ﺑﺴﺘﻪ ﮐﺎﺭ ﺁﻓﺮﻳﻨـﯽ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﺑﯿﻮﻟﻮﮊﯾﮏ )ﺍﺣﺪﺍﺙ ﺍﻧﺴﮑﻨﺎﺭﯾﻢ ﭘﺮﻭﺭﺵ ﺯﻧﺒﻮﺭ ﺑﺮﺍﮐﻮﻥ ( Bracon hebetor ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮراﺳﺘﻔﺎده در ﮐﻨﺘﺮل ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ ﻣﺰارع ﮔﯿﺎﻫﺎن داروﯾﯽ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ )اﺣﺪاث اﻧﺴﮑﻨﺎرﯾﻢ ﭘﺮورش زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن( 5 ﺗﻘﺮﯾﻆ ﺻﻨﻌﺖ ﮔﯿﺎﻫﺎن داروﯾﯽ ﻣﻨﺒﻊ ﻋﻈﯿﻢ اﻗﺘﺼـﺎدي و ﺑـﺎ ارزش اﻓـﺰوده ﺑﺴـﯿﺎر ﺑـﺎﻻ در اﯾﺮان ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽ ﺷﻮد .ﺷﻨﺎﺧﺖ زﻣﯿﻨﻪﻫﺎ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي اﺷـﺘﻐﺎل در آن ﻣـﯽﺗﻮاﻧـﺪ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ارزﺷﻤﻨﺪي ﺑﻪ اﯾﻦ ﺻﻨﻌﺖ در داﺧﻞ و در ﺑﺨﺶ ﺻﺎدرات و ﺣﻀﻮر ﻣﻮﻓـﻖ اﯾﺮان در ﺑﺎزارﻫﺎي ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺑﺒﺨﺸﺪ. در ﻫﻤﯿﻦ راﺳﺘﺎ ،ﻧﻬﻀﺖ ﺗﻮﻟﯿﺪ و ﻣﺼﺮف ﮔﯿﺎﻫﺎن داروﯾﯽ و داروﻫﺎي ﮔﯿﺎﻫﯽ و ﻓﺮاﮔﯿﺮ ﺷﺪن ﻃﺐ ﺳﻨﺘﯽ ،در ﮐﺎﻧﻮن ﺣﻤﺎﯾـﺖ و ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪرﯾـﺰي ﻣـﺪﯾﺮان اﻗﺘﺼـﺎدي- اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﺣﻮزه ﺳﻼﻣﺖ ﮐﺸﻮر و ﻧﯿﺰ ﻣﻮرد ﮔﺮاﯾﺶ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﺳﺖ .ﺷﮑﻞ ﮔﯿﺮي ﺳﺘﺎد ﮔﯿﺎﻫﺎن داروﯾﯽ و ﻃﺐ ﺳﻨﺘﯽ اﯾﺮاﻧﯽ و ﺑﻪ دﻧﺒﺎل آن ﻃﺮاﺣﯽ و اﺟـﺮاي ﺳﻨﺪ راﻫﺒﺮدي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺻﻨﻌﺖ ﮔﯿﺎﻫﺎن داروﯾﯽ اﯾﺮان و اﻗﺒﺎل ﻋﻤﻮﻣﯽ از ﻣﺼﺮف اﯾﻦ ﮔﯿﺎﻫﺎن و داروﻫﺎي ذيرﺑﻂ ﻣﺆﯾﺪ اﯾﻦ ﻣﺪﻋﺎﺳﺖ. ﻇﺮﻓﯿﺖ و ﻧﺮخ اﺷﺘﻐﺎلزاﯾﯽ اﯾﻦ ﺻﻨﻌﺖ در اﺑﻌﺎد ﺗﻮﻟﯿﺪي ،ﻓﺮآوري ،اﻧﺒﺎرداري، ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي ،ﺗﻮزﯾﻊ و ﻓﺮوش ﺑﺎ ﻋﻨﺎﯾﺖ ﺑﻪ ﻇﺮﻓﯿﺖﻫﺎي ﺟﻬﺎﻧﯽ آن ﺑﺴـﯿﺎر ﮔﺴـﺘﺮده اﺳﺖ .ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﯽ ﻧﺸﺪن ﻣﺸﺎﻏﻞ ﺣﻮزه ﺻﻨﻌﺖ ﮔﯿﺎﻫﺎن داروﯾﯽ و ﻧﺒـﻮد اﺳـﺘﺎﻧﺪارد ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاري ،اﯾﻦ ﺳﺘﺎد را ﺑﺮ آن داﺷﺖ ﺗﺎ در اوﻟﯿﻦ ﮔﺎم ﺑﺮاي ﺣﻤﺎﯾﺖ و ﻫـﺪاﯾﺖ ﻓﺮآﯾﻨﺪ اﺷﺘﻐﺎل داﻧﺸﺎﻣﻮﺧﺘﮕﺎن ﺟﻮان ﮐﺸﺎورزي و ﻣﻨـﺎﺑﻊ ﻃﺒﯿﻌـﯽ و ﺷـﻔﺎفﺳـﺎزي ﺳﻮدآوري آن ﺑﺮاي ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاران اﻗﺪام ﺑﻪ ﺗﺪوﯾﻦ ﺑﺴﺘﻪﻫﺎي ﮐـﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ ﮔﯿﺎﻫـﺎن داروﯾﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ. اﯾﻦ ﺑﺴﺘﻪﻫﺎ ﻣﺤﺘﻮي دادهﻫﺎي واﻗﻌﯽ از ﻓﺮاﯾﻨـﺪ ﺗﻮﻟﯿـﺪ اﻗﺘﺼـﺎدي و ﻣﺼـﺮف، ﺷﺮح ﺷﻐﻞ ،ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﺎزار ،ﺑﺎزده اﻗﺘﺼﺎدي ،ﻧﯿﺮوي اﻧﺴﺎﻧﯽ و ﺑـﻪ اﺟﻤـﺎل ﻣـﺪﯾﺮﯾﺖ 6 ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ )اﺣﺪاث اﻧﺴﮑﻨﺎرﯾﻢ ﭘﺮورش زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن( ﺗﻮﻟﯿﺪ و ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ در اﯾﻦ ﺣﻮزه اﺳﺖ و ﻧﺤﻮه ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاري و ﺳـﻮد ﻧﺎﺷـﯽ از آن را ﻃﺒﻖ ﻓﺮﻣﻮلﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ. اﻣﯿﺪ اﺳﺖ ﺷﺎﻫﺪ ﮔﺴﺘﺮش اﺷﺘﻐﺎل ﻣﻮﻟﺪ ،ﻣﺼﺮف داﺧﻠﯽ و ﺗﻮﺳـﻌﻪ ﺑﺎزرﮔـﺎﻧﯽ داﺧﻠﯽ و ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﯽ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﮔﯿﺎﻫﺎن داروﯾﯽ اﯾﺮان ﺑﻮده و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻇﺮﻓﯿﺖ ﻫﺎي ﺑﮑﺮ ﺑﺨﺶﻫـﺎي ﮐﺸـﺎورزي و ﺳـﻼﻣﺖ اﺟﺘﻤـﺎﻋﯽ ﮐﺸـﻮر و ﮐـﺎﻫﺶ ﻋـﻮارض ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺟﺴﻤﯽ و روﺣﯽ داروﻫﺎي ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ،روﺣﯿﻪ ﻃﺮاوت و ﺷـﺎداﺑﯽ در ﺟﺎﻣﻌـﻪ اﯾﺮان ارﺗﻘﺎء ﯾﺎﺑﺪ .ﺑﺪون ﺷﮏ ،اﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ در ﺗﺴﺮﯾﻊ روﻧﺪ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ اﻗﺘﺼـﺎد ﮐـﻼن اﯾﺮان ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺆﺛﺮ ﺑﻮده و ﺑﺮﻫﻤﮕﺎن ﺗﻼش در ﺟﻬﺖ ﺷﺘﺎبﺑﺨﺸﯽ ﺑﻪ ﭼﺮﺧﻪ ﺗﻮﺳـﻌﻪ اﯾﺮان اﺳﻼﻣﯽ واﺟﺐ اﺳﺖ. ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ )اﺣﺪاث اﻧﺴﮑﻨﺎرﯾﻢ ﭘﺮورش زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن( 7 ﭘﯿﺸﮕﻔﺘﺎر روﯾﮑﺮد اﮐﺜﺮ ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﺟﻬﺎن ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ ،ﻣﻮﺟﺐ اﺗﺨﺎذ ﺳﯿﺎﺳـﺖﻫـﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ در ﺑﺨﺶﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﺪهاﺳﺖ .ﺗﻮﺳـﻌﻪ ﻓﺮﻫﻨـﮓ ﮐـﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ، ﺣﻤﺎﯾﺖ از ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﺎن ،اراﺋﻪ آﻣﻮزشﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑـﻪ آﻧـﺎن و اﻧﺠـﺎم ﺗﺤﻘﯿﻘـﺎت و ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﻻزم دراﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ ﺑﺮاي ﺣﻞ ﻣﺸﮑﻼت ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻗﺘﺼﺎدي و اﺟﺘﻤـﺎﻋﯽ از اﻫﻤﯿﺖ ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎدي ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ. ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ ﯾﮑﯽ از ﺑﺤﺚﻫﺎي ﺟﺪﯾﺪ در دﻫﻪ اﺧﯿﺮ ﺑـﻮده و در اﯾـﺮان ﻧﯿـﺰ ﺑـﻪ ﻟﺤﺎظ ﺳﻬﻢ ﺑـﺎﻻي ﺟﻮاﻧـﺎن از ﺟﻤﻌﯿـﺖ ﮐﺸـﻮر و ﻣﺸـﮑﻞ ﺑﯿﮑـﺎري آﻧﻬـﺎ ،ﯾﮑـﯽ از ﻣﺤﻮرﻫﺎي اﺻﻠﯽ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰيﻫﺎ و ﺳﯿﺎﺳﺖﮔﺰاريﻫﺎي دوﻟﺖ ﻣﯽﺑﺎﺷـﺪ .در ﭘﺮﺗـﻮ ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ ﯾﮏ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰي راﻫﺒﺮدي ،ﮔﺎمﻫﺎي اﺻﻮﻟﯽ و ﭘﺎﯾـﻪاي ﺑـﺮاي روﻧﻖ اﻗﺘﺼﺎدي در ﺟﻬﺖ ﻧﯿﻞ ﺑﻪ اﻫﺪاف ﺗﻮﺳﻌﻪﭘﺎﯾﺪار ﺑﺮداﺷﺖ. ﺑﺪﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر ،ﺳﺘﺎد ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻋﻠﻮم و ﻓﻨﺎوري ﮔﯿﺎﻫـﺎن داروﯾـﯽ و ﻃـﺐ ﺳـﻨﺘﯽ ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﻋﻠﻤﯽ و ﻓﻨﺎوري رﯾﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﺸـﮑﯿﻞ ﮐـﺎرﮔﺮوه ﺗﺨﺼﺼـﯽ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻓﻨﺎوري و ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ ﮔﯿﺎﻫﺎن داروﯾﯽ و ﻃﺐ ﺳﻨﺘﯽ اﻗﺪام ﻧﻤﻮده اﺳـﺖ .اﯾـﻦ ﮐﺎرﮔﺮوه در راﺳﺘﺎي اﺟﺮاﯾﯽ ﮐﺮدن اﻫﺪاف ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﺷﺪه در ﺳﻨﺪ ﻣﻠـﯽ ﮔﯿﺎﻫـﺎن داروﯾﯽ و ﻃﺐ ﺳﻨﺘﯽ و ﺑﺎ ﺗﻤﺮﮐﺰ وﯾﮋه ﺑﺮ ارﺗﻘﺎء و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺳـﻄﺢ ﻓﻨـﺎوري و داﻧـﺶ ﺗﻮﻟﯿـﺪ ﮔﯿﺎﻫــﺎن داروﯾــﯽ و ﮐــﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ و اﺷــﺘﻐﺎل ﭘﺎﯾـﺪار ﺷــﮑﻞ ﮔﺮﻓــﺖ .ﯾﮑـﯽ از روﯾﮑﺮدﻫﺎي اﯾﻦ ﮐﺎرﮔﺮوه ﺗﻬﯿﻪ ﺑﺴﺘﻪﻫﺎي ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ در ﺣﻮزهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮔﯿﺎﻫﺎن داروﯾﯽ و ﻃﺐ ﺳـﻨﺘﯽ ﺑـﻮد ﮐـﻪ ﺑـﺪﯾﻦ ﻣﻨﻈـﻮر ﺷـﯿﻮه ﻧﺎﻣـﻪاي ﺑﺮاﺳـﺎس دﯾـﺪﮔﺎه ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن و اﻋﻀﺎء ﺳﺘﺎد ﮔﯿﺎﻫﺎن داروﯾﯽ ﺗـﺪوﯾﻦ و ﻣﺘﻨﺎﺳـﺐ ﺑـﺎ آن ﺑﺴـﺘﻪﻫـﺎي 8 ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ )اﺣﺪاث اﻧﺴﮑﻨﺎرﯾﻢ ﭘﺮورش زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن( ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ ﺗﻬﯿﻪ ﮔﺮدﯾﺪ ﮐﻪ در اداﻣﻪ ﺗﻮﺿﯿﺤﺎت ﺑﯿﺸـﺘﺮي در اﯾـﻦ ﺧﺼـﻮص اراﺋـﻪ ﻣﯽﺷﻮد. ﻫﺪف از ﺗﺪوﯾﻦ ﺑﺴﺘﻪﻫﺎ ،اﻓﺰاﯾﺶ ﮐﺎرآﯾﯽ ،ﺑﻬﺮهوري و در ﮐﻞ ﺗﺤﻮل اﻗﺘﺼﺎدي در ﺣــﻮزه ﮔﯿﺎﻫــﺎن داروﯾــﯽ و ﻃــﺐ ﺳــﻨﺘﯽ در ﺳــﺎﯾﻪ اﻫــﺪاف ﺗﻮﺳــﻌﻪ ﭘﺎﯾ ـﺪار، ﻇﺮﻓﯿﺖﺳﺎزي و ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪﺳﺎزي ﺑﻮده اﺳﺖ .در واﻗـﻊ ﮐـﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ در ﺣـﻮزه ﮔﯿﺎﻫـﺎن داروﯾﯽ و ﻃﺐ ﺳﻨﺘﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧـﺪ ﻋـﻼوه ﺑـﺮ اﻫـﺪاف ﻋﻤـﻮﻣﯽ ،در راﺳـﺘﺎي ارﺗﻘـﺎي ﺳﻼﻣﺖ و ﺗﺎﻣﯿﻦ ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﻏﺬاﯾﯽ ،ﺗﻮﺳﻌﻪ ﮐﺎﺷـﺖ ،داﺷـﺖ و ﺑﺮداﺷـﺖ و ﻓـﺮآوري، ارﺗﻘﺎي ﺑﻬﺮهوري و ﺑﻬﺒﻮد ﮐﻤﯽ و ﮐﯿﻔﯽ ﺗﻮﻟﯿﺪ ،اﺛـﺮﺑﺨﺶ ﺑﺎﺷـﺪ .اراﺋـﻪ راﻫﺒﺮدﻫـﺎ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﮐﻠﯿﺪي ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﺳﯿﺎﺳﺘﮕﺬاريﻫﺎ و ﻓﺮاﻫﻢ ﺳـﺎﺧﺘﻦ زﻣﯿﻨـﻪ ﻫﺎي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰي و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ در ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪت ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﻄﻠﻮﺑﯽ داﺷﺘﻪﺑﺎﺷﺪ ﮐـﻪ در اﯾﻦ ﺑﺎره ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﻮارد ذﯾﺮ اﺷﺎره ﮐﺮد: • اﯾﺠﺎد اﺷﺘﻐﺎل ﻣﻮﻟﺪ و ﭘﺎﯾﺪار در ﺣﻮزه ﮔﯿﺎﻫﺎن داروﯾﯽ. در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺑﯿﮑﺎران ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺑﺎﻻ ﺑـﻮدن ﻧﺴـﺒﺖ ﻧﯿـﺮوي ﮐـﺎر ﺑـﻪ زﻣﯿﻦ و ﻓﺼﻠﯽ ﺑﻮدن ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﮐﺸﺎورزي ﻫﻤﻮاره ﯾـﮏ ﻧـﻮع ﺑﯿﮑـﺎري ﭘﻨﻬـﺎن در ﺣﯿﻦ دوره ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﮐﺸﺎورزي و ﯾﮏ ﻧﻮع ﺑﯿﮑﺎري ﻓﺼـﻠﯽ در روﺳـﺘﺎﻫﺎ وﺟـﻮد دارد. اﯾﺠﺎد و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﮔﯿﺎﻫﺎن داروﯾﯽ ﺑﻪ ﻋﻠـﺖ ﻣﺎﻫﯿـﺖ اﺷـﺘﻐﺎلزاﯾـﯽ ،ﻣـﯽﺗﻮاﻧـﺪ ﺑـﺮاي ﮔﺮوﻫﯽ از روﺳﺘﺎﯾﯿﺎن ﺑﻪ وﯾـﮋه ﻓـﺎرغاﻟﺘﺤﺼـﯿﻼن ،اﺷـﺘﻐﺎل ﻣﻮﻟـﺪ و داﺋـﻢ و ﺑـﺮاي ﺑﯿﮑﺎران ﻓﺼﻠﯽ ،اﺷﺘﻐﺎل ﻣﻮﻗﺖ اﯾﺠﺎد ﻧﻤﺎﯾﺪ. • اﯾﺠﺎد ﺗﻨﻮع در اﻗﺘﺼﺎد ﮐﺸﺎورزي و روﺳﺘﺎﯾﯽ ،ﺑﺴﺘﻪﻫﺎي ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪه ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﻨﻮع ﺷﻐﻠﯽ و ﺛﺒﺎت ﺑﯿﺸﺘﺮ درآﻣﺪ ﮐﺸـﺎورزان و روﺳـﺘﺎﯾﯿﺎن ﺧﻮاﻫـﺪ ﺷﺪ. • ﮐﺎﻫﺶ ﻓﻘﺮ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﮐـﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ ﺑﺎﻋـﺚ اﻓـﺰاﯾﺶ درآﻣـﺪ ﺳـﺮاﻧﻪ ﮐﺸـﺎورزان و اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ ﻣﻠﯽ ،اﻓﺰاﯾﺶ ﭘﺲاﻧﺪاز ،ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاري ،ﻣﺼﺮف و ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ )اﺣﺪاث اﻧﺴﮑﻨﺎرﯾﻢ ﭘﺮورش زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن( 9 ﺳﺮاﻧﻪ ﻣﯿﺸﻮد؛ ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮ ،اﻓﺰاﯾﺶ رﻓﺎه و ارﺗﻘﺎء ﺳﻄﺢ زﻧﺪﮔﯽ ﮐﺸـﺎورزان و روﺳﺘﺎﯾﯿﺎن ﺑﺪﯾﻦ وﺳﯿﻠﻪ ﻣﺤﻘﻖ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ. • اﻓﺰاﯾﺶ ﮐﺎرآﯾﯽ و اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﻮﻟﯿﺪ و ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎي ﮐﺸﻮر. • ﮐﺎﻫﺶ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ ،ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ و ﺣﺬف واﺳﻄﻪﻫﺎ در ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺗﻮﻟﯿـﺪ ﮔﯿﺎﻫﺎن داروﯾﯽ. • ﮐﺎﻫﺶ ﺿﺎﯾﻌﺎت ﮔﯿﺎﻫﺎن داروﯾﯽ. • اﻓﺰاﯾﺶ ﻧﻮآوري ،ارﺗﻘـﺎء ﺳـﻄﺢ ﻓﻨـﺎوري ،اﻓـﺰاﯾﺶ ﺗﻌـﺪاد ﺛﺒـﺖ اﺧﺘﺮاﻋـﺎت و اﺑﺪاﻋﺎت ،ﺗﻮﻟﯿﺪ داﻧﺶ ﻓﻨﯽ. ﺑﺮاي ﺗﻮﺻﯿﻒ ﺷﻐﻠﯽ ،ﺑﻪ ﺗﺒﯿﯿﻦ ﺳﻪ ﻣﺆﻟﻔﻪ ﺷﺎﻣﻞ :ﺷﺮح ﺷﻐﻞ ،ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻣﺤﻠﯽ و ﻣﺤﺼﻮل ﯾﺎ ﺧﺪﻣﺎت ﻧﯿﺎز اﺳﺖ .در ﻣﺆﻟﻔﻪ ﺷﺮح ﺷﻐﻞ ،از ﺟﻤﻠﻪ ﻫﺪفﻫﺎي ﮐﺴـﺐ و ﮐﺎر ،ﺳﻮدآوري و ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ،ﻧﻮع ﺣﺮﻓﻪ اﻋﻢ از ﺗﻮﻟﯿﺪي ،ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ و ﺟﺪﯾﺪ، ﻓﺮﺻﺖﻫﺎ و ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﻣﺪﻧﻈﺮ اﺳﺖ .ﻣﺆﻟﻔﻪ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻣﺤﻠﯽ از ﺟﻤﻠﻪ اﻣﮑـﺎن ﺳـﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاري و اﻣﻨﯿﺖ آن ،ﻣﻄﻠﻮﺑﯿﺖ ﻣﺤﻞ ،ﻓﻀﺎي ﮐﺎﻓﯽ ،دﺳﺘﺮﺳـﯽ ﺑـﻪ ﺑـﺎزار و وﺟـﻮد اﻣﮑﺎﻧﺎت اوﻟﯿﻪ و ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس ﺑﻮدن را ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﻣﯽدﻫﺪ. در ﻣﺆﻟﻔﻪ ﻣﺤﺼـﻮل ﯾـﺎ ﺧـﺪﻣﺎت ،ﻣﺰاﯾـﺎي ﻣﺤﺼـﻮل ﺟﺪﯾـﺪ و ﺗﻔـﺎوت آن ﺑـﺎ ﻣﺤﺼﻮل ﻣﻮﺟﻮد ،ﻧﻮع ،وﯾﮋﮔﯽ ،ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺧﺪﻣﺎت و ﻣﺤﺼﻮل ،ﺗﻨﻮع ﺗﻮﻟﯿﺪ و ﻣﺤﺼﻮل، ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻮان ﻣﺎﻟﯽ ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن ،ﻗﯿﻤﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦ و ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺑﺎﻻ و در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﺧﻼﻗﯿﺖﻫـﺎ و ﻧﻮآوريﻫﺎ ﺑﻪ ﮐﺎر رﻓﺘﻪ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد .ﺑﺴﺘﻪﻫﺎي ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ در ﺑﺨـﺶ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ،ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع رﻗﺎﺑﺖ ،ﻗﯿﻤﺖﮔﺬاري و ﻓﺮوش و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺗﺒﻠﯿﻐـﺎت و رواﺑـﻂ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻣﯽﭘﺮدازﻧﺪ .درﻣﻘﻮﻟﻪ رﻗﺎﺑﺖ ،رﻗﺒﺎي ﻧﺰدﯾﮏ و ﻏﯿﺮﻣﺴـﺘﻘﯿﻢ ﻣـﻮرد ﺗﺤﻠﯿـﻞ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ ،ﻣﺰﯾﺖ و وﯾﮋﮔﯽ ﻣﺤﺼﻮﻻت رﻗﯿﺐ ،ﺗﺤﻮل ﯾﺎ ﺛﺒـﺎت و ﻧﻘـﺎط ﻗـﻮت و ﺿﻌﻒ رﻗﯿﺐ و ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻋﻤﻠﮑﺮد آنﻫﺎ داراي اﻫﻤﯿﺖ اﺳﺖ. در ﺑﺨﺶ ﻗﯿﻤﺖﮔﺬاري و ﻓﺮوش ،ﻓﻨﻮن ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ در ﮐﺴﺐ و ﮐـﺎر و اﺳـﺘﻔﺎده از آن در ﺷﯿﻮه ﻗﯿﻤﺖﮔﺬاري و ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ رﻗﺒﺎ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿـﺮد؛ در ﻣﻘﻮﻟـﻪ 10 ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ )اﺣﺪاث اﻧﺴﮑﻨﺎرﯾﻢ ﭘﺮورش زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن( ﺗﺒﻠﯿﻐﺎت در ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ ،ﺑﻮدﺟﻪ و اﻧﻮاع و اﻗﺴـﺎم ﺗﺒﻠﯿﻐـﺎت ﻣﺨﺘﻠـﻒ و ﺧﻼﻗﯿـﺖﻫـﺎ و ﻧﻮآوريﻫﺎ و ﻧﺤﻮه آﮔﻬﯽ دادن ﺑﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ ﻋـﺮف و ﻓﺮﻫﻨـﮓ ﺟﺎﻣﻌـﻪ ،اﺳـﺘﻔﺎده از ﻋﺒﺎرات ﺟﺬاب ،ﺳﻬﻢ ﻣﻬﻤﯽ در روﻧﻖ ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر دارد. ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ ﺑﺎ ﻧﯿﺮوي اﻧﺴﺎﻧﯽ راﺑﻄﻪ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ دارد .از اﯾﻦرو در ﻣﻘﻮﻟﻪ ﻣـﺪﯾﺮﯾﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻧﺴﺎﻧﯽ ،ﻧﯿﺮوي اﻧﺴﺎﻧﯽ ﻣﻮرد ﻧﯿـﺎز ،ﻣـﺪﯾﺮﯾﺖ و ﺗﺨﺼـﺺ و ﺳـﻮاﺑﻖ ﺗﺠﺮﺑـﯽ، وﻇﺎﯾﻒ و ﻧﻘﺎط ﺿﻌﻒ و ﻗﻮت آنﻫﺎ ،ﻧﻮع رﻓﺘﺎر ﺑـﺎ ﮐﺎرﮐﻨـﺎن و ﻣﺸـﺘﺮﯾﺎن در روﻧـﻖ ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر ،ﻧﻘﺶآﻓﺮﯾﻦ اﺳﺖ .در ﺑﺨﺶ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻣﺎﻟﯽ ،ﺗﻬﯿﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و ﺑﻮدﺟـﻪ ﺑـﻪ ﻣﻨﻈﻮر راه اﻧﺪازي ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر و ﻣﯿﺰان ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﺑﺮاي اﻓﺘﺘـﺎح و ﺣﻔـﻆ و ﻧﮕﻬـﺪاري آن و ﺗﻮﺟﯿﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاري ،ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﯽ و ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﻣـﻮرد ﺑﺮرﺳـﯽ ﻗـﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ. ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ اﯾﻦ ﻣﻮارد ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ،ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﺎﻣﻞ در ﮐﻨﺎر ﻫﻢ ﻗﺮار ﮔﯿﺮﻧـﺪ؛ ﻧﻘﺸـﻪاي ﺑﺮاي ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﺗﻮﻟﯿﺪ و ﭼﺸﻢاﻧﺪازي از آﯾﻨﺪه و ﻧﺤﻮه ﺗﻮﺳﻌﻪ ﮐﺴـﺐ و ﮐـﺎر و ﺟـﻮد ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ .ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻮارد ذﮐﺮ ﺷﺪه و اﻫﻤﯿﺖ ﺗﻬﯿﻪ ﺑﺴﺘﻪﻫـﺎي ﮐـﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ، ﺳﺘﺎد ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻋﻠﻮم و ﻓﻨﺎوري ﮔﯿﺎﻫﺎن داروﯾﯽ و ﻃﺐ ﺳﻨﺘﯽ ﺑﺮ اﺳﺎس اوﻟﻮﯾـﺖﻫـﺎي ﻣﻮﺟﻮد ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻬﯿﻪ ﺑﺴﺘﻪﻫﺎي ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ زﯾﺮ ﺑﺎ ﻫﻤﮑـﺎري ﻣﺘﺨﺼﺼـﺎن ،اﻋﻀـﺎء ﻫﯿﺌﺖ ﻋﻠﻤﯽ داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎ ،ﺗﻮﻟﯿﺪﮐﻨﻨﺪﮔﺎن و اﻧﺪﯾﺸـﻤﻨﺪان اﯾـﻦ ﺣـﻮزه اﻗـﺪام ﻧﻤـﻮد. اﻣﯿﺪ اﺳﺖ اﯾﻦ اﻣﺮ در رﺷﺪ اﺷﺘﻐﺎلزاﯾﯽ و ﺗـﻮان اﻗﺘﺼـﺎدي اﻓـﺮاد ﻣـﺮﺗﺒﻂ ﺑـﺎ اﯾـﻦ ﺣﻮزه ﻣﻮﺛﺮ واﻗﻊ ﺷﻮد. ﺗﻮﻟﯿﺪ آﻟﻮﺋﻪورا در ﺷﺮاﯾﻂ ﮐﺸﺖ ﻓﻀﺎي ﺑﺎز در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮔﺮﻣﺴﯿﺮي؛ ﻓﺮآوري ژل آﻟﻮﺋﻪورا؛ ﻣﺮﮐﺰ آﻣﻮزش ﺧﺼﻮﺻﯽ ﮔﯿﺎﻫﺎن داروﯾﯽ؛ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﻌﻨﺎع ﻓﻠﻔﻠﯽ؛ -ﺗﻮﻟﯿﺪ آوﯾﺸﻦ؛ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ )اﺣﺪاث اﻧﺴﮑﻨﺎرﯾﻢ ﭘﺮورش زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن( ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮔﻞ ﻣﺤﻤﺪي؛ ﺗﻮﻟﯿﺪ ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﮔﯿﺎﻫﺎن داروﯾﯽ؛ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺗﯽﺑﮏ ﮔﯿﺎﻫﺎن داروﯾﯽ؛ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺸﺎء ﮔﯿﺎﻫﺎن داروﯾﯽ؛ ﻓﺮاوري ﮔﯿﺎﻫﺎن داروﯾﯽ در واﺣﺪﻫﺎي ﮐﻮﭼﮏ روﺳﺘﺎﯾﯽ؛ واﺣﺪ ﺧﺸﮏﮐﻦ وﺑﺴﺘﻪ ﺑﻨﺪي ﮔﯿﺎﻫﺎن داروﯾﯽ؛ ﺗﻮﻟﯿﺪ رزﻣﺎري؛ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺑﻪ ﻟﯿﻤﻮ؛ ﺗﻮﻟﯿﺪ اﺳﺎﻧﺲ در واﺣﺪﻫﺎي ﮐﻮﭼﮏ روﺳﺘﺎﯾﯽ؛ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺑﺎدرﻧﺠﺒﻮﯾﻪ؛ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮔﻞ ﮔﺎوزﺑﺎن؛ ﮐﺸﺖ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ آوﯾﺸﻦ در ﻣﻨﺎﻃﻖ دﯾﻢ؛ ﮐﺸﺖ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ زﯾﺮه در ﻣﻨﺎﻃﻖ دﯾﻢ؛ ﺗﻐﻠﯿﻆ ﻋﺼﺎره ﮔﯿﺎﻫﺎن داروﯾﯽ؛ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺮﯾﻢ ﮔﻠﯽ؛ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺣﻨﺎ؛ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮔﻞ راﻋﯽ؛ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮔﻞ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺑﻬﺎر؛ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ )زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن(؛ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ )ﮐﻔﺸﺪوزك(؛ -ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺑﻮﻣﺎدران؛ 11 14 ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ )اﺣﺪاث اﻧﺴﮑﻨﺎرﯾﻢ ﭘﺮورش زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن( ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ )اﺣﺪاث اﻧﺴﮑﻨﺎرﯾﻢ ﭘﺮورش زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن( 15 ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺗﻘﺮﯾﻆ 5........................................................................................................................................................... ﭘﯿﺸﮕﻔﺘﺎر 7..................................................................................................................................................... ﻣﻘﺪﻣﻪ 17....................................................................................................................................................... ﻓﺼﻞ اول :ﮐﻨﺘﺮل ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ19.......................................................................................... ﺗﺎرﯾﺨﭽﻪ ﻋﻠﻢ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ 19......................................................................................................................... ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﻨﺘﺮل ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ 19....................................................................................................................... ﻣﺒﺎرزه ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺗﻠﻔﯿﻘﯽ آﻓﺎت )21.......................................................................... (IPM اﻫﺪاف ﻣﺒﺎرزه ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ 22........................................................................................................................ ﺣﺸﺮات 23..................................................................................................................................................... روشﻫﺎي ﮐﻠﯽ ﮐﻨﺘﺮل ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ 24........................................................................................................ .1ﻣﺒﺎرزه ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ 24................................................................................................................................ .2ﺣﻔﺎﻇﺖ 24................................................................................................................................................. .3ﻣﻌﺮﻓﯽ )ورود( دﺷﻤﻨﺎن ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺟﺪﯾﺪ 25........................................................................................... .4اﻧﺒﻮهﺳﺎزي )اﻓﺰون ﺳﺎزي( 26 ................................................................................................................. .5ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي اﻧﺒﻮهﺳﺎزي 26 ......................................................................................................................... .6ﺣﺸﺮات ﭘﺎرازﯾﺘﻮﺋﯿﺪ28............................................................................................................................. ﻓﺼﻞ دوم :ﻣﻌﺮﻓﯽ زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن29 ................................................................................... ﺷﮑﻞﺷﻨﺎﺳﯽ زﻧﺒﻮر 31......................................................................................................... B. hebetor زﯾﺴﺖﺷﻨﺎﺳﯽ زﻧﺒﻮر 32....................................................................................................... B. hebetor ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﮑﺜﯿﺮ و ﭘﺮورش زﻧﺒﻮر ﭘﺎرازﯾﺘﻮﺋﯿﺪ 34.......................................................................................... .1آﻣﺎدهﺳﺎزي ﺑﺴﺘﺮ ﻣﯿﺰﺑﺎن 34................................................................................................................... 16 ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ )اﺣﺪاث اﻧﺴﮑﻨﺎرﯾﻢ ﭘﺮورش زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن( .2آﻟﻮدهﺳﺎزي ﺑﺴﺘﺮ ﺑﻪ ﺗﺨﻢ اﻓﺴﺘﯿﺎ 34...................................................................................................... .3ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﺗﺸﺖﻫﺎي اﻓﺴﺘﯿﺎ ﺟﻬﺖ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻻرو 34............................................................................ .4اﻧﺘﻘﺎل ﺗﺸﺖﻫﺎي آﻣﺎده ﺑﻪ ﮐﺎﺑﯿﻦﻫﺎي ﭘﺮورش 35............................................................................... .5ﺳﯿﮑﻞ زﻧﺪﮔﯽ زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن 36 ............................................................................................................. .6ﺟﻤﻊآوري زﻧﺒﻮر ﺑﺎﻟﻎ از ﮐﺎﺑﯿﻦﻫﺎي ﭘﺮورش 36 ................................................................................... .7ﭘﺮواﻧﻪ ﮔﯿﺮي )ﺷﺐﭘﺮه آرد( 37............................................................................................................... ﻓﺼﻞ ﺳﻮم :ﺗﻮﺟﯿﻪ اﻗﺘﺼﺎدي ﺗﻮﻟﯿﺪ اﻧﺒﻮه زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن 39........................................................ ﺗﻌﯿﯿﻦ رﯾﺴﮏﻫﺎي ﮐﺴﺐوﮐﺎر 43.............................................................................................................. ﺗﺠﺰﯾﻪوﺗﺤﻠﯿﻞ ﺑﺎزار -ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ 43............................................................................................................... ﺑﺮرﺳﯽ رﻗﺒﺎ 44.............................................................................................................................................. ﺗﺠﺰﯾﻪوﺗﺤﻠﯿﻞ ﻋﺮﺿﻪ و ﺗﻘﺎﺿﺎ 45............................................................................................................... ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﯿﻤﺖ 46 .......................................................................................................................................... روش ﺗﻮﻟﯿﺪ 46 ............................................................................................................................................... ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاران و ﺳﻬﺎﻣﺪاران اﺻﻠﯽ 46 ...................................................................................................... ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻧﯿﺮوي اﻧﺴﺎﻧﯽ 46 .......................................................................................................................... ﻧﺤﻮه اﺧﺬ ﻣﺠﻮزﻫﺎي ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ 47.................................................................................................................. ﺑﺮرﺳﯽ وﺿﻌﯿﺖ اﯾﺮان در ﺑﺎزارﻫﺎي ﺟﻬﺎﻧﯽ 47........................................................................................ ﻋﻤﺪهﺗﺮﯾﻦ ﺧﺮﯾﺪاران ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ 48.............................................................................................. ﻣﺸﮑﻼت ﻋﻤﺪه درزﻣﯿﻨﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ و ﺻﺎدرات 48......................................................................................... ﺑﺎزار داﺧﻠﯽ48............................................................................................................................................... ﺗﺤﻠﯿﻞ رﯾﺴﮏ 49......................................................................................................................................... ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ )اﺣﺪاث اﻧﺴﮑﻨﺎرﯾﻢ ﭘﺮورش زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن( 17 ﻣﻘﺪﻣﻪ اﻣﺮوزه ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺴﺘﺮده از ﻣـﻮاد ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ در ﺑﺎﻏـﺎت و ﻣـﺰارع ﮐـﻪ ﻣﻨﺠـﺮ ﺑـﻪ رﯾﺸﻪﮐﻦ ﺷﺪن ﻧﺴﻞ ﻣﻮﺟﻮدات و ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﯿﻤﺎريزا ﻣﯽﺷـﻮد ﺑـﯿﻢ اﯾـﻦ اﺳـﺖ ﮐـﻪ ﺣﺸﺮات و ﻣﯿﮑﺮوارﮔﺎﻧﯿﺴﻢﻫﺎي ﻣﻔﯿﺪ ﻧﯿﺰ ﺑﺮاي ﻫﻤﯿﺸﻪ از ﺑﯿﻦ ﺑﺮوﻧﺪ .اﯾﻦ در ﺣﺎﻟﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ واژه ﻣﻔﯿﺪ و ﻏﯿﺮﻣﻔﯿﺪ را ﻣﺎ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻧﯿﺎزﻫﺎي ﻣﺼﺮﻓﯽ ﺧﻮد اﺑﺪاع ﮐﺮدهاﯾﻢ. اﻋﺘﻘﺎد ﺑﺴﯿﺎري از داﻧﺸﻤﻨﺪان اﯾـﻦ اﺳـﺖ ﮐـﻪ ﺗﻨـﻮع زﯾﺴـﺘﯽ ﺑﯿﺸـﺘﺮ ﺑـﯿﻦ ﻣﻮﺟﻮدات ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ﺳﻼﻣﺘﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﺤﯿﻂزﯾﺴﺖ .ﺑﻪ ﻃﻮر ﯾﻘـﯿﻦ ﯾـﮏ ﻓﻀـﺎي ﺳﺒﺰ ﺑﺎ ﺗﻨـﻮع ﺑﯿﺸـﺘﺮ ﺑﻘـﺎي ﺑﯿﺸـﺘﺮي ﺧﻮاﻫـﺪ داﺷـﺖ؛ ﺑﻨـﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺳـﻌﯽ آنﻫـﺎ در ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از رﯾﺸﻪﮐﻦ ﺷﺪن ﺑﻌﻀﯽ از ﺣﺸﺮات و ﭘﺎﺗﻮژنﻫـﺎﯾﯽ اﺳـﺖ ﮐـﻪ در ﯾـﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺎﻋﺚ ﺧﺴﺎرت ﺑﻪ ﮔﯿﺎﻫﺎن ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ. ﮐﻨﺘﺮل ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ ﻣﻮ ﺿﻮﻋﯽ اﺳﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑـﻪﺗـﺎزﮔﯽ وارد ﻋﻠـﻢ ﮐﺸـﺎورزي ﺷﺪه اﺳﺖ و ﻫﺪف آن ﺻﺮف ﮐﻢﺗﺮﯾﻦ ﻫﺰﯾﻨـﻪ و زﻣـﺎن و ﮐﻤﺘـﺮﯾﻦ اﺛـﺮات ﺳـﻮ ﺑـﺮ ﻣﺤﯿﻂزﯾﺴﺖ و اﻧﺴﺎن ﺑﺮاي ﮐﻨﺘﺮل ﺟﻤﻌﯿﺖ آﻓﺎت و ﺑﯿﻤﺎريﻫﺎ ﺑـﻪ ﮐـﻢﺗـﺮ از ﺣـﺪ ﺗﻌﺎدل ﻃﺒﯿﻌﯽ اﺳﺖ ﺑﻪﻧﺤﻮيﮐﻪ دﯾﮕﺮ اﻓﺖ ﻣﺤﺴﻮب ﻧﺸﻮﻧﺪ. در واﻗﻊ ﻫﺪف از ﮐﻨﺘﺮل ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ رﯾﺸﻪﮐﻦ ﮐﺮدن آﻓـﺎﺗﯽ ﮐـﻪ ﺑـﻪ ﮔﯿﺎﻫـﺎن آﺳﯿﺐ وارد ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﻧﯿﺴﺖ ﺑﻠﮑﻪ ﻫﺪف ﮐﺎﻫﺶ ﺟﻤﻌﯿﺖ آنﻫﺎ ﺑﻪ ﺣﺪي اﺳـﺖ ﮐـﻪ ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﺧﺴﺎرت را ﺑﻪ ﮐﺸﺎورز ﯾﺎ ﻣﺤﯿﻂزﯾﺴﺖ وارد ﮐﻨﺪ .در ﺣﻘﯿﻘﺖ اﯾﻦ روﺷـﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻋﮑﺲاﻟﻌﻤﻞ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺑﯿﻦ ﻣﻮﺟﻮدات زﻧﺪه آﻓﺎت را ﮐﻨﺘﺮل ﻣﯽﮐﻨﺪ. در ﯾــﮏ ﻣﺤــﯿﻂ ﻃﺒﯿﻌــﯽ ﯾﻌﻨــﯽ ﺟــﺎﯾﯽ ﮐــﻪ ﺑﺸــﺮ ﮐﻤﺘــﺮﯾﻦ دﺧﺎﻟــﺖ را در اﮐﻮﺳﯿﺴﺘﻢ دارد آﻓﺎت و ﺑﯿﻤﺎريﻫﺎي ﮔﯿﺎﻫﯽ ﻫﻤﯿﺸﻪ وﺟﻮد دارﻧـﺪ اﻣـﺎ در ﺻـﻮرت ﻋﺪم دﺧﺎﻟﺖ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﺸﺮ ﺟﻤﻌﯿﺖ آنﻫﺎ ﻫﻤﯿﺸﻪ در ﺣﺎل ﺗﻌﺎدل و ﺑﻪ ﺣـﺪ ﻧﺮﻣـﺎل اﺳﺖ .ﯾﮑﯽ از ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻬﻢ ﺑﺮاي ﺷﺮوع ﮐﺎر ﮐﻨﺘﺮل ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾـﮏ آﺷـﻨﺎﯾﯽ ﺑـﺎ ﻣﺮاﺣـﻞ 18 ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ )اﺣﺪاث اﻧﺴﮑﻨﺎرﯾﻢ ﭘﺮورش زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن( ﻣﺨﺘﻠﻒ رﺷﺪ آﻓﺎت و ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻣﺮﺣﻠﻪاي اﺳﺖ ﮐﻪ آنﻫﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺧﺴـﺎرت را ﺑـﻪ ﮔﯿﺎﻫﺎن وارد ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ .ﺑﯿﺸﺘﺮ روشﻫﺎي ﮐﻨﺘﺮل ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ ﺑﺮ ﭘﺎﯾـﻪ ﺟـﺬب ﺑﯿﺸـﺘﺮ ﺣﺸﺮات ﻣﻔﯿﺪ در ﻣﺰارع و ﺑﺎﻏﺎت ﭘﺎﯾﻪرﯾﺰي ﺷﺪهاﻧﺪ. اﻣﺎ اﯾﻦ ﻋﻠﻢ ﺟﺎﯾﮕﺎه ﺧﻮد را ﺑﻪﺳﺨﺘﯽ در ﺑﯿﻦ ﮐﺸﺎورزان و ﻣﺮدم ﭘﯿـﺪا ﮐـﺮد و در اﺑﺘﺪا ﺑﻪﺷﺪت ﻣﻮرداﻧﺘﻘﺎد ﺑﻮد و ﮐﺸﺎورزان ﻣﻮاﻓﻖ ﺑﻪ اﯾـﻦ ﻋﻠـﻢ در اﺑﺘـﺪا ﺑﺴـﯿﺎر ﻣﻨﺰوي ﺑﻮدﻧﺪ و ﻣﻮرد ﺗﻤﺴﺨﺮ دﯾﮕﺮان ﻗﺮار ﻣﯽﮔﺮﻓﺘﻨﺪ .زﯾﺮا ﻣﺮدم دﯾﺪ ﮔﺴـﺘﺮدهاي ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ و ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﻋﻮاﻗﺐ اﺳـﺘﻔﺎده ﺑـﯿﺶازﺣـﺪ از ﺳـﻤﻮم را درك ﮐﻨﻨـﺪ و اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﻤﻮم را اﻣﺮي ﺳﻬﻞ و ارزانﻗﯿﻤﺖ ﻣﯽداﻧﺴﺘﻨﺪ وﻟـﯽ ﺑـﻪﻣﺮورزﻣـﺎن ﺑـﺎ ﮐﺎﻫﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد ،اﻓﺰاﯾﺶ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎ ،ﻣﻘﺎوﻣﺖ آﻓـﺎت و ﺑﯿﻤـﺎريﻫـﺎ و اﺛـﺮات ﺳـﻮ ﺑـﺮ ﻣﺤﯿﻂزﯾﺴﺖ و ﺳﻼﻣﺘﯽ اﻧﺴﺎن و دام و ...ﻣﺘﻮﺟﻪ اﻫﻤﯿﺖ اﯾﻦ ﻣﺒﺤﺚ ﻣﻬﻢ ﺷﺪﻧﺪ. در اﯾﻦ ﭘﺮوژه ﺳﻌﯽ ﺷﺪه ﮐﻪ ﺑﻪ آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﯾﮏ ﭘﺎرازﯾﺘﻮﺋﯿﺪ ﻣﻬﻢ ﺑﻪ ﻧﺎم زﻧﺒـﻮر hebetor Braconﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻪ ﺑﺨﺶ اﺳﺖ: ﺑﺨﺶ اول ﮐﻨﺘﺮل ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ ﻫﺴﺖ ﮐﻪ ﺷـﺎﻣﻞ؛ ﺗﻌﺮﯾـﻒ و اﻫـﺪاف آن اﺳـﺖ ﺑﺨﺶ دوم وﯾﮋﮔﯽﻫﺎي ﻣﻮرﻓﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ و زﯾﺴﺖﺷﻨﺎﺳﯽ اﯾﻦ ﺣﺸﺮه ﺑﯿـﺎنﺷـﺪه و در ﺑﺨﺶ ﺳﻮم ﺑﻪ ﻣﺒﺤﺚ ﺗﻮﻟﯿﺪ اﻧﺒﻮه اﯾﻦ ﺣﺸﺮه و ﺗﻮﺟﯿﻪ اﻗﺘﺼﺎدي آن ﭘﺮداﺧﺘﻪﺷـﺪه اﺳﺖ .و ﻫﺪف از ﺗﻮﻟﯿﺪ اﯾﻦ ﺣﺸﺮه ﮐـﺎﻫﺶ ﻣﺼـﺮف ﺳـﻤﻮم و درﻧﺘﯿﺠـﻪ آن ﺗﻮﻟﯿـﺪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺳﺎﻟﻢ و ﺣﻔﻆ ﻣﺤﯿﻂزﯾﺴـﺖ و اﯾﺠـﺎد اﺷـﺘﻐﺎل و ﺟﻠـﻮﮔﯿﺮي از واردات ﭘﺎرازﯾﺘﻮﺋﯿﺪﻫﺎ و ﺧﺮوج ارز از اﯾﺮان ﻫﺴﺖ. ﻓﺼﻞ اول :ﮐﻨﺘﺮل ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ 19 ﻓﺼﻞ اول ﮐﻨﺘﺮل ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﮏ ﺗﺎرﯾﺨﭽﻪ ﻋﻠﻢ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ ﮐﻨﺘﺮل ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ آﻓﺖ در اﯾﺮان ﻗﺪﻣﺘﯽ ﺑﯿﺶ از 50ﺳﺎل دارد ﮐـﻪ ﺑـﻪ ﮐﻨﺘـﺮل ﺷﭙﺸﮏﻫﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﮐﻔﺸﺪوزك در ﺷﻤﺎل ﺑﺎزﻣﯽﮔـﺮدد .اﯾـﻦ ﺗـﻼشﻫـﺎ اداﻣـﻪ داﺷﺘﻪ و در ﻣﻬﺮوﻣﻮمﻫﺎي اﺧﯿﺮ ﻣﻮردﺗﻮﺟﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮي ﻧﯿﺰ ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﻨﺘﺮل ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ ﮐﻨﺘــﺮل ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾــﮏ؛ اﺳــﺘﻔﺎده از ﭘﺎرازﯾﺘﻮﺋﯿــﺪﻫﺎ ،ﭘﺮداﺗﻮرﻫــﺎ ،ﭘــﺎﺗﻮژن ﻫــﺎ، آﻧﺘﺎﮔﻮﻧﯿﺴﺖﻫﺎ و ﯾﺎ ﻣﯿﮑﺮوارﮔﺎﻧﯿﺴﻢﻫﺎي رﻗﯿﺐ ﺑﺮاي ﮐﺎﻫﺶ ﺟﻤﻌﯿـﺖ ﯾـﮏ آﻓـﺖ، ﺑﻪﻃﻮريﮐﻪ آﻓﺖ ﻓﺮاواﻧﯽ ﮐﻤﺘﺮي داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﺧﺴـﺎراﺗﯽ ﮐﻤﺘـﺮ ازآﻧﭽـﻪ ﻣﻤﮑـﻦ ﻣﯽﺑﻮد وارد ﺳﺎزد. ﮐﻨﺘﺮل ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺎ دﺧﺎﻟﺖ ﻫﺪﻓﻤﻨﺪ اﻧﺴـﺎن ﺻـﻮرت ﭘـﺬﯾﺮد ﯾـﺎ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻋﻤﻠﯽ ﯾﮏ ﻧﯿﺮوي ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺧﻮدﺟﻮش ﺑﺎﺷﺪ .ﮐﻨﺘﺮل ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ ﻣﻤﮑﻦ اﺳـﺖ ﺑــﺮاي ﭘــﺎﯾﯿﻦ آوردن ﺟﻤﻌﯿــﺖ آﻓــﺖ ﻣــﺰارع ﯾــﺎ ﺟﻨﮕــﻞﻫــﺎ ﯾــﺎ ﺑــﺮاي ﺗﻌــﺪﯾﻞ 20 ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ )اﺣﺪاث اﻧﺴﮑﻨﺎرﯾﻢ ﭘﺮورش زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن( ﻧﺎﻫﻤﺎﻫﻨﮕﯽﻫﺎي ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه در اﺛﺮ ورود ﯾﮏ ﻋﺎﻣﻞ ﺟﺪﯾﺪ ﺑﻪ ﻣﺤﯿﻄـﯽ ﻃﺒﯿﻌـﯽ ﺻﻮرت ﭘﺬﯾﺮد. اﻟﺒﺘﻪ ﻫﻤﻪ روشﻫﺎي ﻏﯿﺮ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ،ﮐﻨﺘﺮل ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ ﻣﺤﺴﻮب ﻧﻤـﯽﺷـﻮﻧﺪ. اﺻﻼح ﻧﮋاد ﮔﯿﺎﻫﺎن ،ﻣﺒﺎرزه زراﻋﯽ و ﮐﺎرﺑﺮد ﻣﻮاد ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻋﻼﻣﺘﯽ اﮔـﺮ ﺑـﺎ ﻗﺼـﺪ ﺗﺄﺛﯿﺮﮔﺬاري ﺑﺮ آﻓﺖ ﺑﻪ ﮐﺎر رود ،ﮐﻨﺘﺮل ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ ﻧﯿﺴﺖ .اﯾﻦ ﻣﻮارد زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻨﺘﺮل ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﮔﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻫﺪف ﺣﻤﺎﯾـﺖ از دﺷـﻤﻨﺎن ﻃﺒﯿﻌـﯽ ﺑـﻪ ﮐـﺎر ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﺷـﻮﻧﺪ .ﺑـﺮاي ﻣﺜـﺎل اﺻـﻼح ﻧـﮋاد ﮔﯿﺎﻫـﺎن ﺑـﻪ ﺻـﻮرﺗﯽ ﮐـﻪ ﺑـﺮاي آﻓـﺎت ﻣﺴﻤﻮمﮐﻨﻨﺪه ﺑﻮده ﯾﺎ ﺑﻪ ﻃﺮﯾﻖ دﯾﮕـﺮي ﻣﻮﺟـﺐ ﮐـﺎﻫﺶ ﺟﻤﻌﯿـﺖ آﻓـﺎت ﮔـﺮدد، ﻣﺒﺎرزه ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ ﻧﯿﺴﺖ؛ اﻣﺎ اﮔﺮ اﯾﻦ اﺻﻼح ﺑﺎﻫﺪف ﺑﻪ وﺟﻮد آوردن ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﺑﻬﺘﺮ ﺑﺮاي زﻧﺪﮔﯽ و ﺑﻘﺎي ﭘﺎرازﯾﺘﻮﺋﯿـﺪﻫﺎ ﯾـﺎ ﭘﺮداﺗﻮرﻫـﺎ و ﻓـﺮاﻫﻢ ﺷـﺪن ﺷـﺮاﯾﻂ ﺑـﺮاي ﻣﯿﺰﺑﺎنﯾﺎﺑﯽ و ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ آﻓﺎت ﺑﺎﺷﺪ ،ﻣﺒﺎرزه ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﯽرود. ﻣﻮاد ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺣﺎﺻﻞ از ﻋﺼﺎره ﮔﯿﺎﻫﺎن ﯾﺎ ﻣﯿﮑﺮوبﻫﺎ ﮐﻪ ﻋﻠﯿﻪ آﻓﺎت ﺑﻪ ﮐـﺎر ﻣﯽﺑﺮﻧﺪ ﻧﯿﺰ ﻣﺒﺎرزه ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ ﻧﯿﺴﺖ؛ﺑﻠﮑﻪ ﮐﻨﺘـﺮل ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾـﮏ ﯾﻌﻨـﯽ ﭘﺪﯾـﺪ آوردن ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي ﮐﻪ در آن ﺟﻤﻌﯿﺖ ﯾﮏﮔﻮﻧﻪ ﺗﻮﺳﻂ اﻓﺮا ﮔﻮﻧﻪاي دﯾﮕﺮ ﺑﺎ ﻣﮑﺎﻧﯿﺰمﻫـﺎﯾﯽ ﻧﻈﯿﺮ ﺷﮑﺎرﮔﺮي ،ﭘﺎرازﯾﺘﯿﺴﻢ ،ﺑﯿﻤﺎريزاﯾﯽ ﯾﺎ رﻗﺎﺑﺖ ﻣﺤﺪود ﻣﯽﺷﻮد. ﻓﺼﻞ اول :ﮐﻨﺘﺮل ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ 21 ﻣﺒﺎرزه ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺗﻠﻔﯿﻘﯽ آﻓﺎت )(IPM ﻣﺒﺎرزه ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ ﺑﻪﺧﺼﻮص در اراﺿﯽ ﻏﯿﺮ ﻣﺰروﻋﯽ ﺟﻨﮕﻞ ،ﻣﺮﺗﻊ و ﻧﺒﺎﺗﺎت زﯾﻨﺘﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺟﺪا از ﺳﺎﯾﺮ اﻗﺪاﻣﺎت دﻓﻊ آﻓﺎﺗﯽ ﺻﻮرت ﭘﺬﯾﺮد اﻣـﺎ ﺑﺴـﯿﺎري از آﻓـﺎت در ﯾﮏ ﻣﺤﺼﻮل ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ ﺑﻪﻃﻮر ﻫﻢزﻣﺎن ﮐﻨﺘﺮل ﺷﻮﻧﺪ ﺗـﺎ ﻣﺤﺼـﻮل ﺧـﻮﺑﯽ ﻋﺎﯾـﺪ ﮔﺮدد .در ﭼﻨﯿﻦ ﻣﻮاردي ﺿﺮورت ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ ﺗﺎ ﭼﻨﺪﯾﻦ روش ﻣﺘﻀﺎد در ﯾـﮏ ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ ﺑﻪ اﺟﺮا درآﯾﺪ. ﺳﺆال اﺳﺎﺳﯽ در ﺗﻠﻔﯿﻖ روشﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﯾـﻦ اﺳـﺖ ﮐـﻪ ﮐـﺪام روش اوﻟﻮﯾـﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮي دارد .در ﻣﻬﺮوﻣﻮمﻫﺎي ﭘﺲ از 1945ﮐﻪ اﺳﺘﻔﺎده از آﻓﺖﮐـﺶﻫـﺎ ﺑﺴـﯿﺎر راﯾﺞ ﺑﻮد ،ﻏﺎﻟﺒﺎً اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﻤﻮم در اوﻟﻮﯾﺖ ﺑﻮد و ﻣﺒـﺎرزه ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾـﮏ ﯾـﮏ اﻗـﺪام ﻓﺮﻋﯽ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﺷﺪ و ﻏﺎﻟﺒﺎً ﻫﻢ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ اﺛﺮات ﺳﻮء ﺳﻤﻮم ﻣﺼﺮﻓﯽ ﺑﺮ دﺷـﻤﻨﺎن ﻃﺒﯿﻌﯽ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﻄﻠﻮﺑﯽ از ﻣﺒﺎرزه ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻧﻤﯽآﻣﺪ و اﯾﻦ ﻋﺪم ﮐﺎر آﯾـﯽ را ﺑﻪﺣﺴﺎب ﻧﺎﺗﻮاﻧﯽ دﺷﻤﻨﺎن ﻃﺒﯿﻌﯽ ﻣﯽﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ. در ﺳﺎلﻫﺎي اﺧﯿﺮ ﯾﻌﻨﯽ از ﺳﺎل 1980ﺑﻪ ﺑﻌﺪ اﯾـﻦ ﻣﻌﺎدﻟـﻪ ﺑـﻪ ﻧﻔـﻊ ﻣﺒـﺎرزه ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ ﺗﻐﯿﯿﺮﯾﺎﻓﺘﻪ و ﻧﻈﺮﯾﻪ اداره اﻧﺒـﻮﻫﯽ آﻓـﺎت ﺑـﺮ ﻣﺒـﺎرزه ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾـﮏ ﺗﺄﮐﯿـﺪ ﺑﯿﺸﺘﺮي دارد و ﺑـﺮ اﯾـﻦ اﺳـﺎس ﺣﻔـﻆ دﺷـﻤﻨﺎن ﻃﺒﯿﻌـﯽ و اﺳـﺘﻔﺎده از ﻣﺒـﺎرزه ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ از اوﻟﻮﯾﺖ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ. اﮐﻨﻮن ﺑﺮﺧﻼف ﮔﺬﺷﺘﻪ اﮐﻨﻮن اﺳﺘﻔﺎده از روشﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﻮﺟﺐ از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻦ ﯾــﺎ ﺗﻀــﻌﯿﻒ دﺷــﻤﻨﺎن ﻃﺒﯿﻌــﯽ ﻣـﯽﮔــﺮدد ﻣﺠــﺎز ﻧﯿﺴــﺖ .ﮐﻮﺷــﺶ در ﺑﺮﻗــﺮاري ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎي ﮐﻨﺘﺮل آﻓﺎت ﮐﻪ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﻣﺒﺎرزه ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ ﺑﺎﺷﺪ در ﺑﺴﯿﺎري ﻣـﻮارد ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﯽ را ﻃﯽ ﻣﯽﮐﻨﺪ وﻟﯽ در ﻣـﻮارد ﻣﺘﻌـﺪدي ﻧﯿـﺰ ﺑﺴـﯿﺎر ﭘﯿﺸـﺮﻓﺘﻪ و ﮐﺎﻣﻞ اﺳﺖ. 22 ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ )اﺣﺪاث اﻧﺴﮑﻨﺎرﯾﻢ ﭘﺮورش زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن( اﻫﺪاف ﻣﺒﺎرزه ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ ﺣﺸﺮات ،ﮐﻨﻪﻫﺎ ،ﻋﻠﻒﻫﺎي ﻫﺮز ،ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﯿﻤـﺎريزا و ﻣﻬـﺮهداران ﺟﻤﻠﮕـﯽ ﻣﻤﮑـﻦ اﺳﺖ از اﻫﺪاف ﮐﻨﺘﺮل ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ ﺑﺎﺷﻨﺪ. اﻫﺪاف ﻣﺒﺎرزه ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻬﯿﻨﻪ از ﺳﻤﻮم ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻫﺪف؛ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﺼﺮف ﺳﻤﻮم؛ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﮐﺸﺎورزي ﺳﺎﻟﻢ؛ ﮐﺎﻫﺶ آﻻﯾﻨﺪهﻫﺎي زﯾﺴﺖﻣﺤﯿﻄﯽ؛ ﺑﺎزﮔﺮداﻧﺪن ﺗﻌﺎدل ﺑﻪ اﮐﻮﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎي ﺑﯿﻮﺳﻔﺮ؛ ﺗﮑﻤﯿﻞ ﻣﺒﺎرزه ﺗﻠﻔﯿﻘﯽ در ﻏﺎﻟﺐ . IPM ﻣﺒﺎرزه ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ؛ ﯾﻌﻨﯽ اﺳﺘﻔﺎده از دﺷﻤﻨﺎن ﻃﺒﯿﻌﯽ )ﻋﻮاﻣـﻞ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾـﮏ( ﺑﺮاي ﮐﺎﻫﺶ ﺟﻤﻌﯿﺖ ﯾﮏ اﻓـﺖ ﮐـﻪ ﺷـﺎﻣﻞ ﭼﻨـﺪ ﮔـﺮوهاﻧـﺪ و ﻣﻬـﻢﺗـﺮﯾﻦ آنﻫـﺎ ﻋﺒﺎرتاﻧﺪ از: .1ﻣﯿﮑﺮوارﮔﺎﻧﯿﺴﻢﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ وﯾﺮوس ،ﺑﺎﮐﺘﺮي و ﻗﺎرچ؛ .2ﭘﺮداﺗﻮرﻫﺎ ﯾﺎ ﺷﮑﺎرﮔﺮﻫﺎ :ﻣﺜﻞ ﮐﻔﺸﺪوزك؛ .3ﭘﺎرازﯾﺘﻮﺋﯿﺪ ﺧﺎرﺟﯽ :ﻣﺜﻞ ﺑﺮاﮐﻮن ﮐﻪ اﯾﻦ ﮔﺮوه ﺑﺎ ﺗﺨﻢﮔـﺬاري روي ﺑـﺪن آﻓﺖ از آن ﺗﻐﺬﯾﻪ و ﺑﺪﯾﻦ ﻃﺮﯾﻖ آﻓﺖ از ﺑﯿﻦ ﻣﯽرود؛ .4ﭘﺎراز ﯾﺘﻮﺋﯿﺪ داﺧﻠﯽ :اﯾﻦ دﺳﺘﻪ اﻧﮕﻞﻫﺎ از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﺨـﻢﮔـﺬاري روي ﺗﺨـﻢ آﻓﺖ آنﻫﺎ را از ﺑﯿﻦ ﻣﯽﺑﺮﻧﺪ ﻣﺜﻞ زﻧﺒﻮر ﺗﺮﯾﮑﻮ ﮔﺮاﻣﺎ؛ .5روش ژﻧﺘﯿﮑﯽ :ﻣﺜﻞ ﺗﮑﻨﯿﮏ ﻧﺮﻋﻘﯿﻤﯽ ﮐـﻪ ﺑـﺎ رﻫﺎﺳـﺎزي ﺣﺸـﺮه ﻋﻘـﯿﻢ و ﺟﻔﺖﮔﯿﺮي ﺑﺎ ﺣﺸﺮه ﻣﺎده ﺟﻤﻌﯿﺖ آﻓﺖ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ؛ ﻓﺼﻞ اول :ﮐﻨﺘﺮل ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ 23 .6اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﺮﻣﻮنﻫﺎ :اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻠﻪﻫﺎي ﻓﺮﻣﻮﻧﯽ ﮐﻪ ﻧﻮﻋﯽ ﻣﺎده ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺟﻠﺐﮐﻨﻨﺪه ﻫﺴﺘﻨﺪ .ﮐﻪ ﺑﻪوﺳﯿﻠﻪ ﻓﺮﻣﻮن ﺟﻨﺴﯽ از ﻃﺮﯾﻖ ﺟﻠﺐ ﺣﺸﺮات ﻧﺮ و ﺻﯿﺪ آنﻫﺎ ﺟﻤﻌﯿﺖ ﻧﯿﺰ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ. ﻃﺮح ﻣﺒﺎرزه ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ ﺑﺎﻫﺪف ﮐﺎﻫﺶ ﻣﺼﺮف ﺳﻤﻮم ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪﻣﻨﻈـﻮر ﺣﻤﺎﯾﺖ از ﺣﺸـﺮات ﻣﻔﯿـﺪ و اﻓـﺰاﯾﺶ ﺟﻤﻌﯿـﺖ دﺷـﻤﻨﺎن ﻃﺒﯿﻌـﯽ آﻓـﺖ ﺻـﻮرت ﻣﯽﮔﯿﺮد. ﺣﺸﺮات ﺣﺸﺮات آﻓﺖ از ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ اﻫﺪاف ﻣﺒﺎرزه ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ ﺑﻮدهاﻧﺪ .ﺑﯿﺶ از 543ﮔﻮﻧـﻪ ﺣﺸﺮه در ﺟﻬﺎن ﺗﻮﺳﻂ 1200ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﺒﺎرزه ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ از ﻃﺮﯾـﻖ ﻣﻌﺮﻓـﯽ )ورود( ﺣﺸﺮه ﻣﻔﯿﺪ ﻣﻮرد ﻣﺒﺎرزه ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ .ﻋـﻼوه ﺑـﺮ آن ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪﻫـﺎي ﺣﻔﺎﻇـﺖ و ﺗﮑﺜﯿﺮ اﻧﺒﻮه ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﻮﻣﯽ ﻧﯿﺰ ﺑـﻪ اﺟـﺮا درآﻣـﺪه اﺳـﺖ .اﯾـﻦ ﺣﺸـﺮات ﻣﺘﻌﻠـﻖ ﺑـﻪ راﺳﺘﻪﻫﺎي ﺟﻮرﺑﺎﻻن ،دو ﺑﺎﻻن ،ﺑﺎل ﻏﺸﺎﺋﯿﺎن ،ﺳﺨﺖ ﺑﺎل ﭘﻮﺷﺎن ،ﺑـﺎل ﭘﻮﻟـﮏداران و ﺗﻌﺪادي از راﺳﺘﻪﻫﺎي دﯾﮕﺮ ﺑﻮدهاﻧﺪ. ﺟﻮرﺑــﺎﻻن از ﺟﻤﻠــﻪ ﺣﺸــﺮاﺗﯽ ﻫﺴــﺘﻨﺪ ﮐــﻪ ﺑﯿﺸــﺘﺮﯾﻦ ﻣﻮﻓﻘﯿــﺖ در ﻣﺒــﺎرزه ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ ﺑﺎ آنﻫﺎ از ﻃﺮﯾﻖ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺣﺸﺮات ﻣﻔﯿﺪ ﺣﺎﺻﻞﺷـﺪه اﺳـﺖ و از دﻻﯾـﻞ اﯾﻦ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﻣﯽﺗﻮان ﺟﺎﺑﻪﺟﺎﯾﯽ زﯾﺎد اﯾﻦ ﺣﺸﺮات ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻣﺤﻤﻮﻟﻪﻫـﺎي ﺗﺠـﺎري ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ رﯾﺰي ااز ﻧﮕﺎه ﭘﻨﻬﺎن ﻣﺎﻧﺪن و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ وﺟﻮد ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي زﯾـﺎدي آز آﻓـﺎت ﻣﻬﻢ در اﯾﻦ رده و ﻓﺮاواﻧﯽ و ﺗﻨﻮع دﺷﻤﻨﺎن ﻃﺒﯿﻌﯽ آنﻫﺎ ﺑﺮﺷﻤﺮد. 24 ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ )اﺣﺪاث اﻧﺴﮑﻨﺎرﯾﻢ ﭘﺮورش زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن( روشﻫﺎي ﮐﻠﯽ ﮐﻨﺘﺮل ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ .1ﻣﺒﺎرزه ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﺑﻪﮐﺎرﮔﯿﺮي دﺷﻤﻨﺎن ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺗﻘﻠﯿﻞ ﺟﻤﻌﯿﺖ آﻓﺖ )ﺑـﻪ ﻣﻌﻨـﺎي اﻋﻢ( اﺳﺖ. ﺑﻪ ﻃﻮر ﻋﻤﺪه ﺳﻪ روش ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده از دﺷﻤﻨﺎن ﻃﺒﯿﻌﯽ وﺟـﻮد دارد .ﺣﻔﺎﻇـﺖ، ﻣﻌﺮﻓﯽ و اﻧﺒﻮهﺳﺎزي ﯾﺎ اﻓﺰونﺳﺎزي .از ﻣﯿﺎن اﯾﻦ روشﻫﺎ ﻣﻌﺮﻓﯽ روﺷﯽ اﺳـﺖ ﮐـﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ اﺛﺮ را در ﺣﻞ ﻣﺸﮑﻼت ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ ﺣﺸﺮات و ﻋﻠﻒﻫﺎي ﻫـﺮز داﺷـﺘﻪ وﻟـﯽ ﺑﻪﻧﺪرت ﺑﺮاي ﮐﻨﺘﺮل ﺑﯿﻤﺎريﻫﺎي ﮔﯿﺎﻫﯽ ﺑﻪﮐﺎررﻓﺘﻪ اﺳﺖ. .2ﺣﻔﺎﻇﺖ رﻓﺘﺎر ﺑﺸﺮ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻧﺤـﻮ ﺑﺴـﯿﺎر ﻣـﺆﺛﺮي ﻗـﺪرت دﺷـﻤﻨﺎن ﻃﺒﯿﻌـﯽ را در ﺗﻘﻠﯿﻞ ﺟﻤﻌﯿﺖ آﻓﺎت ﺑﻪ ﻣﻨﺼﻪ ﻇﻬﻮر ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ .ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﯾﮏ روش ﻣﺒـﺎرزه ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﺷﻨﺎﺧﺖ ﭼﻨﯿﻦ رﻓﺘﺎرﻫﺎ و ﮐﺎرﺑﺮد آنﻫﺎﺳﺖ .ﺑـﺮاي دﺳـﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻫﺪف ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﻣﺨﺮب را ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ و از اﻋﻤـﺎل آنﻫـﺎ ﺟﻠـﻮﮔﯿﺮي ﻧﻤﻮده و ﻣﺰرﻋﻪ و ﺳﺎﯾﺮ ﻣﮑﺎنﻫﺎ را ﺑﺮاي زﻧﺪﮔﯽ دﺷﻤﻨﺎن ﻃﺒﯿﻌﯽ ﻣﺴـﺎﻋﺪ ﺳـﺎﺧﺖ. در ﻣﺒﺎرزه ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ ﺑﺎ روش ﺣﻔﺎﻇﺖ ،اﺻﻞ ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎﯾﯽ از دﺷﻤﻨﺎن ﻃﺒﯿﻌﯽ وﺟﻮد دارﻧﺪ ﮐﻪ اﮔﺮ ﺑﻪ آنﻫﺎ ﻓﺮﺻﺖ داده ﺷـﻮد ﻗﺎدرﻧـﺪ ﺑـﻪﻃـﻮر ﻣﺆﺛﺮي ﺟﻤﻌﯿﺖ آﻓﺖ را ﮐﺎﻫﺶ دﻫﻨﺪ .اﯾﻦ ﻓﺮﺿﯿﻪ در ﻣﻮرد ﺑﺴﯿﺎري از آﻓﺎت ﺑﻮﻣﯽ ﺻﺎدق اﺳﺖ اﻣﺎ در ﻣﻮرد آﻓﺎت ﻏﯿﺮﺑﻮﻣﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﺻﺪق ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ ﮐﻪ دﺷـﻤﻦ ﻃﺒﯿﻌـﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ از ﻣﻮﻃﻦ آن واردﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ. ﯾﮑــﯽ از ﻣﻬــﻢﺗــﺮﯾﻦ ﻣــﻮاردي ﮐــﻪ ﺑــﺮ دﺷــﻤﻨﺎن ﻃﺒﯿﻌــﯽ اﺛــﺮ ﺳــﻮء دارد ﺳﻢﭘﺎﺷﯽﻫﺎﺳﺖ .ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﺳﻤﻮﻣﯽ ﮐﻪ ﻃﯿﻒ ﺗﺄﺛﯿﺮ آنﻫﺎ ﮔﺴـﺘﺮده اﺳـﺖ و دوام زﯾﺎدي دارﻧﺪ .وﺟﻮد ﻻﯾﻪ ﮔﺮدوﺧﺎك در ﺳﻄﺢ ﺑﺮگ ﻧﯿﺰ ﯾﮑﯽ دﯾﮕﺮ از ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻨﻔـﯽ ﻓﺼﻞ اول :ﮐﻨﺘﺮل ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ 25 ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﯽرود .ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﻮرﭼﻪﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑـﻪ ﺧـﺎﻃﺮ ﺑﻬـﺮهﺑـﺮداري از ﺗﺮﺷـﺤﺎت ﺷﺘﻪﻫﺎ و ﺷﭙﺸﮏﻫﺎ ﺑﻪﺷﺪت از آنﻫﺎ دﻓﺎع ﮐﺮده و ﻣﺰاﺣﻤﯿﻦ و ﻣﻬـﺎﺟﻤﯿﻦ را دﻓـﻊ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ .ﺳﺎﯾﺮ ﻋﻮاﻣﻠﯽ ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑـﺮ دﺷـﻤﻨﺎن ﻃﺒﯿﻌـﯽ اﺛـﺮ ﻣﻨﻔـﯽ داﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺷﺎﻣﻞ زﻣﺎن و ﻧﺤﻮه ﺷﺨﻢ ،از ﺑﯿﻦ ﺑﺮدن ﺑﻘﺎﯾﺎي ﻣﺤﺼﻮل ،ﮐﺎﺷـﺖ ﻣﺤﺼـﻮل در اراﺿﯽ ﯾﮑﭙﺎرﭼﻪ و از ﺑﯿﻦ ﺑﺮدن ﻣﮑﺎنﻫﺎي زﻣﺴﺘﺎن ﮔـﺬراﻧﯽ دﺷـﻤﻨﺎن ﻃﺒﯿﻌـﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﺮﭼﯿﻦﻫﺎ و رﺳﺘﻨﯽﻫﺎي اﻃﺮاف ﻣﺰرﻋﻪ اﺳﺖ. ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻣﺆﺛﺮ ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ ﮐﻮﺷﺶﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﯿﺎزﻫﺎي ﻃﺒﯿﻌﯽ دﺷـﻤﻨﺎن ﻃﺒﯿﻌﯽ را ﺑﺮاي ﺷﮑﻔﺘﻦ و ﺛﻤﺮ دادن در ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻣﯽﺳﺎزد .ازﺟﻤﻠﻪ اﯾـﻦ ﮐﻮﺷﺶﻫﺎ اﯾﺠﺎد و ﻧﮕﻬﺪاري ﭘﺎﯾﮕﺎهﻫﺎي ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ،ﺗـﺄﻣﯿﻦ ﻣﯿﺰﺑـﺎنﻫـﺎي واﺳـﻂ ﯾـﺎ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﮐﺮﺑﻮﻫﯿﺪراتﻫﺎ ،ﺗﻌﺪﯾﻞ ﺷﺮاﯾﻂ ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ از ﻃﺮﯾﻖ اﯾﺠـﺎد ﭘﻮﺷـﺶ در ﺳـﻄﺢ ﺧﺎك ،ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﻣﮑﺎنﻫﺎﯾﯽ ﺑﺮاي ﭘﻨﺎه ﮔﺮﻓﺘﻦ و ﯾﺎ ﺑﺮداﺳﺖ ﻧﻮاري ﻣﺤﺼﻮل اﺳـﺖ. از ﻃﺮﻓﯽ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ روشﻫﺎي ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ در ﻣﺮﺣﻠﻪ اول واﺑﺴﺘﻪ ﺑـﻪ اﻃﻼﻋـﺎﺗﯽ اﺳـﺖ ﮐﻪ از ﻣﺆﺛﺮ ﺑﻮدن ﯾﮏ روش در ﺷﺮاﯾﻂ ﺧﺎص ﻣﺤﻠﯽ در دﺳﺖ دارﯾﻢ .اﯾﻦ ﻣﻮﺿـﻮع ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﮔﺴﺘﺮده و آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎي زﯾﺎد ﻧﺎﺣﯿﻪاي داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ. اﻏﻠﺐ ﻣﯽﺗﻮان روش ﻣﺆﺛﺮ راﺣﺘﯽ در ﯾﮏ ﻣﺰرﻋﻪ ﻧﯿﺰ ﺟﺪا از ﻣﺴﺎﺋﻞ ﯾﮏ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑـﻪ ﮐﺎر ﺑﺴﺖ. .3ﻣﻌﺮﻓﯽ )ورود( دﺷﻤﻨﺎن ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺟﺪﯾﺪ در ﺑﺴﯿﺎري از ﻣﻨـﺎﻃﻖ ﺑﺨـﺶ ﻣﻬﻤـﯽ از آﻓـﺎت را ﮔﻮﻧـﻪﻫـﺎي ﻏﯿﺮﺑـﻮﻣﯽ ﺗﺸـﮑﯿﻞ ﻣﯽدﻫﻨﺪ.؛ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل در آﻣﺮﯾﮑﺎ ﺗﻨﻬﺎ 2درﺻﺪ از ﮐﻞ ﻓﻮن ﺑﻨﺪﭘﺎﯾﺎن ﻣﻨﻄﻘـﻪ را ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﻬﺎﺟﺮ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣـﯽدﻫﻨـﺪ درﺣـﺎﻟﯽﮐـﻪ 35درﺻـﺪ از 700ﻧـﻮع آﻓـﺖ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﻬﺎﺟﺮ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ .ﺑﺮاي اﯾـﻦﮔﻮﻧـﻪ آﻓـﺎت ﻏﯿﺮﺑـﻮﻣﯽ روشﻫـﺎي ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﻓﯽ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻧﻤﯽرﺳﺪ زﯾﺮا ﺑﺴﯿﺎري از دﺷـﻤﻨﺎن ﻃﺒﯿﻌـﯽ آنﻫـﺎ ﺣﻀـﻮر ﻧﺪارﻧﺪ. 26 ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ )اﺣﺪاث اﻧﺴﮑﻨﺎرﯾﻢ ﭘﺮورش زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن( در ﭼﻨﯿﻦ ﻣﻮاردي وارد ﻧﻤﻮدن دﺷﻤﻨﺎن ﻃﺒﯿﻌﯽ ﮐﻪ ﻋﻠﯿﻪ آﻓﺖ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ از ﺿﺮورﯾﺎت ﺑﻮده و اﻗﺪاﻣﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖﻫﺎي درﺧﺸﺎﻧﯽ دارد .ﻣﻌﻤـﻮﻻً ﺑـﺎ ﺟﺴﺘﺠﻮ و ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ،دﺷﻤﻨﺎن ﻃﺒﯿﻌﯽ را در ﻣﻮﻃﻦ اﺻﻠﯽ آﻓﺖ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺳـﭙﺲ اﯾـﻦ دﺷﻤﻨﺎن ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺟﻤﻊآوري و ﺑﻪ ﮐﺸﻮر ﻣﻮردﻧﻈﺮ ﻣﻨﺘﻘﻞ و ﭘﺲ از اﻋﻤﺎل ﻣﻘـﺮرات ﻗﺮﻧﻄﯿﻨﻪاي و اﻃﻤﯿﻨﺎن ﯾﺎﻓﺘﻦ از ﺑﯽزﯾﺎن ﺑﻮدن آن رﻫﺎ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ. ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﯾﮏ روش ﻣﺒﺎرزه ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﮐﻨﺘﺮل ﮐﺎﻣﻞ ﯾﺎ ﺑﺨﺸﯽ از ﺑﯿﺶ از 200ﮔﻮﻧﻪ آﻓﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ .ﻣﻌﺮﻓﯽ ﻣﺰﯾﺘﯽ را ﻧﺴﺒﺖ ﺑـﻪ ﺳـﺎﯾﺮ روشﻫـﺎ در ﺑﺮدارد و آن اﯾﻦﮐﻪ ﻧﯿﺎز ﺑـﻪ ﻧﮕﻬـﺪاري ﻧﺪاﺷـﺘﻪ از اﯾـﻦرو در درازﻣـﺪت ﺑﺴـﯿﺎر ارزانﺗﺮ ﺗﻤﺎم ﻣﯽﺷﻮد .اﻟﺒﺘﻪ ﭘﺲازآﻧﮑﻪ دﺷﻤﻦ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺟﺪﯾـﺪ ﯾﺎﻓـﺖ ﺷـﺪ ﻣﻤﮑـﻦ اﺳﺖ اﻗﺪاﻣﺎت ﻣﺤﺎﻓﻈﺘﯽ ﺑﺮاي ﻣﺆﺛﺮ واﻗـﻊﺷـﺪن آن ﺿـﺮوري ﺑﺎﺷـﺪ .ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪﻫـﺎي ﻣﺒﺎرزه ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ ،ﺑﺮاي آنﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮ اﺣﺴﻦ اﻧﺠﺎم ﮔﯿﺮد ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺗﺨﺼﺺ و ﻣﻬﺎرت ﺑﺎﻻﯾﯽ دارد؛ ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﻟﺤﺎظ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﭼﻨﯿﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎﯾﯽ ﺗﻮﺳـﻂ ﻣﺆﺳﺴـﺎت دوﻟﺘـﯽ اﻧﺠﺎم ﻣﯽﮔﯿﺮد. .4اﻧﺒﻮهﺳﺎزي )اﻓﺰون ﺳﺎزي( ﻫﺮ ﺟﺎ ﮐﻪ دﺷﻤﻨﺎن ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﻪ آن راه ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﯾﺎ ﮔﻮﻧـﻪﻫـﺎي ﻣﻔﯿـﺪي ﮐـﻪ دﯾﺮﻫﻨﮕﺎم ﻇﺎﻫﺮ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ و ﯾﺎ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎﯾﯽ ﮐـﻪ اﺻـﻮﻻً ﺟﻤﻌﯿـﺖ آنﻫـﺎ ﮐﻤﺘـﺮ از آن اﺳﺖ ﮐﻪ اﺛﺮ ﮐﻨﺘﺮلﮐﻨﻨﺪه داﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﻨﺪ ،ﺿـﺮوري اﺳـﺖ ﺗـﺎ ﺟﻤﻌﯿـﺖ دﺷـﻤﻨﺎن ﻃﺒﯿﻌﯽ از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﮑﺜﯿﺮ و رﻫﺎﺳﺎزي اﻓﺰاﯾﺶ داده ﺷﻮد؛ اﯾـﻦ روش را اﻧﺒـﻮهﺳـﺎزي ﻣﯽﻧﺎﻣﻨﺪ. .5ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي اﻧﺒﻮهﺳﺎزي .1ورﻫﺎﺳﺎزي ﺗﻘﻮﯾﺘﯽ؛ﮐﻪ ﻫﺪف از آن ﺗﻘﻮﯾﺖ ﯾـﮏ ﻋﺎﻣـﻞ در اواﯾـﻞ ﻓﺼـﻞ ﺑـﻮده و ﺿﻤﻦ آن ﺗﻌﺪاد ﻧﺴﺒﺘﺎً ﮐﻤﯽ از ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻮردﻧﻈﺮ در ﺷﺮوع ﻓﺼﻞ رﻫﺎﺳﺎزي ﻣﯽﺷـﻮﻧﺪ ﻓﺼﻞ اول :ﮐﻨﺘﺮل ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ 27 ﺑﺎ اﯾﻦ اﻣﯿﺪ ﮐﻪ ﭘﺲازآن ﺧﻮد ﺗﮑﺜﯿﺮ ﺷﻮﻧﺪ و ﻧﺴﻞﻫﺎي ﺑﻌﺪي آﻓﺖ را ﺑـﺮاي ﻣـﺪﺗﯽ ﺗﺤﺖ ﮐﻨﺘﺮل درآورﻧﺪ. .2رﻫﺎﺳﺎزي اﻧﺒﻮه ؛ﮐﻪ زﻣﺎﻧﯽ اﻋﻤﺎل ﻣﯽﮔﺮدد ﮐﻪ ﺗﮑﺜﯿﺮ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﻋﺎﻣـﻞ ﺑـﺮاي اﻓﺰاﯾﺶ ﺟﻤﻌﯿﺖ آن ﮐﺎﻓﯽ ﻧﺒﻮده و ﻻزم ﺑﺎﺷﺪ دﺷﻤﻦ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﻣـﻮردﻧﻈﺮ ﺑـﻪ ﺗﻌـﺪاد زﯾﺎد ﺗﮑﺜﯿﺮ و رﻫﺎﺳﺎزي ﮔﺮدد ﺗﺎ آﻓﺖ ﺗﻮﺳﻂ ﻫﻤﯿﻦ اﻓﺮاد رﻫﺎﺷﺪه ﮐﻨﺘﺮل ﮔﺮدد. ﻓﺮق اﻧﺒﻮهﺳﺎزي ﭘﺎﺗﻮژنﻫﺎ و ﻧﻤﺎﺗـﺪﻫﺎ ﺑـﺎ ﭘﺎرازﯾﺘﻮﺋﯿـﺪﻫﺎ و ﭘﺮداﺗﻮرﻫـﺎ در اﯾـﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﺎﺗﻮژنﻫﺎ و ﻧﻤﺎﺗـﺪﻫﺎ از ﻧﻈـﺮ ﺑﺴـﺘﻪﺑﻨـﺪي ،ﺟﺎﺑﺠـﺎﯾﯽ ،ﻧﮕﻬـﺪاري و روش ﻣﺼﺮف ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ آﻓﺖﮐﺶﻫﺎ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ .اﻟﺒﺘﻪ وﻗﺘﯽ ﻣـﻮادي ﻣﺮﺑـﻮط ﺑـﻪ ﭘـﺎﺗﻮژنﻫـﺎ، ﻣﺜﻞ ﺗﻮﮐﺴﯿﻦﻫﺎ ﺟﺪا از ﺧـﻮد ﭘـﺎﺗﻮژن ﺑـﺮاي ﮐﻨﺘـﺮل آﻓـﺖ ﺑـﻪ ﮐـﺎر رود ﺷـﺒﺎﻫﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮي ﺑﺎ آﻓﺖﮐﺶﻫﺎ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ ﺗﺎ ﻣﺒﺎرزه ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ ،ﭼـﺮا ﮐـﻪ ﻋﺎﻣـﻞ زﻧـﺪه ﺧﻮد در اﯾﻦ اﻣﺮ دﺧﺎﻟﺖ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﻧﺪارد .اﻧﺒﻮهﺳﺎزي ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻋﻠﯿﻪ آﻓﺎت ﺑـﻮﻣﯽ و ﯾﺎ آﻓﺎت ﻏﯿﺮﺑﻮﻣﯽ اﻋﻤﺎل ﮔﺮدد. ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺤﺪودﮐﻨﻨﺪه اﯾﻦ ﮐﺎر ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎ ،ﮐﯿﻔﯿﺖ و ﮐـﺎراﯾﯽ ﻋﺎﻣـﻞ ﺗﮑﺜﯿﺮﺷـﺪه ﻫﺴﺖ .ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﺗﮑﺜﯿﺮ اﻧﺒﻮه ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﮐـﺎر را ﺑـﻪ ﻋـﻮاﻣﻠﯽ ﮐـﻪ ﺗﮑﺜﯿـﺮ آنﻫـﺎ ارزان ﺗﺮ اﺳﺖ و ﯾﺎ ﻣﺤﺼﻮﻻﺗﯽ ﮐﻪ ﮔﺮانﻗﯿﻤﺖ ﺑﻮده و روشﻫـﺎي ارزانﺗـﺮي ﺑـﺮاي ﮐﻨﺘﺮل آﻓﺎت آنﻫﺎ در اﺧﺘﯿﺎر ﻧﯿﺴﺖ ﻣﺤﺪود ﺳﺎزد .ﺗﻨﻬﺎ در ﭼﻨﯿﻦ ﺷـﺮاﯾﻄﯽ اﺳـﺖ ﮐﻪ ﺑﺨﺶ ﺧﺼﻮﺻﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻫﺰﯾﻨـﻪﻫـﺎ را ﺟﺒـﺮان ﻧﻤـﻮده و ازﻧﻈـﺮ اﻗﺘﺼـﺎدي ﺑـﺎ روشﻫﺎي دﯾﮕﺮ رﻗﺎﺑﺖ ﻧﻤﺎﯾﺪ. درﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﺆﺳﺴﺎت دوﻟﺘﯽ ﺑﻪ ﺗﮑﺜﯿﺮ اﻧﺒـﻮه ﺑﭙﺮدازﻧـﺪ اﻣﮑـﺎن ﮐـﺎرﺑﺮد اﯾـﻦ روش وﺳﯿﻊﺗﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد .در ﻫﺮدو ﺣﺎل ﺗﻮﻟﯿﺪ دﺷـﻤﻨﺎن ﻃﺒﯿﻌـﯽ ﺑﺎﮐﯿﻔﯿـﺖ ﺑـﺎﻻ ﺿﺮوري ﺑﻮده و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت اوﻟﯿﻪ ﺑﺮاي ﺑﺮآورد ﮐﺎر آﯾـﯽ ﻋﺎﻣـﻞ در ﺷـﺮاﯾﻂ ﻣﺰرﻋﻪ ﻻزم اﺳﺖ. 28 ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ )اﺣﺪاث اﻧﺴﮑﻨﺎرﯾﻢ ﭘﺮورش زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن( .6ﺣﺸﺮات ﭘﺎرازﯾﺘﻮﺋﯿﺪ ﭘﺎرازﯾﺘﻮﺋﯿﺪﻫﺎ ﺣﺸﺮاﺗﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﯿﺰﺑﺎن ﺧﻮد را ﻣﯽﮐﺸﻨﺪ ،ﺑﺮﺧﻼف ﭘﺎرازﯾـﺖﻫـﺎ ﯾﺎ اﻧﮕﻞﻫﺎ ﮐﻪ ﻗﺎدرﻧﺪ ﺗﻤﺎم دوره زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد را روي ﯾﮏ ﻣﯿﺰﺑـﺎن ﺑـﻪ ﺳـﺮ ﺑـﺮده و ﮐﺎﻣﻞ ﺳﺎزﻧﺪ ﻣﺜﻞ ﮐﮏﻫﺎ و ﮐـﺮمﻫـﺎي ﭘﻬـﻦ و ﺑـﺮﺧﻼف ﭘﺮداﺗﻮرﻫـﺎ ﮐـﻪ در ﻃـﻮل زﻧﺪﮔﯽ ﺗﻌﺪادي ﻃﻌﻤﻪ را ﻣﻮرداﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽدﻫﻨﺪ. ﭘﺎرازﯾﺘﻮﺋﯿﺪﻫﺎ ﻓﺮاوان ﺗﺮﯾﻦ ﻧﻮع دﺷﻤﻨﺎن ﻃﺒﯿﻌـﯽ ﻫﺴـﺘﻨﺪ ﮐـﻪ ﺑـﺮاي ﻣﺒـﺎرزه ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ ﻣﻮرداﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ .ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﭘﺎرازﯾﺘﻮﺋﯿﺪﻫﺎ از رده زﻧﺒﻮرﻫﺎ ﺑـﻮده و دو ﺑﺎﻻن در درﺟﻪ ﺑﻌﺪي ﻗﺮار دارﻧﺪ .ﯾﮑـﯽ از زﻧﺒﻮرﻫـﺎﯾﯽ ﮐـﻪ ﻧﻘـﺶ ﻣﻬﻤـﯽ در ﮐﻨﺘﺮل ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ دارد زﻧﺒـﻮر hebetor Braconﻫﺴـﺖ ﮐـﻪ در ﺟﻬـﺎن و اﯾـﺮان ﺑﻪﺻﻮرت اﻧﺒﻮه ﺗﮑﺜﯿﺮ و در ﺑﺎﻏﺎت و ﻣﺰارع از آن ﺑﻬﺮه ﻣﯽﺑﺮﻧﺪ.. ﻓﺼﻞ دوم :ﻣﻌﺮﻓﯽ زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن 29 ﻓﺼﻞ دوم ﻣﻌﺮﻓﯽ زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن)( hebetor Bracon زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐـﻮن از ﺧـﺎﻧﻮاده ،Braconidaeزﯾـﺮ ﺧـﺎﻧﻮاده Braconinaeو از ﺟـﻨﺲ ) Habrobracon (=Braconﻫﺴﺖ. اﯾﻦ ﺟﻨﺲ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه دو ﺟﻨﺲ Apantelesو Opiusﺑﺰرگﺗﺮﯾﻦ ﺟﻨﺲﻫـﺎي اﯾﻦ ﺧﺎﻧﻮاده ازﻧﻈﺮ ﺗﻌﺪاد ﮔﻮﻧﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ .ﺧـﺎﻧﻮاده Braconidaeﺣـﺪوداً 15000 ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺎ ارزش ازﻧﻈﺮ ﮐﻨﺘﺮل ﻃﺒﯿﻌﯽ و ﮐﻨﺘﺮل ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ را دارا ﻫﺴﺖ. اﻋﻀﺎي اﯾﻦ ﺧﺎﻧﻮاده داﺧﻞ ،رو ﯾﺎ ﻧﺰدﯾﮏ ﻣﯿﺰﺑﺎنﻫﺎﯾﺸﺎن ﺗﺨﻢرﯾﺰي ﻣﯽﮐﻨﻨـﺪ و ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ زﯾﺴﺘﯽ ﻣﯿﺰﺑﺎنﻫﺎﯾﺶ ﺷﺎﻣﻞ ،ﺗﺨـﻢ ،ﻻرو ،ﺷـﻔﯿﺮه و ﺣﺸﺮات ﮐﺎﻣﻞ ﺣﻤﻠﻪ ﮐﻨﻨﺪ. اﯾﻦ ﺣﺸﺮات ﻫﻢ ﺑﻪﺻﻮرت ﭘﺎرازﯾﺖ داﺧﻠﯽ ) (endoprasitoidو ﻫﻢ ﺑﻪﺻﻮرت ﭘﺎرازﯾﺖ ﺧﺎرﺟﯽ ) (ectoprasitoidﻋﻤﻞ ﻣـﯽﮐﻨﻨـﺪ و ﻣﯿﺰﺑـﺎنﻫﺎﯾﺸـﺎن را از ﺑـﯿﻦ ﻣﯽﺑﺮﻧﺪ. اﯾﻦ زﯾﺮ ﺧﺎﻧﻮاده اﮐﺜﺮاً ﻻروﻫﺎي ﺣﺸﺮات ﺑﺎ دﮔﺮدﯾﺴﯽ ﮐﺎﻣـﻞ را ﻣـﻮرد ﺣﻤﻠـﻪ ﻗﺮار ﻣﯽدﻫﻨﺪ و ﻣﯿﺰﺑﺎنﻫﺎي آنﻫﺎ اﻏﻠﺐ ﻻرو ﭘﺮواﻧﻪﻫﺎ ) ،(Lepidopteraﺳﺨﺖ ﺑﺎل 30 ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ )اﺣﺪاث اﻧﺴﮑﻨﺎرﯾﻢ ﭘﺮورش زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن( ﭘﻮﺷــﺎن ) (Coleopteraدو ﺑــﺎﻻن ) (Dipteraو زﻧﺒﻮرﻫــﺎي دﺳــﺘﻪ Symphyta ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ. زﻧﺒﻮرﻫﺎي اﯾﻦ زﯾﺮ ﺧﺎﻧﻮاده در دﺳـﺘﻪ زﻧﺒﻮرﻫـﺎي Idiobiont ectoprasitoid ﺟﺎي دارﻧﺪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻔﻬﻮم ﮐﻪ ﺗﻤﺎم ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي اﯾﻦ زﯾﺮ ﺧﺎﻧﻮاده اﮐﺘﻮﭘﺎرازﺗﯿﻮﺋﯿﺪ ﺑﻮده و ﻣﯿﺰﺑﺎن ﺧﻮد را ﻗﺒﻞ از ﺗﺨﻢﮔﺬاري ﺑﻪﺻﻮرت داﺋﻢ ﻓﻠﺞ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﻨﺪ .ﺑﻪﻋﺒﺎرتدﯾﮕـﺮ ﺗﺨﻢﮔﺬاري ﭘﺎراﺗﯿﻮﺋﯿﺪﻫﺎي ﺧﺎرﺟﯽ دوﻣﺮﺣﻠﻪاي اﺳﺖ :ﯾﮑﯽ ﺗﺰرﯾﻖ زﻫـﺮ )(vonom و دﯾﮕﺮي ﺗﺨﻢﮔﺬاري ).(Oviposition زﻧﺒﻮرﻫﺎي ﺟﻨﺲ Braconداراي ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪد ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐـﻪ ﻣﻬـﻢﺗـﺮﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﮔﺰارشﺷﺪه در اﯾﺮان ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪاز: B. brevicornis B. hebetor B. greeni ﮔﻮﻧــــــﻪ B.hebetorاﮐﺘﻮﭘﺎرازﺗﯿﻮﺋﯿــــــﺪ اﺟﺘﻤــــــﺎﻋﯽ اﯾــــــﺪﯾﻮﺑﺎﯾﺎﻧﺖ ) (ectoparasitoid. gregarious & Idiobiontﻻرو ﺗﻌﺪادي از ﭘﺮواﻧﻪﻫﺎ ﻫﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺮﺧﯽ از آنﻫﺎ آﻓﺎت ﻣﻬﻢ اﻧﺒﺎري و ﺻﺤﺮاﺋﯽ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ. ﺗﺎﺑﻪﺣﺎل ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪدي ﺑﺮاي اﯾﻦ زﻧﺒﻮر ﮔﺰارشﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻤﻬﻢﺗﺮﯾﻦ آنﻫﺎ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪاز: Heliothis armigera Ostrinia nubilalis Ephestia kuhniella Galleria mellonella Sesmia cretica Chilo partellus Plodia interpunctella Batrachedra amydraula Corcyra cephalonica Spodoptera litoralis ﻓﺼﻞ دوم :ﻣﻌﺮﻓﯽ زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن 31 ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ از آﻓﺎت اﻧﺒﺎري و ﺻـﺤﺮاﺋﯽ دﯾﮕـﺮ ﻧﯿـﺰ ﺑـﻪﻋﻨـﻮان ﻣﯿﺰﺑـﺎن ﻣﻮرداﺳﺘﻔﺎده زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ وﻟﯽ اﻫﻤﯿﺖ اﯾﻦ زﻧﺒﻮر در ﺣـﺎل ﺣﺎﺿـﺮ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﺒﺎرزه ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ ﻋﻠﯿﻪ آﻓﺖ ﭘﻨﺒﻪ ﺑﻮده ﮐﻪ ﺑﻪﺻﻮرت ﺗﻠﻔﯿﻘــﯽ ﻫﻤﺮاه ﺑــﺎ زﻧﺒـﻮر ﺗﺮﯾﮑـﻮﮔﺮاﻣﺎ ﺟﻬﺖ ﻣﺒـﺎرزه ﺑﺎ ﮐــﺮم ﻗـﻮزه ﭘﻨﺒــﻪ )(Heliothis armigera ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد. ﺷﮑﻞﺷﻨﺎﺳﯽ زﻧﺒﻮر B. hebetor اﯾﻦ زﻧﺒﻮر ﻗﻬﻮهاي ﺗﯿﺮه ﺗﺎ روﺷﻦ ﺑﻮده و زﻧﺒﻮرﻫﺎي زﻣﺴﺘﺎنﮔﺬاران ﮐـﻪ در اﺑﺘـﺪاي ﻓﺼﻞ زراﻋﯽ ﻇﺎﻫﺮ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﺗﯿﺮه ﻫﺴﺖ ﭘﺎﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖﻫـﺎي دﯾﮕﺮ ﺑﺪن روﺷﻦﺗﺮ ﻫﺴـﺖ و دو ﺷـﮑﻠﯽ ﺟﻨﺴـﯽ ﺑـﺎرزي ﺑـﯿﻦ زﻧﺒـﻮر ﻧـﺮ و ﻣـﺎده ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽﺷﻮد ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻔﻬﻮم ﮐﻪ زﻧﺒﻮرﻫﺎي ﻧﺮ و ﻣـﺎده ازﻟﺤـﺎظ ﺷـﮑﻞ ﻇـﺎﻫﺮي ﺑﺎﻫﻢ ﺗﻔﺎوت دارﻧﺪ .ﻣﺎدهﻫﺎ ﺗﺨﻢ رﯾﺰ ﺑﺎرﯾﮏ و ﺑﻠﻨﺪ و ﺗﯿﺮهرﻧﮕﯽ ﺑﻪ ﻃﻮل 0/7 – 0/8 ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ در اﻧﺘﻬﺎي ﺷﮑﻢ دارﻧﺪ و ﺷﮑﻢ ﻣﺎدهﻫﺎ ﻣﺘﻮرمﺗﺮ از ﻧﺮﻫﺎ ﻫﺴﺖ. ﻧﺮﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﮐﻮﭼﮏﺗﺮ و ﺷﮑﻢ ﺑﺎرﯾﮏﺗﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺎدهﻫـﺎ دارﻧـﺪ؛ و ﺗﻌـﺪاد ﺑﻨﺪ ﺷﺎﺧﮏ در زﻧﺒﻮرﻫﺎي ﻧﺮ 21ﻋﺪد )ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﭘﺪﯾﺴﻞ و اﺳـﮑﺎپ( و در ﻣـﺎدهﻫـﺎ 16ﻋﺪد ﻫﺴﺖ. ﺷﺎﺧﮏ از ﺑﯿﻦ ﭼﺸﻢﻫﺎي ﻣﺮﮐﺐ ﻣﻨﺸﺄ ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﭼﺸﻢﻫﺎي ﺳـﺎده و ﺑﺮﺟﺴـﺘﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد ﺳﻪ ﻋﺪد در ﻓﺮق ﺳﺮ ﻗﺮار دارﻧﺪ .ﺗﺨﻢﻫـﺎي زﻧﺒـﻮر ﮐﺸـﯿﺪه و ﺑﺎرﯾـﮏ ﺑـﻪ ﻃﻮل 0/2ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ و ﺑﻪ رﻧﮓ ﺳﻔﯿﺪ ﺷﯿﺮي ﻫﺴﺖ. ﭘﺎﻫﺎي ﺟﻠﻮﯾﯽ اﯾﻦ زﻧﺒﻮر ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭘﺎﻫﺎي ﻣﯿﺎﻧﯽ و ﻋﻘﺒﯽ ﮐﻮﭼـﮏﺗـﺮ اﺳـﺖ و ﭘﺎي ﻋﻘﺒﯽ ﻗﻮيﺗﺮ از ﭘﺎﻫﺎي دﯾﮕﺮ ﻫﺴﺖ .ﭘﺎﻫﺎي ﺟﻠﻮﯾﯽ ﺑﺰرگﺗﺮ و ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﺜﻠﺜﯽ ﺑﺎ اﺳﺘﮕﻤﺎي ﺗﺨﻢ ﻣﺮﻏﯽ ﺷﮑﻞ و ﺗﯿﺮهرﻧﮓ ﮐﺎﻣﻼً ﻣﺸﺨﺺ و روي ﺑـﺎل و ﻫﻤﭽﻨـﯿﻦ ﺣﺎﺷﯿﻪ آن از ﻣﻮﻫﺎي ﻇﺮﯾﻔﯽ ﭘﻮﺷﯿﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ. 32 ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ )اﺣﺪاث اﻧﺴﮑﻨﺎرﯾﻢ ﭘﺮورش زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن( ﺑﺎلﻫﺎي ﻋﻘﺒﯽ ﮐﺎردي ﺷﮑﻞ و ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺑﺎل روﯾﯽ از ﻣﻮﻫﺎي ﻇﺮﯾﻔـﯽ ﭘﻮﺷـﯿﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ ﻻرو زﻧﺒـﻮر ﺑـﻪ رﻧـﮓ ﺻـﻮرﺗﯽ ﮐـﻪ داراي ﺳـﻪ ﺳـﻦ ﻻروي ﻫﺴـﺖ؛ و ﺷﻔﯿﺮهﻫﺎ داﺧﻞ ﭘﯿﻠﻪﻫﺎي ﺳـﻔﯿﺪرﻧﮕﯽ ﺗﻘﺮﯾﺒـﺎً ﺑـﻪ ﻃـﻮل 3-4ﻣﯿﻠـﯽﻣﺘـﺮ ﺗﺸـﮑﯿﻞ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ. زﯾﺴﺖﺷﻨﺎﺳﯽ زﻧﺒﻮر B. hebetor زﻧﺒﻮرﻫﺎي ﺑﺮاﮐﻮن ﺑﻪﻃﻮر ﻃﺒﯿﻌـﯽ در ﻣﺰارﻋـﯽ ﮐـﻪ ﮐﻤﺘـﺮ دﺳـﺘﺨﻮش ﺳـﻢﭘﺎﺷـﯽ ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ وﺟﻮد دارﻧﺪ و ﻻرو ﭘﺮواﻧﻪﻫﺎ را ﭘﺎرازﯾﺖ ﻣـﯽﻧﻤﺎﯾـﺪ .در ﻧﺘﯿﺠـﻪ آﻓـﺎت ﺑﺴﯿﺎري در اﺛﺮ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ زﻧﺒﻮرﻫﺎ ﮐﻨﺘﺮل ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ. ﺣﺸﺮات ﻣﺎده زﻧﺒﻮر ﻫﻨﮕﺎم ﭘﺎرازﯾﺖ ﻧﻤﻮدن ﻻرو ،اﺑﺘﺪا ﺗﺨﻢ رﯾﺰ ﺧﻮد را وارد ﺑـﺪن ﻻرو ﻧﻤﻮده و ﺑﺎ ﺗﺰرﯾﻖ زﻫﺮ ) (venomدر ﻧﺎﺣﯿﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻋﺼﺒﯽ ﺑﺎﻋﺚ ﻓﻠـﺞ ﺷـﺪن ﻻرو ﻣﯽﮔﺮدﻧﺪ ﻻروﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻓﻠﺞ ﺷﺪهاﻧﺪ ﺑﻪﺻـﻮرت زﻧـﺪه وﻟـﯽ ﻏﯿـﺮ ﻣﺘﺤـﺮك ﺗـﺎ ﻣـﺪتﻫـﺎ زﻧـﺪه ﻣـﯽﻣﺎﻧﻨـﺪ وﻟـﯽ دﮔﺮدﯾﺴـﯽ آنﻫـﺎ ﻣﺘﻮﻗـﻒ ﻣـﯽﺷـﻮد ﺗـﺎ ﺗﻮﻗـﻒ ﭘﻮﺳﺖاﻧﺪازي ﻣﯿﺰﺑﺎن ﺑﺎﻋﺚ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از ﻃﺮد ﺷﺪن ﺗﺨﻢﻫﺎ و ﻻرو ﭘﺎرازﯾﺖ ﺷﻮد. زﻧﺒﻮرﻫﺎي ﻣﺎده ﺑﻌـﺪ از ﻓﻠـﺞ ﮐـﺮدن ﻣﯿﺰﺑـﺎن روي ﺑـﺪن آنﻫـﺎ ﺗﺨـﻢﮔـﺬاري ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ )اﮐﺘﻮﭘﺎرازﯾﺖ( .ﺗﺨﻢﻫﺎ ﭘﺲ از 1-2روز ﺗﻔـﺮﯾﺢ ﺷـﺪه و ﻻروﻫـﺎي زﻧﺒـﻮر ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺗﻐﺬﯾﻪ از ﻣﺤﺘﻮﯾﺎت داﺧﻞ ﺑﺪن ﻣﯿﺰﺑﺎن ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﻨﺪ. ﭘﺲ از ﻃﯽ دوره ﻻروي )ﺳﻪ ﺳﻦ ﻻروي( ﮐـﻪ ﺑـﻪ ﻣـﺪت 3-4روزﺑـﻪ ﻃـﻮل ﻣﯽاﻧﺠﺎﻣﺪ ﻻروﻫﺎي زﻧﺒﻮر ﻣﯿﺰﺑـﺎن را ﺗـﺮك ﮐـﺮده و در ﮐﻨـﺎر ﻣﯿﺰﺑـﺎن ﺗﺒـﺪﯾﻞ ﺑـﻪ ﺷﻔﯿﺮه ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ دوره ﺷﻔﯿﺮﮔﯽ 4-5روز ﻫﺴﺖ و ﺑﻌﺪ ﺣﺸﺮه ﺑﺎﻟﻎ از داﺧﻞ ﺷﻔﯿﺮه ﺧﺎرج ﻣﯽﮔﺮدد. در ﺷﺮاﯾﻂ ﺣﺮارﺗﯽ 29 ±1درﺟـﻪ ﺳـﺎﻧﺘﯽﮔـﺮاد و رﻃﻮﺑـﺖ %6 ± 5ﺳـﯿﮑﻞ زﻧﺪﮔﯽ زﻧﺒﻮر از ﺗﺨﻢ ﺗﺎ ﺣﺸﺮه ﺑﺎﻟﻎ 9 -11روزﺑﻪ ﻃﻮل ﻣﯽاﻧﺠﺎﻣﺪ .ﺑﻌـﺪ از ﺧـﺮوج زﻧﺒﻮرﻫﺎي ﺑﺎﻟﻎ از ﺷﻔﯿﺮه اﻏﻠﺐ ﺣﺪود 1-2روز ﻃﻮل ﻣﯽﮐﺸﺪ ﺗـﺎ زﻧﺒﻮرﻫـﺎي ﻣـﺎده ﻓﺼﻞ دوم :ﻣﻌﺮﻓﯽ زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن 33 ﺧﺎرجﺷـﺪه ،ﺟﻔـﺖﮔﯿـﺮي و آﻣـﺎده ﺗﺨـﻢرﯾـﺰي ﺷـﻮﻧﺪ .ﻃـﻮل ﻋﻤـﺮ زﻧﺒـﻮر ﻣـﺎده ﺟﻔﺖﮔﯿﺮي ﮐﺮده ﺣﺪوداً 20-35روز و ﻋﻤﺮ زﻧﺒﻮرﻫﺎي ﻧﺮ ﮐﻮﺗﺎه در ﺣـﺪود 10-5 روز ﺑﺮﺣﺴﺐ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺘﻔﺎوت ﻫﺴﺖ. ﺗﻌﺪاد ﺗﺨﻢرﯾﺰي زﻧﺒﻮر ﻣﺎده ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺘﻮﺳﻂ روزاﻧﻪ 8-12ﻋﺪد و ﮔﺎﻫﯽ اوﻗﺎت از 15-25ﻋﺪد در روز ﻣﺸﺎﻫﺪهﺷﺪه اﺳﺖ .اﮐﺜﺮ ﺗﺨﻢرﯾﺰيﻫـﺎي زﻧﺒـﻮر در 10روز اول ﺑﻌﺪ از ﺑﺎرور ﺷﺪن اﻧﺠﺎم ﻣﯽﮔﯿﺮد ،ﺗﻌﺪاد ﮐﻞ ﺗﺨﻢ ﮔﺬاﺷﺘﻪﺷـﺪه ﺗﻮﺳـﻂ ﯾـﮏ زﻧﺒﻮر ﻣﺎده ﺣﺪوداً 100-150ﻋﺪد ﻫﺴﺖ. زﻣﺴﺘﺎن ﮔﺬراﻧﯽ ﺑﻪﺻﻮرت ﺣﺸﺮه ﺑﺎﻟﻎ ﺑﻮده و در ﻃﯽ ﺳﺎل ﻣﯽﺗﻮاﻧـﺪ 13-14 ﻧﺴــﻞ ﺗﻮﻟﯿــﺪ ﮐﻨــﺪ .زﻧﺒــﻮر ﺑــﺎﻟﻎ ﻫﻨﮕــﺎم ﺧــﺎرج ﺷــﺪن از ﺷــﻔﯿﺮه ﺑــﺮاي ﺗﻐﺬﯾــﻪ و ﺟﻔﺖﮔﯿﺮي ﮔﺮاﯾﺶ ﺑﺴﯿﺎر ﺷﺪﯾﺪي ﺑـﻪﻃـﺮف ﻧـﻮر دارد .درﺻـﻮرت ﻓـﺮاﻫﻢ آوردن ﺷﺮاﯾﻂ ﻧﻮري ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﻮﺳﻂ ﻻﻣﭗ ﻣﻬﺘﺎﺑﯽ ،ﺑﺎﻋﺚ اﻓـﺰاﯾﺶ ﻗـﺪرت ﺑـﺎروري زﻧﺒـﻮر ﻣﯽﮔﺮدد .ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ داراي ﻗﺪرت ﭘﺮاﮐﻨﺶ ﺑﺎﻻ و ﺷﻌﺎع ﭘﺮواز ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎد ﺗـﺎ ﺣـﺪود ﯾﮏ ﮐﯿﻠﻮﻣﺘﺮ ﻫﺴﺖ. 34 ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ )اﺣﺪاث اﻧﺴﮑﻨﺎرﯾﻢ ﭘﺮورش زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن( ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﮑﺜﯿﺮ و ﭘﺮورش زﻧﺒﻮر ﭘﺎرازﯾﺘﻮﺋﯿﺪ .1آﻣﺎدهﺳﺎزي ﺑﺴﺘﺮ ﻣﯿﺰﺑﺎن ﺟﻬﺖ ﭘﺮورش ﻣﯿﺰﺑﺎن زﻧﺒـﻮر ﺑﺮاﮐـﻮن )ﻻرو ﺑﯿـﺪ آرد( ﻣﯿـﺰان ﻣﺸﺨﺼـﯽ از آرد و ﺳﺒﻮس ﮔﻨﺪم ﻣﻌﻤـﻮﻻً ﺑـﻪ ﻧﺴـﺒﺖ 1/5ﮐﯿﻠـﻮﮔﺮم آرد ﺑـﻪ 0/5ﮐﯿﻠـﻮﮔﺮم ﺳـﺒﻮس ﻣﺨﻠﻮط ﮐﺮده ﺑﻄﻮرﯾﮑﻪ ﻣﺨﻠﻮﻃﯽ ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد. .2آﻟﻮدهﺳﺎزي ﺑﺴﺘﺮ ﺑﻪ ﺗﺨﻢ اﻓﺴﺘﯿﺎ ﺗﺨﻢ ﺷﭙﺮه آرد را ﭘﺲ از ﺑﺮرﺳﯽ ازﻧﻈﺮ ﺳﻼﻣﺖ وزن ﮐﺮده و ﻣﯿـﺰان ﻣﻨﺎﺳـﺒﯽ از ﺗﺨﻢ را ﺑﻪﺻﻮرت ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ ﺑﺮ روي ﺑﺴﺘﺮ آﻣﺎده ﻣﯽﭘﺎﺷﯿﻢ .اﯾﻦ ﻣﯿﺰان ﺑﺮاي ﻣﻘـﺪار ﺑﺴﺘﺮ ذﮐﺮﺷﺪه 0/5ﮔﺮم ﻫﺴﺖ. .3ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﺗﺸﺖﻫﺎي اﻓﺴﺘﯿﺎ ﺟﻬﺖ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻻرو ﺗﺸﺖﻫﺎي آﻣﺎده ﭘﺲازاﯾﻨﮑﻪ ﺑﻪوﺳﯿﻠﻪ ﭘﺎرﭼﻪ ﺗﯿﺮه ﭘﻮﺷﯿﺪه ﺷﺪ ﺑﻪ ﻣﺪت ﯾﮏ ﻣﺎه در دﻣﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﺪه ﻃﯽ اﯾﻦ ﻣﺪت ﻻرو ﺑﻪ ﺳﻦ ﭘﻨﺞ رﺳﯿﺪه ﮐـﻪ ﺑﻬﺘـﺮﯾﻦ زﻣﺎن ﺟﻬﺖ ﭘﺎرزﯾﺘﻪ ﺷﺪن ﺗﻮﺳﻂ زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ﻓﺼﻞ دوم :ﻣﻌﺮﻓﯽ زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن 35 .4اﻧﺘﻘﺎل ﺗﺸﺖﻫﺎي آﻣﺎده ﺑﻪ ﮐﺎﺑﯿﻦﻫﺎي ﭘﺮورش ﺗﻐﺬﯾﻪ ﻻروﻫﺎي ﺳﻦ ﭘﻨﺞ از ﻣﺨﻠﻮط آرد و ﺳﺒﻮس ﺑﺎﻓﺘﯽ ﺧﻤﯿـﺮي ﺷـﮑﻞ ﺑـﻪ وﺟﻮد ﻣﯽآورد ﮐﻪ ﺑﻪ ﮐﺎﺑﯿﻦﻫﺎي ﭘﺮورش زﻧﺒﻮر اﻧﺘﻘـﺎل داده ﻣـﯽﺷـﻮﻧﺪ .و ﻣﻘـﺪار 36 ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ )اﺣﺪاث اﻧﺴﮑﻨﺎرﯾﻢ ﭘﺮورش زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن( ﻣﺸﺨﺼﯽ زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن ﺟﻬﺖ ﭘﺎرازﯾﺖ ﻻروﻫﺎ درون ﮐـﺎﺑﯿﻦ رﻫﺎﺳـﺎزي ﻣـﯽﺷـﻮد. زﻧﺒﻮر ﻣﺎده ﭘﺲ از ﺟﻔﺖﮔﯿﺮي ﺑﺎ ﺗﺨﻢ رﯾﺰ ﺧـﻮد اﺑﺘـﺪا ﻣﻘـﺪاري ﺳـﻢ ﺑـﻪ ﻣﯿﺰﺑـﺎن ﺗﺰرﯾﻖ ﮐﺮده ﮐﻪ اﯾﻦ ﺳﻢ ﺳﺒﺐ ﻓﻠﺞ ﻻرو ﺷﺪه ﺳﭙﺲ ﺗﺨﻢ ﺧـﻮد را روي ﺑـﺪن ﻻرو ﻣﯽﮔﺬارد. .5ﺳﯿﮑﻞ زﻧﺪﮔﯽ زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن ﺳﯿﮑﻞ زﻧﺪﮔﯽ ﺑﺮاﮐﻮن ﮐﻪ درون ﮐﺎﺑﯿﻦ ﭘﺮورش ﻃﯽ ﻣﯽﺷﻮد ﺷـﺎﻣﻞ؛ ﻻرو ﺑﺮاﮐـﻮن ﻫﺴﺖ ﮐﻪ ﭘﺲ از ﺗﻐﺬﯾﻪ از ﻫﻤﻮﻟﻨﻒ ﻻرو اﻓﺴﺘﯿﺎ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﺷﻔﯿﺮه ﺷﺪه دﻣﺎي اﺗـﺎق ﭘﺮورش در زﻣﺎن ﻇﻬﻮر زﻧﺒﻮرﻫﺎ ﻣﺆﺛﺮ ﻫﺴﺖ. ﺑﯿﻦ 12ﺗﺎ 14روز ﺑﻌﺪ زﻧﺒﻮرﻫـﺎي ﺑـﺎﻟﻎ آﻣـﺎده ﺟﻤـﻊآوري و رﻫﺎﺳـﺎزي در ﻣﺰارع ﻫﺴﺖ. .6ﺟﻤﻊآوري زﻧﺒﻮر ﺑﺎﻟﻎ از ﮐﺎﺑﯿﻦﻫﺎي ﭘﺮورش ﺧﺼﻮﺻﯿﺖ ﻧﻮرﮔﺮاﯾﯽ ﻣﺜﺒﺖ زﻧﺒﻮرﻫﺎ ﺑﺮاي ﺟﻤﻊ آوري آن ﻫـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده ﻣـﯽ ﺷـﻮد .ﺑﺪﯾﻦﺻﻮرت ﮐﻪ اﺗﺎق ﭘﺮورش را ﺑﻪﻃﻮر ﮐﺎﻣﻞ ﺗﺎرﯾﮏ ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ .و ﺗﻨﻬـﺎ ﯾـﮏ ﻣﻨﺒـﻊ ﻧﻮري در اﺗﺎق ﻗﺮار ﻣﯽدﻫﯿﻢ ﺳﭙﺲ زﻧﺒﻮرﻫﺎ را ﺑﻪوﺳـﯿﻠﻪ اﺳـﭙﯿﺮاﺗﻮراز ﮐﻨـﺎر ﻣﻨﺒـﻊ ﻧﻮري ﺟﻤﻊ ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ .دﻣﺎي اﺗﺎق ﭘﺮورش در زﻣـﺎن ﻇﻬـﻮر زﻧﺒﻮرﻫـﺎ ﻣـﺆﺛﺮ ﻫﺴـﺖ. ﻓﺼﻞ دوم :ﻣﻌﺮﻓﯽ زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن 37 ﺑﯿﻦ 12ﺗﺎ 14روز ﺑﻌﺪ زﻧﺒﻮرﻫﺎي ﺑﺎﻟﻎ آﻣـﺎده ﺟﻤـﻊآوري و رﻫﺎﺳـﺎزي در ﻣـﺰارع ﻫﺴﺖ.زﻧﺒﻮر ﮔﯿﺮي ﺟﻬﺖ رﻫﺎﺳﺎزي ﮐﻪ ﺑﺎ دﺳﺘﮕﺎه اﺳﭙﯿﺮاﺗﻮر اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮد .7ﭘﺮواﻧﻪ ﮔﯿﺮي )ﺷﺐﭘﺮه آرد( ﺗﺸﺖﻫﺎي ﭘﺮورش اﻓﺴﺘﯿﺎ ﭘﺲ از 40روز آﻣﺎده ﭘﺮواﻧﻪ ﮔﯿـﺮي ﻣـﯽﺑﺎﺷـﻨﺪ درواﻗـﻊ ﺳﯿﮑﻞ زﻧﺪﮔﯽ ﺑﯿﺪ آرد 40روز اﺳﺖ .اﯾﻦ ﭘﺮواﻧـﻪﻫـﺎ ﺟﻬـﺖ ﺗﺨـﻢﮔﯿـﺮي و اداﻣـﻪ ﭼﺮﺧﻪ اﻓﺴﺘﯿﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ. ﭘﺮواﻧﻪﻫﺎ ﺑﻪوﺳﯿﻠﻪ آﺳﭙﯿﺮاﺗﻮر ﻣﺨﺼﻮص ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ و ﺑﻪ ﻗﯿﻒﻫﺎي ﺗـﻮري دار ﻣﺨﺼﻮص ﺟﻤﻊآوري ﺗﺨﻢ اﻧﺘﻘﺎل داده ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ از ﻫﺮ ﻗﯿﻒ ﺗﺎ ﺳـﻪ روز ﭘﺮواﻧـﻪ ﮔﯿﺮي ﻣﯽﺷﻮد و ﺳﭙﺲ ﭘﺮواﻧﻪﻫﺎ ﺣﺬف ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ. 38 ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ )اﺣﺪاث اﻧﺴﮑﻨﺎرﯾﻢ ﭘﺮورش زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن( *زﻧﺒﻮرﻫﺎي ﺑﺮاﮐﻮن ﺗﻮﻟﯿﺪﺷﺪه را در ﻟﯿﻮانﻫﺎي ﭘﻼﺳﺘﯿﮑﯽ ﻗﺮار داده ﮐﻪ ﺣﺎوي 200زﻧﺒﻮر ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. *ﺑﺮاي ﻣﺰارع ﭘﻨﺒﻪ 2000ﻋﺪد در ﻫﮑﺘﺎر و ﺑﺮاي ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ 1000ﻋﺪد در ﻫﮑﺘﺎر ﻣﻮردﻧﯿﺎز اﺳﺖ. ﻓﺼﻞ ﺳﻮم :ﺗﻮﺟﯿﻪ اﻗﺘﺼﺎدي ﺗﻮﻟﯿﺪ اﻧﺒﻮه زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن ﻓﺼﻞ ﺳﻮم ﺗﻮﺟﻴﻪ اﻗﺘﺼﺎدی ﺗﻮﻟﻴﺪ اﻧﺒﻮﻩ زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن ﺟﺪول .1ﻧﻘﺸﻪ آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه اﻧﺴﮑﺘﺎرﯾﻮم 2 اﺗﺎق ﭘﺎرازﯾﺖ 5 اﺗﺎق 3 ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي 2 4 3 اﺗﺎق ﺗﺨﻢرﯾﺰي ﻣﯿﺰﺑﺎن واﺳﻂ 1/5 3 1/5 اﻧﺒﺎري ﺳﺮدﺧﺎﻧﻪ ﺳﺮوﯾﺲ ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ ورودي 1/5 اﺗﺎق ﭘﺮواﻧﻪ ﮔﯿﺮي 1/5 اﺗﺎق آﻟﻮدﮔﯽ 3 اﺗﺎق ﮐﺎر 3 39 40 ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ )اﺣﺪاث اﻧﺴﮑﻨﺎرﯾﻢ زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن( ﺟﺪول .2ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﺛﺎﺑﺖ ﻣﺘﺮاژ/ﺗﻌﺪاد ﻗﯿﻤﺖ ﻫﺮ واﺣﺪ )ﺗﻮﻣﺎن( ﻗﯿﻤﺖ ﮐﻠﯽ )ﺗﻮﻣﺎن( زﻣﯿﻦ 81ﻣﺘﺮ ﻣﺘﺮي 500,000ﺗﻮﻣﺎن 40,500,000 ﻣﻮارد ﺳﺎﺧﺖ ﺑﻨﺎ 81ﻣﺘﺮ ﻣﺘﺮي 600,000 48,600,000 ﺟﻮاز ﺳﺎﺧﺖ ﺑﻨﺎ 81ﻣﺘﺮي رﻃﻮﺑﺖﺳﻨﺞ 2,000,000 4 10,000 40,000 اﻧﮑﻮﺑﺎﺗﻮر 1 1,000,000 1,000,000 ﺑﯿﻨﯽ ﮐﻮﻟﺮ 1 800,000 800,000 رﻃﻮﺑﺖ ﺳﺎز 4 500,000 2,000,000 ﯾﺨﭽﺎل ﻓﺮﯾﺰر 1 500,000 500,000 ﻣﯿﺰ 2 35,000 70,000 ﺻﻨﺪﻟﯽ 3 20,000 60,000 ﻗﻔﺴﻪﺑﻨﺪي 66ﻣﺘﺮ 15,000 990,000 ﺗﺸﺖ 30 3,000 90,000 ﺗﻮر 110ﻣﺘﺮ 2,000 220,000 ﮐﺶ 20ﻣﺘﺮ 3,000 60,000 ﻻﻣﭗ 11 5,000 55,000 ﺷﻠﻨﮓ 16ﻣﺘﺮ 3,000 48,000 ﻗﯿﻒ 30 2,000 60,000 ﺑﺮﮔﻪ ﺗﻘﺴﯿﻢ 35ﻣﺘﺮ 2,000 70,000 اﺳﭙﺮي 2 5500 11,000 ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮ 1 800,000 800,000 دﻣﺎﺳﻨﺞ 4 10,000 40,000 ﭼﻮبﻟﺒﺎﺳﯽ 1 20,000 20,000 ﺟﺎﮐﻔﺸﯽ 1 15,000 15,000 دﻣﭙﺎﯾﯽ 4 8,000 32,000 ﺟﺎروﺑﺮﻗﯽ 1 400,000 400,000 ﺗﻠﻔﻦ 1 75,000 75,000 ﻓﻦ ﺗﻬﻮﯾﻪ ﻫﻮا 2 18,000 36,000 اﺳﭙﯿﺮاﺗﻮر 1 12,000 12,000 ﺗﺮازو دﯾﺠﯿﺘﺎﻟﯽ 1 50,000 50,000 ﻫﺰﯾﻨﻪ ﮐﻠﯽ 98,654,000 ﻓﺼﻞ ﺳﻮم :ﺗﻮﺟﯿﻪ اﻗﺘﺼﺎدي ﺗﻮﻟﯿﺪ اﻧﺒﻮه زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن 41 ﺟﺪول .3ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﺟﺎري ﻣﯿﺰان ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﻫﺮ واﺣﺪ )ﺗﻮﻣﺎن( ﻗﯿﻤﺖ ﯾﮏ ﺳﺎل )ﺗﻮﻣﺎن( ﭘﻨﺞ ﺳﺎل دو روز در ﻫﻔﺘﻪ روزي 30,000 2,400,000 12,000,000 ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺗﻌﻤﯿﺮات و ﻧﮕﻬﺪاري 200,000 1,000,000 ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻗﺒﺾ آب و ﺑﺮق و... 200,000 1,000,000 آرد 45ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم 4,000 180,000 900,000 ﺳﺒﻮس 15ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم 3,000 45,000 225,000 ﻣﻮارد ﻫﺰﯾﻨﻪ ﮐﺎرﮔﺮ در ﻫﺮ ﺳﯿﮑﻞ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺰﯾﻨﻪ زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن 9000زﻧﺒﻮر ﺑﺎﻟﻎ 11 99,000 495,000 ﺗﺨﻢ اﻓﺴﺘﯿﺎ 15ﮔﺮم 5,000 75,000 375,000 ﻋﺴﻞ 1ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم 50,000 50,000 250,000 1ﺑﺴﺘﻪ 5,000 5,000 25,000 3,254,000 16,270,000 ﭘﻨﺒﻪ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﮐﻠﯽ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺛﺎﺑﺖ +ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺟﺎري = ﻣﺠﻤﻮع ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎ =98,654,000+ 3,254,000 = 101,908,000 ﻫﺰﯾﻨﻪ ﮐﻠﯽ -ﺳﻮد ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ = ﺳﻮد ﺧﺎﻟﺺ =144,787,500-101,908,000 = 42,879,500 ﻗﯿﻤﺖ ﻓﺮوش ﻫﺮ زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن 11ﺗﻮﻣﺎن اﺳـﺖ ﮐـﻪ اﯾـﻦ ﻗﯿﻤـﺖ را دوﻟـﺖ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ آن %35را اﺿﺎﻓﻪ ﮐﻨﯿﻢ ﮐﻪ ﻣﯽﺷﻮد 14/85ﺗﻮﻣﺎن. ﻧﻘﻄﻪ ﺳﺮﺑﻪﺳﺮ ﻗﯿﻤﺖ ﻓﺮوش ﻫﺮ زﻧﺒﻮر ÷ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺛﺎﺑﺖ در ﯾﮏ ﺳﺎل = × 365دراﻣﺪ ﺳﺎﻻﻧﻪ ÷ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﮐﻞ در ﯾﮏ ﺳﺎل = ﻧﻘﻄﻪ ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﻗﯿﻤﺖ ﻫﺮ زﻧﺒﻮر× ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺗﻮﻟﯿﺪ در ﯾﮏ ﺳﺎل= دراﻣﺪ ﺳﺎﻻﻧﻪ 42 ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ )اﺣﺪاث اﻧﺴﮑﻨﺎرﯾﻢ زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن( ﺳﻮد ﻫﺮ زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن ÷ ﻗﯿﻤﺖ ﻓﺮوش ﻫﺮ زﻧﺒﻮر = ﺣﺎﺷﯿﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاري ﺗﻌﺪاد زﻧﺒﻮر در ﻫﺮ ﺗﺸﺖ 300 ﺗﻌﺪاد ﻣﺎدهﻫﺎ در ﻫﺮ ﺗﺸﺖ 200 ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺗﻌﺪاد ﺗﺨﻢ 125 ﺗﻌﺪاد ﺗﺨﻢﻫﺎ در ﻫﺮ ﺗﺸﺖ 25,000 ﺗﻌﺪاد ﺗﺨﻢﻫﺎ در 30ﺗﺸﺖ 750,000 ﺗﻌﺪاد ﺗﺨﻢﻫﺎ در 13ﺳﯿﮑﻞ 9,750,000 ﺗﻌﺪاد ﺗﺨﻢ ﺗﻮﻟﯿﺪﺷﺪه ﭘﺲ از 5ﺳﺎل 48,750,000 ﻗﯿﻤﺖ ﻫﺮ زﻧﺒﻮر ﺑﺎﻟﻎ 14,85ﺗﻮﻣﺎن ﺳﻮد ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ ﺑﻌﺪ از ﯾﮏ ﺳﺎل 144,787,500 ﺳﻮد ﺧﺎﻟﺺ ﭘﺲ از ﯾﮏ ﺳﺎل 42,879,500 ﻫﺰﯾﻨﻪ ﮐﻠﯽ ﭘﺲ از ﭘﻨﺞ ﺳﺎل 114,924,000 ﺳﻮد ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ ﭘﺲ از ﭘﻨﺞ ﺳﺎل 723,937,500 ﺳﻮد ﺧﺎﻟﺺ ﭘﺲ از ﭘﻨﺞ ﺳﺎل 609,013,500 ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻫﺮ ﺑﺮاﮐﻮن 10/45 ﺳﻮد ﺧﺎﻟﺺ ﻓﺮوش ﻫﺮ ﺑﺮاﮐﻮن 4/4 ﺗﻌﺪاد ﺗﻮﻟﯿﺪ در ﻧﻘﻄﻪ ﺳﺮﺑﻪﺳﺮ 6,643,367زﻧﺒﻮر زﻣﺎن ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﭘﺲ از 257روز )ﭘﺲ از 8ﻣﺎه و 5روز( درآﻣﺪ ﺳﺎﻻﻧﻪ 144,787,500 ﺣﺎﺷﯿﻪ ﺳﻮد ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاري 3/37 ﺑﻪ دﻟﯿﻞ اﯾﻨﮑﻪ ﺣﺎﺷﯿﻪ ﺳﻮد ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﻋﺪد ﻣﺜﺒﺘﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ ﭘـﺲ اﯾـﻦ ﻃـﺮح ﺗﻮﺟﯿﻪ اﻗﺘﺼﺎدي دارد. ﻓﺼﻞ ﺳﻮم :ﺗﻮﺟﯿﻪ اﻗﺘﺼﺎدي ﺗﻮﻟﯿﺪ اﻧﺒﻮه زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن 43 ﺗﻌﯿﯿﻦ رﯾﺴﮏﻫﺎي ﮐﺴﺐوﮐﺎر .1اﻓﺰاﯾﺶ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ ﺗﻮرم و ﮔﺮاﻧﯽ ﻧﻬﺎدهﻫﺎي اوﻟﯿﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ؛ .2ﮐﺎﻫﺶ ﻗﯿﻤﺖ ﺑﺎ ﺻﺪور ﻣﺠﻮزﻫﺎي واردات ﺑﯽروﯾﻪ؛ .3وﺟﻮد واﺳﻄﻪﮔﺮي در ﺑﺎزار .4ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ ،ﺳﺮﯾﻊ و وﺳﯿﻊ ﺗﻮﺳﻂ ﺗﻮﻟﯿﺪﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺟﺪﯾﺪ؛ .5ﮐﺎﻫﺶ ﻗﯿﻤﺖ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺗﻮﻟﯿﺪ و واردات ﺗﺼﺎﻋﺪي؛ .6اﭘﯿﺪﻣﯽ ﺷﺪن ﻧﻮﻋﯽ ﺑﯿﻤﺎري در اﻧﺴﮑﺘﺎرﯾﻢ. ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ )ﺑﺎزار رﺳﺎﻧﯽ ﺑﻪﻣﻮﻗﻊ( ﭘﻞ ارﺗﺒﺎﻃﯽ ﺑﯿﻦ ﺗﻮﻟﯿـﺪ و ﻣﺼـﺮف و ﯾﮑـﯽ از ﺑﺎﯾﺪﻫﺎي ﻧﻈﺎم ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﺸﺎورزي اﺳﺖ؛ ﺑﻪﻃﻮريﮐﻪ اﻫﻤﯿﺖ آن در ﻓﺮاﯾﻨـﺪ ﺗﻮﻟﯿـﺪات روﺳﺘﺎﯾﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺸـﻬﻮد اﺳـﺖ .ﯾـﮏ ﺳﯿﺴـﺘﻢ ﻓﻌـﺎل و ﮐﺎرآﻣـﺪ در ﺑـﺎزار رﺳـﺎﻧﯽ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﮐﺸﺎورزي ،ﻣﻮﺟﺐ ﺗﺴﺮﯾﻊ روﻧﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪ و اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﺤﺼـﻮﻻت ﻣـﯽﺷـﻮد. ﻋﻤﻠﯿﺎت ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ ﺑﺎﻋﺚ ارزشاﻓﺰوده روي ﻣﺤﺼـﻮﻻت ﺷـﺪه و درﻧﺘﯿﺠـﻪ اﺧـﺘﻼف ﻗﯿﻤﺘﯽ ﻣﯿـﺎن ﻗﯿﻤـﺖ درﯾـﺎﻓﺘﯽ ﺗﻮﻟﯿﺪﮐﻨﻨـﺪه و ﻗﯿﻤـﺖ ﭘﺮداﺧﺘـﯽ ﻣﺼـﺮفﮐﻨﻨـﺪه )ﺣﺎﺷﯿﻪ ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ( ﻣـﯽﺷـﻮد .اﻗﺘﺼـﺎدداﻧﺎن از ﺣﺎﺷـﯿﻪ ﺑﺎزارﯾـﺎﺑﯽ ﺑـﻪﻣﻨﻈـﻮر ﺑﯿـﺎن ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل ﻣﺤﺼـﻮﻻت ﮐﺸـﺎورزي در ﻃـﻮل زﻧﺠﯿـﺮه ﺑـﺎزار )از ﻣﺰرﻋـﻪ ﺗـﺎ ﺧﺮدهﻓﺮوﺷﯽ( اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ .ﻣﺸﮑﻞ اﺳﺎﺳـﯽ در ﮐﺸـﻮرﻫﺎي در اﯾـﺮان ،وﺟـﻮد ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ ﮐﺎرا و ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺑﻮده و ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺴﺌﻮﻻن درزﻣﯿﻨﻪ اﯾﻦ ﻣﺴـﺌﻠﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺗﻮﺟﻪ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰي ﮐﻨﻨﺪ. ﺗﺠﺰﯾﻪوﺗﺤﻠﯿﻞ ﺑﺎزار -ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻬﻤﯽ ازﺟﻤﻠﻪ اﮐﻮﻟﻮژي ﻣﻨﻄﻘﻪ ،ﻣﯿﺰان دﻣﺎ و ...در ﭘـﺮورش زﻧﺒـﻮر ﺑﺮاﮐـﻮن ﺗﺄﺛﯿﺮﮔﺬار ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎ ﮐﺎﻫﺶ رﺷﺪ ،اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎ ﮐـﺎﻫﺶ ﺗﻮﻟﯿـﺪات و اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎ ﮐﺎﻫﺶ ﻗﯿﻤﺖ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻣﯽﺷﻮد .ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ،ﺳﯿﺎﺳـﺖﻫـﺎي دوﻟـﺖ و ﻧﺮخ ﺗﻮرم و دﯾﮕـﺮ ﻋﻮاﻣـﻞ اﻗﺘﺼـﺎدي ﻣـﯽﺗﻮاﻧـﺪ در اﯾـﻦ روﻧـﺪ ﺗﺄﺛﯿﺮﮔـﺬار ﺑﺎﺷـﺪ. 44 ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ )اﺣﺪاث اﻧﺴﮑﻨﺎرﯾﻢ زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن( ﺑﺎوﺟﻮداﯾﻦ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻼش ﺷﻮد ﺗﺎ ﻫﺮﺳﺎل ﺑـﻪ ﻣﯿـﺰان 10%ﺑـﺎزار ﻓـﺮوش ﻣﺤﺼـﻮل از راهﻫﺎي زﯾﺮ اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﺑﺪ. ﻫﻤﮑﺎري ﺑﺎ ﺷﺮﮐﺖﻫﺎي ﺑﺰرگ و اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﺮﻧﺪ آنﻫﺎ؛ ﺑﻬﺒﻮد ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺗﻮﻟﯿﺪ؛ ﺑﺎزار رﺳﺎﻧﯽ ﺑﻪﻣﻮﻗﻊ؛ ﺣﻤﻞوﻧﻘﻞ ﺻﺤﯿﺢ؛ ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﺗﻨﻮع آن؛ ﻫﻤﮑﺎري ﺑﺎ ﺷﺮﮐﺖﻫﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮔﯿﺎﻫﺎن داروﯾﯽ؛ﺑﺮاي ﺗﺤﻘﻖ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻼش ﺷﻮد ﺑﺎزارﻫﺎي داﺧﻠﯽ ﭘﻮﺷﺶ داده ﺷﻮد. ﺑﻪ دﻻﯾﻞ ﻓﺮاواﻧﯽ زﻣﯿﻨﻪ ﻻزم ﺑﺮاي رﺷﺪ اﯾـﻦ ﻣﺤﺼـﻮل در اﯾـﺮان وﺟـﻮد داردﮐـﻪ ازﺟﻤﻠﻪ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﻮارد زﯾﺮ اﺷﺎره ﮐﺮد: ﮔﺮاﯾﺶ ﻣﺮدﻣﯽ ﺑﻪ ﻣﺼﺮف ﮔﯿﺎﻫﺎن داروﯾﯽ؛ ﺗﻤﺎﯾﻞ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻣﺼﺮف داروﻫﺎي ﮔﯿﺎﻫﯽ ﺑﻪﺟﺎي داروﻫﺎي ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ؛ ﺗﻮﻟﯿﺪ ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﮔﯿﺎﻫﺎن داروﯾﯽ.از ﻃﺮﻓﯽ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺷـﺮاﯾﻂ اﻗﻠﯿﻤـﯽ ،ﻣﯿـﺰان درﺟـﻪ ﺣـﺮارت و ﻫﺰﯾﻨـﻪ ﺗﻮﻟﯿـﺪ ﻣﻨﻄﻘﯽ ،ﻇﺮﻓﯿﺖ رﻗﺎﺑﺖ ﻣﺤﺼﻮل در ﺑﺎزارﻫﺎي ﺧـﺎرﺟﯽ وﺟـﻮد دارد و ﭘـﯿﺶﺑﯿﻨـﯽ ﻣﯽﺷﻮد ﭘﺲ از ﺛﺒﺎت ﺑﺎزار در داﺧﻞ ﻗﺪرت ﺻﺎدرات ﻣﺤﺼﻮل ﻗﻄﻌﯽ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺮرﺳﯽ رﻗﺒﺎ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻧﻮﭘﺎ ﺑﻮدن ﺻﻨﻌﺖ ﭘﺮورش زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن ،در اﯾﺮان ،رﻗﺒـﺎي زﯾـﺎدي وﺟـﻮد ﻧﺪارد .ﺷﻮاﻫﺪ ﮔﻮﯾﺎﯾﺎﯾﻦ اﺳﺖ،ﮐﻪ ﻣﯿﻞ ﺑﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ اﯾـﻦ ﻋﺎﻣـﻞ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾـﮏ در ﺑﺮﺧـﯽ ﻧﻘﺎط ﺑﻪﻃﻮر ﮐﻢوﺑﯿﺶ دﯾﺪه ﻣﯽﺷﻮد .اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﺷﻨﺎﺧﺖ آﺣـﺎد ﻣـﺮدم از ﻓﻮاﯾﺪ اﯾﻦ ﻣﺤﺼﻮل و ﻓﺮآوردهﻫﺎي آن در ﺣﺎل اﻓﺰاﯾﺶ اﺳﺖ ،ﺗﻘﺎﺿـﺎي ﺑـﺎزار در ﺣﺎل اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﺪرﯾﺠﯽ اﺳﺖ و ﺗﻘﺎﺿﺎي ﮐﺎر در اﯾﻦ ﺑﺨﺶ ،ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎد اﺳﺖ .ﺣﺘـﯽ ﻓﺼﻞ ﺳﻮم :ﺗﻮﺟﯿﻪ اﻗﺘﺼﺎدي ﺗﻮﻟﯿﺪ اﻧﺒﻮه زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن 45 ﺑﺎﺗﺎﺳﯿﺲ ﭼﻨﺪﯾﻦ ﺷﺮﮐﺖ ﺑﺰرگ ﺗﻮﻟﯿﺪي ﮔﯿﺎﻫﺎن داروﯾﯽ در اﯾـﺮان ،ﻇﺮﻓﯿـﺖﻫـﺎي ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ و رﺷﺪ ﻓﺮاوان اﺳﺖ و ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن ﺑﺮ اﯾﻦ ﺑﺎورﻧﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺑـﺎزار ﻋﻈـﯿﻢ ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﯽ آن ،در ﺣـﺎل ﺣﺎﺿـﺮ ﯾـﮏ واﺣـﺪ ﺑـﺮاي ﺗﻮﻟﯿـﺪ اﯾـﻦ ﻣﺤﺼـﻮل در ﻫـﺮ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﻧﯿﺎز اﺳﺖ. اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎ ﻗﯿﻤﺖﮔﺬاري ﻣﻨﺎﺳﺐ ،ﭘـﺮورش اﺻـﻮﻟﯽ و ارﮔﺎﻧﯿـﮏ ﻣـﯽﺗـﻮان ﺳـﻮد ﺧﻮﺑﯽ را ﺑﺮاي اﯾﻦ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻣﺘﺼﻮر ﺑﻮد. ﺗﺠﺰﯾﻪوﺗﺤﻠﯿﻞ ﻋﺮﺿﻪ و ﺗﻘﺎﺿﺎ ﺑﺮرﺳﯽ ﻋﺮﺿﻪ و ﺗﻘﺎﺿﺎ ﻣﻨﻮط ﺑﻪ دو ﺑﺎزار ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮدﮐﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از: ﺑﺎزار اول ﮐﻪ ﺑﺎزار ﺧﺮﯾﺪ ﻧﻬﺎدهﻫﺎي اوﻟﯿﻪ ﻣﯿﺰﺑﺎنﻫﺎي ﺣﺪ واﺳﻂ و ﺑـﺎزار دوم ﺑـﺎزار ﻓﺮوش ﻣﺤﺼﻮل ﻧﻬﺎﯾﯽ اﺳﺖ .ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎلﻫﺎي اﺧﯿﺮ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﺑﺎوﺟﻮد ﺗﻤﺎﯾـﻞ ﺑﺎﻻي ﮐﺸﺎورزان ﺑﺮاي ﮐﺸﺖ ﮔﯿﺎﻫﺎن داروﯾﯽ ،ﺑﻪﺧﺼﻮص در ﻣﻨـﺎﻃﻖ ﺑـﺎ ﺑﺎرﻧـﺪﮔﯽ ﺑﺎﻻي 250ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ وﻟﯽ ﻫﻨﻮز ﻣﺮاﮐﺰ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ ﺑﻪﻃﻮر ﮐﺎﻣﻞ اﯾﺠـﺎد ﻧﺸﺪه اﺳـﺖ .اﻧﺘﻈـﺎر ﻣـﯽرود ﮔﺴـﺘﺮش و ﺗﻮﺳـﻌﻪ اﯾـﻦ ﺻـﻨﻌﺖ ﻣﻮﺟـﺐ ﺗﺮﻏﯿـﺐ ﮐﺸﺎورزان ﺷﻮد درﺑﺎره ﺑﺎزار ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻧﻬﺎﯾﯽ ،در ﺳﺎلﻫﺎي اﺧﯿﺮ ﻓﻀﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ و اﺟﺘﻤـﺎﻋﯽ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ اﺳﺘﻔﺎده از ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ اﻣﯿﺪوارﮐﻨﻨﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ .اﻓﺰاﯾﺶ اﻃﻼﻋـﺎت و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﺗﺮوﯾﺠﯽ و ﺗﺒﻠﯿﻐﺎﺗﯽ ﻓﺮاﮔﯿﺮﺗﺮ ﺷـﺪه و اﯾـﻦ ﻓﺮﻫﻨـﮓ ﮐﻤـﮏ ﮐﺮده ﺗﺎﺗﻘﺎﺿﺎي ﻣﻨﻄﻘﯽ را در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﻮﻟﯿﺪ اﯾﺠﺎد ﺧﻮاﻫـﺪ ﮐـﺮد .از ﻃﺮﻓـﯽ ﺑﺎوﺟﻮد ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺗﻤﺎمﺷﺪه ﭘﺎﯾﯿﻦ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺟﻨﻮﺑﯽ و ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺑﺎﻻي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺑـﻪ دﻟﯿـﻞ اﺳــﺘﻔﺎده از ﺷــﺮاﯾﻂ ﻣﻨﺎﺳــﺐ اﮐﻮﻟــﻮژﯾﮑﯽ و ﮐﺸــﺖ ارﮔﺎﻧﯿــﮏ ،اﻣﮑــﺎن رﻗﺎﺑــﺖ ﺑــﺎ ﺗﻮﻟﯿﺪﮐﻨﻨﺪﮔﺎن وﺟﻮد دارد و ﺻﺎدرات اﯾﻦ ﻣﺤﺼﻮل را اﻣﮑﺎنﭘﺬﯾﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ. 46 ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ )اﺣﺪاث اﻧﺴﮑﻨﺎرﯾﻢ زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن( ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﯿﻤﺖ ﻗﯿﻤﺖﻫﺎي ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺗﻮﻟﯿﺪي ﭘﺎﺳﺨﮕﻮي اﻧﺘﻈﺎرات ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن و ﺗﻮان ﻣـﺎﻟﯽ ﻣـﺮدم ﻧﯿﺴﺖ؛ ﺑﻪوﯾﮋه در ﺷﺮاﯾﻂ ﻓﻌﻠﯽ ﮐﻪ ﮐﺸﻮر ﺑﺎ ﻣـﻮﺟﯽ از اﻓـﺰاﯾﺶ ﻗﯿﻤـﺖﻫـﺎ روﺑـﺮو اﺳﺖ .ﺣﺘﯽ ﭘﺎﯾﯿﻦﺗﺮ از ﻗﯿﻤﺖ ذﻫﻨﯽ ﻣﺸـﺘﺮي ﭘـﯿﺶﺑﯿﻨـﯽ ﻣـﯽﺷـﻮد .اﺳـﺘﻔﺎده از ﺑﺎزارﻫﺎي ﻣﺤﻠﯽ ﻧﻬﺎدهﻫﺎي اوﻟﯿﻪ ،ﮐﺸـﺖ اﺻـﻮﻟﯽ ﺑـﺎ ﺳـﻄﺢ ﺗﻮﻟﯿـﺪ ﺑـﺎﻻ و ﮐﯿﻔﯿـﺖ ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻨﯽ دﻻﯾﻞ اﺻﻠﯽ ﻗﯿﻤﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦ اﯾﻦ ﻣﺤﺼﻮﻻت اﺳﺖ. از ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ روﻧﺪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻗﯿﻤﺖ درﮔﺬر زﻣﺎن ﻧﺮخ ﺗـﻮرم و ﺳﯿﺎﺳـﺖﻫـﺎي داﺧﻠﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑـﻮد .ﻫﻤﭽﻨـﯿﻦ ازآﻧﺠﺎﮐـﻪ ﭘـﺮورش ﻋﻮاﻣـﻞ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾـﮏ ﺑـﻪﺻـﻮرت ارﮔﺎﻧﯿﮏ اﺻﻮﻟﯽ ﺻﻮرت ﻣﯽﮔﯿﺮد .ﻗﯿﻤﺖ ﮔﺰاري ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﺤﺼﻮل ﻧﻬﺎﯾﯽ ﻣـﯽﺗﻮاﻧـﺪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﺸﻮﯾﻖ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺗﻮﻟﯿﺪﮐﻨﻨﺪﮔﺎن و ﻣﺼﺮفﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﮔﺮدد. روش ﺗﻮﻟﯿﺪ ﭘﺮورش و رﻓﻊ ﻧﻘﺎﯾﺺ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ اﻓﺮاد ﻣﺘﺨﺼﺺ در اﯾﻦ زﻣﯿﻨـﻪ اﺳـﺖ ﮐـﻪ اﯾـﻦ ﻧﻘﺎﯾﺺ زﻣﺎﻧﯽ رﻓﻊ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ از اﻓﺮاد ﻣﺘﺨﺼـﺺ و ﭘـﺮورش اﺻـﻮﻟﯽ و ارﮔﺎﻧﯿـﮏ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد .در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺗﻌﺪاد ﮐﻤﯽ از اﯾﻦ واﺣﺪ ﺗﻮﻟﯿـﺪي در ﮐﺸـﻮر وﺟـﻮد دارد. ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاران و ﺳﻬﺎﻣﺪاران اﺻﻠﯽ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاران و ﺳﻬﺎﻣﺪاران اﺻﻠﯽ در اﯾﻦ ﮐﺴﺐوﮐﺎر ﺧﻮد ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﺎن ﺑﺎ ﻫﻤﮑـﺎري ﺳﺘﺎد ﮔﯿﺎﻫﺎن داروﯾﯽ ،وزارت ﺻﻨﺎﯾﻊ ،وزارت ﺟﻬـﺎد ﮐﺸـﺎورزي ،ﺑﺎﻧـﮏ ﮐﺸـﺎورزي، ﺳﺎﯾﺮ ﺑﺎﻧﮏﻫﺎ و ﺷﺮﮐﺖﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺗﻮﻟﯿﺪي و ﺻﺎدراﺗﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻧﯿﺮوي اﻧﺴﺎﻧﯽ .1ﮐﺎرﺷﻨﺎس ﮐﺸﺎورزي؛ .2ﮐﺎرﮔﺮان داﺋﻢ و ﻓﺼﻠﯽ. ﻓﺼﻞ ﺳﻮم :ﺗﻮﺟﯿﻪ اﻗﺘﺼﺎدي ﺗﻮﻟﯿﺪ اﻧﺒﻮه زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن 47 ﺟﺪول .4ﮐﺎرﮐﻨﺎن و ﻧﯿﺮوي اﻧﺴﺎﻧﯽ ﻃﺮح )ﺑﺮﺣﺴﺐ ﯾﮏ واﺣﺪ( ردﯾﻒ ﺷﺮح ﺗﻌﺪاد /ﻧﻔﺮ ﺣﻘﻮق ﻣﺎﻫﯿﺎﻧﻪ ﻣﺒﻠﻎ ﮐﻞ 1 ﮐﺎرﺷﻨﺎس ﮐﺸﺎورزي )ﻣﺠﺮي( - - - 2 ﮐﺎرﮔﺮ ﻣﺎﻫﺮ 1 3 ﮐﺎرﮔﺮ ﺳﺎده )ﻓﺼﻠﯽ( 1 - ﻧﺤﻮه اﺧﺬ ﻣﺠﻮزﻫﺎي ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ از ﺳﯿﺎﺳﺖﻫﺎي وزارت ﺟﻬﺎد ﮐﺸﺎورزي ﺗﻮﺳـﻌﻪ ﮐﺸـﺖ ﮔﯿﺎﻫـﺎن داروﯾـﯽ و ﺗﻮﻟﯿـﺪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ ﻣﯽ ﺑﺎ ﺷﺪ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﺧﺼﻮص ﻣﺠﻮزﻫﺎي ﻻزم ﺻﺎدر ﻣﯽﮔﺮدد. ﺑﺮرﺳﯽ وﺿﻌﯿﺖ اﯾﺮان در ﺑﺎزارﻫﺎي ﺟﻬﺎﻧﯽ ﻃﺒﻖ ﺑﺮآوردﻫﺎي ﺻﻮرت ﮔﻔﺘﻪ در ﺳﺎلﻫﺎي اﺧﯿﺮ ،ارزش ﺑﺎزارﻫﺎي ﺟﻬﺎﻧﯽ داروﻫﺎي ﮔﯿﺎﻫﯽ ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﮔﯿﺎﻫﺎن داروﯾـﯽ و ﻓـﺮآوردهﻫـﺎي آنﻫﺎﺳـﺖ ،ﻫﻤـﻮاره ﺑـﺎ رﺷـﺪ ﭼﺸﻤﮕﯿﺮي رو ﺑﻪ اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﻮده اﺳﺖ .ﺑﺨﺶ اﻋﻈﻢ ﺑﺎزار ﮔﯿﺎﻫﺎن داروﯾـﯽ دﻧﯿـﺎ ،ﺑـﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ و ﻋﺮﺿﻪ ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﯿﺖﻫـﺎي ﺛﺎﻧﻮﯾـﻪ ﻣﺸـﺘﻖ از اﯾـﻦ ﮔﯿﺎﻫـﺎن ﻣﺮﺑـﻮط ﻣـﯽﺷـﻮد. ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﯿﺖﻫﺎي ﺛﺎﻧﻮﯾـﻪ ﻣﻌﻤـﻮﻻً از ارزشاﻓـﺰوده ﺑـﺎﻻﯾﯽ ﺑﺮﺧـﻮردار ﻫﺴـﺘﻨﺪ .ﺗﻮﻟﯿـﺪ ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﮔﯿﺎﻫﺎن داروﯾﯽ ارﺗﺒـﺎط ﻧﺰدﯾﮑـﯽ ﺑـﺎ ﺗﻮﻟﯿـﺪ ﻋﻮاﻣـﻞ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾـﮏ دارد ﮐـﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺟﻬﺎﻧﯽ را در اﯾﻦ ﺧﺼﻮص رﻋﺎﯾﺖ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ 48 ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ )اﺣﺪاث اﻧﺴﮑﻨﺎرﯾﻢ زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن( ﻋﻤﺪهﺗﺮﯾﻦ ﺧﺮﯾﺪاران ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ ﻋﺒﺎ رﺗﻨﺪ از: ﺗﻮﻟﯿﺪﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﮔﯿﺎﻫﺎن داروﯾﯽ؛ ﺗﻮﻟﯿﺪﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﻣﺤﺼﻮﻻت ﮐﺸﺎورزي؛ ﮔﻠﺨﺎﻧﻪ داران؛ ﺗﻮﻟﯿﺪﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﮐﺸﺖﻫﺎي ﺑﺮونﻣﺮزي.ﻣﺸﮑﻼت ﻋﻤﺪه درزﻣﯿﻨﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ و ﺻﺎدرات ﮔﺮان ﺗﻤﺎم ﺷﺪن ﻗﯿﻤﺖ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺴﯿﺎري از ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﺻـﺎدرﮐﻨﻨـﺪه، وﻫﻤﺠﻨــﯿﻦ ﻋــﺪم ﺷــﻨﺎﺧﺖ ﻣﮑﻔــﯽ از ﺑﺎزارﻫــﺎي ﺧــﺎرﺟﯽ و ارﺗﺒــﺎط ﻣﺴــﺘﻘﯿﻢ ﺑــﺎ ﺧﺮﯾﺪاران اﺻﻠﯽ ،ﻣﺸﮑﻞ ﺳﻄﺢ اﺳﺘﺎﻧﺪارد و ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاري ﮐﺎﻓﯽ دوﻟﺘـﯽ درزﻣﯿﻨـﻪ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﺎزارﻫﺎي ﺧﺎرﺟﯽ وﻧﯿﺰ ﻋـﺪم آﻣـﻮزش ﺻـﺎدرﮐﻨﻨﺪﮔﺎن وﺗﻮاﯾـﺪ ﮐﻨﻨـﺪﮔﺎﻧﺎز دﻻﯾﻞ ﻋﻤﺪه در زﻣﯿﻨﻪ دﺗﻮﻟﯿﺪ وﺻﺎدرات اﯾﻦ ﻣﺤﺼﻮل ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺎزار داﺧﻠﯽ ﺑﺎزار داﺧﻠﯽ :ﺑﺎزارﻫﺎي اﺻﻠﯽ ﻣﺮاﮐﺰ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮔﯿﺎﻫﺎن داروﯾﯽ اﺳﺖ .ازآﻧﺠﺎﯾﯽﮐﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ وﺳﯿﻊ ﮔﯿﺎﻫﺎن داروﯾﯽ در اﯾﺮان ﻣﺤﺪود اﺳﺖ و ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪﻫﺎي داروﺳـﺎزي و ﺻﻨﺎﯾﻊ آراﯾﺸﯽ و ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ ،ﻣﯿﺰان ﺗﻘﺎﺿﺎي اﯾﻦ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺑﺎﻻ ﻣﯽرود ،ﻣﯽﺗـﻮان رﻗﺒﺎ را ﺑﻪ دودﺳﺘﻪ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ و ﻏﯿﺮﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﮐـﺮد ﮐـﻪ اﺛـﺮ رﻗﺒـﺎي ﻣﺴـﺘﻘﯿﻢ ﺧﯿﻠﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ از رﻗﺒﺎي ﻏﯿﺮﻣﺴﺘﻘﯿﻢ اﺳﺖ .رﻗﺒـﺎي ﻣﺴـﺘﻘﯿﻢ اﻓـﺮادي ﻫﺴـﺘﻨﺪ ﮐـﻪ ﮔﯿﺎﻫﺎن داروﯾﯽ را ﺗﻮﻟﯿـﺪ ﻣـﯽﮐﻨﻨـﺪ .ﮐـﻪ ﺑـﺎزار ﻋﻮاﻣـﻞ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾـﮏ را ﻧﯿـﺰ ﻓـﺮاﻫﻢ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ. ﻓﺼﻞ ﺳﻮم :ﺗﻮﺟﯿﻪ اﻗﺘﺼﺎدي ﺗﻮﻟﯿﺪ اﻧﺒﻮه زﻧﺒﻮر ﺑﺮاﮐﻮن 49 ﺗﺤﻠﯿﻞ رﯾﺴﮏ ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ رﯾﺴﮑﯽ ﮐﻪ درزﻣﯿﻨﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ وﺟﻮد دارد ،ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻬـﻢ ﺧﺴـﺎرت زاﻣﺎﻧﻨﺪ آﻓﺎت ﺑﯿﻤﺎريﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﺳﯿﺎﺳﺖﻫﺎي دوﻟﺖ درزﻣﯿﻨﻪ ﮐـﺎﻫﺶ ﻣﺼـﺮف ﺳـﻢ و ﯾـﺎ ﻋـﺪم ﻧﻈـﺎرت ﺑـﺮﻣﺼﺮف ﺳﻢ در ﻣﺰارع ﺑﻪﻋﻨﻮان رﻗﯿﺐ ﺟﺪي ﻓﺮاوردهﻫـﺎي ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾـﮏ ﻣـﯽ ﺑـﺎ ﺷﺪ.