O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR VAZIRLIGI MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI Курсовой работы Fan :Virtual tarmoq tehnalogiyalari Mavzu: VMware ESXi da virtual disklar ustida ishlash va virtual kommutator yaratish. Bajardi: 025-18 Йулдашев Фазлиддин Toshkent 2024 Reja: 1. VMware ESXi da virtual disklar ustida ishlash 2. Virtual kommutator yaratish Asosiy qism Virtual Disklar ustida ishlash: Virtual disk yaratish: ESXi-bilan ishlayotgan uchastkasi (host)da, VMware vSphere Client yoki vSphere Web Client dasturi orqali yangi virtual mashina (VM) yaratish uchun 'Create a new virtual machine' buyrug'ini tanlang. Qo'shimcha tanlashlar oynasida, qabul qilingan disk o'lchamini belgilang va yangi disk yaratish uchun moslangan tanlovni tanlang. Virtual diskni taqdim etish: Yaratilgan virtual mashinani tanlang va o'zining disklar sahifasiga o'ting. Yangi virtual diskni qo'llab-quvvatlash uchun 'Edit settings' yoki 'Virtual Hardware' tanlash orqali 'Add new device' ni tanlang va 'Hard Disk'ni tanlang. Keyin yangi diskni qo'shish uchun kerakli disk diskning o'lchamini va xususiyatlarini belgilang. Diskni konfiquratsiya qilish: Diskni yaratgandan so'ng, unga zug'urtlik yoki formatlash talablari bo'yicha kerakli konfiquratsiyalarni qo'llang. Ba'zi holatlarda, diskni asosiy operatsion tizimga o'rnatish uchun formatlash talablari bor. Virtual disk yaratish uchun quyidagi jarayonni amalga oshirishingiz mumkin, ya'ni: VMware ESXi-ga kirish: ESXi-ga kirib, vSphere Client yoki vSphere Web Client dasturiga kirishingiz kerak. Virtual mashinani tanlash yoki yaratish: Virtual mashinalarni boshqarish oynasida, diskni qo'llab-quvvatlash uchun virtual mashinani tanlang yoki yangi virtual mashinani yarating. Virtual mashinani tahrirlash: Tanlangan yoki yaratilgan virtual mashinani tanlaganingizda, mashina parametrlarini tahrirlab, "Edit settings" ni bosing. Yangi diskni qo'shish: "Edit settings" oynasida, "Add new device" tugmasini bosing va "Hard Disk" tanlovini tanlang. Diskni sozlash: Yangi diskni qo'shishning keyingi qadamida, diskning o'lchamini, saqlash joyini (SAN yoki lokal disk) va uning xususiyatlarini belgilang. Diskni o'rnatish: Diskni sozlashdan so'ng, yangi diskni qo'shishni tasdiqlang va o'z o'rniga qo'yish uchun "OK" tugmasini bosing. Bu jarayonlar orqali, siz ESXi-ga virtual diskni yaratishingiz mumkin. Virtual diskni taqdim etish uchun quyidagi jarayonni amalga oshirishingiz mumkin: VMware ESXi-ga kirishingiz: VMware ESXi-ga vSphere Client yoki vSphere Web Client orqali kirib, mashinalarni boshqarish paneliga kirishingiz kerak. Virtual mashinaning tahrirlash panelini ochishingiz: Mashinalarni boshqarish panelida, virtual mashinaning nomini tanlang yoki yangi virtual mashinani yaratish uchun "Create / Register VM" tugmasini bosing. Diskni qo'llab-quvvatlash: Tanlangan yoki yaratilgan virtual mashinani tanlang, keyin "Edit Settings" yoki "Virtual Hardware" ni bosing. Disk qo'shish: Virtual mashinaning tahrirlash panelida, "Add New Device" tugmasini bosing va "Hard Disk" ni tanlang. Diskni sozlash: Yangi diskni qo'shganingizda, diskning o'lchamini, saqlash joyini (SAN yoki lokal disk) va uning xususiyatlarini belgilang. Diskni taqdim etish: Diskni sozlashdan so'ng, diskni virtual mashinaga taqdim etish uchun "OK" tugmasini bosing. Operatsion tizimni o'rnatish: Virtual mashinaning sozlashini tugatib, mashinani o'rnating. Keyin, operatsion tizimni o'rnatish uchun o'zingizga kerakli operatsion tizim faylini yuklab olishingiz kerak bo'ladi. Ushbu faylni o'rnatish va sozlash uchun mashinaga kirishingiz va u bo'yicha operatsion tizimni o'rnatish yoki tiklash jarayonini boshlashingiz kerak. Diskni konfigratsiya qilishning bazi asosiy qadamlari quyidagilardir: Diskning o'lchamini belgilash: Diskni konfigratsiya qilishning birinchi qadamini o'lchamlarini belgilash tashkil etadi. Bu o'lchamlar ma'lumotlar yozish uchun joy (hajmi) va uning xususiyatlarini aniqlaydi. O'lchamlar odatda gigabaytlar (GB) yoki terabaytlar (TB) shaklida belgilanadi. Diskning tipini tanlash: Diskning turi, masalan, Standart Disk yoki Thin Provisioned Disk kabi, ham konfiquratsiya qilinishi mumkin. Standart Disk odatda yaratilgan hajmda saqlanadi, yani, diskga berilgan hajm o'z vaqti ichida qaytib olinmasligi mumkin. Biroq, "Thin Provisioned Disk" yoki "Hajmning Qisqa" deb ataladigan disk esa, faqat foydalanuvchining ma'lumot yozishni boshlashidan keyin saqlash uchun hajmni olib boradi. Diskning saqlash joyini belgilash: Diskni saqlash joyini, ya'ni, virtual diskni ma'lumotlar yozish uchun qaysi fizikaviy qurilma yoki saqlash joyi orqali tayinlash kerak. Agar sizning tarmoqingizda bo'ylab ulanish joylari bo'lsa, virtual mashinaning ishlashini ta'minlash uchun hozirgi saqlash joyini tanlash kerak. Diskning xususiyatlarini sozlash: Diskning xususiyatlarini sozlash, masalan, diskning ismi, ma'lumotlar o'qish va yozish tezligi, diskning sozlamalari, va boshqa parametrlar, kerakli bo'lishi mumkin. Diskni konfigratsiya qilishda muhim narsalar hajmdan qat'iyroq foydalanish va diskning qurilishi bo'yicha kerakli tanlovni to'g'ri amalga oshirishdir. Bu, ma'lumotlar saqlash uchun to'g'ri va samarali tuzilgan diskni ta'minlashga yordam beradi. Virtual kommutator (vSwitch) yaratish: Virtual kommutator qo'llab-quvvatlash: ESXi xostda, vSphere Client yoki vSphere Web Client orqali 'Networking' ni tanlang va 'Virtual switches' qismi ostida 'Add standard virtual switch' ni tanlang. Virtual kommutator yaratish uchun kerakli sozlamalarni kiritish va o'zgarishlar bilan ta'minlash uchun kerakli ma'lumotlarni kiritishga rioya eting. Port group yaratish: Virtual kommutatorga aloqador port guruhi (port group) yaratish uchun 'Networking' dan 'Port groups' ni tanlang. Keyin yangi port guruhi qo'shish uchun 'Add port group' ni tanlang va kerakli nom va sozlamalarni belgilang. Jismoniy portlarga ulanish : Virtual kalitni jismoniy portlarga ulash uchun siz qurilmangiz sozlamalarida asosiy kalitga ulangan jismoniy chekilgan portlarini qo‘llab-quvvatlash uchun portlar yoki kabelni ulash uchun xizmat qiluvchi chekilgan adapterlardan foydalanishingiz mumkin o'rnatish. Virtual kalitni qo'llab-quvvatlash quyidagi bosqichlarni o'z ichiga oladi: VMware ESXi tizimiga kiring : ESXi tizimiga kiring va vSphere Client yoki vSphere Web Client orqali mashina boshqaruv paneliga kiring. Virtual kalitni tahrirlash panelini oching : Mashinalar boshqaruv panelida virtual kalit nomini tanlang yoki yangi virtual kalit yaratish uchun "VM yaratish / ro'yxatdan o'tkazish" tugmasini bosing. Virtual kalitni qo'llab-quvvatlash : Virtual kalitni tahrirlash panelida "Sozlamalarni tahrirlash" yoki "Virtual uskuna" ni bosing. Portlarni qo'shish : Virtual kalitni tahrirlash panelida "Yangi qurilma qo'shish" tugmasini bosing va "Tarmoq adapteri" ni tanlang. Port konfiguratsiyasi : Yangi port qo'shsangiz, portlash turini (masalan, Ethernet), tarmoqni (masalan, VM Network) va boshqa kerakli parametrlarni belgilang. Qo'shilgan portlarni sozlash : Portlarni qo'shgandan so'ng uni sozlash uchun "OK" tugmasini bosing. Boshqa sozlamalar : VLAN identifikatorini o'rnatish, portni nopok rejimga o'rnatish va hokazo kabi kerakli sozlamalarni qo'llash orqali boshqa sozlamalarni o'rnating. Virtual mashinalarni ulanish portlariga ulash : Virtual mashinalarni tahrirlash paneliga qayting va virtual mashinalarni qo'shilgan portlarga ulash uchun portlarni tanlash uchun "Sozlamalarni tahrirlash" ni tanlang. Port guruhini yaratish uchun quyidagi amallarni bajarish kerak: VMware ESXi tizimiga kiring : ESXi tizimiga kirishingiz va vSphere Client yoki vSphere Web Client orqali mashina boshqaruv paneliga kirishingiz kerak. Virtual kommutatorning tahrirlash panelini ochishingiz: Mashinalarni boshqarish panelida, virtual kommutatorning nomini tanlang yoki yangi virtual kommutator yaratish uchun "Create / Register VM" tugmasini bosing. Port guruhi yaratish: Virtual kommutatorning tahrirlash panelida, "Network" yoki "Port Groups" ni tanlang. Yangi port guruhi qo'shish: "Add Port Group" yoki o'xshash tanlovlarni tanlab, yangi port guruhi yaratish uchun kerakli tugmani bosing. Port guruhi nomini va xususiyatlarini belgilash: Yangi port guruhi yaratishdan so'ng, unga mos bo'lgan nomni (masalan, "VM Network" yoki "Server Network") va kerakli xususiyatlarini (masalan, VLAN ID, maksimal qo'llab-quvvatlangan qurilma soni) belgilang. Boshqa sozlamalar: Kerakli bo'lsa, port guruhi uchun boshqa sozlamalarni belgilang, masalan, VLAN ID ni o'rnatish, promiscuous rejimini yoqish yoki yoqish, va boshqalar. Port guruhi saqlash: Kerakli sozlamalarni qo'llab-quvvatlashdan so'ng, yangi port guruhi saqlash uchun "OK" tugmasini bosing. Fizik portlar bilan virtual kommutatorni bog'lash uchun quyidagi qadamlanganini kutiladi: Fizik portlarni tanlash: Birinchi navbatda, virtual kommutatorni tahrirlash paneliga kirib, fizik portlarni tanlang. Virtual kommutatorga port qo'shish: Tanlangan fizik portlarga bog'liq bo'lgan virtual kommutatorga port qo'shish uchun "Add New Device" tugmasini bosing. Network Adapterni tanlash: "Add New Device" ni tanlaganingizda, "Network Adapter" ni tanlang. Portni sozlash: Yangi portni qo'shganingizda, portning xususiyatlarini belgilang, masalan, portning turi (masalan, Ethernet), qaysi tarmoqga (masalan, VM Network), va boshqa kerakli parametrlarni kiriting. Portlarni saqlash: Portlarni sozlashdan so'ng, yangi portni saqlash uchun "OK" tugmasini bosing Boshqa sozlamalar: Kerakli bo'lsa, port uchun boshqa sozlamalarni belgilang, masalan, VLAN ID ni o'rnatish, promiscuous rejimini yoqish yoki yoqish, va boshqalar. Fizik portlar bilan virtual kommutatorni bog'lash, tizimda tarmoqni tuzishni ta'minlaydi va fizikaviy tizimga aloqalar tuzilishini yaxshi tuzilishini ta'minlaydi. Xulosa Men bu mustaqil ishni tayyorlash jarayonida ko’plab nazariy bilimlarga ega bo’ldim. Xususan, VMware ESXi da virtual disklar ustida ishlash va virtual kommutator yaratish jarayonida duch keladigan bosqichlarni o’rganib chiqdim. Foydalanilgan adabiyotlar: https://unilibrary.uz/ https://docs.vmware.com/en/VMware-vSphere/8.0/vsphere-esxihost-client/GUID-90FD3678-AC9F-40CC-BB66-F499141E2B99.html