አማርኛ እንደ አፍ መፍቻ ቋንቋ የተማሪ መጽሐፍ አንደኛ ክፍል በአዲስ አበባ ት/ቢሮ ተዘጋጅቶ በደ/ብ/ብ/ሕ/ክ/መ/ትምህርት ቢሮ እና በዲላ መምህራን ት/ኮሌጅ የተስማማ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ አማርኛ እንደ አፍ መፍቻ ቋንቋ የተማሪ መጽሐፍ አንደኛ ክፍል የደቡብ ብሔር ብሔረሰቦችና ሕዝቦች ክልላዊ መንግስት ትምህርት ፩ ክፍል ቢሮ II የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ አማርኛ እንደ አፍ መፍቻ ቋንቋ የተማሪ መጽሐፍ አንደኛ ክፍል አስማምቶ አዘጋጆች፡ዘላለም መለሰ ዝናሽ ሰለሞን እንዬ ጀምበሬ የአስማምቶ ዝግጅት አርታኢ፡ፍቅርተ መኮንን የደቡብ ብሔር ብሔረሰቦችና ሕዝቦች ክልላዊ መንግስት ትምህርት ቢሮ ፩ ክፍል III የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ይዘት ምዕራፍ አንድ................................................................................................................................................ 1 ቤተሰብ ...................................................................................................................................................... 1 ምዕራፍ ሁለት ............................................................................................................................................ 20 ቤት.......................................................................................................................................................... 20 ምዕራፍ ሶስት .............................................................................................................................................. 41 ትምህርት ቤት ........................................................................................................................................ 41 ምዕራፍ አራት ............................................................................................................................................. 59 ጓደኛሞቹ ................................................................................................................................................. 59 ምዕራፍ አምስት .......................................................................................................................................... 75 ተክሎች ................................................................................................................................................. 75 ምዕራፍ ሰድስት .......................................................................................................................................... 89 የመንገድ ደህንነት ................................................................................................................................. 89 ምዕራፍ ሰባት ............................................................................................................................................ 102 ተረት ..................................................................................................................................................... 102 ምዕራፍ ዘጠኝ ........................................................................................................................................... 127 የግል ንፅህና አጠባበቅ ........................................................................................................................... 127 ምዕራፍ አስር ............................................................................................................................................ 141 የቤት እንስሳት ...................................................................................................................................... 141 ዋቢ መጻሕፍት ..................................................................................................................................... 154 ፩ ክፍል IV የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ይህ መፅሐፍ አማርኛ ቋንቋን በመጀመሪያ ቋንቋነት ለሚማሩ በደቡብ ክልል የሚገኙ የ፩(1)ኛ ክፍል ተማሪዎች የተዘጋጀ ነው፡፡በዚህ መፅሐፍ የሚማሩ ተማሪዎች በቋንቋው የማዳመጥ፣ የመናገር፣ የማንበብ እና የመፃፍ ክህሎታቸውን እንዲያዳብሩ ታሰቦ የተዘጋጀ የመጀመሪያ ቋንቋ ሥርዓተ ትምህርት አካል ነው፡፡ የሚከተሉትን መሰረታዊ ጉዳዮችም አካቷል፡፡ ተማሪዎች ስዕሎችን በመመልከትና ተረቶችን(ታሪኮችን) በማዳመጥ የማዳመጥና የመናገር ክሂላቸውን እንዲያዳብሩ የሚረዱ መልመጃዎችን ይዟል፡፡ ያዳመጡትን ደግሞ በንግግርም ሆነ በፅሑፍ በግልፅ ቋንቋ መናገርና መፃፍ እንዲችሉ የሚረዱ መለማመጃዎችን አካቷል፡፡ ተማሪዎች የቋንቋው ተተኳሪ ፊደላት የሚወክሏቸውን ድምፆች በመፃፍ፣ ተተኳሪ ፊደላትን በተገቢው የፊደላት አሰዳደር በመጠቀም አዳዲስ ቃላትን እንዲማሩ ሆኖ ቀርቧል፡፡ ተማሪዎች የተለመዱ ቃላትን ሲያዳምጡና ሲያነቡ የተዘውታሪ ቃላቱን ፍቺ አብረው መማር አለባቸው፤በዚህም የሚያዳምጡትንና የሚያነቡትን ሀሳብ ይረዳሉ፤ ፩ ክፍል V የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ የቃላትዕውቀታቸውንም በማሳደግ ሐሳብን በንግግርና በፅሑፍ ይገልጻሉ፡፡ተማሪዎች የተለያዩ ታሪኮችን(ተረቶችን) እና ሌሎች ፅሑፎችን አንብበው መረዳት ይችሉ ዘንድተደጋጋሚ የአንብቦ መረዳት ተግባራት ተካተዋል፡፡ ፩ ክፍል VI የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ውድ የተማሪ ወላጆች(አሳዳጊዎች) ልጆቻችን የቋንቋውን ትምህርት በአግባቡ ይገነዘቡ ዘንድ የእኛና የእርስዎ ጥምር እገዛ ያስፈልጋል፤ ስለሆነም ከዚህ በታች የተዘረዘሩትን ተግባራት ከግምት ውስጥ በማስገባት በቤት ውስጥ ልጅዎን ያግዙ፡፡ . ለልጆችዎ የተለያዩ ታሪኮች፣ ተረቶች፣ ወዘተ ይንገሯቸው ወይም ያንብቡላቸው፡፡ . ለልጆችዎ የነገሯቸውን ታሪክ(ተረት) መልሰው እንዲናገሩ ወይም እንዲተርኩ ያበረታቷቸው፡፡ . በተማሪ መፅሐፍ ላይ የቀረቡትን ምንባቦችና ተግባራት በየጊዜው እየተከታተሉ ያሰሯቸው፡፡ . ልጆችዎ በራሳቸው ተነሳሽነት ተተኳሪ ፊደላትን እንዲለዩና ቃላት እንዲመሰርቱ ያበረታቷቸው፡፡ እንዲሁም ታሪኮችን እንዲያዳምጡ፣እንዲናገሩ፣እንዲያነቡና እንዲፅፉ ያበረታቷቸው፡፡ · ልጆችዎ መምህሮቻቸው የሚሰጧቸውን ተግባራዊ ክንውኖች መተግበሪያ የሚሆኑ ቁሳቁሶች እና ሌሎችን በማሟላት የወላጅነት ግዴታዎን ይወጡ፡ ፩ ክፍል VII የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ምዕራፍ አንድ ቤተሰብ የምዕራፉ አላማዎች ከዚህ ምዕራፍ ትምህርት በኋላ ተማሪዎች፡ ተዘውታሪ ቃላትን አዳምጣችሁ ትዘረዝራላችሁ፤ ስለጽህፈት ጽንሰ ሃሳብ የቀረበውን ገለጻ አዳምጣችሁ ከጓደኞቻችሁ ጋር ትነጋገራላችሁ፤ ተገቢ የሆነ የእርሳስና የእስክሪብቶ አያያዝን ትማራላችሁ፡፡ በፊደል ገበታ ላይ ያሉትን ሆሄያት ቅርጽ ለይታችሁ ታነባላችሁ፤ “በ” እና የ“ቀ” ሆሄያትን ከነቤተሰቦቻቸው ትለያላችሁ፡፡ ፩ ክፍል 1 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ማዳመጥ ተዘውታሪ ቃላት እናት ፩ ክፍል አባት ወንድ ልጅ ሴት ልጅ 2 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ መናገር መልመጃ የሚከተሉትን የቤተሰብ አባላት ስያሜዎች መምህራችሁ በሚነግሯችሁ መሰረት መልሳችሁ ጥሩ፡፡ እናት አያት ቤተሰብ ልጅ ወንድም እህት አክስት አባት አጎት ፩ ክፍል 3 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ አዳምጦ መናገር ከጽህፈት ጽንሰ ሀሳብ ጋር የተያያዙ የተለመዱ ቃላትና ሀረጋትን ለይቶ መናገር የፅህፈት ጽንሰ ሃሳብ መልመጃ 1. ቀጥሎ ያሉትን የፅህፈት ፅንሰ ሃሳቦች ከጓደኞቻችሁ ወይም ከቤተሰብ ጋር በመወያየት ስሩ፡፡ ቋሚ መስመር ( ||||⁝⁝⁝⁝) ሀ. ቀጥሎ ባለው ክፍት ቦታ ቋሚ መስመርን ደጋግማችሁ ጻፉ፡፡ ____________________________________________ ____________________________________________ ____________________________________________ ፩ ክፍል 4 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ አግድም መስመር ( _________ ............ ) ለ. ቀጥሎ ባለው ክፍት ቦታ አግድም መስመርን ደጋግማችሁ ጻፉ፡፡ _______________________________________ _______________________________________ ስላች መስመር (/////) ሐ. ቀጥሎ ባለው ክፍት ቦታ ስላች መስመርን ደጋግማችሁ ጻፉ፡፡ _______________________________________ _______________________________________ _______________________________________ ግራ ቅንፍ ( ( ( ( መ. ቀጥሎ ባለው ክፍት ቦታ ላይ ግራ ቅንፍን ደጋግማችሁ ጻፉ፡፡ _____________________________________ _____________________________________ _____________________________________ ቀኝ ቅንፍ ) ) ) ) ሠ. ቀጥሎ ባለው ክፍት ቦታ ላይ ቀኝ ቅንፍን ደጋግማችሁ ጻፉ፡፡ _____________________________________ ___________________________________ ፩ ክፍል 5 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ____________________________________ ቀለበት (◌◌◌) ረ. ቀጥሎ ባለው ክፍት ቦታ ላይ የቀለበት ምልክትን ደጋግማችሁ ጻፉ፡፡ _____________________________________ ___________________________________ የተተኳሪ ፊደላትን ቅርፅ መለየት 1. ባለአንድ እግር ፊደላት __________________________________ ቀ ተ ቸ ነ ኘ የ ገ ፐ __________________________________ 2. ባለሁለት እግር ፊደላት ___________________________________ ለ ሰ ሸ በ አ ከ ዘ ዠ ደ ጀ ጰ ቨ ___________________________________ 3. ባለሶስት እግር ፊደላት ___________________________________ ጠ ጨ ___________________________________ ፩ ክፍል 6 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 4. እግር አልባ ፊደላት _______________________________ መ ወ ዐ ፀ ሀ ፈ መጻፍ መልመጃ ባለአንድ እና ባለሶስት እግር ፊደላትን ጻፉ፡፡ _______________________________________ _______________________________________ ማዳመጥ ፩ ክፍል 7 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ በ "በ" እና በ "ቀ" ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ከምስል ጋር ማንበብ በ ቀ በሬ ቀበሮ ቃላት በ "በ" እና በ "ቀ" ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ማንበብ በር በሶ ቀባ ቀረ መጻፍ መልመጃ 1. የ “በ” እና “ቀ” ፊደልን ደጋግማችሁ ጻፉ፡፡ _____________________________________ ፩ ክፍል 8 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 2. “በ” እና “ቀ”ን መነሻ በማድረግ ቃል መስርቱ፡፡ በ = _________ ፣_________ ፣_______ ቀ = _________ ፣ _________ ፣_______ ቡ ቁ ቡና ቁራ በ "ቡ" እና በ "ቁ" ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ማንበብ ቡቡ ቡጡ ቁጣ ቁም መልመጃ 1. የ“ቡ” እና “ቁ” ፊደላትን ደግማችሁ ጻፉ፡፡ ቡ__________ ፣ __________ ፣__________ ቁ__________ ፣ __________ ፣__________ ፩ ክፍል 9 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 2. “ቡ” እና “ቁ” ፊደላትን መነሻ ላይ በማድረግ ቃላት መስርቱ፡ ሀ. ቡ = _________ ፣ _________ ለ. ቁ = _________ ፣ _________ ፣__________ ፣ __________ ማዳመጥ "ቢ" እና "ቂ" ፊደላትን ከምስል ጋር ማንበብ ቢ ቢራቢሮ ፩ ክፍል ቂ ቂጣ 10 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ቃላት ቢሮ ቀቢ በቂ ቂጣ መጻፍ መልመጃ 1.የ "ቢ" እና "ቂ" ፊደላትን ደግማችሁ ጻፉ፡፡ ቢ __________ ፣ __________ ፣__________ ቂ __________ ፣ __________ ፣__________ 2. "ቢ" እና "ቂ" ፊደላትን በቃል መነሻ ላይ በማድረግ ቃላትን ጻፉ፡፡ ቢ= __________ ፣ _________ ፣ _________ ቂ= __________ ፣ _________ ፣_________ "ባ" እና "ቃ" ፊደላትን ከምስል ጋር ማንበብ ባ ባልዲ ፩ ክፍል ቃ ቃሪያ 11 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ቃላት በ"ባ" እና "ቃ" ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ማንበብ፡፡ ባላ ባባ ካባ ቃል በቃ ደቃ መጻፍ መልመጃ 1. “ባ” እና “ቃ” ፊደላትን ደጋግማችሁ ጻፉ፡፡ ባ_________ ፣ _________ ፣ ________ ቃ_________ ፣ _________ ፣ ________ 2. "ባ" እና "ቃ" ፊደላትን በቃል መነሻ ላይ በማድረግ ቃል ጻፉ፡፡ ባ = __________ ፣ __________ ፣ _________ ቃ= __________ ፣ __________ ፣__________ ማዳመጥ ፩ ክፍል 12 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ "ቤ" እና "ቄ" ፊደላትን ከምስል ጋር ማንበብ ቤ ቄ ቤት ቄስ ቃላት በ"ቤ" እና "ቄ" ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ማንበብ፡፡ ቤቢ ቅቤ ልቤ ሱቄ ሳቄ ቄራ መጻፍ መልመጃ 1. "ቤ" እና "ቄ" ፊደላትን ደጋግማችሁ ጻፉ፡፡ ቤ __________ ፣ __________ ቄ__________ ፣ _______ ፩ ክፍል ፣__________ ፣______ 13 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 2. "ቤ" እና "ቄ" ፊደላትን በመጠቀም ቃላት መስርቱ፡፡ ቤ= _________ ፣ ___________ ፣ ___________ ቄ= _________ ፣ ___________፣ ___________ "ብ" እና "ቅ" ፊደላትን ከምስል ጋር ማንበብ ብ ቅ ብስኩት ቅርጫት ቃላት ብር ብላ ብቻ ቅል ቆቅ ቅዳ መጻፍ መልመጃ 1. የ“ብ” እና የ“ቅ”ን ፊደላት ደጋግማችሁ ጻፉ፡፡ ብ _________ ፣ _________ ፣ ________ ቅ _______ ፣ ________ ፣ _________ ፩ ክፍል 14 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 2. “ብ” እና “ቅ” ፊደለትን በመጠቀም ቃላት መስርቱ፡፡ ብ= _________ ፣ _________ ፣ ________ ቅ= _________፣ _________ ፣ _______ "ቦ" እና "ቆ" ፊደላትን ከምስል ጋር ማንበብ ቦ ቆ ቦቲ ቆስጣ ቃላት ዳቦ ቦይ ሽቦ መጻፍ ቆሎ ቆላ ስቆ መልመጃ 1. የ“ቦ” እና የ“ቆ”ን ፊደላትን ደጋግማችሁ ጻፉ፡፡ ቦ__________ ፣ __________ ፣__________ ቆ__________ ፣ __________ ፣__________ ፩ ክፍል 15 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 2. “ቦ” እና “ቆ” ፊደላትን በመጠቀም ቃላት መስርቱ፡፡ ቦ = _________ ፣ __________ ፣ ________ ቆ = _________ ፣ _________ ፣ ________ መጻፍ መልመጃ ቀጥሎ ተዘበራርቀው የተቀመጡትን ፊደላት በቅደም ፃፉ፡፡ ቤ ቡ ባ በ ቦ ብ ቢ _____________________________________ ____________________________________ ተከተል ቄ ቁ ቃ ቀ ቆ ቅ ቂ ____________________________________ __________________________________ መልመጃ በሚከተሉት ሆሄያት ቃላት ጻፉ፡፡ 1. በ = ________ 2. ቡ = _______ 3. ቢ = ________ 4. ባ = ________ 5. ቤ = ________ 6. ብ = ________ 7. ቦ = ________ ፩ ክፍል ቀ= _________ ቁ= _________ ቂ= _________ ቃ= _________ ቄ= _________ ቅ= _________ ቆ= _________ 16 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ተተኳሪ ፊደላት በ ቀ ቡ ቁ ቢ ቂ ባ ቃ ቤ ቄ ብ ቅ ቦ ቆ መልመጃ 1. ከ“በ - ቀ” እስከ “ቦ - ቆ” ያሉትን ፊደላት በክፍት ቦታው ደግማችሁ ፃፉ፡፡ ____________________________________ ___________________________________ 2. የተዘለሉ የ“በ”ን እና “ቀ”ን ፊደላት በትክክል አሟልታችሁ ፃፉ፡፡ በ ____ ____ ____ ቤ ___ ___ ቀ _____ ____ _____ ___ ___ ቆ 3. በምሳሌው መሰረት የተጓደለውን ፊደል አሟሉ፡፡ ምሳሌ፡- ቡ ቁ 1. ቄ ___ 2. __ ቦ 3. ቃ __ 4. ብ __ 5. ቂ __ ፩ ክፍል 17 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 4. ስዕሎቹ ከወከሉት የመጀመሪያ ፊደል ጋር አዛምዱ፡፡ በ ቢ ቂ ባ ቃ ቤ ቆ ፩ ክፍል 18 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ የክለሳ ጥያቄዎች 1. የተጓደሉትን የ“በ” እና “ቀ” ዘር ሆሄያትን አሟልታችሁ ፃፉ፡፡ በ___ ___ ባ____ _____ ቀ__ ቂ ___ ___ ቦ ቅ___ 2. የ“በ” እና “ቀ” ፊደል ዘሮችን መነሻ በማድረግ ቃል ጻፉ፡፡ ፩ ክፍል 19 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ምዕራፍ ሁለት ቤት የምዕራፉ ዓላማዎች ከዚህ ምዕራፍ ትምህርት በኋላ ተማሪዎች፡ የሚነበብላችሁን ታሪክ በማዳመጥ መልዕክቱን ትናገራላችሁ፤ በመኖሪያ ቤታችሁ ውስጥ ያሉ ቁሳቁሶችን ትናገራላችሁ፤ አዳዲስ ሆሄያትን ታነባላችሁ፤ ባለሁለት ፊደል ቃላትን ትፅፋላችሁ፡፡ ፩ ክፍል 20 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ አዳመጦ መናገር መምህራችሁ የሚያነቡላችሁን ምንባብ አዳምጡና ጥያቄዎችን መልሱ ንባብ ተተኳሪ ፊደልን ከምስል ጋር ማንበብ ጠ መ ጠርሙስ መጥረጊያ ፩ ክፍል ረ ረከቦት 21 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ቃላት በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ማንበብ ጠቡ ላጠ መጣ ቆመ ረሳ ቀረ ተተኳሪ ፊደል ከምስል ጋር ማንበብ ጡ ሙ ጡሩንባ ሙዝ ሩ ሩጫ ቃላት፡በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ማንበብ ጡት ጡጦ ፩ ክፍል ሙዝ ሙቅ ሩቅ ሩዝ 22 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ንባብ ተተኳሪ ፊደል ከምስል ጋር ማንበብ ጢ ሚ ሪ ጢንዚዛ ሚዛን ሪዝ ቃላት በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ማንበብ ቡጢ ጢሙ ፩ ክፍል ሚጡ ሚሚ መሪ ሱሪ 23 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ተተኳሪ ፊደል ከምስል ጋር ማንበብ ጣ ማ ጣሳ ራ ማንጎ ራስ ቃላት በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ማንበብ ጣመ ጠጣ ማር ስማ ራራ ሰራ ንባብ ጤ ጤፍ ፩ ክፍል ሜ ሜዳ ሬ ሬት 24 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ቃላት ጤና ቢጤ መጻፍ ስሜ ሜዳ በሬ ማሬ ከዚህ በታች በቀረበው ክፍት ቦታ ላይ ፊደላቱን ደጋግማችሁ ጻፉ፡፡ ጤ - ጤና ሜ - ሜዳ ሬ - በሬ ………… …………… ………… ………… …………… ………… ………… …………… ………… ተተኳሪ ፊደል ከምስል ጋር ማንበብ ጥ ጥንቸል ፩ ክፍል ም ምላስ ር ርግብ 25 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ቃላት ጥም ጥጥ ጥሬ ምሳ ስም ምጥ ርቆ ጥር ማር ንባብ ተተኳሪ ፊደል ከምስል ጋር ማንበብ ጦ ሞ ጦጣ ሞተር ሳይክል ሮ ሮጠ ቃላት በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ማንበብ ጦር ጡጦ ፌጦ ፩ ክፍል ሞቀ ማሞ ሞተ ዶሮ ሽሮ መሮ 26 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ መፃፍ መልመጃ 1. ከዚህ በታች ባለው ባዶ ቦታከ“ጠ” አስከ “ጦ” የተጓደሉትን ሆሄያትን አሟልታችሁ ፃፉ፡፡ ጠ __ __ __ __ __ ጦ 2. ከዚህ በታች ባለው ባዶ ቦታ ከ“መ” እስከ “ሞ” ያሉትን የተጓደሉ ሆሄያት ፃፉ፡፡ መ __ __ ማ __ __ __ 3. ከዚህ በታች ባለው ባዶ ቦታ ከ“ረ” እስከ “ሮ” ያሉትን የተጓደሉ ሆሄያት ፃፉ፡፡ ረ ሩ ___ ራ ___ ___ ሮ 4. በተማራችኋቸው ፊደላት ባለ ሁለት ሆሄ ቃል ጻፉ፡ ማዳመጥ መምህራችሁ “አናጺው” በሚል ርዕስ የሚያነቡላችሁን ምንባብ እያዳመጣችሁ በመሀል የሚጠይቋችሁን ጥያቄዎች መልሱ፡፡ ፩ ክፍል 27 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ንባብ ተተኳሪ ፊደል ከምስል ጋር ማንበብ ደ ተ ደብተር ተራራ ፈ ፈረስ ቃላት በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ማንበብ ደጅ ደማ ፩ ክፍል ተራ ሞተ ፈራ ፈታ 28 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ተተኳሪ ፊደል ከምስል ጋር ማንበብ ዱ ቱ ዱባ ፉ ቱቦ ፉት ቃላት በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ማንበብ ዱቤ ዱላ ጣቱ ቱባ ጠፉ ሰፉ ንባብ ተተኳሪ ፊደል ከምስል ጋር ማንበብ ዲ ቲ ዲሽ ፩ ክፍል ቲማቲም ፊ ፊኛ 29 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ቃላት በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ማንበብ ዲላ ቴዲ ቦቲ ቤቲ ፊት ሰፊ ተተኳሪ ፊደል ከምስል ጋር ማንበብ ዳ ታ ፋ ዳቦ ታንክ ፋኖስ ቃላት በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ማንበብ ዳር ቀዳ ፩ ክፍል ቦታ ታየ ፋቀ ሰፋ 30 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ተተኳሪ ፊደል ከምስል ጋር ማንበብ ዴ ቴ ስንዴ ፌ ቴሌቪዥን ፌስታል ቃላት በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ማንበብ ሆዴ ዳዴ ማዳመጥ ቤቴ ጣቴ ፌጦ ቡፌ የኛ ቤተሰብ ፩ ክፍል 31 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ንባብ ተተኳሪ ፊደል ከምስል ጋር ማንበብ ድ ት ድመት ፍ ትሪ ፍራፍሬ ቃላት ድድ ድሮ ትል ጣት ፍሬ ፍም ተተኳሪ ፊደል ከምስል ጋር ማንበብ ዶ ዶሮ ፩ ክፍል ቶ ፎ ቶምቦላ ፎጣ 32 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ቃላት ዶቃ ባዶ መቶ ትቶ ፎቅ ፎቶ መልመጃ 1. ከዚህ በታች ባለው ባዶ ቦታ ከ “ደ- ዶ” የተጓደሉ ሆሄያት ፃፉ፡፡ ደ ዱ ___ ____ ዴ ____ ___ 2. ከዚህ በታች ባለው ክፍት ቦታ ከ “ተ - ቶ” ያሉትን የተጓደሉ ሆሄያት ፃፉ፡፡ ተ ___ ቲ ___ ____ ት ____ 3. ከዚህ በታች ባለው ባዶ ቦታ ከ “ፈ - ፎ” ያሉትን የተጓደሉ ሆሄያት ፃፉ፡፡ ፈ ___ ____ ____ ___ ___ ፎ 4. ከዚህ በታች ባለው ክፍት ቦታ በ “ደ፤ ተ እና ፎ” ባለሁለት ሆሄ ቃል ፃፉ፡፡ ደ __________________________________ ተ __________________________________ ፎ __________________________________ ፩ ክፍል 33 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ተዘውታሪ ቃላት ንባብ ተተኳሪ ፊደል ከምስል ጋር ማንበብ ሰ አ ሰርግ አምፖል ነ ነርስ ቃላት ሰራ ሰጠ ፩ ክፍል አፍ አየ ነቃ ነዳ 34 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ተተኳሪ ፊደል ከምስል ጋር ማንበብ ሱ ኡ ሱፍ ኡኡ ኑ ኑግ ቃላት በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ማንበብ ሱቅ ረሱ ፩ ክፍል ኡፍ ኡኡ ኑሮ ቀኑ 35 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ንባብ ተተኳሪ ፊደል ከምስል ጋር ማንበብ ሲ ኢ ሲሚንቶ ኒ ኢትዮጵያ ኒያላ ቃላት በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ማንበብ ሲቃ ኢሳ ስኒ መሲ ተተኳሪ ፊደል ከምስል ጋር ማንበብ ሳ ሳሙና ፩ ክፍል ኣ ቡኒ ና ናና ከረሜላ 36 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ቃላት በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ማንበብ ሳር ሳፋ ሳቅ ንባብ ናና ፋና ናማ ተተኳሪ ፊደል ከምስል ጋር ማንበብ ሴ ኤ ኔ ሴት ኤሊ ዓይኔ ቃላት በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ማንበብ ሴት ሴም ሴራ ፩ ክፍል ሰኔ እኔ ቀኔ 37 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ተተኳሪ ፊደል ከምስል ጋር ማንበብ ስ ስድስት እ ን እንቁላል ንስር አሞራ ቃላት በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ማንበብ ስም ስር እሱ እማ ንቂ ንብ ተተኳሪ ፊደል ከምስል ጋር ማንበብ ሶ ኦ ሶፋ ኦቾሎኒ ፩ ክፍል ኖ ኖራ 38 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ቃላት በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ማንበብ ሶል በሶ ኦና ኦሞ ኖረ መኖ የምዕራፉ ማጠቃለያ በዚህ ምዕራፍ አዳዲስ ፊደሎችን ተምራችኋል፡፡ የ “ጠ”፣ “መ”፣ “ረ”፣ “ደ”፣ “ተ”፣ “ፈ”፣ “ሰ”፣ “አ” እና “ነ” ፊደሎችን ከነዘራቸው ለይታችኋል፡፡እነዚህን ፊደሎች ከስዕሉ ጋር በማዛመድ አይታችኋል፡፡ በተጨማሪም በፊደሎቹ ባለሁለት ሆሄ ቃል በመመስረት ተለማምዳችኋል፡፡ የክለሳ ጥያቄዎች ትዕዛዝ፡- በሚከተለው ሠንጠረዥ ውስጥ ተዘበራርቀው የገቡትን ሆሄያት በቅደም ተከተል አስተካክላችሁ ጻፉ፡፡ ደ አ ነ ዳ ዶ ፩ ክፍል ተ ፈ ዱ ቱ ኡ ዲ ኑ ኢ ኒ ፌ ና ፉ ቲ ን ኣ ቶ ፎ ፊ ኤ ዴ ኔ ፍ ት ኦ እ ዶ ድ ቴ ታ ፋ 39 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ መልመጃ ከዚህ በታች ባለው ባዶ ቦታ የተጓደሉትን የ“ሰ”፣“ነ”፣“ጠ”፣ “አ” እና “ደ” ዘሮች በማሟላት ፃፉ፡፡ 1. ሰ ___ ___ ___ 2. ነ ___ ኒ ___ 3. ጠ ጡ ___ ___ 4. አ ___ ___ ___ 5. ደ ___ ___ ዳ ፩ ክፍል ሴ ___ ___ ን ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ኖ ጦ ኦ 40 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ምዕራፍ ሶስት ትምህርት ቤት የምዕራፉ አላማዎች ከዚህ ትምህርት በኋላ ተማሪዎች፡ምዕራፍ አንድ ስዕልን በማየት ታሪኩን ትገምታላችሁ፤ ቤተሰብ የሚነበብላችሁን ታሪክ በማዳመጥ መልዕክቱን ትገልፃላችሁ፤ ከትምህርት ቤት ጋር የተገናኙ ተዘውታሪ ቃላትን ትለያላችሁ፤ አዳዲስ ሆሄያትን ታነባላችሁ፤ ባለሶስት ሆሄ ቃላትን ትመሰርታላችሁ፤ ፩ ክፍል 41 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ማዳመጥ መምህራችሁ የሚያነቡላችሁን ምንበብ አዳምጣችሁ ጥያቄዎችን መልሱ ተዘውታሪ ቃላት ፩ ክፍል 42 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ንባብ ተተኳሪ ፊደል ከምስል ጋር ማንበብ ገ ገመድ ወ ከ ወንፊት ከበሮ ቃላት በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ማጣመርና መነጠል መነጠል ገ ገ ወ በ በ ቀ ረ ሬ ጠ ማጣመር ማጣመር ገበረ ገበሬ ወቀጠ ወፈረ ከበረ ከበበ መነጠል ወ ከ ከ ፈ በ በ ረ ረ በ መጻፍ ከዚህ በታች በቀረበው ክፍት ቦታ በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ደጋግማችሁ ጻፉ፡፡ ፩ ክፍል 43 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ወጠረ ………… ከሰረ ……….. ………… ………… ………… ………… ንባብ ተተኳሪ ፊደል ከምስል ጋር ማንበብ ጉ ዉ ኩ ዉ ጉሬዛ ኩባያ ቃላት በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ማጣመርና መነጠል መነጠል ጉ ጉ ፩ ክፍል ማ በ ሬ ት ማጣመር ማጣመር ጉማሬ ጉበት ተዉት ኩርሲ ኩምቢ መነጠል ተ ኩ ኩ ዉ ር ም ት ሲ ቢ 44 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ መጻፍ ከዚህ በታች በቀረበው ክፍት ቦታ በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ደጋግማችሁ ጻፉ፡፡ ጉበት ኩምቢ ………. ……… ………. ……… ………. ……… ………. ……… ………. ……… ንባብ ተተኳሪ ፊደል ከምስል ጋር ማንበብ ጊ ዊ ጊታር ፩ ክፍል ዊልቸር ኪ ኪስ 45 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ቃላት በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ማጣመርና መነጠል ጊ ታ ሰ ታ ዳ ዋ ር ጊ ዊ ጊታር ታዳጊ ሰዋዊ አዊ አ ኪሳራ ኪ ማራኪ ማ ዊ ሳ ራ ራ ኪ መጻፍ ጊታር ………. ሰዋዊ ………. ኪሳራ ……… ………. ………. ……… ………. ………. ……… ………. ………. ……… ንባብ ተተኳሪ ፊደል ከምስል ጋር ማንበብ ጋ ዋ ጋሪ ፩ ክፍል ዋርካ ካ ካልሲ 46 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ቃላት በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ማጣመርና መነጠል መነጠል ዋ ካ ጋ ር ው ወ ካ ያ ን ማጣመር ማጣመር ዋርካ ካውያ ጋወን ካርታ ዋንዛ በረካ መነጠል ካ ዋ በ ር ን ረ ታ ዛ ካ መጻፍ ከዚህ በታች በቀረበው ክፍት ቦታ በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ደጋግማችሁ ጻፉ፡፡ ጋቢና ዋርካ ካርታ ………. ………. ……… ………. ………. ……… ንባብ ተተኳሪ ፊደል ከምስል ጋር ማንበብ ጌ ዌ ጌጥ ፩ ክፍል ዥዋዥዌ ኬ ኬክ 47 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ቃላት በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ማጣመርና መነጠል ሰ አ ር ል ጌ ጌ ሰርጌ አልጌ ትኬት ስልኬ ት ስ ኬ ት ል ኬ መጻፍ ከዚህ በታች በቀረበው ክፍት ቦታ በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ደጋግማችሁ ጻፉ፡፡ ሰርጌ …………… …………… ትኬት ………… ………… ንባብ ተተኳሪ ፊደል ከምስል ጋር ማንበብ ግ ግመል ፩ ክፍል ው ውሻ ክ ክብሪት 48 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ቃላት በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ማጣመርና መነጠል ግ ግ ስ ው ን ን ው ሰ ብ ድ ር ድ ግንብ ግንድ ስውር ውሰድ ክብር ክ ክራር ክ ብ ራ ር ር መጻፍ ከዚህ በታች በቀረበው ክፍት ቦታ በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ደጋግማችሁ ጻፉ፡፡ ግንብ ነውር ክንድ …………… ………… …………… …………… …………… ………… ………… …………… …………… …………… ………… …………… ንባብ ተተኳሪ ፊደል ከምስል ጋር ማንበብ ጎ ኮ ፩ ክፍል ዎ 49 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ጎማ ኮፍያ ዶሮዎች ቃላት በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ማጣመርና መነጠል ጎ በ ዝ ጎበዝ ሰዎች ሰ ዎ ች ጎ በ ጠ ጎበጠ ኮከብ ኮ ከ ብ ጎ ረ ሰ ጎረሰ ኮሌታ ኮ ሌ ታ መጻፍ መልመጃ 1. በ “ገ፣ ወ እና ከ” ፊደላት የተመሰረቱ ባለሶስት ሆሄ ቃል ጻፉ፡፡ ገ …………. ወ …………. ከ ………….. ፩ ክፍል 50 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 2. የተጓደሉትን ፊደላት በማሟላት ቃል መስርቱ፡፡ 1. ገ __ ድ 4. __ ሮሮ 2. ከ __ ሮ 5. ኩራ __ 3. __ ንድ ማዳመጥ "አርፋጁ ተማሪ" በሚል ርዕስ መምህራችሁ የሚያነቡላችሁን ምንባብ እያዳመጣችሁ ጥያቄን መልሱ፡፡ ፩ ክፍል 51 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ንባብ ተተኳሪ ፊደል ከምስል ጋር ማንበብ ዘ ለ ዘንቢል የ ለካ ጸለየ ቃላት በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ማጣመርና መነጠል ዘ ዘ ዘ የ ፈ መ ገ ቆ ነ ረ የ የ ዘፈነ ዘመረ ዘገየ የቆየ ለበሰ ለ ለቀመ ለ በ ቀ ሰ መ መጻፍ ከዚህ በታች በቀረበው ክፍት ቦታ በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ደጋግማችሁ ጻፉ፡፡ ዘመረ …………… …………… ………….. ፩ ክፍል ነጠለ ……………… ………………… ………………… 52 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ንባብ ተተኳሪ ፊደል ከምስል ጋር ማንበብ ዙ ሉ ዙፋን ዩ ሉሲ ዩኒፎርም ቃላት በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ማጣመርና መነጠል አ ዙ ታ ገ ሪ ረ ዙ ያ ዙ አገዙ ዙሪያ ታረዙ ቀለሉ ቀ በከሉ በ ዘለሉ ዘ ለ ከ ለ ሉ ሉ ሉ መጻፍ ከዚህ በታች በቀረበው ክፍት ቦታ በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ደጋግማችሁ ጻፉ፡፡ ዙሪ ………… ቆለሉ ……………… ለዩ …………… ………… ………… ………… ……………… ……………… ……………… …………… …………… …………… ፩ ክፍል 53 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ንባብ ተተኳሪ ፊደል ከምስል ጋር ማንበብ ዚ ሊ ዚፕ ዪ ሊጥ ቃላት በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ማጣመርና መነጠል እ ሙ አ ዚ ዚ ዚ ያ ቃ ዛ እዚያ ሙዚቃ አዚዛ ኤሊ ብዪ አሊ ኤ ብ አ ሊ ዪ ሊ መጻፍ ከዚህ በታች በቀረበው ክፍት ቦታ በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ደጋግማችሁ ጻፉ፡፡ ሙዚቃ …………… ኤሊ ……………… ብዪ ……………… …………… ………………… ……………… ………….. ………………… ……………… ፩ ክፍል 54 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ንባብ ተተኳሪ ፊደል ከምስል ጋር ማንበብ ዛ ላ ያ ዛፍ ላም ያሬድ ቃላት በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ማጣመርና መነጠል ፈ ዛ አ ዛ ተ ያ ዛ ት ፈዛዛ ዛተ አያት ዋልያ ሸክላ ቃላት ዋ ሸ ቃ ል ክ ላ ያ ላ ት መጻፍ ከዚህ በታች በቀረበው ክፍት ቦታ በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ደጋግማችሁ ጻፉ፡፡ ፈዛዛ …………… ቃላት ……………… አያት …………….. …………… ……………… …………….. ፩ ክፍል 55 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ …………… ንባብ ……………… …………….. ተተኳሪ ፊደል ከምስል ጋር ማንበብ ዝ ል ዝሆን ይ ልጅ ብይ ቃላት በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ማጣመርና መነጠል ዝ ሆ ዝ ር ዝ ላ መጻፍ ን ግ ይ ዝሆን ዝርግ ዝላይ ልብስ ል ልባም ል በላይ በ ብ ባ ላ ስ ም ይ ከዚህ በታች በቀረበው ክፍት ቦታ በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ደጋግማችሁ ጻፉ፡፡ ዝርያ …………… …………… …………… ፩ ክፍል ልብስ ……………… ……………… ……………… መሳይ …………….. …………….. …………….. 56 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ንባብ ተተኳሪ ፊደል ከምስል ጋር ማንበብ ዞ ሎ አዞ ሎሚ ዮ ዮዲት ቃላት በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ማጣመርና መነጠል አ ዮ ዞ ዲ ረ ት አዞረ ዮዲት በቆሎ በ መለሎ መ ቆ ለ ሎ ሎ መጻፍ ትዕዛዝ፡- ከዚህ በታች ባለው ባዶ ቦታ የተጓደሉትን የ“ሰ”፣“ነ”፣“ጠ”፣ “አ” እና “ደ” ዘሮች በማሟላት ፃፉ፡፡ 1. ሰ ___ ___ ___ ሴ ___ ___ 2. ነ ___ ኒ ___ ___ ን ኖ 3. ጠ ጡ ___ ___ ___ ___ ጦ 4. አ ___ ___ ___ ___ ___ ኦ 5. ደ___ ___ ዳ ___ ___ ___ ፩ ክፍል 57 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ የክለሳ ጥያቄዎች ትዕዛዝ፡- ከዚህ በታች ባለው ባዶ ቦታ የተጓደሉትን የ “ገ፣ ወ፣ ከ፣ ዘ፣ ለ፣ እና የ” ፊደል ዘሮችን በማሟላት ጻፉ፡፡ 1. 2. 3. 4. 5. 6. ገ ___ ጊ ___ ___ ግ ___ __ ዉ ዊ __ ዌ __ __ __ __ ኪ ካ __ ክ __ ዘ __ __ ዛ ዜ ___ ዞ __ ሉ __ __ ሌ __ ሎ የ __ __ ያ __ ይ __ ፩ ክፍል 58 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ምዕራፍ አራት ጓደኛሞቹ የምዕራፉ አላማዎች ከዚህ ምዕራፍ ትምህርት በኋላ ተማሪዎች፡ ያዳመጣችሁትን ምንባብ መልእክት ትናገራላችሁ፤ ስዕልን በማየት ታሪክን ትገምታላችሁ፤ ተዘውታሪ ቃላትን ትለያላችሁ፤ ለተለመዱ ቃላት ፍቺ ትሰጣላችሁ፤ አዲዲስ ሆሄያትን ወይም ድምፆችን ታነባላችሁ፡፡ ፩ ክፍል 59 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ማዳመጥ መምህራችሁ የሚያነቡላችሁን ምንባብ እያዳመጣችሁ ጥያቄዎችን መልሱ፡፡ ተዘውታሪ ቃላት ፩ ክፍል 60 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ንባብ ተተኳሪ ፊደል ከምስል ጋር ማንበብ ኘ ጨ ዋኘ ጨረቃ ቸ ቸኮሌት ቃላት በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን መነጠልና ማጣመር፡፡ መነጠል አ ገ ኘ ጨ ር ቅ ቸ ኮ ለ ፩ ክፍል ማጣመር አገኘ ጨርቅ ቸኮለ ማጣመር መነጠል ተመኘ ተ መ ኘ ጨመረ ጨ መ ረ ቸለሰ ቸ ለ ሰ 61 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ንባብ ተተኳሪ ፊደል ከምስል ጋር ማንበብ ኙ ጩ ቹ ተኙ ጩሉሌ ቃላት በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን መነጠልና ማጣመር፡፡ አ ጫ ሰ ገ ጩ ለ ኙ ት ቹ አገኙ ጫጩት ሰለቹ ተመኙ ጩኸት ሰለቹ ተ ጩ ሰ መ ኸ ለ ኙ ት ቹ ንባብ ተተኳሪ ፊደልን ማንበብ ኚ ጪ ቺ ጎብኚ ፩ ክፍል 62 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ማጣመርና መነጠል፡፡ አ ጥ አ ው አ መ መጻፍ ኚ ጪ ቺ አጥኚ አውጪ አመቺ ጎብኚ ጎ አንቺ አ አምጪ አ ብ ን ም ኚ ቺ ጪ በሚከተለው የዛፍ ስዕል ላይ በሚገኙት ሳጥኖች ውስጥ የቤተሰብ ስሞችን ጻፉ፡፡ ንባብ ተተኳሪ ፊደል ከምስል ጋር ማንበብ ኛ ጫ ቻ ተኛ ጫጩት ቻው ፩ ክፍል 63 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ቃላት በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ማጣመርና መነጠል፡፡ በ መ መ ረ ፍ ፍ ኛ ጫ ቻ በረኛ መፍጫ መፍቻ ዋንጫ ዋ ዘበኛ ዘ ገልቻ ጉ ን በ ል ጫ ኛ ቻ ንባብ ተተኳሪ ፊደል ከምስል ጋር ማንበብ ኜ ጬ ቼ ቅንጬ ቼቼ ኜ ቃላት በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ማጣመርና መነጠል፡፡ ወ በ ቅ ፩ ክፍል ስ ት ን ኜ ኜ ጬ ወስኜ በትኜ ቅንጬ መጥጬ መ ተናኜ ተ ተኝቼ ተ ጥ ና ኝ ጬ ኜ ቼ 64 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ መጻፍ ትዕዛዝ፡- በሚከተለው ክፍት ቦታ ላይ ተተኳሪ ፊደሎችን ደጋግማችሁ ጻፉ፡፡ ኘ - ኜ ………… …………… …………. ጨ - ጬ ………….. ………….. ቸ - ቼ …………….. ………… …………. ………….. ንባብ ተተኳሪ ፊደል ከምስል ጋር ማንበብ ኝ ጭ ች ትንኝ ጭራ ችግኝ ቃላት በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ማጣመርና መነጠል፡፡ ስ ጭ ች ፩ ክፍል ን ፈ ሎ ኝ ራ ታ ስንኝ ጭፈራ ችሎታ ኩፍኝ ኩ ጭልፋ ጭ ድንች ድ ፍ ል ን ኝ ፋ ች 65 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ መጻፍ መልመጃ በተሰጡት ሆሄያት ባለሶስት ሆሄ ቃላት መስርቱ፡፡ ጨ + መ ረ ር በ ለ ፈ ረ + ረ ቃ ቅ ጠ ጠ ረ ሰ ጨመረ ጨረቃ ንባብ ተተኳሪ ፊደልን ማንበብ ኞ ጮ ቾ ኞ ቾ ጮማ ቃላት በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ማጣመርና መነጠል፡፡ ም መ ም ፩ ክፍል ኞ ጮ ቾ ት ህ ት ምኞት መጮህ ምቾት ዳኞች ዳ ሯጮች ሯ ኞ ጮ ች ች 66 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ መጻፍ መልመጃ 1. በምሳሌው መሰረት በሰንጠረዡ ውስጥ ባሉት ፊደሎች ባለሶስት ሆሄ ቃል መስርቱ፡፡ በ ተ ት ኘ ራ ጫ ረ ጭ መ ቻ ኛ ፈ ዘ ባ ጩ ምሳሌ፡- 1. በረኛ 2. ጫጩት 2. በምሳሌው መሠረት እስካሁን በተማራችኋቸው ፊደላት ባለሶስት ሆሄ ቃል መስርቱ፡፡ ምሳሌ፡ቀ ጨ ጨ =ቀጨጨ ጨ ረ ር =ጨረር ማዳመጥ መምህራችሁ የሚያነቡላችሁ ምንባብ እያዳመጣችሁ ጥያቄዎችን መልሱ፡፡ ፩ ክፍል 67 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ንባብ ተተኳሪ ፊደል ከምስል ጋር ማንበብ ሀ ዐ ጀ ሀውልት ዐይን ጀበና ቃላት በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ማጣመርና መነጠል፡፡ ሀ ዐ ጀ ብ ል ል ት ሀብት ቦ ዐልቦ ባ ጀልባ ሀሳብ ዐይን ጀርባ ሀ ዐ ጀ ሳ ይ ር ብ ን ባ ንባብ ተተኳሪ ፊደል ከምስል ጋር ማንበብ ፩ ክፍል 68 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ሁ ዑ ጁ ዑደት ጁስ 2 ሁለት ቃላት በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ማጣመርና መነጠል፡፡ ሁ ዑ ፈ ለ ደ ራ ት ት ጁ ሁለት ዑደት ፈራጁ ሁኔታ ሁ ዑመር ዑ ወዳጁ ወ ኔ መ ዳ ታ ር ጁ ንባብ ተተኳሪ ፊደል ሂ ሂጃብ ዒ ዒላማ ጂ ጂንስ ቃላት ፩ ክፍል 69 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ማጣመርና መነጠል፡፡ ሂ ዒ ጂ ሳ ላ ን ብ ማ ስ ሂሳብ ዒላማ ጂንስ ሂሩት ሂ ነዒማ ነ ጂንካ ጂ ሩ ዒ ን ት ማ ካ ንባብ ተተኳሪ ፊደል ከምስል ጋር ማንበብ ሃ ዓ ጃ 50 ሃምሳ ዓሳ ጃርት ቃላት በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ማጣመርና መነጠል፡፡ ሃ ም ዓ ላ ጃ ኬ መጻፍ ሳ ማ ት ሃምሳ ዓላማ ጃኬት ውሃ ው ዓርማ ዓ ጃርት ጃ ሃ ር ር ማ ት መልመጃ 1. በሚከተሉት ክፍት ቦታዎች ላይ ተተኳሪ ፊደሎችን ደጋግማችሁ ጻፉ፡፡ ፩ ክፍል 70 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ሀ ዐ ጀ ሃ ዓ ጃ ………… …………… …………. ………….. ………….. ………….. …………….. ………… …………. ንባብ ተተኳሪ ፊደል ከምስል ጋር ማንበብ ሄ ዔ ሄሎ ጄ ዔሊ ጄት ቃላት በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ማጣመርና መነጠል፡፡ ሄ ዋ ጉ ባ ወ ዳ ንባብ ፩ ክፍል ን ዔ ጄ ሄዋን ጉባዔ ወዳጄ ሄለን ሄ ሱባዔ ሱ ጋርጄ ጋ ለ ባ ር ን ዔ ጄ 71 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ተተኳሪ ፊደል ከምስል ጋር ማንበብ ህ ዕ ህጻን ዕጣን ጅ ጅራፍ ቃላት በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ማጣመርና መነጠል፡፡ ህ ዕ ጅ ን ለ ራ ፃ ት ት ህንፃ ዕለት ጅራት ህዝብ ህ ዕንቁ ዕ ጅማት ጅ ዝ ን ማ ብ ቁ ት የቃላት ፍቺ መልመጃ የሚከተሉትን የተለመዱ ቃላት ፍቺ ጻፉ፡፡ 1. በላ = ____________________ 2. ሄደ =__________________ 3. ተኛ =____________________ 4. ተነሳ= ___________________ 5. ቀየረ= ___________________ 6. ቀመሰ= ____________________ 7. ነገረ = ___________________ ፩ ክፍል 72 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ንባብ ተተኳሪ ፊደል ከምስል ጋር ማንበብ ሆ ሆድ ዖ ጆ ጣዖት ጆግ ቃላት በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ማጣመርና መነጠል፡፡ ሆ ዳ ሳ ዖ ጆ ን መልመጃ ም ል ያ ሆዳም ሳዖል ጆንያ ሆቴል ሆ ናዖድ ና ቆንጆ ቆ ቴ ዖ ን ል ድ ጆ የሚከተሉትን ሆሄያት በማዛመድ ባለሶስት ሆሄ ቃላት መስርቱ፡፡ ወ ቀ ከ አ ፀ ሰ መ ፩ ክፍል ደ ደ ሰ ነ ገ ቀ ረ በ ወደደ = 73 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ የክለሳ ጥያቄዎች 1. የ “ኘ፣ ጨ፣ ቸ፣ ሀ፣ ዐ እና ጀ” ፊደል ዘሮችን ጻፉ? ኘ ___ ____ ____ ____ ____ ____ ጨ ___ ____ ____ ____ ____ ____ ቸ ___ ____ ____ ____ ____ ____ ሀ ___ ____ ____ ____ ____ ____ ዐ ___ ____ ____ ____ ____ ____ ጀ ___ ____ ____ ____ ____ ____ 2. በማጣመር የቀረቡትን ባለሶስት ሆሄ ቃላት በመነጣጠል ጻፉ? ማጣመር መነጠል ቁንጮ ርችት በረኛ 3. ተነጣጥለው የቀረቡትን ባለሶስት ሆሄ ቃላት በማጣመር ጻፉ? መነጠል ማጣመር መ ሆ ን ዓ ላ ማ ጂ ግ ራ 4. ለሚከተሉት የተለመዱ ቃላት ፍቺ ስጡ፡፡ 1. ተራመደ=____________________ 2. አየ = ____________________ 3. ቸኮለ= ____________________ 4. ጨመረ=____________________ 5. ጠላ= __________________ ፩ ክፍል 74 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ምዕራፍ አምስት ተክሎች የምዕራፉ አላማዎች ምዕራፍ አንድ ከዚህ ምዕራፍ ትምህርት በኋላ ተማሪዎች፡ ያዳመጣችሁትንቤተሰብ ምንባብ መልዕክት ትናገራላችሁ፤ ፊደላትን ትለያላችሁ፤ ሆሄያትን ታዛምዳላችሁ፤ በቃል ውስጥ ያሉ ድምፆችን በማጣመርና በመነጠል ታነባላችሁ፤ ነጠላ ዐረፍተ ነገሮችን ትጽፋላችሁ፤ ለተለመዱ ቃላት ፍቺ ትሰጣላችሁ፡፡ ፩ ክፍል 75 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ማዳመጥ የተክሎች ጥቅም መምህራችሁ የሚያነቡላችሁን ምንባብ እያዳመጣችሁ ጥያቄዎችን መልሱ፡፤ ተዘውታሪ ቃላት ፩ ክፍል 76 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ንባብ ተተኳሪ ፊደል ከምስል ጋር ማንበብ ሸ ፀ ዠ ዠ ሸሚዝ ፀሐይ ቃላት በተተኳሪ ፊደል የተመሰረቱ ቃላትን መነጠልና ማጣመር፡፡ ሸ ፀ ቅ መነጠል መ ተ ሎ ት ዠ ት ማጣመር ሸመተ ፀሎት ቅዠት ማጣመር ሸለለ ሸ ፀፀት ፀ ቃዠች ቃ መነጠል ለ ለ ፀ ት ዠ ች ንባብ ተተኳሪ ፊደል ሹ ፁ ዡ ፁ ዡ ሹሩባ ፩ ክፍል 77 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ቃላት በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ማጣመርና መነጠል፡፡ ሹ ቀ አ ራ ረ ዛ ብ ፁ ዡ ሹራብ ቀረፁ አዛዡ ሹመት ሹ ንፁህ ን ጋባዡ ጋ መ ፁ ባ ት ህ ዡ ንባብ ተተኳሪ ፊደል ሺ ፂ ዢ 1000 ዢ ሺ ፂም ቃላት በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ማጣመርና መነጠል፡፡ ሺ አ ተ ፩ ክፍል በ ና ገ ሺ ፂ ዢ ሺበሺ አናፂ ተገዢ ልበሺ ል ቀራፂ ቀ ተያዢ ተ በ ራ ያ ሺ ፂ ዢ 78 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ንባብ ተተኳሪ ፊደል ከምስል ጋር ማንበብ ሻ ፃ ሻይ ዣ ፃፈ ዣንጥላ ቃላት በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ማጣመርና መነጠል፡፡ ሻ ን ህ ን ግ ብ ንባብ ጣ ፃ ዣ ሻንጣ ህንፃ ግብዣ ሻማ ሻ ቀረፃ ቀ መያዣ መ ማ ረ ያ ፃ ዣ ተተኳሪ ቃላት ሼ ፄ ዤ ፄ ሼኪ ፩ ክፍል ተክዤ 79 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ቃላት በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ማጣመርና መነጠል፡፡ ለ ብ ድ ም ፈ ዝ መጻፍ ሼ ፄ ዤ ለብሼ ድምፄ ፈዝዤ ደርሼ ደ ቅላፄ ቅ ተክዤ ተ ር ላ ክ ሼ ፄ ዤ መልመጃ 1. በሚከተለው ክፍት ቦታ ላይ ተተኳሪ ፊደሎችን ደጋግማችሁ ጻፉ፡፡ ሸ ሼ ………… …………… ዠዤ ………….. ………….. ………….. ፀ ፄ …………….. ………… …………. …………. ንባብ ተተኳሪ ፊደል ሽ ፅ ዥ ሽማግሌ ፅዳት ተጋባዥ ፩ ክፍል 80 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ቃላት በተተኳሪ ቃላት የተመሰረቱ ቃላትን ማጣመርና መነጠል፡፡ ሽ ፅ ጋ በ ዳ ባ ት ት ዥ ሽበት ፅዳት ጋባዥ አቡሽ አ ፅዮን ፅ አዛዥ አ ቡ ዮ ዛ ሽ ን ዥ ንባብ ተተኳሪ ፊደል ሾ ፆ ዦ ፆ ዦ ሾላ ቃላት በተተኳሪ ቃላት የተመሰረቱ ቃላትን ማጣመርና መነጠል፡፡ ሾ ፆ ፩ ክፍል ር መ ባ ች ሾርባ ፆመች እርሾ እ ቀርፆ ቀ ር ር ሾ ፆ 81 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ መጻፍ ትዕዛዝ፡- በሚከተሉት ሠንጠረዦች ውስጥ ያሉትን ፊደላት በማቀናጀት ቃላት መስርቱ፡፡ ወ ተ ቀ ማ ሳ ሪ ምሳሌ፡- ት ስ 1. ወተት 2. ቀማ 3. ሳማት ቅ ር ጫ ጣ ጩ ት ሁ ት 4. ተማሪ 5. ወቀሳ ጥ ጥ ሰ ል ፍ ጠ ፍ ር 1. ________________ 2. ________________ 3. ________________ 4. ________________ ፩ ክፍል 82 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ማዳመጥ መምህራችሁ “ችግኝ መትከል” በሚል ርዕስ የሚያስደምጧችሁን ምንባብ እያዳመጣችሁ ጥያቄዎችን መልሱ ቅድመ ማዳመጥ ጥያቄዎች 1. ስዕሉን በመመልከት ስለምን የምታዳምጡ ይመስላችኋል? 2. ችግኝ መትከል ጥቅሙ ምንድን ነው? ንባብ ተተኳሪ ፊደል ጰ ጰ ፩ ክፍል ፐ ቨ ፐ ቨ 83 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ጱ ፑ ጱ ቩ ቩ ፑል መጻፍ መልመጃ በምሳሌው መሠረት ነጠላ አረፍተ ነገሮችን ጻፉ፡፡ ምሳሌ፡1. ማርሸት ሾርባ ጠጣች፡፡ 2. እያሱ እርሳስ ቀረፀ፡፡ 3. ተማሪዎች ችግኝ ተከሉ፡፡ ንባብ ተተኳሪ ፊደል ከምስል ጋር ማንበብ ጲ ላጲስ ፩ ክፍል ፒ ፒኮክ ቪ ቪላ 84 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ቃላት በተተኳሪ ፊደል የተመሰረቱ ቃላትን ማጣመርና መነጠል፡፡ ፒ ፒ ያ ን ሳ ሳ ፒያሳ ፒንሳ ላጲስ ላ ፒያኖ ፒ ጲ ያ ስ ኖ ንባብ ተተኳሪ ፊደል ከምስል ጋር ማንበብ ጳ ጳጳስ ፓ ቫ ፓፓያ ቫዬሊን ቃላት በተተኳሪ ፊደላት የተመሰረቱ ቃላትን ማጣመርና መነጠል፡፡ ጳ ፓ ፩ ክፍል ጉ ር ሜ ክ ጳጉሜ ፓርክ ፓስቲ ፓ ቫኔላ ቫ ስ ኔ ቲ ላ 85 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ተተኳሪ ፊደላትን ከምስል ጋር ማንበብ ጴ ፔ ቬ ፔርሙስ ቬሎ ጴ ተተኳሪ ፊደል ጵ ፕ ቭ ጵ ቭ ፕላኔት ተተኳሪ ፊደል ጶ ፖ ቮ ጶ ፖሊስ ቮልስ መጻፍ ፩ ክፍል 86 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ መልመጃ የተጓደሉትን ዐረፍተነገሮች አሟልታችሁ ጻፉ፡፡ ደብተር ተማሪ ሱቅ ፒያኖ ፓፓያ 1. ኤልዳና ____________በላች፡፡ 2. ፉዓድ ጎበዝ ___________ ነው፡፡ 3. ሕይወት _______________ገዛች፡፡ 4. ናታን __________________ሄደ፡፡ 5. ኪያ _____________ መጫወት ይወዳል፡፡ የቃላት ፍቺ መልመጃ 1. በመጀመሪያው ብርጭቆ ውስጥ ያሉትን ቃላት በሁለተኛው ብርጭቆ ውስጥ ካሉት ፍቻቸው ጋር አዛምዱ፡፡ 1. ደወል 2. ረዳ 3. ተጠጋ 4. ቀማ 5. ተክል ሀ. ነጠቀ፤ወሰደ ለ. ዕፅዋት ሐ. መጥሪያ መ. አገዘ ሠ. ቀረበ ፩ ክፍል 87 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ የክለሳ ጥያቄዎች መልመጃ በሳጥኑ ውስጥ ተዘበራርቀው የሚገኙትን ፊደላት በማጣመር ባለሶስት ሆሄ ቃል መስርቱ፡፡ ፖ ቭ ዥ ሹ ስ ል አ ጉ መ ፩ ክፍል ቮ ጲ ር ት ነ እ ላ ፀ ሻ ዛ 88 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ምዕራፍ ሰድስት የመንገድ ደህንነት የምዕራፉ አላማዎች ተማሪዎች ከዚህ ምዕራፍ ትምህርት በኋላ፡ምዕራፍ አንድ ያዳመጣችሁትን ምንባብ መልዕክት ትናገራላችሁ፤ቤተሰብ ቃላት ትመሰርታላችሁ፤ ከቃላት ላይ ቅጥያዎችን ትነጥላላችሁ፤ አጫጭር ዐረፍተ ነገሮችን ትመሰርታላችሁ፡፡ ፩ ክፍል 89 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ማዳመጥ "የትራፊክ ፖሊሷ ምክር" በሚል ርዕስ መምህራችሁ ሚያስደምጧ ችሁን ምንባብ አዳምጣችሁ ጥያቄዎችን መልሱ፡፡ ቅድመ ማዳመጥ 1. ርዕሱንና ስዕሉን በማየት የተረዳችሁትን ተናገሩ፡፡ 2. የትራፊክ መብራት አገልግሎቱ ምን ይመስላችኋል? አዳምጦ መናገር መልመጃ ፩ ክፍል 90 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ የሚከተሉትን ጥያቄዎች ባዳመጣችሁት ምንባብ መሰረት የያዙትን ሀሳብ ትክክል ከሆነ እውነት ካልሆነ ደግሞ ሐሰት በማለት በቃል መልሱ፡፡ 1. ቀይ መብራት ሲበራ እግረኛ ይሻገራል፡፡ 2. እግረኞች መንገድ ከማቋረጣቸው በፊት ግራና ቀኝ ማ አለባቸው፡፡ ተዘውታሪ ቃላት የአስፓልት መንገድ ትራፊክ ፖሊስ የእግረኛ መሻገሪያ(ዜብራ) መኪናዎች ሰዎች(መንገድ ላይ የሚታዩ) የትራፊክ መብራት ቃላት መነጠልና ማጣመር መነጠል ወ ተ ት ው ዳ ሴ ጫ ማ ዎ ፩ ክፍል ማጣመር ወተት ውዳሴ ጫማዎ ማጣመር መነጠል ወገን ወ ገ ን ውርስ ው ር ስ ቤትዎ ቤ ት ዎ 91 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ንባብ መልመጃ መምህራችሁ በሚያነቡላችሁ መሰረት በጥንድ ሆናችሁ አንብቡ፡፡ መንገድ ስናቋርጥ ቀኝና ግራ አቅጣጫን ማየት ይገባናል፡፡ ልጆች ጨዋታ መጫወት ያስደስታቸዋል፡፡ ወተት መጠጣት ጠንካራ ያደርጋል፡፡ መጻፍ መልመጃ 1. በሚከተሉት ሆሄያት ባለሶስት ሆሄ ቃል መስርቱ፡፡ 1. ወ = ወደደ ፣ ወርቅ ፣ ወንዝ 2. ወ = __________ ፣ ________ ፣ _______ 3. ዋ = _________ ፣ ______ ፣ _______ 4. ው = _________ ፣ _______ ፣ _______ 5. ዎ = _________ ፣ ________፣_______ መልመጃ የተጓደለውን ፊደል አሟሉ፡፡ 1. ፋና __ = ፋናዬ ፩ ክፍል 92 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 2. __ ጤት 3. __ ዋህ 4. __ ሸት 5. __ ጣት 6. ዳክ __ ማዳመጥ "ከቤና ጓደኞቹ" በሚል ርዕስ መምህራችሁ የሚያነቡላችሁን ምንባብ አዳምጣችሁ ጥያቄዎችን መልሱ፡፡ ቅድመ ማዳመጥ ጥያቄ 1. እናንተ ወደ ትምህርት ቤት ስትሄዱ መንገድ የምትሻገሩት እንዴት ነው? ፩ ክፍል 93 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ አዳምጦ መናገር የሚከተሉትን ጥያቄዎች ባዳመጣችሁት ምንባብ መሰረት በቃል መልሱ ፡፡ 1. ሳምሶንና መሀመድ የፈጸሙት ተግባር ትክክል ነው ብላችሁ ታስባላችሁ? ለምን? 2. በመኪና መንገድ ላይ የምታቋርጡት እንዴት ነው? 3. እናንተስ እንደ ሳምሶን ጠንቃቆች ናችሁ? ወይስ እንደ ነሲፈን ዝንጉዎች ናችሁ? 4. ከምንባቡ የተረዳችሁትን መልዕክት ግለጹ፡፡ ቃላት መነጠልና ማጣመር መነጠል አ ዩ ይ ሰ የ ዋ ተ ራ መልመጃ ት ማ ህ ዬ ማጣመር አዩት ይሰማ የዋህ ተራዬ ማጣመር ይርጋ ይ ተለዩ ተ ገላዬ ገ የኔታ የ መነጠል ር ጋ ለ ዩ ላ ዬ ኔ ታ 1. በምሳሌው መሠረት የመጨረሻ ድምፃቸው ተመሳሳይ የሆኑ ባለሶስት ሆሄ ቃላትን መስርቱ፡፡ ፩ ክፍል 94 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ምሳሌ፡ድ= 1. ዘመድ 2. ገመድ 3. አመድ ሀ. ጫ= ለ. ት= 1. 2. 3. 1. 2. 3. 2. “ወ”ን መነሻ ላይ በማድረግ አራት ባለሶስት ሆሄ ቃል መስርቱ፡፡ ቀ ጠ ለ ን 1. ወደብ 2. 3. 4. 5. 6. ፩ ክፍል ረ ደ ሰ ወ ደ ፈ ነ ድ ብ 95 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ቅጥያዎችን መለየት መልመጃ 1. በሚከተሉት ቃላት ውስጥ ያሉ ቅጥያዎችን ለዩ፡፡ ምሳሌ፡1. ተማሪዎች = ተማሪ + ዎች 2. መዘነች = መዘነ + ች 3. በሬዎች = በሬ + ዎች 4. ቀየረች = ቀየረ + ች 5. እቃዎች = እቃ + ዎች 6. ወደቀች = ወደቀ + ች 2. ቃላትን ከቅጥያዎች ጋር በማዛመድ ቃል መስርቱ፡፡ 1. ቦርሳ 2. ሰማ 3. ጫማ 4. ተከለ 5. መኪና 6. ወለደ ፩ ክፍል + -ዎች -ች 1. ቦርሳዎች 2. _______ 3. _______ 4. _______ 5. _______ 6. ወለደች 96 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ንባብ፡መልመጃ የሚከተሉትን ዓረፍተ ነገሮች በቡድን ሆናችሁ ድምፃችሁን ከፍ አድርጋችሁ መምህራችሁ እንደሚያነቡት አንብቡ፡፡ 1. ሰላም መማር ትወዳለች፡፡ 2. አረንጓዴ ሲበራ መንገድ ተሻገሩ፡፡ 3. የግራ ጠርዝ መንገድ ይዛችሁ ተጓዙ፡፡ 4. መንገድ ስትሻገሩ የእግረኛን መንገድ ብቻ ተጠቀሙ፡፡ 5. የአባይ ወንዝ ተገደበ፡፡ 6. የህዳሴው ግድብ ኃይል ማመንጨት ጀመረ፡፡ የቃላት ፍቺ ለተለመዱ ቃላት ፍቺ መስጠት ምሳሌ፡- 1. ተማረ = አወቀ 3. አዘነ= ተከፋ 2. ህፃን = ልጅ፣ ታዳጊ 4. ላጲስ= ማጥፊያ መልመጃ ሀ. ለሚከተሉት ቃላት ፍቺ ስጡ፡፡ 1. ሰማ = ________ 2. መዘነ = ________ 3. ቀየረ = _________ ፩ ክፍል 5. ብዙ = ________ 6. ንፁህ = _______ 7. ጠርዝ= _______ 97 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 4. ትንሽ = _______ መጻፍ መልመጃ ከብርጭቆው ውስጥ የሚገኙትን ሆሄያት በማጣመር ባለሶስት እና ባለሁለት ሆሄ ቃል መስርቱ፡፡ + ፋ ተደፋ ፋ ከ ቀ በ ተ ረ ጠ ነ ደ ወ ገ ባለሁለት ሆሄ ቃላት ምሳሌ፡- ፋፋ 1. 2. 3. 4. 5. ፩ ክፍል ለ ባለሶስት ሆሄ ቃላት ምሳሌ፡- ተደፋ 1. 2. 3. 4. 5 98 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ዐረፍተ ነገር መልመጃ 1. በምሳሌው መሠረት በሳጥኑ ውስጥ ያሉትን ቃላት በማጣመር ዐረፍተ ነገር ጻፉ፡፡ ሜላት ዑመር ናኦል ማህሌት እርሳስ ብስኩት ወተት ትምህርት ቤት ጭማቂ በላ ሄደ ገዛች ጠጣች ምሳሌ፡- ሜላት ወተት ጠጣች፡፡ 1. ________________ :: 2. ________________ :: 3. _________________:: 4. _________________:: ንባብ መልመጃ ከዚህ በታች የቀረበውን ምንባብ መምህራችሁ በሚያዟችሁ መሰረት አንብቡ፡፡ ፩ ክፍል 99 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ አስተዋዩ ቢራራ በአንድ ትንሽ ከተማ የሚኖሩ ሀብታም ባልና ሚስት ነበሩ፡፡ ቢራራ የሚባል ልጅ ነበራቸው፡፡ ቢራራ ጎበዝ ተማሪ ነው፡፡ የከተማው ሰዎች ፈላስፋው ቢራራ እያሉ ይጠሩታል፡፡ ፈላስፋው የሚሉት ሁሉንም ነገር ቆም እያለ ስለሚያስተውል ነው፡፡ ነፍሳትን አስተውሎ ማየት ይወዳል፡፡ የቤት ስራውን ይሰራል፡፡ ማታ ማታ ቤቱ በር ላይ በመቀመጥ ኮከቦችን መቁጠር ያስደስተዋል፡፡ እናትና አባቱ በመስኮት ይመለከቱታል፡ ፡ አስተዋይ በመሆኑ በጣም ይደሰታሉ፡፡ የክለሳ ጥያቄዎች (ምንጭ፡ ዳንኤል 1. በሳጥኑ ቢራራ) ወርቁ፤ 2011፣ ውስጥ ያሉትን ሆሄያት በማጣመር አምስት ዐረፍተ ነገሮችን መስርቱ፡፡ ሶስና ሙሐመድ ብሩክ ኢልሃን መፅሐፍ ብርቱካን ወተት ሙዝ አስተዋዩ በላ ጠጣች ገዛ አነበበች 1._________________________________ 2. _________________________________ 3._________________________________ 4._________________________________ ፩ ክፍል 100 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ በቃላቱ ውስጥ የሚገኙትን ቅጥያዎች ለይታችሁ ጻፉ፡፡ 1. ተነሳች= ________________________ 2. ሮጠች=_________________________ 3. ወደቀች = ________________________ 4. ሰማች= _______________________ 5. ጠጣች= ______________________ ፩ ክፍል 101 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ምዕራፍ ሰባት ተረት የምዕራፉ አላማዎች ተማሪዎች ከዚህ ምዕራፍ ትምህርት በኋላ፡ ያዳመጣችሁትን ምንባብ ትተርካላችሁ፤ በቃላት ውስጥ ያሉትን ፊደላት በማጣመርና በመነጠል ታነባላችሁ፤ በፅሑፍ ውስጥ አዳዲስ ቃላትን ታነባላችሁ፤ ለቃላት ተቃራኒ ፍቺ ትሰጣላችሁ አጫጭር አረፍተ ነገሮችን ትመሰርታላችሁ፤ ከቃላት ላይ ቅጥያዎችን ትነጥላላችሁ፡፡ ፩ ክፍል 102 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ማዳመጥ ምንባብን አዳምጦ መልዕክቱን መተረክ ዶሮ እና ጭልፊት ቅድመ ማዳመጥ ጥያቄ ስዕሉን በማየት ታሪኩ ስለምን እንደሆነ ተናገሩ? አዳምጦ መናገር መልመጃ የሚከተሉትን ጥያቄዎች በአዳመጣችሁት ታሪክ መሠረት በቃል መልሱ፡፡ 1.ተረቱ ስለምን ያወራል? 2. ዶሮ ከጭልፊት መርፌ የተዋሰችው ለምንድን ነው? 3. ጭልፊትና ዶሮ ለምን ተጣሉ? ፩ ክፍል 103 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 4. ዶሮ ከነጫጩቶቿ መሬት ስትጭር የምትውለው ለምንድን ነው? 5. ከተረቱ ምን ተማራችሁ? የቃላት ጥናት መነጠልና ማጣመር መነጠል ማጣመር ጨ ረ ቃ ጨረቃ ጩ ኸ ት ጩኸት ም ን ጭ ምንጭ መ ጥ ጬ መጥጬ ማጣመር መነጠል ጪስ ጪ ስ ጭላጭ ጭ ላ ጭ ልዋጭ ል ዋ ጭ ጫጩት ጫ ጩ ት መልመጃ 1. 2. 3. 4. 5. የሚከተሉትን ቃላት በመነጠል ጻፉ፡፡ ጭልፋ = ______________ ጭማቂ = ______________ ጨበጠ= ______________ በልጬ = ______________ 1. 1. 2. 3. 4. 5. የሚከተሉትን ቃላት በማጣመር ጻፉ፡፡ ጨ መ ቀ= ______________ አ ጨ ቀ= ______________ ጨ ለ ጠ= ______________ ጨ ዋ ታ= _____________ ጨ ረ ቃ= _____________ ፩ ክፍል 104 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ንባብ የሚከተሉትን ዐረፍተ ነገሮች ጥንድ ጥንድ በመሆን ደጋግማችሁ አንብቡ፡፡ ፀሐይ በምዕራብ ትጠልቃለች፡፡ ተክሎችን መንከባከብ አለብን፡፡ ተረት መስማት እወዳለሁ፡፡ ጊዜዬን በአግባቡ እጠቀማለሁ፡፡ የሚከተሉትን ዐረፍተ ነገሮች መምህራችሁን በመከተል ድምጻችሁን ከፍ አድርጋችሁ አንብቡ፡፡ ሚጣ ተረት መስማት ትወዳለች፡፡ 1. መምህራችን ተረት ነገረችን፡፡ 2. አቡሽ ጎበዝ ተማሪ ነው፡፡ ውሃ ለጤናችን ጠቃሚ ነው፡፡ ህፃናት ሰላም በሰፈነበት አካባቢ ማደግ አለባቸው፡፡ ፩ ክፍል 105 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ በቃላት ውስጥ ያሉ ቅጥያዎችን መነጠልና ማጣመር ምሳሌ፡ቅጥያዎችን መነጠል ቅጥያዎችን ማጣመር ተማረች = ተማረ-ች ቀመሰ-ች= ቀመሰች አጠናች = መጣ-ች= መጣች አጠና-ች ለበሰች =ለበሰ-ች አጠበ-ች=አጠበች ፈጨች = ፈጨ-ች ቀመሰ-ች= ቀመሰች ታጠበች = ታጠበ-ች ጨመረ-ች= ጨመረች መልመጃ 1. በሚከተሉት ቃላት ውስጥ የሚገኙትን ቅጥያዎች በመነጠል ጻፉ፡፡ ሀ.ነበረች= ___________________________ ለ.ሰበረች= ___________________________ ሐ.አዳነች= ___________________________ መ.ሰወረች=___________________________ ሠ.ፈለገች= ___________________________ ፩ ክፍል 106 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 2. በሚከተሉት ቃላት ላይ ቅጥያዎችን በመጨመር ጻፉ፡፡ ሀ. ከፈለ= ______________________________ ለ.ተገኘ= ______________________________ ሐ.ጎተተ= _____________________________ መ. ፈለገ= ______________________________ ሠ. ጠጣ= ______________________________ መጻፍ የመጨረሻ ድምፃቸው ተመሳሳይ የሆኑ ቃላትን መመስረት ምሳሌ፡- “ጨ”ን መጨረሻ ላይ በማምጣት ቃላት መመስረት 1. መነጨ 2. ተጋጨ መልመጃ በምሳሌው መሰረት “ጨ” ን በቃል መነሻና መጨረሻ ላይ በማምጣት አምስት ቃላትን መስርቱ፡፡ “ጨ” በቃል መነሻ 1.------------2.-----------3.------------- ፩ ክፍል “ጨ” በቃል መጨረሻ 1. -------2. --------3. ---------- 107 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ማዳመጥ አንበሳና አይጥ አዳምጦ መናገር መልመጃ ባዳመጣችሁት ምንባብ መሠረት ለሚከተሉት ቃላት በቃላችሁ ፍች ስጡ፡፡ 1.ነቃ 2. ጫካ 3. ተደሰተ ፩ ክፍል 108 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ የቃላት ጥናት መነጠልና ማጣመር መነጠል ግ ራ ኝ ስ መ ኝ ተ መ ኚ ፍ ጠ ኚ ማጣመር ግራኝ ስመኝ ተመኚ ፍጠኚ ማጣመር ፈጥኜ ለማኙ ተመኘ አገኘ መነጠል ፈ ጥ ኜ ለ ማ ኙ ተ መ ኘ አ ገ ኘ መልመጃ በሚከተሉት ቃላት ውስጥ ያሉትን ሆሄያት ነጣጥላችሁ በመፃፍ ደጋግማችሁ አንብቡ፡፡ 1.ተረኛ __________________________ 2. ተሸኘ __________________________ 3. መገኛ __________________________ 4. ትንኝ __________________________ 5. ሰኞ ___________________________ መጻፍ መልመጃ የሚከተሉትን ሆሄያት በማጣመር ቃላት ጻፉና ደጋግማችሁ አንብቡ፡፡ 1. ተ 2. ተ 3. አ ፩ ክፍል መ ገ ማ ኙ = ___________ ኘ = __________ ኝ = __________ 109 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ የቃላት ፍች ለቃላት ተቃራኒ ፍቻቸውን መስጠት 1. 2. 3. 4. 5. ብርሃን = ጨለማ ሰጠ = ተቀበለ ረጅም = አጭር ቀጭን = ወፍራም ፈሪ = ደፋር መልመጃ የሚከተሉትን ቃላት ከተቃራኒ ፍቻቸው ጋር በማዛመድ መልሱ፡፡ 1. 2. 3. 4. 5. ፩ ክፍል ጎዳ ብልህ ሌሊት ለስላሳ ትልቅ ሀ. ትንሽ ለ. ቀን ሐ. ሞኝ መ. ጠቀመ ሠ. ሸካራ 110 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ንባብ የሚከተለውን ምንባብ መምህራችሁ ሲያነቡላችሁ እናንተም ጽሁፉን እያያችሁ ተከትላችሁ አንብቡ፡፡ ብልጧ ጦጢት በድሮ ጊዜ ጦጣና ጅብ በአንድ ጫካ ውስጥ ይኖሩ ነበር፡፡ ጅቡ ጦጣን ለመብላት አሰበ፡፡ ጦጣንም ጠራት፡፡ አሞኛል ጠይቂኝ አላት፡፡ ጦጣም ለመጠየቅ ሄደች፡፡ ራቅ ብላ “ተሻለህ አያ ጅቦ?” አለችው፡፡ “ኧረ አሞኛል ገብተሸ ጠይቂኝ” አላት፡፡ ጦጢትም በሩ ላይ ቆማ ስታዋራው መጻፍ ጅቡ ለመብላት “አንጠራራኝ” ብሎ ዘሎ ሊይዛት ሲል ቆየች፡፡ ጦጢትም “እኔንም ሰው ጠራኝ”በሚከተሉት ብላ ዘላ ዛፍቃላት ላይ ወጣች፡፡ ትዕዛዝ፡- በምሳሌው መሠረት አረፍተ ነገር ስሩ፡፡ መልመጃ 1. በምሳሌው መሰረት አጫጭር ዐረፍተ ነገሮችን መስርቱ፡፡ ሀ. ተረት = ህጻኑ ተረት መስማት ይወዳል፡፡ ለ. ተናገረ = __________________________:: ሐ. ሰማ = __________________________ :: መ. ዛፍ = __________________________:: ሠ. አወቀ = __________________________ :: ፩ ክፍል 111 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 2. ቃላትን ከቅጥያው ጋር በማጣመር አዛምዱ፡፡ ምሳሌ፡- ወቀጠ - ች = ወቀጠች 1. ደበቀ - ች = ________ 2. ጠየቀ - ች = _________ 3. መረጠ - ች = _________ 4. ቆረጠ - ች= _________ 5. አወቀ - ች = _________ መጻፍ መልመጃ ከሳጥኑ ውስጥ ያሉትን ቃላት በማጣመር አምስት አረፍተ ነገሮችን መስርቱ፡፡ ሶስና ጳውሎስ ትግስት ሔኖክ አህመድ ሐዊ ፩ ክፍል ተረት 1. ተረተ 2. አዳመጠች 3. ሰማ 4. ተናገረ 5. አነበበች 6. ፃፈች 112 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ምሳሌ፡- ሶስና ተረት አዳመጠች፡፡ 1. 2. 3. 4. 5. ____________________________ ፡፡ ____________________________ ፡፡ ____________________________ ፡፡ ____________________________ ፡፡ ____________________________ ፡፡ ንባብ በጥንድ በመሆን ደጋግማችሁ አንብቡ፡፡ ሐና ጎበዝ ተማሪ ናት፡፡ መቅደስ ቤተሰቧን በስራ ታግዛለች፡፡ ከድጃ በህብረት መስራት ትወዳለች፡፡ አሊ ታሪክ ማንበብ ይወዳል፡፡ የክለሳ ጥያቄዎች 1. የሚከተሉትን ቃላት በመነጣጠል ጻፉ፡፡ ሀ. ተረተ = ____________________________ ለ. ቃኘው = ___________________________ ሐ. ጨበጠ = _________________________ ፩ ክፍል 113 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 2. የሚከተሉትን ሆሄያት በማጣመር ቃላት መስርቱ፡፡ ሀ. ጨ ረ ሰ = __________________ ለ. ጨ ለ ማ= __________________ ሐ. ደ ወ ለ = _________________ 3. ለሚከተሉት ቃላት ተመሳሳይ ፍች ስጡ፡፡ ሀ. አዳመጠ = _______________________ ለ. በጋራ = _______________________ ሐ. አዘነ = መ. ሸጠ = ________________________ ሠ. ፈጠነ = _______________________ ________________________ 4. በሚከተሉት ቃላት አረፍተ ነገር ጻፉ፡፡ ሀ. ጫካ = _______________________፡፡ ለ. ጭማቂ = ______________________ ፡፡ ሐ. ጨዋታ ፩ ክፍል = _______________________ ፡፡ 114 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ምዕራፍ ስምንት ምግብ የምዕራፉ አላማዎች ተማሪዎች ከዚህ ምዕራፍ ትምህርት በኋላ፡ ምንባቡን በማዳመጥ ዋናውን ሀሳብ ትናገራላችሁ፤ የምግብ አይነቶችን ዘረዝራችሁ ትናገራላችሁ፤ ቃላትን በመነጠልና በማጣመር ታነባላችሁ፤ የተለመዱ ቃላትን ታነባላችሁ፤ ፍደላትን በማጣመር ቃላት ትመሰርታላችሁ፡፡ ፩ ክፍል 115 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ማዳመጥ ምንባቡን በማዳመጥ ዋናውን ሀሳብ መናገር "የተመጣጠነ ምግብ" በሚል አዳምጣችሁ ጥያቄዎችን መልሱ፡፡ 1. 2. የሚነበብላችሁን ምንባብ ቅድመ ማዳመጥ ጥያቄ የምታውቋቸውን የምግብ ስሞች ተናገሩ፡፡ ስዕሉን በማየት የሚደመጠው ምንባብ ስለምን ሊሆን እንደሚችል ገምቱ፡፡ አዳምጦ መናገር ትዕዛዝ፡- የአዳመጣችሁትን ምንባብ መሠረት በማድረግ የሚከተሉትን ጥያቄዎች በቃል መልሱ፡፡ ፩ ክፍል 116 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 1. ህፃናት ጠንካራና ጤናማ እንዲሆኑ ምን ያስፈልጋቸዋል? 2. የተመጣጠነ ምግብ ያልወሰደቸው ሴት በመውለጃዋ ጊዜ ምን ችግር አጋጠማት? 3. ካዳመጣችሁት ምንባብ ምን እንደተረዳችሁ ተናገሩ፡፡ የተለመዱ ቃላት በምሳሌው መሠረት ባህላዊና ዘመናዊ የምግብ አይነቶችን ጻፉ፡፡ ዘመናዊ ባህላዊ እንጀራ የምግብ አይነቶች ፒዛ ቃላት መልመጃ በምሳሌው መሠረት በቃላት መጀመሪያና መጨረሻ ላይ የሚመጡ ድምፆችን በመለየት አመልክቱ፡፡ ምሳሌ፡- ምግብ = የቃሉ መጀመሪያ ድምፅ “ም” ሲሆን፣ መጨረሻው ደግሞ “ብ” ነው፡፡ ፩ ክፍል 117 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ መጀመሪያ ድምፅ 1. በቆሎ= _______ 2. ባቄላ= _______ 3. ማንጎ= _______ 4. ጎመን= _______ 5. ቆስጣ= _______ 6. ሰላጣ= _______ የቃላት ጥናት መነጠልና ማጣመር መነጠል ማጣመር ተ መ ቸ ተመቸ ሰ ለ ቹ ሰለቹ አ ን ቺ አንቺ መ ፍ ቻ መፍቻ መጨረሻ ድምፅ _______ _______ _______ _______ _______ _______ ማጣመር ሰምቼ ፈርቼ በላች ሰማች መነጠል ሰ ም ቼ ፈ ር ቼ በ ላ ች ሰ ማ ች መልመጃ 1. በሚከተሉት ቃላት ውስጥ የሚገኙትን ሆሄያትን በመነጣጠል አሳዩ፡፡ ሀ. ቁርስ = ___________ ለ. ፓስታ= ____________ ሐ. ገንፎ = ____________ መ. ጭማቂ= ___________ ሠ. ወተት = ___________ ፩ ክፍል 118 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 2. የሚከተሉትን ተነጣጥለው የቀረቡትን ድምፆች በማጣመር አሳዩ፡፡ ሀ. ፓ - ፓ - ያ = ____________ ለ. ድ - ን - ች = ____________ ሐ. ጎ - መ - ን = ____________ መ. ጥ - ብ - ስ = ____________ ሠ. እ - ር - ጎ = ____________ 3. በሚከተሉት ቃላት ውስጥ የሚገኙትን የተለመዱ ቅጥያዎች ለይታች አሳዩ፡፡ ምሳሌ፡ምግብሽ = ምግብ -ሽ ጠጣሽ = ጠጣ -ሽ ቁርስሽ = ቁርስ -ሽ 1. ተነሳሽ = ________________ 2. ደከመሽ = ________________ 3. ጠየቀሽ =________________ 4. አሳየሽ = _______________ መጻፍ በተመሳሳይ ሆሄ የሚጨርሱ ቃላትን አስምሩባቸው፡፡ ምሳሌ፡- 1. ምጥን ፩ ክፍል ሰላጣ ጎመን 119 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ቅመም ማንጎ ሲባጎ ሙዝ ሙቅ ሩዝ በሶ ጅሶ በላ ከሰል ቅምሻ ቅጠል ኬኔቶ ጠጥቶ ጠባቂ ማዳመጥ በመምህራችሁ “የዋሁ ቡጡ” በሚል ርዕስ የሚነበብላችሁን ምንባብ አዳምጣችሁ ጥያቄዎችን መልሱ፡፡ ቅድመ ማዳመጥ ስዕሉን በማየት የሚደመጠው ምንባብ ስለምን ሊሆን እንደሚችል ገምቱ፡፡ 2. ሳይበስሉ የሚበሉ ምግቦችን አጥባችሁ ትመገባላችሁ? 1. አዳምጦ መናገር ባዳመጣችሁት ምንባብ መሠረት የሚከተሉትን ጥያቄዎች በቃል ፩ ክፍል 120 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ መልሱ፡፡ 1. ቡጡ ሆዱን የታመመው በምን ምክንያት ነው? 2. ቡጡ ሆዱን እንዳመመው የተናገረው ለማን ነው? 3. ከምንባቡ ምን ተማራችሁ? ንባብ ቀጣዩን ምንባብ መምህራችሁ ሲያነቡላችሁ ካዳመጣችሁ በኋላ ጥንድ ጥንድ በመሆን በየተራ አንብቡ፡፡ ምግብ ምግብ ለሰው ልጆች እጅግ አስፈላጊ ነው፡፡ ሰዎች የተለያዩ ምግቦችን ይመገባሉ፡፡ የምግብ አይነቶች ብዙ ናቸው፡፡ እነዚህ ምግቦች በሶስት ይከፈላሉ፡፡ እነሱም፡- በሽታ ተከላካይ፤ሀይልና ሙቀት ሰጪ እና ገንቢ ብለው ይከፈላሉ፡፡ በሽታ ተከላካይ የሚባሉት ሙዝ፣ብርቱካን፣ሎሚ፣ማንጎ እና ሌሎችም ይገኙበታል፡ ፡ ማር፣ ድንች፣ ስኳር ድንች፣ ዳቦ… ሀይልና ሙቀት ሰጪ ይባላሉ፡፡ ወተት፣ እንቁላል፣ ስጋና ባቄላ ደግሞ ገንቢ ምግቦች በምንባቡ ውስጥ ያሉት የምግብ አይነቶች በአጭሩ እነዚህ ናቸው፡፡ ውስጥ ይመደባሉ፡፡ ፩ ክፍል 121 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ መጻፍ መልመጃ 1. በሠንጠረዡ ውስጥ ተዘበራርቀው የቀረቡትን ሆሄያት በማጣመር ዘጠኝ ቃላት መስርቱ፡፡ ለ ገ መ ች ካ ወ ጎ ው ን ፍ ሮ ተ ዳ ድ ዝ ፎ ት ል ጣ ቦ ሩ ሙ ሽ ባ 1. ________ 2. ________ 3. ________ ፩ ክፍል ምሳሌ፡- ለውዝ 4. ________ 5. ________ 6. ________ 7. ________ 8. ________ 9. ________ 122 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 2. በምሳሌው መሠረት የፊደላትን ቦታ በመቀያየር አዲስ ቃል መስርቱ፡፡ ምሳሌ፡ሀ. ቀመረ= መረቀ ለ. ከመረ = መከረ ሐ. ለጋ = ጋለ 1. ሰገደ = ______________ 2. ቆረጠ= ______________ 3. ቀለጠ= ______________ 4. ረገጠ= ______________ 5. ረጠበ= ______________ 3. በምሳሌው መሠረት ከተሰጠው ቃል ፊደላቱን በመቀነስ ወይም ቦታቸውን በመቀያየር አዳዲስ ቃላትን ጻፉ፡፡ ምሳሌ፡- ቀባጣሪ - ቀጣሪ - ቀባ - ቀባሪ - ቀጣ - ቀሪ - ጣባ ሀ. ቆረጣጠመ 1. _______ 2. _______ 3. _______ ፩ ክፍል 4. ________ 5. _________ 6. _________ 123 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ንባብ በሚከተለው ሳጥን ውስጥ ያሉትን የምግብ ስሞች በግላችሁ ደጋግማችሁ አንብቡ፡፡ ብርቱካን በቆሎ ሙዝ ዱባ ድንች ዳቦ ሽንኩርት ኑግ ሰላጣ ጎመን ተልባ ሽንብራ ለውዝ ካሮት አተር ፓፓያ ባቄላ አቮካዶ ማንጎ ምስር መጻፍ ዶሮና አገልግሎቷ ብዙ ሰዎች ዶሮን ለምግብነት ያረቧታል፡፡ በዋናነት እንቁላልዋን ለበርካታ አገልግሎት ያውሉታል፡፡ ለቀለምና ለፎቶግራፍ ስራ ይገለገሉታል፡፡ ለሳሙናና ለፀጉር ሻምፑ ቅባት ማዘጋጃ ያደርጉታል፡፡ የእንቁላሉን ቅርፊት ፈጭተው ከከሰል አመድ ጋር በመቀላቀል ደግሞ ኦሞ እና እቃ ማጠቢያ ሳሙና ለማዘጋጀት ይጠቀሙበታል፡፡ ፩ ክፍል 124 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ መልመጃ ከላይ ከቀረበው ምንባቡ ውስጥ ሦስት አጫጭር አረፍተ ነገሮችን እያወጣችሁ ጻፉ፡፡ ምሳሌ፡- ብዙ ሰዎች ዶሮን ለምግብነት ያረቧታል፡፡ 1. ____________________________ 2. ____________________________ 3. ____________________________ የክለሳ ጥያቄዎች 1. ቀጥሎ ከቀረበው ቃል ውስጥ ያሉትን ሆሄያት ቦታ በመቀያየር ወይም በመቀነስ ሌሎች አዳዲስ ቃላትን መስርቱ፡፡ ሀ. አረጋገጠ 1. --------------2.--------------3.--------------4.--------------ለ. አደረሰ 1. --------------2.--------------3.--------------4.--------------፩ ክፍል 125 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 2. በቃል መጀመሪያና መጨረሻ ላይ የሚገኙ ድምፆችን በመለየት አመልክቱ፡፡ የመጀመሪያ ድምፅ የመጨረሻ ድምፅ ወረደ ቅርብ ጠረበ መጠጠ ደገሰ ፩ ክፍል 126 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ምዕራፍ ዘጠኝ የግል ንፅህና አጠባበቅ የምዕራፉ አላማዎች ከዚህ ምዕራፍ ትምህርት በኋላ ተማሪዎች፡ ያዳመጣችሁትን ምንባብ መልዕክት በቃላችሁ ታብራራላችሁ፤ ሆሄያትን በመጠቀም ቃላትን ትመሰርታላችሁ፤ ድምፆችን በማጣመርና በመነጠል ታነባላችሁ፤ ከግል ንፅህና ጋር የተያያዙ አዳዲስ ቃላትን ታነባላችሁ፤ ቃላትን ትነጣጥላላችሁ፤ ታጣምራላችሁ፡፡ ፩ ክፍል 127 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ማዳመጥ "በግል ንፅህና መጓደል የሚመጡ በሽታዎች" በሚል ርዕስ መምህራችሁ የሚያነቡላችሁን ምንባብ አዳምጣችሁ ጥያቄዎችን መልሱ፡፡ ቅድመ ማዳመጥ ጥያቄ በንፅህና መጓደል ምን ምን ችግሮች ሊከሰቱ ይችላሉ? አዳምጦ መናገር 1. የሚከተሉትን ጥያቄዎች ያዳመጣችሁትን ምንባብ መሰረት በማድረግ በቃል መልሱ፡፡ ሀ. የኮሮና፣ የአሜባና የታይፎይድ በሽታዎች የሚከሰቱት በምን ችግር ነው? ለ. ኮሮናን እንዴት መከላከል እንችላለን? ሐ. የኮሮና በሽታ የሚያጠቃው በየትኛው የእድሜ ክልል ያሉ ሰዎችን ነው? ፩ ክፍል 128 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ መ. ከምንባቡን ምን እንደተረዳችሁ ተናገሩ፡፡ 2..ባዳመጣችሁት ምንባብና በምሳሌው መሠረት የሚከተለውን ሠንጠረዥ አሟልታችሁ ጻፉ፡፡ በግል ንፅህና መጓደል የሚመጡ በሽታዎች የኮሮና በሽታ የኮሌራ በሽታ የሚተላለፍባቸው መንገዶች መከላከያ መንገዶች ቃላት ፩ ክፍል የሚተላለፍባቸው መንገዶች በበ ንፅህና አለመጠበቅ በተበከለ ምግብ በተበከለ ዉሃ በንክኪ መከላከያ መንገዶች እጅን በአግባቡ በዉሃና በሳሙና መታጠብ ምግብን አብስሎ መጠቀም ውሃን አፍልቶ ወይም አክሞ መጠቀም 129 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ቀጥሎ የተሰጡትን ሆሄያት በመጠቀም በምሳሌው መሠረት አዳዲስ ቃላትን መስርቱ፡፡ ጠ በ ለ ሸ ቀ ረ ከ ምሳሌ፡- ጠበቀ መለሰ 1. 2. 3. 4. የቃላት ጥናት ደ መ ሰ ከ 5. 6. 7. 8. ሆሄያትን በማጣመርና በመነጠል ማንበብ መነጠል ወ ዳ ጄ ወ ላ ጁ ደ ረ ጀ ል መ ጂ ፩ ክፍል ማጣመር ወዳጄ ወላጁ ደረጀ ልመጂ ማጣመር ሳንጃ ተጎጂ ፈራጅ ቆንጆ መነጠል ሳ ን ጃ ተ ጎ ጂ ፈ ራ ጅ ቆ ን ጆ 130 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ መልመጃ 1.ተነጣጥለው የቀረቡ ድምፆችን በማጣመር ጻፉ፡፡ ምሳሌ፡- ጀ - መ - ረ = ጀመረ ከ - መ - ረ = ከመረ አ - ማ - ረ = አማረ ሀ. ጀ - በ - ና = _________ ለ. ጅ - ራ - ት = _________ ሐ. ቀ - ላ - ጁ = _________ መ. ለ - ም - ጄ = _________ ሠ. ጆ - ን - ያ = _________ 2. ተጣምረው የቀረቡትን ቃላት በመነጣጠል ጻፉ፡፡ ምሳሌ፡- ቁርስ = ቁ - ር - ስ እራት = እ - ራ ሀ. ጥርስ = _________ ለ. ልብስ = _________ ሐ. ጥፍር = _________ ፩ ክፍል ት መ. ፀጉር = __________ ሠ. እግር= __________ 131 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ንባብ ከግል ንፅህና ጋር የተያያዙ አዳዲስ ቃላትን ማንበብ የሚከተለውን ምንባብ መምህራችሁን እየተከተላችሁ ድምፃችሁን ከፍ አድርጋችሁ በጋራ አንብቡ፡፡ ንፅህናን መጠበቅ ንፅህናችንን ከጠበቅን ራሳችንን ከበሽታ እንከላከላለን፡፡ ልብሶቻችንንና ሰውነታችንን በየጊዜው መታጠብ ይገባናል፡፡ የቤታችንንና የአካባቢያችንን ይኖርብናል፡፡ ሁልጊዜ ፅዳትም ከምግብ በፊትና ዘወትር መጠበቅ በኋላ እጆቻችንን በሳሙናና በውሃ መታጠብ ያስፈልጋል፡፡ የምንጠጣውን ውሃ ማጣራት ወይም ማከም ይኖርብናል፡፡ የህመም ስሜት ሲሰማን ደግሞ ቶሎ ብለን ወደ ጤና ተቋም ሄደን መታከም አለብን፡፡ መልመጃ (ምንጭ፡- አላምረው ገ/ማሪያም፣ 2002፣ የአማርኛ መማሪያ አጋዥ መፅሐፍ፤ ከ1ኛ- 4ኛ ክፍል፣ ገፅ- 104፡፡) መልመጃ 1. ለሚከተሉት ቃላት በምንባቡ መሰረት ፍቺ ስጡ፡፡ ዘወትር ------------- ማከም ---------------- ማጣራት ------------ ጤና ተቋም ፩ ክፍል ----------132 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 2. የሚከተሉትን አረፍተ ነገሮች ቀጥሎ በተሰጡት ቃላት አሟልታችሁ ጻፉ ፡፡ ማጣራት ዘወትር ጤና ተቋም እጆቻችንን ከበሽታ 1. ምግብ ከመብላታችን በፊት________ በሳሙና መታጠብ አለብን፡፡ 2. የግል ንፅህናችንን ___________ መጠበቅ ይኖርብናል፡፡ 3. ንፅህናችንን በመጠበቅ ራሳችንን ___________ እንከላከላለን፡፡ 4. የምንጠጣውን ውሃ __________ ይኖርብናል፡፡ 5. የህመም ስሜት ሲሰማን ቶሎ ወደ __________ መሄድ አለብን፡፡ መጻፍ ቅጥያዎችን መለየት መልመጃ 1. በሚከተሉት ቃላት ውስጥ ተቀጥላ የገባችውን ቅጥያ “-ች” ከዋና ቃሉ ለይታችሁ ጻፉ፡፡ ምሳሌ፡- ወሰደች ወሰደ 1. አጠበች ------------- 4. ታመመች ------------ 2. አፀዳች ------------- 5. ቆረጠች 3. አበጠረች -------------- ፩ ክፍል - ች ------------- 133 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 2. በ“ጀ፣ ጄ፣ ጂ እና ጅ” የሚጨርሱ ሶስት ሶስት ቃላትን መስርቱ፡፡ ጀ ጄ ጂ ጅ አረጀ ወላጄ ነጂ ደጅ ፈጀ ደጄ ፈንጂ ወላጅ 1. ----------- 1. --------- 1. ------- 1. ---------- 2. ---------- 2. --------- 2. -------- 2. --------- 3. --------- 3. --------- 3. -------- 3. --------- ምሳሌ፡- ማዳመጥ "ሲመክሩት ያልሰማ …." በሚል ርዕስ መምህራችሁ የሚያነቡላችሁን ምንባብ አዳምጣችሁ ጥያቄዎችን መልሱ፡፡ ፩ ክፍል 134 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ቅድመ ማዳመጥ 1. የምታውቋቸውን የግል ንፅህና መጠበቂያ ዘዴዎችን ግለፁ፡? አዳምጦ መናገር ባዳመጣችሁት ምንባብ መሠረት የሚከተሉትን ጥያቄዎች በቃል መልሱ፡፡ 1. ሮማንና ሀናን ሁልጊዜ አማንን የሚመክሩት ምን እያሉ ነው? 2. አማን የታመመው ምኑን ነው? 3. አማን ለምን ያህል ጊዜ ትምህርት ቤት ቀረ? 4. ካዳመጣችሁት ምንባብ ምን ተማራችሁ? ፩ ክፍል 135 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ቃላት ሆሄያትን በመጠቀም አዳዲስ ቃላትን መመስረት መልመጃ በምሳሌው መሠረት በቃላቱ ውስጥ የተጓደሉትን ሆሄያት ከሳጥኑ ውስጥ በመምረጥ ቃላት መስርቱ፡፡ አ ደ ቀ ረ ሰ ጠ ወ መ በ ለ ከ ገ ምሳሌ፡- ሀ. አ __ ገ = አደገ ለ. __ መቀ = ደመቀ ሐ. ሰመ__ = ሰመጠ 1. ወደ __= _______ 2. ጠረ __ = ________ 3. ደ__ ቀ =________ 4. __ ወከ = _______ 5. መ __ ጠ = ________ 6. ወከ __ = _______ 7. ቀ __ መ = ________ 8. __ ለጠ = ________ 9. ጠ __ ነ = ________ ፩ ክፍል 136 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ንባብ ከግል ንፅህና ጋር የተያያዙ ቃላትን ማንበብ ቀጣዩን ጽሁፍ በየተራ ድምጻችሁን ከፍ አድርጋችሁ በፍጥነት ደጋግማችሁ አንብቡ፡፡ ልጆቹ የግቢውን ቆሻሻ አፀዱ፡፡ አስቴር ፀጉሯን ታጠበች፡፡ ሂባ ጥርሷን ቦረሸች፡፡ ሳሚ ጥፍሩን ቆረጠ፡፡ ቃላት ቃላትን መነጠልና ማጣመር መነጠል እ ጅ አ ፍ ጆ ሮ በ ር ፩ ክፍል ማጣመር እጅ አፍ ጆሮ በር ማጣመር ሮጠ በላ ጠጣ ተኛ መነጠል ሮ ጠ በ ላ ጠ ጣ ተ ኛ 137 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ መልመጃ 1. ተነጣጥለው የቀረቡ ሆሄያትን በማጣመር ባለሁለት ሆሄ ቃል መስርቱ፡፡ ምሳሌ፡- ሄ - ደ = ሄደ ሰ- ማ = ሰማ 1. ረ - ዳ = ______ 2. ቤ - ት = ______ 3. ዉ - ብ = ______ 4. ግ - ራ = ______ 5. ጥ - ሬ = ______ 6. ፅ - ዱ = ______ 2. ተጣምረው የቀረቡ ባለሁለት ሆሄ ቃላትን በመነጣጠል ጻፉ፡፡ ምሳሌ፡- መጣ = መ - ጣ ገላ = ገ - ላ 1. ግቢ = ---- -----2. ሠጠ = ----- ----3. ስም = ----- ----4. ልብ = ----- ----5. ብር = ----- ----መጻፍ አዳዲስ ቃላትን መጻፍ ከተሰጡ ቃላት ፊደላትን በመቀነስ፣ ቦታቸውን በመቀያየር ወይም በመደጋገም አዳዲስ ቃላትን መጻፍ ፩ ክፍል 138 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ መልመጃ በቃላት ውስጥ የሚገኙ ፊደላትን በመደጋገም አዳዲስ ቃላት ጻፉ፡፡ ምሳሌ፡- መረቀ = መረረ፣ ቀረረ፣ ረቀቀ፣ ቀመመ ገለጠ = ገጠጠ፣ ለጠጠ፣ ጠለለ፣ ጠገገ 1. ደረበ = ________ ፣ ___________ 2. አበረ = _________ ፣ ___________ 3. አቀደ = _______ ፣ ___________ 4. መከረ = _________ ፣ ___________ ንባብ ከግል ንፅህና ጋር የተያያዙ ቃላትን ማንበብ የሚከተሉትን አረፍተ ነገሮች መምህራችሁ በሚነግሯችሁ መሰረት ጥንድ ጥንድ በመሆን በየተራ አንብቡ፡፡ ንጹህ አካባቢ ለጤናማ ኑሮ ያስፈልጋል፡፡ ጥርሳችን በየእለቱ ካልፀዳ ሊበላሽ ይችላል፡፡ አትክልትና ፍራፍሬዎችን አጥቦ መመገብ ያስፈልጋል፡፡ ልብስን በውሃና በሳሙና በደንብ አጥቦ መልበስ ያስፈልጋል፡፡ ፩ ክፍል 139 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ የክለሳ ጥያቄዎች 1. በቃላቱ ውስጥ የተጓደሉትን ሆሄያት ከሳጥኑ ውስጥ በመምረጥ አሟሉ፡፡ ሀ ጥ ብ አ ተ ፁ ዲ በ ከ አ ን ህ ያ ስ ባ ማ ድ 1. 2. 3. ጥ ___ ብ አን ___ ___ ተማ 2. ተነጣጥለው የተፃፉትን ፊደላት በማጣመር ባለሁለት ት 4. አ ___ ባ 5. ንፁ ___ 6. ከ ___ ድ ሆሄ ቃል መስርቱ፡፡ ሀ. ል- ጅ = _____ መ. ሲ- ኒ = ______ ለ. ሂ- ጂ = _____ ሠ. ቀ- ን = ______ ሐ. እ- ጄ = _____ 3. 1. 2. 3. 4. 5. ፩ ክፍል ተጣምረው የተፃፉትን ቃላት በመነጣጠል ጻፉ፡፡ ሰው = -------------ልብ = -------------ብር = -------------ቤት = -------------ደግ = -------------140 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ምዕራፍ አስር የቤት እንስሳት የምዕራፉ አላማዎች ከዚህ ምዕራፍ ትምህርት በኋላ ተማሪዎች፡ ያዳመጣችሁትን ጽሑፍ መልዕክት ከተጨባጩ ዓለም ጋር ታዛምዳላችሁ፤ አዳዲስ ቃላትን ከፍ ባለ ድምፅ ትጠራላችሁ፤ ባለሶስት ፊደል ቃላትን በማጣመርና በመነጠል ታነባላችሁ፤ በአዳዲስ ሆሄያት የተመሰረቱ ቃላትን ታነባላችሁ፤ ቅጥያዎችን ከዋና ቃል ላይ ትነጥላላችሁ፤ አጫጭር ዓረፍተ ነገሮችን ትጽፋላችሁ፡፡ ፩ ክፍል 141 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ማዳመጥ "ታማኙ ውሻ" በሚል ርዕስ መምህራችሁ የሚያነቡላችሁን ምንባብ አዳምጣችሁ ጥያቄዎችን መልሱ፡፡ ቅድመ ማዳመጥ በአካባቢያችሁ የሚገኙ የቤት እንስሳት ስሞችን ተናገሩ፡፡ አዳምጦ መናገር መልመጃ 1. በምንባቡ መሠረት የሚከተሉት ጥያቄዎች የያዙት ሀሳብ ትክክል ከሆነ እውነት ካልሆነ ሐሰት በማለት በቃል መልሱ፡፡ ሀ. ውሻ ለማዳ የቤት እንስሳ ነው፡፡ ለ. ውሻ ባለቤቱን በታማኝነት አያገለግልም፡፡ ሐ. ውሻ ጅራቱን በማወዛወዝ ለባለቤቱ ፍቅሩን ይገልፃል፡፡ መ. ውሻ ወንጀለኛን አነፍንፎ የማግኘት ብቃት የለውም፡፡ ሠ. ውሻ በእንክብካቤ ካልተያዘ በሰዎች ላይ ጉዳት ያደርሳል፡፡ ፩ ክፍል 142 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 1. የሚከተሉትን የቤት እንስሳት ስሞች ለምግብነት የሚያገለግሉና ለጭነት የሚያገለግሉ በማለት ለይታችሁ ጻፉ፡፡ ግመል በግ ላም አህያ ዶሮ ፈረስ ፍየል በሬ በቅሎ የቤት እንስሳት ለምግብነት የሚያገለግሉ ፩ ክፍል ለጭነት ወይም ለመጓጓዣ የሚያገለግሉ ግመል ፈረስ አህያ በቅሎ 143 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 2. የመሰረታችኋቸውን አዳዲስ ቃላት ድምጻችሁን ከፍ አድርጋችሁ ጥሩ፡፡ የቃላት ጥናት ባለሶስት ፊደል ቃላትን ማጣመርና መነጠል መነጠል ጋ ባ ዥ ታ ዝ ዤ ተ ገ ዢ መልመጃ 1. ማጣመር ጋባዥ ታዝዤ ተገዢ ማጣመር ጋራዥ ፈዝዤ ተገዢ መነጠል ጋ ራ ዥ ፈ ዝ ዤ ተ ገ ዢ ተነጣጥለው የቀረቡ ሆሄያትን በማጣመር ጻፉ፡፡ ምሳሌ፡- ፈ - ረ - ስ = ፈረስ በ - ቅ - ሎ = በቅሎ 1. 2. 3. 4. 5. ፩ ክፍል ፍ - የ - ል = አ - ህ - ያ = ግ - መ - ል = ድ - መ - ት = ጊ - ደ - ር = 144 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 2. ተጣምረው የቀረቡ ሆሄያትን በመነጣጠል ቃል ጻፉ፡፡ ምሳሌ፡- ጫጩት= ጫ - ጩ - ት ቡችላ 1. 2. 3. = ቡ - ች - ላ ወጠጤ = ኮርማ = ሙክት = 4. ጠቦት= 5. ጥጃ = መጻፍ ቅጥያዎችን መለየት መልመጃ 1. ቃላቱን ከትክክለኛ ቅጥያዎቻቸው ጋር በማዛመድ ቃል መስርቱ፡፡ ሀ.ድመት ለ. ጠበቀ ሐ. ልብስ መ. ፍየል -ሽ -ች 1. ድመትሽ 2. _______ 3. _______ 4. _______ 5. _______ 6. አረባች ሠ. አለበ ሰ. አረባ ፩ ክፍል 7. አጠባ 145 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ንባብ የሚከተሉትን የእንስሳት ልጆች መጠሪያ ስሞችን በግላችሁ አንብቡ፡፡ ዶሮ = ጫጩት ድመት = ሙጭሊት ፍየል = ግልገል ዉሻ = በግ ፈረስ = ግልገል = ግልገል ቡችላ አህያ = ውርንጭላ ላም = እምቦሳ/ጥጃ ማዳመጥ "አሸናፊው ፈረስ" በሚል ርዕስ መምህራችሁ የሚያነቡላችሁን ምንባብ አዳምጣችሁ ጥያቄዎችን መልሱ፡:፡ 1. ቅድመ ንባብ ጥያቄ ርዕሱንና ስዕሉን በማየት ምን ተገነዘባችሁ? 2. ስለፈረስ አገልግሎት ወይም ጠቀሜታ የምታውቁትን ግለፁ? ፩ ክፍል 146 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ አዳምጦ መናገር መልመጃ የሚከተሉትን ጥያቄዎች ባዳመጣችሁት ምንባብ መሠረት በቃል መልሱ፡፡ 1. ፈረሱ አሸናፊ የተባለው በምን ምክንያት ነው? 2. ፈረሱ እግሩን የተሰበረው ምን ሆኖ ነው? 3. ፈረሱን የሚንከባከበው ማን ነው? 4. አቶ ልዑል ፈረሱ እንደ ተሰበረ ምን አደረጉ? ንባብ የሚከተለውን ምንባብ መምህራችሁን ተከትላችሁ በህብረት አንብቡ፡፡ የቤት እንሰሳት የቤት እንሰሳት ለማዳ ናቸው፡፡ የቤት እንሰሳት የሚባሉት ድመት፣ውሻ ፣በግ፣ ላም፣ ፍየል፣ ፈረስ፣አህያ፣ዶሮ ወ.ዘ.ተ. ናቸው፡፡ እነዚህ እንሰሳት ለሰው ልጆች የተለያዩ ጠቀሜታዎችን ይሰጣሉ፡፡ ድመት አይጦችን ታባርራለች፡፡ ውሻ ቤትን ፩ ክፍልከሌባ ይጠብቃል፡፡ ላም ወተት ትሰጣለች፡፡ ፈረስ ለመጓጓዣነት 147 ያገለግላል፡፡ በሬ ደግሞ ለእርሻ፣ ለስጋ፣ቆዳው ለልብስ መስርያነት ያገለግላል፡፡ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ መልመጃ 1. በምንባቡ ውስጥ የተሰመረባቸውን ቃላት በምንባቡ መሰረት መልሱ፡፡ ሀ. ለማዳ ------------------- ሐ. ትሰጣለች -------------- ለ. የቤት እንሰሳት --------------- መ. ለመጓጓዣነት-------------2. በሳጥኑ ውስጥ ያሉትን ቃላት በመጠቀም ቀጥሎ ያሉትን ያልተሟሉ አረፍተ ነገሮች በትክክለኛው ቃል አሟልታችሁ ፃፉ፡፡ ታባርራለች ትሰጣለች ይጠብቃል ፈረስ በሬ ሀ. ውሻ ቤትን ከሌባ ____________፡፡ ለ. _________ ለእርሻ፣ለስጋና ለአልባሳት መስርያነት ያገለግላል፡፡ ሐ. ድመት አይጥን __________፡፡ መ. _________ ለመጓጓዣነት ያገለግላል፡፡ ሠ. ላም ወተት _________ ፡፡ ፩ ክፍል 148 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ቃላት በአዳዲስ ሆሄያት የተመሰረቱ ቃላት መልመጃ 1. የሚከተሉትን የመጨረሻ ድምፃቸው ተመሳሳይ የሆኑ ቃላት ድምጻችሁን ከፍ አድርጋችሁ አንብቡ፡፡፡ 2. ወሰደ ቀማኝ ዕረፍት ወደደ ሰማኝ ትምህርት ወለደ በላኝ ምህረት በምሳሌው መሠረት በቃላት መጀመሪያና መጨረሻ ላይ የሚመጡ ሆሄዎችን ለይታችሁ ጥሩ፡፡ ምሳሌ፡- ለማዳ = የቃሉ መጀመሪያ ድምፅ “ለ” ሲሆን፣ መጨረሻው ደግሞ “ዳ” ነው፡፡ ምሳሌ፡- ለማዳ ጭነት ምግብ በቅሎ የቤት ጠባቂ ታማኝ ፩ ክፍል መጀመሪያ ሆሄ ለ መጨረሻ ሆሄ ዳ 149 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ መጻፍ መልመጃ 1. በሚከተሉት ሠንጠረዦች ውስጥ ያሉትን ፊደላት በማቀናጀት አምስት ቃላት መስርቱ፡፡ አ ቀ ደ ጠ ላ ረ ጅ ም ሰ ሊ ጥ ል ቅ ር ፍ ስ 1. 2. 3. 4. 5. ____________ ____________ ____________ ___________ ____________ 2. በምሳሌው መሠረት የሚከተሉትን የቤት እንስሳት ስሞች በመጠቀም አረፍተ ነገር ጻፉ፡፡ ምሳሌ፡- ዶሮ እንቁላል ትጥላለች፡፡ ፈረስ ለመጓጓዣነት ያገለግላል፡፡ 1. 2. 3. 4. ፩ ክፍል ፍየል፡በግ፡አህያ፡በሬ፡150 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 5. ግመል፡- ንባብ የሚከተሉትን አረፍተ ነገሮች ድምፃችሁን ከፍ አድርጋችሁ በትክክል አንብቡ፡፡ ስምረት ታዛዥ ናት፡፡ መኪናው ጋራዥ ገባ፡፡ ሲሃም አጋዥ መፅሐፍ ተገዛላት፡፡ እህቴ አጋዥ አትፈልግም፡፡ እኔ ተክዤ ተቀመጥኩ፡፡ ‹ መጻፍ መልመጃ በምሳሌው መሰረት ፊደላቱን በመቀነስ፣በመደጋገምና ቦታቸውን በመቀያየር አዳዲስ ቃላትን ጻፉ፡፡ ምሳሌ፡- የተወለደበት ተለየ ተለተለ ለበደ ፩ ክፍል 151 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ተቀላቀለ ሀ.___________ መ. ___________ ለ.___________ ሠ. ___________ ሐ.___________ የክለሳ ጥያቄዎች 1. በሚከተሉት ቃላት አረፍተ ነገር መስርቱ፡፡ ሀ. አሞራ፡ለ. አይጥ፡ሐ. ቀበሮ፡- መ. አደነ፡ሠ. ሰረሰ፡2. በሚከተሉት ሠንጠረዦች ውስጥ ያሉትን ፊደላት በማቀናጀት አራት ቃላት መስርቱ፡፡ አ በ ደ ፩ ክፍል ገ መ ሳ ሙ ና አ ገ ኘ ነ ከ ረ ሰ ነ ገ 152 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 3. በቃላት ውስጥ ያሉትን ቅጥያዎች ለዩ፡፡ ሀ. መፅሐፍሽ = ለ. እርሳስሽ = ሐ. ቀረፀች = መ. አነበበች = ሠ. ወለደች = 4. ከላይ በቀረቡት ቃላት አጫጭር ዓረፍተ ነገሮችን መስርቱ፡፡ ሀ.-----------------------------------------------ለ.-----------------------------------------------ሐ.-----------------------------------------------መ.-----------------------------------------------ሠ.------------------------------------------------ ፩ ክፍል 153 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ዋቢ መጻሕፍት ባህሩ ዘርጋው፡፡(2010)፡፡ ዘርጋው መለስተኛ የአማርኛ መዝገበ ቃላት (2ኛ ዕትም)፡፡ አዲስ አበባ፣ ርኆቦት አታሚዎች፡፡ ተስፋ ገ/ስላሴ፡፡ የአማርኛ የፊደል ገበታ፡፡ ታለጌታ ይመር፡፡(2010)፡፡ ሁለገብ መሠረታዊ የአማርኛ ቋንቋ መማሪያ አጋዥ መፅሐፍ፤ ከ1ኛ- 4ኛ ክፍል፡፡ አዲስ አበባ፣ ነጭ ሳር ማተሚያ ቤት ታተመ፡፡ ታሪኩ ፋንታዬ፡፡(2008)፡፡ አማርኛ ሁሉ ለሁሉ (ከመለስተኛኮሌጅ)፡፡ አዲስ አበባ፣ ኢስት ትሬዲንግ ኃላ. የተ. የግ. ማህበር፡፡ ትዕግስት ኃይሉ እና ሽጉጤ ተሾመ፡፡(2007)፡፡ አማርኛ እንደአፍ መፍቻ ቋንቋ አንደኛ ክፍል የተማሪ መፅሐፍ፡፡ አዲስ አበባ ኑሩ ኢብራሂም፡፡(---)፡፡ ኤክስትሪም አማርኛ፣ ከ1ኛ-4ኛ ክፍል፡፡ አዲስ አበባ፣ ኤክስትሪም ሲሪየስ፡፡ አላምረው ገ/ማሪያም፡፡(2002)፡፡ የአማርኛ መማሪያ አጋዥ መፅሐፍ፤ ከ1ኛ-4ኛ ክፍሎች፡፡ አዲስ አበባ፣ አልታ ማተሚያ ቤት፡፡ አባይነሽ ካሳ እና ተክሌ ወ/ገብርኤል፡፡(2007)፡፡ አማርኛ እንደአፍ መፍቻ ቋንቋ የተማሪ መፅሐፍ፡፡ ደ/ብ/ብ/ህ/ክልል ት/ቢሮ፡፡ ፩ ክፍል 154 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ኤፍሬም አሰፋ፡፡(1992)፡፡ አዲሱ የአማርኛ መዝገበ ቃላት፡፡ አዲስ አበባ፣ ሜጋ ማተሚያ ኢንተርፕራይዝ ታተመ፡፡ እንግዳ ሙሉአለም፣ሰለሞን ሓለፎም፣ ታደሰ እሸቱ እና ታሪኩ ፋንታዬ፡፡(1995)፡፡ የአማርኛ መማሪያ መፅሐፍ አንደኛ ክፍል፡፡ አዲስ አበባ፣ በት.መ.ማ.ማ.ድ ታተመ፡፡ ደበበ ኃ/ጊዮርጊስ፡፡(2002)፡፡ የአማርኛ መርጃ መፅሐፍ፤ ለ5ኛ እና ለ6ኛ ክፍል፡፡ አዲስ አበባ፣ አስቴር ነጋ አሳታሚ ድርጅት፡፡ ደበበ ኃ/ጊዮርጊስ(አርታኢ)፡፡(2005)፡፡ ሳባ የአማርኛ መዝገበ ቃላት (7ኛ ዕትም)፡፡ አዲስ አበባ፣ አስቴር ነጋ አሳታሚ ድርጅት፡፡ ዳንኤል ወርቁ፡፡(2011)፡፡ እውነተኛ ጓደኛ፡፡ አዲስ አበባ፣ አንከቡት አሳታሚ ዳንኤል ወርቁ፡፡(2011)፡፡ አስተዋዩ ቢራራ፡፡ አዲስ አበባ፣ አንከቡት አሳታሚ፡፡ ዳንኤል ወርቁ፡፡(2011)፡፡ ዶሮ እና ጭልፊት፡፡ አዲስ አበባ፣ አንከቡት አሳታሚ፡፡ ፩ ክፍል 155 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ቃላት ከነፍቻቸው ቃላት ትርጉም ሰወረች ሸሸገች፣ ደበቀች፣ሸፈነች፣ጋረደች፣ ከለለች፣ ስንኝ የግጥም አንድ መስመር ቀራፂ ቅርፅ የሚያወጣ ባለሙያ ቀጨኔ በአዲስ አበባ ከተማ የሚገኝ የቦታ ስም ቁንጮ ዋና፣ በመሃል ራስ ላይ ሳይላጭ የሚተው ፀጉር ተቀኜ ደረሰ፤ አሰበ ፤ዘረፈ( ለገጥም፣ ለቀኔ) ትራፊክ አሽከርካሪዎች የትራፊክ ደንብን አሟልተው የሚያሽከረክሩ መሆናቸውን የሚቆጣጠር ፖሊስ ቸለሰ ጨርሶ አፈሰሰ፣ ከነበለ፣ ደፋ፣ አብዝቶ ጨመረ ቻርት መረጃዎችን በቀላሉ ለማንበብም ሆነ ለማወዳደር በሚያስችል መልክ በአኃዝ(በመስመር) አማካኝነት በአጭሩ በፅሁፍ ለመለየት የሚያስችል ዘዴ ነውር ክፉ ግብር፣ በአካል ላይ ያለ ጉድለት አዚም መተት፣ አስማት፣ አፍዝ አደንዝዝ ካውያ የልብስ መተኮሻ/ ማለስለሻ ኮሌታ አንገትጌ ዛቢያ የዶማ (የመጥረቢያ ) እጀታ ፩ ክፍል 156 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ጨባጣ በእጅ የሚጨበጥ ድንጋይ ፣ጦር የአማርኛ የፊደል ገበታ ግዕዝ ሀ ለ ሐ መ ሠ ረ ሰ ሸ ቀ በ ተ ቸ ኀ ነ ኘ አ ከ ኸ ወ ዐ ዘ ዠ ፩ ክፍል ካዕብ ሁ ሉ ሑ ሙ ሡ ሩ ሱ ሹ ቁ ቡ ቱ ቹ ኁ ኑ ኙ ኡ ኩ ኹ ዉ ዑ ዙ ዡ ሣልስ ሂ ሊ ሒ ሚ ሢ ሪ ሲ ሺ ቂ ቢ ቲ ቺ ኂ ኒ ኚ ኢ ኪ ኺ ዊ ዒ ዚ ዢ ራብዕ ሃ ላ ሓ ማ ሣ ራ ሳ ሻ ቃ ባ ታ ቻ ኃ ና ኛ ኣ ካ ኻ ዋ ዓ ዛ ዣ ኃምስ ሄ ሌ ሔ ሜ ሤ ሬ ሴ ሼ ቄ ቤ ቴ ቼ ኄ ኔ ኜ ኤ ኬ ኼ ዌ ዔ ዜ ዤ ሳድስ ህ ል ሕ ም ሥ ር ስ ሽ ቅ ብ ት ች ኅ ን ኝ እ ክ ኽ ው ዕ ዝ ዥ ሳብዕ ሆ ሎ ሖ ሞ ሦ ሮ ሶ ሾ ቆ ቦ ቶ ቾ ኆ ኖ ኞ ኦ ኮ ኾ ዎ ዖ ዞ ዦ 157 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ የ ደ ጀ ገ ጠ ጨ ጰ ጸ ፀ ፈ ፐ ቨ ዩ ዱ ጁ ጉ ጡ ጩ ጱ ጹ ፁ ፉ ፑ ቩ ዪ ዲ ጂ ጊ ጢ ጪ ጲ ጺ ፂ ፊ ፒ ቪ ያ ዳ ጃ ጋ ጣ ጫ ጳ ጻ ፃ ፋ ፓ ቫ ዬ ዴ ጄ ጌ ጤ ጬ ጴ ጼ ፄ ፌ ፔ ቬ ይ ድ ጅ ግ ጥ ጭ ጵ ጽ ፅ ፍ ፕ ቭ ዮ ዶ ጆ ጎ ጦ ጮ ጶ ጾ ፆ ፎ ፖ ቮ የፊደል ቅደም ተከተል ሀ. የመጀመሪያ ፊደል = ግዕዝ ሁ. ሁለተኛ ፊደል = ካዕብ ሂ. ሶስተኛ ፊደል = ሳልስ ሃ. አራተኛ ፊደል = ራብዕ ሄ. አምስተኛ ፊደል = ሀምስ ህ. ስድስተኛ ፊደል = ሳድስ ሆ. ሰባተኛ ፊደል = ሳብዕ ፩ ክፍል 158 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ የኢትዮጵያ ቁጥሮች ፩ 1 ፪ 2 ፫ 3 ፬ 4 ፭ 5 ፮ 6 ፯ 7 ፰ 8 ፱ 9 ፲ 10 ፲፩ ፲፪ ፲፫ ፲፬ ፲፭ ፲፮ ፲፯ ፲፰ ፲፱ ፳ 20 ፳፩ ፳፪ ፳፫ ፳፬ ፳፭ ፳፮ ፳፯ ፳፰ ፳፱ ፴ 30 ፴፩ ፴፪ ፴፫ ፴፬ ፴፭ ፴፮ ፴፯ ፴፰ ፴፱ ፵ 40 ፵፩ ፵፪ ፵፫ ፵፬ ፵፭ ፵፮ ፵፯ ፵፰ ፵፱ ፶ 50 ፶፩ ፶፪ ፶፫ ፶፬ ፶፭ ፶፮ ፶፯ ፶፰ ፶፱ ፷ 60 ፷፩ ፷፪ ፷፫ ፷፬ ፷፭ ፷፮ ፷፯ ፷፰ ፷፱ ፸ 70 ፸፩ ፸፪ ፸፫ ፸፬ ፸፭ ፸፮ ፸፯ ፸፰ ፸፱ ፹ 80 ፹፩ ፹፪ ፹፫ ፹፬ ፹፭ ፹፮ ፹፯ ፹፰ ፹፱ ፺ 90 ፺፩ ፺፪ ፺፫ ፺፬ ፺፭ ፺፮ ፺፯ ፺፰ ፺፱ ፻ 100 ፻ ፪፻ ፫፻ ፬፻ ፭፻ ፮፻ ፯፻ ፰፻ ፱፻ ፲፻ ፩ ክፍል 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000 159 የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ ፩ ክፍል 160