Neurotransmitters en hormonen Online studeren bij https://quizlet.com/_f77tff 1. Cytokines Proteïne Lymfocyten Controle op celdeling en -differentiatie in immuunsysteem Behoren tot de groeifactoren. Schade aan deze genen kan tot tumoren leiden. 2. Neurotropines Zenuwstelsel Idem Cytokines maar dan in zenuwstelsel 3. Stikstof-monox- Endotheelcellen van bloedvaten, Verhoogde druk, tekort ide NO aan zuurstof Vasodilatatie, Is ook een neurotransmitter 4. Prosta-glandines Lipide, Overal een beetje, o.a. schade aan weefsels, Contractie van glad spierweefsel (transport van gameten, bevalling, ovulatie) / Ontsteking, pijn, koorts Prostaglandines zijn verzuren van 20 C-atomen met een vijfring 5. Peptidehormonen met 9 aminozuren straight outta neurohypofyse 6. Antidiuretisch hormoon / vasopressine ADH / AVP Peptide (9), Hypothalamus (opgeslagen in neurohypofyse) Nieren, Reabsorptie van water in de nieren, verhindert urinering, dorstgevoel , Alcohol inhibeert ADH-productie 7. Oxytocine OT, knuffel-hormoon, o.a. baarmoeder (voor knuffel-aspect: paracrien in CZS) / adeno-hypofyse, Baby die aan tepels zuigt Borstvoeding, baarmoedercontractie, seksuele aantrekking, / Releasing factor voor PRL In niet-zoogdieren vervult arginine-vasotocine de functie van OT 8. Adrenocortico-troop hormoon / corticotropine, ACTH Peptide, Adenohypofyse Bijniercortex, Aanmaak van cortico-steroïdhormonen (voor glucosehomeostase en stressrespons) 9. Melanocyt-stim- Synthese en verdeling van melanine ulerend hormoon, MSH 10. 1/7 Neurotransmitters en hormonen Online studeren bij https://quizlet.com/_f77tff Groeihormoon / somatotropine, GH Proteïne, Lever en botten, o.a. ghreline Stimuleert insuline-achtige groeifactoren, die de groei van weefsels bevorderen, Teveel GH leidt tot gigantisme, te weinig tot dwerggroei 11. Prolactine, PRL o.a. melkklieren, Melkproductie voor borstvoeding, wateren ionhomeostase, ouderlijk gedrag (en veel meer) 12. Thyroïd-stimulerend hormoon / thyrotropine, TSH Glyco-proteïn, Schildklier Aanmaak van thyroxine 13. Luteïniserend hormoon, LH Eierstokken / Teelballen: Aanmaak van oestrogeen en progesteron, ovulatie / aanmaak van testosteron Vormen samen de gonadotropines 14. Follikel-stimulerend hormoon, FSH Ontwikkeling van follikels, omzetten van testosteron in oestrogeen / spermatogenese, omzetten van testosteron in dihydroxytestosteron 15. Releasing/inhibitiefactoren uit de hypothalamus Hypothalamus aanmaak en Aden-hypofyse ontvangst bij de volgende hormonen 16. Thyrotropin re- Peptide (neuro-hormoon) Hypothalamus Adeno-hypofyse leasing horWorden geregeld door negatieve feedback van de hormomone/factor, TRH nen die ze stimuleren of inhiberen Aanmaak van TSH en / TRF PRL 17. Corticotropin Aanmaak van ACTH, Worden geregeld door negatieve releasing feedback van de hormonen die ze stimuleren of inhiberen hormone/factor, CRH / CRF 18. Gonadotropin releasing Aanmaak van gonadotropines (LH en FSH) Worden geregeld door negatieve feedback van de hormonen die ze stimuleren of inhiberen 2/7 Neurotransmitters en hormonen Online studeren bij https://quizlet.com/_f77tff hormone/factor, GnRH / GRF 19. Growth horAanmaak van GH, Worden geregeld door negatieve feedmone releasback van de hormonen die ze stimuleren of inhiberen ing hormone/factor, GHRH / GHRF 20. Somatostatine / Inhibeert aanmaak van GH Groeihormoon-inhiberend hormoon, GHIH 21. Prolactine-inInhibeert aanmaak van PRL Dit blijkt eigenlijk dopamine te hibitiefactor, PIF zijn, men gebruikt beide namen afhankelijk van de context 22. MSH-inhiberend Inhibeert aanmaak van MSH hormoon, MIH 23. Geslachtshormonen 24. Oestrogeen Steroïd Follikelcellen / gele lichaam Hypothalamus LH Aanmaak van LH / inhibeert aanmaak van gonadotropines / Ontwikkeling primaire geslachts-kenmerken tijdens embryogenese en secundaire geslachtskenmerken later / Onderhoud van placenta tijdens zwangerschap Afhankelijk van de fase van de menstruele cyclus werkt oestrogeen anders op LH 25. Testosteron Teelballen Ontwikkeling primaire geslachts-kenmerken tijdens embryogenese en secundaire geslachtskenmerken later / territorialiteit 26. Progesteron, P4 Eierstokken Inhibeert rijpen van follikels Komt voor in de anticonceptiepil 27. Humaan Glyco-proteïne, Placenta, Zwangerschap, Zwangerchoriogonaschaps-testen testen de aanwezigheid van hCG do-tropine, hCG 3/7 Neurotransmitters en hormonen Online studeren bij https://quizlet.com/_f77tff 28. Schildklier & Co. 29. Thyroxine Thyroïd, Schildklier o.a. hypothalamus, adeno-hypofyse, Inhibeert aanmaak van TRH en TSH / controleert basaal metabolisme / groei van centraal ZS / metamorfose van kikkervisje tot kikker Tekort aan jood in het dieet zorgt ervoor dat thyroxine niet aangemaakt kan worden, dit stimuleert TRH en TSH die de schildklier doen opzwellen 30. Calcitonine Peptide, Schildklier, Verwijderen van teveel Ca2+ uit bloed, Werken in negatieve terugkoppeling op elkaar 31. Parathyroïd hor- Bijschildklier, Osteoclasten / nieren, Vrijzetten van Ca2+ moon, PTH in bloed (door osteoclasten) / Reabsorptie van Ca2+ uit urine / Activatie van vitamine D 32. 1,25-dihydroxy-vi- Steroïd? Gemaakt uit vitamine D door 2x hydroxylatie door tamine D PTH Darm, Opname van Ca2+ uit voedsel 33. Nieren & Co. 34. Glucocorti-coïden Steroïd (cortico-steroïden) Bijnierschors, Vasten, langdurige inspanning, stress Afbraak van spiereiwitten tot aminozuren, stimulatie van glucogenese in de lever, stressrespons, modulatie van immuunrespons 35. Aldosteron Nieren, Angiotensine II, hoge concentratie K+ in bloed, Reabsorbatie van Na+ uit urine, excretie van K+ in urine, Wordt ook een mineralocorticoïde genoemd omwille van zijn functies 36. Atriaal natriuretisch hormoon, ANH Peptide, Rechter atrium, Secretie van zout en water in urine, Werkt antagonistisch tegen aldosteron 37. Erythropoiëtine, Nieren, Beenmerg, Aanmaak van rode bloedcellen, Wordt EPO als doping gebruikt voor efficiënter zuurstoftransport 38. 4/7 Neurotransmitters en hormonen Online studeren bij https://quizlet.com/_f77tff AngiotensineI, AngI 39. Angiotensine II, AngII Peptide, Uit angio-tensinogeen door renine, Renine wordt aangemaakt bij lage Na+-concentratie in bloed, Vormt om tot angiotensine II Uit AngI, Vasoconstrictie, aanmaak van aldosteron 40. Spijsvertering & metabolisme 41. Glucagon Peptide ±cellen in pancreas Lever, vetweefsel Lage glucosespiegel Glucogenese Werken antagonistisch 42. Insuline ²-cellen in pancreas Lever, spieren, vetweefsel Hoge glucosespiegel / Vetering van vettig eten Opname van glucose uit bloed / Inhibeert eetlust 43. Gastrine Maag, Voedsel dat in de maag komt, Secretie van HCl en pepsinogeen 44. Leptine Vetweefsel, Hypothalamus, Vertering van voedsel, Inhibeert eetlust 45. Secretine Duodenum, Pancreas, Zuur chyme in duodenum Secretie van bicarbonaat Behoren tot de enterogastronen 46. Gastric inhibito- Duodenum, Maag / hypothalamus, Vettig chyme in duory peptide, GIP denum, Inhibeert het legen van de maag naar het duodenum, stimuleert insuline / inhibeert eetlust, Behoren tot de enterogastronen 47. Cholecysto-kinine, CCK Maag / pancreas / galblaas / hypothalamus, Inhibeert het legen van de maag in het duodenum / Aanmaak van verteringsenzymen in de pancreas / Samentrekken van de galblaas / Inhibeert eetlust, Behoren tot de enterogastronen 48. Ghreline Honger-hormoon, Darmkanaal, Hypothalamus, Lege maag Eetlust Ghrelineproductie remmen is een remedie tegen obesitas 5/7 Neurotransmitters en hormonen Online studeren bij https://quizlet.com/_f77tff 49. Neuropeptide Y, NPY Hypothalamus, Eetlust 50. ±melanocyt-stim- Leptine, Inhibeert eetlust ulerend hormoon, ±MSH 51. Insectenhormonen 52. Prothoracico-troop hormoon, PTTH Steroïd, Hersenen Prothoracische klier, Aanmaak van ecdyson 53. Ecdyson Molting hormone, Prothoracische klier PTTH Ecdysis 54. Juveniel hormoon, JH Terpenoïde, Corpora allata, Hoge concentratie: gewone vervelling, lage concentratie: vervelling resulteert in metamorfose 55. Zielig hormoontje dat ik in geen enkele andere categorie kwijt geraakte 56. Melatonine Biogeen amine? Epifyse, Duisternis, Circadiane klokken (slaap, temperatuur), eventueel seizoensgebonden voortplanting, Afgeleid van serotonine 57. Lijst van neurotransmitters 58. Acetylcholine, ACh Synaps tussen motorneuron en spiervezel, Spiercontractie (EPSP), Ach wordt geëlimineerd door acetylcholinesterase (AChE) 59. Glutamaat, Glu Aminozuren, Centraal ZS, EPSP, Huntington is hypersensitiviteit voor glutamaat 6/7 Neurotransmitters en hormonen Online studeren bij https://quizlet.com/_f77tff 60. Glycine, Gly Controle over lichaamsbewegingen, (IPSP) 61. ³-aminoboterzuur GABA, Valium werkt door het versterken van de binding van GABA op zijn receptoren 62. Norepinefrine / noradrenaline, NA Biogene amines, Sympatisch ZS, Fight or flight (hogere hartslag, meer glucose in bloed, meer bloed naar spieren) 63. Dopamine, DA Hersenen Controle over lichaamsbeweging, ook mentale functie Parkinson is degeneratie van DA-producerende neuronen, teveel aan DA kan tot schizofrenie leiden 64. Serotonine Controle over slaap, emoties Klinische depressie kan voortkomen uit een gebrek aan serotonine 65. Substantie P Neuropeptiden, Sensorische neuronen Doorgeven van pijnprikkels 66. Enkefalines Neuronen die van hersenen naar het ruggenmerg lopen Inhibeert doorgave van pijngevoel naar de hersenen Opiumderivaten werken pijnstillend doordat hun chemische structuur op die van enkefalines en endorfines lijkt 67. Endorfines Hersenstam, Inhibeert doorgave van pijngevoel naar de hersenen, Opiumderivaten werken pijnstillend doordat hun chemische structuur op die van enkefalines en endorfines lijkt 68. Stikstofmonoxide, NO Perifeer ZS / Hersenen, Ontspannen van glad spierweefsel (bloedvaten, darmen, penis, luchtwegen) / Leren en herinneringen opslaan, Viagra maakt NO aan in de penis, waardoor die lange tijd in erectie kan blijven 7/7