RECAP SỐNG & TIỀN BUỔI 01
Đánh giá tình hình:
Để đánh giá tình hình hiện tại, hãy xem tài chính cá nhân giống như một công
ty nhỏ:
- Tài sản được hình thành từ nợ và vốn chủ sở hữu.
- Tài sản tạo ra thu nhập hoặc chi phí.
- Nợ cũng phát sinh chi phí lãi.
● Hiểu rõ tài sản hiện có, nguồn thu nhập, chi phí, các khoản nợ, tài sản ròng.
● Phân loại các loại tài sản: tài sản vô hình (kiến thức, kỹ năng), tài sản bảo vệ
(tiền mặt, bảo hiểm), tài sản sinh lợi (tiền gửi, cho thuê nhà), tài sản tăng
trưởng (đất, cổ phiếu), tài sản rủi ro (cho vay, đầu tư tiền ảo).
● Xác định mình đang ở giai đoạn tài chính nào: phụ thuộc, không ổn định, ổn
định, an toàn, độc lập, tự do tài chính.
6 giai đoạn tài chính cá nhân:
Lệ thuộc (tài sản ròng âm), không ổn định (tài sản ròng dương nhưng dòng tiền
âm), ổn định (tài sản ròng và dòng tiền dương), an toàn (thu nhập thụ động đủ chi
tiêu cơ bản), độc lập (thu nhập thụ động đủ chi tiêu mong muốn), và hào phóng
(thu nhập thụ động cho phép đóng góp lại).
1. Phụ thuộc:
● Nợ vượt quá tài sản (NAV < 0)
● Thu nhập không đủ chi tiêu (Net income < 0)
● Luôn phải vay thêm để trang trải cuộc sống
● Rất khó thoát khỏi trạng thái này nếu không có biến cố tích cực
2. Không ổn định:
● NAV vẫn âm nhưng thu đủ bù chi
● Có thể trả nợ, tiết kiệm hoặc trả nợ trước hạn
● Vẫn còn áp lực lớn
3. Ổn định:
● NAV ≥ 0, tài sản lớn hơn nợ
● Thu nhập vượt chi, có khả năng tiết kiệm và đầu tư
● Có thể thoải mái chi trả nợ nếu có
4. An toàn:
● Thu nhập đầu tư chi trả được một phần chi tiêu cơ bản
● Tích lũy tài sản dự phòng cho bất trắc
5. Độc lập:
● Thu nhập đầu tư đủ chi tiêu cơ bản và đạt được một phần chi phí kỳ vọng
● Có thể sống tối giản mà không cần đi làm
6. Tự do tài chính:
● Thu nhập đầu tư vượt chi phí kỳ vọng
● Ở một mức độ cao hơn, có thể chi tiêu cho các mục đích khác ngoài phạm vi
chi tiêu cho cá nhân (vd: từ thiện)
MỘT SỐ KEY TAKE OUT:
● Hiểu rõ hiện trạng tài chính là bước đầu tiên để lập kế hoạch tài chính hiệu
quả. Cần xác định mình đang ở mức độ nào trong 6 giai đoạn.
● Hai mức độ đầu (phụ thuộc, không ổn định) là nguy hiểm, cần thoát ra càng
sớm càng tốt.
● Mức 3 (ổn định) là bước đệm quan trọng để bắt đầu hành trình tự do tài
chính.
● Từ mức 5 trở lên, cá nhân đã có thể chọn lựa cách sống mà không bị quá
phụ thuộc vào thu nhập từ nguồn chính
● Việc nâng cao mức độ không phải là tuyến tính, các mức độ của hiện trạng
tài chính có thể bị rớt xuống thấp hơn bất cứ lúc nào.
● Cần chuẩn bị để không bị "bất ngờ" về tài chính, dù ở mức độ cao.
Đặt mục tiêu tài chính:
1. Đặt mục tiêu tài chính cụ thể:
● Xác định rõ mục tiêu tài chính dài, trung và ngắn hạn (ví dụ trong 3 năm tới).
● Cân nhắc mức độ chấp nhận rủi ro, thời gian còn lại để đạt mục tiêu, kiến
thức và nguồn lực hiện có.
● Sử dụng công cụ tính toán hoặc mô hình để ước lượng mục tiêu tài chính.
2. Xây dựng kế hoạch đạt mục tiêu:
● Lập kế hoạch theo từng giai đoạn/năm để đạt mục tiêu tài chính.
● Đa dạng hóa nguồn thu nhập, tối ưu hóa phần tiết kiệm và đầu tư hiệu quả.
● Phân bổ tài sản hợp lý giữa các loại tài sản để cân bằng rủi ro và lợi nhuận.
● Sử dụng lãi kép để tăng tốc độ tích luỹ tài sản.
● Rà soát và điều chỉnh lại kế hoạch định kỳ.
3. Nguyên tắc 4% (4% Rule):
● Nguyên tắc 4% cho rằng khi tích lũy được tài sản để sinh được 1 lợi suất sau
khi điều chỉnh lạm phát là 4% thì người đó có được sự tự do tài chính.
Nguyên tắc này ở Mỹ.
● Áp dụng ở Việt Nam: Không chính xác. Lạm phát Việt Nam ~3-4% và tùy vào
lợi suất kỳ vọng, nguyên tắc 4% này có thể đổi thành 6-8% và 4% là 1 con số
hơi conservative.
● Tuy nhiên, đây chỉ là con số xuất phát, mỗi người cần điều chỉnh sao cho phù
hợp với hoàn cảnh cá nhân và kỳ vọng lợi nhuận đầu tư của bản thân. Hơn
nữa, các yếu tố như lạm phát, lãi suất có thể thay đổi theo thời gian nên cần
xem xét lại mục tiêu định kỳ.
KEY TAKE OUT:
● Tiền chỉ là phương tiện để theo đuổi sự tự do và hạnh phúc.
● Khuyên nên đặt cả mục tiêu tài chính dài hạn và ngắn hạn. Nhiều người
thiếu mục tiêu 3 năm. Mục tiêu giúp theo dõi và động lực.
● Quy tắc 4% (25 lần chi tiêu hàng năm tiết kiệm sẽ cho phép rút 4% an toàn)
có thể cần điều chỉnh cho lạm phát Việt Nam (vd: 6-8%)
● Nên đầu tư sớm để hưởng lợi từ lãi kép. Kiên nhẫn và kỷ luật là chìa khóa.
Nguyên tắc 72:
Nguyên tắc 72 là một công cụ để tính toán thời gian cần thiết để nhân đôi giá trị tài
sản với một tỷ suất lợi nhuận kỳ vọng nhất định.
Công thức tính là: Thời gian (năm) = 72 chia cho Tỷ suất lợi nhuận kỳ vọng (%)
Ví dụ: Nếu kỳ vọng tỷ suất lợi nhuận là 10% một năm, thì thời gian cần thiết để nhân
đôi tài sản là: 72 / 10% = 7.2 năm
● Nguyên tắc này dựa trên lý thuyết lãi kép, tức là lợi nhuận đầu tư được tái
đầu tư để tạo ra lợi nhuận tiếp theo. Nhờ đó, giá trị tài sản tăng lên theo
cấp số nhân chứ không phải cộng.
● Ưu điểm của nguyên tắc 72 là đơn giản, dễ tính toán để ước lượng thời
gian cần thiết để đạt được mục tiêu tài chính. Tuy nhiên, đây chỉ là tính toán
ước lượng ban đầu. Trong thực tế cần xây dựng mô hình tài chính chi tiết
hơn để lập kế hoạch đầu tư và đạt mục tiêu.
Lãi kép:
Lãi kép là hiệu ứng tài chính mà ở đó lợi nhuận từ khoản đầu tư ban đầu được tái
đầu tư lại để tạo ra lợi nhuận tiếp theo. Nhờ đó, giá trị tài sản tăng lên theo cấp số
nhân chứ không phải cộng.
Ví dụ: Bạn đầu tư 100 triệu, lợi nhuận năm đầu là 15 triệu. Năm sau bạn có 115 triệu
để đầu tư tiếp và thu về 15% lợi nhuận trên 115 triệu thay vì 15 triệu như năm đầu.
Như vậy lợi nhuận năm 2 là 17.25 triệu thay vì 15 triệu nếu không tái đầu tư lợi
nhuận.
Mục tiêu lãi suất kép 15%/năm là tốt, 20%/năm tương đương Warren Buffett. Trong
ngắn hạn có thể đạt 30-40% nhưng khó duy trì dài hạn.
Ưu điểm của lãi kép:
● Giúp tài sản tăng trưởng nhanh hơn nhiều so với chỉ đầu tư một lần.
● Cho phép đạt được của cải lớn hơn trong dài hạn nhờ tái đầu tư liên tục.
KEY TAKE OUT:
● Do đó, việc bắt đầu đầu tư và tận dụng lãi kép sớm là rất quan trọng. Khi
bắt đầu sớm, lãi kép có nhiều thời gian hơn để phát huy hiệu quả, giúp số
tiền đầu tư ban đầu nhỏ có thể tăng trưởng lớn sau nhiều năm.
● Như vậy, lãi kép là một hiệu ứng tài chính quan trọng giúp tối đa hóa lợi
nhuận đầu tư dài hạn. Bí quyết là bắt đầu đầu tư và tái đầu tư sớm để tận
dụng thời gian và lãi kép.
Tháp tài sản cá nhân:
Tháp tài sản là cách phân loại các tài sản theo mức độ rủi ro và tiềm năng sinh lợi
tăng dần từ dưới lên.
Tháp tài sản gồm 5 tầng:
● Tầng 1: Tài sản vô hình (kỹ năng, kiến thức...)
● Tầng 2: Tài sản bảo vệ (tiền mặt, bảo hiểm...)
● Tầng 3: Tài sản tạo thu nhập (tiền gửi, trái phiếu...)
● Tầng 4: Tài sản tăng trưởng (cổ phiếu, bất động sản...)
● Tầng 5: Tài sản rủi ro (tiền điện tử, cổ phiếu nhỏ...)
Các nguyên tắc xây dựng tháp tài sản:
● Xây dựng nền tảng vững chắc (tài sản vô hình, tài sản bảo vệ).
● Phân bổ tài sản hợp lý giữa các tầng. Không nên đầu tư quá nhiều vào tài
sản rủi ro.
● Mở rộng các tầng tài sản đều đặn theo thời gian khi nền tảng vững chắc.
Các hình thái tháp tài sản:
● Hình thái 1 là hình mẫu lý tưởng, các tầng tài sản được xây dựng cân đối và
đa dạng hóa. Đây là mục tiêu cần hướng tới.
● Hình thái 2 là người có xu hướng tránh rủi ro, chỉ tập trung vào tài sản an
toàn. Họ cần cân nhắc đa dạng hóa đầu tư nhiều hơn.
● Hình thái 3 là những người ưa rủi ro, phân bổ lớn vào tài sản rủi ro. Họ nên
tăng cường tài sản ở các tầng thấp hơn để đảm bảo an toàn.
● Hình thái 4 là của những người trẻ được thừa kế nhiều tài sản nhưng chưa
có kiến thức để quản lý. Họ cần tập trung xây dựng nền tảng kiến thức.
KEY TAKE OUT:
● Tài sản vô hình là nền tảng quan trọng nhất, cần đầu tư xây dựng từ sớm.
Kiến thức, kỹ năng, sức khỏe tạo ra thu nhập và giúp quản lý tài sản tốt
hơn.
● Không nên phân bổ quá lớn vào một nhóm tài sản. Cần cân đối đa dạng
hóa đầu tư để phân tán rủi ro.
● Xem xét tháp tài sản của gia đình, người thân để có cái nhìn tổng thể thay
vì xét tháp tài sản trong bối cảnh cá nhân.
● Càng đầu tư sớm, lợi ích từ lãi kép càng lớn do thời gian dài hơn.
● Cần chia nhỏ mục tiêu dài hạn thành mục tiêu ngắn hạn để dễ kiểm soát
hơn.
● Khẩu vị rủi ro cá nhân ảnh hưởng lớn tới cách phân bổ tài sản và lựa chọn
kênh đầu tư.
Các công cụ:
● Thu: Gồm các hoạt động kiếm tiền như đi làm, kinh doanh. Cần tối ưu hóa
nguồn thu nhập.
● Chi: Các khoản chi tiêu cho cuộc sống và các nhu cầu cá nhân, gia đình. Cần
quản lý dòng tiền chi hợp lý.
● Đầu tư: Các hoạt động đầu tư sinh lời từ tài sản. Cần lựa chọn kênh đầu tư
phù hợp.
● Xây dựng sự nghiệp: Đầu tư vào bản thân để nâng cao năng lực và thu nhập.