchisi 1-2 sutkadan keyin beriladi.
21-rasm
88
7-ilova
Yo‘riqli texnologik xarita
Amaliyoti nomi- Bo‘yoqchilik
8-Amaliyot Yuzalarni suvli va moyli bo‘yoqlar bilan bo‘yash usullari.
Sirtlarni bo‘yash ucnun kerakli asboblar va kicnik mehanizmlar.
Maqsadi: O‘quvchilarni vatanparvar runida tarbiyalash va o‘tilgan mavzuni to‘liq
tushuntirish
№
Moslamalar
Bajariladig
asbob anjom
an ishlar
va xom
mazmuni
ashyolar
1
Yuzalarni
moyli
bo‘yoqlar
bilan
bo‘yashga
tayyorlash
Sirtlarni
bo‘yashga
tayyorlash
Eskizlar chizmalar va
rasmlar
Narvon
Bajariladigan
ishlar tartibi
Yuzalarni
bo‘yashda
narvonlardan
foydalanish
tartibi
Sirtlarga
ishlov berish
tartibi
Shpater
2
3
Yuzalarni
moyli va
turli xil
bo‘yoqlar
bilan
bo‘yash
ishlari
Valik
Narvon
Yuzalarni turli
xil bo‘yoqlar
bilan boyash
Tartibi
89
8-ilova
VЕNNA DIAGRAMMASI”
Vеnna
diagrammasi. Maxsus fanlarni, o‘quv amaliyotlarni o‘rganishda
taqqoslashga qaratilgan mеtodlardan Vеnna diagrammasi ham o‘ziga xos o‘rin
tutadi
Tekistil
gulqog‘oz
Yuviladigan
gulqog‘oz
Oddiy gulqog‘oz
90
O‘quv mashg‘ulotining o‘qitish texnologiyasi № 9
Mavzu: Yuzalarni suv va moy bo‘yoq tarkiblar bilan bo‘yash. Belgilangan
tartibda bo‘yash ishlarini bajarish.
O‘quv mashg‘ulotining o‘qitish texnologiyasi modeli
Vaqt…6…soat
Ta’lim oluvchilar soni:_30__nafar
O‘quv mashgulotining shakli va turi Amaliy:o‘quv amaliyoti
O‘quv amaliyoti rejasi/tuzilishi
1.Xavfsizlik texnikasi to‘g‘risida
ma’lumot.
2.Instruktaj o‘tkazish.
3. Bo‘yoq ishlarini bajarishda mehnat
gigienasi va xovfsizlik texnikasi
qoidalariga rioya qilishto‘g‘risida
ma’lumot.
4.Asboblar to‘g‘risida ma’lumot.
O‘quv mashg‘uloti maqsadi: O‘quvchilarda Yuzalarni suvli va moyli
bo‘yoqlar bilan bo‘yash usullari to‘g‘risida ma’lumot berish va ularda mavzu
mustahkamlash, ko‘nikma va malakalarini shakllantirish.
O‘quv natijasi
Ushbu mavzuni o‘zlashtirish natijasida
o‘quvchida
shakllanadigan
bilim,
ko‘nikma yoki kompetensiyalar.
Pedogogikvazifalar:
O‘quv faoliyat natijalari:
1.Xavfsizlik texnikasi bilan
1.Xavfsizlik texnikasini aytib beradi;
tanishtirish;
2.Instruktajni tushunib gapirib beradi;
2.Instruktaj o‘tkazishni
3.Asbob va moslamalar chizmalarini
tushuntushuntirish;
chizib takrorlab ko‘rsatadi;
3.Asbob va moslamalarni ko‘rsatish 4. Bo‘yoq purkagicnlar yo‘riqnoma
4. Bo‘yoq purkagicnlar to‘g‘risida
asosida bajaradilar;
yo‘riqnoma berish;
5. Bo‘yoq purkagicnlarni mustaqil
5. Bo‘yoq purkagicnlar bilan
bajaradilar;
ishlashni yoritib berish;
6.Mashqlarni bajarganda xatolar ustida
6.Asboblarni ishlatishda yo‘l
ishlaydilar.
qo‘yilgan xatolarni ko‘rsatish.
O‘qitish usullari
Ko‘rsatish, yo‘riqnoma berish. Amaliyot
O‘qitish vositalari
Yo‘riqli texnologik xarita, kerakli jihoz
va asboblar, ko‘rgazmali qurollar,
slaydlar, plakatlar va boshqalar.
O‘quv faoliyatini tashkil etish shakli Guruhli.
O‘qitish sharoiti
Jihozlangan - Qurilish ustaxonasi.
O‘ayta aloqaning usul va vositalari
Nazorat, bajarilgan ishlarni tekshirish,
og‘zaki savol-javob, xisobot va
boshqalar.
91
bos
qichlari
va vaqti
1-bosqich.
O‘quv
mashg‘ulo
tga kirish
15daqiqa
O‘QUV MASHG‘ULOTINING TEXNOLOGIK XARITASI
Faoliyat mazmuni
O‘qituvchi Ish
Ta’lim oluvchi
Tashkiliy qism:
1.Ta’lim oluvchilarning davomatini tekshiradi;
2.Ta’lim oluvchilarning mashg‘ulotga
tayyorgarligini nazorat qiladi;
3.Amaliy mashg‘ulot nomi, rejasi, maqsad va
kutilayotgan natijalar bilan tanishtiradi;
4.Xavfsizlik texnikasi qoidalariga amal qilishni
eslatadi.
Kirish yo‘riqnomasi. O‘quvchilar bilimini
faollashtirish:
1.Tezkor-so‘rov savol-javob, aqliy xujum orqali
bilimlarni faollashtiradi.
Yangi o‘quv material bayoni:
2.O‘quv amaliyoti mavzusi bo‘yicha umumiy
ma’lumot beradi, ish jarayonini tushuntiradi:
2-bosqich Joriy yo‘riqnoma. Yangi o‘quv material bo‘yicha
asosiy
amaliy mashq bajarish.
200daqiqa 3.Ta’lim oluvchilarni ish joylariga taqsimlab
amaliy ish yuzasidan yo‘riqnomali texnologik
xarita(ilova) hamda mustaqil ish bajarish uchun
xom-ashyo tarqatadi va ko‘rsatmalar beradi.
4.Mustaqil ishlarni bajarilishini maqsadli
aylanish vaqtida nazorat qiladi va ish jarayonida
o‘quvchilar tomonidan qo‘yilgan xatolarni
ko‘rsatadi. Yakuniy yo‘riqnoma.
5.Mashg‘ulot tugaganidan so‘ng ish joylarini
talab darajasiga keltiradi. Tayyorlangan
mahsulotni qabul qiladi.
Yakunlash:
1.O‘quvchilarni amaliy mashg‘ulot bo‘yicha
3-bosqich baxolarini e’lon qiladi(ilova);
Yakuniy
2.Kelgusi kasbiy faoliyatida, amaliyotda bajargan
25daqiqa ishlarining axamiyati muhimligiga o‘quvchilar
e’tiborini qaratadi;
3.Kelgusi mashg‘ulot mavzusi bilan tanishtirib
uyiga vazifa beradi(ilova).
92
Mashg‘ulotga tayyorgar
lik ko‘radilar.
Amaliyotga xavfsizlik
texnikasi,sanitariya va
gigiyena talablariga rioya
qilgan xolda maxsus
kiyimda keladi.
Xavfsizlik texnikasi jur
naliga imzo qo‘yadilar.
Tinglaydilar.
Savolga javob beradilar.
Tinglaydilar, chizadilar,
yozib oladilar.
Ta’lim oluvchilar o‘z ish
joylariga turadilar.
Mashg‘ulot raxbari ko‘r
satmalari va yo‘riqli tex
nologik xaritaga rioya
qilgan xolda bajaradilar.
Xatolarni to‘g‘irlaydilar.
Foydalangan jixozlarni
mashg‘ulot raxbariga
topshiradilar.
Ish joyini tozalaydilar.
Tinglaydilar.
Topshiriqni yozib
oladilar.
1-ilova
TAYANCH IBORALAR
Mehnat muhofazasi, Tibbiy ko‘rik, Navbatdan tashqari yo‘l-yo‘riqni o‘tkazish
tartibi, Yo‘riqnoma.
2-ilova
9-DARS
MAVZU:
Bo‘yoq purkagicnlar. Bo‘yoq ishlarini bajarishda mehnat gigienasi
va xovfsizlik texnikasi qoidalariga rioya qilish.
REJALAR:
1. Moyli bo‘yoq bilan bo‘yaladigan yuzalarni gruntovkalash.
2.Moyli boyoqli qoplamlar.
3-ilova
ASOSIY ADABIYOTLAR
1. Shavkat Mirziyoev “Milliy taraqqiyot yo‘limizni qat’iyat bilan davom ettirib,
yangi bosqichga ko‘taramiz” Toshkent – “O‘zbekiston”-2018.
2. Shavkat Mirziyoev “Xalqimizning roziligi bizning faoliyatimizga berilgan eng
oliy bahodir” Toshkent – “O‘zbekiston”-2018.
3. Shavkat Mirziyoev “Erkin va farovon, demokratik O‘zbekiston davlatini
birgalikda barpo etamiz” Toshkent – “O‘zbekiston”-2016.
4. Qishloq qurilish texnologiyasi – X.I.Yusupov, A.M.Raximov, H.Hamidov –
Tashkent 2015 yil.
5. Bino va inshootlarni barpo etish texnologiyasi – N.Bozorboyev, X.I.Yusupov,
R.A.Norov – Tashkent 2015 yil.
6. Binolar va inshootlar konstruksiyalari – M.M.Vohidov – Tashkent 2013 yil.
7. Bino va inshootlar konstruksiyasi - N.I.Tuychiyev – Tashkent 2010 yil.
8. Muxandislik geodeziyasi – G‘.A.Artiqov, Sh.Sh.Tyxtamishev, O.A.Urokov –
Samarkand 2016 yil.
9. Qurilish konstruksiyalari – K.I.Ruziyev, A.A.Xujayev – Tashkent 2006 yil.
93
10. Qurilish jarayonlari texnologiyasi, qurilishni tashkil etish va rejalashtirish –
R.A.Norov – Tashkent 2019 yil.
11. Temir beton va tosh konstruksiyalari – A.A.Xujayev – S.J.Razzoqov –
Tashkent 2019 yil.
12. Qurilish ashyolari – E.Qosimov, Tashkent 2019 yil.
13. Qurilish montaj ishlari - V.A.Neelov – Tashkent “O‘qituvchi” 1989 yil.
14. Ishchenko I.I. G‘isht tosh va montaj ishlari texnologiyasi. Toshkent.
“O‘qituvchi” nashriyoti, 2010y.
MAVZUGA DOIR SAVOLLAR
4-ilova
1.Bo‘yoq purkagich aparatlarining vazifasi tushuntiring?
2.Bo‘yoq ishlarini bajarishda mexnat gigienasini vazifasi?
3.Bo‘yoq purkagich bilan ishlaganda texnika hovfsizlik qoidalari?
5-ilova
« Bo‘yoqchilik»ishlari fanidan o‘quvchilarning bilimini baholash mezoni.
1
Olgan bilimlarini ishlab chiqarishda qo‘llay oladigan,
ushbu fanni boshqa fanlar bilan bog‘lay oladigan,
mustaqil ish va vazifalarini to‘liq bajaradigan va yangilik 5(a’lo) baho
kiritishga intilgan, har jihatdan boshqa o‘quvchilarga
o‘rnak bo‘ladigan
2
O‘quv ko‘rgazmali qurollardan foydalana oladigan,
olgan bilimlarini xalq xo‘jaligidagi o‘rnini to‘g‘ri 4(yaxshi) baho
tushungan, mustaqil fikrlay oladigan, olgan bilimlarini
tushuntirib bera oladigan
3
Darslarda 95% gacha qatnashgan, ma’ruza matnni 3(qoniqarli)
yozgan, o‘quv qurollari to‘liq bo‘lgan, adabiyotlardan
baho
foydalanishni bilgan
4
Ta’lim standartlarida belgilangan bilim va ko‘nikmalarni 2(qoniqarsiz)
55% dan kam o‘zlashtirgan o‘quvchilar
baho
Izoh: O‘quv dasturining mantiqan tugallangan bo‘limi bo‘yicha o‘quvchi albatta
baholanadi va natijasi o‘tish balidan (3 ball) past bo‘lganda qayta nazorat bel
94
O‘QUVCHILARNI BILIMINI BAXOLASH MEZONLARI.
1
2
3
4
- Bo‘yoq purkagicnlar to‘grisida, umumiy ma’lu motga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar, mexnatni muxofaza qilish,
texnika xavfsizligi qoidalari mavzu bo‘yicha
tasavvurga ega
bo‘lsa;
“5”
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa hamda mustaqil
(a’lo)
fikrlay olsa;
baho
- Bo‘yoq purkagicnlar bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini mustaqil
bajara olsa;
-,amaliy jarayonni
tashkil etsa va jarayonga mustaqil moslasha olsa.
- Bo‘yoq purkagicnlar to‘g‘risidagi
umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar, mexnatni muxofaza qilish,texnika
xavfsizligi qoidalari jarayonlarini shu mavzu bo‘yicha tasavurga ega
“4”
bo‘lsa;
(yaxs
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa hamda mustaqil
hi)
fikrlay olsa;
baho
- Bo‘yoq purkagicnlar bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini mustaqil
bajara olsa;
-amaliy jarayonni tashkil etsa va jrayonga mustaqil moslasha
olmasa.
-mavzu to‘g‘risidagi umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar asosida, mexnatni muxofaza
qilish, Bo‘yoq purkagicnlar bo‘yicha tasavvurga ega bo‘lsa;
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa hamda
“3”
mustaqil fikrlay olmasa;
(qoni
- Bo‘yoq purkagicnlar bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini
qarli)
mustaqil bajara
olmasa;
baho
-amaliy jarayonni tashkil etsa va jrayonga mustaqil moslasha
olsa.
-mavzu bo‘yicha umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar asosida shu mavzu bo‘yicha “2”
tasavvurga ega bo‘lmasa;
(qoniqars
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsahamda mustaqil iz) baho
fikrlay olmasa;
- Bo‘yoq purkagicnlar bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini
mustaqil bajara olmasa;amaliy jarayonni tashkil etmasa va
jrayongamustaqilmoslasha olmasa.
95
6-ilova
9.Mavzu: Bo‘yoq purkagicnlar. Bo‘yoq ishlarini bajarishda mehnat
gigienasi va xovfsizlik texnikasi qoidalariga rioya qilish.
Reja:
1.Boyoq purkagichlardan faydalanish tartibi.
2. Qurilishda xovfsizlik texnikasiga qo‘yilgan tаlab.
Boyovchi purkagichlarda bo‘yovchi tarkib bilan siqilgan havo 80˚ c
gacha qizib haydaladi. Moyli bo‘yoqlar odatda ikki marta surkaladi.
Birinchi qatlamdan keyin ikkinchisi 1-2 sutkadan keyin beriladi. Bunda
birinchi qatlam batomom qotgan bo‘lishi kerak. Xonaning balandligi
3m gacha bo‘lganda boyoq
polda turib,
dastaki
chotka yoki
bo‘yoqchilik
valigi
bilan
beriladi.
Bo‘yoq
purkagich bilan
beriladigan
bo‘lsa
bo‘yoqchilardan
biri
qo‘sh norvon yoki taxta
supachada ikkinchisi esa polda turib ishlaydi.
Moyli bo‘yoq bilan
bo‘yalgan yuzalarda eng ko‘p uchraydigan nuqsonlar ularning kelib
chiqish sabablari va ularni yoqotish usullarini yuza mayda qumli jilvir
qog‘oz bilan
tozalanadi. Bo‘yoq purkagichlardan foydalanilganda ish
unumi 400-500 m 2 /soatga ketadi. Bo‘yoq purkagichlar bilan ishlayotgan
zonada boyoq tumani paydo bo‘ladi. Bu hol bo‘yoq
purkagichdan
foydalanishdagi asosiy kamchilik hisoblanadi. Yuza bir tekis boyalishi
uchun keyingi polasa oldingisini 3-4 sm qoplab ketishi lozim.
22-rasm
96
Bo‘yoq purkagichdagi havo bosimi 4atmosferadan oshmasligi kerak,
chunki bosim bundan ortiq bo‘lganda tuman hosil bo‘lishi kuchayadi,
binobarin boyoq sarfi ham ortadi. Moyli bo‘yoqlar odatda ikki marta
surkaladi. Birinchi qatlamdan keyin ikkinchisi 1-2
sutkadan keyin
beriladi.Qurilishda xovfsizlik texnikasi
qo‘ygan talab va qoidalariga
amal
qilinadi.
Qurilishda boyoq
ishlarini bajarishda ishchilarning
jaroxat
olishi va
zararlanishining
asosiy
sabablari bo‘lib bo‘yoq
tayyorlash
hamda ularnisirtiga
sochishda
zararli
materiallardan
foydalanish sirtlarni bo‘yashga
tayyorlash va boyash jarayonlarida
ishlatiladigan
mexanizm
hamda elektr
asboblaridan
foydalanish
qoidalariga rioya qilmaslik, shuningdek , ishni ta’lim balandliklarda
bajarishda xovfsizlik choralari ko‘rilmaslikdir. Shuning uchun bo‘yoq
ishlarida quyidagi
keltirilgan
xavfsizlik texnikasi
qoidalariga amal
qilish talab qilinadi.
1.Elektr
yoritkichlar mexanizmlarning potlash extimoli
potlashga xovfsiz qilib tayyorlanganlaridan foydalaniladi.
bor
joylarda
2. Boyoqlarning
tayyorlash
jarayonlari
xofli
va zararli
bo‘lganligi sababli 18 yoshga to‘lmagan ishchilar qo‘yilmaydi.
Boyoq
tayyorlash
ustaxonalarida
tibbiyko‘rikdan o‘tib turishlari zarur.
ishlovchi
ishchilar
ish
muntazam
3. Bo‘yoq tayyorlash ustaxonalari maxsus shamollatish jihozlari bilan
ta’minlangan
bo‘lishi shuningdek
ular
xonani
oddiy
xonalarga
qaraganda to‘rt barobar ortiq havo almashishini ta’minlashlari talab
qilinadi.
4. Sirtlarnini bo‘yoqqa tayyorlash jarayonida ko‘p miqdorda chang
ajralib chiqishini hisobga olib bu ishni bajaruvchi ishchilar himoya
ko‘zoynagi va nafas olish yo‘llarini maxsus chang yutkich bilan
himoyalashlari zarur.
5. Eski
moyli
bo‘yoqlarni kuydirish
yo‘li
bilan tozalanayotganda
xonada tibbiy yoki majburiy havo almashuvini ta’mirlash zarur.
6. Suvli boyoqlar bilan ishlaganda elektr asbob va jihozlarning
o‘tkazuvchi simlarda ochiq joylari bo‘lmasligi zarur.
7. Bo‘yoq ishlarida ishlavchi
ishchilar maxsus kiyim
himoyalanish vositalari bilan ta’minlangan bolish zarur.
97
va
to‘k
shaxsiy
7-ilova
Yo‘riqli texnologik xarita
Amaliyoti nomi- Bo‘yoqchilik
9-Mavzu. Bo‘yoq purkagicnlar. Bo‘yoq ishlarini bajarishda mehnat gigienasi
va
xovfsizlik
texnikasi
qoidalariga
rioya
qilish.
Maqsadi: O‘quvchilarni vatanparvar runida tarbiyalash va o‘tilgan mavzuni to‘liq
tushuntirish
Moslamalar
Bajariladig
asbob anjom
Eskizlar chizmalar va
№
an ishlar
va xom
rasmlar
Bajariladigan
mazmuni
ashyolar
ishlar tartibi
1
2
Bo‘yoq
sepishda
mexnat
gigienasiga
rioya qilish
purkagich
Yuzalarni
qum
bilan
tozalash va
tekislash
Qumqog‘oz
Bo‘yoq
sepishda
purkagichdan
to‘g‘ri
foydalanish va
gigienaga
rioya
qilish
tartibi
Qumqog‘oz
bilan ishlov
berish tartibi
Purkagich
3
Yuzalarni
boyashni
purkagich
yordamida
bajarish
Tartibi
Yuzalarni
boyashni
purkagich
yordamida
bajarish
98
O‘quv mashg‘ulotining o‘qitish texnologiyasi № 10
Mavzu: Ekologiya va atrof muhit muhofazasi talablari. Manzarali bo‘yoq
ishlari.
O‘quv mashg‘ulotining o‘qitish texnologiyasi modeli
Vaqt…6…soat
Ta’lim oluvchilar soni:_30__nafar
O‘quv mashgulotining shakli va turi Amaliy:o‘quv amaliyoti
O‘quv amaliyoti rejasi/tuzilishi
1.Xavfsizlik
texnikasi
to‘g‘risida
ma’lumot.
2.Instruktaj o‘tkazish.
3.Ekologiya va atrof muhit muhofazasi
talablari to‘g‘risida ma’lumot.
4.Asboblar to‘g‘risida ma’lumot.
O‘quv mashg‘uloti maqsadi: O‘quvchilarda Ekologiya va atrof muhit
muhofazasi talablari to‘g‘risida ma’lumot berish va ularda mavzu
mustahkamlash, ko‘nikma va malakalarini shakllantirish.
O‘quv natijasi
Ushbu mavzuni o‘zlashtirish natijasida
o‘quvchida
shakllanadigan
bilim,
ko‘nikma yoki kompetensiyalar.
Pedogogikvazifalar:
O‘quv faoliyat natijalari:
1.Xavfsizlik texnikasi bilan
1.Xavfsizlik texnikasini aytib beradi;
tanishtirish;
2.Instruktajni tushunib gapirib beradi;
2.Instruktaj o‘tkazishni
3.Asbob va moslamalar chizmalarini
tushuntushuntirish;
chizib takrorlab ko‘rsatadi;
3.Asbob va moslamalarni ko‘rsatish 4. Manzarali bo‘yoq ishlari yo‘riqnoma
4. Ekologiya va atrof muhit
asosida bajaradilar;
muhofazasi talablari to‘g‘risida
5. Ekologiya va atrof muhit
yo‘riqnoma berish;
muhofazasi talablarini mustaqil
5. Ekologiya va atrof muhit
bajaradilar;
muhofazasi talablari yoritib berish; 6.Mashqlarni bajarganda xatolar ustida
6.Asboblarni ishlatishda yo‘l
ishlaydilar.
qo‘yilgan xatolarni ko‘rsatish.
O‘qitish usullari
Ko‘rsatish, yo‘riqnoma berish. Amaliyot
O‘qitish vositalari
Yo‘riqli texnologik xarita, kerakli jihoz
va asboblar, ko‘rgazmali qurollar,
slaydlar, plakatlar va boshqalar.
O‘quv faoliyatini tashkil etish shakli Guruhli.
O‘qitish sharoiti
Jihozlangan - Qurilish ustaxonasi.
O‘ayta aloqaning usul va vositalari
Nazorat, bajarilgan ishlarni tekshirish,
og‘zaki savol-javob, xisobot va
boshqalar.
99
bos
qichlari
va vaqti
1-bosqich.
O‘quv
mashg‘ulo
tga kirish
15daqiqa
O‘QUV MASHG‘ULOTINING TEXNOLOGIK XARITASI
Faoliyat mazmuni
O‘qituvchi Ish
Ta’lim oluvchi
Tashkiliy qism:
1.Ta’lim oluvchilarning davomatini tekshiradi;
2.Ta’lim oluvchilarning mashg‘ulotga
tayyorgarligini nazorat qiladi;
3.Amaliy mashg‘ulot nomi, rejasi, maqsad va
kutilayotgan natijalar bilan tanishtiradi;
4.Xavfsizlik texnikasi qoidalariga amal qilishni
eslatadi.
Kirish yo‘riqnomasi. O‘quvchilar bilimini
faollashtirish:
1.Tezkor-so‘rov savol-javob, aqliy xujum orqali
bilimlarni faollashtiradi.
Yangi o‘quv material bayoni:
2.O‘quv amaliyoti mavzusi bo‘yicha umumiy
ma’lumot beradi, ish jarayonini tushuntiradi:
2-bosqich Joriy yo‘riqnoma. Yangi o‘quv material bo‘yicha
asosiy
amaliy mashq bajarish.
200daqiqa 3.Ta’lim oluvchilarni ish joylariga taqsimlab
amaliy ish yuzasidan yo‘riqnomali texnologik
xarita(ilova) hamda mustaqil ish bajarish uchun
xom-ashyo tarqatadi va ko‘rsatmalar beradi.
4.Mustaqil ishlarni bajarilishini maqsadli
aylanish vaqtida nazorat qiladi va ish jarayonida
o‘quvchilar tomonidan qo‘yilgan xatolarni
ko‘rsatadi. Yakuniy yo‘riqnoma.
5.Mashg‘ulot tugaganidan so‘ng ish joylarini
talab darajasiga keltiradi. Tayyorlangan
mahsulotni qabul qiladi.
Yakunlash:
1.O‘quvchilarni amaliy mashg‘ulot bo‘yicha
3-bosqich baxolarini e’lon qiladi(ilova);
Yakuniy
2.Kelgusi kasbiy faoliyatida, amaliyotda bajargan
25daqiqa ishlarining axamiyati muhimligiga o‘quvchilar
e’tiborini qaratadi;
3.Kelgusi mashg‘ulot mavzusi bilan tanishtirib
uyiga vazifa beradi(ilova).
100
Mashg‘ulotga tayyorgar
lik ko‘radilar.
Amaliyotga xavfsizlik
texnikasi,sanitariya va
gigiyena talablariga rioya
qilgan xolda maxsus
kiyimda keladi.
Xavfsizlik texnikasi jur
naliga imzo qo‘yadilar.
Tinglaydilar.
Savolga javob beradilar.
Tinglaydilar, chizadilar,
yozib oladilar.
Ta’lim oluvchilar o‘z ish
joylariga turadilar.
Mashg‘ulot raxbari ko‘r
satmalari va yo‘riqli tex
nologik xaritaga rioya
qilgan xolda bajaradilar.
Xatolarni to‘g‘irlaydilar.
Foydalangan jixozlarni
mashg‘ulot raxbariga
topshiradilar.
Ish joyini tozalaydilar.
Tinglaydilar.
Topshiriqni yozib
oladilar.
1-ilova
TAYANCH IBORALAR:
Mehnat muhofazasi, Tibbiy ko‘rik, Navbatdan tashqari yo‘l-yo‘riqni o‘tkazish
tartibi, Yo‘riqnoma.
2-ilova
10-DARS
MAVZU:
Ekologiya va atrof muhit muhofazasi talablari. Manzarali bo‘yoq
ishlari.
REJALAR
1.Qurilishda ekologiya va sanitariya-gigiena miyorlariga rioya qilish.
2. Bo‘yoq sirtlar ustidan
g‘ovak rezina bilan ishlov berish.
3-ilova
ASOSIY ADABIYOTLAR
1. Shavkat Mirziyoev “Milliy taraqqiyot yo‘limizni qat’iyat bilan davom ettirib,
yangi bosqichga ko‘taramiz” Toshkent – “O‘zbekiston”-2018.
2. Shavkat Mirziyoev “Xalqimizning roziligi bizning faoliyatimizga berilgan eng
oliy bahodir” Toshkent – “O‘zbekiston”-2018.
3. Shavkat Mirziyoev “Erkin va farovon, demokratik O‘zbekiston davlatini
birgalikda barpo etamiz” Toshkent – “O‘zbekiston”-2016.
4. Qishloq qurilish texnologiyasi – X.I.Yusupov, A.M.Raximov, H.Hamidov –
Tashkent 2015 yil.
5. Bino va inshootlarni barpo etish texnologiyasi – N.Bozorboyev, X.I.Yusupov,
R.A.Norov – Tashkent 2015 yil.
6. Binolar va inshootlar konstruksiyalari – M.M.Vohidov – Tashkent 2013 yil.
7. Bino va inshootlar konstruksiyasi - N.I.Tuychiyev – Tashkent 2010 yil.
8. Muxandislik geodeziyasi – G‘.A.Artiqov, Sh.Sh.Tyxtamishev, O.A.Urokov –
Samarkand 2016 yil.
9. Qurilish konstruksiyalari – K.I.Ruziyev, A.A.Xujayev – Tashkent 2006 yil.
101
10. Qurilish jarayonlari texnologiyasi, qurilishni tashkil etish va rejalashtirish –
R.A.Norov – Tashkent 2019 yil.
11. Temir beton va tosh konstruksiyalari – A.A.Xujayev – S.J.Razzoqov –
Tashkent 2019 yil.
12. Qurilish ashyolari – E.Qosimov, Tashkent 2019 yil.
13. Qurilish montaj ishlari - V.A.Neelov – Tashkent “O‘qituvchi” 1989 yil.
14. Ishchenko I.I. G‘isht tosh va montaj ishlari texnologiyasi. Toshkent.
“O‘qituvchi” nashriyoti, 2010y.
MAVZUGA DOIR SAVOLLAR
4-ilova
1. Ekologiya va atrof muhit muhofazasi deganda nimani tushunasiz?
2.Manzarali bo‘yoq ishlari qanday bo‘yoqlar bilan bajariladi?
3.Shamollatish necha xil usulda bajariladi?
5-ilova
« Bo‘yoqchilik»ishlari fanidan o‘quvchilarning bilimini baholash mezoni.
1
Olgan bilimlarini ishlab chiqarishda qo‘llay oladigan,
ushbu fanni boshqa fanlar bilan bog‘lay oladigan,
mustaqil ish va vazifalarini to‘liq bajaradigan va yangilik 5(a’lo) baho
kiritishga intilgan, har jihatdan boshqa o‘quvchilarga
o‘rnak bo‘ladigan
2
O‘quv ko‘rgazmali qurollardan foydalana oladigan,
olgan bilimlarini xalq xo‘jaligidagi o‘rnini to‘g‘ri 4(yaxshi) baho
tushungan, mustaqil fikrlay oladigan, olgan bilimlarini
tushuntirib bera oladigan
3
Darslarda 95% gacha qatnashgan, ma’ruza matnni 3(qoniqarli)
yozgan, o‘quv qurollari to‘liq bo‘lgan, adabiyotlardan
baho
foydalanishni bilgan
4
Ta’lim standartlarida belgilangan bilim va ko‘nikmalarni 2(qoniqarsiz)
55% dan kam o‘zlashtirgan o‘quvchilar
baho
Izoh: O‘quv dasturining mantiqan tugallangan bo‘limi bo‘yicha o‘quvchi albatta
baholanadi va natijasi o‘tish balidan (3 ball) past bo‘lganda qayta nazorat belgilana
102
O‘QUVCHILARNI BILIMINI BAXOLASH MEZONLARI.
1
2
3
4
-Manzarali bo‘yoq ishlari. to‘grisida, umumiy ma’lu motga ega
bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar, mexnatni muxofaza qilish,
texnika xavfsizligi qoidalari mavzu bo‘yicha
tasavvurga ega
“5”
bo‘lsa;
(a’lo)
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa
baho
hamda mustaqil fikrlay olsa;
- Manzarali bo‘yoq ishlari bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini
mustaqil bajara olsa;
-,amaliy
jarayonni tashkil etsa va jarayonga mustaqil moslasha olsa.
-Manzarali bo‘yoq ishlari to‘g‘risidagi
umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar, mexnatni muxofaza qilish,texnika
xavfsizligi qoidalari jarayonlarini shu mavzu bo‘yicha tasavurga ega
“4”
bo‘lsa;
(yaxs
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa hamda mustaqil
hi)
fikrlay olsa;
baho
- Manzarali bo‘yoq ishlari bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini
mustaqil bajara olsa;
-amaliy jarayonni tashkil etsa va jrayonga mustaqil moslasha
olmasa.
-mavzu to‘g‘risidagi umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar asosida, mexnatni muxofaza
qilish, Ekologiya va atrof muhit muhofazasi talablari bo‘yicha
tasavvurga ega bo‘lsa;
“3”
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa hamda
(qoni
mustaqil fikrlay olmasa;
qarli)
- Manzarali bo‘yoq ishlari
baho
bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini mustaqil bajara
olmasa;
-amaliy jarayonni tashkil etsa va jrayonga mustaqil moslasha
olsa.
-mavzu bo‘yicha umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar asosida shu mavzu bo‘yicha “2”
tasavvurga ega bo‘lmasa;
(qoniqars
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsahamda mustaqil iz) baho
fikrlay olmasa;
- Ekologiya va atrof muhit muhofazasi talablari
bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini mustaqil bajara
olmasa;amaliy jarayonni tashkil etmasa va jrayonga mustaqil
moslasha olmasa.
103
6-ilova
10.Mavzu: Ekologiya va atrof muhit muhofazasi talablari. Manzarali
bo‘yoq ishlari.
Reja:
1.Qurilishda ekologiya va sanitariya-gigiena miyorlariga rioya qilish.
2. Bo‘yoq sirtlar ustidan g‘ovak rezina bilan ishlov berish.
Qurilishda sanitariya- gigiyena me’yorlariga kiruvchi yana bir omil- ish
joyini yetarli darajada yorug‘lik bilan ta’milash. Ish joyi yorug‘ligini yetarli
darajada tamilash . Ish joyi yorug‘ligini ta’minlash . Ish joyi yorug‘ligini
ta’milashning o‘zigina mehnat unumdorligini 5% ga ortishiga olib keladi.
Inson axboratning 90%ni ko‘z bilan oladi, shuning uchun ish joyining
yoritilishini to‘gri tashkil
qilish ishchilarning asabiga va ularning
salomatligiga katta ta’sir qiladi, shuningdek, baxtsiz hodisalarni oldini oladi.
Shamallatish ikki xil; tabiy va mexanik usulda bajariladi.Tabiiy shamollashtish
ish olib boriladigan xonaning eshik va derazalari orqali amalgam oshirilsa,
mexanik usulida shomollatish esa havo ventilatorlari yordamida amalga
oshiriladi.
23-rasm
104
Havoni mo‘tadillash, uning harorati va namligini me’yor darajasida
ushlab
turishni
ta’minlashdan
iborat.Baxtsiz
hodisalar korxona
ma’muriyatining bu borada ishlab chiqqan Nizomiga binoan ish
faoliyatini yo‘qotishga sabab bo‘lgan har
bir jaroxatlanish holatini
tekshirib chiqish shu haqda N-1 namuna
bo‘yicha to‘rt
nuxsada
dalolatnoma
tuziladi.Jaroxatlanish taxlilini mexnat gigienasi
boyicha
shifakor va uning yodamchisi mexnat
xofsizligi bo‘limi hamda
sog‘lomlashtirish shoxobchasi tibbiy sanitariya qismi shifokorlari bilan
birga olib boriladi. Jaroxatlanish darajasi jaroxat xususiyatiga kesish
mexnat staji, yoshi, jinsiga qarab taxlil qilinadi.Bo‘yoq sirtlar ustidan
g‘ovak rezina bilan ishlov berish bunda
24-rasm
birinchi qavat ma’lum bir rangda bo‘lib u qurigandan so‘ng g‘ovak
rezinaga boshqa ragdagi bo‘yoq shimdiriladi va uni sirtga bosib olish
bilan ikkinchi qavat boyoq shimdiriladi
ikkinchi qavat bo‘yoq beriladi.
va uni sirtga bosib olish
Natijada sirtga o‘ziga xos gul hosil bo‘ladi. Lekin gubkani
sirtdan
ajratganda yuzaning tekis yoki notekis bo‘lishi bo‘yoq qatlamining
sifatiga ta’sir ko‘rsatadi.
105
Cho‘tka – torsovkaga turli rasimlar solingan bo‘lishi mumkin.
pardoz berish moyli bo‘yoqlarda ikki xil usulda olib boriladi.
Bunday
Birinchi usul; sirtga yangi yangi surkalgan bo‘yoq ko‘ndalang cho‘tka
yordamida ikki yo‘nalishda ya’ni 450 yoki 900 li burchak ostida ishlov
beriladi. Buning uchun oxirgi qavat bo‘yoqqa nisbatan suyuq ya’ni
BZ-4 viskozometrida 27-30 sm ni ko‘rsatish zarur.
Agar bo‘yoq quyuq
bo‘lsa unga 1:1 nisbatda alif yoki
skipidar
qo‘shiladi. Bundan maqsad cho‘tka bilan ishlov berilgan sirtdagi ostki
bo‘yoq qatlami ko‘rinib turishi kerak. To‘g‘ri tanlangan ranglarda
chiroyli ko‘rinish hosil qiladi.
Ikkinchi usul: bunda oxirgi qavat bo‘yoq bergach uni chotka bilan
ishlov bermasdan qurigunga qadar qo‘yib beriladi. U qurigach ustidan
moyli boshqa ragdagi bo‘yoq surkalib
unga ham ikki yonalish
bo‘yicha ishlov beriladi. Natijada o‘ziga sifatli ko‘rinish hosil bo‘ladi.
Cho‘tka yon tomoni, yani
cho‘tka tolalari sirtiga perpendikular
joylashgan holda bajariladi.
Agar bo‘yoq elimli bo‘lsa bu ish teziroq bajarilishi lozim, aks holda
bo‘yoq qurib qoladi.
Bunda cho‘tka tolasi kalta bo‘lishiga alohida
ahamiyat qaratish lozim. Gulli g‘o‘la yordamida gul solish. Bu usul
ham ma’lum rangdagi bo‘yoq sirtiga berilib u qurigandan so‘ng
amalga oshiriladi. Bunda g‘o‘la gul solinishi zarur bo‘lgan ragga
solinib
barcha tomoniga bo‘oq bir tekis tekizlanadi, bir tekis
harakatlantirib gul solinadi
25-rasm
106
7-ilova
Yo‘riqli texnologik xarita
Amaliyoti nomi- Bo‘yoqchilik
10-Amaliyot Ekologiya va atrof muhit muhofazasi talablari. Manzarali bo‘yoq
ishlari.
Maqsadi: O‘quvchilarni vatanparvar runida tarbiyalash va o‘tilgan mavzuni to‘liq
tushuntirish.
№
Moslamalar
Bajariladig
asbob anjom
an ishlar
va xom
mazmuni
ashyolar
1
Manzarali
bo‘yoq
ishlarini
bajarish
2
Yuzalarni
turli xil
bo‘yoqlar
bilan
bo‘yash
ishlari
Eskizlar chizmalar va
rasmlar
Turli xil
boyoqlar
Turli xil
rangdagi
boyoq
Bajariladigan
ishlar tartibi
Manzarali
bo‘yoq
ishlarini
bajarish tartibi
Yuzalarni turli
xil bo‘yoqlar
bilan bo‘yash
ishlarini
bajarish tartibi
Narvon
3
Yuzalarni turli
xil bo‘yoqlar
bilan
boyashga
tayyorlash
Tartibi
Yuzalarni
turli xil
manzaralar
bilan bezash
ishlari
107
O‘quv mashg‘ulotining o‘qitish texnologiyasi № 11
Mavzu: Loyiha chizmalariga asosan manzarali boyaladigan yuzalarni
aniqlash. Naqish yoki rasm eskizini yuzaga tushirish.
O‘quv mashg‘ulotining o‘qitish texnologiyasi modeli
Vaqt…6…soat
Ta’lim oluvchilar soni:_30__nafar
O‘quv mashgulotining shakli va turi Amaliy:o‘quv amaliyoti
O‘quv amaliyoti rejasi/tuzilishi
1.Xavfsizlik texnikasi to‘g‘risida
ma’lumot.
2.Instruktaj o‘tkazish.
3. Naqish yoki rasm eskizini yuzaga
tushirish to‘g‘risida ma’lumot.
4.Asboblar to‘g‘risida ma’lumot.
O‘quv mashg‘uloti maqsadi: O‘quvchilarda Naqish yoki rasm
eskizini
yuzaga tushirish to‘g‘risida ma’lumot berish va ularda mavzu mustahkamlash,
ko‘nikma va malakalarini shakllantirish.
O‘quv natijasi
Ushbu mavzuni o‘zlashtirish natijasida
o‘quvchida
shakllanadigan
bilim,
ko‘nikma yoki kompetensiyalar.
Pedogogikvazifalar:
O‘quv faoliyat natijalari:
1.Xavfsizlik texnikasi bilan
1.Xavfsizlik texnikasini aytib beradi;
tanishtirish;
2.Instruktajni tushunib gapirib beradi;
2.Instruktaj o‘tkazishni
3.Asbob va moslamalar chizmalarini
tushuntushuntirish;
chizib takrorlab ko‘rsatadi;
3.Asbob va moslamalarni ko‘rsatish 4. Naqish yoki rasm eskizini yuzaga
4. Naqish yoki rasm eskizini
tushirish yo‘riqnoma asosida bajaradilar;
yuzaga tushirish to‘g‘risida
5. Naqish yoki rasm eskizini yuzaga
yo‘riqnoma berish;
tushirish mustaqil bajaradilar;
5. Naqish yoki rasm eskizini
6.Mashqlarni bajarganda xatolar ustida
yuzaga tushirishyoritib berish;
ishlaydilar.
6.Asboblarni ishlatishda yo‘l
qo‘yilgan xatolarni ko‘rsatish.
O‘qitish usullari
Ko‘rsatish, yo‘riqnoma berish. Amaliyot
O‘qitish vositalari
Yo‘riqli texnologik xarita, kerakli jihoz
va asboblar, ko‘rgazmali qurollar,
slaydlar, plakatlar va boshqalar.
O‘quv faoliyatini tashkil etish shakli Guruhli.
O‘qitish sharoiti
Jihozlangan - Qurilish ustaxonasi.
O‘ayta aloqaning usul va vositalari
Nazorat, bajarilgan ishlarni tekshirish,
og‘zaki savol-javob, xisobot va
boshqalar.
108
bos
qichlari
va vaqti
1-bosqich.
O‘quv
mashg‘ulo
tga kirish
15daqiqa
O‘QUV MASHG‘ULOTINING TEXNOLOGIK XARITASI
Faoliyat mazmuni
O‘qituvchi Ish
Ta’lim oluvchi
Tashkiliy qism:
1.Ta’lim oluvchilarning davomatini tekshiradi;
2.Ta’lim oluvchilarning mashg‘ulotga
tayyorgarligini nazorat qiladi;
3.Amaliy mashg‘ulot nomi, rejasi, maqsad va
kutilayotgan natijalar bilan tanishtiradi;
4.Xavfsizlik texnikasi qoidalariga amal qilishni
eslatadi.
Kirish yo‘riqnomasi. O‘quvchilar bilimini
faollashtirish:
1.Tezkor-so‘rov savol-javob, aqliy xujum orqali
bilimlarni faollashtiradi.
Yangi o‘quv material bayoni:
2.O‘quv amaliyoti mavzusi bo‘yicha umumiy
ma’lumot beradi, ish jarayonini tushuntiradi:
2-bosqich Joriy yo‘riqnoma. Yangi o‘quv material bo‘yicha
asosiy
amaliy mashq bajarish.
200daqiqa 3.Ta’lim oluvchilarni ish joylariga taqsimlab
amaliy ish yuzasidan yo‘riqnomali texnologik
xarita(ilova) hamda mustaqil ish bajarish uchun
xom-ashyo tarqatadi va ko‘rsatmalar beradi.
4.Mustaqil ishlarni bajarilishini maqsadli
aylanish vaqtida nazorat qiladi va ish jarayonida
o‘quvchilar tomonidan qo‘yilgan xatolarni
ko‘rsatadi. Yakuniy yo‘riqnoma.
5.Mashg‘ulot tugaganidan so‘ng ish joylarini
talab darajasiga keltiradi. Tayyorlangan
mahsulotni qabul qiladi.
Yakunlash:
1.O‘quvchilarni amaliy mashg‘ulot bo‘yicha
3-bosqich baxolarini e’lon qiladi(ilova);
Yakuniy
2.Kelgusi kasbiy faoliyatida, amaliyotda bajargan
25daqiqa ishlarining axamiyati muhimligiga o‘quvchilar
e’tiborini qaratadi;
3.Kelgusi mashg‘ulot mavzusi bilan tanishtirib
uyiga vazifa beradi(ilova).
109
Mashg‘ulotga tayyorgar
lik ko‘radilar.
Amaliyotga xavfsizlik
texnikasi,sanitariya va
gigiyena talablariga rioya
qilgan xolda maxsus
kiyimda keladi.
Xavfsizlik texnikasi jur
naliga imzo qo‘yadilar.
Tinglaydilar.
Savolga javob beradilar.
Tinglaydilar, chizadilar,
yozib oladilar.
Ta’lim oluvchilar o‘z ish
joylariga turadilar.
Mashg‘ulot raxbari ko‘r
satmalari va yo‘riqli tex
nologik xaritaga rioya
qilgan xolda bajaradilar.
Xatolarni to‘g‘irlaydilar.
Foydalangan jixozlarni
mashg‘ulot raxbariga
topshiradilar.
Ish joyini tozalaydilar.
Tinglaydilar.
Topshiriqni yozib
oladilar.
1-ilova
TAYANCH IBORALAR:
Mehnat muhofazasi, Tibbiy ko‘rik, Navbatdan tashqari yo‘l-yo‘riqni o‘tkazish
tartibi, Yo‘riqnoma.
2-ilova
11-DARS
MAVZU:
11.Mavzu: Loyiha chizmalariga asosan manzarali boyaladigan
aniqlash. Naqish yoki rasm eskizini yuzaga tushirish.
yuzalarni
REJALAR
1.Naqish chizig‘ini chizish.
2. Sirtlarga turli qiyofalar berish usuli.
3-ilova
ASOSIY ADABIYOTLAR
1. Shavkat Mirziyoev “Milliy taraqqiyot yo‘limizni qat’iyat bilan davom ettirib,
yangi bosqichga ko‘taramiz” Toshkent – “O‘zbekiston”-2018.
2. Shavkat Mirziyoev “Xalqimizning roziligi bizning faoliyatimizga berilgan eng
oliy bahodir” Toshkent – “O‘zbekiston”-2018.
3. Shavkat Mirziyoev “Erkin va farovon, demokratik O‘zbekiston davlatini
birgalikda barpo etamiz” Toshkent – “O‘zbekiston”-2016.
4. Qishloq qurilish texnologiyasi – X.I.Yusupov, A.M.Raximov, H.Hamidov –
Tashkent 2015 yil.
5. Bino va inshootlarni barpo etish texnologiyasi – N.Bozorboyev, X.I.Yusupov,
R.A.Norov – Tashkent 2015 yil.
6. Binolar va inshootlar konstruksiyalari – M.M.Vohidov – Tashkent 2013 yil.
7. Bino va inshootlar konstruksiyasi - N.I.Tuychiyev – Tashkent 2010 yil.
8. Muxandislik geodeziyasi – G‘.A.Artiqov, Sh.Sh.Tyxtamishev, O.A.Urokov –
Samarkand 2016 yil.
9. Qurilish konstruksiyalari – K.I.Ruziyev, A.A.Xujayev – Tashkent 2006 yil.
110
10. Qurilish jarayonlari texnologiyasi, qurilishni tashkil etish va rejalashtirish –
R.A.Norov – Tashkent 2019 yil.
11. Temir beton va tosh konstruksiyalari – A.A.Xujayev – S.J.Razzoqov –
Tashkent 2019 yil.
12. Qurilish ashyolari – E.Qosimov, Tashkent 2019 yil.
13. Qurilish montaj ishlari - V.A.Neelov – Tashkent “O‘qituvchi” 1989 yil.
14. Ishchenko I.I. G‘isht tosh va montaj ishlari texnologiyasi. Toshkent.
“O‘qituvchi” nashriyoti, 2010y.
MAVZUGA DOIR SAVOLLAR
4-ilova
1.Yuzalarga qanday asboblar bilan naqshlar solinadi?
2. Sirtlarga rezinali torsovka bilan ishlov berish ?
3.Yuzalarni naqsh tushirishga tayyorlash?
5-ilova
« Bo‘yoqchilik» ishlari fanidan o‘quvchilarning bilimini baholash mezoni.
1
Olgan bilimlarini ishlab chiqarishda qo‘llay oladigan,
ushbu fanni boshqa fanlar bilan bog‘lay oladigan,
mustaqil ish va vazifalarini to‘liq bajaradigan va yangilik 5(a’lo) baho
kiritishga intilgan, har jihatdan boshqa o‘quvchilarga
o‘rnak bo‘ladigan
2
O‘quv ko‘rgazmali qurollardan foydalana oladigan,
olgan bilimlarini xalq xo‘jaligidagi o‘rnini to‘g‘ri 4(yaxshi) baho
tushungan, mustaqil fikrlay oladigan, olgan bilimlarini
tushuntirib bera oladigan
3
Darslarda 95% gacha qatnashgan, ma’ruza matnni 3(qoniqarli)
yozgan, o‘quv qurollari to‘liq bo‘lgan, adabiyotlardan
baho
foydalanishni bilgan
4
Ta’lim standartlarida belgilangan bilim va ko‘nikmalarni 2(qoniqarsiz)
55% dan kam o‘zlashtirgan o‘quvchilar
baho
Izoh: O‘quv dasturining mantiqan tugallangan bo‘limi bo‘yicha o‘quvchi albatta
baholanadi va natijasi o‘tish balidan (3 ball) past bo‘lganda qayta nazorat belgilan
111
O‘QUVCHILARNI BILIMINI BAXOLASH MEZONLARI.
1
2
3
4
- Naqish yoki rasm eskizini yuzaga tushirish to‘grisida,
umumiy ma’lu motga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar, mexnatni muxofaza qilish,
texnika xavfsizligi qoidalari mavzu bo‘yicha
tasavvurga ega
“5”
bo‘lsa;
(a’lo)
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa
baho
hamda mustaqil fikrlay olsa;
- Naqish yoki rasm eskizini yuzaga tushirish bo‘yicha
o‘rgangan amaliy ishlarini mustaqil bajara olsa;
-,amaliy jarayonni tashkil etsa va jarayonga mustaqil moslasha olsa.
- Naqish yoki rasm eskizini yuzaga tushirish ucnun tayyorlash
to‘g‘risidagi umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar, mexnatni muxofaza qilish,
texnika xavfsizligi qoidalari jarayonlarini shu mavzu bo‘yicha
“4”
tassavurga ega bo‘lsa;
(yaxs
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa ham fikrlay olsa;
hi)
- Naqish yoki rasm eskizini yuzaga tushirish bo‘yicha
baho
o‘rgangan amaliy ishlarini mustaqil bajara olsa;
-amaliy jarayonni tashkil etsa va jrayonga mustaqil moslasha
olmasa.
-mavzu to‘g‘risidagi umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar asosida, mexnatni muxofaza
qilish, Naqish yoki rasm eskizini yuzaga tushirish bo‘yicha
tasavvurga ega bo‘lsa;
“3”
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa hamda
(qoni
mustaqil fikrlay olmasa;
qarli)
- Naqish yoki rasm eskizini yuzaga tushirish
baho
bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini mustaqil bajara
olmasa;
-amaliy jarayonni tashkil etsa va jrayonga mustaqil moslasha
olsa.
-mavzu bo‘yicha umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar asosida shu mavzu bo‘yicha
“2”
tasavvurga ega bo‘lmasa;
(qoniqars
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsahamda mustaqil iz) baho
fikrlay olmasa;
- Yuzalarni suv va moy bo‘yoq tarkiblar bilan bo‘yash
bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini mustaqil bajara
olmasa;amaliy jarayonni tashkil etmasa va
jrayongamustaqilmoslasha olmasa.
112
6-ilova
11.Mavzu: Loyiha chizmalariga asosan manzarali boyaladigan
yuzalarni aniqlash. Naqsh yoki rasm
eskizini yuzaga tushirish.
Reja:
1.Naqish chizig‘ini chizish.
2.Sirtlarga turli qiyofalar berish usuli.
Devorlarda
turli
bo‘yoq, rang
yoki friz qismini
ajratuvchi
ingichka rangli chiziqdir. Bu ishni bajarish ancha murakkab, shuning
uchun ishni malakali boyoqchi amalgam oshiradi. Chiziqni tortish bir
tomoni
kemtik
maxsus
yog‘och chizgich bo‘ylab chiziq tortuvchi
filyonkka moyqalami yordamida bajariladi. Chiziq ostki qism bo‘yog‘I
bilan bir xil qilib tortiladi. Chiziq tortuvchi moyqalam sirtga yaxshi
tegishi zarur, aks holda sirt qayta chizilganda qalin yoki notekis
bo‘lib qoladi. Bundan tashqari
moyqalamdagi shimilgan bo‘yoq
tugagunga qadar uni sirtidan olmaslik kerak.Naqish chizig‘ini chizish
uchun suyultirigan murakkab tarkibdagi bo‘yoqlar ishlatiladi. Bu usulda
1 va 2 tarkibda tayyorlangan surkama qorishmani sirtga surkaladi, u qotib
ulgurmasdan ustidan turli asbob va usullar bilan tasvir tushiriladi.
26-rasm
Sirtlarga rezinali torsovka bilan ishlov berish. Bu usulda ham ishlov
berish yangi surkalgan bo‘yoq ustidan amalgam oshiriladi. Gul solishda
113
turli xil o‘yiqlari bor rezina quvirchalar yoki gulli rezina g‘o‘lachalar
o‘rnatilgan moslamalar ishlatiladi.Torsovkalarga bo‘yoq shimdirilib ularni
oldingi qavat bo‘yoq to‘la qurib qolgan devorga urish orqali turli
gullar solish mumkin.Ish jarayonida rezina tarsovkalar latta bilan artib
tozalab turiladi, bu esa gulni yaxshi chiqishni ta’minlaydi. Sirtda hosil
bo‘lgan gul ostki bo‘yoq rangidan keskin farq qilmasligi uchun
torsovka qilib
chiqilgan sirt
ustidan moyqalamni
yengil yurgizib
ranglar yumshatiladi. Sirtlarga sachratish usuli bilan ishlov berish.
Buning uchun ostki qurilgan bo‘yoq qavati ustidan bir necha xil
rangdagi boyoq sepiladi.
27-rasm
Ranglar osti to‘q usti och yoki aksincha hamda sachratilgan bo‘yoq
zarralari mayda yoki yirik bo‘lishi mumkin. Bu ishni bajarish uchun
moyqalamga rang shimdirib uni gul solinishi zarur sirtga yaqin olib
kelinadi va yog‘och tayoqqa asta urish orqali bo‘yoq sochiladi. Bunda
boyoq mo‘yqalamdan ajrab sirtiga yopishadi.Bu bosimni pasaytirib turib
ham amalgam oshirish mumkin. Sirtlarda qum ko‘rinishini
hosil
qiluvchi pardoz. Buning uchun asos yuqori sifatli moyli bo‘yoq uchun
tayyorlangandek amalga oshiriladi.Tayyorlangan asosga moyli bo‘yoq
sochiladi va bo‘yoq qurib ulgurmasdan ustidan turli xil rangdagi qum
sepib chiqiladi. Birinchi qavat bo‘yoq to‘la qurib bo‘lgach ustidan
moyli bo‘yoq sochilib yana qum sochiladi. Ikkinchi qavat bo‘yog‘ia
114
nisbatan suyuqroq sochilib, uning tarkibi quyidagicha keltirilgan.Qum
qoplamasini aniqroq ko‘rinishini saqlab qolish uchun so‘nggi qatlam
yupqa qilib sochiladi.Sirtiga andaza yordamida gul solish. Sirtlarga turli
xil rasimlar solishda andazalardan foydalaniladi. Issiq alif shimdirilib
quritilgan qalin qog‘oz yoki kartondan andozalar tayyorlab olinadi.
Andazaga
bo‘yoq moyqalam yordamida beriladi.
Andazaga bo‘yoq
berilgach har safar quruq latta bilan artib, so‘ng navbatdagi joyiga
siljitiladi. Sirtlariga shoyi ko‘rinishni beruvchi pardoz. Bunday pardoz
usulida andaza bilan gul solinganda shoyi ko‘rinishi hosil bo‘ladi. Sirtni
pardoz qilishdan oldin alohida bo‘laklarga bo‘lib olinadi. Ushbu usulda
ham moyli va suvli
tarkibdagi
boyoqlarni
ishlatish
mumkin.
Pardozlarning bir necha usullari ko‘rib chiqiladi. Sirtlarga turli qiyofalar
berib pardozlash. Bunda so‘nggi surkama qatlamga moynali mo‘qalam
qatlamga moynali moyqalam
yoki moklavista-moyqalam yordamida
istalgan ko‘rinishlarni hosil qilish mumkin. Sirtiga surkalayotgan qatlam
plastic holda bo‘lishi va quriganda cho‘kmasligi kerak.
28-rasm
115
7-ilova
Yo‘riqli texnologik xarita
Kasb kodi-30730302 Pardozlovchi
O‘quv amaliyot nomi:Bo‘yoqchilik ishlari
Mavzu: Loyiha chizmalariga asosan manzarali boyaladigan yuzalarni aniqlash.
Naqish yoki rasm eskizini yuzaga tushirish.
Maqsadi: O‘quvchilarni vatanparvar runida tarbiyalash va o‘tilgan mavzuni to‘liq
tushuntirish.
№
Moslamalar
Bajariladig
asbob anjom
an ishlar
va xom
mazmuni
ashyolar
Turli xil
boyoqlar
1
Manzarali
bo‘yaladigan
yuzalarni
aniqlash
Naqish
yoki rasm
eskizini
yuzaga
tushirish
Turli xil
rangdagi
boyoq
2
Eskizlar chizmalar va
rasmlar
Bajariladigan
ishlar tartibi
Manzarali
bo‘yaladigan
yuzalarni
aniqlash tartibi
Naqish yoki
rasm eskizini
yuzaga
tushirish
ishlarini
bajarish tartibi
Elim shpater
3
Yuzalarni turli
xil bo‘yoqlar
bilan
boyashga
tayyorlash
Tartibi
Yuzalarni
turli xil
manzaralar
bilan bezash
ishlari
116
O‘quv mashg‘ulotining o‘qitish texnologiyasi № 12
Mavzu: Trafaletlardan foydalanish.Yuzalarda turli fakturalarni hosil qilish.
O‘quv mashg‘ulotining o‘qitish texnologiyasi modeli
Vaqt…6…soat
Ta’lim oluvchilar soni:_30__nafar
O‘quv mashgulotining shakli va turi Amaliy:o‘quv amaliyoti
O‘quv amaliyoti rejasi/tuzilishi
1.Xavfsizlik texnikasi to‘g‘risida
ma’lumot.
2.Instruktaj o‘tkazish.
3. Trafaletlardan foydalanish.Yuzalarda
turli fakturalan hosil qilish to‘g‘risida
ma’lumot.
4.Asboblar to‘g‘risida ma’lumot.
O‘quv mashg‘uloti maqsadi: O‘quvchilardaTrafaletlardan foydalanish.Yuzalarda
turli fakturalan hosil qilish to‘g‘risida ma’lumot berish va ularda mavzu
mustahkamlash, ko‘nikma va malakalarini shakllantirish.
O‘quv natijasi
Ushbu mavzuni o‘zlashtirish natijasida
o‘quvchida
shakllanadigan
bilim,
ko‘nikma yoki kompetensiyalar.
Pedogogikvazifalar:
O‘quv faoliyat natijalari:
1.Xavfsizlik texnikasi bilan
1.Xavfsizlik texnikasini aytib beradi;
tanishtirish;
2.Instruktajni tushunib gapirib beradi;
2.Instruktaj o‘tkazishni
3.Asbob va moslamalar chizmalarini
tushuntushuntirish;
chizib takrorlab ko‘rsatadi;
3.Asbob va moslamalarni ko‘rsatish 4. Trafaletlardan foydalanish yo‘riqnoma
4.Trafaletlardan
foydalanish asosida bajaradilar;
5. Trafaletlardan foydalanishni mustaqil
to‘g‘risida yo‘riqnoma berish;
5.Trafaletlardan foydalanishni yoritib bajaradilar;
6.Mashqlarni bajarganda xatolar ustida
berish;
ishlaydilar.
6.Asboblarni ishlatishda yo‘l
qo‘yilgan xatolarni ko‘rsatish.
O‘qitish usullari
Ko‘rsatish, yo‘riqnoma berish. Amaliyot
O‘qitish vositalari
Yo‘riqli texnologik xarita, kerakli jihoz
va asboblar, ko‘rgazmali qurollar,
slaydlar, plakatlar va boshqalar.
O‘quv faoliyatini tashkil etish shakli Guruhli.
O‘qitish sharoiti
Jihozlangan - Qurilish ustaxonasi.
O‘ayta aloqaning usul va vositalari
Nazorat, bajarilgan ishlarni tekshirish,
og‘zaki savol-javob, xisobot va
boshqalar.
117
bos
qichlari
va vaqti
1-bosqich.
O‘quv
mashg‘ulo
tga kirish
15daqiqa
O‘QUV MASHG‘ULOTINING TEXNOLOGIK XARITASI
Faoliyat mazmuni
O‘qituvchi Ish
Ta’lim oluvchi
Tashkiliy qism:
1.Ta’lim oluvchilarning davomatini tekshiradi;
2.Ta’lim oluvchilarning mashg‘ulotga
tayyorgarligini nazorat qiladi;
3.Amaliy mashg‘ulot nomi, rejasi, maqsad va
kutilayotgan natijalar bilan tanishtiradi;
4.Xavfsizlik texnikasi qoidalariga amal qilishni
eslatadi.
Kirish yo‘riqnomasi. O‘quvchilar bilimini
faollashtirish:
1.Tezkor-so‘rov savol-javob, aqliy xujum orqali
bilimlarni faollashtiradi.
Yangi o‘quv material bayoni:
2.O‘quv amaliyoti mavzusi bo‘yicha umumiy
ma’lumot beradi, ish jarayonini tushuntiradi:
2-bosqich Joriy yo‘riqnoma. Yangi o‘quv material bo‘yicha
asosiy
amaliy mashq bajarish.
200daqiqa 3.Ta’lim oluvchilarni ish joylariga taqsimlab
amaliy ish yuzasidan yo‘riqnomali texnologik
xarita(ilova) hamda mustaqil ish bajarish uchun
xom-ashyo tarqatadi va ko‘rsatmalar beradi.
4.Mustaqil ishlarni bajarilishini maqsadli
aylanish vaqtida nazorat qiladi va ish jarayonida
o‘quvchilar tomonidan qo‘yilgan xatolarni
ko‘rsatadi. Yakuniy yo‘riqnoma.
5.Mashg‘ulot tugaganidan so‘ng ish joylarini
talab darajasiga keltiradi. Tayyorlangan
mahsulotni qabul qiladi.
Yakunlash:
1.O‘quvchilarni amaliy mashg‘ulot bo‘yicha
3-bosqich baxolarini e’lon qiladi(ilova);
Yakuniy
2.Kelgusi kasbiy faoliyatida, amaliyotda bajargan
25daqiqa ishlarining axamiyati muhimligiga o‘quvchilar
e’tiborini qaratadi;
3.Kelgusi mashg‘ulot mavzusi bilan tanishtirib
uyiga vazifa beradi(ilova).
118
Mashg‘ulotga tayyorgar
lik ko‘radilar.
Amaliyotga xavfsizlik
texnikasi,sanitariya va
gigiyena talablariga rioya
qilgan xolda maxsus
kiyimda keladi.
Xavfsizlik texnikasi jur
naliga imzo qo‘yadilar.
Tinglaydilar.
Savolga javob beradilar.
Tinglaydilar, chizadilar,
yozib oladilar.
Ta’lim oluvchilar o‘z ish
joylariga turadilar.
Mashg‘ulot raxbari ko‘r
satmalari va yo‘riqli tex
nologik xaritaga rioya
qilgan xolda bajaradilar.
Xatolarni to‘g‘irlaydilar.
Foydalangan jixozlarni
mashg‘ulot raxbariga
topshiradilar.
Ish joyini tozalaydilar.
Tinglaydilar.
Topshiriqni yozib
oladilar.
1-ilova
TAYANCH IBORALAR:
Mehnat muhofazasi, Tibbiy ko‘rik, Navbatdan tashqari yo‘l-yo‘riqni o‘tkazish
tartibi, Yo‘riqnoma.
2-ilova
12-DARS
MAVZU:
Trafaletlardan foydalanish.Yuzalarda turli fakturalarni hosil qilish.
REJALAR
1. Trafalet
rasm.
2. Rasmning ekranda hosil qilingan tasviri.
3-ilova
ASOSIY ADABIYOTLAR
1. Shavkat Mirziyoev “Milliy taraqqiyot yo‘limizni qat’iyat bilan davom ettirib,
yangi bosqichga ko‘taramiz” Toshkent – “O‘zbekiston”-2018.
2. Shavkat Mirziyoev “Xalqimizning roziligi bizning faoliyatimizga berilgan eng
oliy bahodir” Toshkent – “O‘zbekiston”-2018.
3. Shavkat Mirziyoev “Erkin va farovon, demokratik O‘zbekiston davlatini
birgalikda barpo etamiz” Toshkent – “O‘zbekiston”-2016.
4. Qishloq qurilish texnologiyasi – X.I.Yusupov, A.M.Raximov, H.Hamidov –
Tashkent 2015 yil.
5. Bino va inshootlarni barpo etish texnologiyasi – N.Bozorboyev, X.I.Yusupov,
R.A.Norov – Tashkent 2015 yil.
6. Binolar va inshootlar konstruksiyalari – M.M.Vohidov – Tashkent 2013 yil.
7. Bino va inshootlar konstruksiyasi - N.I.Tuychiyev – Tashkent 2010 yil.
8. Muxandislik geodeziyasi – G‘.A.Artiqov, Sh.Sh.Tyxtamishev, O.A.Urokov –
Samarkand 2016 yil.
9. Qurilish konstruksiyalari – K.I.Ruziyev, A.A.Xujayev – Tashkent 2006 yil.
10. Qurilish jarayonlari texnologiyasi, qurilishni tashkil etish va rejalashtirish –
R.A.Norov – Tashkent 2019 yil.
119
11. Temir beton va tosh konstruksiyalari – A.A.Xujayev – S.J.Razzoqov –
Tashkent 2019 yil.
12. Qurilish ashyolari – E.Qosimov, Tashkent 2019 yil.
13. Qurilish montaj ishlari - V.A.Neelov – Tashkent “O‘qituvchi” 1989 yil.
14. Ishchenko I.I. G‘isht tosh va montaj ishlari texnologiyasi. Toshkent.
“O‘qituvchi” nashriyoti, 2010y.
MAVZUGA DOIR SAVOLLAR
4-ilova
1.Trafaletdan qanday foydalanish qanday bajariladi.
2. Yuzalarda turli fakturalarni hosil qilish qanday bajariladi?
3. Yuzalarda turli fakturalarni hosilishda kelib chiqqan nuqsonlarni bartaraf etish.
5-ilova
« Bo‘yoqchilik» ishlari fanidan o‘quvchilarning bilimini baholash mezoni.
1
2
3
4
Olgan bilimlarini ishlab chiqarishda qo‘llay oladigan,
ushbu fanni boshqa fanlar bilan bog‘lay oladigan,
mustaqil ish va vazifalarini to‘liq bajaradigan va yangilik 5(a’lo) baho
kiritishga intilgan, har jihatdan boshqa o‘quvchilarga
o‘rnak bo‘ladigan
O‘quv ko‘rgazmali qurollardan foydalana oladigan,
olgan bilimlarini xalq xo‘jaligidagi o‘rnini to‘g‘ri 4(yaxshi) baho
tushungan, mustaqil fikrlay oladigan, olgan bilimlarini
tushuntirib bera oladigan
Darslarda 95% gacha qatnashgan, ma’ruza matnni 3(qoniqarli)
yozgan, o‘quv qurollari to‘liq bo‘lgan, adabiyotlardan
baho
foydalanishni bilgan
Ta’lim standartlarida belgilangan bilim va ko‘nikmalarni 2(qoniqarsiz)
55% dan kam o‘zlashtirgan o‘quvchilar
baho
Izoh: O‘quv dasturining mantiqan tugallangan bo‘limi bo‘yicha o‘quvchi albatta
baholanadi va natijasi o‘tish balidan (3 ball) past bo‘lganda qayta nazorat
belgilanadi
120
O‘QUVCHILARNI BILIMINI BAXOLASH MEZONLARI.
1
2
3
4
-Yuzalarda turli fakturalan hosil qilish to‘grisida, umumiy ma’l
motga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar, mexnatni muxofaza qilish,
texnika xavfsizligi qoidalari mavzu bo‘yicha
tasavvurga ega
“5”
bo‘lsa;
(a’lo)
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa hamda
baho
mustaqil fikrlay olsa;
-Yuzalarda turli fakturalan hosil qilish bo‘yicha o‘rgangan amaliy
ishlarini mustaqil bajara olsa;
,amaliy jarayonni tashkil etsa va jarayonga mustaqil moslasha olsa.
- Yuzalarda turli fakturalan hosil qilish ucnun tayyorlash
to‘g‘risidagi umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar, mexnatni muxofaza qilish,texnika
xavfsizligi qoidalari jarayonlarini shu mavzu bo‘yicha tasavurga ega
“4”
bo‘lsa;
(yaxs
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa hamda mustaqil
hi)
fikrlay
olsa;
baho
- bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini mustaqil bajara olsa; Yuzalarda
turli fakturalan hosil qilish-amaliy jarayonni tashkil etsa va jrayonga
mustaqil moslasha olmasa.
-mavzu to‘g‘risidagi umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar asosida, mexnatni muxofaza
qilish,
-Yuzalarda turli fakturalan hosil qilish bo‘yicha tasavvurga ega
“3”
bo‘lsa;
(qoni
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa hamda
qarli)
mustaqil fikrlay olmasa;
baho
- Yuzalarda turli fakturalan hosil qilish bo‘yicha o‘rgangan
amaliy ishlarini mustaqil bajara
olmasa;
-amaliy jarayonni tashkil etsa va jrayonga mustaqil moslasha
olsa.
-mavzu bo‘yicha umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar asosida shu mavzu bo‘yicha “2”
tasavvurga ega bo‘lmasa;
(qoniqars
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsahamda mustaqil iz) baho
fikrlay olmasa;
- Yuzalarda turli fakturalan hosil qilish
bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini mustaqil bajara
olmasa;amaliy jarayonni tashkil etmasa va jrayonga mustaqil
moslasha olmasa.
121
6-ilova
12.Mavzu:Trafaletlardan foydalanish.Yuzalarda turli fakturalan hosil
qilish.
Reja:
1. Trafalet rasm.
2. Rasmning ekranda hosil qilingan tasviri.
Ornamentning uncha katta bo‘lmagan rasmi yoki naqishidagi bir
xil elementlarning hamohanglanishi va takrorlanishi ularni trafaret rasm
usulida bajarishga imkon beradi. Trafaret rasm bu uncha murakkab
bo‘lmagan rasmlar yoki
ornamentlarni
ko‘paytirishning
eng oddiy
usulidir. Trafaretlar uchun rasmlar arxitektor yoki rassomdan olinadi.Agar
rasm haqiqiy kattalikda chizilgan bo‘lsa uning ustiga kal’ka qog‘ozi
qo‘yiladi va qalam bilan ko‘nturi bo‘ylab chizib nuxsa olinadi.Keyin
kal’ka qog‘ozi ariginaldan olinadi, qattiq asos ustiga qo‘yiladi va
rasm chiziqlari chizmachilik asboblari yordamida kattalashtiriladi. Shu
kal’ka
qog‘ozining o‘ziga turli shtrix chiziqlar bilan bitta rangga
taalluqli kesiklar belgilanadi va bu rasm uchun nechta andaza kerakligi
aniqlanadi. Trafaretlar deformatsiyalanishining oldini olish maqsadida xar
qaysi list sinchiklab ko‘zdan kechiriladi va alohida detallar orasiga
peremichkalar belgilanadi.
29-rasm
122
Rasmlarni peremichkalar bilan biriktiriladigan aloxida detallarga bo‘lish
namunalari ko‘rsatilgan. Ularni rasmning yaxlitligi buzilmaydigan qilib
joylashtirish lozim. Agar keltirilgan rasmlarga diqqat bilan nazar tashlansa
peremichkalarning har qaysi chizig‘i qulay o‘tkazilganligi seziladi.
Masalan quyon rasmida peremichka uning old va orqa oyoqlari xamda
quloqlarining chegaralari bo‘ylab gul rasmida esa gul barglari bo‘ylab
o‘tkazilgan.
Geometrik
shakllarda
peremichkalar
rasmni
buzib
ko‘rsatmaydigan qilib utkaziladi. Buning uchun peremichkalar simmetrik
joylashtirilishi kerak. Rasm tushirilgan qog‘ozga loq yoki ozroq bo‘yoq
qo‘shilgan alif shimdiriladi. Shunday qilinganligi uchun suvli bo‘yoqlar
suykalganda trafaret ivimaydi. Alif yoki loq qotgandan so‘ng qog‘oz
yuzasiga talk sepib ishqalanadi.
30-rasm
Shunda
taxlab
saqlanayotgan
trafaretlar
bir
-biriga
yopishib
qolmaydi.Trafaretdagi rasm kichikroq pichoq yoki chizmani tozalashda
ishlatiladigan nayzasimon pero bilan qirqiladi. Pero yoki pichoqning
tig‘i
vaqt – vaqti bilan qayroq toshda charxlab turiladi. Tayyorlangan trafaletlar
nomerlanadi;ulardan qo‘sh gullilari yoki uch gullilari bitta nomer bilan va
qo‘shimcha ravishda harf bilan belgilanadi.Trafaretdagi rasm yuzaga qillari kalta
trafaret cho‘tkalari yoki qillarining bir qismi kanop bilan bog‘langan dastaki
cho‘tkalar
bilan
tushiriladi.
123
31-rasm
Agar yuza suvsiz tarkiblar bilan bo‘yalgan bo‘lsa, rasm ham suvsiz tarkiblar bilan
tushiriladi.Rasm tushirish uchun yuzani bo‘yashda ishlatilganga qaraganda
quyuqroq tarkiblar ishlatiladi. Odatda gul tushiriladigan tarkib quyuqligi uning
cho‘tkadan oqib tushishiga qarab belgilanadi; u idishdan cho‘tka bilan osongina
olinishi, shu bilan birga cho‘tka engil silkitilganda ham undan oqib tushmasligi
lozim.Rasm tushirilayotganda trafaret yuzaga zich bosib turiladi.
124
7-ilova
Yo‘riqli texnologik xarita
Kasb kodi-30730302 Pardozlovchi
O‘quv amaliyot nomi:Bo‘yoqchilik ishlari
Mavzu: Trafaletlardan foydalanish.Yuzalarda turli fakturalar hosil qilish.
Maqsadi: O‘quvchilarni vatanparvar runida tarbiyalash va o‘tilgan mavzuni to‘liq
tushuntirish
№
Moslamalar
Bajariladigan
asbob anjom
ishlar
va xom
mazmuni
ashyolar
1
Trafaletlardan
foydalanish
usullari
2
3
Eskizlar chizmalar va
rasmlar
Turli xil rasm
chizish
asboblari
Yuzalarni turli
xil fakturalar
Turli xil rasm
xosil qilish
chizish
ishlarini
bajarish
asboblari
Bajariladigan
ishlar tartibi
Yuzalarda
turli fakturalar
hosil
qilish
ishlarini
bajarishda
ishlatiladigan
asboblardan
to‘g‘ri
foydalanish
tartibi
Yuzalarni turli
xil rasm
chizish
asboblardan
foydalanish
tartibi
Yuzalarni
turli xil
manzaralar
bilan bezash
ishlari
Yuzalarni turli
xil trafalet
boyicha
bo‘yash tartibi
125
8- ilova
126
O‘quv mashg‘ulotining o‘qitish texnologiyasi № 13
Mavzu:Trafaletlardan foydalanish.Yuzalarda turli fakturalarni hosil qilish.
O‘quv mashg‘ulotining o‘qitish texnologiyasi modeli
Vaqt…6…soat
Ta’lim oluvchilar soni:_30__nafar
O‘quv mashgulotining shakli va turi Amaliy:o‘quv amaliyoti
O‘quv amaliyoti rejasi/tuzilishi
1.Xavfsizlik texnikasi to‘g‘risida
ma’lumot.
2.Instruktaj o‘tkazish.
3. Bino fasadini maxsus bo‘yoqlar
bilan bo‘yash to‘g‘risida ma’lumot.
4.Asboblar to‘g‘risida ma’lumot.
O‘quv mashg‘uloti maqsadi: O‘quvchilarda Bino fasadini maxsus bo‘yoqlar
bilan bo‘yash to‘g‘risida ma’lumot berish va ularda mavzu mustahkamlash,
ko‘nikma va malakalarini shakllantirish.
O‘quv natijasi
Ushbu mavzuni o‘zlashtirish natijasida
o‘quvchida
shakllanadigan
bilim,
ko‘nikma yoki kompetensiyalar.
Pedogogikvazifalar:
O‘quv faoliyat natijalari:
1.Xavfsizlik texnikasi bilan
1.Xavfsizlik texnikasini aytib beradi;
tanishtirish;
2.Instruktajni tushunib gapirib beradi;
2.Instruktaj o‘tkazishni
3.Asbob va moslamalar chizmalarini
tushuntushuntirish;
chizib takrorlab ko‘rsatadi;
3.Asbob va moslamalarni ko‘rsatish 4. Bino fasadini maxsus bo‘yoqlar
4. Bino fasadini maxsus bo‘yoqlar bilan bo‘yash yo‘riqnoma asosida
bilan bo‘yash to‘g‘risida yo‘riqnoma bajaradilar;
berish;
5. Bino fasadini maxsus bo‘yoqlar
5. Bino fasadini maxsus bo‘yoqlar bilan bo‘yash mustaqil bajaradilar;
bilan bo‘yash yoritib berish;
6.Mashqlarni bajarganda xatolar ustida
6.Asboblarni ishlatishda yo‘l
ishlaydilar.
qo‘yilgan xatolarni ko‘rsatish.
O‘qitish usullari
Ko‘rsatish, yo‘riqnoma berish. Amaliyot
O‘qitish vositalari
Yo‘riqli texnologik xarita, kerakli jihoz
va asboblar, ko‘rgazmali qurollar,
slaydlar, plakatlar va boshqalar.
O‘quv faoliyatini tashkil etish shakli Guruhli.
O‘qitish sharoiti
Jihozlangan - Qurilish ustaxonasi.
O‘ayta aloqaning usul va vositalari
Nazorat, bajarilgan ishlarni tekshirish,
og‘zaki savol-javob, xisobot va
boshqalar.
127
bos
qichlari
va vaqti
1-bosqich.
O‘quv
mashg‘ulo
tga kirish
15daqiqa
O‘QUV MASHG‘ULOTINING TEXNOLOGIK XARITASI
Faoliyat mazmuni
O‘qituvchi Ish
Ta’lim oluvchi
Tashkiliy qism:
1.Ta’lim oluvchilarning davomatini tekshiradi;
2.Ta’lim oluvchilarning mashg‘ulotga
tayyorgarligini nazorat qiladi;
3.Amaliy mashg‘ulot nomi, rejasi, maqsad va
kutilayotgan natijalar bilan tanishtiradi;
4.Xavfsizlik texnikasi qoidalariga amal qilishni
eslatadi.
Kirish yo‘riqnomasi. O‘quvchilar bilimini
faollashtirish:
1.Tezkor-so‘rov savol-javob, aqliy xujum orqali
bilimlarni faollashtiradi.
Yangi o‘quv material bayoni:
2.O‘quv amaliyoti mavzusi bo‘yicha umumiy
ma’lumot beradi, ish jarayonini tushuntiradi:
2-bosqich Joriy yo‘riqnoma. Yangi o‘quv material bo‘yicha
asosiy
amaliy mashq bajarish.
200daqiqa 3.Ta’lim oluvchilarni ish joylariga taqsimlab
amaliy ish yuzasidan yo‘riqnomali texnologik
xarita(ilova) hamda mustaqil ish bajarish uchun
xom-ashyo tarqatadi va ko‘rsatmalar beradi.
4.Mustaqil ishlarni bajarilishini maqsadli
aylanish vaqtida nazorat qiladi va ish jarayonida
o‘quvchilar tomonidan qo‘yilgan xatolarni
ko‘rsatadi. Yakuniy yo‘riqnoma.
5.Mashg‘ulot tugaganidan so‘ng ish joylarini
talab darajasiga keltiradi. Tayyorlangan
mahsulotni qabul qiladi.
Yakunlash:
1.O‘quvchilarni amaliy mashg‘ulot bo‘yicha
3-bosqich baxolarini e’lon qiladi(ilova);
Yakuniy
2.Kelgusi kasbiy faoliyatida, amaliyotda bajargan
25daqiqa ishlarining axamiyati muhimligiga o‘quvchilar
e’tiborini qaratadi;
3.Kelgusi mashg‘ulot mavzusi bilan tanishtirib
uyiga vazifa beradi(ilova).
128
Mashg‘ulotga tayyorgar
lik ko‘radilar.
Amaliyotga xavfsizlik
texnikasi,sanitariya va
gigiyena talablariga rioya
qilgan xolda maxsus
kiyimda keladi.
Xavfsizlik texnikasi jur
naliga imzo qo‘yadilar.
Tinglaydilar.
Savolga javob beradilar.
Tinglaydilar, chizadilar,
yozib oladilar.
Ta’lim oluvchilar o‘z ish
joylariga turadilar.
Mashg‘ulot raxbari ko‘r
satmalari va yo‘riqli tex
nologik xaritaga rioya
qilgan xolda bajaradilar.
Xatolarni to‘g‘irlaydilar.
Foydalangan jixozlarni
mashg‘ulot raxbariga
topshiradilar.
Ish joyini tozalaydilar.
Tinglaydilar.
Topshiriqni yozib
oladilar.
1-ilova
TAYANCH IBORALAR:
Mehnat muhofazasi, Tibbiy ko‘rik, Navbatdan tashqari yo‘l-yo‘riqni o‘tkazish
tartibi, Yo‘riqnoma.
2-ilova
13-DARS
MAVZU:
Bo‘yalgan yuzarani tamirlash ishlari. Bo‘yalgan
yuzalarni
nuqsonlarni
bo‘yash.
bo‘yoqlar
aniqlash. Bino
fasadini
maxsus
bilan
REJALAR
1.Mehnatni muhofaza qilish .
2.Moyli sintetik bo‘oqshilik ishlariga kiruvchi surkamalar takibi.
3.Qurilish o‘bektlarida yelimli bo‘oqlar bilan bo‘yaladigan yuzalarning
grunto‘vkalanish tartibi.
3-ilova
ASOSIY ADABIYOTLAR
1. Shavkat Mirziyoev “Milliy taraqqiyot yo‘limizni qat’iyat bilan davom ettirib,
yangi bosqichga ko‘taramiz” Toshkent – “O‘zbekiston”-2018.
2. Shavkat Mirziyoev “Xalqimizning roziligi bizning faoliyatimizga berilgan eng
oliy bahodir” Toshkent – “O‘zbekiston”-2018.
3. Shavkat Mirziyoev “Erkin va farovon, demokratik O‘zbekiston davlatini
birgalikda barpo etamiz” Toshkent – “O‘zbekiston”-2016.
4. Qishloq qurilish texnologiyasi – X.I.Yusupov, A.M.Raximov, H.Hamidov –
Tashkent 2015 yil.
5. Bino va inshootlarni barpo etish texnologiyasi – N.Bozorboyev, X.I.Yusupov,
R.A.Norov – Tashkent 2015 yil.
6. Binolar va inshootlar konstruksiyalari – M.M.Vohidov – Tashkent 2013 yil.
7. Bino va inshootlar konstruksiyasi - N.I.Tuychiyev – Tashkent 2010 yil.
129
8. Muxandislik geodeziyasi – G‘.A.Artiqov, Sh.Sh.Tyxtamishev, O.A.Urokov –
Samarkand 2016 yil.
9. Qurilish konstruksiyalari – K.I.Ruziyev, A.A.Xujayev – Tashkent 2006 yil.
10. Qurilish jarayonlari texnologiyasi, qurilishni tashkil etish va rejalashtirish –
R.A.Norov – Tashkent 2019 yil.
11. Temir beton va tosh konstruksiyalari – A.A.Xujayev – S.J.Razzoqov –
Tashkent 2019 yil.
12. Qurilish ashyolari – E.Qosimov, Tashkent 2019 yil.
13. Qurilish montaj ishlari - V.A.Neelov – Tashkent “O‘qituvchi” 1989 yil.
14. Ishchenko I.I. G‘isht tosh va montaj ishlari texnologiyasi. Toshkent.
“O‘qituvchi” nashriyoti, 2010y.
MAVZUGA DOIR SAVOLLAR
4-ilova
1.Bo‘yalgan yuzalardagi nuqsonlarni kelib chiqish sabablarini aytib bering.
2.Fasadlar qanday maxsus bo‘yoqlar bilan bo‘yaladi.
3. Yuzalarning grunto‘vkalashdan maqsad nima.
5-ilova
« Bo‘yoqchilik» ishlari fanidan o‘quvchilarning bilimini baholash mezoni.
1
Olgan bilimlarini ishlab chiqarishda qo‘llay oladigan,
ushbu fanni boshqa fanlar bilan bog‘lay oladigan,
mustaqil ish va vazifalarini to‘liq bajaradigan va yangilik 5(a’lo) baho
kiritishga intilgan, har jihatdan boshqa o‘quvchilarga
o‘rnak bo‘ladigan
2
O‘quv ko‘rgazmali qurollardan foydalana oladigan,
olgan bilimlarini xalq xo‘jaligidagi o‘rnini to‘g‘ri 4(yaxshi) baho
tushungan, mustaqil fikrlay oladigan, olgan bilimlarini
tushuntirib bera oladigan
3
Darslarda 95% gacha qatnashgan, ma’ruza matnni 3(qoniqarli)
yozgan, o‘quv qurollari to‘liq bo‘lgan, adabiyotlardan
baho
foydalanishni bilgan
4
Ta’lim standartlarida belgilangan bilim va ko‘nikmalarni 2(qoniqarsiz)
55% dan kam o‘zlashtirgan o‘quvchilar
baho
Izoh: O‘quv dasturining mantiqan tugallangan bo‘limi bo‘yicha o‘quvchi albatta
baholanadi va natijasi o‘tish balidan (3 ball) past bo‘lganda qayta nazorat
belgilanadi.
130
O‘QUVCHILARNI BILIMINI BAXOLASH MEZONLARI.
1
2
3
4
-Bino fasadini maxsus bo‘yoqlar bilan bo‘yash to‘grisida,
umumiy ma’lu motga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar, mexnatni muxofaza qilish,
texnika xavfsizligi qoidalari mavzu bo‘yicha
tasavvurga ega
“5”
bo‘lsa;
(a’lo)
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa
baho
hamda mustaqil fikrlay olsa;
-Bino fasadini maxsus bo‘yoqlar bilan bo‘yash bo‘yicha o‘rgangan
amaliy ishlarini mustaqil bajara olsa;
-,amaliy jarayonni tashkil etsa va jarayonga mustaqil moslasha olsa.
- Bino fasadini maxsus bo‘yoqlar bilan bo‘yash ucnun tayyorlash
to‘g‘risidagi umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar, mexnatni muxofaza
qilish,texnika xavfsizligi qoidalari jarayonlarini shu mavzu bo‘yicha
“4”
tasavurga ega bo‘lsa;
(yaxs
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa hamda mustaqil
hi)
fikrlay olsa;
baho
- Bino fasadini maxsus bo‘yoqlar bilan bo‘yash bo‘yicha
o‘rgangan amaliy ishlarini mustaqil bajara olsa;
-amaliy jarayonni tashkil etsa va jrayonga mustaqil moslasha
olmasa.
-mavzu to‘g‘risidagi umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar asosida, mexnatni muxofaza
qilish, Bino fasadini maxsus bo‘yoqlar bilan bo‘yash bo‘yicha
tasavvurga ega bo‘lsa;
“3”
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa hamda
(qoni
mustaqil fikrlay olmasa;
qarli)
- Bino fasadini maxsus bo‘yoqlar bilan bo‘yash bo‘yicha
baho
o‘rgangan amaliy ishlarini mustaqil bajara
olmasa;
-amaliy jarayonni tashkil etsa va jrayonga mustaqil moslasha
olsa.
-mavzu bo‘yicha umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar asosida shu mavzu bo‘yicha “2”
tasavvurga ega bo‘lmasa;
(qoniqars
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsahamda mustaqil iz) baho
fikrlay olmasa;
- Bino fasadini maxsus bo‘yoqlar bilan bo‘yash bo‘yicha
o‘rgangan amaliy ishlarini mustaqil bajara olmasa;amaliy jarayonni
tashkil etmasa va jrayongamustaqilmoslasha olmasa.
131
6-ilova
13.Mavzu: Bo‘yalgan yuzarani tamirlash ishlari.Bo‘yalgan yuzalarni
nuqsonlarni aniqlash. Bino fasadini maxsus bo‘yoqlar bilan bo‘yash.
Reja:
1.Mehnatni muhofaza qilish .
2.Moyli sintetik bo‘oqshilik ishlariga kiruvchi surkamalar takibi.
3.Qurilish o‘bektlarida elimli bo‘oqlar bilan bo‘yaladigan yuzalarning
grunto‘vkalanish tartibi.
Moyli sintetik bo‘yoqchilik tarkiblari bo‘yashdan oldin yuzaga moyli va
sintetik
bo‘yovchilarda
tayyorlangan
bo‘lovchilar suvga chidamli bo‘oq
vazifasini
o‘taydi.Bu
qoplama
shpatlyovkalar
hil
qoplamlar va grunto‘vkalar uchun asos
grunto‘vka lar
shpatlyovka
beriladi.Moyli bo‘yovchi tarkiblar bilan bo‘aladigan
shpatilyovka
surkaladi.Bu
ustidan
yuzalarga beriladigan
sintetik bo‘yovchi tarkiblar
bilan bo‘yaladigan yuzalargaNam
ketadi. Sintetik bo‘yovchi tarkiblar bilan
bo‘aladigan yuzalarga mis yoki
alyuminli oltingugurt
tayyorlangan
tuzlari
asosida
shpatlyovkadan
foydalanishimiz yaramaydi, chunki bunda bo‘yoq plo‘nkalarida dog‘lar paydo
bo‘ladi. Ba’zi bo‘yoq emallar uchun mahsus grunto‘vkalar tayyorlanadi.Moyli
va bazi akidli bo‘yoqlar bilan
bo‘yashdan oldin
yuzalar aliflanadi.Yuza
qo‘lda aliflanadi chunki furkalganda alif sarfi deyarli 20/ foyiz ortadi chosil
bo‘ladigan plyo‘nkaning mustahkamligi esa
cho‘tka bilan,
atmasfera
kattalari esa
sharoitlari
past bo‘ladi.Kichik yuzalar
valiklar bilan aliflanadi.Aliflangan yuzalar
yachshi
bo‘lgan
kunlari
kamida
bir
sutkada
quritiladi.Moyli bo‘yoqlar bilan muhum bo‘lmagan bo‘yoqchilik qoplamlarini
hosil
qilishda
pardozlanayotgan
yuzalarni BM
tipdagi
imul’siya
bilan
mustahkamlashga ruhsat etiladi.Uncha mustahkam bo‘lmaganburishib qolgan
va yorilgan
eski moylibo‘yoqlarni yuzadan ketkazish
tashlanadi, kavshirlash lampasi bilan
132
uchun
u qirqib
kuydiriladi yoki unga himiyoviy
moddalar bilan ishlov beriladi .Bo‘algan yuzaga qaratilgan kavshalash lampasi
alangasining ta’sirida Eski bo‘yoq qatlami shishib chiqadi.
32-rasm
Qurilish
ob’ektlariga
aralashmalaridan
shpatlyovkalar
quriq
tayyor
tayyorlanadi. SHpatlyovkala tekislanadigan
shpatlyovka
yuzalar
oldin
gruntovkalanadi.Oddiy bo‘yashdan oldin yuza bir marta gruntovkalanadi.
Elimli bo‘oqlar bilan bo‘yaladigan yuza 10kg miga 2-3kg bo‘r qo‘qo‘shilgan
grunto‘ka bilan Grunto‘vkalanadi.Sifatli qilib bo‘ashdan oldin yuzalar ikki uch
marta
grunto‘vkalanadi , bunda
ohirgi
grunto‘vka
yuza
qanday
rangga
bo‘yalgan bo‘lsa, shu rahgdan qo‘shilgan grunto‘vka bilan yoki bog‘lovchi
qo‘shib yo bo‘lmasa suyultigichda suyultirilgan shu bo‘yoqning o‘zi bilan
grunto‘vkalanadi .
133
33-rasm
Yuzani bo‘ashda ishlatiladigan materialga qarab turli
grunto‘vkalardan
foydalaniladi , elimli va ohakli bo‘yoqlar uchun sovun qo‘shilgan turli
tarkiblar moyli bo‘oqlar uchun alifli gruntovkalar ishlatiladi, barcha hil
bo‘yoqlarucnun polivinilasetat dispersiyasi yoki latekslar asosida tayyorlahgan
bo‘ladi.
134
7-ilova
Yo‘riqli texnologik xarita
Kasb kodi-30730302 Pardozlovchi
O‘quv amaliyot nomi:Bo‘yoqchilik ishlari
Mavzu: Bo‘yalgan yuzarani tamirlash ishlari.Bo‘yalgan yuzalarni nuqsonlarni
aniqlash. Bino fasadini maxsus bo‘yoqlar bilan bo‘yash.
Maqsadi: O‘quvchilarni vatanparvar runida tarbiyalash va o‘tilgan mavzuni to‘liq
tushuntirish
№
Moslamalar
Bajariladig
asbob anjom
an ishlar
va xom
mazmuni
ashyolar
1
Bo‘yalgan
yuzarani
tamirlash
ishlari
2
3
Bino
fasadini
maxsus
bo‘yoqlar
bilan
bo‘yash
ishlari
Eskizlar chizmalar va
rasmlar
Narvon
turli xil
boyoqlar
Turli xil
rangdagi
boyoq
Bajariladigan
ishlar tartibi
Bo‘yalgan
yuzarani
tamirlash
ishlarini
bajarish tartibi
Yuzalarni turli
xil bo‘yoqlar
bilan bo‘yash
ishlarini
bajarish tartibi
Narvon
Bo‘yalgan
bo‘yoq
yuzarani
turli xil
bo‘yoqlar
bilan
bo‘yash
ishlari
Yuzalarni turli
xil bo‘yoqlar
bilan
boyashga
tayyorlash
Tartibi
135
O‘quv mashg‘ulotining o‘qitish texnologiyasi № 14
Mavzu: Ish joyini tashkil qilish. Turli iqlim sharoitlarda bo‘yoq ishlarini
bajarish.
O‘quv mashg‘ulotining o‘qitish texnologiyasi modeli
Vaqt…6…soat
Ta’lim oluvchilar soni:_30__nafar
O‘quv mashgulotining shakli va turi Amaliy:o‘quv amaliyoti
O‘quv amaliyoti rejasi/tuzilishi
1.Xavfsizlik texnikasi to‘g‘risida
ma’lumot.
2.Instruktaj o‘tkazish.
3. Ish joyini tashkil qilish to‘g‘risida
ma’lumot.
4.Asboblar to‘g‘risida ma’lumot.
O‘quv mashg‘uloti maqsadi: O‘quvchilarda Yuzalarni suvli va moyli
bo‘yoqlar bilan bo‘yash usullari to‘g‘risida ma’lumot berish va ularda mavzu
mustahkamlash, ko‘nikma va malakalarini shakllantirish.
O‘quv natijasi
Ushbu mavzuni o‘zlashtirish natijasida
o‘quvchida
shakllanadigan
bilim,
ko‘nikma yoki kompetensiyalar.
Pedogogikvazifalar:
O‘quv faoliyat natijalari:
1.Xavfsizlik texnikasi bilan
1.Xavfsizlik texnikasini aytib beradi;
tanishtirish;
2.Instruktajni tushunib gapirib beradi;
2.Instruktaj o‘tkazishni
3.Asbob va moslamalar chizmalarini
tushuntushuntirish;
chizib takrorlab ko‘rsatadi;
3.Asbob va moslamalarni ko‘rsatish 4. Ish joyini tashkil qilish yo‘riqnoma
4. Ish joyini tashkil qilish
asosida bajaradilar;
to‘g‘risida yo‘riqnoma berish;
5. Ish joyini tashkil qilish mustaqil
5. Ish joyini tashkil qilish
bajaradilar;
yoritib berish;
6.Mashqlarni bajarganda xatolar ustida
6.Asboblarni ishlatishda yo‘l
ishlaydilar.
qo‘yilgan xatolarni ko‘rsatish.
O‘qitish usullari
Ko‘rsatish, yo‘riqnoma berish. Amaliyot
O‘qitish vositalari
Yo‘riqli texnologik xarita, kerakli jihoz
va asboblar, ko‘rgazmali qurollar,
slaydlar, plakatlar va boshqalar.
O‘quv faoliyatini tashkil etish shakli
Guruhli.
O‘qitish sharoiti
Jihozlangan - Qurilish ustaxonasi.
O‘ayta aloqaning usul va vositalari
Nazorat, bajarilgan ishlarni tekshirish,
og‘zaki savol-javob, xisobot va
boshqalar.
136
bos
qichlari
va vaqti
1-bosqich.
O‘quv
mashg‘ulo
tga kirish
15daqiqa
O‘QUV MASHG‘ULOTINING TEXNOLOGIK XARITASI
Faoliyat mazmuni
O‘qituvchi Ish
Ta’lim oluvchi
Tashkiliy qism:
1.Ta’lim oluvchilarning davomatini tekshiradi;
2.Ta’lim oluvchilarning mashg‘ulotga
tayyorgarligini nazorat qiladi;
3.Amaliy mashg‘ulot nomi, rejasi, maqsad va
kutilayotgan natijalar bilan tanishtiradi;
4.Xavfsizlik texnikasi qoidalariga amal qilishni
eslatadi.
Kirish yo‘riqnomasi. O‘quvchilar bilimini
faollashtirish:
1.Tezkor-so‘rov savol-javob, aqliy xujum orqali
bilimlarni faollashtiradi.
Yangi o‘quv material bayoni:
2.O‘quv amaliyoti mavzusi bo‘yicha umumiy
ma’lumot beradi, ish jarayonini tushuntiradi:
2-bosqich Joriy yo‘riqnoma. Yangi o‘quv material bo‘yicha
asosiy
amaliy mashq bajarish.
200daqiqa 3.Ta’lim oluvchilarni ish joylariga taqsimlab
amaliy ish yuzasidan yo‘riqnomali texnologik
xarita(ilova) hamda mustaqil ish bajarish uchun
xom-ashyo tarqatadi va ko‘rsatmalar beradi.
4.Mustaqil ishlarni bajarilishini maqsadli
aylanish vaqtida nazorat qiladi va ish jarayonida
o‘quvchilar tomonidan qo‘yilgan xatolarni
ko‘rsatadi. Yakuniy yo‘riqnoma.
5.Mashg‘ulot tugaganidan so‘ng ish joylarini
talab darajasiga keltiradi. Tayyorlangan
mahsulotni qabul qiladi.
Yakunlash:
1.O‘quvchilarni amaliy mashg‘ulot bo‘yicha
3-bosqich baxolarini e’lon qiladi(ilova);
Yakuniy
2.Kelgusi kasbiy faoliyatida, amaliyotda bajargan
25daqiqa ishlarining axamiyati muhimligiga o‘quvchilar
e’tiborini qaratadi;
3.Kelgusi mashg‘ulot mavzusi bilan tanishtirib
uyiga vazifa beradi(ilova).
\
137
Mashg‘ulotga tayyorgar
lik ko‘radilar.
Amaliyotga xavfsizlik
texnikasi,sanitariya va
gigiyena talablariga rioya
qilgan xolda maxsus
kiyimda keladi.
Xavfsizlik texnikasi jur
naliga imzo qo‘yadilar.
Tinglaydilar.
Savolga javob beradilar.
Tinglaydilar, chizadilar,
yozib oladilar.
Ta’lim oluvchilar o‘z ish
joylariga turadilar.
Mashg‘ulot raxbari ko‘r
satmalari va yo‘riqli tex
nologik xaritaga rioya
qilgan xolda bajaradilar.
Xatolarni to‘g‘irlaydilar.
Foydalangan jixozlarni
mashg‘ulot raxbariga
topshiradilar.
Ish joyini tozalaydilar.
Tinglaydilar.
Topshiriqni yozib
oladilar.
1-ilova
TAYANCH IBORALAR:
Mehnat muhofazasi, Tibbiy ko‘rik, Navbatdan tashqari yo‘l-yo‘riqni o‘tkazish
tartibi, Yo‘riqnoma.
2-ilova
14-DARS
MAVZU:
Ish joyini tashkil qilish. Turli iqlim sharoitlarda bo‘yoq ishlarini
bajarish.
REJALAR
1. Mexnatni ilmiy tashkil etish.
2..Ish o‘rnini vaqtinch yoritish sistemasini takomillashtirish.
3-ilova
ASOSIY ADABIYOTLAR
1. Shavkat Mirziyoev “Milliy taraqqiyot yo‘limizni qat’iyat bilan davom ettirib,
yangi bosqichga ko‘taramiz” Toshkent – “O‘zbekiston”-2018.
2. Shavkat Mirziyoev “Xalqimizning roziligi bizning faoliyatimizga berilgan eng
oliy bahodir” Toshkent – “O‘zbekiston”-2018.
3. Shavkat Mirziyoev “Erkin va farovon, demokratik O‘zbekiston davlatini
birgalikda barpo etamiz” Toshkent – “O‘zbekiston”-2016.
4. Qishloq qurilish texnologiyasi – X.I.Yusupov, A.M.Raximov, H.Hamidov –
Tashkent 2015 yil.
5. Bino va inshootlarni barpo etish texnologiyasi – N.Bozorboyev, X.I.Yusupov,
R.A.Norov – Tashkent 2015 yil.
6. Binolar va inshootlar konstruksiyalari – M.M.Vohidov – Tashkent 2013 yil.
7. Bino va inshootlar konstruksiyasi - N.I.Tuychiyev – Tashkent 2010 yil.
8. Muxandislik geodeziyasi – G‘.A.Artiqov, Sh.Sh.Tyxtamishev, O.A.Urokov –
Samarkand 2016 yil.
9. Qurilish konstruksiyalari – K.I.Ruziyev, A.A.Xujayev – Tashkent 2006 yil.
10. Qurilish jarayonlari texnologiyasi, qurilishni tashkil etish va rejalashtirish –
R.A.Norov – Tashkent 2019 yil.
138
11. Temir beton va tosh konstruksiyalari – A.A.Xujayev – S.J.Razzoqov –
Tashkent 2019 yil.
12. Qurilish ashyolari – E.Qosimov, Tashkent 2019 yil.
13. Qurilish montaj ishlari - V.A.Neelov – Tashkent “O‘qituvchi” 1989 yil.
14. Ishchenko I.I. G‘isht tosh va montaj ishlari texnologiyasi. Toshkent.
“O‘qituvchi” nashriyoti, 2010y.
MAVZUGA DOIR SAVOLLAR
4-ilova
1.Ish o‘rnini to‘g‘ri tashkil etish ishlarini tushuntirib bering?
2.Mexnatni ilmiy tashkil etish ishlarini tushuntirib bering?
3.Sementli bo‘yoqlar bilan bo‘yash ishlarini qanday bajarilishini aytib bering?
5-ilova
« Bo‘yoqchilik»ishlari fanidan o‘quvchilarning bilimini baholash mezoni.
1
2
3
4
Olgan bilimlarini ishlab chiqarishda qo‘llay oladigan,
ushbu fanni boshqa fanlar bilan bog‘lay oladigan,
mustaqil ish va vazifalarini to‘liq bajaradigan va yangilik 5(a’lo) baho
kiritishga intilgan, har jihatdan boshqa o‘quvchilarga
o‘rnak bo‘ladigan
O‘quv ko‘rgazmali qurollardan foydalana oladigan,
olgan bilimlarini xalq xo‘jaligidagi o‘rnini to‘g‘ri 4(yaxshi) baho
tushungan, mustaqil fikrlay oladigan, olgan bilimlarini
tushuntirib bera oladigan
Darslarda 95% gacha qatnashgan, ma’ruza matnni 3(qoniqarli)
yozgan, o‘quv qurollari to‘liq bo‘lgan, adabiyotlardan
baho
foydalanishni bilgan
Ta’lim standartlarida belgilangan bilim va ko‘nikmalarni 2(qoniqarsiz)
55% dan kam o‘zlashtirgan o‘quvchilar
baho
Izoh: O‘quv dasturining mantiqan tugallangan bo‘limi bo‘yicha o‘quvchi albatta
baholanadi va natijasi o‘tish balidan (3 ball) past bo‘lganda qayta nazorat
belgilanadi.
139
O‘QUVCHILARNI BILIMINI BAXOLASH MEZONLARI.
1
2
3
4
Yuzalarni suv va moy bo‘yoq tarkiblar bilan bo‘yash to‘grisida,
-Ish joyini tashkil qilish umumiy ma’lumotga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar, mexnatni muxofaza qilish,
texnika xavfsizligi qoidalari mavzu bo‘yicha
tasavvurga ega
“5”
bo‘lsa;
(a’lo)
-kasbiy
ko‘nikma
va
malakaviy
bilimga
ega
bo‘lsa
baho
hamda
mustaqil
fikrlay
olsa;
- Ish joyini tashkil qilish bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini
mustaqil bajara olsa;
-,amaliy
jarayonni tashkil etsa va jarayonga mustaqil moslasha olsa.
- Ish joyini
tashkil qilish ucnun tayyorlash to‘g‘risidagi
umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar, mexnatni muxofaza qilish,texnika
xavfsizligi qoidalari jarayonlarini shu mavzu bo‘yicha tasavurga ega
“4”
bo‘lsa;
(yaxs
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa hamda mustaqil
hi)
fikrlay
olsa;
baho
- Ish joyini tashkil qilish bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini
mustaqil bajara olsa;
-amaliy jarayonni tashkil etsa va jаrayonga mustaqil moslasha
olmasa.
-mavzu to‘g‘risidagi umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar asosida, mexnatni muxofaza
qilish, Ish joyini tashkil qilish bo‘yicha tasavvurga ega bo‘lsa;
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa hamda
“3”
mustaqil fikrlay olmasa;
(qoni
- Ish joyini tashkil qilish
qarli)
bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini mustaqil bajara
baho
olmasa;
-amaliy jarayonni tashkil etsa va jrayonga mustaqil moslasha
olsa.
-mavzu bo‘yicha umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar asosida shu mavzu bo‘yicha “2”
tasavvurga ega bo‘lmasa;
(qoniqars
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsahamda mustaqil iz) baho
fikrlay olmasa;
- Ish joyini tashkil qilish bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini
mustaqil bajara olmasa;amaliy jarayonni tashkil etmasa va
jrayongamustaqilmoslasha olmasa.
140
6-ilova
14.Mavzu: Ish joyini tashkil qilish. Turli iqlim sharoitlarda bo‘yoq
ishlarini bajarish.
Reja:
1.Ish o‘rnini to‘g‘ri tashkil etish.
2.Mexnatni ilmiy tashkil etish.
3.Ish o‘rnini vaqtinch yoritish sistemasini takomillashtirish.
Mehnat unumdorligi, ishlarni bajarish rentabelligi,bo‘yash sifati,u yoki bu
operasiyalarining xafsiz bajarilishi ko‘p jihatdan ishlarni to‘g‘ri tashkil etish va
ishni bajarish madaniyatiga bog‘liq. Ish o‘rnini to‘g‘ri tashkil etganda ish
priyomlarini eng rosional bajarish,mehnat unumdorligini ikki marta oshirish va
ishlar sifatini keskin yaxshilash mumkin bo‘ladi.Muayan pardozlash tashkilotning
shart-sharoitlari hamda strukturasiga muvofiq ravishda mehnatni ilmiy tashkil
etish bo‘yoqchilik ishlarini bajarishda ishni tashkil etishning eng progressive
hisoblanadi. Har qaysi pardozlash tashkilotida bo‘yoqchilik ishlari xillari
bo‘yicha NOT plani tuziladi. Keyin shu plan asosida har qaysi brigada uchun
ham NOT planlari tuziladi. NOT planini tuzish juda katta tayyorgarlik ishlarini
talab qiladi.
34-rasm
Normativ-tekshirish stansiyalari xodimlari,norma belgilovchilar,injinerlar, texnika
va ishlab chiqarish bo‘limlari, master hamda brigadirlar ilg‘or brigadalarda
141
mehnatning va ish o‘rinlarining tashkil etilishi,ishlash metodlari va priyomlari,
ishlatiladigan asboblar,moslamalar,mexanizmlar,ishchilarning ishlash hamda dam
olish sharoitlarini o‘rgandilar.Har qysi o‘rganilayotgan proses bo‘yicha mehnat
sarfi,bajariladigan ishlar sifati va materiallar sarfi aniqlanadi. Shu bilan bir vaqtda
bo‘yoqchilik ishlarining ma’lum turlari bo‘yicha boshqa shaharlar,oblastlar va
respublikalar qurilishlaridagi mehnatni tashkil etishning ilg‘or tajribasi muntazam
ravishda o‘rganib boriladi.Olingan materiallar asosida NOT ning tipovoy plani
ishlab chiqiladi. Bu plan uchta bobdan hamda 12-14 bo‘limdan iborat bo‘ladi:
ishlarni bajarish loyixasini va texnologik kartalarini takomillashtirish; pasional
qurilish mashinalarini va uskunalarini ishlatish; ish vaqti isrofini kamaytirish;
keltirilgan materiallar hamda oldin bajarilgan ishlar sifatini qantrol qilish;
ishlarnining rasional kompleksini bajarish; brigadalarni son jihatidan hamda
malakasi bo‘yicha komplekitlash; mehnat va dam olish rejimi; mehnatni tashkil
etishning ilg‘or priyomlari va metodlari; ish o‘rnini tashkiliy jihatdan jihozlash;
mehnatni normalash hamda moddiy rag‘batlantirish; rasional asbob, moslama,
inventar’ va kichik mexanizasiya vositalaridan foydalanish; ishlab chiqarish
estetikasi; mehnat sharoitlari; kollektivning ijodiy aktivligi hamda
tashabuskorligini rivojlantirish va hakozo.
35-rasm
Turli iqlim sharoitlarda bo‘yoq ishlarini bajarish derazalarni boyash juda qiyin
bo‘ladi. Xonalarda namlik ortib ketganda eng ko‘p sovib ketadigan yuzalarda
nam kondensasiyalanadi, buning natijasida derazalar muzlab, ularni boyash
mumkin bo‘lmay qoladi.Bunday hollarda derazalarning qishki va yozgi
tabaqalari navbati bilan olinib, sovuq o‘tmaydigan, yaxshi isitiladigan,
shomollatiladigan xonalarda bo‘ladi.
142
Sovuq kuchli bo‘lganda tabaqalari olingan deraza o‘rinlari yaxshilab sovuq
o‘tmaydigan qilingan to‘siqlar bilan berkitiladi. Bunday to‘siqlar ishlatiladigan
bo‘lsa, qishgi va yozgi tabaqalar bir vaqtda olinadi. Manfiy temperaturalarda
suvli tarkiblar bilan tashqi bo‘yoqchilik ishlarini bajarish man etiladi.
36-rasm
Qishda tashqi yuzalarni bo‘yash uchun erituvchilarda suyultirilgan sovuqqa
chidamli sintetik materiallardan foydalaniladi. Erituvchilar materiallarning
pasportida ko‘rsatilgan bo‘ladi. Tashqi yuzalarni suvli sintetik tarkiblar bilan
bo‘yash ishlari isitiladigan maxsus xonalarda bajariladi.
7-ilova
Yo‘riqli texnologik xarita
143
Kasb kodi-30730302 Pardozlovchi
O‘quv amaliyot nomi:Bo‘yoqchilik ishlari
Mavzu: Ish joyini tashkil qilish. Turli iqlim sharoitlarda bo‘yoq ishlarini
bajarish.
Maqsadi: O‘quvchilarni vatanparvar runida tarbiyalash va o‘tilgan mavzuni to‘liq
tushuntirish
№
1
2
3
Moslamalar
Bajariladig
asbob anjom
an ishlar
va xom
mazmuni
ashyolar
Eskizlar chizmalar va
rasmlar
Chelak
Ish joyini shpater
tashkil qilish
ishlari
Bajariladigan
ishlar tartibi
Ish
joyini
tashkil qilish
ishlarini
bajarish tartibi
Turli iqlim
sharoitlarda
bo‘yash
ishlarini
bajarish
Chelak
Turli iqlim
sharoitlarda
bo‘yash
ishlarini
bajarish tartibi
Turli iqlim
sharoitlarda
qorishmalar
tayyorlash
ishlarini
bajarish
Ro‘tbung
qorishmasi
Turli iqlim
sharoitlarda
qorishmalar
tayyorlash
ishlarini
bajarish tartibi
O‘quv mashg‘ulotining o‘qitish texnologiyasi № 15
Mavzu: Maxsus fasad bo‘yoqlarini ishlatish. Bino fasadlarini bo‘yashda
xovfsizlik texnikasi qoidalari.
144
O‘quv mashg‘ulotining o‘qitish texnologiyasi modeli
Vaqt…6…soat
Ta’lim oluvchilar soni:_30__nafar
O‘quv mashgulotining shakli va turi Amaliy:o‘quv amaliyoti
O‘quv amaliyoti rejasi/tuzilishi
1.Xavfsizlik texnikasi to‘g‘risida
ma’lumot.
2.Instruktaj o‘tkazish.
3. Maxsus fasad bo‘yoqlarini ishlatisish
to‘g‘risida ma’lumot.
4.Asboblar to‘g‘risida ma’lumot.
O‘quv mashg‘uloti maqsadi: O‘quvchilarda . Maxsus fasad bo‘yoqlarini
ishlatisish to‘g‘risida ma’lumot berish va ularda mavzu mustahkamlash,
ko‘nikma va malakalarini shakllantirish.
O‘quv natijasi
Ushbu mavzuni o‘zlashtirish natijasida
o‘quvchida
shakllanadigan
bilim,
ko‘nikma yoki kompetensiyalar.
Pedogogikvazifalar:
O‘quv faoliyat natijalari:
1.Xavfsizlik texnikasi bilan
1.Xavfsizlik texnikasini aytib beradi;
tanishtirish;
2.Instruktajni tushunib gapirib beradi;
2.Instruktaj o‘tkazishni
3.Asbob va moslamalar chizmalarini
tushuntushuntirish;
chizib takrorlab ko‘rsatadi;
3.Asbob va moslamalarni ko‘rsatish 4. Maxsus fasad bo‘yoqlarini ishlatisish
4. Maxsus fasad bo‘yoqlarini
yo‘riqnoma asosida bajaradilar;
ishlatisish to‘g‘risida yo‘riqnoma
5. . Maxsus fasad bo‘yoqlarini
berish;
ishlatisishni mustaqil bajaradilar;
5. Maxsus fasad bo‘yoqlarini
6.Mashqlarni bajarganda xatolar ustida
ishlatisishni yoritib berish;
ishlaydilar.
6.Asboblarni ishlatishda yo‘l
qo‘yilgan xatolarni ko‘rsatish.
O‘qitish usullari
Ko‘rsatish, yo‘riqnoma berish. Amaliyot
O‘qitish vositalari
Yo‘riqli texnologik xarita, kerakli jihoz
va asboblar, ko‘rgazmali qurollar,
slaydlar, plakatlar va boshqalar.
O‘quv faoliyatini tashkil etish shakli Guruhli.
O‘qitish sharoiti
Jihozlangan - Qurilish ustaxonasi.
O‘ayta aloqaning usul va vositalari
Nazorat, bajarilgan ishlarni tekshirish,
og‘zaki savol-javob, xisobot va
boshqalar.
bos
qichlari
O‘QUV MASHG‘ULOTINING TEXNOLOGIK XARITASI
Faoliyat mazmuni
O‘qituvchi Ish
Ta’lim oluvchi
145
va vaqti
1-bosqich.
O‘quv
mashg‘ulo
tga kirish
15daqiqa
Tashkiliy qism:
1.Ta’lim oluvchilarning davomatini tekshiradi;
2.Ta’lim oluvchilarning mashg‘ulotga
tayyorgarligini nazorat qiladi;
3.Amaliy mashg‘ulot nomi, rejasi, maqsad va
kutilayotgan natijalar bilan tanishtiradi;
4.Xavfsizlik texnikasi qoidalariga amal qilishni
eslatadi.
Kirish yo‘riqnomasi. O‘quvchilar bilimini
faollashtirish:
1.Tezkor-so‘rov savol-javob, aqliy xujum orqali
bilimlarni faollashtiradi.
Yangi o‘quv material bayoni:
2.O‘quv amaliyoti mavzusi bo‘yicha umumiy
ma’lumot beradi, ish jarayonini tushuntiradi:
2-bosqich Joriy yo‘riqnoma. Yangi o‘quv material bo‘yicha
asosiy
amaliy mashq bajarish.
200daqiqa 3.Ta’lim oluvchilarni ish joylariga taqsimlab
amaliy ish yuzasidan yo‘riqnomali texnologik
xarita(ilova) hamda mustaqil ish bajarish uchun
xom-ashyo tarqatadi va ko‘rsatmalar beradi.
4.Mustaqil ishlarni bajarilishini maqsadli
aylanish vaqtida nazorat qiladi va ish jarayonida
o‘quvchilar tomonidan qo‘yilgan xatolarni
ko‘rsatadi. Yakuniy yo‘riqnoma.
5.Mashg‘ulot tugaganidan so‘ng ish joylarini
talab darajasiga keltiradi. Tayyorlangan
mahsulotni qabul qiladi.
Yakunlash:
1.O‘quvchilarni amaliy mashg‘ulot bo‘yicha
3-bosqich baxolarini e’lon qiladi(ilova);
Yakuniy
2.Kelgusi kasbiy faoliyatida, amaliyotda bajargan
25daqiqa ishlarining axamiyati muhimligiga o‘quvchilar
e’tiborini qaratadi;
3.Kelgusi mashg‘ulot mavzusi bilan tanishtirib
uyiga vazifa beradi(ilova).
Mashg‘ulotga tayyorgar
lik ko‘radilar.
Amaliyotga xavfsizlik
texnikasi,sanitariya va
gigiyena talablariga
rioya qilgan xolda
maxsus kiyimda keladi.
Xavfsizlik texnikasi jur
naliga imzo qo‘yadilar.
Tinglaydilar.
Savolga javob beradilar.
Tinglaydilar, chizadilar,
yozib oladilar.
Ta’lim oluvchilar o‘z
ish joylariga turadilar.
Mashg‘ulot raxbari ko‘r
satmalari va yo‘riqli tex
nologik xaritaga rioya
qilgan xolda bajaradilar.
Xatolarni
to‘g‘irlaydilar.
Foydalangan jixozlarni
mashg‘ulot raxbariga
topshiradilar.
Ish joyini tozalaydilar.
Tinglaydilar.
Topshiriqni yozib
oladilar.
1-ilova
146
TAYANCH IBORALAR:
Mehnat muhofazasi, Tibbiy ko‘rik, Navbatdan tashqari yo‘l-yo‘riqni o‘tkazish
tartibi, Yo‘riqnoma.
2-ilova
15-DARS
MAVZU:
Maxsus fasad bo‘yoqlarini ishlatish. Bino fasadlarini bo‘yashda xovfsizlik
texnikasi qoidalari.
REJALAR
1.Pasadlarni bo‘yash uchun sintetik bo‘yoqlardan foydalanish.
2. To‘rt tipdagi sintetik fasad bo‘yoqlaridan foydalanish.
3.Texnika hovfsizlik qoidalariga rioya qilish.
3-ilova
ASOSIY ADABIYOTLAR
1. Shavkat Mirziyoev “Milliy taraqqiyot yo‘limizni qat’iyat bilan davom ettirib,
yangi bosqichga ko‘taramiz” Toshkent – “O‘zbekiston”-2018.
2. Shavkat Mirziyoev “Xalqimizning roziligi bizning faoliyatimizga berilgan eng
oliy bahodir” Toshkent – “O‘zbekiston”-2018.
3. Shavkat Mirziyoev “Erkin va farovon, demokratik O‘zbekiston davlatini
birgalikda barpo etamiz” Toshkent – “O‘zbekiston”-2016.
4. Qishloq qurilish texnologiyasi – X.I.Yusupov, A.M.Raximov, H.Hamidov –
Tashkent 2015 yil.
5. Bino va inshootlarni barpo etish texnologiyasi – N.Bozorboyev, X.I.Yusupov,
R.A.Norov – Tashkent 2015 yil.
6. Binolar va inshootlar konstruksiyalari – M.M.Vohidov – Tashkent 2013 yil.
7. Bino va inshootlar konstruksiyasi - N.I.Tuychiyev – Tashkent 2010 yil.
8. Muxandislik geodeziyasi – G‘.A.Artiqov, Sh.Sh.Tyxtamishev, O.A.Urokov –
Samarkand 2016 yil.
9. Qurilish konstruksiyalari – K.I.Ruziyev, A.A.Xujayev – Tashkent 2006 yil.
147
10. Qurilish jarayonlari texnologiyasi, qurilishni tashkil etish va rejalashtirish –
R.A.Norov – Tashkent 2019 yil.
11. Temir beton va tosh konstruksiyalari – A.A.Xujayev – S.J.Razzoqov –
Tashkent 2019 yil.
12. Qurilish ashyolari – E.Qosimov, Tashkent 2019 yil.
13. Qurilish montaj ishlari - V.A.Neelov – Tashkent “O‘qituvchi” 1989 yil.
14. Ishchenko I.I. G‘isht tosh va montaj ishlari texnologiyasi. Toshkent.
“O‘qituvchi” nashriyoti, 2010y.
MAVZUGA DOIR SAVOLLAR
4-ilova
1. Pasadlarni bo‘yash uchun sintetik bo‘yoqlardan qanday foydalanishni
tushuntiring?
2. To‘rt tipdagi sintetik fasad bo‘yoqlarini aytib bering?
3.Ohak-sementli vasementli bo‘yoqlar bilan bo‘yalgan yuzalarni nuqsonlarini aytib
bering?
5-ilova
« Bo‘yoqchilik»ishlari fanidan o‘quvchilarning bilimini baholash mezoni.
1
2
3
4
Olgan bilimlarini ishlab chiqarishda qo‘llay oladigan,
ushbu fanni boshqa fanlar bilan bog‘lay oladigan,
mustaqil ish va vazifalarini to‘liq bajaradigan va yangilik 5(a’lo) baho
kiritishga intilgan, har jihatdan boshqa o‘quvchilarga
o‘rnak bo‘ladigan
O‘quv ko‘rgazmali qurollardan foydalana oladigan,
olgan bilimlarini xalq xo‘jaligidagi o‘rnini to‘g‘ri 4(yaxshi) baho
tushungan, mustaqil fikrlay oladigan, olgan bilimlarini
tushuntirib bera oladigan
Darslarda 95% gacha qatnashgan, ma’ruza matnni 3(qoniqarli)
yozgan, o‘quv qurollari to‘liq bo‘lgan, adabiyotlardan
baho
foydalanishni bilgan
Ta’lim standartlarida belgilangan bilim va ko‘nikmalarni 2(qoniqarsiz)
55% dan kam o‘zlashtirgan o‘quvchilar
baho
Izoh: O‘quv dasturining mantiqan tugallangan bo‘limi bo‘yicha o‘quvchi albatta
baholanadi va natijasi o‘tish balidan (3 ball) past bo‘lganda qayta nazorat
belgilanadi.
148
O‘QUVCHILARNI BILIMINI BAXOLASH MEZONLARI.
1
2
3
4
Maxsus fasad bo‘yoqlarini ishlatish to‘grisida, umumiy ma’lu
motga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar, mexnatni muxofaza qilish,
texnika xavfsizligi qoidalari mavzu bo‘yicha
tasavvurga ega
“5”
bo‘lsa;
(a’lo)
-kasbiy
ko‘nikma
va
malakaviy
bilimga
ega
bo‘lsa
baho
hamda
mustaqil
fikrlay
olsa;
-. Maxsus fasad bo‘yoqlarini ishlatisish bo‘yicha o‘rgangan amaliy
ishlarini mustaqil bajara olsa;
,amaliy jarayonni tashkil etsa va jarayonga mustaqil moslasha olsa.
-.Maxsus fasad bo‘yoqlarini ishlatisish ucnun tayyorlash
to‘g‘risidagi umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar, mexnatni muxofaza qilish,texnika
xavfsizligi qoidalari jarayonlarini shu mavzu bo‘yicha tasavurga ega
“4”
bo‘lsa;
(yaxs
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa hamda mustaqil
hi)
fikrlay olsa;
baho
- . Maxsus fasad bo‘yoqlarini ishlatisish bo‘yicha o‘rgangan amaliy
ishlarini mustaqil bajara olsa;
-amaliy jarayonni tashkil etsa va jrayonga mustaqil moslasha
olmasa.
-mavzu to‘g‘risidagi umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar asosida, mexnatni muxofaza
qilish, . Maxsus fasad bo‘yoqlarini ishlatisish bo‘yicha
tasavvurga ega bo‘lsa;
“3”
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa hamda
(qoni
mustaqil fikrlay olmasa;
qarli)
-. Maxsus fasad bo‘yoqlarini ishlatisish
baho
bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini mustaqil bajara
olmasa;
-amaliy jarayonni tashkil etsa va jrayonga mustaqil moslasha
olsa.
-mavzu bo‘yicha umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar asosida shu mavzu bo‘yicha “2”
tasavvurga ega bo‘lmasa;
(qoniqars
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsahamda mustaqil iz) baho
fikrlay olmasa;
-Maxsus fasad bo‘yoqlarini ishlatisish bo‘yicha o‘rgangan
amaliy ishlarini mustaqil bajara olmasa;amaliy jarayonni tashkil
etmasa va jrayongamustaqilmoslasha olmasa.
149
6-ilova
15-Mavzu:Maxsus fasad bo‘yoqlarini ishlatish. Bino fasadlarini
bo‘yashda xovfsizlik texnikasi qoidalari.
Reja:
1.Pasadlarni bo‘yash uchun sintetik bo‘yoqlardan foydalanish.
2. To‘rt tipdagi sintetik fasad bo‘yoqlaridan foydalanish.
3.Texnika hovfsizlik qoidalariga rioya qilish.
Fasadlarni an’anaviy maxsus fasad bo‘yoqlari bilan bo‘yash eng oson va
tejamli hisoblanadi. Bu bo‘yoqlar bilan fasadning tekis silliq yuzalarinigina
bo‘yash mumkin.Bunday bo‘yoqlar bilan bo‘yalgan fasadlarni 5-7 yildan keyin
qayta bo‘yashga to‘g‘ri keladi. Qoplamning chidamliligini oshirish maqsadida
GKJ-10 GKJ-11 gidrofob kremniy organik suyuqliklari bilan modifikasiyalangan
silikat bo‘yoqlar ishlatiladi. Fasadlarni bo‘yash uchun sintetik bo‘yoqlardan
foydalanganda pardozning chidamliligi oshadi, rang gammasi boshqa bo‘yoqlarga
nisbatan uzoq saqlanadi. Hozirgi vaqtda to‘rt tipdagi sintetik fasad bo‘yoqlari:EVA-17 va E-KCh-112 markali suv-emulsion bo‘yoqlar,KO markali kremiy
organik emallar, VN-30 markali organik silikat va AK-126 markali akril bo‘yoqlar
ishlatilmoqda. Fasad yuzasi bo‘yashdan bir kun avval to‘yintirib va bo‘yashga
yarim soat qolganda takror namlanadi. Bo‘yoqni uzun dastali katta cho‘tkalar
bilan surkalib yediriladi. Polosalar tutashgan joylar bilinib qolmasligi uchun bir
vaqtning o‘zida bir bo‘yoqchi cho‘tka bilan bo‘yaydi.Ular hovazalarning
to‘shamalari ustida vertical bo‘ylab bir chiziqda turgan holda ishlaydilar.
150
37-rasm
Bunda bo‘yoqchilar o‘zaro kelishib olgan holda, dastlab cho‘tkani pastga, so‘ngra
yuqoriga harakatlantirish,har qaysi bo‘yoqchi qo‘shni boyoqchi cho‘tkasining
izini yuqoridan va pastdan berkitib bo‘yab borishi kerak. Ishni faqat arxitektura
qisimlarida yoki suv oqib tushadigan trubalar yonida to‘xtatish mumkin.Fasad
cho‘tka bilan ikki marta bo‘yaladi. Birinchi qatlam uchun quruq aralashmaga 1:1
nisbatan suv quyib bo‘yoq tayyorlanadi.Quyosh nuri tushib turgan
turganda,shuningdek ho‘llanmagan yuzalarni bo‘yash mumkin emas,aks holda
bo‘yoq qatlami tez qurib qoladi. Bo‘yoq pardasi qurishi uchun eng qulay sharoit
yaratish maqsadida bo‘yashdan bir sutka oldin yuzani to‘yintirib namlash,
bo‘yashga bir soat qolganda esa yana bir marta ho‘llash kerak.Fasadlar oddiy
silikat bo‘yoqlar bilan bo‘yalganda bo‘yog‘I uzoqqa chidamaydi:silikat parda
atmasfera hodisalari,ayniqsa,nam ta’sirida bir necha yilda emiriladi.
38-rasm
Bo‘yoq qatlami yemirilgandan keyin beton panellarning yuza qatlami ham
emriladi. Agar silikat bo‘yoqlarga modifikasiyalangan qo‘shimchalar-kremiy
organic moddalar va GKJ-11 qo‘shilsa,bo‘yoq pardasining suv o‘tkazmasligi va
agressiv muhitlar ta’siriga chidamliligi oshadi. . Havfsizlik texnikasi qoidalari.
Bo‘yoqchilik tarixi. Bo‘yoqchilik ish joyini tashkil etish va bo‘yoqchilikda
ishlatiladigan moslamalar, ularning vazifalari. O‘quv ustaxonasi bilan tanishtirish.
Ish joylarini taqsimlash, ustahonadagi tartib qoidalar to‘g‘risida ma’lumot berish.
Mexnat madaniyati, maxsulot sifati, mexnatni ilmiy tashkil etish va unumdorligini
tushintirish. O‘quv ustahonalarida tehnika elektr va yong‘in havfszlik qoidalarini
151
o‘rgatish. Shikastlanish sabablari. Shikast turlari. Shikastlanishdan saqlanish.
Yong‘in havfsizligi qoidalari. Yong‘in chiqish sabablari. Elektr isitgich va elektr
asboblardan foydalanish.
39-rasm
Birinchi yong‘in o‘chirish uskunalaridan foydalanish tartibi. O‘t o‘chirish
moslamalari va kranlarni tuzilishini o‘rgatish. O‘quvchilarni yong‘in chiqqanda
binodan chiqish yo‘llari bilan tanishtirish. Sanitariya va gigiena qoidalariga amal
qilishni o‘rgatish, ish joylariga va kiyinish talablarini bildirish. Bo‘yoqchlik tarixi,
uning rivojlanish bosqichlari to‘g‘risida ma’lumot berish. Bo‘yoqchlik ish joyini
tashkil qilish. Bo‘yoqchlik ishida qo‘llaniladigan moslamalar bilan tanishtirish,
ularning vazifalarini tushuntirish. Bo‘yoqchlik ishlatiladigan asosiy va qo‘shimcha
xom ashyolar haqida ma’lumot berish. Bo‘yoqchlikda ishlatiladigan boshqa
ashyolar va bezek uchun ishlatiladigan turli vositalar to‘g‘risida ma’lumot berish.
152
7-ilova
Yo‘riqli texnologik xarita
Kasb kodi-30730302 Pardozlovchi
O‘quv amaliyot nomi:Bo‘yoqchilik ishlari
Mavzu: Maxsus fasad bo‘yoqlarini ishlatish. Bino fasadlarini bo‘yashda
xovfsizlik texnikasi qoidalar
Maqsadi: O‘quvchilarni vatanparvar runida tarbiyalash va o‘tilgan mavzuni to‘liq
tushuntirish
Moslamal
ar asbob
Bajariladigan
Eskizlar chizmalar va
№
anjom va
ishlar mazmuni
rasmlar
xom
ashyolar
Bajariladigan ishlar
tartibi
Maxsus
bo‘yoqlari
Maxsus fasad
bo‘yoqlari bilan
1 tamirlash
ishlari
fasad
bilan
tamirlash ishlarini
bajarish tartibi
Turli xil
boyoqlar
Bino fasadini
Turli xil
maxsus
rangdagi
bo‘yoqlar bilan boyoq
2 bo‘yash ishlari
Yuzalarni turli xil
bo‘yoqlar bilan
bo‘yash ishlarini
bajarish tartibi
Bo‘yalgan
yuzarani turli
xil bo‘yoqlar
bilan bo‘yash
3 ishlarida
texnika
hovfsizlik
qoidalariga
rioya qilish
Yuzalarni turli xil
bo‘yoqlar bilan
boyashga
tayyorlash
va texnika
hovfsilik qoidasiga
rioya qilish tartibi
Narvon
bo‘yoq
153
O‘quv mashg‘ulotining o‘qitish texnologiyasi № 16
Mavzu:Fasadni bo‘yashga tayyorlash. So‘rilar,havozalar va kajavalarni
o‘rnatish.
O‘quv mashg‘ulotining o‘qitish texnologiyasi modeli
Vaqt…6…soat
Ta’lim oluvchilar soni:_30__nafar
O‘quv mashgulotining shakli va turi Amaliy:o‘quv amaliyoti
O‘quv amaliyoti rejasi/tuzilishi
1.Xavfsizlik texnikasi to‘g‘risida
ma’lumot.
2.Instruktaj o‘tkazish.
3.Fasadnibo‘yashga tayyorlash to‘g‘risida
ma’lumot.
4.Asboblar to‘g‘risida ma’lumot.
O‘quv mashg‘uloti maqsadi: O‘quvchilarda Fasadni bo‘yoishlariga tayyorlash
to‘g‘risida ma’lumot berish va ularda mavzu mustahkamlash, ko‘nikma va
malakalarini shakllantirish.
O‘quv natijasi
Ushbu mavzuni o‘zlashtirish natijasida
o‘quvchida
shakllanadigan
bilim,
ko‘nikma yoki kompetensiyalar.
Pedogogikvazifalar:
O‘quv faoliyat natijalari:
1.Xavfsizlik texnikasi bilan
1.Xavfsizlik texnikasini aytib beradi;
tanishtirish;
2.Instruktajni tushunib gapirib beradi;
2.Instruktaj o‘tkazishni tushuntirish; 3.Asbob va moslamalar chizmalarini
3.Asbob va moslamalarni ko‘rsatish chizib takrorlab ko‘rsatadi;
4. Fasadni bo‘yashga tayyorlash
4. Fasadni bo‘yashiga tayyorlashni
to‘g‘risida yo‘riqnoma berish;
yo‘riqnoma asosida bajaradilar;
5. Fasadni bo‘yashga tayyorlashni
5. Fasadni bo‘yashga tayyorlashni
yoritib berish;
mustaqil bajaradilar;
6.Asboblarni ishlatishda yo‘l
6.Mashqlarni bajarganda xatolar ustida
qo‘yilgan xatolarni ko‘rsatish.
ishlaydilar.
O‘qitish usullari
Ko‘rsatish, yo‘riqnoma berish. Amaliyot
O‘qitish vositalari
Yo‘riqli texnologik xarita, kerakli jihoz
va asboblar, ko‘rgazmali qurollar,
slaydlar, plakatlar va boshqalar.
O‘quv faoliyatini tashkil etish shakli
Guruhli.
O‘qitish sharoiti
Jihozlangan - Qurilish ustaxonasi.
O‘ayta aloqaning usul va vositalari
Nazorat, bajarilgan ishlarni tekshirish,
og‘zaki savol-javob, xisobot va
boshqalar.
154
bos
qichlari
va vaqti
1-bosqich.
O‘quv
mashg‘ulo
tga kirish
15daqiqa
O‘QUV MASHG‘ULOTINING TEXNOLOGIK XARITASI
Faoliyat mazmuni
O‘qituvchi Ish
Ta’lim oluvchi
Tashkiliy qism:
1.Ta’lim oluvchilarning davomatini tekshiradi;
2.Ta’lim oluvchilarning mashg‘ulotga
tayyorgarligini nazorat qiladi;
3.Amaliy mashg‘ulot nomi, rejasi, maqsad va
kutilayotgan natijalar bilan tanishtiradi;
4.Xavfsizlik texnikasi qoidalariga amal qilishni
eslatadi.
Kirish yo‘riqnomasi. O‘quvchilar bilimini
faollashtirish:
1.Tezkor-so‘rov savol-javob, aqliy xujum orqali
bilimlarni faollashtiradi.
Yangi o‘quv material bayoni:
2.O‘quv amaliyoti mavzusi bo‘yicha umumiy
ma’lumot beradi, ish jarayonini tushuntiradi:
2-bosqich Joriy yo‘riqnoma. Yangi o‘quv material bo‘yicha
asosiy
amaliy mashq bajarish.
200daqiqa 3.Ta’lim oluvchilarni ish joylariga taqsimlab
amaliy ish yuzasidan yo‘riqnomali texnologik
xarita(ilova) hamda mustaqil ish bajarish uchun
xom-ashyo tarqatadi va ko‘rsatmalar beradi.
4.Mustaqil ishlarni bajarilishini maqsadli
aylanish vaqtida nazorat qiladi va ish jarayonida
o‘quvchilar tomonidan qo‘yilgan xatolarni
ko‘rsatadi. Yakuniy yo‘riqnoma.
5.Mashg‘ulot tugaganidan so‘ng ish joylarini
talab darajasiga keltiradi. Tayyorlangan
mahsulotni qabul qiladi.
Yakunlash:
1.O‘quvchilarni amaliy mashg‘ulot bo‘yicha
3-bosqich baxolarini e’lon qiladi(ilova);
Yakuniy
2.Kelgusi kasbiy faoliyatida, amaliyotda bajargan
25daqiqa ishlarining axamiyati muhimligiga o‘quvchilar
e’tiborini qaratadi;
3.Kelgusi mashg‘ulot mavzusi bilan tanishtirib
uyiga vazifa beradi(ilova).
155
Mashg‘ulotga tayyorgar
lik ko‘radilar.
Amaliyotga xavfsizlik
texnikasi,sanitariya va
gigiyena talablariga rioya
qilgan xolda maxsus
kiyimda keladi.
Xavfsizlik texnikasi jur
naliga imzo qo‘yadilar.
Tinglaydilar.
Savolga javob beradilar.
Tinglaydilar, chizadilar,
yozib oladilar.
Ta’lim oluvchilar o‘z ish
joylariga turadilar.
Mashg‘ulot raxbari ko‘r
satmalari va yo‘riqli tex
nologik xaritaga rioya
qilgan xolda bajaradilar.
Xatolarni to‘g‘irlaydilar.
Foydalangan jixozlarni
mashg‘ulot raxbariga
topshiradilar.
Ish joyini tozalaydilar.
Tinglaydilar.
Topshiriqni yozib
oladilar.
1-ilova
TAYANCH IBORALAR
Mehnat muhofazasi, Tibbiy ko‘rik, Navbatdan tashqari yo‘l-yo‘riqni o‘tkazish
tartibi, Yo‘riqnoma.
2-ilova
16-DARS
MAVZU:
Fasadni bo‘yashga tayyorlash. So‘rilar,havozalar va kajavalarni
o‘rnatish.
REJALAR.
1.Hozirgi vaqitda stosionar hovazalarni ishlatilishi.
2.Hovazalarni qurilish vaqtida tayanch stoykalar shovun boyicha o‘rnatilishi.
3.Hovazalarning o‘natilish usullari.
3-ilova
ASOSIY ADABIYOTLAR
1. Shavkat Mirziyoev “Milliy taraqqiyot yo‘limizni qat’iyat bilan davom ettirib,
yangi bosqichga ko‘taramiz” Toshkent – “O‘zbekiston”-2018.
2. Shavkat Mirziyoev “Xalqimizning roziligi bizning faoliyatimizga berilgan eng
oliy bahodir” Toshkent – “O‘zbekiston”-2018.
3. Shavkat Mirziyoev “Erkin va farovon, demokratik O‘zbekiston davlatini
birgalikda barpo etamiz” Toshkent – “O‘zbekiston”-2016.
4. Qishloq qurilish texnologiyasi – X.I.Yusupov, A.M.Raximov, H.Hamidov –
Tashkent 2015 yil.
5. Bino va inshootlarni barpo etish texnologiyasi – N.Bozorboyev, X.I.Yusupov,
R.A.Norov – Tashkent 2015 yil.
6. Binolar va inshootlar konstruksiyalari – M.M.Vohidov – Tashkent 2013 yil.
7. Bino va inshootlar konstruksiyasi - N.I.Tuychiyev – Tashkent 2010 yil.
8. Muxandislik geodeziyasi – G‘.A.Artiqov, Sh.Sh.Tyxtamishev, O.A.Urokov –
Samarkand 2016 yil.
9. Qurilish konstruksiyalari – K.I.Ruziyev, A.A.Xujayev – Tashkent 2006 yil.
156
10. Qurilish jarayonlari texnologiyasi, qurilishni tashkil etish va rejalashtirish –
R.A.Norov – Tashkent 2019 yil.
11. Temir beton va tosh konstruksiyalari – A.A.Xujayev – S.J.Razzoqov –
Tashkent 2019 yil.
12. Qurilish ashyolari – E.Qosimov, Tashkent 2019 yil.
13. Qurilish montaj ishlari - V.A.Neelov – Tashkent “O‘qituvchi” 1989 yil.
14. Ishchenko I.I. G‘isht tosh va montaj ishlari texnologiyasi. Toshkent.
“O‘qituvchi” nashriyoti, 2010y.
MAVZUGA DOIR SAVOLLAR
4-ilova
1.Truba hovozalarning qanday o‘rnatilishini tushuntirib bering?
2.Hovozalarni o‘rnatishda nimalarga etibor berishimiz lozim?
5-ilova
« Bo‘yoqchilik»ishlari fanidan o‘quvchilarning bilimini baholash mezoni.
1
2
3
4
Olgan bilimlarini ishlab chiqarishda qo‘llay oladigan,
ushbu fanni boshqa fanlar bilan bog‘lay oladigan,
mustaqil ish va vazifalarini to‘liq bajaradigan va yangilik 5(a’lo) baho
kiritishga intilgan, har jihatdan boshqa o‘quvchilarga
o‘rnak bo‘ladigan
O‘quv ko‘rgazmali qurollardan foydalana oladigan,
olgan bilimlarini xalq xo‘jaligidagi o‘rnini to‘g‘ri 4(yaxshi) baho
tushungan, mustaqil fikrlay oladigan, olgan bilimlarini
tushuntirib bera oladigan
Darslarda 95% gacha qatnashgan, ma’ruza matnni 3(qoniqarli)
yozgan, o‘quv qurollari to‘liq bo‘lgan, adabiyotlardan
baho
foydalanishni bilgan
Ta’lim standartlarida belgilangan bilim va ko‘nikmalarni 2(qoniqarsiz)
55% dan kam o‘zlashtirgan o‘quvchilar
baho
Izoh: O‘quv dasturining mantiqan tugallangan bo‘limi bo‘yicha o‘quvchi albatta
baholanadi va natijasi o‘tish balidan (3 ball) past bo‘lganda qayta nazorat
belgilanadi.
157
O‘QUVCHILARNI BILIMINI BAXOLASH MEZONLARI.
1
2
3
4
Fasadni bo‘yashga tayyorlash to‘grisida, umumiy ma’lu motga ega
bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar, mexnatni muxofaza qilish,
texnika xavfsizligi qoidalari mavzu bo‘yicha
tasavvurga ega
“5”
bo‘lsa;
(a’lo)
-kasbiy
ko‘nikma
va
malakaviy
bilimga
ega
bo‘lsa
baho
hamda
mustaqil
fikrlay
olsa;
- Fasadni bo‘yashga tayyorlash bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini
mustaqil bajara olsa;
-,amaliy
jarayonni tashkil etsa va jarayonga mustaqil moslasha olsa.
-Fasadni bo‘yashga tayyorlash to‘g‘risidagiumumiy ma’lumotlarga
ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar, mexnatni muxofaza qilish,texnika
xavfsizligi qoidalari jarayonlarini shu mavzu bo‘yicha tasavurga ega
“4”
bo‘lsa;
(yaxs
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa hamda mustaqil
hi)
fikrlay
olsa;
baho
-Fasadni bo‘yashga tayyorlash bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini
mustaqil bajara olsa;
-amaliy jarayonni tashkil etsa va jrayonga mustaqil moslasha
olmasa.
-mavzu to‘g‘risidagi umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar asosida, mexnatni muxofaza
qilish, Fasadni bo‘yashga tayyorlash bo‘yicha tasavvurga ega
bo‘lsa;
“3”
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa hamda
(qoni
mustaqil fikrlay olmasa;
qarli)
- Fasadni bo‘yashga tayyorla bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini
baho
mustaqil bajara olmasa;
-amaliy jarayonni tashkil etsa va jrayonga mustaqil moslasha
olsa.
-mavzu bo‘yicha umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar asosida shu mavzu bo‘yicha “2”
tasavvurga ega bo‘lmasa;
(qoniqars
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsahamda mustaqil iz) baho
fikrlay olmasa;
- Fasadni bo‘yashga tayyorlash bo‘yicha o‘rgangan amaliy
ishlarini mustaqil bajara olmasa;amaliy jarayonni tashkil etmasa
va jrayongamustaqilmoslasha olmasa.
158
6-ilova
16.Mavzu: Fasadni bo‘yashga tayyorlash. So‘rilar,havozalar va
kajavalarni o‘rnatish.
Reja:
1.Hozirgi vaqitda stosionar hovazalarni ishlatilishi.
2.Hovazalarni qurilish vaqtida tayanch stoykalar shovun boyicha o‘rnatilishi.
3.Hovazalarning o‘natilish usullari.
Bo‘yoqchilik ishlari bino qurishda barcha ishlar kompleksiga yakun
yasaydi,ular qurilish ishlarining eng oxirida bajariladi. Bo‘yoqchilik ishlarining
davomiyligi,mehnat sarfi, tannarxi va sifati qurilayotgan binoning bo‘yoqchilik
ishlarini bajarish uchun texnik jixatdan qay darajada tayyorligiga bog‘liq
bo‘ladi.Binoning bo‘yoqchilik ishlarini bajarishga texnik jixatdan tayyorligi
bundan oldin bajarilgan qurilish-montaj ishlari holatiga hamda bajarilish sifatiga,
shuningdek binoni qurishda ishlatilgan detal’ va konstruksiyalarning sifati va
zavodda qay darajada tayyorlanganiga qarab aniqlanadi.Sanitariya-texnika va
elektromontaj ishlarini o‘z vaqtida sifatli qilib bajarish muhim ahamiyatga
egadir.Fasadni bo‘yashga topshirishdan oldin uning oldi qurilish chiqindilardan
yaxshilab tozalanadi va havozalar o‘rnatish uchunkamida 3 m kenglikdagi
maydoncha tekislab qo‘yiladi.Pardozlash ishlarini boshlashga qadar qurilish
maydonchalari tekislangan,yo‘llar va
kirish joylari qurilgan
bo‘lishi
lozim.Pardozlash ishlari ushbu ob’ekt uchun tasdiqlangan grafikda ko‘rsatilgan
muddatda boshlanishi darkor. Hovazalar ikki xil tipda: stosionar va ko‘chma
bo‘ladi.
40-rasm
159
Hovozalar po‘lat trubalardan yoki ayrim hollarda yog‘ochdan yasaladi. Truba
hovozalar juda qulay bo‘lib, ulardan fasadi har qanday shakl va
konfigurasiyadagi binolarni pardozlashda foydalansa bo‘ladi. Hovozalar
mustahkam, yaxshilab shibbalangan, gorizontal qilib tekislangan asos ustiga
o‘rnatiladi. Agar hovozalardan uzoq vaqt foydalanish mo‘ljallangan bo‘lsa,
aks holda yog‘in suvlari oqib ketishi uchun qo‘shimcha ariqchalar qilinadi, aks
holda yog‘in suvlari hovozalar ostidagi gruntni yuvib ketib, ularning
turg‘unligiga putur etkazishi mumkin.Hov-ozalar qurish vaqtida tayanch
stoykalar shovun bo‘yicha o‘rnatiladi.Hovozalarga tushadigan nagruzkalar
hisoblab belgilangan nagruzkalardan hisoblab belgilangan nagruzkadan ortib
ketmasligi lozim.
41-rasm
Masalan metal hovozalarning 1m2 yuziga 200 kg nagruzka tushishiga yo‘l
qo‘Bundan tashqari,hovozalarning barcha gorizontal elementlarini 130 kgk
nagruzkaga tekshirib chiqish lozim.Hovozalarga ko‘rsatilgan ortiq nagruzka
berish taqiqlanadi. Hovozalarning bir yarusudan ikkinchisiga o‘tish uchun ko‘pi
bilan 60 gradus qiyalikda Narvon qo‘yiladi.Narvonning yuqorigi uchlari
yaxshilab mahkamlanishi lozim.Hovozalar devorga oralatib, shaxmat tartibida
mahkamlanadi.Ular devorga bo‘ylamasiga har 6-10 m oralatib,balandlik bo‘ylab
esa har qaysi yarus kosinka bilan to‘g‘ri burchak ostida o‘zaro bog‘langan juft
chiviq totqilar bilan mahkamlab qo‘yiladi.Dekorativ pardozlash ishlarini
bajarish uchun bu oraliq 700mm olinadi. Hovozalar to‘shamalari yog‘och
shchitlardan tayyorlanadi.Hovozalarga chiqish va ulardan tushish uchun har 4050 m da zina kataklari quriladi,narvonlar turadigan joylarda hamma juft yarusda
to‘shama atrofi to‘siqlar bilan o‘raladi.
160
7-ilova
Yo‘riqli texnologik xarita
Kasb kodi-30730302 Pardozlovchi
O‘quv amaliyot nomi:Bo‘yoqchilik ishlari
Mavzu: Fasadni bo‘yashga tayyorlash. So‘rilar,havozalar va kajavalarni
o‘rnatish.
Maqsadi: O‘quvchilarni vatanparvar runida tarbiyalash va o‘tilgan mavzuni to‘liq
tushuntirish
№
Moslamalar
Bajariladig
asbob anjom
an ishlar
va xom
mazmuni
ashyolar
1
Fasadni
bo‘yashga
tayyorlash
ishlari
2
3
Bo‘yoq
ishlarini
bajarishda
turli
narvonlardan
foydalanish
ishlari
Eskizlar chizmalar va
rasmlar
Truba
havoza
Bajariladigan
ishlar tartibi
Fasadni
bo‘yashga
tayyorlash
ishlarini
bajarish tartibi
Bo‘yoq
ishlarini
bajarishda turli
narvonlardan
foydalanish
ishlarini
bajarish tartibi
Narvon
Bo‘yoq
Narvon
ishlarini
bajarishda
turli
narvonlardan
foydalanish
ishlari
Bo‘yoq
ishlarini
bajarishda turli
narvonlardan
foydalanish
ishlarini
bajarish tartibi
161
O‘quv mashg‘ulotining o‘qitish texnologiyasi № 17
Mavzu:Bo‘yalgan yuzalarni ta’mirlash ishlari.Bo‘yoq purkagicnlar. Bo‘yoq
ishlarini bajarishda mehnat gigienasi va xovfsizlik texnikasi qoidalariga rioya
qilish.
O‘quv mashg‘ulotining o‘qitish texnologiyasi modeli
Vaqt…6…soat
Ta’lim oluvchilar soni:_30__nafar
O‘quv mashgulotining shakli va
Amaliy:o‘quv amaliyoti
turi
O‘quv amaliyoti rejasi/tuzilishi
1.Xavfsizlik texnikasi to‘g‘risida ma’lumot.
2.Instruktaj o‘tkazish.
3.Bo‘yoq purkagicnlar to‘g‘risida
ma’lumot.4.Asboblar to‘g‘risida ma’lumot.
O‘quv mashg‘uloti maqsadi: O‘quvchilarda Bo‘yoq purkagicnlar. to‘g‘risida
ma’lumot berish va ularda mavzu mustahkamlash, ko‘nikma va malakalarini
shakllantirish.
O‘quv natijasi
Ushbu mavzuni o‘zlashtirish natijasida
o‘quvchida shakllanadigan bilim, ko‘nikma
yoki kompetensiyalar.
Pedogogikvazifalar:
O‘quv faoliyat natijalari:
1.Xavfsizlik texnikasi bilan
1.Xavfsizlik texnikasini aytib beradi;
tanishtirish;
2.Instruktajni tushunib gapirib beradi;
2.Instruktaj o‘tkazishni
3.Asbob va moslamalar chizmalarini chizib
tushuntushuntirish;
takrorlab ko‘rsatadi;
3.Asbob va moslamalarni
4. Bo‘yoq purkagicnlar yo‘riqnoma asosida
ko‘rsatish
bajaradilar;
4. Bo‘yoq purkagicnlar to‘g‘risida 5. Bo‘yoq purkagicnlarni mustaqil
yo‘riqnoma berish;
bajaradilar;
5. Bo‘yoq purkagicnlarni yoritib
6.Mashqlarni bajarganda xatolar ustida
berish;
ishlaydilar.
6.Asboblarni ishlatishda yo‘l
qo‘yilgan xatolarni ko‘rsatish.
O‘qitish usullari
Ko‘rsatish, yo‘riqnoma berish. Amaliyot
O‘qitish vositalari
Yo‘riqli texnologik xarita, kerakli jihoz va
asboblar, ko‘rgazmali qurollar, slaydlar,
plakatlar va boshqalar.
O‘quv faoliyatini tashkil etish
Guruhli.
shakli
O‘qitish sharoiti
Jihozlangan - Qurilish ustaxonasi.
O‘ayta aloqaning usul va vositalari Nazorat, bajarilgan ishlarni tekshirish,
og‘zaki savol-javob, xisobot va boshqalar.
162
bos
qichlari
va vaqti
1-bosqich.
O‘quv
mashg‘ulo
tga kirish
15daqiqa
O‘QUV MASHG‘ULOTINING TEXNOLOGIK XARITASI
Faoliyat mazmuni
O‘qituvchi Ish
Ta’lim oluvchi
Tashkiliy qism:
1.Ta’lim oluvchilarning davomatini tekshiradi;
2.Ta’lim oluvchilarning mashg‘ulotga
tayyorgarligini nazorat qiladi;
3.Amaliy mashg‘ulot nomi, rejasi, maqsad va
kutilayotgan natijalar bilan tanishtiradi;
4.Xavfsizlik texnikasi qoidalariga amal qilishni
eslatadi.
Kirish yo‘riqnomasi. O‘quvchilar bilimini
faollashtirish:
1.Tezkor-so‘rov savol-javob, aqliy xujum orqali
bilimlarni faollashtiradi.
Yangi o‘quv material bayoni:
2.O‘quv amaliyoti mavzusi bo‘yicha umumiy
ma’lumot beradi, ish jarayonini tushuntiradi:
2-bosqich Joriy yo‘riqnoma. Yangi o‘quv material bo‘yicha
asosiy
amaliy mashq bajarish.
200daqiqa 3.Ta’lim oluvchilarni ish joylariga taqsimlab
amaliy ish yuzasidan yo‘riqnomali texnologik
xarita(ilova) hamda mustaqil ish bajarish uchun
xom-ashyo tarqatadi va ko‘rsatmalar beradi.
4.Mustaqil ishlarni bajarilishini maqsadli
aylanish vaqtida nazorat qiladi va ish jarayonida
o‘quvchilar tomonidan qo‘yilgan xatolarni
ko‘rsatadi. Yakuniy yo‘riqnoma.
5.Mashg‘ulot tugaganidan so‘ng ish joylarini
talab darajasiga keltiradi. Tayyorlangan
mahsulotni qabul qiladi.
Yakunlash:
1.O‘quvchilarni amaliy mashg‘ulot bo‘yicha
3-bosqich baxolarini e’lon qiladi(ilova);
Yakuniy
2.Kelgusi kasbiy faoliyatida, amaliyotda bajargan
25daqiqa ishlarining axamiyati muhimligiga o‘quvchilar
e’tiborini qaratadi;
3.Kelgusi mashg‘ulot mavzusi bilan tanishtirib
uyiga vazifa beradi(ilova).
163
Mashg‘ulotga
tayyorgar lik
ko‘radilar. Amaliyotga
xavfsizlik
texnikasi,sanitariya va
gigiyena talablariga
rioya qilgan xolda
maxsus kiyimda
keladi. Xavfsizlik
texnikasi jur naliga
imzo qo‘yadilar.
Tinglaydilar.
Savolga javob
beradilar. Tinglaydilar,
chizadilar, yozib
oladilar.Ta’lim
oluvchilar o‘z ish
joylariga turadilar.
Mashg‘ulot raxbari
ko‘r satmalari va
yo‘riqli tex nologik
xaritaga rioya qilgan
xolda bajaradilar.
Xatolarni
to‘g‘irlaydilar.
Foydalangan jixozlarni
mashg‘ulot raxbariga
topshiradilar.
Ish joyini tozalaydilar.
Tinglaydilar.
Topshiriqni yozib
oladilar.
1-ilova
TAYANCH IBORALAR:
Mehnat muhofazasi, Tibbiy ko‘rik, Navbatdan tashqari yo‘l-yo‘riqni o‘tkazish
tartibi, Yo‘riqnoma.
2-ilova
17-DARS
MAVZU:
Bo‘yalgan yuzalarni ta’mirlash ishlari.Bo‘yoq purkagicnlar. Bo‘yoq
ishlarini bajarishda mehnat gigienasi va xovfsizlik texnikasi
qoidalariga rioya qilish.Bo‘yalgan yuzalarni qayta ta’mirlash ishlari.
REJALAR
1. 1. Bo‘yoq purkagicnlardan to‘g‘ri foydalanish.
2. SO-6A bo‘yoq purkagichdan foydalanish.
3. SO-19A bo‘yoq purkagichdan foydalanish.
3-ilova
ASOSIY ADABIYOTLAR
1. Shavkat Mirziyoev “Milliy taraqqiyot yo‘limizni qat’iyat bilan davom ettirib,
yangi bosqichga ko‘taramiz” Toshkent – “O‘zbekiston”-2018.
2. Shavkat Mirziyoev “Xalqimizning roziligi bizning faoliyatimizga berilgan eng
oliy bahodir” Toshkent – “O‘zbekiston”-2018.
3. Shavkat Mirziyoev “Erkin va farovon, demokratik O‘zbekiston davlatini
birgalikda barpo etamiz” Toshkent – “O‘zbekiston”-2016.
4. Qishloq qurilish texnologiyasi – X.I.Yusupov, A.M.Raximov, H.Hamidov –
Tashkent 2015 yil.
5. Bino va inshootlarni barpo etish texnologiyasi – N.Bozorboyev, X.I.Yusupov,
R.A.Norov – Tashkent 2015 yil.
6. Binolar va inshootlar konstruksiyalari – M.M.Vohidov – Tashkent 2013 yil.
7. Bino va inshootlar konstruksiyasi - N.I.Tuychiyev – Tashkent 2010 yil.
8. Muxandislik geodeziyasi – G‘.A.Artiqov, Sh.Sh.Tyxtamishev, O.A.Urokov –
Samarkand 2016 yil.
9. Qurilish konstruksiyalari – K.I.Ruziyev, A.A.Xujayev – Tashkent 2006 yil.
164
10. Qurilish jarayonlari texnologiyasi, qurilishni tashkil etish va rejalashtirish –
R.A.Norov – Tashkent 2019 yil.
11. Temir beton va tosh konstruksiyalari – A.A.Xujayev – S.J.Razzoqov –
Tashkent 2019 yil.
12. Qurilish ashyolari – E.Qosimov, Tashkent 2019 yil.
13. Qurilish montaj ishlari - V.A.Neelov – Tashkent “O‘qituvchi” 1989 yil.
14. Ishchenko I.I. G‘isht tosh va montaj ishlari texnologiyasi. Toshkent.
“O‘qituvchi” nashriyoti, 2010y.
MAVZUGA DOIR SAVOLLAR
4-ilova
1. Dastaki pnevmatik bo‘yoq purkagichlardan qanday foydalaniladi?
2.Purkagichlardan foydalanishda sanitariya-gigienaga rioya qilish qoidalarini
tushuntirib bering?
3. Boyoq purkagich qanday hollarda normal ishlaydi?
5-ilova
« Bo‘yoqchilik»ishlari fanidan o‘quvchilarning bilimini baholash mezoni.
1
Olgan bilimlarini ishlab chiqarishda qo‘llay oladigan,
ushbu fanni boshqa fanlar bilan bog‘lay oladigan,
mustaqil ish va vazifalarini to‘liq bajaradigan va yangilik 5(a’lo) baho
kiritishga intilgan, har jihatdan boshqa o‘quvchilarga
o‘rnak bo‘ladigan
2
O‘quv ko‘rgazmali qurollardan foydalana oladigan,
olgan bilimlarini xalq xo‘jaligidagi o‘rnini to‘g‘ri 4(yaxshi) baho
tushungan, mustaqil fikrlay oladigan, olgan bilimlarini
tushuntirib bera oladigan
3
Darslarda 95% gacha qatnashgan, ma’ruza matnni 3(qoniqarli)
yozgan, o‘quv qurollari to‘liq bo‘lgan, adabiyotlardan
baho
foydalanishni bilgan
4
Ta’lim standartlarida belgilangan bilim va ko‘nikmalarni 2(qoniqarsiz)
55% dan kam o‘zlashtirgan o‘quvchilar
baho
Izoh: O‘quv dasturining mantiqan tugallangan bo‘limi bo‘yicha o‘quvchi albatta
baholanadi va natijasi o‘tish balidan (3 ball) past bo‘lganda qayta nazorat
belgilanadi.
165
O‘QUVCHILARNI BILIMINI BAXOLASH MEZONLARI.
1
2
3
4
- Bo‘yoq purkagicnlar to‘grisida, umumiy ma’lumotga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar, mexnatni muxofaza qilish,
texnika xavfsizligi qoidalari mavzu bo‘yicha
tasavvurga ega
bo‘lsa;
“5”
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa
(a’lo)
hamda mustaqil fikrlay olsa;
baho
- Bo‘yoq purkagicnlar bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini mustaqil
bajara olsa;
-,amaliy jarayonni
tashkil etsa va jarayonga mustaqil moslasha olsa.
-Bo‘yoq purkagicnlar tayyorlash to‘g‘risidagi umumiy
ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar, mexnatni muxofaza qilish,texnika
xavfsizligi qoidalari jarayonlarini shu mavzu bo‘yicha tasavurga ega
“4”
bo‘lsa;
(yaxs
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa hamda mustaqil
hi)
fikrlay olsa;
baho
- Bo‘yoq purkagicnlar bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini mustaqil
bajara olsa;
-amaliy jarayonni tashkil etsa va jrayonga mustaqil moslasha
olmasa.
-mavzu to‘g‘risidagi umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar asosida, mexnatni muxofaza
qilish, Bo‘yoq purkagicnlar bo‘yicha tasavvurga ega bo‘lsa;
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa hamda
“3”
mustaqil fikrlay olmasa;
(qoni
- Bo‘yoq purkagicnlar bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini
qarli)
mustaqil bajara
olmasa;
baho
-amaliy jarayonni tashkil etsa va jrayonga mustaqil moslasha
olsa.
-mavzu bo‘yicha umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar asosida shu mavzu bo‘yicha
“2”
tasavvurga ega bo‘lmasa;
(qoniqars
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsahamda mustaqil iz) baho
fikrlay olmasa;
- Bo‘yoq purkagicnlar bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini
mustaqil bajara olmasa;amaliy jarayonni tashkil etmasa va
jrayongamustaqilmoslasha olmasa.
166
6-ilova
17.Mavzu:Bo‘yalgan yuzalarni ta’mirlash ishlari. Bo‘yoq purkagicnlar.
Bo‘yoq ishlarini bajarishda mehnat gigienasi va xovfsizlik texnikasi
qoidalariga rioya qilish.Bo‘yalgan yuzalarni ta’mirlash ishlari.
Reja:
1.Tamirlash ishlarida hosil bo‘ladigan nuqsonlar.
2.Bo‘yoq purkagicnlardan to‘g‘ri foydalanish.
3.SO-6A bo‘yoq purkagichdan foydalanish.
Agar bo‘yashdan oldin devor ayrim qisimlari suvalgan yoki tozalangan
bo‘lsa,unda ikki xil sirt hosil bo‘ladi.Yuzalarni bir xilligini ta’mirlash uchun eski
bo‘yoq qatlami dastlab qum sochuvchi apparat,so‘ngra metal cho‘tka yordamida
olib tashlanadi.Xomaki qatlam bo‘yoq purkagich yoki mo‘yqalam yordamida
berilsa,surkama qatlam esa rezina kurak yordamida beriladi.Surkama PXV
qatlamining yorilishini oldini olish uchun uning qalinligi 0,5 mm dan ortmasligi
lozim.Aks holda surkama qatlam 0,5 mm dan bir necha qavat qilib beriladi.
Forsunkalar bo‘yash mashinalari, agregatlari va ustanovkalarining detail bo‘lib,
ular bo‘yoqchilik udochkalariga maxkamlanadi. Forsunkalar vkladishli va
vkladishsiz bo‘lishi mumkin. Vkladishsiz forsunkadan bo‘yovchi tarkib bosim
ostida bo‘ladi. Shu sababli undan kanfigurasiyasi murakkab bo‘lgan yuzalarni
pardozlashda foydalaniladi.Dastaki pnevmatik bo‘yoq purkagichlar bo‘yovchi
tarkib va siqilgan havo purkash kallagiga keltiriladi.Purkash kallagining
konstruksiyaga qarab bo‘yoq mash’alining shakli o‘zgaradi.SO-6A bo‘yoq
purkagichi boshqa pukagichlardan mash’ali nozik rostlanishi bilan farq
qiladi.Bunda siqilgan havo bosim ostida pukagichga nippel’ orqali keladi.Mashina
komplektiga soplolar to‘plami hamda teshiklarning diametric turlicha bo‘lgan
kallaklar kiradi.SO-19A bo‘yoq purkagichi radiatorlar va mayda detalli
pedmetlarni boyashda, shuningdek al’frey ishlarida foydalaniladi. Boyoq
purkagich siqilgan havoni kam sarflagan holda normal ishlaydi.
167
42-rasm
Bo‘yashdan oldin jumrak ochiladi va krujka bo‘yovchi tarkib bilan
to‘ldiriladi.Keyin purkagichga siqilgan havo beriladi.Uning miqdori jumrak bilan
rostlab turiladi.Bo‘yovchi tarkib hosil bo‘lgan siyraklanish hisobiga material
uzatish trubkasi bo‘ylab harakatlanadi va siqilgan havo oqimiga tushib, yuzaga
purkaladi.Suvli tarkib bilan bo‘yashda krujka-purkagichning ish unimi 600 m2
/soatgacha,moyli bo‘yoq bilan bo‘yashda esa 70 m2 /soat.Bo‘yoq haydash
baqlarining hamda bo‘yoq purkagichlarining asosiy nuqsonlari va ularni bartaraf
qilish usullarini purkagich orqali o‘rganib olamiz.Kompressorlar pardozlash
mashinalarini siqilgan havo bilan ta’minlaydi. Bo‘yash ishlarini bajarishda,odatda
ko‘chma SO-2A,SO-7A,O-39A vaSO-62A kompessorlari,shuningdek ko‘tarib
yuriladigan KM-70 va SO-45A kompessorlari ishlatiladi.Kompessorga uni
ko‘chirib yurish uchun g‘ildiraklar va dasta qilingan.Kompessor flanesli bir fazali
o‘zgaruvchan to‘k elektr dvigatelidan harakatga keladi.Elektr dvigatel valiga
ekssentrik ravishda shatun maxkamlangan.Harakat diyametri 120 mm li
diafragmdan uzatiladi. Diafragmaning tebranishlari natijasida havo so‘riladi va
haydaladi. Kompessor kallagiga saqlash qlapani o‘rnatilgan.
168
43-rasm
Boyoqchilik ishlarini bajarishda sanitariya-gigiyenaga qoidalariga rioya qilgan
holda ish bajarishlari lozim.Ishni bajarishda qo‘lqop,maska,ko‘zoynak kiyib
ishlash tavsiya etiladi.Havfsizlik texnikasi qoidalari. Bo‘yoqchilik tarixi.
Bo‘yoqchilik ish joyini tashkil etish va bo‘yoqchilikda ishlatiladigan moslamalar,
ularning vazifalari. O‘quv ustaxonasi bilan tanishtirish. Ish joylarini taqsimlash,
ustahonadagi tartib qoidalar to‘g‘risida ma’lumot berish. Mexnat madaniyati,
maxsulot sifati, mexnatni ilmiy tashkil etish va unumdorligini tushintirish. O‘quv
ustahonalarida tehnika elektr va yong‘in havfszlik qoidalarini o‘rgatish.
Shikastlanish sabablari. Shikast turlari. Shikastlanishdan saqlanish. Yong‘in
havfsizligi qoidalari. Yong‘in chiqish sabablari. Elektr isitgich va elektr
asboblardan foydalanish. Birinchi yong‘in o‘chirish uskunalaridan foydalanish
tartibi. O‘t o‘chirish moslamalari va kranlarni tuzilishini o‘rgatish. O‘quvchilarni
yong‘in chiqqanda binodan chiqish yo‘llari bilan tanishtirish. Sanitariya va gigiena
qoidalariga amal qilishni o‘rgatish, ish joylariga va kiyinish talablarini bildirish.
Bo‘yoqchlik tarixi, uning rivojlanish bosqichlari to‘g‘risida ma’lumot berish.
Bo‘yoqchlik ish joyini tashkil qilish.
169
7-ilova
Yo‘riqli texnologik xarita
Kasb kodi-30730302 Pardozlovchi
O‘quv amaliyot nomi:Bo‘yoqchilik ishlari
Mavzu: Bo‘yoq purkagicnlar. Bo‘yoq ishlarini bajarishda mehnat gigienasi va
xovfsizlik texnikasi qoidalariga rioya qilish.
Maqsadi: O‘quvchilarni vatanparvar runida tarbiyalash va o‘tilgan mavzuni to‘liq
tushuntirish
Moslamalar
Bajariladig
asbob anjom
Eskizlar chizmalar va
№
an ishlar
va xom
rasmlar
Bajariladigan
mazmuni
ashyolar
ishlar tartibi
Boyoq
Bo‘yoq
purkash
purkash
ishlarini
aparati
Boyoq
bajarish tartibi
purkagich
1
ishlarini
bajarish
2
Purkash
yordamida
bo‘yash
ishlarini
bajarish
Purkash
yordamida
bo‘yash
ishlarinibajaris
h tartibi
Boyoq
purkash
aparati
Qo‘lqop
3
Bo‘yoqchilik
ishlarida
sanitariya
gigienaga
rioya qilish
Bo‘yoqchilik
ishlarida
sanitariya
gigienaga
rioya qilish
tartibi
170
Bo‘yoqni
tayyorlash
Bo‘yoqni
baklarga solish
Bo‘yoq
purkagichlarda
foydalanish
Bo‘yoqni pukagichni
haydab berishga
mo‘ljallash
171
Bo‘yoqni pyrkagichlar bilan amalga
oshirish
O‘quv mashg‘ulotining o‘qitish texnologiyasi № 18
Mavzu:Yog‘ocn pollarni bo‘yash ucnun tayyorlash. Maxsus pol bo‘yoqlari
bilan pollarni bo‘yash.
O‘quv mashg‘ulotining o‘qitish texnologiyasi modeli
Vaqt…6…soat
Ta’lim oluvchilar soni:_30__nafar
O‘quv mashgulotining shakli va turi Amaliy:o‘quv amaliyoti
O‘quv amaliyoti rejasi/tuzilishi
1.Xavfsizlik texnikasi to‘g‘risida
ma’lumot.
2.Instruktaj o‘tkazish.
3. Yog‘ocn pollarni bo‘yash ucnun
tayyorlash to‘g‘risida ma’lumot.
4.Asboblar to‘g‘risida ma’lumot.
O‘quv mashg‘uloti maqsadi: O‘quvchilarda Yog‘ocn pollarni bo‘yash ucnun
tayyorlash to‘g‘risida ma’lumot berish va ularda mavzu mustahkamlash,
ko‘nikma va malakalarini shakllantirish.
O‘quv natijasi
Ushbu mavzuni o‘zlashtirish natijasida
o‘quvchida
shakllanadigan
bilim,
ko‘nikma yoki kompetensiyalar.
Pedogogikvazifalar:
O‘quv faoliyat natijalari:
1.Xavfsizlik texnikasi bilan
1.Xavfsizlik texnikasini aytib beradi;
tanishtirish;
2.Instruktajni tushunib gapirib beradi;
2.Instruktaj o‘tkazishni
3.Asbob va moslamalar chizmalarini
tushuntushuntirish;
chizib takrorlab ko‘rsatadi;
3.Asbob va moslamalarni ko‘rsatish 4. Yog‘ocn pollarni bo‘yash ucnun
4. Yog‘ocn pollarni bo‘yash ucnun tayyorlashni yo‘riqnoma asosida
tayyorlash to‘g‘risida yo‘riqnoma
bajaradilar;
berish;
5. Yog‘ocn pollarni bo‘yash ucnun
5. Yog‘ocn pollarni bo‘yash ucnun tayyorlashni mustaqil bajaradilar;
tayyorlashni yoritib berish;
6.Mashqlarni bajarganda xatolar ustida
6.Asboblarni ishlatishda yo‘l
ishlaydilar.
qo‘yilgan xatolarni ko‘rsatish.
O‘qitish usullari
Ko‘rsatish, yo‘riqnoma berish. Amaliyot
O‘qitish vositalari
Yo‘riqli texnologik xarita, kerakli jihoz
va asboblar, ko‘rgazmali qurollar,
slaydlar, plakatlar va boshqalar.
O‘quv faoliyatini tashkil etish shakli Guruhli.
O‘qitish sharoiti
Jihozlangan - Qurilish ustaxonasi.
O‘ayta aloqaning usul va vositalari
Nazorat, bajarilgan ishlarni tekshirish,
og‘zaki savol-javob, xisobot va
boshqalar.
172
bos
qichlari
va vaqti
1-bosqich.
O‘quv
mashg‘ulo
tga kirish
15daqiqa
O‘QUV MASHG‘ULOTINING TEXNOLOGIK XARITASI
Faoliyat mazmuni
O‘qituvchi Ish
Ta’lim oluvchi
Tashkiliy qism:
1.Ta’lim oluvchilarning davomatini tekshiradi;
2.Ta’lim oluvchilarning mashg‘ulotga
tayyorgarligini nazorat qiladi;
3.Amaliy mashg‘ulot nomi, rejasi, maqsad va
kutilayotgan natijalar bilan tanishtiradi;
4.Xavfsizlik texnikasi qoidalariga amal qilishni
eslatadi.
Kirish yo‘riqnomasi. O‘quvchilar bilimini
faollashtirish:
1.Tezkor-so‘rov savol-javob, aqliy xujum orqali
bilimlarni faollashtiradi.
Yangi o‘quv material bayoni:
2.O‘quv amaliyoti mavzusi bo‘yicha umumiy
ma’lumot beradi, ish jarayonini tushuntiradi:
2-bosqich Joriy yo‘riqnoma. Yangi o‘quv material bo‘yicha
asosiy
amaliy mashq bajarish.
200daqiqa 3.Ta’lim oluvchilarni ish joylariga taqsimlab
amaliy ish yuzasidan yo‘riqnomali texnologik
xarita(ilova) hamda mustaqil ish bajarish uchun
xom-ashyo tarqatadi va ko‘rsatmalar beradi.
4.Mustaqil ishlarni bajarilishini maqsadli
aylanish vaqtida nazorat qiladi va ish jarayonida
o‘quvchilar tomonidan qo‘yilgan xatolarni
ko‘rsatadi. Yakuniy yo‘riqnoma.
5.Mashg‘ulot tugaganidan so‘ng ish joylarini
talab darajasiga keltiradi. Tayyorlangan
mahsulotni qabul qiladi.
Yakunlash:
1.O‘quvchilarni amaliy mashg‘ulot bo‘yicha
3-bosqich baxolarini e’lon qiladi(ilova);
Yakuniy
2.Kelgusi kasbiy faoliyatida, amaliyotda bajargan
25daqiqa ishlarining axamiyati muhimligiga o‘quvchilar
e’tiborini qaratadi;
3.Kelgusi mashg‘ulot mavzusi bilan tanishtirib
uyiga vazifa beradi(ilova).
\
173
Mashg‘ulotga tayyorgar
lik ko‘radilar.
Amaliyotga xavfsizlik
texnikasi,sanitariya va
gigiyena talablariga rioya
qilgan xolda maxsus
kiyimda keladi.
Xavfsizlik texnikasi jur
naliga imzo qo‘yadilar.
Tinglaydilar.
Savolga javob beradilar.
Tinglaydilar, chizadilar,
yozib oladilar.
Ta’lim oluvchilar o‘z ish
joylariga turadilar.
Mashg‘ulot raxbari ko‘r
satmalari va yo‘riqli tex
nologik xaritaga rioya
qilgan xolda bajaradilar.
Xatolarni to‘g‘irlaydilar.
Foydalangan jixozlarni
mashg‘ulot raxbariga
topshiradilar.
Ish joyini tozalaydilar.
Tinglaydilar.
Topshiriqni yozib
oladilar.
1-ilova
TAYANCH IBORALAR:
Mehnat muhofazasi, Tibbiy ko‘rik, Navbatdan tashqari yo‘l-yo‘riqni o‘tkazish
tartibi, Yo‘riqnoma.
2-ilova
18-DARS
MAVZU:
Yog‘ocn pollarni bo‘yash ucnun
bo‘yoqlari bilan pollarni bo‘yash.
tayyorlash.
Maxsus
pol
REJALAR1.
1.Amaliyot
vaqtida tehnika hovfsizligi
qoidalarini o‘rganish.
2.To‘shama qatlamning gorizantaligini yoki loyiha bo‘yicha qiyaligini
Tekshirish uchun foydalaniladigan
asboblar.
3-ilova
ASOSIY ADABIYOTLAR
1. Shavkat Mirziyoev “Milliy taraqqiyot yo‘limizni qat’iyat bilan davom ettirib,
yangi bosqichga ko‘taramiz” Toshkent – “O‘zbekiston”-2018.
2. Shavkat Mirziyoev “Xalqimizning roziligi bizning faoliyatimizga berilgan eng
oliy bahodir” Toshkent – “O‘zbekiston”-2018.
3. Shavkat Mirziyoev “Erkin va farovon, demokratik O‘zbekiston davlatini
birgalikda barpo etamiz” Toshkent – “O‘zbekiston”-2016.
4. Qishloq qurilish texnologiyasi – X.I.Yusupov, A.M.Raximov, H.Hamidov –
Tashkent 2015 yil.
5. Bino va inshootlarni barpo etish texnologiyasi – N.Bozorboyev, X.I.Yusupov,
R.A.Norov – Tashkent 2015 yil.
6. Binolar va inshootlar konstruksiyalari – M.M.Vohidov – Tashkent 2013 yil.
7. Bino va inshootlar konstruksiyasi - N.I.Tuychiyev – Tashkent 2010 yil.
8. Muxandislik geodeziyasi – G‘.A.Artiqov, Sh.Sh.Tyxtamishev, O.A.Urokov –
Samarkand 2016 yil.
9. Qurilish konstruksiyalari – K.I.Ruziyev, A.A.Xujayev – Tashkent 2006 yil.
174
10. Qurilish jarayonlari texnologiyasi, qurilishni tashkil etish va rejalashtirish –
R.A.Norov – Tashkent 2019 yil.
11. Temir beton va tosh konstruksiyalari – A.A.Xujayev – S.J.Razzoqov –
Tashkent 2019 yil.
12. Qurilish ashyolari – E.Qosimov, Tashkent 2019 yil.
13. Qurilish montaj ishlari - V.A.Neelov – Tashkent “O‘qituvchi” 1989 yil.
14. Ishchenko I.I. G‘isht tosh va montaj ishlari texnologiyasi. Toshkent.
“O‘qituvchi” nashriyoti, 2010y.
MAVZUGA DOIR SAVOLLAR
1.Tahtadan va yog‘och qirindili plitalardan yasalgan
bo‘yashda qanday mahsus qurilmalardan foydalaniladi.?
4-ilova
pol devorlarini
2.Gidroizolyatsiyaning polga nisbatan vazifasi nimalardan iborat.?
5-ilova
« Bo‘yoqchilik»ishlari fanidan o‘quvchilarning bilimini baholash mezoni.
1
2
3
4
Olgan bilimlarini ishlab chiqarishda qo‘llay oladigan,
ushbu fanni boshqa fanlar bilan bog‘lay oladigan,
mustaqil ish va vazifalarini to‘liq bajaradigan va yangilik 5(a’lo) baho
kiritishga intilgan, har jihatdan boshqa o‘quvchilarga
o‘rnak bo‘ladigan
O‘quv ko‘rgazmali qurollardan foydalana oladigan,
olgan bilimlarini xalq xo‘jaligidagi o‘rnini to‘g‘ri 4(yaxshi) baho
tushungan, mustaqil fikrlay oladigan, olgan bilimlarini
tushuntirib bera oladigan
Darslarda 95% gacha qatnashgan, ma’ruza matnni 3(qoniqarli)
yozgan, o‘quv qurollari to‘liq bo‘lgan, adabiyotlardan
baho
foydalanishni bilgan
Ta’lim standartlarida belgilangan bilim va ko‘nikmalarni 2(qoniqarsiz)
55% dan kam o‘zlashtirgan o‘quvchilar
baho
Izoh: O‘quv dasturining mantiqan tugallangan bo‘limi bo‘yicha o‘quvchi albatta
baholanadi va natijasi o‘tish balidan (3 ball) past bo‘lganda qayta nazorat
belgilanadi.
175
O‘QUVCHILARNI BILIMINI BAXOLASH MEZONLARI.
1
2
3
4
- Yog‘ocn pollarni bo‘yash ucnun tayyorlash to‘grisida, umumiy
ma’lu motga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar, mexnatni muxofaza qilish,
texnika xavfsizligi qoidalari mavzu bo‘yicha
tasavvurga ega
“5”
bo‘lsa;
(a’lo)
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa
baho
hamda mustaqil fikrlay olsa;
- Yog‘ocn pollarni bo‘yash ucnun tayyorlash bo‘yicha o‘rgangan
amaliy ishlarini mustaqil bajara olsa;
-,amaliy jarayonni tashkil etsa va jarayonga mustaqil moslasha olsa.
- Yog‘ocn pollarni bo‘yash ucnun tayyorlash ucnun tayyorlash
to‘g‘risidagi umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy
innovatsion
loyihalar, mexnatni
muxofaza
qilish,texnika xavfsizligi qoidalari jarayonlarini shu mavzu bo‘yicha
“4”
tasavurga
ega
bo‘lsa;
(yaxs
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa hamda mustaqil
hi)
fikrlay
olsa;
baho
- Yog‘ocn pollarni bo‘yash ucnun tayyorlash bo‘yicha o‘rgangan
amaliy ishlarini mustaqil bajara olsa;
-amaliy jarayonni tashkil etsa va jrayonga mustaqil moslasha
olmasa.
-mavzu to‘g‘risidagi umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar asosida, mexnatni muxofaza
qilish, Yog‘ocn pollarni bo‘yash ucnun tayyorlash bo‘yicha
tasavvurga ega bo‘lsa;
“3”
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa hamda
(qoni
mustaqil fikrlay olmasa;
qarli)
- Yog‘ocn pollarni bo‘yash ucnun tayyorlash
baho
bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini mustaqil bajara
olmasa;
-amaliy jarayonni tashkil etsa va jrayonga mustaqil moslasha
olsa.
-mavzu bo‘yicha umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar asosida shu mavzu bo‘yicha “2”
tasavvurga ega bo‘lmasa;
(qoniqars
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsahamda mustaqil iz) baho
fikrlay olmasa;
- Yog‘ocn pollarni bo‘yash ucnun tayyorlash
bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini mustaqil bajara
olmasa;amaliy
jarayonni
tashkil
etmasa
va
jrayongamustaqilmoslasha olmasa.
176
6-ilova
18.Mavzu: Yog‘och pollarni bo‘yash ucnun tayyorlash. Maxsus pol
bo‘yoqlari bilan pollarni bo‘yash.
Reja:
1.Amaliyot vaqtida tehnika hovfsizligi qoidalarini o‘rganish.
2.To‘shama qatlamning gorizantaligini yoki loyiha bo‘yicha qiyaligini
tekshirish uchun foydalaniladigan asboblar.
Pollarni qoplash paytida turli qoplam materiallari qorishmalar yoki
mastikalar yordamida qoplanadi.Shunga bog‘liq ravishda pol ucnun asos
tayyorlash sifatida turli talablar qo‘yiladi to‘shama qatlamning gorizantalligini
yoki loiha bo‘yicha qiyaligini tekshirish uchun 2mli kontrol reyka va
qurilish shaytonidan foydalaniladi. Qiyalikni tekshirish qulay bo‘lishi uchun
andaza reyka qo‘llaniladi.Tahtadan va yogoch qirindili plitalardan yasalgan
po‘llar devorlarni bo‘yashda lshlatiladigan moyli bo‘oqlar bilan bir necha
qatlam qilib bo‘yaladi.
44-rasm
Pollar cho‘tkalar, valiklar pnevmatik dddastak bo‘oq purkagichlar va mahsus
qurilma bilan bo‘yaladi.Valik bilan bo‘yaladigan yuzaga ikki marta
177
yurgizilganda yuza yachshi bo‘ladi, valik bilan bir ishchi bir kunda 350m2
polni bo‘yay oladi , parket pollarga odatda, laklar qoplanadi. Lak 24 soat
ichida ishlatilib yuborishga etadigan miqdorida tayyorlanadi aks holda
quyuqlashib qoladi va uni pol yuzasiga surkash qiyinlashadi.Lak cho‘tka
yordamida tompon qilib yog‘och g‘avaklarga kiritiladi.Lak qatlami qotganidan
keyin birinchi qoplamdan yog‘ochning ko‘tarilib qolgan ayrim tolalari olib
tashlanadi.Yog‘och
buyumlarimizni maqsad tarkibini mustahkamlash
yog‘ochga zarur rang berish undagi nuqsonlarni yo‘qotish noo‘rin tanlangan
yoki mos tushmagan ranglarni qoplab yuborish arzon narhli darachitdan
tayyorlangan
45-rasm
buyumlarga
qimatbacho daracht ko‘rinishini berish.Bunday
bo‘oqlarni
tayyorlash uchun 10-16 c dan ortiq bo‘lmagan suvni 60-80c haroratgacha
ishlatiladi va zarur miqdorda rang beruvchi bo‘yoq qo‘shib tola erigunga
qadar aralashtiriladi.Tingan suyuqlikni sekinlik bilan ishchi idishimizga quyib
olamiz.Sintetik bo‘yoq aralashmasini bir tekis chiqishi va bo‘yoq rangi tiniq
chiqishi uchun nashatir spirt qo‘shamiz. Bu eritmalarimizni mo‘yqalam
momiq yoki yumshoq latta shimdirilib
sirtiga beriladi yoki pistolet
sachratgich yordamida yog‘och tola yo‘nalishi bo‘yab sochiladi.
178
46-rasm
179
7-ilova
Yo‘riqli texnologik xarita
Kasb kodi-30730302 Pardozlovchi
O‘quv amaliyot nomi:Bo‘yoqchilik ishlari
Mavzu: Yog‘och pollarni bo‘yash ucnun tayyorlash. Maxsus pol bo‘yoqlari
bilan pollarni bo‘yash.
Maqsadi: O‘quvchilarni vatanparvar runida tarbiyalash va o‘tilgan mavzuni to‘liq
tushuntirish
№
Moslamalar
Bajariladig
asbob anjom
an ishlar
va xom
mazmuni
ashyolar
1
Yog‘och
pollarni
bo‘yash
ucnun
tayyorlash
ishlari
2
3
Maxsus pol
bo‘yoqlari
bilan
pollarni
bo‘yash
ishlarini
bajarish
Pol
yuzalarini
zamaskalash
ishlarini
bajarish
Eskizlar chizmalar va
rasmlar
boyoq
Bajariladigan
ishlar tartibi
Yog‘och
pollarni
bo‘yash
ucnun
tayyorlash
ishlarini
bajarish tartibi
Maxsus pol
bo‘yoqlari
bilan pollarni
bo‘yash.
ishlarini
bajarish tartibi
boyoq
Shpater
zamaskalash
asbobi
Yuzalarni turli
xil bo‘yoqlar
bilan
boyashga
tayyorlash
tartibi
180
O‘quv mashg‘ulotining o‘qitish texnologiyasi № 19
Mavzu:DVP Listlardan bajarilgan pollarni bo‘yash. Yogʻoch pollarni
bo‘yash uchun tayyorlash.Maxsus pol bo‘yoqlari bilan pollarni bo‘yash.
O‘quv mashg‘ulotining o‘qitish texnologiyasi modeli
Vaqt…6…soat
Ta’lim oluvchilar soni:_30__nafar
O‘quv mashgulotining shakli va turi Amaliy:o‘quv amaliyoti
O‘quv amaliyoti rejasi/tuzilishi
1.Xavfsizlik texnikasi to‘g‘risida
ma’lumot.
2.Instruktaj o‘tkazish.
3. Maxsus pol bo‘yoqlari bilan pollarni
bo‘yash to‘g‘risida ma’lumot.
4.Asboblar to‘g‘risida ma’lumot.
O‘quv mashg‘uloti maqsadi: O‘quvchilarda Maxsus pol bo‘yoqlari bilan pollarni
bo‘yash to‘g‘risida ma’lumot berish va ularda mavzu mustahkamlash, ko‘nikma
va malakalarini shakllantirish.
O‘quv natijasi
Ushbu mavzuni o‘zlashtirish natijasida
o‘quvchida
shakllanadigan
bilim,
ko‘nikma yoki kompetensiyalar.
Pedogogikvazifalar:
O‘quv faoliyat natijalari:
1.Xavfsizlik texnikasi bilan
1.Xavfsizlik texnikasini aytib beradi;
tanishtirish;
2.Instruktajni tushunib gapirib beradi;
2.Instruktaj o‘tkazishni
3.Asbob va moslamalar chizmalarini
tushuntushuntirish;
chizib takrorlab ko‘rsatadi;
3.Asbob va moslamalarni ko‘rsatish 4. Maxsus pol bo‘yoqlari bilan pollarni
4. Maxsus pol bo‘yoqlari bilan
bo‘yash yo‘riqnoma asosida bajaradilar;
pollarni bo‘yash to‘g‘risida
5. Maxsus pol bo‘yoqlari bilan pollarni
yo‘riqnoma berish;
bo‘yash mustaqil bajaradilar;
5. Maxsus pol bo‘yoqlari bilan
6.Mashqlarni bajarganda xatolar ustida
pollarni bo‘yash yoritib berish;
ishlaydilar.
6.Asboblarni ishlatishda yo‘l
qo‘yilgan xatolarni ko‘rsatish.
O‘qitish usullari
Ko‘rsatish, yo‘riqnoma berish. Amaliyot
O‘qitish vositalari
Yo‘riqli texnologik xarita, kerakli jihoz
va asboblar, ko‘rgazmali qurollar,
slaydlar, plakatlar va boshqalar.
O‘quv faoliyatini tashkil etish shakli Guruhli.
O‘qitish sharoiti
Jihozlangan - Qurilish ustaxonasi.
O‘ayta aloqaning usul va vositalari
Nazorat, bajarilgan ishlarni tekshirish,
og‘zaki savol-javob, xisobot va
boshqalar.
181
bos
qichlari
va vaqti
1-bosqich.
O‘quv
mashg‘ulo
tga kirish
15daqiqa
O‘QUV MASHG‘ULOTINING TEXNOLOGIK XARITASI
Faoliyat mazmuni
O‘qituvchi Ish
Ta’lim oluvchi
Tashkiliy qism:
1.Ta’lim oluvchilarning davomatini tekshiradi;
2.Ta’lim oluvchilarning mashg‘ulotga
tayyorgarligini nazorat qiladi;
3.Amaliy mashg‘ulot nomi, rejasi, maqsad va
kutilayotgan natijalar bilan tanishtiradi;
4.Xavfsizlik texnikasi qoidalariga amal qilishni
eslatadi.
Kirish yo‘riqnomasi. O‘quvchilar bilimini
faollashtirish:
1.Tezkor-so‘rov savol-javob, aqliy xujum orqali
bilimlarni faollashtiradi.
Yangi o‘quv material bayoni:
2.O‘quv amaliyoti mavzusi bo‘yicha umumiy
ma’lumot beradi, ish jarayonini tushuntiradi:
2-bosqich Joriy yo‘riqnoma. Yangi o‘quv material bo‘yicha
asosiy
amaliy mashq bajarish.
200daqiqa 3.Ta’lim oluvchilarni ish joylariga taqsimlab
amaliy ish yuzasidan yo‘riqnomali texnologik
xarita(ilova) hamda mustaqil ish bajarish uchun
xom-ashyo tarqatadi va ko‘rsatmalar beradi.
4.Mustaqil ishlarni bajarilishini maqsadli
aylanish vaqtida nazorat qiladi va ish jarayonida
o‘quvchilar tomonidan qo‘yilgan xatolarni
ko‘rsatadi. Yakuniy yo‘riqnoma.
5.Mashg‘ulot tugaganidan so‘ng ish joylarini
talab darajasiga keltiradi. Tayyorlangan
mahsulotni qabul qiladi.
Yakunlash:
1.O‘quvchilarni amaliy mashg‘ulot bo‘yicha
3-bosqich baxolarini e’lon qiladi(ilova);
Yakuniy
2.Kelgusi kasbiy faoliyatida, amaliyotda bajargan
25daqiqa ishlarining axamiyati muhimligiga o‘quvchilar
e’tiborini qaratadi;
3.Kelgusi mashg‘ulot mavzusi bilan tanishtirib
uyiga vazifa beradi(ilova).
182
Mashg‘ulotga tayyorgar
lik ko‘radilar.
Amaliyotga xavfsizlik
texnikasi,sanitariya va
gigiyena talablariga rioya
qilgan xolda maxsus
kiyimda keladi.
Xavfsizlik texnikasi jur
naliga imzo qo‘yadilar.
Tinglaydilar.
Savolga javob beradilar.
Tinglaydilar, chizadilar,
yozib oladilar.
Ta’lim oluvchilar o‘z ish
joylariga turadilar.
Mashg‘ulot raxbari ko‘r
satmalari va yo‘riqli tex
nologik xaritaga rioya
qilgan xolda bajaradilar.
Xatolarni to‘g‘irlaydilar.
Foydalangan jixozlarni
mashg‘ulot raxbariga
topshiradilar.
Ish joyini tozalaydilar.
Tinglaydilar.
Topshiriqni yozib
oladilar.
1-ilova
TAYANCH IBORALAR:
Mehnat muhofazasi, Tibbiy ko‘rik, Navbatdan tashqari yo‘l-yo‘riqni o‘tkazish
tartibi, Yo‘riqnoma.
2-ilova
19-DARS
MAVZU:
DVP Listlardan bajarilgan pollarni bo‘yash. Yogʻoch pollarni
bo‘yash uchun tayyorlash.Maxsus pol bo‘yoqlari bilan pollarni bo‘yash.
REJALAR.
1.Lak surtishdan oldingi polning sikillanishi.
2.Yog‘och po‘llarni bo‘yash uchun tayyorlash ishlari.
3-ilova
ASOSIY ADABIYOTLAR
1. Shavkat Mirziyoev “Milliy taraqqiyot yo‘limizni qat’iyat bilan davom ettirib,
yangi bosqichga ko‘taramiz” Toshkent – “O‘zbekiston”-2018.
2. Shavkat Mirziyoev “Xalqimizning roziligi bizning faoliyatimizga berilgan eng
oliy bahodir” Toshkent – “O‘zbekiston”-2018.
3. Shavkat Mirziyoev “Erkin va farovon, demokratik O‘zbekiston davlatini
birgalikda barpo etamiz” Toshkent – “O‘zbekiston”-2016.
4. Qishloq qurilish texnologiyasi – X.I.Yusupov, A.M.Raximov, H.Hamidov –
Tashkent 2015 yil.
5. Bino va inshootlarni barpo etish texnologiyasi – N.Bozorboyev, X.I.Yusupov,
R.A.Norov – Tashkent 2015 yil.
6. Binolar va inshootlar konstruksiyalari – M.M.Vohidov – Tashkent 2013 yil.
7. Bino va inshootlar konstruksiyasi - N.I.Tuychiyev – Tashkent 2010 yil.
8. Muxandislik geodeziyasi – G‘.A.Artiqov, Sh.Sh.Tyxtamishev, O.A.Urokov –
Samarkand 2016 yil.
183
9. Qurilish konstruksiyalari – K.I.Ruziyev, A.A.Xujayev – Tashkent 2006 yil.
10. Qurilish jarayonlari texnologiyasi, qurilishni tashkil etish va rejalashtirish –
R.A.Norov – Tashkent 2019 yil.
11. Temir beton va tosh konstruksiyalari – A.A.Xujayev – S.J.Razzoqov –
Tashkent 2019 yil.
12. Qurilish ashyolari – E.Qosimov, Tashkent 2019 yil.
13. Qurilish montaj ishlari - V.A.Neelov – Tashkent “O‘qituvchi” 1989 yil.
14. Ishchenko I.I. G‘isht tosh va montaj ishlari texnologiyasi. Toshkent.
“O‘qituvchi” nashriyoti, 2010y.
MAVZUGA DOIR SAVOLLAR
4-ilova
1.DVP listlardan bo‘lgan taxtalarni bo‘yash qanday bajariladi?
2. Pol loqlab bulingandan keyin necha soat otkach, faydalanishga topshiriladi?
5-ilova
« Bo‘yoqchilik»ishlari fanidan o‘quvchilarning bilimini baholash mezoni.
1
Olgan bilimlarini ishlab chiqarishda qo‘llay oladigan,
ushbu fanni boshqa fanlar bilan bog‘lay oladigan,
mustaqil ish va vazifalarini to‘liq bajaradigan va yangilik 5(a’lo) baho
kiritishga intilgan, har jihatdan boshqa o‘quvchilarga
o‘rnak bo‘ladigan
2
O‘quv ko‘rgazmali qurollardan foydalana oladigan,
olgan bilimlarini xalq xo‘jaligidagi o‘rnini to‘g‘ri 4(yaxshi) baho
tushungan, mustaqil fikrlay oladigan, olgan bilimlarini
tushuntirib bera oladigan
3
Darslarda 95% gacha qatnashgan, ma’ruza matnni 3(qoniqarli)
yozgan, o‘quv qurollari to‘liq bo‘lgan, adabiyotlardan
baho
foydalanishni bilgan
4
Ta’lim standartlarida belgilangan bilim va ko‘nikmalarni 2(qoniqarsiz)
55% dan kam o‘zlashtirgan o‘quvchilar
baho
Izoh: O‘quv dasturining mantiqan tugallangan bo‘limi bo‘yicha o‘quvchi albatta
baholanadi va natijasi o‘tish balidan (3 ball) past bo‘lganda qayta nazorat
belgilanadi.
184
O‘QUVCHILARNI BILIMINI BAXOLASH MEZONLARI.
1
2
3
4
- DVP Listlardan bajarilgan pollarni bo‘yash to‘grisida, umumiy
ma’lu motga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar, mexnatni muxofaza qilish,
texnika xavfsizligi qoidalari mavzu bo‘yicha
tasavvurga ega
“5”
bo‘lsa;
(a’lo)
-kasbiy
ko‘nikma
va
malakaviy
bilimga
ega
bo‘lsa
baho
hamda
mustaqil
fikrlay
olsa;
- DVP Listlardan bajarilgan pollarni bo‘yash bo‘yicha o‘rgangan
amaliy
ishlarini
mustaqil
bajara
olsa;
-,amaliy jarayonni tashkil etsa va jarayonga mustaqil moslasha olsa.
DVP Listlardan bajarilgan pollarni bo‘yash ucnun tayyorlash
to‘g‘risidagi umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar, mexnatni muxofaza qilish,texnika
xavfsizligi qoidalari jarayonlarini shu mavzu bo‘yicha tasavurga ega
“4”
bo‘lsa;
(yaxs
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa hamda mustaqil
hi)
fikrlay
olsa;
baho
-DVP Listlardan bajarilgan pollarni bo‘yash bo‘yicha o‘rgangan
amaliy ishlarini mustaqil bajara olsa;
-amaliy jarayonni tashkil etsa va jrayonga mustaqil moslasha
olmasa.
-mavzu to‘g‘risidagi umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar asosida, mexnatni muxofaza
qilish, DVP Listlardan bajarilgan pollarni bo‘yash bo‘yicha
tasavvurga ega bo‘lsa;
“3”
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa hamda
(qoni
mustaqil fikrlay olmasa;
qarli)
-DVP Listlardan bajarilgan pollarni bo‘yash
baho
bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini mustaqil bajara olmasa;
-amaliy jarayonni tashkil etsa va jrayonga mustaqil moslasha
olsa.
-mavzu bo‘yicha umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar asosida shu mavzu bo‘yicha “2”
tasavvurga ega bo‘lmasa;
(qoniqars
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsahamda mustaqil iz) baho
fikrlay olmasa;
DVP Listlardan bajarilgan pollarni bo‘yash
bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini mustaqil bajara
olmasa;amaliy
jarayonni
tashkil
etmasa
va
jrayongamustaqilmoslasha olmasa.
185
6-ilova
19.Mavzu: DVP Listlardan bajarilgan pollarni bo‘yash. Yogʻoch
pollarni
bo‘yash uchun tayyorlash.Maxsus pol bo‘yoqlari bilan pollarni bo‘yash.
Reja:
1.Lak surtishdan oldingi polning sikillanishi.
2.Yog‘och pollarni bo‘yash uchun tayyorlash ishlari.
Taxtadan yoki yog‘och qirindili plitalardan yasalgan pollar devorlarini
bo‘yashda ishlatiladigan moyli bo‘yoqlar bilan bir necha qatlam qilib
bo‘yaladi.Pollar cho‘tkalar,valiklar pnevmatik dastaki bo‘yoq purkagichlar va
maxsus qurilma bilan bo‘yaladi. Parket pollarga, odatda, loklar (masalan,
GF-257, PF-231 va UR-19) qoplanadi.GF-257 loqi kislata bilan uzaro
tasirlashganda qotadi . SHu sababdan u ikki idishda; bittasida loq,
boshqasida qislatali qotirgish keltiriladi.Loq surtishdan oldin pol siqillanadi
silliqlanadi va changdan tozalanadi. Keyin shisha yakiy emallangan idishda
kislatali qotirgish bilan qorishtiriladi (1 qism qotirgishda 8 qism loq
hisobida).
Loq 24 soat ichida ishlatib yubarishga yetadigan miqdorda
tayarlanadi, aks xolda u quyuqlashib qoladi va uni pol yuzasiga surkash
qiyinlashadi.
47-rasm
Loqlar quriq toza polga, qirish eshigidan eng uzoqdagi burchakdan eshikka
tomon surkaladi . Loq chotka yoki tampon yardamida yog‘och govaklariga
qiritiladi. Tomgan va qalinlashib ketkan loq darxol erib yuboriladi.Lok
qatlami qotkandan keyin (normal tempiraturada u 24 soat da qotadi) birinchi
qoplamdan yog‘ochning kutarilib qolgan ayrim tolalari olib tashlanadi.
Buning
uchun pol yuzasi mayda jilvir qogaz bilan silliqlab chiqiladi
(shunday qilinganda unning tashqi korinishi yaxshilanadi va xizmat mudati
186
uzayadi), keyin changdan tozalanadi va yumshoq chotka bilan ikkinchi
qatlam surkaladi, 24 soat keyin esa uchinchi qatlam beriladi . Pol loqlab
bulingandan 48 soat otkach, faydalanishga topshiriladi. Ish vaqtida xona
shomalatib turiladi, yozda esa derazalar ochib qoyiladi.Eski, ilgari ishqalab
pordozlangan parket poldaki pol ishqalash mastikasi va buyuk izlarini
butunlay ketkazish uchun u цiqqilanadi va jilvirlanadi, keyin yangi poldek
loq bn qoplanadi.PF-231 loqi qurilishka ishlatish uchun tayar xolatda
keltiriladi. Bu loqni pol yuzasiga buyuk purgach bilan purkash mumkun .
Shunda mexnat unumu ancha oshadi . B Quyulib qolgan loq skipidar yoki
uayit-spirit bilan suyultiriladi . GF-257 loqi bilan buyaladigan pollarga
qanday talablar qoyilsa, bu loq bilan boyaladigan pollar xam shunday
talablar qoyiladi . Xar qaysi purkalgan qatlam 10 soat qotiriladi. Oxirgi
qatlam berilgan vaqtan to polni faydalanishga topshurguncha kamida 72
soat utishi kerak. PF-231 loqi quriganda keyin ancha yumushoq parda xosil
qiladi.UR-19 uretan loqi pishiq va uzoqqa chidamli loq pardasi xosilqiladi.
48-rasm
Pol yuzasini bunday loq bilan buyash uchun tayarlashga qoyiladigan
talablar boshqa loklar bilan qoplashdagi kabidir. UR-19 loqi ikkita idishda
keltiriladi . Ish urnida assosiy qopanet (KT pripolemeri) qotalizator bilan
yaxshilab oralashtiriladi (massa buyucha 100 qism asosiy qopanetga 20 qism
qatalizator xisobida). Keyin loq chotka bilan ikki qatlam qilib surkaladi.
Uretan loqlar nam xova tasirida qotadi. Xovaning nisbiy namligi 70-75 %
bulganda qotish uchun eng yaxshi shorayit vujutka keladi . Xova quruq
bulganda yokiy qishda yaxshi isitiladigan xonalarga loq ancha sekin
qotadi.
187
7-ilova
Yo‘riqli texnologik xarita
Kasb kodi-30730302 Pardozlovchi
O‘quv amaliyot nomi:Bo‘yoqchilik ishlari
Mavzu: DVP Listlardan bajarilgan pollarni bo‘yash. Yogʻoch pollarni
bo‘yash uchun tayyorlash.Maxsus pol bo‘yoqlari bilan pollarni bo‘yash.
Maqsadi: O‘quvchilarni vatanparvar runida tarbiyalash va o‘tilgan mavzuni to‘liq
tushuntirish
№
1
2
Moslamalar
Bajariladig
asbob anjom
an ishlar
va xom
mazmuni
ashyolar
Valik
Eskizlar chizmalar va
rasmlar
Yogʻoch
pollarni
boyash
ishlarini
bajarish
Maxsus pol
bo‘yoqlari
bilan pollarni
bo‘yash
ishlari
Bajariladigan
ishlar tartibi
Yogʻoch
pollarni
boyash
ishlarini
bajarish
tartibi
Maxsus pol
bo‘yoqlari
bilan pollarni
bo‘yash
ishlarini
bajarish tartibi
Katta
xajimdagi
valik
Valik
3
Parket polni
maxsus
bo‘yoqlar
bilan
bo‘yash
ishlari
Parket polni
maxsus
bo‘yoqlar
bilan bo‘yash
Tartibi
188
O‘quv mashg‘ulotining o‘qitish texnologiyasi № 20
Mavzu:DVP Listlardan bajarilgan pollarni bo‘yash. Yogʻoch pollarni bo‘yash
uchun tayyorlash.
O‘quv mashg‘ulotining o‘qitish texnologiyasi modeli
Vaqt…6…soat
Ta’lim oluvchilar soni:_30__nafar
O‘quv mashgulotining shakli va turi
Amaliy:o‘quv amaliyoti
O‘quv amaliyoti rejasi/tuzilishi
1.Xavfsizlik texnikasi to‘g‘risida ma’lumot.
2.Instruktaj o‘tkazish.
3. Pol yuzalarini oddiy, sifatli va yuqori
sifatli boyoqlar bilan bo‘yash. Metall
buyumlar yuzalarini bo‘yash to‘g‘risida
ma’lumot.
4.Asboblar to‘g‘risida ma’lumot.
O‘quv mashg‘uloti maqsadi: O‘quvchilarda : Pol yuzalarini oddiy, sifatli va
yuqori sifatli boyoqlar bilan bo‘yash. Metall buyumlar yuzalarini bo‘yash
to‘g‘risida ma’lumot berish va ularda mavzu mustahkamlash, ko‘nikma va
malakalarini shakllantirish.
O‘quv natijasi
Ushbu mavzuni o‘zlashtirish natijasida
o‘quvchida shakllanadigan bilim, ko‘nikma
yoki kompetensiyalar.
Pedogogikvazifalar:
O‘quv faoliyat natijalari:
1.Xavfsizlik texnikasi bilan
1.Xavfsizlik texnikasini aytib beradi;
tanishtirish;
2.Instruktajni tushunib gapirib beradi;
2.Instruktaj o‘tkazishni
3.Asbob va moslamalar chizmalarini chizib
tushuntushuntirish;
takrorlab ko‘rsatadi;
3.Asbob va moslamalarni ko‘rsatish
4.Pol yuzalarini oddiy, sifatli va yuqori
4.Yuzalarni suvli va moyli bo‘yoqlar sifatli boyoqlar bilan bo‘yash. Metall
bilan bo‘yash usullari to‘g‘risida
buyumlar yuzalarini bo‘yash yo‘riqnoma
yo‘riqnoma berish;
asosida bajaradilar;
5. Pol yuzalarini oddiy, sifatli va
5.Pol yuzalarini oddiy, sifatli va yuqori
yuqori sifatli boyoqlar bilan
sifatli boyoqlar bilan bo‘yash. Metall
bo‘yash. Metall buyumlar yuzalarini
buyumlar yuzalarini bo‘yash mustaqil
bo‘yashni yoritib berish;
bajaradilar;
6.Asboblarni ishlatishda yo‘l qo‘yilgan 6.Mashqlarni bajarganda xatolar ustida
xatolarni ko‘rsatish.
ishlaydilar.
O‘qitish usullari
Ko‘rsatish, yo‘riqnoma berish. Amaliyot
O‘qitish vositalari
Yo‘riqli texnologik xarita, kerakli jihoz va
asboblar,ko‘rgazmali qurollar,slaydlar,
plakatlar va boshqalar.
O‘quv faoliyatini tashkil etish shakli
Guruhli.
O‘qitish sharoiti
Jihozlangan - Qurilish ustaxonasi.
O‘ayta aloqaning usul va vositalari
Nazorat, bajarilgan ishlarni tekshirish,
og‘zaki savol-javob, xisobot va boshqalar.
189
bos qichlari
va vaqti
1-bosqich.
O‘quv
mashg‘ulotg
a kirish
15daqiqa
2-bosqich
asosiy
200daqiqa
3-bosqich
Yakuniy
25daqiqa
O‘QUV MASHG‘ULOTINING TEXNOLOGIK XARITASI
Faoliyat mazmuni
O‘qituvchi Ish
Ta’lim oluvchi
Tashkiliy qism:
Mashg‘ulotga tayyorgar
1.Ta’lim oluvchilarning davomatini tekshiradi; lik ko‘radilar. Amaliyotga
2.Ta’lim oluvchilarning mashg‘ulotga
xavfsizlik
tayyorgarligini nazorat qiladi;
texnikasi,sanitariya va
3.Amaliy mashg‘ulot nomi, rejasi, maqsad va
gigiyena talablariga rioya
kutilayotgan natijalar bilan tanishtiradi;
qilgan xolda maxsus
4.Xavfsizlik texnikasi qoidalariga amal qilishni kiyimda keladi. Xavfsizlik
eslatadi.
texnikasi jur naliga imzo
qo‘yadilar. Tinglaydilar.
Kirish yo‘riqnomasi. O‘quvchilar bilimini
faollashtirish:
1.Tezkor-so‘rov savol-javob, aqliy xujum
Savolga javob beradilar.
orqali bilimlarni faollashtiradi.
Tinglaydilar, chizadilar,
Yangi o‘quv material bayoni:
yozib oladilar.
2.O‘quv amaliyoti mavzusi bo‘yicha umumiy
ma’lumot beradi, ish jarayonini tushuntiradi:
Joriy yo‘riqnoma. Yangi o‘quv material
Ta’lim oluvchilar o‘z ish
bo‘yicha amaliy mashq bajarish.
joylariga turadilar.
3.Ta’lim oluvchilarni ish joylariga taqsimlab
Mashg‘ulot raxbari ko‘r
amaliy ish yuzasidan yo‘riqnomali texnologik satmalari va yo‘riqli tex
xarita(ilova) hamda mustaqil ish bajarish
nologik xaritaga rioya
uchun xom-ashyo tarqatadi va ko‘rsatmalar
qilgan xolda bajaradilar.
beradi.
Xatolarni to‘g‘irlaydilar.
4.Mustaqil ishlarni bajarilishini maqsadli
Foydalangan jixozlarni
aylanish vaqtida nazorat qiladi va ish
mashg‘ulot raxbariga
jarayonida o‘quvchilar tomonidan qo‘yilgan
topshiradilar.
xatolarni ko‘rsatadi.Yakuniy yo‘riqnoma.
5.Mashg‘ulot tugaganidan so‘ng ish joylarini
Ish joyini tozalaydilar.
talab darajasiga keltiradi. Tayyorlangan
mahsulotni qabul qiladi.
Yakunlash:
1.O‘quvchilarni amaliy mashg‘ulot bo‘yicha
Tinglaydilar.
baxolarini e’lon qiladi(ilova);
2.Kelgusi kasbiy faoliyatida, amaliyotda
Topshiriqni yozib oladilar.
bajargan ishlarining axamiyati muhimligiga
o‘quvchilar e’tiborini qaratadi;
3.Kelgusi mashg‘ulot mavzusi bilan tanishtirib
uyiga vazifa beradi(ilova).
190
1-ilova
TAYANCH IBORALAR:
Mehnat muhofazasi, Tibbiy ko‘rik, Navbatdan tashqari yo‘l-yo‘riqni o‘tkazish
tartibi, Yo‘riqnoma.
2-ilova
20-DARS
MAVZU:
Pol yuzalarini oddiy, sifatli va yuqori sifatli boyoqlar bilan
bo‘yash. Metall buyumlar yuzalarini bo‘yash.
REJALAR.
1.Tahtadan va yog‘och qirindili plitalardan yasalgan pollardan foydalanish.
2.Gidroizolyatsiyaning po‘lga nisbatan vazifasi.
3.Amaliyot
vaqtida tehnika hovfsizligi
qoidalari.
3-ilova
ASOSIY ADABIYOTLAR
1. Shavkat Mirziyoev “Milliy taraqqiyot yo‘limizni qat’iyat bilan davom ettirib,
yangi bosqichga ko‘taramiz” Toshkent – “O‘zbekiston”-2018.
2. Shavkat Mirziyoev “Xalqimizning roziligi bizning faoliyatimizga berilgan eng
oliy bahodir” Toshkent – “O‘zbekiston”-2018.
3. Shavkat Mirziyoev “Erkin va farovon, demokratik O‘zbekiston davlatini
birgalikda barpo etamiz” Toshkent – “O‘zbekiston”-2016.
4. Qishloq qurilish texnologiyasi – X.I.Yusupov, A.M.Raximov, H.Hamidov –
Tashkent 2015 yil.
5. Bino va inshootlarni barpo etish texnologiyasi – N.Bozorboyev, X.I.Yusupov,
R.A.Norov – Tashkent 2015 yil.
6. Binolar va inshootlar konstruksiyalari – M.M.Vohidov – Tashkent 2013 yil.
7. Bino va inshootlar konstruksiyasi - N.I.Tuychiyev – Tashkent 2010 yil.
8. Muxandislik geodeziyasi – G‘.A.Artiqov, Sh.Sh.Tyxtamishev, O.A.Urokov –
Samarkand 2016 yil.
9. Qurilish konstruksiyalari – K.I.Ruziyev, A.A.Xujayev – Tashkent 2006 yil.
191
10. Qurilish jarayonlari texnologiyasi, qurilishni tashkil etish va rejalashtirish –
R.A.Norov – Tashkent 2019 yil.
11. Temir beton va tosh konstruksiyalari – A.A.Xujayev – S.J.Razzoqov –
Tashkent 2019 yil.
12. Qurilish ashyolari – E.Qosimov, Tashkent 2019 yil.
13. Qurilish montaj ishlari - V.A.Neelov – Tashkent “O‘qituvchi” 1989 yil.
14. Ishchenko I.I. G‘isht tosh va montaj ishlari texnologiyasi. Toshkent.
“O‘qituvchi” nashriyoti, 2010y.
MAVZUGA DOIR SAVOLLAR
4-ilova
1.Amaliyot vaqtida tehnika hovfsizligi qoidalarini o‘rganish.
2.To‘shama qatlamning gorizantaligini yoki loyiha bo‘yicha qiyaligini
Tekshirish uchun foydalaniladigan asboblar.
3.Tahtadan va yog‘och qirindili plitalardan yasalgan pol devorlarini bo
’yashda qanday mahsus qurilmalardan foydalaniladi.
5-ilova
« Bo‘yoqchilik»ishlari fanidan o‘quvchilarning bilimini baholash mezoni.
1
2
3
4
Olgan bilimlarini ishlab chiqarishda qo‘llay oladigan,
ushbu fanni boshqa fanlar bilan bog‘lay oladigan,
mustaqil ish va vazifalarini to‘liq bajaradigan va yangilik 5(a’lo) baho
kiritishga intilgan, har jihatdan boshqa o‘quvchilarga
o‘rnak bo‘ladigan
O‘quv ko‘rgazmali qurollardan foydalana oladigan,
olgan bilimlarini xalq xo‘jaligidagi o‘rnini to‘g‘ri 4(yaxshi) baho
tushungan, mustaqil fikrlay oladigan, olgan bilimlarini
tushuntirib bera oladigan
Darslarda 95% gacha qatnashgan, ma’ruza matnni 3(qoniqarli)
yozgan, o‘quv qurollari to‘liq bo‘lgan, adabiyotlardan
baho
foydalanishni bilgan
Ta’lim standartlarida belgilangan bilim va ko‘nikmalarni 2(qoniqarsiz)
55% dan kam o‘zlashtirgan o‘quvchilar
baho
Izoh: O‘quv dasturining mantiqan tugallangan bo‘limi bo‘yicha o‘quvchi albatta
baholanadi va natijasi o‘tish balidan (3 ball) past bo‘lganda qayta nazorat
belgilanadi.
192
O‘QUVCHILARNI BILIMINI BAXOLASH MEZONLARI.
1
2
3
4
- Pol yuzalarini oddiy, sifatli va yuqori sifatli boyoqlar bilan
bo‘yash to‘grisida, umumiy ma’lu motga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar, mexnatni muxofaza qilish,
texnika xavfsizligi qoidalari mavzu bo‘yicha
tasavvurga ega
bo‘lsa;
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa
hamda mustaqil fikrlay olsa;
- Pol yuzalarini oddiy, sifatli va yuqori sifatli boyoqlar bilan
bo‘yash bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini mustaqil bajara olsa;
-,amaliy jarayonni tashkil etsa va jarayonga mustaqil moslasha olsa.
Pol yuzalarini oddiy, sifatli va yuqori sifatli boyoqlar bilan
bo‘yash ucnun tayyorlash to‘g‘risidagi
umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar, mexnatni muxofaza qilish,texnika
xavfsizligi qoidalari jarayonlarini shu mavzu bo‘yicha tasavurga ega
bo‘lsa;
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa hamda mustaqil
fikrlay olsa;
- Pol yuzalarini oddiy, sifatli va yuqori sifatli boyoqlar bilan
bo‘yash bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini mustaqil bajara olsa;
-amaliy jarayonni tashkil etsa va jrayonga mustaqil moslasha
olmasa.
-mavzu to‘g‘risidagi umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar asosida, mexnatni muxofaza
qilish, Pol yuzalarini oddiy, sifatli va yuqori sifatli boyoqlar
bilan bo‘yash bo‘yicha tasavvurga ega bo‘lsa;
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsa hamda mustaqil
fikrlay olmasa;
- Pol yuzalarini oddiy, sifatli va yuqori sifatli boyoqlar
bilan bo‘yash
bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini mustaqil bajara
olmasa;
-amaliy jarayonni tashkil etsa va jrayonga mustaqil moslasha olsa.
-mavzu bo‘yicha umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lsa;
-zamonaviy innovatsion loyihalar asosida shu mavzu bo‘yicha
tasavvurga ega bo‘lmasa;
-kasbiy ko‘nikma va malakaviy bilimga ega bo‘lsahamda mustaqil
fikrlay olmasa;
- Pol yuzalarini oddiy, sifatli va yuqori sifatli boyoqlar
bilan bo‘yash
193
“5”
(a’lo)
baho
“4”
(yaxs
hi)
baho
“3”
(qoni
qarli)
baho
“2”
(qoniqars
iz) baho
bo‘yicha o‘rgangan amaliy ishlarini mustaqil bajara olmasa;amaliy
jarayonni tashkil etmasa va jrayongamustaqilmoslasha olmasa.
6-ilova
20.Mavzu: Pol yuzalarini oddiy, sifatli va yuqori sifatli boyoqlar
bilan bo‘yash. Metall buyumlar yuzalarini bo‘yash.
Reja:
1.Taxtadan va yog‘och qirindili plitalardan yasalgan po‘llardan foydalanish.
2.Gidroizolyatsiyaning polga nisbatan vazifasi.
3.Amaliyot vaqtida tehnika hovfsizligi qoidalari.
Pollarni qoplash paytida turli qoplam materiallari qorishmalar yoki
mastikalar yordamida qoplanadi.Shunga bog‘liq ravishda pol ucnun asos
tayyorlash sifatida turli talablar qo‘yiladi to‘shama qatlamning gorizantalligini
yoki loiha bo‘yicha qiyaligini tekshirish uchun 2mli kontro‘l reyka va
qurilish shaytonidan foydalaniladi.Qiyalikni tekshirish qulay bo‘lishi uchun
andaza reyka qo‘llaniladi.Taxtadan va yogoch qirindili plitalardan yasalgan
pollar devorlarni bo‘yashda lshlatiladigan moyli bo‘oqlar bilan bir necha
qatlam qilib bo‘yaladi.
49-rasm
194
Pollar cho‘tkalar, valiklar pnevmatik dastak bo‘oq purkagichlar va mahsus
qurilma bilan bo‘yaladi.Valik bilan bo‘yaladigan yuzaga ikki marta
yurgizilganda yuza yachshi bo‘ladi, valik bilan bir ishchi bir kunda 350m2
polni bo‘yay oladi , parket pollarga odatda, laklar qoplanadi. Lak 24 soat
ichida ishlatilib yuborishga etadigan miqdorida tayyorlanadi aks holda
quyuqlashib qoladi va uni pol yuzasiga surkash qiyinlashadi.Lak cho‘tka
yordamida tompon qilib yog‘och g‘avaklarga kiritiladi.Lak qatlami qotganidan
keyin birinchi qoplamdan yog‘ochning ko‘tarilib qolgan ayrim tolalari olib
tashlanadi.Yog‘och buyumlarni bo‘yash.Yog‘ocn buyumlarimizni maqsad
tarkibini mustahkamlash yog‘ochga zarur rang berish undagi nuqsonlarni
yo‘qotish noo‘rin tanlangan yoki mos tushmagan ranglarni qoplab yuborish
arzon narhli
darachitdan tayyorlanganbuyumlarga
qimatbacho daracht
ko‘rinishini berish.
50-rasm
Bunday bo‘oqlarni tayyorlash uchun 10-16 c dan ortiq bo‘lmagan suvni
60-80c haroratgacha ishlatiladi va zarur miqdorda rang beruvchi bo‘yoq
o‘shib tola erigunga qadar aralashtiriladi.
195
51-rasm
Tingan suyuqlikni sekinlik bilan ishchi idishimizga quyib olamiz.Sintetik
bo‘oq aralashmasini bir tekis chiqishi va bo‘yoq rangi tiniq chiqishi uchun
nashatir spirt qo‘shamiz. Bu eritmalarimizni mo‘yqalam momiq yoki yumshoq
latta shimdirilib sirtiga beriladi yoki pistolet sachratgich yordamida yog‘och
tola yo‘nalishi bo‘yab sochiladi.
196
7-ilova
Yo‘riqli texnologik xarita
Kasb kodi-30730302 Pardozlovchi
O‘quv amaliyot nomi:Bo‘yoqchilik ishlari
Mavzu: Po‘l yuzalarini oddiy, sifatli va yuqori sifatli boyoqlar bilan
bo‘yash. Metall buyumlar yuzalarini bo‘yash
Maqsadi: O‘quvchilarni vatanparvar runida tarbiyalash va o‘tilgan mavzuni to‘liq
tushuntirish
№
Moslamalar
Bajariladig
asbob anjom
an ishlar
va xom
mazmuni
ashyolar
Eskizlar chizmalar va
rasmlar
Narvon
1
2
Bo‘yalgan
yuzarani
tamirlash
ishlari
Bino
fasadini
maxsus
bo‘yoqlar
bilan
bo‘yash
ishlari
turli xil
boyoqlar
Turli xil
rangdagi
boyoq
Bajariladigan
ishlar tartibi
Bo‘yalgan
yuzarani
tamirlash
ishlarini
bajarish tartibi
Yuzalarni turli
xil bo‘yoqlar
bilan bo‘yash
ishlarini
bajarish tartibi
bo‘yoq
3
. Metall
buyumlar
yuzalarini
bo‘yash
ishlarini
bajarish
. Metall
buyumlar
yuzalarini
bo‘yash
ishlarini
bajarish tartibi
cho‘tka
197