TRƯỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG BỘ MÔN DU LỊCH TIỂU LUẬN MÔN HỌC ĐỊA LÝ VÀ TÀI NGUYÊN DU LỊCH ĐỀ TÀI: NGUỒN LỰC PHÁT TRIỂN DU LỊCH CỦA VÙNG TRUNG DU VÀ MIỀN NÚI PHÍA BẮC GIẢNG VIÊN : PGS.TS NGUYỄN THỊ HẢI SINH VIÊN THỰC HIỆN : MÃ SINH VIÊN : A32864 NHÓM : 1 HÀ NỘI – 2019 1 KHÁI QUÁT VỀ VÙNG TRUNG DU VÀ MIỀN NÚI PHÍA BẮC Bản đồ vùng Trung du và miền núi phía Bắc. 1. VỊ TRÍ: Là vùng lãnh thổ nằm ở phía Bắc đất nước, nằm sát chí tuyến Bắc. Vùng du lịch Trung du và miền núi phía Bắc bao gồm 14 tỉnh: Hòa Bình, Sơn La, Điện Biên, Lai Châu, Yên Bái, Phú Thọ, Lào Cai, Tuyên Quang, Hà Giang, Bắc Kạn, Thái Nguyên, Cao Bằng, Lạng Sơn và Bắc Giang. Đây là vùng có diện tích lớn nhất cả nước với 95.434 km² (chiếm gần 30% tổng diện tích cả nước) và gần 12 triệu dân (chiếm khoảng 14% dân số cả nước). 2 2. ĐẶC ĐIỂM Trung du và miền núi Bắc Bộ gồm hai tiểu vùng: Đông Bắc và Tây Bắc với những đặc điểm riêng về điều kiện tự nhiên và thế mạnh kinh tế. Miền núi Bắc Bộ đặc trưng bằng địa hình núi cao và chia cắt sâu ở phía Tây Bắc, còn ở phía Đông Bắc phần lớn là địa hình núi trung bình. Dải đất chuyển tiếp giữa miền núi Bắc Bộ và châu thổ sông Hồng có tên gọi là trung du Bắc Bộ và được đặc trưng bằng địa hình đồi bát úp xen kẽ những cánh đồng thung lũng bằng phẳng. Trong vùng có 39 tộc người cùng chung sống. Ngoài người Kinh, đây là quê hương chủ yếu của người Tày, Mường, Nùng, Dao, Thái… 3. PHẠM VI LÃNH THỔ Trung du và miền núi Bắc Bộ giáp với 3 tỉnh Quảng Đông, Quảng Tây và Vân Nam của Trung Quốc ở phía Bắc, phía Tây giáp Lào, phía Nam giáp Đồng bằng sông Hồng và Bắc Trung Bộ, phía Đông giáp Vịnh Bắc Bộ. Vùng có 1.240 km đường biên giới với Trung Quốc và 610 km biên giới với Lào cùng với hệ thống cửa khẩu quan trọng như Pa Háng (Sơn La), Tây Trang (Điện Biên), Ma Lù Thàng (Lai Châu), Lào Cai (Lào Cai), Thanh Thủy (Hà Giang), Tà Lùng (Cao Bằng), Hữu Nghị (Lạng Sơn). 3 CƠ SỞ HẠ TẦNG VÙNG TRUNG DU VÀ MIỀN NÚI PHÍA BẮC 1. KHÁI NIỆM: Từ điển tiếng Anh Oxford định nghĩa: Cơ sở hạ tầng (Infrastructure) là các hệ thống và dịch vụ cơ bản cần thiết để cho một quốc gia hoặc một tổ chức vận hành trơn tru, ví dụ như các tòa nhà, giao thông và nguồn cung cấp điện và nước. Cơ sở hạ tầng du lịch về cơ bản cũng là cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội nói chung, như điện, cấp – thoát nước, thông tin liên lạc và cơ sở hạ tầng giao thông (đường xá, sân bay, bến cảng, ga tàu, bến – bãi xe…). 2. VAI TRÒ CỦA CƠ SỞ HẠ TẦNG ĐỐI VỚI DU LỊCH: 2.1. Mạng lưới và phương tiện giao thông vận tải là những nhân tố quan trọng hàng đầu. Du lịch gắn với việc di chuyển con người trên phạm vi nhất định. Điều này phụ thuộc chặt chẽ vào giao thông vận tải. Một đối tượng có thể có sức hấp dẫn đối với du lịch nhưng vẫn không thể khai thác được nếu thiếu yếu tố giao thông vận tải. Thông qua mạng lưới giao thông thuận tiện, nhanh chóng du lịch mới trở thành một hiện tượng phổ biến trong xã hội. 4 Mỗi loại giao thông có những đặc trưng riêng biệt. Giao thông bằng ô tô tạo điều kiện cho khách dễ dàng đi theo lộ trình lựa chọn. Giao thông đường sắt rẻ tiền nhưng chỉ đi theo những tuyến cố định. Giao thông đường hàng không rất nhanh, rút ngắn thời gian đi lại nhưng đắt tiền. Giao thông đường thuỷ tuy chậm nhưng có thể kết hợp với việc tham quan giải trí… dọc theo sông hoặc ven biển. Giao thông là một bộ phận của cơ sở hạ tầng kinh tế, tuy nhiên hiện nay đã có một số phương tiện giao thông được sản xuất với mục đích chủ yếu phục vụ du lịch. Nhìn chung, mạng lưới giao thông vận tải trên thế giới và từng quốc gia không ngừng được hoàn thiện. Điều đó đã giảm bớt thời gian đi lại, tăng thời gian nghỉ ngơi và du lịch. 2.2. Thông tin liên lạc là một bộ phận quan trọng của cơ sở hạ tầng phục vụ du lịch. Nó là điều kiện cần để đảm bảo giao lưu cho khách du lịch trong nước và quốc tế. Trong hoạt động du lịch, nếu mạng lưới giao thông và phương tiện giao thông vận tải phục vụ cho việc đi lại của con người thì thông tin liên lạc đảm nhận việc vận chuyển các tin tức một cách nhanh chóng và kịp thời, góp phần thực hiện mối giao lưu giữa các vùng trong phạm vi cả nước và quốc tế. 5 Trong đời sống hiện đại nói chung, cũng như ngành du lịch không thể thiếu được các phương tiện thông tin liên lạc. 2.3. Các công trình cung cấp điện, nước Khách du lịch là những người rời khỏi nơi cư trú thường xuyên… Khi rời khỏi nơi cư trú thường xuyên đến một địa điểm khác, ngoài các nhu cầu về ăn, uống, ở, đi lại… du khách còn có nhu cầu đảm bảo về điện, nước để cho quá trình sinh hoạt được diễn ra bình thường. Cho nên yếu tố điện, nước cũng là một trong những nhân tố quan trọng phục vụ trực tiếp việc nghỉ ngơi giải trí của khách. 3. CƠ SỞ HẠ TẦNG CỦA VÙNG TRUNG DU VÀ MIỀN NÚI PHÍA BẮC 3.1. Tiểu vùng du lịch miền núi Đông Bắc Tiểu vùng du lịch miền núi Đông Bắc gồm các tỉnh Hà Giang, Tuyên Quang, Cao Bằng, Bắc Kạn, Thái Nguyên, Lạng Sơn, Bắc Giang. Với tổng diện tích trên 45.000 km², đây là nơi sinh sống của trên 6.5 triệu đồng bào các tộc người anh em như Kinh, Hoa, Tày, Nùng, Dao… Mật độ dân số toàn vùng là 155 người/ km². 6 Công trình thủy điện Tuyên Quang là được xây dựng trên sông Gâm thuộc địa bàn huyện Na Hang tỉnh Tuyên Quang. Đây là nhà máy thuỷ điện có công suất lớn thứ tư của miền Bắc sau nhà máy thủy điện Lai Châu, Sơn La và Hoà Bình. Là công trình trọng điểm của đất nước, nhà máy đang trở thành một trong những điểm đến không thể bỏ lỡ đối với khách du lịch Na Hang. Để tiếp cận tiểu vùng này, khách du lịch có thể đi bằng đường xe lửa, đường thủy và đường ô tô. Giao thông đường sắt gồm tuyến Hà Nội – Đồng Đăng, Hà Nội – Thái Nguyên. Giao thông đường sông thuộc hệ thống sông Hồng, sông Chảy, sông Cầu, sông Thương… Thông thường và thuận tiện nhất để đi đến vùng này và đi bằng ô tô, xe máy theo tuyến QL1, QL4. Hiện nay, khách du lịch chưa thể tiếp cận các điểm du lịch trong tiểu vùng bằng đường hàng không. Sự phát triển du lịch của tiểu vùng gắn liền với sự hợp tác phát triển hai hành lang một vành đai giữa Việt Nam và Trung Quốc (hành lang Nam Ninh – Lạng Sơn – Quảng Ninh – Hải Phòng) 3.2. Tiểu vùng du lịch miền núi Tây Bắc Tiểu vùng du lịch miền núi Tây Bắc là nơi sinh sống của trên 4 triệu đồng bào các dân tộc người anh em như Kinh, Thái, Mường, Dao… trên diện tích rộng lớn gần 51.000 km² thuộc địa bàn các tỉnh Yên Bái, Lào Cai, Lai Châu, Điện Biên, Sơn La, Hòa Bình, Phú Thọ. Tiểu vùng có trên 500 km đường biên 7 với Trung Quốc và trên 600 km đường biên với Lào với hệ thống cửa khẩu quan trọng như Pa Háng (Sơn La), Tây Trang (Điện Biên), Mù Là Thàng (Lai Châu), Lào Cai (Lào Cai). Mật độ dân số toàn vùng là 83 người/km². Ngoài thuỷ điện Hoà Bình, Thác Bà, việc triển khai một số dự án lớn như thuỷ điện Sơn La (2400 MW) đã góp phần phát triển kinh tế - xã hội của vùng và kiểm soát lũ cho đồng bằng sông Hồng. Nhờ có nguồn thủy năng và nguồn than phong phú mà ngành công nghiệp năng lượng có điều kiện phát triển mạnh, bao gồm cả thuỷ điện và nhiệt điện. Không những thế, nơi đây cũng trở thành điểm du lịch thu hút du khách trong và ngoài nước. Do địa hình hiểm trở nên việc tiếp cận đến tiểu vùng này khá khó khăn. Để tiếp cận tiểu vùng này, khách du lịch có thể đi bằng đường hàng không từ sân bay Nội Bài – Hà Nội đến sân bay Điện Biên. Trong tiểu vùng còn có sân bay Nà Sản ở huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La, cách thành phố Sơn La 20 km, tuy nhiên sân bay này đang đóng cửa từ năm 2004 để sửa chữa, nâng cấp. Phương tiện tiếp cận thông dụng nhất là ô tô theo tuyến QL6 từ quận Hà Đông, Hà Nội. Có thể đi theo tuyến Đại lộ Thăng Long, QL32, QL37 và từ Cò Nòi đi theo QL6 nối Điện Biên với Lai Châu, từ Lai Châu theo quốc lộ 12 rồi quốc lộ 4D đến SaPa, thành phố Lào Cai. Tiếp cận thành phố phía đông của tiểu vùng thuận tiện hơn nhờ hệ thống đường giao thông Hà Nội – Lào Cai khá phát triển với cao tốc Hà Nội – Lào Cai, đường sắt Hà Nội – Lào Cai. Giao thông đường sông có hai tuyến chính là theo dọc sông Hồng và sông Đà, tuy nhiên giao thông đường thủy theo các tuyến này chưa được khai thác để phục vụ khách du lịch. 8 TÀI LIỆU THAM KHẢO Tiếng Việt Bộ Giáo dục và Đào tạo. SGK Địa Lí 9. NXB Giáo dục Việt Nam. PGS. TS Trần Đức Thanh, Trần Thị Mai Hoa. 2017. Giáo trình Địa lý du lịch. NXB Đại học Quốc gia Hà Nội. Th.S Mai Tiến Dúng. Giáo trình Nhập môn du lịch. https://tailieudulich.wordpress.com http://tuyenquanghpc.com.vn Tiếng nước ngoài Oxford University Press. 1948. Oxford Advanced Learner's Dictionary. 9