BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM ĐỀ TÀI TIỂU LUẬN ĐỒNG TIỀN CHUNG CHÂU ÂU Giảng viên hướng dẫn: PGS.TS. Diệp Gia Luật Sinh viên thực hiện: Phạm Đăng Nhật Môn học: Nguyên lý Tài chính – Ngân hàng TP.HCM, tháng 06 năm 2023 Page 1 of 4 NLTCNH - Đồng Tiền Chung Châu Âu ĐỒNG TIỀN CHUNG CHÂU ÂU 1. SỰ RA ĐỜI CỦA ĐỒNG TIỀN CHUNG CHÂU ÂU - Năm 1970, nhằm thúc đẩy sự phát triển kinh tế và chính trị trong khu vực, với mong muốn tạo ra một đồng tiền chung để thúc đẩy tính hợp tác kinh tế và tăng cường sự liên kết giữa các quốc gia châu Âu. - Ban đầu, chỉ có 12 quốc gia chấp nhận sử dụng đồng tiền chung Châu Âu (Euro). Những quốc gia đầu tiên áp dụng loại tiền tệ này là Bỉ, Đức, Luxembourg, Phần Lan, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Hi Lạp, Ý, Áo, Ireland, Pháp và Hà Lan. - Trải qua nhiều giai đoạn khác nhau từ 1970 đến 2002, Euro được sử dụng rộng rãi trong các giao dịch tiền mặt và người dân châu Âu có thể sử dụng Euro để mua sắm, thanh toán và tiêu dùng hàng ngày từ 01/01/2002. Trong giai đoạn này, các quốc gia thành viên đã chuyển đổi hoàn toàn sang sử dụng Euro và rút lui đồng tiền quốc gia. - Năm 2002, đã có hơn 14,25 tỷ Euro tiền giấy và 50 tỷ Euro tiền xu đã được phát hành tại các quốc gia thành viên. Cùng với cờ và bài hát chính thức của EU, ký hiệu đồng Euro trở thành biểu tượng của Liên minh châu Âu. - Cơ chế tổ chức: Euro được quản lý và điều hành bởi Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB), có trụ sở tại Frankfurt (Đức) và chịu trách nhiệm đảm bảo ổn định giá và chính sách tiền tệ chung cho khu vực Châu Âu. ECB cùng với các ngân hàng trung ương quốc gia trong khu vực Châu Âu hình thành Hệ thống Ngân hàng Trung ương Châu Âu (ESCB). 2. MỤC TIÊU RA ĐỜI CỦA ĐỒNG EURO Đồng Euro ra đời nhằm mục đích tạo sự lưu hành dễ dàng trong một Châu Âu thống nhất và có giá trị ổn định. Đồng Euro đã tạo nhiều thuận lợi cho đời sống các doanh nghiệp châu Âu trong việc giảm thiểu các khoản chi phí liên quan đến vô số các loại tiền mà doanh nghiệp trao đổi: - Hình thành khu vực tiền tệ chung ổn định: Với mục tiêu chính của Euro là tạo ra một khu vực tiền tệ chung ổn định, đồng nhất và cạnh tranh trong khu vực kinh tế Châu Âu. Đồng Euro được coi là một bước tiến quan trọng trong quá trình hội nhập châu Âu và mang lại nhiều lợi ích cho các quốc gia thành viên, từ việc tăng cường sự liên kết kinh tế cho đến việc tạo điều kiện thuận lợi cho thương mại và đầu tư. - Tăng cường tính hợp tác và sự đoàn kết châu Âu: đồng Euro không chỉ đơn thuần là một đơn vị tiền tệ, mà còn là biểu tượng quan trọng của sự hợp tác và đoàn kết 01 June 2023 Page 2 of 4 NLTCNH - Đồng Tiền Chung Châu Âu của các quốc gia trong Liên minh Châu Âu. Qua đó, tạo ra một kết nối vững chắc về tài chính cũng như kinh tế giữa các quốc gia thành viên, đồng thời khuyến khích sự hợp tác và thinh thần đồng lòng trong việc giải quyết các vấn đề chung của Liên minh. - Tạo thuận lợi trong thương mại và giao dịch tài chính: việc sử dụng chung đồng tiền Euro giúp loại bỏ rào cản giao dịch tài chính và giảm chi phí trao đổi tiền tệ trong các quốc gia thành viên của khu vực Châu Âu. Việc có cùng một đồng tiền cũng tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp và người dân trong việc thực hiện các giao dịch thương mại và du lịch. - Hạn chế rủi ro giá và ổn định kinh tế: giảm rủi ro do biến động giá và tỷ giá hối đoái. Các quốc gia thành viên không còn phụ thuộc vào việc điều chỉnh độc lập tiền tệ của mình, từ đó tạo ra một môi trường kinh tế ổn định hơn cho khu vực Châu Âu. 3. ƯU ĐIỂM VÀ NHƯỢC ĐIỂM CỦA ĐỒNG EURO ❖ Ưu điểm: - Thúc đẩy và tăng cường quá trình nhất thể hóa khối Liên minh Châu Âu về kinh tế, xã hội. - Việc sử dụng đồng tiền chung Châu Âu giúp các nước tránh được tình trạng biến động tiền tệ, giá hàng nhập khẩu giảm và sự tiện lợi khi di chuyển giữa các nước trong khối. - Tăng cường hợp tác, liên kết về kinh tế, tăng thêm tiềm lực và khả năng cạnh tranh. - Thuận lợi trong việc chuyển đổi và lưu thông vốn, đơn giản hóa công tác kế toán, hạn chế rủi ro khi chuyển đổi tiền tệ. - Tạo điều kiện để hàng hóa, lao động, tiền vốn và dịch vụ được tự do lưu thông trong khắp lãnh giữa các quốc gia thành viên. ❖ Nhược điểm: - Tỷ giá quy đổi của đồng Euro càng chất thêm gánh nặng lên những nền kinh tế đang trong giai đoạn khó khăn như Đức vào những năm đầu tiên khi lưu thông đồng euro, khi tỷ lệ thất nghiệp đang cao. - Từ khi đồng Euro được đưa vào sử dụng, thay thế đồng nội tệ của nhiều nước trong khối Liên minh Châu Âu thì người dân ở các nước đã phải đối mặt với mức chi phí sinh hoạt cao hơn. - Mất độc lập tiền tệ của các quốc gia thành viên: Việc sử dụng đồng tiền Euro khiến cho các quốc gia thành viên mất độc lập trong việc điều chỉnh chính sách tiền tệ 01 June 2023 Page 3 of 4 NLTCNH - Đồng Tiền Chung Châu Âu của mình. Khả năng can thiệp và ảnh hưởng lên chính sách tiền tệ của một quốc gia riêng lẻ bị hạn chế, điều này có thể gây ra mâu thuẫn trong việc đáp ứng các nhu cầu kinh tế và tài chính đặc thù của từng quốc gia. - Thách thức trong việc điều chỉnh chính sách tiền tệ: Mỗi quốc gia thành viên có những đặc thù kinh tế riêng, cần điều chỉnh chính sách tiền tệ để đáp ứng nhu cầu nội bộ. Tuy nhiên, việc có chung một đồng tiền có thể tạo ra sự khó khăn trong việc điều chỉnh chính sách tiền tệ linh hoạt và phù hợp với từng quốc gia thành viên. 4. SỰ ẢNH HƯỞNG CỦA ĐỒNG EURO ❖ Đối với các quốc gia thành viên: - Kết nối kinh tế: Đồng Euro ra đời sẽ thúc đẩy sự phát triển kinh tế của các nước trong khối Liên minh Châu Âu, thúc đẩy quá trình liên kết kinh tế giữa các nước này, tạo điều kiện thực hiện liên minh kinh tế tiền tệ châu Âu. Đồng tiền Euro ra đời sẽ góp phần hoàn thiện thị trường chung châu Âu, góp phần gỡ bỏ những hàng rào thuế quan, tác động tích cực đến hoạt động kinh tế. - Ổn định và tính nhất quán tiền tệ: Đồng Euro đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì ổn định giá và ngăn chặn sự biến động quá lớn của tỷ giá hối đoái. Việc sử dụng chung đồng tiền này giúp giảm rủi ro và tạo ra một môi trường kinh tế ổn định hơn cho các quốc gia thành viên. - Việc sử dụng một đồng tiền chung sẽ tạo điều kiện đẩy mạnh trao đổi ngoại thương giữa các nước trong khối Liên minh Châu Âu và ít bị ảnh hưởng xấu do sự giao động tỷ giá của đồng USD vì sẽ không còn tình trạng đồng tiền này mất giá so với USD trong khi đồng tiền khác lại lên giá. - Tăng cường vai trò quốc tế: Đồng Euro trở thành một đồng tiền quốc tế phổ biến và cạnh tranh với đồng USD. Sự ảnh hưởng của đồng Euro đã mở ra nhiều cơ hội kinh doanh và đầu tư trên thị trường quốc tế. Đồng Euro cũng được sử dụng như một tiêu chuẩn trong các hợp đồng và giao dịch tài chính toàn cầu. ❖ Đối với nền kinh tế thế giới: - Tạo sự thay đổi lớn trong hệ thống tiền tệ thế giới: Hệ thống tiền tệ quốc tế với đồng USD giữ vai trò khống chế trong suốt nửa thế kỷ qua sẽ bị thay thế bởi hệ thống tiền tệ với hai đồng tiền quan trọng nhất là đồng USD và đồng Euro chi phối. Nếu đồng Euro giữ được ổn định thì sẽ có sức cạnh tranh mạnh và vị trí truyền thống của đồng USD sẽ ngày càng bị suy giảm mạnh. - Sự thách thức của đồng Euro đối với đồng USD thể hiện trên các lĩnh vực dự trữ ngoại tệ, trao đổi ngoại thương và giá trị cổ phiếu trên các thị trường chứng khoán: 01 June 2023 Page 4 of 4 NLTCNH - Đồng Tiền Chung Châu Âu Nhu cầu về dự trữ ngoại tệ của Ngân hàng Trung ương châu Âu sẽ giảm mạnh. Do đó, nhiều khả năng Ngân hàng Trung ương châu Âu sẽ bán đi một số lượng lớn USD. Đối với thương mại thế giới khi đồng Euro ra đời và được thừa nhận là đồng tiền mạnh và ổn định thì sẽ có xu hướng các nước cũng sẽ sử dụng Euro thay thế USD trong thanh toán một số giao dịch ngoại thương với nhau và trong buôn bán giữa EU với các nước khác, do đó sẽ làm giảm nhu cầu sử dụng USD trong thương mại thế giới. - Sự cạnh tranh về tiền tệ giữa đồng USD và đồng EURO có thể sẽ gây ra một số rạn nứt trong quan hệ giữa Mỹ và EU và thúc đẩy xu thế đa cực, đa trung tâm trong quan hệ quốc tế phát triển. ❖ Đối với nền kinh tế Việt Nam: - Sự suy yếu của đồng euro không ảnh hưởng nhiều đến kinh tế vĩ mô Việt Nam vì doanh số giao dịch bằng euro của nước ta thấp. - Tất cả các khách hàng tại châu Âu đều thanh toán bằng đồng Euro và doanh nghiệp Việt Nam nhận tiền về nước đều phải đổi qua USD. Nếu đồng Euro giảm gần bằng với đồng USD sẽ đồng nghĩa với việc giá trị xuất khẩu của mỗi lô hàng giảm theo. Trong khi đó, lợi nhuận của doanh nghiệp vốn đang thấp bởi các chi phí đầu vào như xăng dầu, giá nguyên liệu đầu vào, giá nhân công… đều tăng, nay thêm giá Euro lao dốc sẽ càng kéo lợi giảm thấp hơn. - Đối với doanh nghiệp, đặc biệt doanh nghiệp xuất nhập khẩu sẽ chịu tác động rõ nét. Theo đó, với các doanh nghiệp xuất khẩu bằng đồng Euro sẽ bị thiệt, còn nhập khẩu bằng đồng Euro sẽ có lợi. - Việc đồng USD tăng giá mạnh và đồng Euro mất giá nhiều cũng sẽ tác động tới tỷ giá và lạm phát của Việt Nam. - Nếu đồng Euro tiếp tục suy giảm, thì giá hàng hóa Việt Nam xuất khẩu vào châu Âu có thể đắt đỏ hơn. Điều này ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của sản phẩm Việt Nam so với các quốc gia khác ở thị trường trọng điểm này. 01 June 2023