O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY TA’LIM, FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI QO’QON DAVLAT PEDAGOGIKA INSTITUTI SIRTQI MAXSUS SIRTQI BO’LIMI MATEMATIKA INFORMATIKA Yo’nalishi 04/21 guruh talabasi Bahodirov Oyatilloning “Starlink - global sputnik tizimi” mavzusida ”Tarmoq texnalogiyalari” fanidan bajargan TAQDIMOTI REJA: 1. STARLINK 2. SPUTNIK 3. GLOBAL SPUTTNIK TIZIMI STARLINK Starlink - bu ishonchsiz, qimmat yoki umuman mavjud bo'lmagan joylarga yuqori tezlikdagi keng polosali sun'iy yo'ldosh Internetga kirishni ta'minlash uchun SpaceX tomonidan joylashtirilgan global sun'iy yo'ldosh tizimi. SpaceX sun'iy yo'ldosh tizimlarini tadqiq qilish, ishlab chiqish va ishlab cLoyihani ishlab chiqish 2015 yilda boshlangan, TINTIN sinov prototiplari 2018 yil 22 fevralda muvaffaqiyatli ishga tushirilgan. 2017-yilga kelib, SpaceX 2020-yillarning o‘rtalariga qadar 12 000 ga yaqin sun’iy yo‘ldoshni past Yer orbitasiga olib chiqish bo‘yicha qoidalarni taqdim etdi[5][6]. 2019-yil may oyida 60 ta prototipli sun’iy yo‘ldoshlardan iborat birinchi guruh uchirildihiqarish bo'limi Vashington shtatining Redmond shahrida joylashgan. Loyihani ishlab chiqish 2015 yilda boshlangan, TINTIN[en] sinov prototiplari 2018 yil 22 fevralda muvaffaqiyatli ishga tushirilgan. 2017-yilga kelib, SpaceX 2020-yillarning o‘rtalariga qadar 12 000 ga yaqin sun’iy yo‘ldoshni past Yer orbitasiga olib chiqish bo‘yicha qoidalarni taqdim etdi. 2019yil may oyida 60 ta prototipli sun’iy yoLoyiha uchun jami sarmoya 10 milliard dollarga baholanmoqda. SpaceX shuningdek, tadqiqot va ilmiy maqsadlarda bir xil tizimdan foydalangan holda sun'iy yo'ldoshlarni sotishni rejalashtirmoqda. 2022 yildan beri Starlink Ukraina Qurolli Kuchlari tomonidan bo'linmalar o'rtasida aloqa o'rnatish va Rossiyaning Rossiyaga bostirib kirishi paytida rus harbiy pozitsiyalari, tanklari va jihozlarini yo'q qilish uchun qurol, dron va artilleriya vositalarini boshqarish uchun foydalanilgan. ‘ldoshlardan iborat birinchi guruh uchirildi SPUTNIK Sputnik bu axborot agentligi boʻlib, oʻz ichiga veb-saytlar, mobil ilova, onlayn eshittirishlar, radioeshittirish xizmati va " Russia Today " xalqaro axborot agentligi tomonidan asos solingan matbuot markazlarini[4] oʻz ichiga oladi. Agentlikning bosh ofisi Moskvada joylashgan. Sputnikning turli mamlakatlarda, jumladan, AQSh (Vashington), Misr (Qohira), Xitoy (Pekin), Buyuk Britaniya (Edinburg), Urugvay (Montevideo), Qirgʻiziston (Bishkek) kabi mamlakatlarda mintaqaviy vakolatxonalari mavjud. Agentlik jahon siyosati va iqtisodiyoti yangiliklarini yoritib boradi va xorijiy auditoriyaga moʻljallangan. Agentlikning yangiliklar veb-saytlari 30 dan ortiq tillarda, jumladan, ingliz, ispan, polyak, qirgʻiz, serb va boshqa tillarda faoliyat yuritadi. Saytlar radioeshittirish ham olib boradi. Sputnik yangiliklar tasmalari kechayu kunduz ishlaydi. Agentlikning 16 milliondan ortiq ijtimoiy tarmoqlardagi obunachilari bor. Sputnik yangiliklar kontentidan tashqari, foto hikoyalar, jonli efirlar, infografika, soʻrovnomalar va boshqa formatlarni sotadi. Sputnikning oʻtmishdoshi Rossiya davlat axborot agentligi RIA Novosti xalqaro boʻlimi boʻlib, uning asosiy xabarlari Moskvadan keladi. Sputnik xalqaro idoralardan materiallar oladi. Nashrning bosh muharriri Margarita Simonyan Ayrim Gʻarb siyosatchilari va ommaviy axborot vositalari agentlikni tarafkashlikda ayblaydi LiveInternet maʼlumotlariga koʻra, barcha Sputnik saytlarining auditoriyasi 2019-yil yanvar holatiga oyiga 64 milliondan ortiq kishini tashkil qilgan. Sputnik France 2018-yildagi ComScore maʼlumotlariga koʻra, eng koʻp tashrif buyurilgan 20 ta yangiliklar saytlaridan biri va Fransiyadagi eng koʻp tashrif buyurilgan xorijiy yangiliklar saytlari 5 taligiga kiradi Gemius reyting agentligi maʼlumotlariga koʻra, 2017-yildan 2019-yilgacha Sputnik Moldova auditoriya boʻyicha onlayn nashrlar orasida birinchi oʻrinni egalladi. 2019-yil aprel oyida nashrning auditoriyasi 374 mingdan ortiq kishiga yetdi GLOBAL SPUTNIK TIZIMI Orbitaga 60 ta sputnik joylashtirgani haqida kompaniya Twitterda xabar beradi. SpaceX orbitada Starlink global Internet tarmog’i uchun mikrosatellitlar guruhini muvaffaqiyatli joylashtirdi. Bu haqida kompaniya Twitter orqali xabar beradi. “60 ta Starlink sun’iy yo’ldoshini joylashtirish tasdiqlandi” — deb yozilgan xabarda. Bu 2021-yil boshidan beri Falcon 9 raketa tashuvchisi bilan Starlinkning to’rtinchi muvaffaqiyatli uchirilishidir. Bu raketaning birinchi bosqichi uchun to’qqizinchi parvoz. Avvalgi uchirishlar kompaniya tomonidan 11 va 4 martda, shuningdek, 15-fevralda amalga oshirilgan. SpaceX Starlink loyihasi doirasida global Internet tarmog’ini yaratish uchun jami 11 mingdan ziyod sun’iy yo’ldoshni uchirmoqchi. The Wall Street Journal nashrining yozishicha, kompaniya loyihaga $500 mln sarmoya jalb qilgan. SpaceX hozirda Eron ustida 100 ga yaqin faol Starlink sun’iy yo‘ldoshlariga ega. Ular mamlakatni internet bilan ta’minlamoqda. Bu haqda SpaceX bosh direktori Ilon Mask ijtimoiy tarmoqda ma’lum qildi. Avvalroq Mask Erondagi namoyishchilar o‘rtasida aloqani ta’minlash uchun Starlink sun’iy yo‘ldoshlarini joylashtirishini aytgan edi. Starlink — global sun’iy yo‘ldosh tizimi bo‘lib, ishonchsiz, qimmat yoki umuman aloqa yo‘q joylarda yuqori tezlikdagi keng polosali internetni taklif etish uchun SpaceX kompaniyasi tomonidan tashkil qilingan. Hozirgi vaqtda Yer orbitasida joylashgan 3200 dan ortiq SpaceX Starlink sun’iy yo‘ldoshlari dunyoning eng chekka burchaklariga yuqori tezlikdagi va keng polosali internetni taqdim etadi. SpaceX Yer orbitasida 12 mingta sun’iy yo‘ldosh tarmog‘ini qurishni maqsad qilgan. Loyihani 2027 yilda yakunlash rejalashtirilgan.